（1982年12月10日第五届全国人民代表大会第五次会议通过）

( 1982-يىل 12-ئاينىڭ 10-كۈنى 5-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ 5-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

第一章　全国人民代表大会会议

1-باب مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى

第一条　全国人民代表大会会议，依照中华人民共和国宪法的有关规定召集。

1-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە چاقىرىلىدۇ.

每届全国人民代表大会第一次会议，在本届全国人民代表大会代表选举完成后的两个月内由上届全国人民代表大会常务委员会召集。

ھەر نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ 1-يىغىنىنى مۇشۇ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرى سايلىمى تاماملىنىپ 2 ئاي ئىچىدە ئالدىنقى نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىدا دائىمىي كومىتېتى چاقىرىدۇ.

第二条　全国人民代表大会常务委员会应当在全国人民代表大会会议举行一个月以前，将开会日期和建议大会讨论的主要事项通知全国人民代表大会代表。

2-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بىر ئاي بۇرۇن، يىغىن ۋاقتى ۋە يىغىندا مۇزاكىرە قىلىش تەكلىپى بېرىلىدىغان ئاساسلىق ئىشلارنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىگە ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

临时召集的全国人民代表大会会议不适用前款的规定。

ۋاقىتلىق چاقىرىلغان مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە تەتبىقلانمايدۇ.

第三条　全国人民代表大会代表选出后，由全国人民代表大会常务委员会代表资格审查委员会进行审查。

3-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرى سايلاپ چىقىلغاندىن كېيىن، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ۋەكىللەرنىڭ سالاھىيىتىنى تەكشۈرۈش كومىتېتى تەكشۈرىدۇ.

全国人民代表大会常务委员会根据代表资格审查委员会提出的报告，确认代表的资格或者确定个别代表的当选无效，在每届全国人民代表大会第一次会议前公布代表名单。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ۋەكىللەرنىڭ سالاھىيىتىنى تەكشۈرۈش كومىتېتى ئوتتۇرىغا قويغان دوكلاتقا ئاساسەن، ۋەكىللەرنىڭ سالاھىيىتىنى مۇئەييەنلەشتۈرىدۇ ياكى ئايرىم ۋەكىللەرنىڭ سايلانغانلىقىنى ئىناۋەتسىز دەپ بېكىتىدۇ، ھەر نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1-يىغىنىدىن بۇرۇن ۋەكىللەرنىڭ ئىسىملىكىنى ئېلان قىلىدۇ.

对补选的全国人民代表大会代表，依照前款规定进行代表资格审查。

تولۇقلاپ سايلانغان مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ ۋەكىللىك سالاھىيىتى ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە تەكشۈرۈلىدۇ.

第四条　全国人民代表大会代表按照选举单位组成代表团。各代表团分别推选代表团团长、副团长。

4-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرى سايلام ئورنىغا ئاساسەن ۋەكىللەر ئۆمىكى تەشكىللەيدۇ. ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى ئايرىم-ئايرىم ھالدا ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ ئۆمەك باشلىقلىرى، مۇئاۋىن ئۆمەك باشلىقلىرىنى سايلىدى.

代表团在每次全国人民代表大会会议举行前，讨论全国人民代表大会常务委员会提出的关于会议的准备事项；在会议期间，对全国人民代表大会的各项议案进行审议，并可以由代表团团长或者由代表团推派的代表，在主席团会议上或者大会全体会议上，代表代表团对审议的议案发表意见。

ۋەكىللەر ئۆمىكى ھەر قېتىملىق مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بۇرۇن، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ئوتتۇرىغا قويغان يىغىن تەييارلىقى ئىشلىرىنى مۇزاكىرە قىلىدۇ؛ يىغىن مەزگىلىدە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ تۈرلۈك تەكلىپلىرىگە قاراپ چىقىلىدۇ ھەمدە ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ باشلىقلىرى ياكى ۋەكىللەر ئۆمىكى ئەۋەتكەن ۋەكىللەر ھەيئەت رىياسىتى يىغىنىدا ياكى يىغىن ئومۇمىي يىغىنىدا ۋەكىللەر ۋەكىللەر ئۆمىكى قاراپ چىقىلغان تەكلىپلەرگە پىكىر بايان قىلسا بولىدۇ.

第五条　全国人民代表大会每次会议举行预备会议，选举本次会议的主席团和秘书长，通过本次会议的议程和其他准备事项的决定。

5-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ھەر قېتىملىق يىغىنى تەييارلىق يىغىنى ئۆتكۈزۈپ، شۇ قېتىمقى يىغىننىڭ ھەيئەت رىياسىتى ۋە باش كاتىپىنى سايلايدۇ، مۇشۇ قېتىمقى يىغىننىڭ قارالمىسى ۋە باشقا تەييارلىق ئىشلىرى توغرىسىدىكى قارارنى ماقۇللايدۇ.

预备会议由全国人民代表大会常务委员会主持。每届全国人民代表大会第一次会议的预备会议，由上届全国人民代表大会常务委员会主持。

تەييارلىق يىغىنىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى رىياسەتچىلىك قىلىدۇ. ھەر نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1-يىغىنىنىڭ تەييارلىق يىغىنىغا ئالدىنقى نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ دائىمىي كومىتېتى رىياسەتچىلىك قىلىدۇ.

第六条　主席团主持全国人民代表大会会议。

6-ماددا ھەيئەت رىياسىتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا رىياسەتچىلىك قىلىدۇ.

主席团互推若干人轮流担任会议的执行主席。

ھەيئەت رىياسىتى بىرقانچە كىشىنىڭ نۆۋەت بىلەن يىغىن ئىجرائىيە رەئىسلىكىنى ئۈستىگە ئېلىشىغا تۈرتكە بولدى.

主席团推选常务主席若干人，召集并主持主席团会议。

ھەيئەت رىياسىتى دائىمىي رەئىسلەردىن بىرقانچە كىشىنى سايلايدۇ، ھەيئەت رىياسىتىنىڭ يىغىنىنى چاقىرىدۇ ھەم رىياسەتچىلىك قىلىدۇ.

第七条　全国人民代表大会会议设立秘书处，在秘书长领导下工作。

7-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىدا كاتىبات باشقارمىسى تەسىس قىلىنىدۇ، باش كاتىپنىڭ رەھبەرلىكىدە خىزمەت قىلىدۇ.

全国人民代表大会会议设副秘书长若干人。副秘书长的人选由主席团决定。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا مۇئاۋىن باش كاتىپلاردىن بىرقانچىسى تەسىس قىلىندى. مۇئاۋىن باش كاتىپ نامزاتىنى ھەيئەت رىياسىتى قارار قىلىدۇ.

第八条　国务院的组成人员，中央军事委员会的组成人员，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长，列席全国人民代表大会会议；其他有关机关、团体的负责人，经主席团决定，可以列席全国人民代表大会会议。

8-ماددا گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى خادىملار، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت تەركىبىدىكى خادىملار، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى ۋە ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا سىرتتىن قاتنىشىدۇ؛ باشقا ئالاقىدار ئورگان، تەشكىلاتلارنىڭ مەسئۇللىرى ھەيئەت رىياسىتىنىڭ قارارى بىلەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا سىرتتىن قاتناشسا بولىدۇ.

第九条　全国人民代表大会主席团，全国人民代表大会常务委员会，全国人民代表大会各专门委员会，国务院，中央军事委员会，最高人民法院，最高人民检察院，可以向全国人民代表大会提出属于全国人民代表大会职权范围内的议案，由主席团决定交各代表团审议，或者并交有关的专门委员会审议、提出报告，再由主席团审议决定提交大会表决。

9-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مەخسۇس كومىتېتلىرى، گوۋۇيۈەن، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسى، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىگە كىرىدىغان تەكلىپلەرنى بەرسە بولىدۇ، تەكلىپلەرنى ھەيئەت رىياسىتىنىڭ قارارى بىلەن ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنىدۇ، ياكى ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىشىغا، دوكلات بېرىشىگە تاپشۇرىدۇ، ئاندىن ھەيئەت رىياسىتىنىڭ قاراپ چىقىپ قارار قىلىشىنى يىغىندا ئاۋازغا قويۇشقا سۇنىدۇ.

第十条　一个代表团或者三十名以上的代表，可以向全国人民代表大会提出属于全国人民代表大会职权范围内的议案，由主席团决定是否列入大会议程，或者先交有关的专门委员会审议、提出是否列入大会议程的意见，再决定是否列入大会议程。

10-ماددا بىر ۋەكىللەر ئۆمىكى ياكى 30 دىن ئارتۇق ۋەكىل مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىگە كىرىدىغان تەكلىپلەرنى بەرسە بولىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈش-كىرگۈزمەسلىكنى ياكى ئاۋۋال مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىشىغا، يىغىن قارالمىسىغا كىرىش-كىرمەسلىك پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇشىغا تاپشۇرغاندىن كېيىن، ئاندىن يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈش-كىرگۈزمەسلىكنى قارار قىلىدۇ.

第十一条　向全国人民代表大会提出的议案，在交付大会表决前，提案人要求撤回的，对该议案的审议即行终止。

11-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا بېرىلگەن تەكلىپلەر يىغىندا ئاۋازغا قويۇشقا تاپشۇرۇلۇشتىن بۇرۇن، تەكلىپ بەرگۈچى قايتۇرۇۋېلىشنى تەلەپ قىلسا، شۇ تەكلىپنى قاراپ چىقىش دەرھال ئاخىرلىشىدۇ.

第十二条　全国人民代表大会会议对于宪法的修改案、法律案和其他议案的通过，依照中华人民共和国宪法的有关规定。

12-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىنىڭ ئاساسىي قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش لايىھەسى، قانۇن لايىھەسى ۋە باشقا تەكلىپلەرنى ماقۇللىشى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە بولىدۇ.

第十三条　全国人民代表大会常务委员会委员长、副委员长、秘书长、委员的人选，中华人民共和国主席、副主席的人选，中央军事委员会主席的人选，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长的人选，由主席团提名，经各代表团酝酿协商后，再由主席团根据多数代表的意见确定正式候选人名单。

13-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ باشلىقى، مۇئاۋىن باشلىقلىرى، باش كاتىپى، ئەزالىرى نامزاتى، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى ۋە مۇئاۋىن رەئىسى نامزاتى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىسى نامزاتى ۋە ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى ۋە ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسى باش تەپتىشى نامزاتىنى ھەيئەت رىياسىتى كۆرسىتىدۇ، ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى پىكىرلىشىپ كېڭەشكەندىن كېيىن، ئاندىن ھەيئەت رىياسىتى كۆپ ساندىكى ۋەكىللەرنىڭ پىكرىگە ئاساسەن رەسمىي نامزاتلار ئىسىملىكىنى بېكىتىدۇ.

第十四条　国务院总理和国务院其他组成人员的人选，中央军事委员会除主席以外的其他组成人员的人选，依照宪法的有关规定提名。

14-ماددا گوۋۇيۈەن زۇڭلىسى ۋە گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى باشقا خادىملار نامزاتىنى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىستىن باشقا تەركىبىدىكى خادىملار نامزاتىنى ئاساسىي قانۇندىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە كۆرسىتىدۇ.

第十五条　全国人民代表大会三个以上的代表团或者十分之一以上的代表，可以提出对于全国人民代表大会常务委员会的组成人员，中华人民共和国主席、副主席，国务院和中央军事委员会的组成人员，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长的罢免案，由主席团提请大会审议。

15-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ئۈچتىن ئارتۇق ۋەكىللەر ئۆمىكى ياكى ئوندىن ئارتۇق ۋەكىلى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تەركىبىدىكىلەر، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى، مۇئاۋىن رەئىسلىرى، گوۋۇيۈەن ۋە مەركىزىي ھەربىي كومىتېت تەركىبىدىكىلەر ۋە ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى ۋە ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشىنى ۋەزىپىسىدىن قالدۇرۇش تەكلىپىنى بەرسە بولىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى يىغىننىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنىدۇ.

第十六条　在全国人民代表大会会议期间，一个代表团或者三十名以上的代表，可以书面提出对国务院和国务院各部、各委员会的质询案，由主席团决定交受质询机关书面答复，或者由受质询机关的领导人在主席团会议上或者有关的专门委员会会议上或者有关的代表团会议上口头答复。在主席团会议或者专门委员会会议上答复的，提质询案的代表团团长或者提质询案的代表可以列席会议，发表意见。

16-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى مەزگىلىدە، بىر ۋەكىللەر ئۆمىكى ياكى 30 دىن ئارتۇق ۋەكىل گوۋۇيۈەنگە ۋە گوۋۇيۈەننىڭ مىنىستىرلىق-كومىتېتلىرىغا يازما سۈرۈشتۈرمە قويسا بولىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى سۈرۈشتۈرمىنى قوبۇل قىلغۇچى ئورگاننىڭ يازما جاۋاب بېرىشىگە تاپشۇرۇشنى قارار قىلىدۇ، ياكى سۈرۈشتۈرمىنى قوبۇل قىلغۇچى ئورگاننىڭ رەھبىرى ھەيئەت رىياسىتى يىغىنىدا ياكى ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېتلار يىغىنىدا ياكى ئالاقىدار ۋەكىللەر ئۆمىكى يىغىنىدا ئاغزاكى جاۋاب بېرىدۇ. ھەيئەت رىياسىتى يىغىنى ياكى مەخسۇس كومىتېت يىغىنىدا جاۋاب بەرگەن، سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ دېلو سۈرۈشتۈرىدىغان ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ باشلىقلىرى ياكى سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ تەكلىپ سۈرۈشتۈرىدىغان ۋەكىللەر يىغىنغا سىرتتىن قاتنىشىپ پىكىر بايان قىلسا بولىدۇ.

第十七条　在全国人民代表大会审议议案的时候，代表可以向有关国家机关提出询问，由有关机关派人在代表小组或者代表团会议上进行说明。

17-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەكلىپلەرنى قاراپ چىققاندا، ۋەكىللەر مۇناسىۋەتلىك دۆلەت ئورگانلىرىدىن سوئال سورىسا بولىدۇ، مۇناسىۋەتلىك ئورگان ۋەكىللەر گۇرۇپپىسى ياكى ۋەكىللەر ئۆمىكى يىغىنىغا ئادەم ئەۋەتىپ ئىزاھات بېرىدۇ.

第十八条　全国人民代表大会会议进行选举和通过议案，由主席团决定采用无记名投票方式或者举手表决方式或者其它方式。

18-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىدا سايلام ئۆتكۈزۈش ۋە تەكلىپ ماقۇللاشتا، ھەيئەت رىياسىتى نامسىز بېلەت تاشلاش ئۇسۇلى ياكى قول كۆتۈرۈپ ئاۋاز بېرىش ئۇسۇلى ياكى باشقا ئۇسۇللارنى قوللىنىشنى قارار قىلىدۇ.

第十九条　全国人民代表大会举行会议的时候，应当为少数民族代表准备必要的翻译。

19-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىن ئۆتكۈزگەندە، ئاز سانلىق مىللەت ۋەكىللىرىگە زۆرۈر تەرجىمە تەييارلىقى قىلىشى كېرەك.

第二十条　全国人民代表大会会议公开举行；在必要的时候，经主席团和各代表团团长会议决定，可以举行秘密会议。

20-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئاشكارا ئۆتكۈزۈلىدۇ؛ زۆرۈر تېپىلغاندا ھەيئەت رىياسىتى ۋە ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ ئۆمەك باشلىقلىرى يىغىنىنىڭ قارارى بىلەن مەخپىي يىغىن ئۆتكۈزۈشكە بولىدۇ.

第二十一条　全国人民代表大会代表向全国人民代表大会或者全国人民代表大会常务委员会提出的对各方面工作的建议、批评和意见，由全国人民代表大会常务委员会的办事机构交由有关机关、组织研究处理并负责答复。

21-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا بېرىدىغان ھەرقايسى تەرەپلەردىكى خىزمەتلەر توغرىسىدىكى تەكلىپ، تەنقىد ۋە پىكىرلىرىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى نورمال كومىتېتىنىڭ ئىش بېجىرىش ئاپپاراتى مۇناسىۋەتلىك ئورگانلار، تەشكىلاتلارنىڭ مۇھاكىمە قىلىپ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاپشۇرىدۇ ھەمدە مەسئۇللۇق بىلەن جاۋاب بېرىدۇ.

第二章　全国人民代表大会常务委员会

2-باب مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى

第二十二条　全国人民代表大会常务委员会行使中华人民共和国宪法规定的职权。

22-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنىدا بەلگىلەنگەن خىزمەت ھوقۇقىنى يۈرگۈزىدۇ.

第二十三条　全国人民代表大会常务委员会由下列人员组成：

23-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تۆۋەندىكى خادىملاردىن تەركىب تاپىدۇ :

委员长，

كومىتېت باشلىقى،

副委员长若干人，

مۇئاۋىن كومىتېت باشلىقلىرى،

秘书长，

باش كاتىپ،

委员若干人。

ئەزالار بىر قانچە ئادەم.

常务委员会的组成人员由全国人民代表大会从代表中选出。

دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكىلەرنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللەر ئارىسىدىن سايلاپ چىقىدۇ.

常务委员会的组成人员不得担任国家行政机关、审判机关和检察机关的职务；如果担任上述职务，必须向常务委员会辞去常务委员会的职务。

دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكىلەر دۆلەتنىڭ مەمۇرىي ئورگىنى، سوت ئورگىنى ۋە تەپتىش ئورگىنىدا ۋەزىپە ئۆتىسە بولمايدۇ؛ يۇقىرىقى ۋەزىپىلەرنى ئۆتىگەن بولسا، دائىمىي كومىتېتتىكى ۋەزىپىسىدىن ئىستېپا بېرىشى شەرت.

第二十四条　常务委员会委员长主持常务委员会会议和常务委员会的工作。副委员长、秘书长协助委员长工作。副委员长受委员长的委托，可以代行委员长的部分职权。

24-ماددا دائىمىي كومىتېتنىڭ باشلىقى دائىمىي كومىتېتنىڭ يىغىنى ۋە دائىمىي كومىتېتنىڭ خىزمىتىگە رىياسەتچىلىك قىلىدۇ. مۇئاۋىن كومىتېت باشلىقلىرى، باش كاتىپ كومىتېت باشلىقىنىڭ خىزمىتىگە ياردەملىشىدۇ. مۇئاۋىن كومىتېت باشلىقلىرى كومىتېت باشلىقىنىڭ ھاۋالىسى بىلەن كومىتېت باشلىقىنىڭ قىسمەن خىزمەت ھوقۇقىنى ۋاكالىتەن يۈرگۈزسە بولىدۇ.

委员长因为健康情况不能工作或者缺位的时候，由常务委员会在副委员长中推选一人代理委员长的职务，直到委员长恢复健康或者全国人民代表大会选出新的委员长为止。

كومىتېت باشلىقىنىڭ سالامەتلىكى يار بەرمىگەندە ياكى ئورنى بوش قالغاندا، دائىمىي كومىتېت مۇئاۋىن كومىتېت باشلىقلىرى ئىچىدىن بىرىنى كومىتېت باشلىقلىق ۋەزىپىسىنى ۋاكالىتەن ئۆتەشكە سايلايدۇ، كومىتېت باشلىقى سالامەتلىكى ئەسلىگە كەلگەنگە ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يېڭى كومىتېت باشلىقىنى سايلاپ چىققانغا قەدەر.

第二十五条　常务委员会的委员长、副委员长、秘书长组成委员长会议，处理常务委员会的重要日常工作：

25-ماددا دائىمىي كومىتېتنىڭ كومىتېت باشلىقى، مۇئاۋىن باشلىقلىرى، باش كاتىپتىن تەركىب تاپقان كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى دائىمىي كومىتېتنىڭ كۈندىلىك مۇھىم خىزمەتلىرىنى بىر تەرەپ قىلىدۇ :

（一）决定常务委员会每次会议的会期，拟定会议议程草案；

( 1 ) دائىمىي كومىتېتنىڭ ھەر قېتىملىق يىغىنىنىڭ يىغىن ۋاقتىنى قارار قىلىپ، يىغىن قارالما لايىھەسىنى تۈزۈش؛

（二）对向常务委员会提出的议案和质询案，决定交由有关的专门委员会审议或者提请常务委员会全体会议审议；

( 2 ) دائىمىي كومىتېتقا بېرىلگەن تەكلىپ ۋە سۈرۈشتۈرۈش تەكلىپىنى مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىشىغا تاپشۇرۇش ياكى دائىمىي كومىتېت ئومۇمىي يىغىنىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنۇشنى قارار قىلىش؛

（三）指导和协调各专门委员会的日常工作；

( 3 ) مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ كۈندىلىك خىزمەتلىرىگە يېتەكچىلىك قىلىش ۋە ئۇنى ماسلاشتۇرۇش؛

（四）处理常务委员会其他重要日常工作。

( 4 ) دائىمىي كومىتېتنىڭ باشقا مۇھىم كۈندىلىك خىزمەتلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش.

第二十六条　常务委员会设立代表资格审查委员会。

26-ماددا دائىمىي كومىتېتتا ۋەكىللەرنىڭ سالاھىيىتىنى تەكشۈرۈش كومىتېتى تەسىس قىلىنىدۇ.

代表资格审查委员会的主任委员、副主任委员和委员的人选，由委员长会议在常务委员会组成人员中提名，常务委员会会议通过。

ۋەكىللەر سالاھىيىتىنى تەكشۈرۈش كومىتېتىنىڭ مۇدىر ئەزاسى، مۇئاۋىن مۇدىر ئەزالىرى ۋە ئەزالىرى نامزاتىنى كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكى خادىملار ئىچىدىن كۆرسىتىدۇ، دائىمىي كومىتېت يىغىنى ماقۇللايدۇ.

第二十七条　常务委员会设立办公厅，在秘书长领导下工作。

27-ماددا دائىمىي كومىتېتتا بەنگۇڭتىڭ تەسىس قىلىنىدۇ، ئۇ باش كاتىپنىڭ رەھبەرلىكىدە ئىشلەيدۇ.

常务委员会设副秘书长若干人，由委员长提请常务委员会任免。

دائىمىي كومىتېتتا مۇئاۋىن باش كاتىپلاردىن بىرقانچىسى تەسىس قىلىنىدۇ، ئۇنى كومىتېت باشلىقى دائىمىي كومىتېتنىڭ ۋەزىپىگە تەيىنلىشى ۋە قالدۇرۇشىغا سۇنىدۇ.

第二十八条　常务委员会可以根据需要设立工作委员会。

28-ماددا دائىمىي كومىتېت ئېھتىياجغا قاراپ خىزمەت كومىتېتى تەسىس قىلسا بولىدۇ.

工作委员会的主任、副主任和委员由委员长提请常务委员会任免。

خىزمەت كومىتېتىنىڭ مۇدىرى، مۇئاۋىن مۇدىرلىرى ۋە ئەزالىرىنى كومىتېت باشلىقى دائىمىي كومىتېتنىڭ ۋەزىپىگە تەيىنلىشى ۋە قالدۇرۇشىغا سۇنىدۇ.

第二十九条　常务委员会会议由委员长召集，一般两个月举行一次。

29-ماددا دائىمىي كومىتېت يىغىنىنى كومىتېت باشلىقى چاقىرىدۇ، ئادەتتە ئىككى ئايدا بىر قېتىم ئۆتكۈزۈلىدۇ.

第三十条　常务委员会举行会议的时候，可以由各省、自治区、直辖市的人民代表大会常务委员会派主任或者副主任一人列席会议，发表意见。

30-ماددا دائىمىي كومىتېت يىغىن ئۆتكۈزگەندە، ھەرقايسى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى مۇدىر ياكى مۇئاۋىن مۇدىرلاردىن بىرىنى يىغىنغا سىرتتىن قاتنىشىپ پىكىر بايان قىلىشقا ئەۋەتسە بولىدۇ.

第三十一条　常务委员会审议的法律案和其他议案，由常务委员会以全体组成人员的过半数通过。

31-ماددا دائىمىي كومىتېت قاراپ چىققان قانۇن لايىھەسى ۋە باشقا تەكلىپلەر دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكى بارلىق خادىملارنىڭ تەڭدىن تولىسىنىڭ ماقۇللۇقىدىن ئۆتىدۇ.

第三十二条　全国人民代表大会各专门委员会，国务院，中央军事委员会，最高人民法院，最高人民检察院，可以向常务委员会提出属于常务委员会职权范围内的议案，由委员长会议决定提请常务委员会会议审议，或者先交有关的专门委员会审议、提出报告，再提请常务委员会会议审议。

32-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مەخسۇس كومىتېتلىرى، گوۋۇيۈەن، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسى، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسى دائىمىي كومىتېتقا دائىمىي كومىتېتنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىگە كىرىدىغان تەكلىپلەرنى بەرسە بولىدۇ، كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى دائىمىي كومىتېت يىغىنىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنۇشنى قارار قىلىدۇ ياكى ئاۋۋال مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىشىغا، دوكلات بېرىشىگە تاپشۇرىدۇ، ئاندىن دائىمىي كومىتېت يىغىنىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنىمىز.

常务委员会组成人员十人以上可以向常务委员会提出属于常务委员会职权范围内的议案，由委员长会议决定是否提请常务委员会会议审议，或者先交有关的专门委员会审议、提出报告，再决定是否提请常务委员会会议审议。

دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكىلەردىن 10 دىن كۆپرەكى دائىمىي كومىتېتقا دائىمىي كومىتېتنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىگە كىرىدىغان تەكلىپلەرنى بەرسە بولىدۇ، دائىمىي كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى دائىمىي كومىتېت يىغىنىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنۇش-سۇنماسلىقنى قارار قىلىدۇ ياكى ئاۋۋال مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىشىغا، دوكلات بېرىشىگە تاپشۇرىدۇ، ئاندىن دائىمىي كومىتېت يىغىنىنىڭ كۆرۈپ چىقىشىغا سۇنۇش-كۆرسەتمەسلىكنى قارار قىلىدۇ.

第三十三条　在常务委员会会议期间，常务委员会组成人员十人以上，可以向常务委员会书面提出对国务院和国务院各部、各委员会的质询案，由委员长会议决定交受质询机关书面答复，或者由受质询机关的领导人在常务委员会会议上或者有关的专门委员会会议上口头答复。在专门委员会会议上答复的，提质询案的常务委员会组成人员可以出席会议，发表意见。

33-ماددا دائىمىي كومىتېت يىغىنى مەزگىلىدە، دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكىلەر ئوندىن ئاشسا، دائىمىي كومىتېتقا گوۋۇيۈەن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ مىنىستىرلىق-كومىتېتلىرىغا يازما سۈرۈشتۈرمە قويسا بولىدۇ، كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى سۈرۈشتۈرمىنى قوبۇل قىلغۇچى ئورگاننىڭ يازما جاۋاب بېرىشىگە تاپشۇرۇشنى قارار قىلىدۇ، ياكى سۈرۈشتۈرمىنى قوبۇل قىلغۇچى ئورگاننىڭ رەھبىرى دائىمىي كومىتېت يىغىنىدا ياكى ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېت يىغىنلىرىدا ئاغزاكى جاۋاب بېرىدۇ. مەخسۇس كومىتېت يىغىنىدا جاۋاب بەرگەندە، سۈرۈشتۈرمىنىڭ سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ دائىمىي كومىتېت تەركىبىدىكىلەر يىغىنغا قاتنىشىپ پىكىر بەرسە بولىدۇ.

第三十四条　常务委员会在全国人民代表大会每次会议举行的时候，必须向全国人民代表大会提出工作报告。

34-ماددا دائىمىي كومىتېت مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ھەر قېتىملىق يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەندە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا خىزمەت دوكلاتى بېرىشى شەرت.

第三章　全国人民代表大会各委员会

3-باب مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ ھەرقايسى كومىتېتلىرى

第三十五条　全国人民代表大会设立民族委员会、法律委员会、财政经济委员会、教育科学文化卫生委员会、外事委员会、华侨委员会和全国人民代表大会认为需要设立的其他专门委员会。各专门委员会受全国人民代表大会领导；在全国人民代表大会闭会期间，受全国人民代表大会常务委员会领导。

35-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مىللەتلەر كومىتېتى، قانۇن كومىتېتى، مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى، مائارىپ-پەن-مەدەنىيەت-سەھىيە كومىتېتى، تاشقى ئىشلار كومىتېتى، جۇڭگو چياۋمىنلىرى كومىتېتى ۋە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى قۇرۇش زۆرۈر دەپ قارىغان باشقا مەخسۇس كومىتېتلارنى تەسىس قىلىدۇ. مەخسۇس كومىتېتلار مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ رەھبەرلىكىدە بولىدۇ؛ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى يېپىق مەزگىلدە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ رەھبەرلىكىدە بولىدۇ.

各专门委员会由主任委员、副主任委员若干人和委员若干人组成。

مەخسۇس كومىتېتلار مۇدىر ئەزاسى، مۇئاۋىن مۇدىر ئەزالىرى ۋە كومىتېت ئەزالىرىدىن تەركىب تاپىدۇ.

各专门委员会的主任委员、副主任委员和委员的人选，由主席团在代表中提名，大会通过。在大会闭会期间，全国人民代表大会常务委员会可以补充任命专门委员会的个别副主任委员和部分委员，由委员长会议提名，常务委员会会议通过。

ھەرقايسى مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ مۇدىر ئەزاسى، مۇئاۋىن مۇدىر ئەزالىرى ۋە ئەزالىرى نامزاتىنى ھەيئەت رىياسىتى ۋەكىللەر ئىچىدىن كۆرسىتىدۇ، يىغىندا ماقۇللىنىدۇ. يىغىننىڭ يېپىق مەزگىلىدە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مەخسۇس كومىتېتنىڭ ئايرىم مۇئاۋىن مۇدىر ئەزالىرى ۋە قىسمەن ئەزالىرىنى تولۇقلاپ تەيىنلىسە بولىدۇ، كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى كۆرسىتىدۇ، دائىمىي كومىتېت يىغىنى ماقۇللايدۇ.

第三十六条　各专门委员会主任委员主持委员会会议和委员会的工作。副主任委员协助主任委员工作。

36-ماددا مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ مۇدىر ئەزالىرى كومىتېت يىغىنى ۋە كومىتېتنىڭ خىزمىتىگە رىياسەتچىلىك قىلىدۇ. مۇئاۋىن مۇدىر ئەزاسى مۇدىر ئەزانىڭ خىزمىتىگە ياردەملىشىدۇ.

各专门委员会可以根据工作需要，任命专家若干人为顾问；顾问可以列席专门委员会会议，发表意见。

مەخسۇس كومىتېتلار خىزمەت ئېھتىياجىغا قاراپ بىرقانچە مۇتەخەسسىسنى مەسلىھەتچىلىككە تەيىنلىسە بولىدۇ؛ مەسلىھەتچى مەخسۇس كومىتېت يىغىنلىرىغا سىرتتىن قاتنىشىپ پىكىر بايان قىلسا بولىدۇ.

顾问由全国人民代表大会常务委员会任免。

مەسلىھەتچىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ۋەزىپىگە تەيىنلەيدۇ ۋە قالدۇرىدۇ.

第三十七条　各专门委员会的工作如下：

37-ماددا مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ خىزمىتى تۆۋەندىكىچە :

（一）审议全国人民代表大会主席团或者全国人民代表大会常务委员会交付的议案；

( 1 ) مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتى ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تاپشۇرغان تەكلىپلەرنى قاراپ چىقىش؛

（二）向全国人民代表大会主席团或者全国人民代表大会常务委员会提出属于全国人民代表大会或者全国人民代表大会常务委员会职权范围内同本委员会有关的议案；

( 2 ) مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتىگە ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىدا دائىمىي كومىتېتنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدە شۇ كومىتېتقا مۇناسىۋەتلىك تەكلىپلەرنى بېرىش؛

（三）审议全国人民代表大会常务委员会交付的被认为同宪法、法律相抵触的国务院的行政法规、决定和命令，国务院各部、各委员会的命令、指示和规章，省、自治区、直辖市的人民代表大会和它的常务委员会的地方性法规和决议，以及省、自治区、直辖市的人民政府的决定、命令和规章，提出报告；

( 3 ) مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تاپشۇرغان ئاساسىي قانۇن ۋە قانۇنلارغا زىت دەپ قارالغان گوۋۇيۈەننىڭ مەمۇرىي نىزاملىرى، قارارلىرى ۋە بۇيرۇقلىرىنى، گوۋۇيۈەننىڭ مىنىستىرلىق ۋە كومىتېتلىرىنىڭ بۇيرۇقلىرى، يوليورۇقلىرى ۋە قائىدىلىرىنى، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتايلىرىنى ۋە ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتلىرىنىڭ يەرلىك نىزاملىرىنى ۋە قارارلىرىنى قاراپ چىقىش، شۇنىڭدەك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ قارار، بۇيرۇق ۋە قائىدىلىرى دوكلات بېرىدۇ؛

（四）审议全国人民代表大会主席团或者全国人民代表大会常务委员会交付的质询案，听取受质询机关对质询案的答复，必要的时候向全国人民代表大会主席团或者全国人民代表大会常务委员会提出报告；

( 4 ) مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتى ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تاپشۇرغان سۈرۈشتۈرمىگە قاراپ چىقىش، سۈرۈشتۈرگۈچى ئورگاننىڭ سۈرۈشتۈرمىگە بەرگەن جاۋابىنى ئاڭلاش، زۆرۈر تېپىلغاندا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى رىياسىتىگە ياكى مەملىكەتلىك خەلق كومىتېتى دائىمىي كومىتېتىغا دوكلات بېرىش؛

（五）对属于全国人民代表大会或者全国人民代表大会常务委员会职权范围内同本委员会有关的问题，进行调查研究，提出建议。

( 5 ) مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدىكى شۇ كومىتېتقا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەرنى تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلىپ، تەكلىپ بېرىش.

民族委员会还可以对加强民族团结问题进行调查研究，提出建议；审议自治区报请全国人民代表大会常务委员会批准的自治区的自治条例和单行条例，向全国人民代表大会常务委员会提出报告。

مىللەتلەر كومىتېتى يەنە مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىنى كۈچەيتىش مەسىلىسىنى تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلىپ، تەكلىپ بەرسە بولىدۇ؛ ئاپتونوم رايوننىڭ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا تەستىقلىشىغا سۇنغان ئاپتونوم رايوننىڭ ئاپتونومىيە نىزامى ۋە يەككە نىزامىنى قاراپ چىقىپ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ئاپتونوم كومىتېتىغا دوكلات بېرىدۇ.

法律委员会统一审议向全国人民代表大会或者全国人民代表大会常务委员会提出的法律草案；其他专门委员会就有关的法律草案向法律委员会提出意见。

قانۇن كومىتېتلىرى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا بەرگەن قانۇن لايىھەلىرىنى بىرتۇتاش قاراپ چىقىدۇ؛ باشقا مەخسۇس كومىتېتلار ئالاقىدار قانۇن لايىھەلىرى توغرىسىدا قانۇن كومىتېتىغا پىكىر بېرىدۇ.

第三十八条　全国人民代表大会或者全国人民代表大会常务委员会可以组织对于特定问题的调查委员会。调查委员会的组织和工作，由全国人民代表大会或者全国人民代表大会常务委员会决定。

38-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مۇئەييەن مەسىلىنى تەكشۈرۈش كومىتېتى تەشكىل قىلسا بولىدۇ. تەكشۈرۈش كومىتېتىنىڭ تەشكىلى ۋە خىزمىتىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى بەلگىلەيدۇ.

第四章　全国人民代表大会代表

4-باب مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرى

第三十九条　全国人民代表大会代表每届任期五年，从每届全国人民代表大会举行第一次会议开始，到下届全国人民代表大会举行第一次会议为止。

39-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ ھەر نۆۋەتلىك ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتى بەش يىل بولىدۇ، بۇ ۋەزىپە ھەر نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1-يىغىن ئۆتكۈزگەندىن باشلاپ، كېلەر نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ 1-يىغىنى ئۆتكۈزۈلگەنگە قەدەر داۋاملىشىدۇ.

第四十条　全国人民代表大会代表必须模范地遵守宪法和法律，保守国家秘密，并且在自己参加的生产、工作和社会活动中，协助宪法和法律的实施。

40-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرى ئاساسىي قانۇن ۋە قانۇنلارغا نەمۇنىلىك بىلەن ئەمەل قىلىشى، دۆلەت مەخپىيىتىنى ساقلىشى ھەمدە ئۆزى قاتناشقان ئىشلەپچىقىرىش، خىزمەت ۋە ئىجتىمائىي پائالىيەتلەردە ئاساسىي قانۇننىڭ ۋە قانۇنلارنىڭ يولغا قويۇلۇشىغا ياردەملىشىشى شەرت.

第四十一条　全国人民代表大会代表应当同原选举单位和人民保持密切联系，可以列席原选举单位的人民代表大会会议，听取和反映人民的意见和要求，努力为人民服务。

41-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرى ئۆزىنى سايلىغان ئورۇن ۋە خەلق بىلەن قويۇق ئالاقە باغلىشى كېرەك، ئۆزىنى سايلىغان ئورۇننىڭ خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا سىرتتىن قاتنىشىپ، خەلقنىڭ پىكىر ۋە تەلەپلىرىنى ئاڭلاپ ۋە ئىنكاس قىلىپ، خەلق ئۈچۈن تىرىشىپ خىزمەت قىلسا بولىدۇ.

第四十二条　全国人民代表大会代表在出席全国人民代表大会会议和执行其他属于代表的职务的时候，国家根据实际需要给予适当的补贴和物质上的便利。

42-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا قاتناشقاندا ۋە باشقا ۋەكىللەرگە تەۋە ۋەزىپىلەرنى ئىجرا قىلغاندا، دۆلەت ئەمەلىي ئېھتىياجغا قاراپ مۇۋاپىق تولۇقلىما بېرىدۇ ۋە ماددىي جەھەتتىن قولايلىق يارىتىپ بېرىدۇ.

第四十三条　全国人民代表大会代表、全国人民代表大会常务委员会的组成人员，在全国人民代表大会和全国人民代表大会常务委员会各种会议上的发言和表决，不受法律追究。

43-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تەركىبىدىكىلەرنىڭ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ئاپتونوم كومىتېتىنىڭ ھەرخىل يىغىنلىرىدا قىلغان سۆزى ۋە بەرگەن ئاۋازى قانۇندا سۈرۈشتۈرۈلمەيدۇ.

第四十四条　全国人民代表大会代表非经全国人民代表大会主席团许可，在全国人民代表大会闭会期间非经全国人民代表大会常务委员会许可，不受逮捕或者刑事审判。

44-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتىنىڭ رۇخسىتىسىز، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى يېپىق مەزگىلدە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ رۇخسىتىسىز قولغا ئېلىنمايدۇ ياكى جىنايى ئىشلار بويىچە سوتلانمايدۇ.

全国人民代表大会代表如果因为是现行犯被拘留，执行拘留的公安机关应当立即向全国人民代表大会主席团或者全国人民代表大会常务委员会报告。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرى تۇتۇپ تۇرۇلسا، توختىتىپ قويۇشنى ئىجرا قىلغان جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەيئەت رىياسىتىگە ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا دەرھال مەلۇم قىلىشى كېرەك.

第四十五条　全国人民代表大会代表受原选举单位的监督。原选举单位有权罢免自己选出的代表。

45-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرى ئۆزلىرىنى سايلىغان ئورۇننىڭ نازارىتىدە بولىدۇ. سايلىغۇچى ئورۇن ئۆزى سايلىغان ۋەكىلنى ۋەكىللىكتىن قالدۇرۇۋېتىشكە ھوقۇقلۇق.

罢免全国人民代表大会代表，须经原选举单位以全体代表的过半数通过。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرىنى ۋەكىللىكتىن قالدۇرۇۋېتىشتە، سايلىغۇچى ئورۇندىكى بارلىق ۋەكىللەرنىڭ تەڭدىن تولىسىنىڭ ماقۇللۇقىدىن ئۆتكۈزۈش شەرت.

省、自治区、直辖市的人民代表大会常务委员会在本级人民代表大会闭会期间，经全体组成人员的过半数通过，可以罢免本级人民代表大会选出的个别全国人民代表大会代表。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى يېپىق مەزگىلدە، تەركىبىدىكى بارلىق خادىملارنىڭ تەڭدىن تولىسىنىڭ ماقۇللۇقى بىلەن، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيىدا سايلانغان ئايرىم مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنى قالدۇرۇۋەتسە بولىدۇ.

被罢免的代表可以出席上述会议或者书面申诉意见。

قالدۇرۇۋېتىلگەن ۋەكىل يۇقىرىقى يىغىنغا ياكى يازما ئەرز پىكرىگە قاتناشسا بولىدۇ.

罢免代表的决议，须报全国人民代表大会常务委员会备案。

ۋەكىللەرنى ۋەكىللىكتىن قالدۇرۇش قارارىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرۇش شەرت.

第四十六条　全国人民代表大会代表因故出缺的，由原选举单位补选。省、自治区、直辖市的人民代表大会常务委员会在本级人民代表大会闭会期间，可以补选个别出缺的全国人民代表大会代表。

46-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ ئورنى مەلۇم سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن بوش قالغان بولسا، سايلىغۇچى ئورۇن تولۇقلاپ سايلايدۇ. ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى يېپىق مەزگىلدە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ بوش قالغان ئايرىم ۋەكىللىرىنى تولۇقلاپ سايلىسا بولىدۇ.