（1985年1月21日第六届全国人民代表大会常务委员会第九次会议通过　根据1993年12月29日第八届全国人民代表大会常务委员会第五次会议《关于修改〈中华人民共和国会计法〉的决定》第一次修正　1999年10月31日第九届全国人民代表大会常务委员会第十二次会议修订　根据2017年11月4日第十二届全国人民代表大会常务委员会第三十次会议《关于修改〈中华人民共和国会计法〉等十一部法律的决定》第二次修正　根据2024年6月28日第十四届全国人民代表大会常务委员会第十次会议《关于修改〈中华人民共和国会计法〉的决定》第三次修正）

( 1985 ـ يىل 1 ـ ئاينىڭ 21 ـ كۈنى 6 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 9 ـ يىغىنىدا ماقۇللانغان، 1993 ـ يىل 12 ـ ئاينىڭ 29 ـ كۈنى 8 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 5 ـ يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ بوغالتىرلىق قانۇنى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1 ـ قېتىم تۈزىتىلگەن، 1999 ـ يىل 10 ـ ئاينىڭ 31 ـ كۈنى 9 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 12 ـ يىغىنىدا تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن، 2017 ـ يىلى 12 ـ ئاينىڭ 19 ـ كۈنىگە ئاساسەن تۈزىتىلگەن 11-ئاينىڭ 4-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 30-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ بوغالتىرلىق قانۇنى > قاتارلىق 11 قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى، 2024-يىل 6-ئاينىڭ 28-كۈنى 14-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10-يىغىنىنىڭ «‹ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ راسچوت قانۇنى›غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارار»ىغا ئاساسەن 3-قېتىم تۈزىتىلدى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　会计核算

ئىككىنچى باب بوغالتىرلىق-راسچوت

第三章　会计监督

3-باب بوغالتىرلىق نازارەتچىلىكى

第四章　会计机构和会计人员

4-باب بوغالتىر ئاپپاراتلىرى ۋە بوغالتىر خادىملىرى

第五章　法律责任

5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第六章　附　　则

6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为了规范会计行为，保证会计资料真实、完整，加强经济管理和财务管理，提高经济效益，维护社会主义市场经济秩序，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن بوغالتىرلىق ھەرىكىتىنى قېلىپلاشتۇرۇش، بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىنىڭ چىن ۋە مۇكەممەل بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىش، ئىگىلىك باشقۇرۇش ۋە مالىيە باشقۇرۇشنى كۈچەيتىش، ئىقتىسادىي ئۈنۈمنى ئۆستۈرۈش، سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكى تەرتىپىنى قوغداش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条　会计工作应当贯彻落实党和国家路线方针政策、决策部署，维护社会公共利益，为国民经济和社会发展服务。

2-ماددا بوغالتىرلىق خىزمىتىدە پارتىيە ۋە دۆلەتنىڭ لۇشيەن، فاڭجېن، سىياسەتلىرى، تەدبىر-ئورۇنلاشتۇرمىلىرىنى ئىزچىللاشتۇرۇش، ئەمەلىيلەشتۈرۈش، ئاممىۋى مەنپەئەتنى قوغداش، خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات ئۈچۈن خىزمەت قىلىش كېرەك.

国家机关、社会团体、公司、企业、事业单位和其他组织（以下统称单位）必须依照本法办理会计事务。

دۆلەت ئورگىنى، ئىجتىمائىي تەشكىلات، شىركەت، كارخانا، كەسپىي ئورۇن ۋە باشقا تەشكىلاتلار ( تۆۋەندە قىسقارتىپ ئورۇن دېيىلىدۇ ) مۇشۇ قانۇن بويىچە بوغالتىرلىق ئىشلىرىنى بېجىرىشى شەرت.

第三条　各单位必须依法设置会计账簿，并保证其真实、完整。

3-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار قانۇن بويىچە بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزۇشى ھەمدە ئۇنىڭ ھەقىقىي، مۇكەممەل بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى شەرت.

第四条　单位负责人对本单位的会计工作和会计资料的真实性、完整性负责。

4-ماددا ئورۇننىڭ مەسئۇلى شۇ ئورۇننىڭ بوغالتىرلىق خىزمىتى ۋە بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىنىڭ چىنلىقى، مۇكەممەللىكىگە مەسئۇل بولىدۇ.

第五条　会计机构、会计人员依照本法规定进行会计核算，实行会计监督。

5-ماددا بوغالتىرلىق ئاپپاراتلىرى، بوغالتىرلىق خادىملىرى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىدۇ، بوغالتىرلىق نازارەتچىلىكى قىلىدۇ.

任何单位或者个人不得以任何方式授意、指使、强令会计机构、会计人员伪造、变造会计凭证、会计账簿和其他会计资料，提供虚假财务会计报告。

ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخسنىڭ بوغالتىرلىق ئاپپاراتى، بوغالتىرغا بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىنى ياسىۋېلىش، كۈشكۈرتۈشى، ئۆزگەرتىپ ياسىشىغا، ساختا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى بېرىشىگە يول قويۇلمايدۇ.

任何单位或者个人不得对依法履行职责、抵制违反本法规定行为的会计人员实行打击报复。

ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخسنىڭ مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلغان، مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپ قىلمىشلارنى توسقان بوغالتىرلاردىن زەربە بېرىپ ئۆچ ئېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第六条　对认真执行本法，忠于职守，坚持原则，做出显著成绩的会计人员，给予精神的或者物质的奖励。

6-ماددا بۇ قانۇننى ئەستايىدىل ئىجرا قىلغان، خىزمىتىگە سادىق بولغان، پىرىنسىپتا چىڭ تۇرغان، كۆرۈنەرلىك نەتىجە ياراتقان بوغالتىرلارغا مەنىۋى ياكى ماددىي مۇكاپات بېرىلىدۇ.

第七条　国务院财政部门主管全国的会计工作。

7-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ بوغالتىرلىق خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

县级以上地方各级人民政府财政部门管理本行政区域内的会计工作。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ مالىيە تارماقلىرى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ بوغالتىرلىق خىزمىتىنى باشقۇرىدۇ.

第八条　国家实行统一的会计制度。国家统一的会计制度由国务院财政部门根据本法制定并公布。

8-ماددا دۆلەت بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مۇشۇ قانۇنغا ئاساسەن تۈزىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ.

国务院有关部门可以依照本法和国家统一的会计制度制定对会计核算和会计监督有特殊要求的行业实施国家统一的会计制度的具体办法或者补充规定，报国务院财政部门审核批准。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەت بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىگە ئاساسەن، بوغالتىرلىق، ھېسابات ۋە بوغالتىرلىق نازارەتچىلىكىدىن ئالاھىدە تەلەپ قويۇلىدىغان ساھەلەردە دۆلەت بىرلىككە كەلگەن راسچوت تۈزۈمىنى يولغا قويۇشنىڭ كونكرېت چارىسى ياكى قوشۇمچە بەلگىلىمىسىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈپ تەستىقلىشىغا سۇنسا بولىدۇ.

国家加强会计信息化建设，鼓励依法采用现代信息技术开展会计工作，具体办法由国务院财政部门会同有关部门制定。

دۆلەت بوغالتىرلىقنى ئۇچۇرلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىدۇ، بوغالتىرلىق خىزمىتىنى قانۇن بويىچە زامانىۋى ئۇچۇر تېخنىكىسىنى قوللىنىپ قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ، كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

第二章　会计核算

ئىككىنچى باب بوغالتىرلىق-راسچوت

第九条　各单位必须根据实际发生的经济业务事项进行会计核算，填制会计凭证，登记会计账簿，编制财务会计报告。

9-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار ئەمەلىي يۈز بەرگەن ئىقتىسادىي-كەسپىي ئىشلارغا ئاساسەن بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىشى، بوغالتىرلىق ئىسپاتى تولدۇرۇشى، بوغالتىرلىق-ھېسابات دەپتىرىنى تىزىملىتىشى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى تۈزۈشى شەرت.

任何单位不得以虚假的经济业务事项或者资料进行会计核算。

ھەرقانداق ئورۇننىڭ ساختا ئىقتىسادىي كەسىپ ئىشلىرى ياكى ماتېرىياللىرىنى بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第十条　各单位应当对下列经济业务事项办理会计手续，进行会计核算：

10-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار تۆۋەندىكى ئىقتىسادىي كەسىپ ئىشلىرىنى بوغالتىرلىق رەسمىيىتى بېجىرىشى، بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىشى كېرەك :

（一）资产的增减和使用；

( 1 ) مۈلۈكنى كۆپەيتىش، كۆپەيتىش ۋە ئىشلىتىش؛

（二）负债的增减；

( 2 ) قەرزنىڭ كۆپىيىشى ۋە ئازىيىشى؛

（三）净资产（所有者权益）的增减；

( 3 ) ساپ مۈلۈك ( ئىگىدارلار ھوقۇق-مەنپەئىتى ) نىڭ كۆپىيىشى ياكى ئازىيىشى؛

（四）收入、支出、费用、成本的增减；

( 4 ) كىرىم، چىقىم، خىراجەت، تەننەرخنىڭ كۆپىيىشى ياكى ئازىيىشى؛

（五）财务成果的计算和处理；

( 5 ) مالىيە نەتىجىسىنى ھېسابلاش ۋە بىر تەرەپ قىلىش؛

（六）需要办理会计手续、进行会计核算的其他事项。

( 6 ) بوغالتىرلىق رەسمىيىتىنى بېجىرىش، بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىشقا تېگىشلىك باشقا ئىشلار.

第十一条　会计年度自公历1月1日起至12月31日止。

11-ماددا بوغالتىرلىق يىلى مىلادىيە 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن 12-ئاينىڭ 31-كۈنىگىچە بولىدۇ.

第十二条　会计核算以人民币为记账本位币。

12-ماددا بوغالتىرلىق-ھېساباتتا خەلق پۇلى ھېساب خاتىرىلەش ئۆلچەملىك پۇلى قىلىنىدۇ.

业务收支以人民币以外的货币为主的单位，可以选定其中一种货币作为记账本位币，但是编报的财务会计报告应当折算为人民币。

كەسپىي كىرىم-چىقىمدا خەلق پۇلىدىن باشقا پۇلنى ئاساس قىلغان بىرلىكلەردە، ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بىر خىل پۇل ھېساب خاتىرىلەش بىرلىك پۇلى قىلىپ تاللانسا بولىدۇ، لېكىن تۈزۈپ يوللانغان مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنى خەلق پۇلىغا سۇندۇرۇپ ھېسابلاش كېرەك.

第十三条　会计凭证、会计账簿、财务会计报告和其他会计资料，必须符合国家统一的会计制度的规定。

13-ماددا بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرى دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن بولۇشى شەرت.

使用电子计算机进行会计核算的，其软件及其生成的会计凭证、会计账簿、财务会计报告和其他会计资料，也必须符合国家统一的会计制度的规定。

ئېلېكتىرونلۇق كومپيۇتېر ئارقىلىق بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىشتا، ئۇنىڭ يۇمشاق ماتېرىيالى ۋە ئۇنىڭدىن ھاسىل بولغان بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق-ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىمۇ دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىلەرگە ئۇيغۇن كېلىشى شەرت.

任何单位和个人不得伪造、变造会计凭证、会计账簿及其他会计资料，不得提供虚假的财务会计报告。

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىنى ياسىشىغا، ئۆزگەرتىۋېلىشىغا، ساختا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى بېرىشىگە يول قويۇلمايدۇ.

第十四条　会计凭证包括原始凭证和记账凭证。

14-ماددا بوغالتىرلىق ئىسپاتى دەسلەپكى ئىسپات ۋە ھېساب خاتىرىلەش ئىسپاتىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

办理本法第十条所列的经济业务事项，必须填制或者取得原始凭证并及时送交会计机构。

مۇشۇ قانۇننىڭ 10-ماددىسىدا كۆرسىتىلگەن ئىقتىسادىي كەسىپ ئىشلىرىنى بېجىرىشتە، ئەسلىي ئىسپاتنى تولدۇرۇش ياكى ئېلىش ھەمدە بوغالتىرلىق ئاپپاراتىغا ۋاقتىدا تاپشۇرۇپ بېرىش شەرت.

会计机构、会计人员必须按照国家统一的会计制度的规定对原始凭证进行审核，对不真实、不合法的原始凭证有权不予接受，并向单位负责人报告；对记载不准确、不完整的原始凭证予以退回，并要求按照国家统一的会计制度的规定更正、补充。

بوغالتىرلىق ئاپپاراتى ۋە بوغالتىرلىق خادىملىرى ئەسلىي ئىسپاتنى دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە تەكشۈرۈشى شەرت، ھەقىقىي بولمىغان، قانۇنغا ئۇيغۇن بولمىغان ئەسلىي ئىسپاتنى قوبۇل قىلماسلىققا ھوقۇقلۇق ھەمدە ئورۇن مەسئۇلىغا دوكلات قىلىدۇ؛ توغرا خاتىرىلەنمىگەن، مۇكەممەل بولمىغان ئەسلىي دوكۇمېنتلارنى قايتۇرۇپ بېرىدۇ ھەمدە دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە تۈزىتىش، تولۇقلاشنى تەلەپ قىلىدۇ.

原始凭证记载的各项内容均不得涂改；原始凭证有错误的，应当由出具单位重开或者更正，更正处应当加盖出具单位印章。原始凭证金额有错误的，应当由出具单位重开，不得在原始凭证上更正。

ئەسلىي ئىسپاتقا خاتىرىلەنگەن تۈرلۈك مەزمۇنلارنى ئۆچۈرۈشكە بولمايدۇ؛ ئەسلىي ئىسپاتتا خاتالىق بولسا، چىقارغۇچى ئورۇن قايتا ئېچىشى ياكى تۈزىتىشى، توغرىسىغا بىرلىك تامغىسىنى بېسىشى كېرەك. دەسلەپكى دوكۇمېنت سوممىسىدا خاتالىق بولسا، چىقارغۇچى ئورۇن قايتا تۈزۈشى كېرەك، دەسلەپكى دوكۇمېنتنى تۈزىتىشكە بولمايدۇ.

记账凭证应当根据经过审核的原始凭证及有关资料编制。

ھېسابات خاتىرىلەش ئىسپاتىنى تەكشۈرۈشتىن ئۆتكەن ئەسلىي ئىسپات ۋە ئالاقىدار ماتېرىياللارغا ئاساسەن تۈزۈش كېرەك.

第十五条　会计账簿登记，必须以经过审核的会计凭证为依据，并符合有关法律、行政法规和国家统一的会计制度的规定。会计账簿包括总账、明细账、日记账和其他辅助性账簿。

15-ماددا بوغالتىرلىق-ھېساب دەپتىرىنى تىزىملاشتا، تەكشۈرۈشتىن ئۆتكەن بوغالتىرلىق ئىسپاتى ئاساس قىلىنىشى ھەمدە ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىلەرگە ئۇيغۇن بولۇشى شەرت. بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى باش ھېسابات، تەپسىلىي ھېسابات، كۈندىلىك ھېسابات ۋە باشقا قوشۇمچە ھېسابات دەپتەرلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

会计账簿应当按照连续编号的页码顺序登记。会计账簿记录发生错误或者隔页、缺号、跳行的，应当按照国家统一的会计制度规定的方法更正，并由会计人员和会计机构负责人（会计主管人员）在更正处盖章。

بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىنى ئۇدا رەت نومۇر قويۇلغان بەت نومۇرى تەرتىپى بويىچە تىزىملاش كېرەك. بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىدىكى خاتىرىدە خاتالىق كۆرۈلسە ياكى بەت ئايرىش، نومۇر كەم قېلىش، بانكا ئاتلاش كۆرۈلسە، دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدە بەلگىلەنگەن ئۇسۇل بويىچە تۈزىتىش ھەمدە بوغالتىر خادىمى ۋە بوغالتىرلىق ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلى ( بوغالتىر مەسئۇل خادىمى ) تۈزىتىش ئورنىغا تامغا بېسىشى كېرەك.

使用电子计算机进行会计核算的，其会计账簿的登记、更正，应当符合国家统一的会计制度的规定。

ئېلېكتىرونلۇق كومپيۇتېر ئارقىلىق بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىشتا، ئۇنىڭ بوغالتىرلىق-ھېسابات دەپتىرىنى تىزىملاش، تۈزىتىش دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

第十六条　各单位发生的各项经济业务事项应当在依法设置的会计账簿上统一登记、核算，不得违反本法和国家统一的会计制度的规定私设会计账簿登记、核算。

16-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار پەيدا قىلغان تۈرلۈك ئىقتىسادىي كەسىپ ئىشلىرىنى قانۇن بويىچە تەسىس قىلىنغان بوغالتىرلىق، ئىسچوت دەپتىرىگە بىرتۇتاش تىزىملاش، ھېسابات قىلىش كېرەك، مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەت بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئۆز ئالدىغا بوغالتىرلىق، ھېساب دەپتىرىنى تەسىس قىلىپ تىزىمغا ئالدۇرۇشقا، ھېسابات قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

第十七条　各单位应当定期将会计账簿记录与实物、款项及有关资料相互核对，保证会计账簿记录与实物及款项的实有数额相符、会计账簿记录与会计凭证的有关内容相符、会计账簿之间相对应的记录相符、会计账簿记录与会计报表的有关内容相符。

17-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىدىكى خاتىرىنى ماددىي بۇيۇم، پۇل ۋە مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللار بىلەن قەرەللىك سېلىشتۇرۇشى كېرەك، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىدىكى خاتىرىنىڭ ماددىي ۋە پۇلنىڭ ئەمەلىي سوممىسى بىلەن ماس كېلىشى، بوغالتىرلىق ھېسابات خاتىرىسىدىكى خاتىرە بىلەن بوغالتىرلىق ئىسپاتىنىڭ ئالاقىدار مەزمۇنىغا ماس كېلىشى، بوغالتىر ھېسابات دەپتىرى بىلەن ماس كېلىدىغان خاتىرىنىڭ، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىدە خاتىرىلەنگەن خاتىرىنىڭ بوغالتىرلىق ھېسابات جەدۋىلىدىكى ئالاقىدار مەزمۇنلارغا ماس كېلىشىگە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.

第十八条　各单位采用的会计处理方法，前后各期应当一致，不得随意变更；确有必要变更的，应当按照国家统一的会计制度的规定变更，并将变更的原因、情况及影响在财务会计报告中说明。

18-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار قوللانغان بوغالتىرلىق بويىچە بىر تەرەپ قىلىش ئۇسۇلىنىڭ ئالدى-كەينىدىكى مەزگىلى بىردەك بولۇشى كېرەك، خالىغانچە ئۆزگەرتىشكە بولمايدۇ؛ ھەقىقەتەن ئۆزگەرتىشكە توغرا كەلسە، دۆلەتنىڭ بىرتۇتاش بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئۆزگەرتىش كېرەك ھەمدە ئۆزگەرتىش سەۋەبى، ئەھۋالى ۋە تەسىرىنى مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىدا ئىزاھلاش كېرەك.

第十九条　单位提供的担保、未决诉讼等或有事项，应当按照国家统一的会计制度的规定，在财务会计报告中予以说明。

19-ماددا ئورۇن بەرگەن كېپىللىك، ھەل قىلىنمىغان دەۋا قاتارلىقلار ياكى بەزى ئىشلارنى دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىدا ئىزاھلاش كېرەك.

第二十条　财务会计报告应当根据经过审核的会计账簿记录和有关资料编制，并符合本法和国家统一的会计制度关于财务会计报告的编制要求、提供对象和提供期限的规定；其他法律、行政法规另有规定的，从其规定。

20-ماددا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى تەكشۈرۈشتىن ئۆتكەن بوغالتىرلىق-راسچوت دەپتىرىدىكى خاتىرە ۋە مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارغا ئاساسەن تۈزۈلۈشى ھەمدە مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەت بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىنىڭ مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنى تۈزۈش تەلىپى، تەمىنلەش ئوبيېكتى ۋە تەمىنلەش مۇددىتى توغرىسىدىكى بەلگىلىمىسىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك؛ باشقا قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

向不同的会计资料使用者提供的财务会计报告，其编制依据应当一致。有关法律、行政法规规定财务会计报告须经注册会计师审计的，注册会计师及其所在的会计师事务所出具的审计报告应当随同财务会计报告一并提供。

ئوخشاش بولمىغان بوغالتىرلىق ماتېرىيالى ئىشلەتكۈچىلەرگە بېرىدىغان مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنىڭ تۈزۈلۈش ئاساسى بىردەك بولۇشى كېرەك. ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىشى كېرەك، دەپ بەلگىلەنگەن بولسا، رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرىيە ۋە ئۇ تۇرۇشلۇق بوغالتىرلىق ئورنى چىقارغان ئىقتىسادىي تەپتىش دوكلاتىنى مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى بىلەن بىللە بېرىشى كېرەك.

第二十一条　财务会计报告应当由单位负责人和主管会计工作的负责人、会计机构负责人（会计主管人员）签名并盖章；设置总会计师的单位，还须由总会计师签名并盖章。

21-ماددا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىغا ئورۇننىڭ مەسئۇلى ۋە بوغالتىرلىق خىزمىتىگە مەسئۇل كىشى، بوغالتىرلىق ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلى ( بوغالتىرلىق مەسئۇل خادىمى ) ئىمزا قويۇشى ۋە تامغا بېسىشى كېرەك؛ باش بوغالتىر تەسىس قىلىنغان ئورۇنغا باش بوغالتىر يەنە ئىمزا قويۇشى ۋە تامغا بېسىشى كېرەك.

单位负责人应当保证财务会计报告真实、完整。

ئورۇن مەسئۇلى مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنىڭ ھەقىقىي، مۇكەممەل بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第二十二条　会计记录的文字应当使用中文。在民族自治地方，会计记录可以同时使用当地通用的一种民族文字。在中华人民共和国境内的外商投资企业、外国企业和其他外国组织的会计记录可以同时使用一种外国文字。

22-ماددا بوغالتىرلىق خاتىرىسىگە خەنزۇچە يېزىق ئىشلىتىش كېرەك. مىللىي ئاپتونوم جايلاردا بوغالتىرلىق خاتىرىسىدە شۇ جايدا ئورتاق قوللىنىلىدىغان بىر خىل مىللىي يېزىق بىرلا ۋاقىتتا قوللىنىلسا بولىدۇ. جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىكى چەت ئەل سودىگەرلىرى مەبلەغ سالغان كارخانىلار، چەت ئەل كارخانىلىرى ۋە باشقا چەت ئەل تەشكىلاتلىرىنىڭ بوغالتىرلىق خاتىرىسىگە بىرلا ۋاقىتتا بىر خىل چەت ئەل يېزىقى ئىشلىتىلسە بولىدۇ.

第二十三条　各单位对会计凭证、会计账簿、财务会计报告和其他会计资料应当建立档案，妥善保管。会计档案的保管期限、销毁、安全保护等具体管理办法，由国务院财政部门会同有关部门制定。

23-ماددا ئورۇنلار بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىغا ئارخىپ تۇرغۇزۇشى، ئوبدان ساقلىشى كېرەك. بوغالتىرلىق ئارخىپىنى ساقلاش مۇددىتى، كۆيدۈرۈۋېتىش، بىخەتەرلىكىنى قوغداش قاتارلىق كونكرېت باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

第二十四条　各单位进行会计核算不得有下列行为：

24-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار بوغالتىرلىق-ھېسابات قىلىشتا تۆۋەندىكى قىلمىشلارنى سادىر قىلسا بولمايدۇ :

（一）随意改变资产、负债、净资产（所有者权益）的确认标准或者计量方法，虚列、多列、不列或者少列资产、负债、净资产（所有者权益）；

( 1 ) مۈلۈك، قەرزدارلىق، ساپ مۈلۈك ( ئىگىدارلارنىڭ ھوقۇق-مەنپەئىتى ) نى مۇئەييەنلەشتۈرۈش ئۆلچىمى ياكى ئۆلچەش ئۇسۇلىنى خالىغانچە ئۆزگەرتىش، مەۋھۇم، كۆپ، ئاز ياكى ئاز مۈلۈك ( ئىگىدارلار ھوقۇق-مەنپەئىتى »؛

（二）虚列或者隐瞒收入，推迟或者提前确认收入；

( 2 ) كىرىمنى ساختا تىزىپ قويۇپ ياكى يوشۇرۇپ، كىرىمنى كېچىكتۈرۈش ياكى مۇددەتتىن بۇرۇن مۇئەييەنلەشتۈرۈش؛

（三）随意改变费用、成本的确认标准或者计量方法，虚列、多列、不列或者少列费用、成本；

( 3 ) خىراجەت، تەننەرخنى مۇئەييەنلەشتۈرۈش ئۆلچىمى ياكى ئۆلچەش ئۇسۇلىنى خالىغانچە ئۆزگەرتىش، ساختا، كۆپ بولۇش، ھەق، تەننەرخنى ئاز بولۇش؛

（四）随意调整利润的计算、分配方法，编造虚假利润或者隐瞒利润；

( 4 ) پايدىنى ھېسابلاش، تەقسىملەش ئۇسۇلىنى خالىغانچە تەڭشەش، ساختا پايدا ئويدۇرۇش ياكى پايدىنى يوشۇرۇش؛

（五）违反国家统一的会计制度规定的其他行为。

( 5 ) دۆلەتنىڭ بىرتۇتاش بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپ باشقا قىلمىشلار.

第三章　会计监督

3-باب بوغالتىرلىق نازارەتچىلىكى

第二十五条　各单位应当建立、健全本单位内部会计监督制度，并将其纳入本单位内部控制制度。单位内部会计监督制度应当符合下列要求：

25-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار شۇ ئورۇننىڭ ئىچكى بوغالتىرلىق نازارەتچىلىكى تۈزۈمىنى ئورنىتىشى، مۇكەممەللەشتۈرۈشى ھەمدە ئۇنى شۇ ئورۇننىڭ ئىچكى كونترول تۈزۈمىگە كىرگۈزۈشى كېرەك. ئورۇنلارنىڭ ئىچكى قىسمىدىكى بوغالتىرلىق نازارەتچىلىكى تۈزۈمى تۆۋەندىكى تەلەپكە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك :

（一）记账人员与经济业务事项和会计事项的审批人员、经办人员、财物保管人员的职责权限应当明确，并相互分离、相互制约；

( 1 ) ھېسابات خاتىرىلىگۈچى بىلەن ئىقتىسادىي كەسىپ ئىشلىرى ۋە بوغالتىرلىق ئىشلىرىنى تەستىقلىغۇچى، بېجىرگۈچى، پۇل-مال ساقلىغۇچىنىڭ مەسئۇلىيىتى ۋە ھوقۇق چېكى ئېنىق بولۇشى ھەمدە بىر-بىرىنى ئايرىۋېتىشى، بىر-بىرىنى چەكلەپ تۇرۇشى كېرەك؛

（二）重大对外投资、资产处置、资金调度和其他重要经济业务事项的决策和执行的相互监督、相互制约程序应当明确；

( 2 ) چەت ئەلگە مەبلەغ سالىدىغان مۇھىم، زور مەبلەغ سېلىش، مۈلۈك بىر تەرەپ قىلىش، مەبلەغ ئورۇنلاشتۇرۇش ۋە باشقا مۇھىم ئىقتىسادىي-كەسپىي ئىشلاردا تەدبىر بەلگىلەش ۋە ئۇنى ئىجرا قىلىشنىڭ ئۆزئارا نازارەت قىلىش، ئۆزئارا چەكلەش تەرتىپى ئېنىق بولۇش؛

（三）财产清查的范围、期限和组织程序应当明确；

( 3 ) مال-مۈلۈكنى تەكشۈرۈپ ئېنىقلاشنىڭ دائىرىسى، مۇددىتى ۋە تەشكىلىي تەرتىپى ئېنىق بولۇش؛

（四）对会计资料定期进行内部审计的办法和程序应当明确；

( 4 ) بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىنى قەرەللىك ھالدا ئىچكى ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىشنىڭ چارىسى ۋە تەرتىپى ئېنىق بولۇشى كېرەك؛

（五）国务院财政部门规定的其他要求。

( 5 ) گوۋۇيۈەن مالىيە تارمىقى بەلگىلىگەن باشقا تەلەپلەر.

第二十六条　单位负责人应当保证会计机构、会计人员依法履行职责，不得授意、指使、强令会计机构、会计人员违法办理会计事项。

26-ماددا ئورۇن مەسئۇللىرى بوغالتىرلىق ئاپپاراتى، بوغالتىرلىق خادىملىرىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك، بوغالتىرلىق ئاپپاراتى، بوغالتىرلارغا بوغالتىرلىق ئىشلىرىنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا بېجىرىشكە يول كۆرسەتسە، كۈشكۈرتسە، زورلىسا بولمايدۇ.

会计机构、会计人员对违反本法和国家统一的会计制度规定的会计事项，有权拒绝办理或者按照职权予以纠正。

بوغالتىرلىق ئاپپاراتى، بوغالتىرلىق خادىملىرى مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ بوغالتىرلىق ئىشلىرىنى بېجىرىشنى رەت قىلىشقا ياكى خىزمەت ھوقۇقى بويىچە تۈزىتىشكە ھوقۇقلۇق.

第二十七条　会计机构、会计人员发现会计账簿记录与实物、款项及有关资料不相符的，按照国家统一的会计制度的规定有权自行处理的，应当及时处理；无权处理的，应当立即向单位负责人报告，请求查明原因，作出处理。

27-ماددا بوغالتىرلىق ئاپپاراتى، بوغالتىرلىق خادىملىرى بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىدىكى خاتىرىنىڭ ماددىي بۇيۇم، پۇل ۋە مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارغا ماس كەلمەيدىغانلىقىنى سەزسە، دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئۆز ئالدىغا بىر تەرەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق بولسا، ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك؛ بىر تەرەپ قىلىش ھوقۇقى بولمىسا، ئورۇن مەسئۇلىغا دەرھال مەلۇم قىلىپ، سەۋەبىنى ئېنىقلاپ بىر تەرەپ قىلىشنى تەلەپ قىلىش كېرەك.

第二十八条　任何单位和个人对违反本法和国家统一的会计制度规定的行为，有权检举。收到检举的部门有权处理的，应当依法按照职责分工及时处理；无权处理的，应当及时移送有权处理的部门处理。收到检举的部门、负责处理的部门应当为检举人保密，不得将检举人姓名和检举材料转给被检举单位和被检举人个人。

28-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەتنىڭ بىرلىكىدىكى بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ قىلمىشلارنى پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق. پاش قىلىش ماتېرىيالىنى تاپشۇرۇۋالغان تارماق بىر تەرەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق بولسا، قانۇن بويىچە مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك؛ بىر تەرەپ قىلىش ھوقۇقى بولمىسا، بىر تەرەپ قىلىش ھوقۇقلۇق تارماقنىڭ بىر تەرەپ قىلىشىغا ۋاقتىدا ئۆتكۈزۈپ بېرىش كېرەك. پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغان تارماق، بىر تەرەپ قىلىشقا مەسئۇل تارماق پاش قىلغۇچى ئۈچۈن مەخپىيەتلىكنى ساقلىشى كېرەك، پاش قىلغۇچىنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ۋە پاش قىلىش ماتېرىيالىنى پاش قىلىنغان ئورۇنغا ۋە پاش قىلىنغۇچى شەخسكە بېرىپ قويسا بولمايدۇ.

第二十九条　有关法律、行政法规规定，须经注册会计师进行审计的单位，应当向受委托的会计师事务所如实提供会计凭证、会计账簿、财务会计报告和其他会计资料以及有关情况。

29-ماددا ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا، رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىدىغان ئورۇنلار ھاۋالە قىلىنغان بوغالتىرلىق ئورنىغا بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرى شۇنىڭدەك ئالاقىدار ئەھۋاللارنى ئەينەن تەمىنلىشى كېرەك، دەپ بەلگىلەنگەن.

任何单位或者个人不得以任何方式要求或者示意注册会计师及其所在的会计师事务所出具不实或者不当的审计报告。

ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخسنىڭ رويخەتكە ئالدۇرغان بوغالتىر ۋە ئۇ تۇرۇشلۇق بوغالتىرلىق ئورنىدىن ساختا ياكى نامۇۋاپىق ئىقتىسادىي تەپتىش دوكلاتى چىقىرىشنى ھەرقانداق يول بىلەن تەلەپ قىلىشىغا ياكى ئۇنىڭغا ئىشارەت قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

财政部门有权对会计师事务所出具审计报告的程序和内容进行监督。

مالىيە تارماقلىرى بوغالتىرلىق ئورنىنىڭ ئىقتىسادىي تەپتىش دوكلاتى بېرىش تەرتىپى ۋە مەزمۇنىنى نازارەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第三十条　财政部门对各单位的下列情况实施监督：

30-ماددا مالىيە تارمىقى ھەرقايسى ئورۇنلارنىڭ تۆۋەندىكى ئەھۋاللىرىنى نازارەت قىلىدۇ :

（一）是否依法设置会计账簿；

( 1 ) بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىنى قانۇن بويىچە تەسىس قىلغانمۇ-يوق؛

（二）会计凭证、会计账簿、财务会计报告和其他会计资料是否真实、完整；

( 2 ) بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىنىڭ چىن، مۇكەممەل بولغان-بولمىغانلىقى؛

（三）会计核算是否符合本法和国家统一的会计制度的规定；

( 3 ) بوغالتىرلىق ھېساباتىنىڭ مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەت بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان-كەلمەيدىغانلىقى؛

（四）从事会计工作的人员是否具备专业能力、遵守职业道德。

( 4 ) بوغالتىرلىق خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان خادىملارنىڭ كەسپىي ئىقتىدارنى ھازىرلىغان-ھازىرلىمىغانلىقى، كەسپىي ئەخلاققا رىئايە قىلغان-قىلمىغانلىقى.

在对前款第（二）项所列事项实施监督，发现重大违法嫌疑时，国务院财政部门及其派出机构可以向与被监督单位有经济业务往来的单位和被监督单位开立账户的金融机构查询有关情况，有关单位和金融机构应当给予支持。

ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 2 ) تارماقچىسىدا كۆرسىتىلگەن ئىشلارنى نازارەت قىلىپ، قانۇنغا زور خىلاپلىق قىلىش گۇمانى بايقالغاندا، گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ۋە ئۇنىڭ ۋاكالەت ئاپپاراتى نازارەت قىلىنغۇچى ئورۇن بىلەن ئىقتىسادىي كەسىپ ئالاقىسى بار ئورۇن ۋە نازارەت قىلىنغۇچى ئورۇن ھېسابات ئاچقان پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتىدىن مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى سۈرۈشتۈرسە بولىدۇ، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى مەدەت بېرىشى كېرەك.

第三十一条　财政、审计、税务、金融管理等部门应当依照有关法律、行政法规规定的职责，对有关单位的会计资料实施监督检查，并出具检查结论。

31-ماددا مالىيە، ئىقتىسادىي تەپتىش، باج، پۇل مۇئامىلە باشقۇرۇش تارمىقى قاتارلىق تارماقلار ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن مەسئۇلىيەت بويىچە، ئالاقىدار ئورۇنلارنىڭ بوغالتىرلىق ماتېرىيالىنى نازارەت قىلىشى، تەكشۈرۈشى ھەمدە تەكشۈرۈش يەكۈنى چىقىرىشى كېرەك.

财政、审计、税务、金融管理等部门应当加强监督检查协作，有关监督检查部门已经作出的检查结论能够满足其他监督检查部门履行本部门职责需要的，其他监督检查部门应当加以利用，避免重复查账。

مالىيە، ئىقتىسادىي تەپتىش، باج، پۇل مۇئامىلە باشقۇرۇش قاتارلىق تارماقلار نازارەت قىلىش، تەكشۈرۈش ھەمكارلىقىنى كۈچەيتىشى كېرەك، ئالاقىدار نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش تارماقلىرى چىقارغان تەكشۈرۈش يەكۈنى باشقا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارماقلىرىنىڭ شۇ تارماقنىڭ مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىش ئېھتىياجىنى قاندۇرالىسا، باشقا نازارەت قىلىش – تەكشۈرۈش تارماقلىرى بۇنىڭدىن پايدىلىنىپ، تەكرار ھېسابات تەكشۈرۈشتىن ساقلىنىشى كېرەك.

第三十二条　依法对有关单位的会计资料实施监督检查的部门及其工作人员对在监督检查中知悉的国家秘密、工作秘密、商业秘密、个人隐私、个人信息负有保密义务。

32-ماددا نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرگۈچى تارماقلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىنىڭ نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش جەريانىدا بىلىپ قالغان دۆلەت مەخپىيىتى، خىزمەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى، شەخسىي سىر، شەخسىي ئۇچۇرنى ساقلاش مەجبۇرىيىتى بار.

第三十三条　各单位必须依照有关法律、行政法规的规定，接受有关监督检查部门依法实施的监督检查，如实提供会计凭证、会计账簿、财务会计报告和其他会计资料以及有关情况，不得拒绝、隐匿、谎报。

33-ماددا ھەرقايسى ئورۇنلار ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، ئالاقىدار نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش تارمىقىنىڭ قانۇن بويىچە يولغا قويغان نازارەت قىلىشى، تەكشۈرۈشىنى قوبۇل قىلىشى، بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى ۋە باشقا بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرى، شۇنىڭدەك ئالاقىدار ئەھۋاللارنى ئەينەن تەمىنلىشى شەرت، رەت قىلىشقا، تىقىۋېلىشقا، يالغان مەلۇم قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

第四章　会计机构和会计人员

4-باب بوغالتىر ئاپپاراتلىرى ۋە بوغالتىر خادىملىرى

第三十四条　各单位应当根据会计业务的需要，依法采取下列一种方式组织本单位的会计工作：

34-ماددا ئورۇنلار بوغالتىرلىق كەسپىنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن، ئۆز ئورنىنىڭ بوغالتىرلىق خىزمىتىنى قانۇن بويىچە تۆۋەندىكى خىل ئۇسۇلنى قوللىنىشى كېرەك :

（一）设置会计机构；

( 1 ) بوغالتىرلىق ئاپپاراتى تەسىس قىلىش؛

（二）在有关机构中设置会计岗位并指定会计主管人员；

( 2 ) ئالاقىدار ئاپپاراتلاردا بوغالتىرلىق ئىش ئورنى تەسىس قىلىش ھەمدە بوغالتىر مەسئۇل خادىملىرىنى بەلگىلەش؛

（三）委托经批准设立从事会计代理记账业务的中介机构代理记账；

( 3 ) بوغالتىرلىق ۋاكالىتەن ھېسابات خاتىرىلەش كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ۋاسىتىچى ئاپپاراتقا ۋاكالىتەن ھېسابات خاتىرىلەشنى تەستىقلىتىش ئارقىلىق تەسىس قىلىشنى ھاۋالە قىلغان بولسا؛

（四）国务院财政部门规定的其他方式。

( 4 ) گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى بەلگىلىگەن باشقا ئۇسۇللار.

国有的和国有资本占控股地位或者主导地位的大、中型企业必须设置总会计师。总会计师的任职资格、任免程序、职责权限由国务院规定。

دۆلەت ئىلكىدىكى ۋە دۆلەت كاپىتالى پاي كونترول ئورنىدا ياكى يېتەكچى ئورۇندا تۇرىدىغان چوڭ، ئوتتۇراھال كارخانىلاردا باش بوغالتىرلىق تەسىس قىلىش شەرت. باش بوغالتىرنىڭ ۋەزىپە ئۆتەش سالاھىيىتى، تەيىنلەش-قالدۇرۇش تەرتىپى، مەسئۇلىيەت ھوقۇق دائىرىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

第三十五条　会计机构内部应当建立稽核制度。

35-ماددا بوغالتىرلىق ئاپپاراتىنىڭ ئىچكى قىسمىدا تەپتىشلىك تۈزۈمى ئورنىتىش كېرەك.

出纳人员不得兼任稽核、会计档案保管和收入、支出、费用、债权债务账目的登记工作。

كاسسىر تەپتىشلىك، بوغالتىرلىق ئارخىپىنى ساقلاش ۋە كىرىم، چىقىم، خىراجەت، ھەقدارلىق-قەرزدارلىق ھېساباتىنى تىزىملاش خىزمىتىنى قوشۇمچە ئۆتىسە بولمايدۇ.

第三十六条　会计人员应当具备从事会计工作所需要的专业能力。

36-ماددا بوغالتىرلار بوغالتىرلىق خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشتا زۆرۈر كەسپىي ئىقتىدارنى ھازىرلىشى كېرەك.

担任单位会计机构负责人（会计主管人员）的，应当具备会计师以上专业技术职务资格或者从事会计工作三年以上经历。

ئۈستىگە ئالغان ئورۇننىڭ بوغالتىرلىق ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلى ( بوغالتىر مەسئۇل خادىمى ) بوغالتىرلىقتىن يۇقىرى كەسپىي تېخنىكىلىق ۋەزىپە سالاھىيىتىگە ئىگە بولۇشى ياكى بوغالتىرلىق خىزمىتى بىلەن شۇغۇللانغىنىغا ئۈچ يىلدىن ئاشقان بولۇشى كېرەك.

本法所称会计人员的范围由国务院财政部门规定。

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان بوغالتىر خادىملىرىنىڭ دائىرىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى بەلگىلەيدۇ.

第三十七条　会计人员应当遵守职业道德，提高业务素质，严格遵守国家有关保密规定。对会计人员的教育和培训工作应当加强。

37-ماددا بوغالتىرلار كەسىپ ئەخلاقىغا رىئايە قىلىشى، كەسپىي ساپاسىنى ئۆستۈرۈشى، دۆلەتنىڭ مەخپىيەتلىكنى ساقلاشقا دائىر بەلگىلىمىلىرىگە قاتتىق رىئايە قىلىشى كېرەك. بوغالتىرلارنى تەربىيەلەش ۋە يېتىشتۈرۈش خىزمىتىنى كۈچەيتىش كېرەك.

第三十八条　因有提供虚假财务会计报告，做假账，隐匿或者故意销毁会计凭证、会计账簿、财务会计报告，贪污，挪用公款，职务侵占等与会计职务有关的违法行为被依法追究刑事责任的人员，不得再从事会计工作。

38-ماددا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى بەرگەن، ساختا ھېسابات قىلغان، بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق-راسچوت دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنى تىقىۋالغان ياكى قەستەن كۆيدۈرۈۋەتكەن، خىيانەت قىلغان، ھۆكۈمەت پۇلىنى ئىشلىتىۋالغان، ۋەزىپىسىنى ئىگىلىۋېلىش قاتارلىق بوغالتىرلىق ۋەزىپىسىگە مۇناسىۋەتلىك قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلار بىلەن قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلغانلارنىڭ بوغالتىرلىق خىزمىتى بىلەن قايتا شۇغۇللىنىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第三十九条　会计人员调动工作或者离职，必须与接管人员办清交接手续。

39-ماددا بوغالتىرلار خىزمىتىنى يۆتكىگەندە ياكى خىزمىتىدىن ئايرىلغاندا، ئۆتكۈزۈۋالغۇچى خادىملار بىلەن ئۆتكۈزۈپ بېرىش-ئۆتكۈزۈۋېلىش رەسمىيىتىنى تولۇق بېجىرىشى شەرت.

一般会计人员办理交接手续，由会计机构负责人（会计主管人员）监交；会计机构负责人（会计主管人员）办理交接手续，由单位负责人监交，必要时主管单位可以派人会同监交。

ئادەتتىكى بوغالتىرلار ئۆتكۈزۈپ بېرىش-ئۆتكۈزۈۋېلىش رەسمىيىتىنى بېجىرسە، بوغالتىرلىق ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلى ( بوغالتىر مەسئۇل خادىمى ) نازارەت قىلىپ تاپشۇرىدۇ؛ بوغالتىرلىق ئاپپاراتىنىڭ مەسئۇلى ( بوغالتىر مەسئۇل خادىمى ) ئۆتكۈزۈپ بېرىش-ئۆتكۈزۈۋېلىش رەسمىيىتىنى بېجىرگەندە، ئورۇن مەسئۇلى نازارەت قىلىپ تاپشۇرىدۇ، زۆرۈر تېپىلغاندا مەسئۇل ئورۇن ئادەم ئەۋەتىپ بىرلىكتە نازارەت قىلىپ تاپشۇرسا بولىدۇ.

第五章　法律责任

5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第四十条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上人民政府财政部门责令限期改正，给予警告、通报批评，对单位可以并处二十万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员可以处五万元以下的罚款；情节严重的，对单位可以并处二十万元以上一百万元以下的罚款，对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员可以处五万元以上五十万元以下的罚款；属于公职人员的，还应当依法给予处分：

40-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ، ئورۇنغا قوشۇمچە 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن بەدەل قويسا بولىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا ئورۇنغا قوشۇمچە 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلسا بولىدۇ، ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى-500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ ھۆكۈمەت خادىملىرىغا تەۋە بولغانلىرىغا يەنە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈش كېرەك :

（一）不依法设置会计账簿的；

( 1 ) بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىنى قانۇن بويىچە ئورناتمىغانلار؛

（二）私设会计账簿的；

( 2 ) بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىنى ئۆز ئالدىغا تەسىس قىلغانلار؛

（三）未按照规定填制、取得原始凭证或者填制、取得的原始凭证不符合规定的；

( 3 ) دەسلەپكى ئىسپاتنى بەلگىلىمە بويىچە تولدۇرمىغان، ئالغان ياكى تولدۇرغان، ئالغان دەسلەپكى ئىسپات بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلمىسە؛

（四）以未经审核的会计凭证为依据登记会计账簿或者登记会计账簿不符合规定的；

( 4 ) تەكشۈرۈشتىن ئۆتمىگەن بوغالتىرلىق ئىسپاتىنى تىزىملاش بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى ياكى تىزىملانغان بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلمىگەن بولسا؛

（五）随意变更会计处理方法的；

( 5 ) بوغالتىرلىق بويىچە بىر تەرەپ قىلىش ئۇسۇلىنى خالىغانچە ئۆزگەرتكەنلەر؛

（六）向不同的会计资料使用者提供的财务会计报告编制依据不一致的；

( 6 ) ئوخشاش بولمىغان بوغالتىرلىق ماتېرىيالى ئىشلەتكۈچىلەرگە بەرگەن مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنىڭ تۈزۈلۈش ئاساسى بىردەك بولمىسا؛

（七）未按照规定使用会计记录文字或者记账本位币的；

( 7 ) بوغالتىرلىق خاتىرىسىگە ياكى ئۆلچەملىك پۇلنى ئىشلىتىشتە بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغان بولسا؛

（八）未按照规定保管会计资料，致使会计资料毁损、灭失的；

( 8 ) بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرىنى بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلماي، بوغالتىرلىق ماتېرىيالىنى بۇزۇۋەتكەن، يوقىتىۋەتكەنلەر؛

（九）未按照规定建立并实施单位内部会计监督制度或者拒绝依法实施的监督或者不如实提供有关会计资料及有关情况的；

( 9 ) ئورۇننىڭ ئىچكى قىسمىدىكى بوغالتىرلىق نازارەتچىلىكى تۈزۈمىنى ئورنىتىش ۋە يولغا قويۇشتا بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغان ياكى قانۇن بويىچە يولغا قويغان نازارەتچىلىكنى رەت قىلغانلار ياكى ئالاقىدار بوغالتىرلىق ماتېرىياللىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى ئەينەن تەمىنلىمىگەنلەر؛

（十）任用会计人员不符合本法规定的。

( 10 ) بوغالتىر خادىملىرىنى تەيىنلەش مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلمىسە.

有前款所列行为之一，构成犯罪的，依法追究刑事责任。

ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

会计人员有第一款所列行为之一，情节严重的，五年内不得从事会计工作。

بوغالتىرلاردا 1-تارماقتا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، قىلمىشى ئېغىر بولسا، بەش يىل ئىچىدە بوغالتىرلىق خىزمىتى بىلەن شۇغۇللانسا بولمايدۇ.

有关法律对第一款所列行为的处罚另有规定的，依照有关法律的规定办理。

مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردا 1-تارماقتا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارغا جازا بېرىش توغرىسىدا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

第四十一条　伪造、变造会计凭证、会计账簿，编制虚假财务会计报告，隐匿或者故意销毁依法应当保存的会计凭证、会计账簿、财务会计报告的，由县级以上人民政府财政部门责令限期改正，给予警告、通报批评，没收违法所得，违法所得二十万元以上的，对单位可以并处违法所得一倍以上十倍以下的罚款，没有违法所得或者违法所得不足二十万元的，可以并处二十万元以上二百万元以下的罚款；对其直接负责的主管人员和其他直接责任人员可以处十万元以上五十万元以下的罚款，情节严重的，可以处五十万元以上二百万元以下的罚款；属于公职人员的，还应当依法给予处分；其中的会计人员，五年内不得从事会计工作；构成犯罪的，依法追究刑事责任。

41-ماددا بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىنى ياسىۋالغان، ئۆزگەرتىۋالغان، ساختا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى تۈزۈپ، قانۇن بويىچە ساقلاشقا تېگىشلىك بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىر ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنى تىقىۋالغان ياكى قەستەن كۆيدۈرۈۋەتكەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، قانۇنغا خىلاپ ھالدا 200 مىڭ يۈەندىن ئارتۇق تاپاۋەت قىلغانلارغا ئورۇنلارغا قانۇنغا خىلاپ ھالدا بىر ھەسسىدىن يۇقىرى، ئون ھەسسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلسا بولىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قىلمىغان ياكى قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت 200 مىڭ يۈەنگە يەتمىسە، قوشۇمچە 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 2 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمىغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ، قىلمىشى ئېغىر بولغانلارغا 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى ھۆكۈمەت خادىملىرىغا تەۋە بولغانلىرىغا يەنە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈش كېرەك؛ ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بوغالتىرلارنىڭ بەش يىل ئىچىدە بوغالتىرلىق خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشىغا يول قويۇلمايدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第四十二条　授意、指使、强令会计机构、会计人员及其他人员伪造、变造会计凭证、会计账簿，编制虚假财务会计报告或者隐匿、故意销毁依法应当保存的会计凭证、会计账簿、财务会计报告的，由县级以上人民政府财政部门给予警告、通报批评，可以并处二十万元以上一百万元以下的罚款；情节严重的，可以并处一百万元以上五百万元以下的罚款；属于公职人员的，还应当依法给予处分；构成犯罪的，依法追究刑事责任。

42-ماددا بوغالتىر ئاپپاراتى، بوغالتىر خادىملىرى ۋە باشقا خادىملارغا بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرىنى ياسىۋېلىش، ئۆزگەرتىۋېلىش، ساختا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى تۈزۈش ياكى قانۇن بويىچە ساقلاشقا تېگىشلىك بوغالتىرلىق ئىسپاتى، بوغالتىر ھېسابات دەپتىرى، مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىنى يوشۇرۇش، قەستەن كۆيدۈرۈۋېتىشكە يول كۆرسەتكەن، كۈشكۈرتكەنلەر، زورلىغانلار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ، قوشۇمچە 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا قوشۇمچە 1 مىليون يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلسا بولىدۇ؛ ھۆكۈمەت خادىملىرىغا تەۋە بولغانلىرىغا يەنە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈش كېرەك؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第四十三条　单位负责人对依法履行职责、抵制违反本法规定行为的会计人员以降级、撤职、调离工作岗位、解聘或者开除等方式实行打击报复的，依法给予处分；构成犯罪的，依法追究刑事责任。对受打击报复的会计人员，应当恢复其名誉和原有职务、级别。

43-ماددا ئورۇن مەسئۇللىرىدىن مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىش، مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپ قىلمىشلارنى توسۇش يولى بىلەن بوغالتىرلارنىڭ دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش، ئىش ئورنىدىن يۆتكەش، تەكلىپ قىلىشتىن قالدۇرۇش ياكى خىزمەتتىن قوغلاش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن زەربە بېرىپ ئۆچ ئالغانلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ. زەربە بېرىپ ئۆچ ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ نام-شۆھرىتى ۋە ئەسلىي ۋەزىپىسى، دەرىجىسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك.

第四十四条　财政部门及有关行政部门的工作人员在实施监督管理中滥用职权、玩忽职守、徇私舞弊或者泄露国家秘密、工作秘密、商业秘密、个人隐私、个人信息的，依法给予处分；构成犯罪的，依法追究刑事责任。

44-ماددا مالىيە تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك مەمۇرىي تارماقنىڭ خادىملىرىدىن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش جەريانىدا خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغان ياكى دۆلەت مەخپىيىتى، خىزمەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى، شەخسىي سىر، شەخسىي ئۇچۇرنى ئاشكارىلاپ قويغانلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第四十五条　违反本法规定，将检举人姓名和检举材料转给被检举单位和被检举人个人的，依法给予处分。

45-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پاش قىلغۇچىنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ۋە پاش قىلىش ماتېرىيالىنى پاش قىلىنغان ئورۇنغا ۋە پاش قىلىنغۇچى شەخسكە بېرىپ قويغانلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第四十六条　违反本法规定，但具有《中华人民共和国行政处罚法》规定的从轻、减轻或者不予处罚情形的，依照其规定从轻、减轻或者不予处罚。

46-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغان، لېكىن «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي جازا قانۇنى»دا بەلگىلەنگەن يېنىك، يېنىكلىتىپ ياكى جازا بەرمەسلىك ئەھۋالى كۆرۈلگەن بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە يېنىك، يېنىكلىتىدۇ ياكى جازا بەرمەيدۇ.

第四十七条　因违反本法规定受到处罚的，按照国家有关规定记入信用记录。

47-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىقتىن جازالانغانلار دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە ئىناۋەت خاتىرىسىگە خاتىرىلىنىدۇ.

违反本法规定，同时违反其他法律规定的，由有关部门在各自职权范围内依法进行处罚。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە، شۇنداقلا باشقا قانۇنلاردىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلغانلارغا مۇناسىۋەتلىك تارماق ئۆز خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدە قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

第六章　附　　则

6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第四十八条　本法下列用语的含义：

48-ماددا بۇ قانۇندىكى تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

单位负责人，是指单位法定代表人或者法律、行政法规规定代表单位行使职权的主要负责人。

ئورۇن مەسئۇلى ئورۇننىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىلى ياكى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ۋەكىللىك ئورۇننىڭ خىزمەت ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشى بەلگىلەنگەن ئاساسلىق مەسئۇلىنى كۆرسىتىدۇ.

国家统一的会计制度，是指国务院财政部门根据本法制定的关于会计核算、会计监督、会计机构和会计人员以及会计工作管理的制度。

دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مۇشۇ قانۇنغا ئاساسەن تۈزگەن بوغالتىرلىق-ھېسابات، بوغالتىرلىق-نازارەتچىلىك، بوغالتىرلىق ئاپپاراتى ۋە بوغالتىر خادىملىرى شۇنىڭدەك بوغالتىرلىق خىزمىتىنى باشقۇرۇش توغرىسىدىكى تۈزۈمنى كۆرسىتىدۇ.

第四十九条　中央军事委员会有关部门可以依照本法和国家统一的会计制度制定军队实施国家统一的会计制度的具体办法，抄送国务院财政部门。

49-ماددا مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ئارمىيەنىڭ دۆلەت بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىنى يولغا قويۇشنىڭ كونكرېت چارىسىنى مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەتنىڭ بىرلىككە كەلگەن بوغالتىرلىق تۈزۈمىگە ئاساسەن تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقىغا يوللىسا بولىدۇ.

第五十条　个体工商户会计管理的具体办法，由国务院财政部门根据本法的原则另行规定。

50-ماددا يەككە سودا-سانائەتچىلەرنى بوغالتىرلىق جەھەتتىن باشقۇرۇشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى مۇشۇ قانۇندىكى پىرىنسىپقا ئاساسەن ئايرىم بەلگىلەيدۇ.

第五十一条　本法自2000年7月1日起施行。

51-ماددا بۇ قانۇن 2000-يىل 7-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.