（1989年4月4日第七届全国人民代表大会第二次会议通过）

( 1989-يىل 4-ئاينىڭ 4-كۈنى 7-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 2-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

第一条　根据宪法、全国人民代表大会组织法和全国人民代表大会的实践经验，制定本规则。

بۇ قائىدە ئاساسىي قانۇن، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ تەشكىلىي قانۇنى ۋە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ئەمەلىي تەجرىبىسىگە ئاساسەن چىقىرىلدى.

第一章　会议的举行

1-باب يىغىننىڭ ئۆتكۈزۈلۈشى

第二条　全国人民代表大会会议于每年第一季度举行。全国人民代表大会常务委员会认为必要，或者有五分之一以上的全国人民代表大会代表提议，可以召开全国人民代表大会临时会议。

2-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ھەر يىلنىڭ 1-پەسلىدە ئۆتكۈزۈلىدۇ. مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى زۆرۈر تاپسا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ بەشتىن بىر قىسمىدىن كۆپرەكى تەكلىپ بەرسە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋاقىتلىق يىغىنى ئېچىلسا بولىدۇ.

第三条　全国人民代表大会会议由全国人民代表大会常务委员会召集。每届全国人民代表大会第一次会议，在本届全国人民代表大会代表选举完成后的两个月内，由上届全国人民代表大会常务委员会召集。

3-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى چاقىرىدۇ. ھەر نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ 1-يىغىنىنى مۇشۇ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرى سايلىمى تاماملىنىپ 2 ئاي ئىچىدە ئالدىنقى نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىدا دائىمىي كومىتېتى چاقىرىدۇ.

第四条　全国人民代表大会会议有三分之二以上的代表出席，始得举行。

4-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا ئۈچتىن ئىككى قىسىمدىن ئارتۇق ۋەكىل قاتنىشىدۇ، يىغىن ئېچىلغان ھامان ئېچىلىدۇ.

第五条　全国人民代表大会常务委员会在全国人民代表大会会议举行前，进行下列准备工作：

5-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بۇرۇن تۆۋەندىكى تەييارلىق خىزمەتلەرنى ئىشلەيدۇ :

（一）提出会议议程草案；

( 1 ) يىغىن قارالمىسى لايىھەسىنى ئوتتۇرىغا قويۇش؛

（二）提出主席团和秘书长名单草案；

( 2 ) ھەيئەت رىياسىتى ۋە باش كاتىپ ئىسىملىكى لايىھەسىنى ئوتتۇرىغا قويۇش؛

（三）决定列席会议人员名单；

( 3 ) يىغىنغا سىرتتىن قاتنىشىدىغانلارنىڭ ئىسىملىكىنى قارار قىلىش؛

（四）会议的其他准备事项。

( 4 ) يىغىننىڭ باشقا تەييارلىق ئىشلىرى.

第六条　全国人民代表大会常务委员会在全国人民代表大会会议举行的一个月前，将开会日期和建议会议讨论的主要事项通知代表，并将准备提请会议审议的法律草案发给代表。

6-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بىر ئاي بۇرۇن، يىغىن ۋاقتى ۋە يىغىندا مۇزاكىرە قىلىش تەكلىپى بېرىلگەن ئاساسلىق ئىشلارنى ۋەكىللەرگە ئۇقتۇرىدۇ ھەمدە يىغىننىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنۇشقا تەييارلانغان قانۇن لايىھەسىنى ۋەكىللەرگە تارقىتىپ بېرىدۇ.

全国人民代表大会临时会议不适用前款规定。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋاقىتلىق يىغىنىغا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە تەتبىقلانمايدۇ.

第七条　全国人民代表大会会议举行前，代表按照选举单位组成代表团。代表团全体会议推选代表团团长、副团长。团长召集并主持代表团全体会议。副团长协助团长工作。

7-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن ئىلگىرى، ۋەكىللەر سايلام ئورنى بويىچە ۋەكىللەر ئۆمىكى تەشكىللەيدۇ. ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئومۇمىي يىغىنى ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئۆمەك باشلىقلىرى، مۇئاۋىن ئۆمەك باشلىقلىرىنى سايلاپ چىقىدۇ. ئۆمەك باشلىقى ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئومۇمىي يىغىنىنى چاقىرىدۇ ھەمدە ئۇنىڭغا رىياسەتچىلىك قىلىدۇ. مۇئاۋىن تۈەنجاڭ تۈەنجاڭنىڭ خىزمىتىگە ياردەملىشىدۇ.

代表团可以分设若干代表小组。代表小组会议推选小组召集人。

ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى بىرقانچە ۋەكىللەر گۇرۇپپىسى تەسىس قىلسا بولىدۇ. ۋەكىللەر گۇرۇپپىسى يىغىنى سايلىغان گۇرۇپپىنىڭ چاقىرغۇچىلىرى.

第八条　全国人民代表大会会议举行前，召开预备会议，选举主席团和秘书长，通过会议议程和关于会议其他准备事项的决定。

8-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بۇرۇن تەييارلىق يىغىنى ئېچىلىپ، ھەيئەت رىياسىتى ۋە باش كاتىپ سايلىنىدۇ، يىغىن قارالمىلىرى ۋە يىغىننىڭ باشقا تەييارلىق ئىشلىرى توغرىسىدىكى قارار ماقۇللىنىدۇ.

预备会议由全国人民代表大会常务委员会主持。每届全国人民代表大会第一次会议的预备会议，由上届全国人民代表大会常务委员会主持。

تەييارلىق يىغىنىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى رىياسەتچىلىك قىلىدۇ. ھەر نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1-يىغىنىنىڭ تەييارلىق يىغىنىغا ئالدىنقى نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ دائىمىي كومىتېتى رىياسەتچىلىك قىلىدۇ.

各代表团审议全国人民代表大会常务委员会提出的主席团和秘书长名单草案、会议议程草案以及关于会议的其他准备事项，提出意见。

ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ئوتتۇرىغا قويغان ھەيئەت رىياسىتى ۋە باش كاتىپ ئىسىملىكى لايىھەسى، يىغىن قارالمىسى لايىھەسى ھەمدە يىغىنغا ئالاقىدار باشقا تەييارلىق ئىشلىرىغا قاراپ چىقىپ، پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويدى.

全国人民代表大会常务委员会委员长会议根据各代表团提出的意见，可以对主席团和秘书长名单草案、会议议程草案以及关于会议的其他准备事项提出调整意见，提请预备会议审议。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى بەرگەن پىكىرگە ئاساسەن، ھەيئەت رىياسىتى ۋە باش كاتىپ ئىسىملىكى لايىھەسى، يىغىن قارالمىسى لايىھەسى شۇنىڭدەك يىغىننىڭ باشقا تەييارلىق ئىشلىرىغا قارىتا تەڭشەش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، تەييارلىق يىغىنىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنسا بولىدۇ.

第九条　主席团主持全国人民代表大会会议。

9-ماددا ھەيئەت رىياسىتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا رىياسەتچىلىك قىلىدۇ.

主席团的决定，由主席团全体成员的过半数通过。

ھەيئەت رىياسىتىنىڭ قارارىنى ھەيئەت رىياسىتىدىكى بارلىق ئەزالارنىڭ تەڭدىن تولىسى ماقۇللايدۇ.

第十条　主席团第一次会议推选主席团常务主席若干人，推选主席团成员若干人分别担任每次大会全体会议的执行主席，并决定下列事项：

10-ماددا ھەيئەت رىياسىتىنىڭ 1-قېتىملىق يىغىنىدا ھەيئەت رىياسىتنىڭ دائىمىي رەئىسلىرىدىن بىرقانچە كىشى سايلاپ چىقىلىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى ئەزالىرىدىن بىرقانچە كىشى ھەر قېتىملىق يىغىن ئومۇمىي يىغىنىنىڭ ئىجرائىيە رەئىسلىكىنى ئايرىم-ئايرىم ئۈستىگە ئالىدۇ ھەمدە تۆۋەندىكى ئىشلارنى قارار قىلىدۇ :

（一）副秘书长的人选；

( 1 ) مۇئاۋىن باش كاتىپلار نامزاتى؛

（二）会议日程；

( 2 ) يىغىن كۈنتەرتىپى؛

（三）表决议案的办法；

( 3 ) تەكلىپلەرنى ئاۋازغا قويۇش چارىسى؛

（四）代表提出议案截止日期；

( 4 ) ۋەكىللەر تەكلىپ بېرىش ۋاقتى ئاخىرلىشىش؛

（五）其他需要由主席团第一次会议决定的事项。

( 5 ) ھەيئەت رىياسىتىنىڭ 1-قېتىملىق يىغىنى قارار قىلىدىغان باشقا ئىشلار.

第十一条　主席团常务主席召集并主持主席团会议。主席团第一次会议由全国人民代表大会常务委员会委员长召集。

11-ماددا ھەيئەت رىياسىتىنىڭ دائىمىي رەئىسلىرى ھەيئەت رىياسىتى يىغىنىنى چاقىرىدۇ ھەمدە ئۇنىڭغا رىياسەتچىلىك قىلىدۇ. ھەيئەت رىياسىتىنىڭ 1-يىغىنىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ باشلىقى چاقىرىدۇ.

主席团常务主席可以对属于主席团职权范围内的事项向主席团提出建议，并可以对会议日程安排作必要的调整。

ھەيئەت رىياسىتىنىڭ دائىمىي رەئىسى ھەيئەت رىياسىتى خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدىكى ئىشلار توغرىسىدا ھەيئەت رىياسىتىگە تەكلىپ بەرسە بولىدۇ ھەمدە يىغىن كۈنتەرتىپى ئورۇنلاشتۇرۇشىنى زۆرۈر تەڭشىسە بولىدۇ.

第十二条　代表团审议议案和有关报告，由代表团全体会议、代表小组会议审议。

12-ماددا ۋەكىللەر ئۆمىكى قاراپ چىقىدىغان تەكلىپلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك دوكلاتلارنى ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئومۇمىي يىغىنى، ۋەكىللەر گۇرۇپپىسى يىغىنى قاراپ چىقىدۇ.

以代表团名义提出的议案、质询案、罢免案，由代表团全体代表的过半数通过。

ۋەكىللەر ئۆمىكى نامىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان تەكلىپ، سوراق، بىكار قىلىنغان تەكلىپلەر ۋەكىللەر ئۆمىكىدىكى بارلىق ۋەكىللەرنىڭ تەڭدىن تولىسىنىڭ ماقۇللۇقىدىن ئۆتتى.

第十三条　主席团常务主席可以召开代表团团长会议，就议案和有关报告的重大问题听取各代表团的审议意见，进行讨论，并将议论的情况和意见向主席团报告。

13-ماددا ھەيئەت رىياسىتى دائىمىي رەئىسلىرى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى باشلىقلىرى يىغىنى ئېچىپ، تەكلىپلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك دوكلاتلاردىكى مۇھىم، زور مەسىلىلەر توغرىسىدا ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ قاراپ چىقىش پىكرىنى ئاڭلىسا، مۇزاكىرە قىلسا ھەمدە مۇھاكىمە ئەھۋالى ۋە پىكرىنى ھەيئەت رىياسىتىگە دوكلات قىلسا بولىدۇ.

主席团常务主席可以就重大的专门性问题，召集代表团推选的有关代表进行讨论；国务院有关部门负责人参加会议，汇报情况，回答问题。会议讨论的情况和意见应当向主席团报告。

ھەيئەت رىياسىتىنىڭ دائىمىي رەئىسلىرى مۇھىم، زور مەخسۇس مەسىلىلەر توغرىسىدا ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى سايلىغان مۇناسىۋەتلىك ۋەكىللەرنى چاقىرىپ مۇزاكىرە قىلسا بولىدۇ؛ گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار تارماقلىرىنىڭ مەسئۇللىرى يىغىنغا قاتنىشىپ، ئەھۋاللارنى دوكلات قىلدى، مەسىلىلەرگە جاۋاب بەردى. يىغىندا مۇزاكىرە قىلىنغان ئەھۋال ۋە پىكىرلەرنى ھەيئەت رىياسىتىگە دوكلات قىلىش كېرەك.

第十四条　主席团可以召开大会全体会议进行大会发言，就议案和有关报告发表意见。

14-ماددا ھەيئەت رىياسىتى يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنىنى ئېچىپ يىغىندا سۆز قىلىپ، تەكلىپلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك دوكلاتلار توغرىسىدا پىكىر بايان قىلسا بولىدۇ.

第十五条　全国人民代表大会会议设立秘书处。秘书处由秘书长和副秘书长组成。

15-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىدا كاتىبات باشقارمىسى تەسىس قىلىنىدۇ. كاتىبات باشقارمىسى باش كاتىپ ۋە مۇئاۋىن باش كاتىپتىن تەركىب تاپىدۇ.

秘书处在秘书长领导下，办理主席团交付的事项和处理会议日常事务工作。副秘书长协助秘书长工作。

كاتىبات باشقارمىسى باش كاتىپنىڭ رەھبەرلىكىدە، ھەيئەت رىياسىتى تاپشۇرغان ئىشلارنى بېجىرىدۇ ۋە يىغىننىڭ كۈندىلىك ئىشلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش خىزمىتىنى ئىشلەيدۇ. مۇئاۋىن باش كاتىپ باش كاتىپنىڭ خىزمىتىگە ياردەملىشىدۇ.

第十六条　全国人民代表大会举行会议的时候，全国人民代表大会代表应当出席；因病或者其他特殊原因不能出席的，必须请假。

16-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىن ئۆتكۈزگەندە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىرى قاتنىشىشى كېرەك؛ كېسەل ياكى باشقا ئالاھىدە سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن قاتنىشالمايدىغانلار چوقۇم رۇخسەت سورىشى كېرەك.

第十七条　国务院的组成人员，中央军事委员会的组成人员，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长，列席全国人民代表大会会议；其他有关机关、团体的负责人，经全国人民代表大会常务委员会决定，可以列席全国人民代表大会会议。

17-ماددا گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى خادىملار، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت تەركىبىدىكى خادىملار، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى ۋە ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا سىرتتىن قاتنىشىدۇ؛ باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورگان ۋە تەشكىلاتلارنىڭ مەسئۇللىرى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ قارارى بىلەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىغا سىرتتىن قاتناشسا بولىدۇ.

第十八条　全国人民代表大会会议公开举行。

18-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئاشكارا ئۆتكۈزۈلىدۇ.

全国人民代表大会会议期间，代表在各种会议上的发言，整理简报印发会议，并可以根据本人要求，将发言记录或者摘要印发会议。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى مەزگىلىدە، ۋەكىللەر تۈرلۈك يىغىنلاردا سۆز قىلغاندا، قىسقا خەۋەرلەرنى رەتلەپ يىغىنغا بېسىپ تارقىتىدۇ ھەمدە ئۆزىنىڭ تەلىپىگە ئاساسەن، سۆز خاتىرىسى ياكى مۇھىم مەزمۇنىنى يىغىنغا بېسىپ تارقاتسا بولىدۇ.

大会全体会议设旁听席。旁听办法另行规定。

يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنىغا سىرتتىن قاتناشقۇچى ئورۇن تەسىس قىلىندى. سىرتتىن ئاڭلاش چارىسى ئايرىم بەلگىلىنىدۇ.

全国人民代表大会会议举行新闻发布会、记者招待会。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى، مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنى ئۆتكۈزدى.

第十九条　全国人民代表大会在必要的时候，可以举行秘密会议。举行秘密会议，经主席团征求各代表团的意见后，由有各代表团团长参加的主席团会议决定。

19-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى زۆرۈر تاپقاندا مەخپىي يىغىن ئۆتكۈزسە بولىدۇ. مەخپىي يىغىن ئۆتكۈزۈشنى ھەيئەت رىياسىتى ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىدىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن، ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ باشلىقلىرى قاتناشقان ھەيئەت رىياسىت يىغىنى قارار قىلىدۇ.

第二十条　全国人民代表大会举行会议的时候，秘书处和有关的代表团应当为少数民族代表准备必要的翻译。

20-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىن ئۆتكۈزگەندە، كاتىبات باشقارمىسى ۋە مۇناسىۋەتلىك ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى ئاز سانلىق مىللەت ۋەكىللىرىگە زۆرۈر تەرجىمە تەييارلىقى قىلىپ بېرىشى كېرەك.

第二章　议案的提出和审议

2-باب تەكلىپ بېرىش ۋە قاراپ چىقىش

第二十一条　主席团，全国人民代表大会常务委员会，全国人民代表大会各专门委员会，国务院，中央军事委员会，最高人民法院，最高人民检察院，可以向全国人民代表大会提出属于全国人民代表大会职权范围内的议案，由主席团决定列入会议议程。

21-ماددا ھەيئەت رىياسىتى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مەخسۇس كومىتېتلىرى، گوۋۇيۈەن، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسى، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىگە كىرىدىغان تەكلىپلەرنى بەرسە بولىدۇ، ئۇنى ھەيئەت رىياسىت يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈشنى قارار قىلىدۇ.

一个代表团或者三十名以上的代表联名，可以向全国人民代表大会提出属于全国人民代表大会职权范围内的议案，由主席团决定是否列入会议议程，或者先交有关的专门委员会审议、提出是否列入会议议程的意见，再决定是否列入会议议程，并将主席团通过的关于议案处理意见的报告印发会议。专门委员会审议的时候，可以邀请提案人列席会议、发表意见。

بىر ۋەكىللەر ئۆمىكى ياكى 30 دىن ئارتۇق ۋەكىل بىرلىشىپ ئىمزا قويۇپ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىگە كىرىدىغان تەكلىپلەرنى بەرسە بولىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈش-كىرگۈزمەسلىكنى قارار قىلىدۇ ياكى ئالدى بىلەن ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىشىغا، يىغىن قارالمىسىغا قوشۇش-كىرگۈزمەسلىك پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ، ئاندىن يىغىن قارالمىسىغا كىرىش-كىرگۈزمەسلىكنى بەلگىلەيدۇ، ھەمدە ھەيئەت رىياسىتى ماقۇللىغان تەكلىپلەرنى بىر تەرەپ قىلىش پىكرى توغرىسىدىكى دوكلاتنى يىغىنغا بېسىپ تارقاتتى. مەخسۇس كومىتېتلار قاراپ چىققاندا، تەكلىپ بەرگۈچىنى يىغىنغا سىرتتىن قاتنىشىشقا، پىكىر بېرىشكە تەكلىپ قىلسا بولىدۇ.

代表联名或者代表团提出的议案，可以在全国人民代表大会会议举行前提出。

ۋەكىللەر بىرلىشىپ ئىمزا قويۇپ بەرگەن ياكى ۋەكىللەر ئۆمىكى بەرگەن تەكلىپلەرنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بۇرۇن بەرسە بولىدۇ.

第二十二条　列入会议议程的议案，提案人和有关的全国人民代表大会专门委员会、有关的全国人民代表大会常务委员会工作部门应当提供有关的资料。

22-ماددا يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈلگەن تەكلىپلەردە تەكلىپ بەرگۈچى ۋە مۇناسىۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ مەخسۇس كومىتېتلىرى، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك خىزمەت تارمىقى مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى بېرىشى كېرەك.

第二十三条　列入会议议程的议案，提案人应当向会议提出关于议案的说明。议案由各代表团进行审议，主席团可以并交有关的专门委员会进行审议、提出报告，由主席团审议决定提请大会全体会议表决。

23-ماددا يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈلگەن تەكلىپلەردە، تەكلىپ بەرگۈچى يىغىنغا تەكلىپ توغرىسىدا ئىزاھات بېرىشى كېرەك. تەكلىپلەرنى ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى قاراپ چىقىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىشىغا، دوكلات بېرىشىگە سۇنسا بولىدۇ، ھەيئەت رىخالىتىنىڭ قاراپ چىقىپ قارار قىلىشى يىغىن ئومۇمىي يىغىنىدا ئاۋازغا قويۇشقا سۇنۇلىدۇ.

第二十四条　列入会议议程的法律案，大会全体会议听取关于该法律案的说明后，由各代表团审议，并由法律委员会和有关的专门委员会审议。

24-ماددا يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈلگەن قانۇن لايىھەسىنى يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنى شۇ قانۇن لايىھەسى توغرىسىدىكى ئىزاھاتنى ئاڭلىغاندىن كېيىن، ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى قاراپ چىقىدۇ ھەمدە قانۇن كومىتېتى ۋە ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېتلار قاراپ چىقىدۇ.

法律委员会根据各代表团和有关的专门委员会的审议意见，对法律案进行统一审议，向主席团提出审议结果报告和草案修改稿，对重要的不同意见应当在审议结果报告中予以说明，主席团审议通过后，印发会议，并将修改后的法律案提请大会全体会议表决。

قانۇن كومىتېتى ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىش پىكرىگە ئاساسەن، قانۇن لايىھەسىنى بىرتۇتاش قاراپ چىقىپ، ھەيئەت رىياسىتىگە قاراپ چىقىش نەتىجىسى توغرىسىدىكى دوكلات ۋە لايىھەنىڭ تۈزىتىلمە نۇسخىسىنى سۇنىدۇ، مۇھىم، ئوخشاش بولمىغان پىكىرلەرگە قاراپ چىقىش نەتىجىسى ھەققىدىكى دوكلاتتا ئىزاھات بېرىشى، ھەيئەت رىخالىتى قاراپ چىقىپ ماقۇللىغاندىن كېيىن، يىغىنغا بېسىپ تارقىتىشى كېرەك، ھەمدە تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەندىن كېيىنكى قانۇن لايىھەسىنى يىغىن ئومۇمىي يىغىنىدا ئاۋازغا قويۇشقا سۇنىدۇ.

有关的专门委员会的审议意见应当及时印发会议。

مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ قاراپ چىقىش پىكرىنى يىغىنغا ۋاقتىدا بېسىپ تارقىتىش كېرەك.

全国人民代表大会决定成立的特定的法律起草委员会拟订并提出的法律案的审议程序和表决办法，另行规定。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى قۇرۇشنى قارار قىلغان مۇئەييەن قانۇن تەييارلاش كومىتېتى تۈزىدىغان ھەمدە ئوتتۇرىغا قويغان قانۇن لايىھەسىنى قاراپ چىقىش تەرتىپى ۋە ئاۋاز بېرىش چارىسى ئايرىم بەلگىلىنىدۇ.

第二十五条　全国人民代表大会会议举行前，全国人民代表大会常务委员会对准备提请会议审议的重要的基本法律案，可以将草案公布，广泛征求意见，并将意见整理印发会议。

25-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بۇرۇن، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىننىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنۇلىدىغان مۇھىم ئاساسىي قانۇن لايىھەلىرى توغرىسىدا لايىھەنى ئېلان قىلىپ، كەڭ دائىرىدە پىكىر ئالسا ھەمدە پىكىرلەرنى رەتلەپ يىغىنغا بېسىپ تارقاتسا بولىدۇ.

第二十六条　专门委员会审议议案和有关报告，涉及专门性问题的时候，可以邀请有关方面的代表和专家列席会议，发表意见。

26-ماددا مەخسۇس كومىتېتلار تەكلىپلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك دوكلاتلارنى قاراپ چىققاندا، مەخسۇس مەسىلىلەرگە چېتىلغاندا، مۇناسىۋەتلىك تەرەپلەرنىڭ ۋەكىللىرى ۋە مۇتەخەسسىسلىرىنى يىغىنغا سىرتتىن قاتنىشىشقا، پىكىر بېرىشكە تەكلىپ قىلسا بولىدۇ.

专门委员会可以决定举行秘密会议。

مەخسۇس كومىتېتلار مەخپىي يىغىن ئېچىشنى قارار قىلسا بولىدۇ.

第二十七条　列入会议议程的议案，在交付表决前，提案人要求撤回的，经主席团同意，会议对该议案的审议即行终止。

27-ماددا يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈلگەن تەكلىپلەر ئاۋازغا قويۇشقا تاپشۇرۇلۇشتىن بۇرۇن، تەكلىپ بەرگۈچى قايتۇرۇۋېلىشنى تەلەپ قىلسا، يىغىن ھەيئەت رىياسىتىنىڭ ماقۇللۇقى بىلەن، شۇ تەكلىپنى قاراپ چىقىشنى دەرھال ئاخىرلاشتۇرىدۇ.

第二十八条　列入会议议程的议案，在审议中有重大问题需要进一步研究的，经主席团提出，由大会全体会议决定，可以授权全国人民代表大会常务委员会审议决定，并报全国人民代表大会下次会议备案或者提请全国人民代表大会下次会议审议。

28-ماددا يىغىن قارالمىسىغا كىرگۈزۈلگەن تەكلىپلەردىن قاراپ چىقىش جەريانىدا يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ تەتقىق قىلىشقا تېگىشلىك مۇھىم، زور مەسىلىلەر بولسا، ھەيئەت رىياسىتىنىڭ ئوتتۇرىغا قويۇشى بىلەن، يىغىن ئومۇمىي يىغىنى قارار قىلىدۇ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا قاراپ چىقىپ قارار قىلىش ھوقۇقى بېرىلسە ھەمدە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ كېلەر قېتىملىق يىغىنىدا ئەنگە ئالدۇرۇشقا سۇنسا ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ كېيىنكى قېتىملىق يىغىنىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنسا بولىدۇ.

第二十九条　全国人民代表大会代表向全国人民代表大会提出的对各方面工作的建议、批评和意见，由全国人民代表大会常务委员会办事机构交由有关机关、组织研究处理，并负责在大会闭会之日起三个月内，至迟不超过六个月，予以答复。代表对答复不满意的，可以提出意见，由全国人民代表大会常务委员会办事机构交由有关机关、组织或者其上级机关、组织再作研究处理，并负责答复。

29-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا بەرگەن ھەرقايسى جەھەتلەردىكى خىزمەتلەر توغرىسىدىكى تەكلىپ، تەنقىد ۋە پىكىرلىرىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئىش بېجىرىش ئاپپاراتى مۇناسىۋەتلىك ئورگان، تەشكىلاتنىڭ مۇھاكىمە قىلىپ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاپشۇرىدۇ ھەمدە يىغىن يېپىق كۈندىن باشلاپ ئۈچ ئاي ئىچىدە مەسئۇل بولىدۇ، كېچىككەندە ئالتە ئايدىن ئېشىپ كەتمەيدۇ، جاۋاب بېرىشى كېرەك. ۋەكىللەر جاۋابىدىن رازى بولمىسا، پىكىر بەرسە بولىدۇ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئىش بېجىرىش ئاپپاراتى مۇناسىۋەتلىك ئورگان، تەشكىلات ياكى ئۇنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگىنى، تەشكىلاتىنىڭ قايتا مۇھاكىمە قىلىپ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاپشۇرىدۇ ھەمدە مەسئۇللۇق بىلەن جاۋاب بېرىدۇ.

第三章　审议工作报告、审查国家计划和国家预算

3-باب خىزمەت دوكلاتىنى قاراپ چىقىش، دۆلەت پىلانى ۋە دۆلەت خامچوتىنى تەكشۈرۈش

第三十条　全国人民代表大会每年举行会议的时候，全国人民代表大会常务委员会、国务院、最高人民法院、最高人民检察院向会议提出的工作报告，经各代表团审议后，会议可以作出相应的决议。

30-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەر يىلى يىغىن ئۆتكۈزگەندە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى، گوۋۇيۈەن، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسى، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ يىغىنغا بېرىدىغان خىزمەت دوكلاتىنى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ قاراپ چىقىشىدىن ئۆتكۈزگەندىن كېيىن، يىغىن مۇناسىپ قارار چىقارسا بولىدۇ.

第三十一条　全国人民代表大会会议举行的一个月前，国务院有关主管部门应当就国民经济和社会发展计划及计划执行情况、国家预算及预算执行情况的主要内容，向全国人民代表大会财政经济委员会和有关的专门委员会汇报，由财政经济委员会进行初步审查。

31-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى ئۆتكۈزۈلۈشتىن بىر ئاي بۇرۇن، گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار مەسئۇل تارماقلىرى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانى، شۇنىڭدەك پىلاننىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى، دۆلەت خامچوتى ۋە خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنىڭ ئاساسلىق مەزمۇنى ھەققىدە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتىغا ۋە ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېتلارغا دوكلات قىلىشى، مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى دەسلەپكى قەدەمدە تەكشۈرۈشى كېرەك.

第三十二条　全国人民代表大会每年举行会议的时候，国务院应当向会议提出关于国民经济和社会发展计划及计划执行情况的报告、关于国家预算及预算执行情况的报告，并将国民经济和社会发展计划主要指标（草案）、国家预算收支表（草案）和国家预算执行情况表（草案）一并印发会议，由各代表团进行审查，并由财政经济委员会和有关的专门委员会审查。

32-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ھەر يىلى يىغىن ئۆتكۈزگەندە، گوۋۇيۈەن يىغىنغا خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانى ھەم پىلانىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلات، دۆلەت خامچوتى ۋە خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدا دوكلات بېرىشى كېرەك، ھەمدە خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانىنىڭ ئاساسلىق كۆرسەتكۈچى ( لايىھە )، دۆلەت خامچوت كىرىم-چىقىم جەدۋىلى ( لايىھە ) ۋە دۆلەت خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى جەدۋىلى ( لايىھە»بىراقلا يىغىنغا بېسىپ تارقىتىلىدۇ، ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى تەكشۈرىدۇ ھەمدە مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى ۋە ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېتلار تەكشۈرىدۇ.

财政经济委员会根据各代表团和有关的专门委员会的审查意见，对国民经济和社会发展计划及计划执行情况的报告、关于国家预算及预算执行情况的报告进行审查，向主席团提出审查结果报告，主席团审议通过后，印发会议，并将关于国民经济和社会发展计划的决议草案、关于国家预算和预算执行情况的决议草案提请大会全体会议表决。

مالىيە-ئىقتىساد كومىتېتى ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ تەكشۈرۈش پىكرىگە ئاساسەن، خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانى ۋە پىلانىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلات، دۆلەت خامچوتى ۋە خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى ھەققىدىكى دوكلاتنى تەكشۈرۈپ، ھەيئەت رىياسىتىگە تەكشۈرۈش نەتىجىسى توغرىسىدىكى دوكلاتنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ، ھەيئەت رىخالىتى قاراپ چىقىپ ماقۇللىغاندىن كېيىن، يىغىنغا بېسىپ تارقىتىدۇ، ھەمدە خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانى توغرىسىدىكى قارار لايىھەسى، دۆلەت خامچوتى ۋە خامچوتىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى قارار لايىھەسىنى يىغىن ئومۇمىي يىغىنىدا ئاۋازغا قويۇشقا سۇنىدۇ.

有关的专门委员会的审查意见应当及时印发会议。

مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ تەكشۈرۈش پىكرىنى يىغىنغا ۋاقتىدا بېسىپ تارقىتىش كېرەك.

第三十三条　国民经济和社会发展计划、国家预算经全国人民代表大会批准后，在执行过程中必须作部分调整的，国务院应当将调整方案提请全国人民代表大会常务委员会审查和批准。

33-ماددا خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانى، دۆلەت خامچوتىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەستىقلىغاندىن كېيىن، ئىجرا قىلىش جەريانىدا قىسمەن تەڭشەش شەرت بولسا، گوۋۇيۈەن تەڭشەش لايىھەسىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ تەكشۈرۈشى ۋە تەستىقلىشىغا سۇنۇشى كېرەك.

第四章　国家机构组成人员的选举、罢免、任免和辞职

4-باب دۆلەت ئاپپاراتى تەركىبىدىكى خادىملارنى سايلاش، قالدۇرۇۋېتىش، تەيىنلەش ۋە قالدۇرۇش ۋە ئىستېپا بېرىش

第三十四条　全国人民代表大会常务委员会委员长、副委员长、秘书长、委员的人选，中华人民共和国主席、副主席的人选，中央军事委员会主席的人选，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长的人选，由主席团提名，经各代表团酝酿协商后，再由主席团根据多数代表的意见，确定正式候选人名单。

34-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ باشلىقى، مۇئاۋىن باشلىقلىرى، باش كاتىپى، ئەزالىرى نامزاتى، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى ۋە مۇئاۋىن رەئىسى نامزاتى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىسى نامزاتى ۋە ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى ۋە ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسى باش تەپتىشى نامزاتىنى ھەيئەت رىياسىتى كۆرسىتىدۇ، ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى پىكىرلىشىپ كېڭەشكەندىن كېيىن، ئاندىن ھەيئەت رىياسىتى كۆپ ساندىكى ۋەكىللەرنىڭ پىكرىگە ئاساسەن، رەسمىي نامزاتلار ئىسىملىكىنى بېكىتىدۇ.

国务院总理和国务院其他组成人员的人选，中央军事委员会除主席以外的其他组成人员的人选，依照宪法的有关规定提名。

گوۋۇيۈەن زۇڭلىسى ۋە گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى باشقا خادىملار نامزاتىنى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىستىن باشقا تەركىبىدىكى خادىملار نامزاتىنى ئاساسىي قانۇندىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە كۆرسىتىدۇ.

各专门委员会主任委员、副主任委员和委员的人选，由主席团在代表中提名。

ھەرقايسى مەخسۇس كومىتېتلارنىڭ مۇدىر ئەزاسى، مۇئاۋىن مۇدىر ئەزالىرى ۋە ئەزالىرى نامزاتىنى ھەيئەت رىياسىتى ۋەكىللەر ئىچىدىن كۆرسىتىدۇ.

第三十五条　候选人的提名人应当向会议介绍候选人的基本情况，并对代表提出的问题作必要的说明。

35-ماددا نامزاتلىققا كۆرسەتكەن كىشى يىغىنغا نامزاتلارنىڭ ئاساسىي ئەھۋالىنى تونۇشتۇرۇشى ھەمدە ۋەكىللەر ئوتتۇرىغا قويغان مەسىلىلەرگە زۆرۈر ئىزاھات بېرىشى كېرەك.

第三十六条　全国人民代表大会会议选举或者决定任命，采用无记名投票方式。得票数超过全体代表的半数的，始得当选或者通过。

36-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى سايلام ئۆتكۈزۈش ياكى تەيىنلەشنى قارار قىلىشتا، نامسىز ئاۋاز بېرىش ئۇسۇلىنى قوللىنىدۇ. ئېرىشكەن بېلەت سانى بارلىق ۋەكىللەرنىڭ يېرىمىدىن ئاشسا، سايلانغان ياكى ماقۇللانغان بولىدۇ.

大会全体会议选举或者表决任命案的时候，设秘密写票处。

يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنى ۋەزىپىگە تەيىنلەش لايىھەسىنى سايلىغاندا ياكى ئاۋازغا قويغاندا، سايلام بېلىتىنى مەخپىي تولدۇرۇش ئورنى تەسىس قىلىدۇ.

选举或者表决结果，由会议主持人当场宣布。候选人的得票数，应当公布。

سايلام ياكى ئاۋاز بېرىش نەتىجىسىنى يىغىن رىياسەتچىسى نەق مەيداندا جاكارلايدۇ. نامزاتلارنىڭ ئېرىشكەن بېلەت سانىنى ئېلان قىلىش كېرەك.

第三十七条　全国人民代表大会会议选举和决定任命的具体办法，由大会全体会议通过。

37-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنىنىڭ سايلام ئۆتكۈزۈش ۋە تەيىنلەشنى قارار قىلىش كونكرېت چارىسىنى يىغىن ئومۇمىي يىغىنى ماقۇللايدۇ.

第三十八条　全国人民代表大会会议期间，全国人民代表大会常务委员会的组成人员，中华人民共和国主席、副主席，国务院的组成人员，中央军事委员会的组成人员，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长提出辞职的，由主席团将其辞职请求交各代表团审议后，提请大会全体会议决定；大会闭会期间提出辞职的，由委员长会议将其辞职请求提请全国人民代表大会常务委员会会议审议决定。全国人民代表大会常务委员会接受全国人民代表大会常务委员会组成人员，中华人民共和国主席、副主席，国务院总理、副总理、国务委员，中央军事委员会主席，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长辞职的，应当报请全国人民代表大会下次会议确认。

38-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى مەزگىلىدە، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تەركىبىدىكى خادىملار، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى، مۇئاۋىن رەئىسلىرى، گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكى خادىملار، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت تەركىبىدىكى خادىملار، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى ۋە ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشى ئىستېپا بەرسە، ھەيئەت رىياسىتى ئۇنىڭ ئىستېپاسىنى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنغاندىن كېيىن، يىغىن ئومۇمىي يىغىنىنىڭ قارار قىلىشىغا سۇنۇش؛ يىغىن يېپىق مەزگىلدە ئىستېپا بەرسە، كومىتېت باشلىقلىرى يىغىنى ئۇنىڭ ئىستېپا بېرىش تەلىپىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى يىغىنىنىڭ قاراپ چىقىپ قارار قىلىشىغا سۇنىدۇ. مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ئاپتونوم كومىتېتى تەركىبىدىكىلەر، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى ۋە مۇئاۋىن رەئىسلىرى، گوۋۇيۈەننىڭ زۇڭلىسى، مۇئاۋىن زۇڭلىلىرى، دۆلەت كومىسسارلىرى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىسى، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى ۋە ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشىنى قوبۇل قىلىدىغان بولسا، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ كېيىنكى قېتىملىق يىغىنىنىڭ مۇئەييەنلەشتۈرۈشىگە سۇنۇشى كېرەك.

全国人民代表大会闭会期间，国务院总理、中央军事委员会主席、最高人民法院院长、最高人民检察院检察长缺位的，全国人民代表大会常务委员会可以分别在国务院副总理、中央军事委员会副主席、最高人民法院副院长、最高人民检察院副检察长中决定代理人选。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى يېپىق مەزگىلدە، مۇۋەققەت نامزاتلارنى گوۋۇيۈەننىڭ زۇڭلىسى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ رەئىسى، ئالىي خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ باشلىقى، ئالىي خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ باش تەپتىشىنىڭ ئورنى بوش قالغاندا، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى گوۋۇيۈەننىڭ مۇئاۋىن زۇڭلىلىرى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسلىرى، ئالىي خەلق خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقلىرى، ئالىي خەلق مۇداپىئە مەھكىمىسىنىڭ مۇئاۋىن باش تەپتىشلىرى ئارىسىدىن ئايرىم-ئايرىم قارار قىلسا بولىدۇ.

第三十九条　主席团、三个以上的代表团或者十分之一以上的代表，可以提出对于全国人民代表大会常务委员会的组成人员，中华人民共和国主席、副主席，国务院的组成人员，中央军事委员会的组成人员，最高人民法院院长和最高人民检察院检察长的罢免案，由主席团交各代表团审议后，提请大会全体会议表决；或者依照本规则第六章的规定，由主席团提议，经大会全体会议决定，组织调查委员会，由全国人民代表大会下次会议根据调查委员会的报告审议决定。

39-ماددا ھەيئەت رىياسىتى، ئۈچتىن ئارتۇق ۋەكىللەر ئۆمىكى ياكى ۋەكىللەرنىڭ ئوندىن بىرى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تەركىبىدىكىلەر، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى، مۇئاۋىن رەئىسى، گوۋۇيۈەن تەركىبىدىكىلەر ھەيئەت رىياسىتى ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ قاراپ چىقىشىغا سۇنغاندىن كېيىن، يىغىن ئومۇمىي يىغىنىدا ئاۋازغا قويۇشقا سۇنىدۇ؛ ياكى مۇشۇ قائىدىنىڭ 6-بابىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ھەيئەت رىياسىتىنىڭ تەكلىپى بويىچە، يىغىن ئومۇمىي يىغىنىنىڭ قارارى بىلەن تەكشۈرۈش كومىتېتى تەشكىللىنىدۇ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ كېلەر قېتىملىق يىغىنى تەكشۈرۈش كومىتېتىنىڭ دوكلاتىغا ئاساسەن قاراپ چىقىپ قارار قىلىدۇ.

罢免案应当写明罢免理由，并提供有关的材料。

قالدۇرۇۋېتىلىدىغان دېلونى قالدۇرۇۋېتىشنىڭ سەۋەبىنى ئېنىق يېزىش ھەمدە مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى بېرىش كېرەك.

罢免案提请大会全体会议表决前，被提出罢免的人员有权在主席团会议和大会全体会议上提出申辩意见，或者书面提出申辩意见，由主席团印发会议。

ۋەزىپىدىن قالدۇرۇش دېلوسى يىغىن ئومۇمىي يىغىنىدا ئاۋازغا قويۇشقا سۇنۇلۇشتىن بۇرۇن، قالدۇرۇۋېتىشنى ئوتتۇرىغا قويغان خادىملار ھەيئەت رىياسىتى يىغىنى ۋە يىغىن ئومۇمىي يىغىنىدا ئۆزىنى ئاقلاش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇشقا ياكى ئۆزىنى ئاقلاش پىكرىنى يازما ئوتتۇرىغا قويۇشقا ھوقۇقلۇق، ھەيئەت رىياسىت يىغىنغا بېسىپ تارقىتىدۇ.

第四十条　全国人民代表大会常务委员会组成人员、专门委员会成员的全国人民代表大会代表职务被原选举单位罢免的，其全国人民代表大会常务委员会组成人员、专门委员会成员的职务相应撤销，由主席团或者全国人民代表大会常务委员会予以公告。

40-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى تەركىبىدىكىلەر، مەخسۇس كومىتېت ئەزالىرىنىڭ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ۋەكىللىك ۋەزىپىسىدىن ئەسلىي سايلىغۇچى ئورۇن قالدۇرۇۋەتكەن بولسا، ئۇنىڭ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى نەق كومىتېتى تەركىبىدىكىلەرنىڭ، مەخسۇس كومىتېت ئەزاسىلىق ۋەزىپىسى مۇناسىپ ئېلىپ تاشلىنىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى ياكى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ئاپتونوم كومىتېتى ئېلان چىقىرىدۇ.

第五章　询问和质询

5-باب سوراش ۋە سوئال قويۇش

第四十一条　各代表团审议议案和有关报告的时候，有关部门应当派负责人员到会，听取意见，回答代表提出的询问。

41-ماددا ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى تەكلىپلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك دوكلاتلارنى قاراپ چىققاندا، مۇناسىۋەتلىك تارماقلار مەسئۇل خادىملارنى يىغىنغا قاتنىشىشقا ئەۋەتىپ، ئۇلارنىڭ پىكرىنى ئاڭلىشى، ۋەكىللەر سورىغان سوئاللارغا جاۋاب بېرىشى كېرەك.

各代表团全体会议审议政府工作报告和关于国民经济和社会发展计划及计划执行情况的报告、关于国家预算及预算执行情况的报告的时候，国务院和国务院各部门负责人应当分别参加会议，听取意见，回答询问。

ھەرقايسى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرىنىڭ ئومۇمىي يىغىنى ھۆكۈمەت خىزمىتىدىن دوكلات ۋە خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات پىلانى ھەم پىلاننىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلات، دۆلەت خامچوتى ۋە خامچوتنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالى ھەققىدىكى دوكلاتنى قاراپ چىققاندا، گوۋۇيۈەن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ ھەرقايسى تارماقلىرىنىڭ مەسئۇللىرى ئايرىم-ئايرىم ھالدا يىغىنغا قاتنىشىپ، پىكىر ئاڭلىشى، سوئاللارغا جاۋاب بېرىشى كېرەك.

主席团和专门委员会对议案和有关报告进行审议的时候，国务院或者有关机关负责人应当到会，听取意见，回答询问，并可以对有关议案作补充说明。

ھەيئەت رىياسىتى ۋە مەخسۇس كومىتېتلار تەكلىپلەر ۋە مۇناسىۋەتلىك دوكلاتلارنى قاراپ چىققاندا، گوۋۇيۈەن ياكى مۇناسىۋەتلىك ئورگانلارنىڭ مەسئۇللىرى يىغىنغا كېلىپ، پىكىر ئاڭلىشى، سورالغان سوئاللارغا جاۋاب بېرىشى كېرەك ھەمدە مۇناسىۋەتلىك تەكلىپلەرگە قوشۇمچە ئىزاھات بەرسە بولىدۇ.

第四十二条　全国人民代表大会会议期间，一个代表团或者三十名以上的代表联名，可以书面提出对国务院和国务院各部门的质询案。

42-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى مەزگىلىدە، بىر ۋەكىللەر ئۆمىكى ياكى 30 دىن ئارتۇق ۋەكىل بىرلىشىپ ئىمزا قويۇپ، گوۋۇيۈەن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ ھەرقايسى تارماقلىرىغا يازما سوئال قويسا بولىدۇ.

第四十三条　质询案必须写明质询对象、质询的问题和内容。

43-ماددا سوئال قويۇش دېلوسىغا سوئال قويۇش ئوبيېكتى، سورالغان سوئاللارنىڭ مەسىلىسى ۋە مەزمۇنىنى ئېنىق يېزىش شەرت.

第四十四条　质询案按照主席团的决定由受质询机关的负责人在主席团会议、有关的专门委员会会议或者有关的代表团会议上口头答复，或者由受质询机关书面答复。在主席团会议或者专门委员会会议上答复的，提质询案的代表团团长或者代表有权列席会议，发表意见。

44-ماددا سۈرۈشتۈرمىگە ھەيئەت رىياسىتىنىڭ قارارى بويىچە، سۈرۈشتۈرمىنى قوبۇل قىلغۇچى ئورگاننىڭ مەسئۇلى ھەيئەت رىياسىتى يىغىنى، مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس كومىتېتلار يىغىنى ياكى مۇناسىۋەتلىك ۋەكىللەر ئۆمىكى يىغىنىدا ئاغزاكى جاۋاب بېرىدۇ ياكى سۈرۈشتۈرگۈچى ئورگان يازما جاۋاب بېرىدۇ. ھەيئەت رىياسىتى يىغىنى ياكى مەخسۇس كومىتېت يىغىنىدا جاۋاب بەرگەندە، سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ دېلو سۈرۈشتۈرگەن ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ باشلىقلىرى ياكى ۋەكىللەر يىغىنغا سىرتتىن قاتنىشىپ پىكىر بېرىشكە ھوقۇقلۇق.

提质询案的代表或者代表团对答复质询不满意的，可以提出要求，经主席团决定，由受质询机关再作答复。

سۈرۈشتۈرمىنىڭ سۈپىتىنى ئۆستۈرگەن ۋەكىللەر ياكى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى قايتۇرۇلغان جاۋابتىن رازى بولمىسا، تەلەپ قويسا بولىدۇ، ھەيئەت رىياسىتىنىڭ قارارى ئارقىلىق، سۈرۈشتۈرگۈچى ئورگان ئاندىن جاۋاب بېرىدۇ.

在专门委员会会议或者代表团会议上答复的，有关的专门委员会或者代表团应当将答复质询案的情况向主席团报告。

مەخسۇس كومىتېت يىغىنى ياكى ۋەكىللەر ئۆمىكى يىغىنىدا جاۋاب بەرگەندە، ئالاقىدار مەخسۇس كومىتېتلار ياكى ۋەكىللەر ئۆمەكلىرى سۈرۈشتۈرمىگە جاۋاب بېرىش ئەھۋالىنى ھەيئەت رىياسىتىگە دوكلات قىلىشى كېرەك.

主席团认为必要的时候，可以将答复质询案的情况报告印发会议。

ھەيئەت رىياسىتى زۆرۈر تاپسا، سۈرۈشتۈرمىگە جاۋاب بېرىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتنى يىغىنغا بېسىپ تارقاتسا بولىدۇ.

质询案以书面答复的，受质询机关的负责人应当签署，由主席团决定印发会议。

سۈرۈشتۈرمە لايىھەسىگە يازما جاۋاب بېرىشتە، سۈرۈشتۈرمىنى قوبۇل قىلغان ئورگاننىڭ مەسئۇلى ئىمزا قويۇشى، ھەيئەت رىياسىتى يىغىنغا بېسىپ تارقىتىشنى قارار قىلىشى كېرەك.

第六章　调查委员会

6-باب تەكشۈرۈش كومىتېتى

第四十五条　全国人民代表大会认为必要的时候，可以组织关于特定问题的调查委员会。

45-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى زۆرۈر تاپقاندا، مۇئەييەن مەسىلىنى تەكشۈرۈش كومىتېتى تەشكىللىسە بولىدۇ.

第四十六条　主席团、三个以上的代表团或者十分之一以上的代表联名，可以提议组织关于特定问题的调查委员会，由主席团提请大会全体会议决定。

46-ماددا ھەيئەت رىياسىتى، ئۈچتىن ئارتۇق ۋەكىللەر ئۆمىكى ياكى ئوندىن ئارتۇق ۋەكىل بىرلىشىپ ئىمزا قويۇپ، مۇئەييەن مەسىلىنى تەكشۈرۈش كومىتېتى تەشكىللەش تەكلىپىنى بەرسە بولىدۇ، ھەيئەت رىياسىت يىغىن ئومۇمىي يىغىنىنىڭ قارار قىلىشىغا سۇنىدۇ.

调查委员会由主任委员、副主任委员若干人和委员若干人组成，由主席团在代表中提名，提请大会全体会议通过。调查委员会可以聘请专家参加调查工作。

تەكشۈرۈش كومىتېتى مۇدىر ئەزا، مۇئاۋىن مۇدىر ئەزالار ۋە كومىتېت ئەزالىرىدىن تەركىب تاپىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى ۋەكىللەر ئىچىدىن كۆرسىتىپ، يىغىن ئومۇمىي يىغىنىنىڭ ماقۇللىشىغا سۇنىدۇ. تەكشۈرۈش كومىتېتى مۇتەخەسسىسلەرنى تەكشۈرۈش خىزمىتىگە قاتنىشىشقا تەكلىپ قىلسا بولىدۇ.

第四十七条　调查委员会进行调查的时候，一切有关的国家机关、社会团体和公民都有义务如实向它提供必要的材料。提供材料的公民要求调查委员会对材料来源保密的，调查委员会应当予以保密。

47-ماددا تەكشۈرۈش كومىتېتى تەكشۈرۈشتە، ئالاقىدار دۆلەت ئورگانلىرى، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ۋە پۇقرالارنىڭ ھەممىسىنىڭ ئۇنىڭغا ئەينەن زۆرۈر ماتېرىياللارنى بېرىش مەجبۇرىيىتى بار. ماتېرىيال بەرگۈچى پۇقرالار تەكشۈرۈش كومىتېتىدىن ماتېرىيال مەنبەسىنىڭ مەخپىيەتلىكىنى ساقلاشنى تەلەپ قىلسا، تەكشۈرۈش كومىتېتى مەخپىيەتلىكنى ساقلىشى كېرەك.

调查委员会在调查过程中，可以不公布调查的情况和材料。

تەكشۈرۈش كومىتېتى تەكشۈرۈش جەريانىدا تەكشۈرۈش ئەھۋالى ۋە ماتېرىياللىرىنى ئېلان قىلمىسىمۇ بولىدۇ.

第四十八条　调查委员会应当向全国人民代表大会提出调查报告。全国人民代表大会根据调查委员会的报告，可以作出相应的决议。

48-ماددا تەكشۈرۈش كومىتېتى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىغا تەكشۈرۈش دوكلاتى بېرىشى كېرەك. مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى تەكشۈرۈش كومىتېتىنىڭ دوكلاتىغا ئاساسەن مۇناسىپ قارار چىقارسا بولىدۇ.

全国人民代表大会可以授权全国人民代表大会常务委员会在全国人民代表大会闭会期间，听取调查委员会的调查报告，并可以作出相应的决议，报全国人民代表大会下次会议备案。

مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى يىغىنى يېپىق مەزگىلدە تەكشۈرۈش كومىتېتىنىڭ تەكشۈرۈش دوكلاتىنى ئاڭلاش ھوقۇقى بەرسە ھەمدە مۇناسىپ قارار چىقىرىپ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ كېيىنكى قېتىملىق يىغىنىدا ئەنگە ئالدۇرسا بولىدۇ.

第七章　发言和表决

7-باب سۆز قىلىش ۋە ئاۋاز بېرىش

第四十九条　全国人民代表大会代表在全国人民代表大会各种会议上的发言和表决，不受法律追究。

49-ماددا مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى ۋەكىللىرىنىڭ مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىنىڭ ھەرخىل يىغىنلىرىدا قىلغان سۆزى ۋە بەرگەن ئاۋازى قانۇندا سۈرۈشتۈرۈلمەيدۇ.

第五十条　代表在大会全体会议上发言的，每人可以发言两次，第一次不超过十分钟，第二次不超过五分钟。

50-ماددا ۋەكىللەردىن يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنىدا سۆز قىلغانلىرى ئىككى قېتىم سۆز قىلسا بولىدۇ، 1-قېتىمدا 10 مىنۇتتىن، 2-قېتىمدا بەش مىنۇتتىن ئېشىپ كەتمەيدۇ.

要求在大会全体会议上发言的，应当在会前向秘书处报名，由大会执行主席安排发言顺序；在大会全体会议上临时要求发言的，经大会执行主席许可，始得发言。

يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنىدا سۆز قىلىش تەلەپ قىلىنسا، يىغىندىن بۇرۇن كاتىبات باشقارمىسىغا تىزىملىتىش، يىغىن ئىجرائىيە رەئىسى سۆز قىلىش تەرتىپىنى ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك؛ يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنىدا سۆز قىلىش ۋاقىتلىق تەلەپ قىلىنغانلار يىغىن ئىجرائىيە رەئىسىنىڭ رۇخسىتى بىلەن سۆز قىلىدۇ.

第五十一条　主席团成员和代表团团长或者代表团推选的代表在主席团每次会议上发言的，每人可以就同一议题发言两次，第一次不超过十五分钟，第二次不超过十分钟。经会议主持人许可，发言时间可以适当延长。

51-ماددا ھەيئەت رىياسىتى ئەزالىرى ۋە ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئۆمەك باشلىقلىرى ياكى ۋەكىللەر ئۆمىكى سايلىغان ۋەكىللەر ھەيئەت رىياسىتىنىڭ ھەر قېتىملىق يىغىنىدا سۆز قىلىدىغان بولسا، ھەربىر كىشى ئوخشاش بىر قارالمىدا ئىككى قېتىم سۆز قىلسا بولىدۇ، 1-قېتىمدا 15 مىنۇتتىن، 2-قېتىمدا 10 مىنۇتتىن ئېشىپ كەتمەيدۇ. يىغىن رىياسەتچىسىنىڭ ئىجازىتى بىلەن، سۆز قىلىش ۋاقتىنى مۇۋاپىق ئۇزارتىشقا بولىدۇ.

第五十二条　大会全体会议表决议案，由全体代表的过半数通过。

52-ماددا يىغىننىڭ ئومۇمىي يىغىنىدا تەكلىپلەر ئاۋازغا قويۇلۇپ، بارلىق ۋەكىللەرنىڭ تەڭدىن تولىسى ماقۇللىنىدۇ.

宪法的修改，由全体代表的三分之二以上的多数通过。

ئاساسىي قانۇنغا بارلىق ۋەكىللەرنىڭ ئۈچتىن ئىككى قىسمىدىن كۆپرەكىنىڭ ماقۇللىشى بىلەن تۈزىتىش كىرگۈزۈلىدۇ.

表决结果由会议主持人当场宣布。

ئاۋاز بېرىش نەتىجىسىنى يىغىن رىياسەتچىسى نەق مەيداندا ئېلان قىلىدۇ.

第五十三条　会议表决议案采用投票方式、举手方式或者其他方式，由主席团决定。

53-ماددا يىغىندا تەكلىپ لايىھەلىرىدە بېلەت تاشلاش ئۇسۇلى، قول كۆتۈرۈش ئۇسۇلى ياكى باشقا ئۇسۇللار قوللىنىلىدۇ، ھەيئەت رىياسىتى قارار قىلىدۇ.

宪法的修改，采用投票方式表决。

ئاساسىي قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈشتە بېلەت تاشلاش ئۇسۇلى قوللىنىلىپ ئاۋاز بېرىلىدۇ.

第五十四条　本规则自公布之日起施行。

54-ماددا بۇ قائىدە ئېلان قىلىنغان كۈندىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.