（1988年4月13日第七届全国人民代表大会第一次会议通过 根据2009年8月27日第十一届全国人民代表大会常务委员会第十次会议《关于修改部分法律的决定》修正）
( 1988-يىل 4-ئاينىڭ 13-كۈنى 7-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى 1-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2009-يىل 8-ئاينىڭ 27-كۈنى 11-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10-يىغىنىنىڭ «بىر قىسىم قانۇنلارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن تۈزىتىلگەن )
目 录
مۇندەرىجە
第一章 总则
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
第二章 企业的设立、变更和终止
2-باب كارخانىنى قۇرۇش، ئۆزگەرتىش ۋە ئاخىرلاشتۇرۇش
第三章 企业的权利和义务
3-باب كارخانىلارنىڭ ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتى
第四章 厂长
4-باب زاۋۇت باشلىقى
第五章 职工和职工代表大会
5-باب ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى
第六章 企业和政府的关系
ئالتىنچى باب كارخانا بىلەن ھۆكۈمەتنىڭ مۇناسىۋىتى
第七章 法律责任
7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
第八章 附则
8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
第一章 总则
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
第一条 为保障全民所有制经济的巩固和发展，明确全民所有制工业企业的权利和义务，保障其合法权益，增强其活力，促进社会主义现代化建设，根据《中华人民共和国宪法》，制定本法。
1-ماددا بۇ قانۇن ئومۇمىي خەلق مۈلۈكچىلىكىدىكى ئىگىلىكنىڭ مۇستەھكەملىنىشى ۋە راۋاجلىنىشىغا كاپالەتلىك قىلىش، ئومۇمىي خەلق مۈلۈكچىلىكتىكى سانائەت كارخانىلىرىنىڭ ھوقۇق-مەنپەئىتى ۋە مەجبۇرىيىتىنى ئايدىڭلاشتۇرۇش، ئۇلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى كاپالەتلەندۈرۈش، ھاياتىي كۈچىنى ئاشۇرۇش، سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنى»غا بىنائەن چىقىرىلدى.
第二条 全民所有制工业企业（以下简称企业）是依法自主经营、自负盈亏、独立核算的社会主义商品生产和经营单位。
2-ماددا ئومۇمىي خەلق مۈلۈكچىلىكىدىكى سانائەت كارخانىلىرى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ كارخانا دېيىلىدۇ ) قانۇن بويىچە ئۆز ئالدىغا ئىگىلىك باشقۇرىدىغان، پايدا-زىيانغا ئۆزى ئىگە بولىدىغان، مۇستەقىل ھېسابات قىلىدىغان سوتسىيالىستىك تاۋار ئىشلەپچىقىرىدىغان ۋە تىجارەت قىلىدىغان ئورۇننى كۆرسىتىدۇ.
企业的财产属于全民所有，国家依照所有权和经营权分离的原则授予企业经营管理。企业对国家授予其经营管理的财产享有占有、使用和依法处分的权利。
كارخانىنىڭ مال-مۈلكى ئومۇمىي خەلق ئىگىدارلىقىدا بولىدۇ، دۆلەت ئىگىدارلىق ھوقۇقى ۋە باشقۇرۇش ھوقۇقىنى ئايرىش پىرىنسىپى بويىچە كارخانىنىڭ ئىگىلىك باشقۇرۇشىغا بېرىدۇ. كارخانىلار دۆلەت ئۆزىگە باشقۇرغان مال-مۈلۈكنى ئىگىلەش، ئىشلىتىش ۋە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە.
企业依法取得法人资格，以国家授予其经营管理的财产承担民事责任。
كارخانا قانۇن بويىچە قانۇنىي ئىگە سالاھىيىتىگە ئېرىشىدۇ، دۆلەت ئۇنىڭغا ئىگىلىك باشقۇرىدىغان مال-مۈلۈك بېرىپ ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.
企业根据政府主管部门的决定，可以采取承包、租赁等经营责任制形式。（2009年8月27日删除）
كارخانىلار ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقىنىڭ قارارىغا ئاساسەن ھۆددە بېرىش، ئىجارە بېرىش قاتارلىق ئىگىلىك باشقۇرۇش تۈزۈمى شەكلىنى قوللانسا بولىدۇ. ( 2009 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى ئۆچۈرۈلگەن )
第三条 企业的根本任务是:根据国家计划和市场需求，发展商品生产，创造财富，增加积累，满足社会日益增长的物质和文化生活需要。
3-ماددا كارخانىنىڭ تۈپ ۋەزىپىسى:دۆلەت پىلانى ۋە بازار ئېھتىياجىغا ئاساسەن، تاۋار ئىشلەپچىقىرىشنى راۋاجلاندۇرۇپ، بايلىق يارىتىپ، جۇغلانمىنى ئاشۇرۇپ، جەمئىيەتنىڭ كۈندىن-كۈنگە ئېشىپ بېرىۋاتقان ماددىي ۋە مەدەنىيەت تۇرمۇش ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش.
第四条 企业必须坚持在建设社会主义物质文明的同时，建设社会主义精神文明，建设有理想、有道德、有文化、有纪律的职工队伍。
4-ماددا كارخانىلار سوتسىيالىستىك ماددىي مەدەنىيلىك بەرپا قىلىش بىلەن بىللە، سوتسىيالىستىك مەنىۋى مەدەنىيلىك بەرپا قىلىش، غايىلىك، ئەخلاقلىق، مەدەنىيەتلىك، ئىنتىزامچان ئىشچى-خىزمەتچىلەر قوشۇنى قۇرۇشتا چىڭ تۇرۇشى شەرت.
第五条 企业必须遵守法律、法规，坚持社会主义方向。
5-ماددا كارخانىلار قانۇن-نىزاملارغا رىئايە قىلىشى، سوتسىيالىزم يۆنىلىشىدە چىڭ تۇرۇشى شەرت.
第六条 企业必须有效地利用国家授予其经营管理的财产，实现资产增殖；依法缴纳税金、费用、利润。
6-ماددا كارخانىلار دۆلەت ئۆزىگە بەرگەن ئىگىلىك باشقۇرۇش مال-مۈلكىدىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ، مۈلۈكنى كۆپەيتىشى شەرت؛ باج، خىراجەت، پايدا قانۇن بويىچە تاپشۇرۇلىدۇ.
第七条 企业实行厂长（经理）负责制。
7-ماددا كارخانىلاردا زاۋۇت باشلىقى ( دىرېكتور ) مەسئۇل بولۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.
厂长依法行使职权，受法律保护。
زاۋۇت باشلىقىنىڭ خىزمەت ھوقۇقىنى قانۇن بويىچە يۈرگۈزۈشىنى قانۇن قوغدايدۇ.
第八条 中国共产党在企业中的基层组织，对党和国家的方针、政策在本企业的贯彻执行实行保证监督。
8-ماددا جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ كارخانىلاردىكى ئاساسىي قاتلام تەشكىلاتلىرى پارتىيە ۋە دۆلەتنىڭ فاڭجېن-سىياسەتلىرىنىڭ ئۆز كارخانىلىرىدا ئىزچىللاشتۇرۇلۇشى، ئىجرا قىلىنىشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ ۋە نازارەتچىلىك قىلىدۇ.
第九条 国家保障职工的主人翁地位，职工的合法权益受法律保护。
9-ماددا دۆلەت ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ خوجايىنلىق ئورنىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن قوغدايدۇ.
第十条 企业通过职工代表大会和其他形式，实行民主管理。
10-ماددا كارخانىلار ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى ۋە باشقا شەكىللەر ئارقىلىق دېموكراتىك باشقۇرۇشنى يولغا قويىدۇ.
第十一条 企业工会代表和维护职工利益，依法独立自主地开展工作。企业工会组织职工参加民主管理和民主监督。
11-ماددا كارخانا ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ۋەكىللىرى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ مەنپەئىتىنى قوغدايدۇ، خىزمەتلەرنى قانۇن بويىچە مۇستەقىل، ئۆزىگە ئۆزى ئىگە بولغان ھالدا قانات يايدۇرىدۇ. كارخانا ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى دېموكراتىك باشقۇرۇش ۋە دېموكراتىك نازارەت قىلىشقا قاتنىشىشقا تەشكىللەيدۇ.
企业应当充分发挥青年职工、女职工和科学技术人员的作用。
كارخانىلار ياش ئىشچى-خىزمەتچىلەر، ئايال ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋە پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ رولىنى تولۇق جارى قىلدۇرۇشى كېرەك.
第十二条 企业必须加强和改善经营管理，实行经济责任制，推进科学技术进步，厉行节约，反对浪费，提高经济效益，促进企业的改造和发展。
12-ماددا كارخانىلار ئىگىلىك باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى ۋە ياخشىلىشى، ئىقتىسادىي مەسئۇلىيەت تۈزۈمىنى يولغا قويۇشى، پەن-تېخنىكىنىڭ تەرەققىياتىنى ئالغا سۈرۈشى، ئىقتىسادچىللىقنى قاتتىق يولغا قويۇشى، ئىسراپچىلىققا قارشى تۇرۇشى، ئىقتىسادىي ئۈنۈمنى ئاشۇرۇشى، كارخانىلارنى ئۆزگەرتىش ۋە تەرەققىي قىلدۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈشى شەرت.
第十三条 企业贯彻按劳分配原则。在法律规定的范围内，企业可以采取其他分配方式。
13-ماددا كارخانىلار ئەمگىكىگە قاراپ تەقسىم قىلىش پىرىنسىپىنى ئىزچىللاشتۇرىدۇ. قانۇندا بەلگىلەنگەن دائىرىدە كارخانىلار باشقا تەقسىمات ئۇسۇللىرىنى قوللانسا بولىدۇ.
第十四条 国家授予企业经营管理的财产受法律保护，不受侵犯。
14-ماددا دۆلەت كارخانىغا باشقۇرۇپ بەرگەن مال-مۈلۈكنى قانۇن قوغدايدۇ، دەخلى-تەرۇزغا ئۇچرىمايدۇ.
第十五条 企业的合法权益受法律保护，不受侵犯。
15-ماددا كارخانىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن قوغدايدۇ، دەخلى-تەرۇزغا ئۇچرىمايدۇ.
第二章 企业的设立、变更和终止
2-باب كارخانىنى قۇرۇش، ئۆزگەرتىش ۋە ئاخىرلاشتۇرۇش
第十六条 设立企业，必须依照法律和国务院规定，报请政府或者政府主管部门审核批准。经工商行政管理部门核准登记、发给营业执照，企业取得法人资格。
16-ماددا كارخانا قۇرۇشتا، قانۇن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە، ھۆكۈمەت ياكى ھۆكۈمەت مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈپ تەستىقلىشىغا سۇنۇش شەرت. سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ تەستىقلاپ تىزىملىتىشى، تىجارەت كىنىشكىسى بېرىشى بىلەن، كارخانا قانۇنىي ئىگە سالاھىيىتىگە ئېرىشىدۇ.
企业应当在核准登记的经营范围内从事生产经营活动。
كارخانىلار تىزىملىتىشقا تەستىقلانغان تىجارەت دائىرىسىدە ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشى كېرەك.
第十七条 设立企业必须具备以下条件:
17-ماددا كارخانا قۇرۇشتا تۆۋەندىكى شەرتلەرنى ھازىرلاش شەرت :
（一）产品为社会所需要。
( 1 ) مەھسۇلات جەمئىيەتنىڭ ئېھتىياجى.
（二）有能源、原材料、交通运输的必要条件。
( 2 ) ئېنېرگىيە، خام ئەشيا ماتېرىيال، قاتناش-تىرانسپورتنىڭ زۆرۈر شەرتى بولۇش.
（三）有自己的名称和生产经营场所。
( 3 ) ئۆزىنىڭ نامى ۋە ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت سورۇنى بولۇش.
（四）有符合国家规定的资金。
( 4 ) دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسىگە ئۇيغۇن مەبلىغى بولۇش.
（五）有自己的组织机构。
( 5 ) ئۆزىنىڭ تەشكىلىي ئاپپاراتى بولۇش.
（六）有明确的经营范围。
( 6 ) ئېنىق تىجارەت دائىرىسى بولۇش.
（七）法律、法规规定的其他条件。
( 7 ) قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا شەرتلەر.
第十八条 企业合并或者分立，依照法律、行政法规的规定，由政府或者政府主管部门批准。
18-ماددا كارخانىلارنىڭ قوشۇلۇشى ياكى ئايرىۋېتىلىشىنى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، ھۆكۈمەت ياكى ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى تەستىقلايدۇ.
第十九条 企业由于下列原因之一终止:
19-ماددا كارخانا تۆۋەندىكى سەۋەبلەرنىڭ بىرى بىلەن ئاخىرلىشىدۇ :
（一）违反法律、法规被责令撤销。
( 1 ) قانۇن-نىزاملارغا خىلاپلىق قىلغانلارنى بىكار قىلىشقا بۇيرۇش.
（二）政府主管部门依照法律、法规的规定决定解散。
( 2 ) ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تارقىتىۋېتىشنى قارار قىلىدۇ.
（三）依法被宣告破产。
( 3 ) قانۇن بويىچە ۋەيران بولغانلىقى جاكارلىنىش.
（四）其他原因。
( 4 ) باشقا سەۋەبلەر.
第二十条 企业合并、分立或者终止时，必须保护其财产，依法清理债权、债务。
20-ماددا كارخانىلار بىرلەشكەندە، ئايرىلغاندا ياكى ئاخىرلاشقاندا، ئۇلارنىڭ مال-مۈلكىنى قوغداش، ھەقدارلىق-قەرزدارلىقنى قانۇن بويىچە ئېنىقلاش شەرت.
第二十一条 企业的合并、分立、终止，以及经营范围等登记事项的变更，须经工商行政管理部门核准登记。
21-ماددا كارخانىلارنى بىرلەشتۈرۈش، ئايرىش، ئاخىرلاشتۇرۇش، شۇنىڭدەك تىجارەت دائىرىسى قاتارلىق تىزىملىتىدىغان ئىشلارنى ئۆزگەرتىشنى سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ تەستىقى بىلەن تىزىملاش شەرت.
第三章 企业的权利和义务
3-باب كارخانىلارنىڭ ھوقۇقى ۋە مەجبۇرىيىتى
第二十二条 在国家计划指导下，企业有权自行安排生产社会需要的产品或者为社会提供服务。
22-ماددا دۆلەت پىلانىنىڭ يېتەكچىلىكىدە، كارخانىلار جەمئىيەت ئېھتىياجلىق مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىشنى ئۆز ئالدىغا ئورۇنلاشتۇرۇشقا ياكى جەمئىيەتكە مۇلازىمەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
第二十三条 企业有权要求调整没有必需的计划供应物资或者产品销售安排的指令性计划。
23-ماددا كارخانىلار ماددىي ئەشيا بىلەن تەمىنلەش ياكى مەھسۇلات سېتىشنى ئورۇنلاشتۇرۇشقا كېرەكلىك بولمىغان بۇيرۇق خاراكتېرلىك پىلاننى تەڭشەشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
企业有权接受或者拒绝任何部门和单位在指令性计划外安排的生产任务。（2009年8月27日删除）
كارخانا ھەرقانداق تارماق ۋە ئورۇننىڭ بۇيرۇق خاراكتېرلىك پىلاندىن سىرت ئورۇنلاشتۇرغان ئىشلەپچىقىرىش ۋەزىپىسىنى قوبۇل قىلىشقا ياكى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق. ( 2009 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى ئۆچۈرۈلگەن )
第二十四条 企业有权自行销售本企业的产品。国务院另有规定的除外。
24-ماددا كارخانا ئۆز كارخانىسىنىڭ مەھسۇلاتىنى ئۆز ئالدىغا سېتىشقا ھوقۇقلۇق. گوۋۇيۈەن ئايرىم بەلگىلىگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
承担指令性计划的企业，有权自行销售计划外超产的产品和计划内分成的产品。
بۇيرۇق خاراكتېرلىك پىلاننى ئۈستىگە ئالغان كارخانىلار پىلاندىن سىرت ئارتۇق ئىشلەپچىقارغان مەھسۇلاتلارنى ۋە پىلان ئىچىدە ئايرىلغان مەھسۇلاتلارنى ئۆز ئالدىغا سېتىشقا ھوقۇقلۇق.
第二十五条 企业有权自行选择供货单位，购进生产需要的物资。
25-ماددا كارخانىلار مال تەمىنلىگۈچى ئورۇننى ئۆز ئالدىغا تاللاپ، ئىشلەپچىقىرىشقا كېرەكلىك ماددىي ئەشيالارنى سېتىۋېلىشقا ھوقۇقلۇق.
第二十六条 除国务院规定由物价部门和有关主管部门控制价格的以外，企业有权自行确定产品价格、劳务价格。
26-ماددا مال باھا تارمىقى ۋە ئالاقىدار مەسئۇل تارماقنىڭ باھانى كونترول قىلىدىغانلىقىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، كارخانىلار مەھسۇلات باھاسى، ئەمگەك-مۇلازىمەت باھاسىنى ئۆزى بېكىتىشكە ھوقۇقلۇق.
第二十七条 企业有权依照国务院规定与外商谈判并签订合同。
27-ماددا كارخانىلار گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە چەت ئەل سودىگەرلىرى بىلەن سۆھبەتلىشىشكە ۋە توختام ئىمزالاشقا ھوقۇقلۇق.
企业有权依照国务院规定提取和使用分成的外汇收入。
كارخانىلار گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئۆزىگە ئايرىلغان تاشقى پېرېۋوت كىرىمىنى ئېلىش ۋە ئىشلىتىشكە ھوقۇقلۇق.
第二十八条 企业有权依照国务院规定支配使用留用资金。
28-ماددا كارخانىلار ئېلىپ قېلىنغان مەبلەغنى گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تەقسىملەپ ئىشلىتىشكە ھوقۇقلۇق.
第二十九条 企业有权依照国务院规定出租或者有偿转让国家授予其经营管理的固定资产，所得的收益必须用于设备更新和技术改造。
29-ماددا كارخانىلار گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە دۆلەت ئۆزىگە باشقۇرۇش قىلىپ بەرگەن تۇراقلىق مۈلۈكنى ئىجارە بېرىش ياكى ھەقلىق ئۆتۈنۈپ بېرىشكە ھوقۇقلۇق، ئېرىشكەن پايدىنى ئۈسكۈنىلەرنى يېڭىلاش ۋە تېخنىكا ئۆزگەرتىشكە ئىشلىتىش شەرت.
第三十条 企业有权确定适合本企业情况的工资形式和奖金分配办法。
30-ماددا كارخانا ئۆز كارخانىسىنىڭ ئەھۋالىغا ئۇيغۇن كېلىدىغان مائاش شەكلى ۋە مۇكاپات پۇلى تەقسىم قىلىش چارىسىنى بېكىتىشكە ھوقۇقلۇق.
第三十一条 企业有权依照法律和国务院规定录用、辞退职工。
31-ماددا كارخانىلار قانۇن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى قوبۇل قىلىش، ئىشتىن بوشىتىشقا ھوقۇقلۇق.
第三十二条 企业有权决定机构设置及其人员编制。
32-ماددا كارخانا ئاپپاراتلارنىڭ تەسىس قىلىنىشى ۋە خادىملارنىڭ ئىشتاتىنى قارار قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
第三十三条 企业有权拒绝任何机关和单位向企业摊派人力、物力、财力。除法律、法规另有规定外，任何机关和单位以任何方式要求企业提供人力、物力、财力的，都属于摊派。
33-ماددا كارخانىلار ھەرقانداق ئورگان ۋە ئورۇننىڭ كارخانىغا ئادەم كۈچى، ماددىي كۈچ، مالىيە كۈچى سېلىقى سېلىشىنى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق. قانۇن-نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ھەرقانداق ئورگان ۋە ئورۇندىن كارخانىلاردىن ئادەم كۈچى، ماددىي كۈچ ۋە مالىيە كۈچى بېرىشنى ھەرقانداق ئۇسۇلدا تەلەپ قىلغانلىرى سېلىق بولىدۇ.
第三十四条 企业有权依照法律和国务院规定与其他企业、事业单位联营，向其他企业、事业单位投资，持有其他企业的股份。
34-ماددا كارخانىلار قانۇن ۋە گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە باشقا كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار بىلەن بىرلىشىپ تىجارەت قىلىشقا، باشقا كارخانا ۋە كەسپىي ئورۇنلارغا مەبلەغ سېلىشقا، باشقا كارخانىلارنىڭ پېيىنى ئىلكىدە تۇتۇشقا ھوقۇقلۇق.
企业有权依照国务院规定发行债券。
كارخانىلار گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە زايوم تارقىتىشقا ھوقۇقلۇق.
第三十五条 企业必须完成指令性计划。（2009年8月27日删除）
35-ماددا كارخانا بۇيرۇق خاراكتېرلىك پىلاننى ئورۇندىشى شەرت. ( 2009 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى ئۆچۈرۈلگەن )
企业必须履行依法订立的合同。
كارخانا قانۇن بويىچە تۈزۈلگەن توختامنى ئىجرا قىلىشى شەرت.
第三十六条 企业必须保障固定资产的正常维修，改进和更新设备。
36-ماددا كارخانىلار تۇراقلىق مۈلۈكنى نورمال رېمونت قىلىش، ئۈسكۈنىلەرنى ياخشىلاش ۋە يېڭىلاشقا كاپالەتلىك قىلىشى شەرت.
第三十七条 企业必须遵守国家关于财务、劳动工资和物价管理等方面的规定，接受财政、审计、劳动工资和物价等机关的监督。
37-ماددا كارخانىلار دۆلەتنىڭ مالىيە، ئەمگەك ھەققى ۋە مال باھاسىنى باشقۇرۇش قاتارلىق جەھەتلەردىكى بەلگىلىمىسىگە ئەمەل قىلىشى، مالىيە، ئىقتىسادىي تەپتىش، ئەمگەك مائاشى ۋە مال باھاسى قاتارلىق ئورگانلارنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىشى شەرت.
第三十八条 企业必须保证产品质量和服务质量，对用户和消费者负责。
38-ماددا كارخانىلار مەھسۇلات سۈپىتى ۋە مۇلازىمەت سۈپىتىگە كاپالەتلىك قىلىشى، خېرىدارلار ۋە ئىستېمالچىلار ئالدىدا جاۋابكار بولۇشى شەرت.
第三十九条 企业必须提高劳动效率，节约能源和原材料，努力降低成本。
39-ماددا كارخانىلار ئەمگەك ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈپ، ئېنېرگىيە ۋە خام ئەشيا-ماتېرىيالنى تېجەپ، تەننەرخنى تىرىشىپ تۆۋەنلىتىشى شەرت.
第四十条 企业必须加强保卫工作，维护生产秩序，保护国家财产。
40-ماددا كارخانىلار ئاسراش خىزمىتىنى كۈچەيتىشى، ئىشلەپچىقىرىش تەرتىپىنى ساقلىشى، دۆلەت مال-مۈلكىنى قوغدىشى شەرت.
第四十一条 企业必须贯彻安全生产制度，改善劳动条件，做好劳动保护和环境保护工作，做到安全生产和文明生产。
41-ماددا كارخانىلار بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش تۈزۈمىنى ئىزچىللاشتۇرۇشى، ئەمگەك شارائىتىنى ياخشىلىشى، ئەمگەك مۇھاپىزىتى ۋە مۇھىت ئاسراش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ۋە مەدەنىي ئىشلەپچىقىرىشنى ئىشقا ئاشۇرۇشى شەرت.
第四十二条 企业应当加强思想政治教育、法制教育、国防教育、科学文化教育和技术业务培训，提高职工队伍的素质。
42-ماددا كارخانىلار ئىدىيەۋى-سىياسىي تەربىيە، قانۇنچىلىق تەربىيەسى، دۆلەت مۇداپىئە تەربىيەسى، پەن-مەدەنىيەت تەربىيەسى ۋە تېخنىكا-كەسپىي تەربىيەنى كۈچەيتىپ، ئىشچى-خىزمەتچىلەر قوشۇنىنىڭ ساپاسىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.
第四十三条 企业应当支持和奖励职工进行科学研究、发明创造，开展技术革新、合理化建议和社会主义劳动竞赛活动。
43-ماددا كارخانىلار ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ پەن تەتقىقات، كەشپىيات-ئىجادىيەت بىلەن شۇغۇللىنىشىغا مەدەت بېرىشى ۋە ئۇلارنى مۇكاپاتلىشى، تېخنىكا يېڭىلاش، ئەقىلگە مۇۋاپىق تەكلىپ ۋە سوتسىيالىستىك ئەمگەك مۇسابىقىسى پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.
第四章 厂长
4-باب زاۋۇت باشلىقى
第四十四条 厂长的产生，除国务院另有规定外，由政府主管部门根据企业的情况决定采取下列一种方式:
44-ماددا زاۋۇت باشلىقىنى ۋۇجۇدقا كەلتۈرۈشتە، گوۋۇيۈەننىڭ ئايرىم بەلگىلىمىسى بارلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى كارخانىنىڭ ئەھۋالىغا قاراپ تۆۋەندىكى ئۇسۇلنى قوللىنىشنى قارار قىلىدۇ :
（一）政府主管部门委任或者招聘。
( 1 ) ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى تەيىنلەيدۇ ياكى تەكلىپ قىلىدۇ.
（二）企业职工代表大会选举。
( 2 ) كارخانا ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى سايلىمى.
政府主管部门委任或者招聘的厂长人选，须征求职工代表的意见；企业职工代表大会选举的厂长，须报政府主管部门批准。
ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى تەيىنلىگەن ياكى تەكلىپ قىلغان زاۋۇت باشلىقى نامزاتىدا، ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋەكىللىرىدىن پىكىر ئېلىش شەرت؛ كارخانا ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى سايلىغان زاۋۇت باشلىقىنى ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقىغا تەستىقلىتىش شەرت.
政府主管部门委任或者招聘的厂长，由政府主管部门免职或者解聘，并须征求职工代表的意见；企业职工代表大会选举的厂长，由职工代表大会罢免，并须报政府主管部门批准。
ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى تەيىنلىگەن ياكى تەكلىپ قىلغان زاۋۇت باشلىقلىرىنى ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى ۋەزىپىسىدىن قالدۇرىدۇ ياكى تەكلىپ قىلىشتىن بوشىتىدۇ ھەمدە ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋەكىللىرىدىن پىكىر ئېلىشى شەرت؛ كارخانا ئىشچى-خىزمەتچىلىرى قۇرۇلتىيى سايلىغان زاۋۇت باشلىقىنى ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى ۋەكىللىكتىن قالدۇرۇۋېتىدۇ ھەمدە ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقىغا تەستىقلىتىشى شەرت.
第四十五条 厂长是企业的法定代表人。
45-ماددا زاۋۇت باشلىقى كارخانىنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىلى.
企业建立以厂长为首的生产经营管理系统。厂长在企业中处于中心地位，对企业的物质文明建设和精神文明建设负有全面责任。
كارخانىدا زاۋۇت باشلىقى باشچىلىقىدىكى ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت باشقۇرۇش سىستېمىسى قۇرۇلدى. زاۋۇت باشلىقى كارخانىدا مەركىزىي ئورۇندا تۇرىدۇ، كارخانىنىڭ ماددىي مەدەنىيلىك قۇرۇلۇشى ۋە مەنىۋى مەدەنىيلىك قۇرۇلۇشىغا ئومۇميۈزلۈك مەسئۇل بولىدۇ.
厂长领导企业的生产经营管理工作，行使下列职权:
زاۋۇت باشلىقى كارخانىنىڭ ئىشلەپچىقىرىش-ئىگىلىك باشقۇرۇش خىزمىتىگە رەھبەرلىك قىلىدۇ، تۆۋەندىكى ھوقۇقلارنى يۈرگۈزىدۇ :
（一）依照法律和国务院规定，决定或者报请审查批准企业的各项计划。
( 1 ) كارخانىلارنىڭ تۈرلۈك پىلانلىرىنى قانۇنلاردىكى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە قارار قىلىش ياكى تەكشۈرۈپ تەستىقلاشقا يوللاش.
（二）决定企业行政机构的设置。
( 2 ) كارخانىنىڭ مەمۇرىي ئاپپاراتلىرىنىڭ تەسىس قىلىنىشىنى قارار قىلىش.
（三）提请政府主管部门任免或者聘任、解聘副厂级行政领导干部。法律和国务院另有规定的除外。
( 3 ) ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقىنىڭ مۇئاۋىن زاۋۇت دەرىجىلىك مەمۇرىي رەھبىرىي كادىرلارنى ۋەزىپىگە تەيىنلىشى، ۋەزىپىدىن قالدۇرۇشى ياكى تەكلىپ قىلىشى، بوشىتىشىغا سۇنۇش. قانۇنلاردا ۋە گوۋۇيۈەندە ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
（四）任免或者聘任、解聘企业中层行政领导干部。法律另有规定的除外。
( 4 ) كارخانىلارنىڭ ئوتتۇرا قاتلام مەمۇرىي رەھبىرىي كادىرلىرىنى تەيىنلەش-قالدۇرۇش ياكى تەكلىپ قىلىش، بوشىتىش. قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
（五）提出工资调整方案、资金分配方案和重要的规章制度，提请职工代表大会审查同意。提出福利基金使用方案和其他有关职工生活福利的重大事项的建议，提请职工代表大会审议决定。
( 5 ) مائاش تەڭشەش لايىھەسى، مەبلەغ تەقسىملەش لايىھەسى ۋە مۇھىم قائىدە-تۈزۈملەرنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيىنىڭ تەكشۈرۈپ ماقۇللىشىغا سۇنۇش. پاراۋانلىق فوندىنى ئىشلىتىش لايىھەسى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ تۇرمۇش پاراۋانلىقىغا ئالاقىدار باشقا مۇھىم، زور ئىشلار توغرىسىدا تەكلىپ بېرىپ، ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيىنىڭ قاراپ چىقىپ قارار قىلىشىغا سۇنىدۇ.
（六）依法奖惩职工；提请政府主管部门奖惩副厂级行政领导干部。
( 6 ) ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى قانۇن بويىچە مۇكاپاتلاش-جازالاش؛ ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارماقلىرىنىڭ مۇئاۋىن زاۋۇت دەرىجىلىك مەمۇرىي رەھبىرىي كادىرلارنى مۇكاپاتلاش ۋە جازالىشىغا سۇنۇش كېرەك.
第四十六条 厂长必须依靠职工群众履行本法规定的企业的各项义务，支持职工代表大会、工会和其他群众组织的工作，执行职工代表大会依法作出的决定。
46-ماددا زاۋۇت باشلىقى ئىشچى-خىزمەتچىلەر ئاممىسىغا تايىنىپ، مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن كارخانىلارنىڭ مەجبۇرىيەتلىرىنى ئادا قىلىشى، ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى، ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى ۋە باشقا ئاممىۋى تەشكىلاتلارنىڭ خىزمىتىگە مەدەت بېرىشى، ئىشچى-ئىشچىلار قۇرۇلتىيىنىڭ قانۇن بويىچە چىقارغان قارارلىرىنى ئىجرا قىلىشى شەرت.
第四十七条 企业设立管理委员会或者通过其他形式，协助厂长决定企业的重大问题。管理委员会由企业各方面的负责人和职工代表组成。厂长任管理委员会主任。
47-ماددا كارخانا باشقۇرۇش كومىتېتى تەسىس قىلىدۇ ياكى باشقا شەكىللەر ئارقىلىق، زاۋۇت باشلىقىنىڭ كارخانىنىڭ مۇھىم، زور مەسىلىلىرىنى قارار قىلىشىغا ياردەملىشىدۇ. باشقۇرۇش كومىتېتى كارخانىنىڭ ھەرقايسى تەرەپلىرىنىڭ مەسئۇللىرى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋەكىللىرىدىن تەركىب تاپىدۇ. زاۋۇت باشلىقى باشقۇرۇش كومىتېتىنىڭ مۇدىرى بولىدۇ.
前款所称重大问题:
ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان زور مەسىلىلەر :
（一）经营方针、长远规划和年度计划、基本建设方案和重大技术改造方案，职工培训计划，工资调整方案，留用资金分配和使用方案，承包和租赁经营责任制方案。
( 1 ) تىجارەت فاڭجېنى، ئۇزاق مۇددەتلىك يىرىك پىلان ۋە يىللىق پىلان، ئاساسىي قۇرۇلۇش لايىھەسى ۋە زور تېخنىكا ئۆزگەرتىش لايىھەسى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى تەربىيەلەش پىلانى، مائاش تەڭشەش لايىھەسى، قالدۇرۇلغان مەبلەغنى تەقسىملەش ۋە ئىشلىتىش لايىھەسى، ھۆددە ۋە ئىجارە ئېلىپ باشقۇرۇش مەسئۇلىيەت تۈزۈمى لايىھەسى.
（二）工资列入企业成本开支的企业人员编制和行政机构的设置和调整。
( 2 ) ئىش ھەققى كارخانىنىڭ تەننەرخ چىقىمىغا كىرگۈزۈلگەن كارخانا خادىملىرىنىڭ ئىشتاتى ۋە مەمۇرىي ئاپپاراتلارنىڭ تەسىس قىلىنىشى ۋە تەڭشىلىشى.
（三）制订、修改和废除重要规章制度的方案。
( 3 ) مۇھىم قائىدە-تۈزۈملەرنى تۈزۈش، تۈزىتىش ۋە بىكار قىلىش لايىھەسى.
上述重大问题的讨论方案，均由厂长提出。
يۇقىرىدىكى مۇھىم مەسىلىلەر ئۈستىدىكى مۇھاكىمە لايىھەسىنى بىردەك زاۋۇت باشلىقى ئوتتۇرىغا قويدى.
第四十八条 厂长在领导企业完成计划、提高产品质量和服务质量、提高经济效益和加强精神文明建设等方面成绩显著的，由政府主管部门给予奖励。
48-ماددا زاۋۇت باشلىقلىرىنىڭ كارخانىغا رەھبەرلىك قىلىپ پىلاننى ئورۇنداش، مەھسۇلات سۈپىتى ۋە مۇلازىمەت سۈپىتىنى ئۆستۈرۈش، ئىقتىسادىي ئۈنۈمنى ئاشۇرۇش ۋە مەنىۋى مەدەنىيلىك قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىش قاتارلىق جەھەتلەردىكى نەتىجىسى كۆرۈنەرلىك بولغانلىرىنى ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى مۇكاپاتلايدۇ.
第五章 职工和职工代表大会
5-باب ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى
第四十九条 职工有参加企业民主管理的权利，有对企业的生产和工作提出意见和建议的权利；有依法享受劳动保护、劳动保险、休息、休假的权利；有向国家机关反映真实情况，对企业领导干部提出批评和控告的权利。女职工有依照国家规定享受特殊劳动保护和劳动保险的权利。
49-ماددا ئىشچى-خىزمەتچىلەر كارخانىنى دېموكراتىك باشقۇرۇشقا قاتنىشىش ھوقۇقىغا، كارخانىنىڭ ئىشلەپچىقىرىشى ۋە خىزمىتىگە پىكىر ۋە تەكلىپ بېرىش ھوقۇقىغا ئىگە؛ ئەمگەك مۇھاپىزىتى، ئەمگەك سۇغۇرتىسى، دەم ئېلىش، دەم ئېلىشتىن قانۇن بويىچە بەھرىمەن بولۇش ھوقۇقىغا ئىگە؛ دۆلەت ئورگىنىغا ھەقىقىي ئەھۋالنى ئىنكاس قىلىش، كارخانا رەھبىرىي كادىرلىرىغا تەنقىد ۋە شىكايەت قىلىش ھوقۇقى بار. ئايال ئىشچى-خىزمەتچىلەر دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئالاھىدە ئەمگەك مۇھاپىزىتى ۋە ئەمگەك سۇغۇرتىسىدىن بەھرىمەن بولۇش ھوقۇقىغا ئىگە.
第五十条 职工应当以国家主人翁的态度从事劳动，遵守劳动纪律和规章制度，完成生产和工作任务。
50-ماددا ئىشچى-خىزمەتچىلەر دۆلەتنىڭ ئىگىسى سۈپىتىدە ئەمگەك قىلىشى، ئەمگەك ئىنتىزامى ۋە قائىدە-تۈزۈملىرىگە رىئايە قىلىشى، ئىشلەپچىقىرىش ۋە خىزمەت ۋەزىپىلىرىنى ئورۇندىشى كېرەك.
第五十一条 职工代表大会是企业实行民主管理的基本形式，是职工行使民主管理权力的机构。
51-ماددا ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى − كارخانىلاردا دېموكراتىك باشقۇرۇشنى يولغا قويۇشنىڭ ئاساسىي شەكلى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ دېموكراتىك باشقۇرۇش ھوقۇقىنى يۈرگۈزىدىغان ئاپپاراتى.
职工代表大会的工作机构是企业的工会委员会。企业工会委员会负责职工代表大会的日常工作。
ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيىنىڭ خىزمەت ئاپپاراتى − كارخانىلارنىڭ ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى كومىتېتىدۇر. كارخانا ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى كومىتېتى ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيىنىڭ كۈندىلىك خىزمەتلىرىگە مەسئۇل بولىدۇ.
第五十二条 职工代表大会行使下列职权:
52-ماددا ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى تۆۋەندىكى خىزمەت ھوقۇقلىرىنى يۈرگۈزىدۇ :
（一）听取和审议厂长关于企业的经营方针、长远规划、年度计划、基本建设方案、重大技术改造方案、职工培训计划、留用资金分配和使用方案、承包和租赁经营责任制方案的报告，提出意见和建议。
( 1 ) زاۋۇت باشلىقىنىڭ كارخانىنىڭ ئىگىلىك باشقۇرۇش فاڭجېنى، كەلگۈسى يىرىك پىلانى، يىللىق پىلانى، ئاساسىي قۇرۇلۇش لايىھەسى، مۇھىم، زور تېخنىكا ئۆزگەرتىش لايىھەسى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى تەربىيەلەش پىلانى، قالدۇرۇلىدىغان مەبلەغنى تەقسىملەش ۋە ئىشلىتىش لايىھەسى، ھۆددە بېرىش ۋە ئىجارە ئېلىپ باشقۇرۇش مەسئۇلىيەت تۈزۈمى لايىھەسى توغرىسىدىكى دوكلاتىنى ئاڭلاش ۋە قاراپ چىقىش، پىكىر ۋە تەكلىپلەرنى ئوتتۇرىغا قويۇش.
（二）审查同意或者否决企业的工资调整方案、奖金分配方案、劳动保护措施、奖惩办法以及其他重要的规章制度。
( 2 ) كارخانىنىڭ مائاش تەڭشەش لايىھەسى، مۇكاپات پۇلى تەقسىمات لايىھەسى، ئەمگەك مۇھاپىزىتى تەدبىرى، مۇكاپاتلاش-جازالاش چارىسى، شۇنىڭدەك باشقا مۇھىم قائىدە-تۈزۈملەرنى تەكشۈرۈش، ئۇنىڭغا قوشۇلۇش ياكى ئۇنى ئىنكار قىلىش.
（三）审议决定职工福利基金使用方案、职工住宅分配方案和其他有关职工生活福利的重大事项。
( 3 ) ئىشچى-خىزمەتچىلەر پاراۋانلىق فوندىنى ئىشلىتىش لايىھەسى، ئىشچى-خىزمەتچىلەر تۇرالغۇسىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ تۇرمۇش پاراۋانلىقىغا ئالاقىدار باشقا مۇھىم، زور ئىشلارنى قاراپ چىقىپ قارار قىلىش.
（四）评议、监督企业各级行政领导干部，提出奖惩和任免的建议。
( 4 ) كارخانىلاردىكى ھەر دەرىجىلىك مەمۇرىي رەھبىرىي كادىرلارنى باھالاش، نازارەت قىلىش، مۇكاپاتلاش-جازالاش ۋە تەيىنلەش-قالدۇرۇش تەكلىپى بېرىش.
（五）根据政府主管部门的决定选举厂长，报政府主管部门批准。
( 5 ) ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقىنىڭ قارارىغا ئاساسەن زاۋۇت باشلىقىنى سايلاپ، ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقىغا تەستىقلىتىش.
第五十三条 车间通过职工大会、职工代表组或者其他形式实行民主管理；工人直接参加班组的民主管理。
53-ماددا سېخلار ئىشچى-خىزمەتچىلەر يىغىنى، ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋەكىللىرى گۇرۇپپىسى ياكى باشقا شەكىللەر ئارقىلىق دېموكراتىك باشقۇرىدۇ؛ ئىشچىلار ئىسمېنا-گۇرۇپپىلارنىڭ دېموكراتىك باشقۇرۇشىغا بىۋاسىتە قاتنىشىدۇ.
第五十四条 职工代表大会应当支持厂长依法行使职权，教育职工履行本法规定的义务。
54-ماددا ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى زاۋۇت باشلىقىنىڭ خىزمەت ھوقۇقىنى قانۇن بويىچە يۈرگۈزۈشىنى قوللىشى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرگە مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن مەجبۇرىيەتنى ئادا قىلىش توغرىسىدا تەربىيە بېرىشى كېرەك.
第六章 企业和政府的关系
ئالتىنچى باب كارخانا بىلەن ھۆكۈمەتنىڭ مۇناسىۋىتى
第五十五条 政府或者政府主管部门依照国务院规定统一对企业下达指令性计划，保证企业完成指令性计划所需的计划供应物资，审查批准企业提出的基本建设、重大技术改造等计划；任免、奖惩厂长，根据厂长的提议，任免、奖惩副厂级行政领导干部，考核、培训厂级行政领导干部。（2009年8月27日删除）
55-ماددا ھۆكۈمەت ياكى ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە كارخانىلارغا بۇيرۇق خاراكتېرلىك پىلاننى بىرتۇتاش چۈشۈرۈپ، كارخانىلارنىڭ بۇيرۇق خاراكتېرلىك پىلاننى ئورۇندىشىغا كېرەكلىك پىلان بويىچە ماددىي ئەشيا بىلەن تەمىنلىشىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ، كارخانا ئوتتۇرىغا قويغان ئاساسىي قۇرۇلۇش، مۇھىم، زور تېخنىكا ئۆزگەرتىش قاتارلىق پىلانلارنى تەكشۈرۈپ تەستىقلايدۇ؛ زاۋۇت باشلىقى تەيىنلىنىدۇ ۋە قالدۇرۇلىدۇ، مۇكاپاتلىنىدۇ، زاۋۇت باشلىقىنىڭ تەكلىپى بويىچە، مۇئاۋىن زاۋۇت دەرىجىلىك مەمۇرىي رەھبىرىي كادىرلار تەيىنلىنىدۇ ۋە تەيىنلىنىدۇ، مۇكاپاتلىنىدۇ ۋە جازالىنىدۇ، زاۋۇت دەرىجىلىك مەمۇرىي رەھبەرلىك كادىرلىرى سىنىلىدۇ، تەربىيەلىنىدۇ. ( 2009 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى ئۆچۈرۈلگەن )
第五十六条 政府有关部门按照国家调节市场、市场引导企业的目标，为企业提供服务，并根据各自的职责，依照法律、法规的规定，对企业实行管理和监督。
56-ماددا ھۆكۈمەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى دۆلەتنىڭ بازارنى تەڭشەش، بازار ئارقىلىق كارخانىلارنى يېتەكلەش نىشانى بويىچە، كارخانىلارغا مۇلازىمەت قىلىدۇ ھەمدە ئۆز مەسئۇلىيىتىگە ئاساسەن، قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە كارخانىلارنى باشقۇرىدۇ ۋە نازارەت قىلىدۇ.
（一）制订、调整产业政策，指导企业制定发展规划。
( 1 ) كەسىپ سىياسىتىنى تۈزۈپ، تەڭشەپ، كارخانىلارنىڭ تەرەققىيات يىرىك پىلانى تۈزۈشىگە يېتەكچىلىك قىلىمىز.
（二）为企业的经营决策提供咨询、信息。
( 2 ) كارخانىنىڭ تىجارەت تەدبىرىنى مەسلىھەت، ئۇچۇر بىلەن تەمىنلەش.
（三）协调企业与其他单位之间的关系。
( 3 ) كارخانا بىلەن باشقا ئورۇنلار ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنى ماسلاشتۇرۇش.
（四）维护企业正常的生产秩序，保护企业经营管理的国家财产不受侵犯。
( 4 ) كارخانىنىڭ نورمال ئىشلەپچىقىرىش تەرتىپىنى قوغداش، كارخانىنىڭ ئىگىلىك باشقۇرۇۋاتقان دۆلەت مال-مۈلكىنى دەخلى-تەرۇزغا ئۇچراتماسلىق.
（五）逐步完善与企业有关的公共设施。
( 5 ) كارخانىغا مۇناسىۋەتلىك ئاممىۋى ئەسلىھەلەرنى پەيدىنپەي مۇكەممەللەشتۈرۈش.
第五十七条 企业所在地的县级以上的地方政府应当提供企业所需的由地方计划管理的物资，协调企业与当地其他单位之间的关系，努力办好与企业有关的公共福利事业。
57-ماددا كارخانا تۇرۇشلۇق جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھۆكۈمەت كارخانىلار ئېھتىياجلىق بولغان، يەرلىك پىلانلاپ باشقۇرىدىغان ماددىي ئەشيا بىلەن تەمىنلىشى، كارخانا بىلەن شۇ جايدىكى باشقا ئورۇنلار ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنى ماسلاشتۇرۇشى، كارخانىغا مۇناسىۋەتلىك ئاممىۋى پاراۋانلىق ئىشلىرىنى تىرىشىپ ياخشى قىلىشى كېرەك.
第五十八条 任何机关和单位不得侵犯企业依法享有的经营管理自主权；不得向企业摊派人力、物力、财力；不得要求企业设置机构或者规定机构的编制人数。
58-ماددا ھەرقانداق ئورگان ۋە ئورۇننىڭ كارخانىلارنىڭ قانۇن بويىچە بەھرىمەن بولىدىغان ئىگىلىك باشقۇرۇش ئۆز ئالدىغا ئىش كۆرۈش ھوقۇقىغا چېقىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ؛ كارخانىلارغا ئادەم كۈچى، ماددىي كۈچ، مالىيە كۈچى سېلىقى سېلىشقا يول قويۇلمايدۇ؛ كارخانىدىن ئاپپارات تەسىس قىلىشنى ياكى ئاپپاراتنىڭ ئىشتات سانىنى بەلگىلەشنى تەلەپ قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.
第七章 法律责任
7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
第五十九条 违反第十六条规定，未经政府或者政府主管部门审核批准和工商行政管理部门核准登记，以企业名义进行生产经营活动的，责令停业，没收违法所得。
59-ماددا 16-ماددىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ھۆكۈمەت ياكى ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقى ۋە سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقىنىڭ تەستىقى بىلەن تىزىملاتماي تۇرۇپ، كارخانا نامىدا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت پائالىيىتى قىلغانلار ئىشنى توختىتىشقا بۇيرۇلىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى مۇسادىرە قىلىنىدۇ.
企业向登记机关弄虚作假、隐瞒真实情况的，给予警告或者处以罚款；情节严重的，吊销营业执照。
كارخانىلار تىزىملاش ئورگىنىغا ساختىپەزلىك قىلغان، ھەقىقىي ئەھۋالنى يوشۇرغان بولسا، ئاگاھلاندۇرۇش ياكى جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ تىجارەت كىنىشكىسى بىكار قىلىنىدۇ.
本条规定的行政处罚，由县级以上工商行政管理部门决定。当事人对罚款、责令停业、没收违法所得、吊销营业执照的处罚决定不服的，可以在接到处罚通知之日起十五日内向法院起诉；逾期不起诉又不履行的，由作出处罚决定的机关申请法院强制执行。
بۇ ماددىدا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازانى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى قارار قىلىدۇ. ئالاقىدارلاردىن جەرىمانە قويۇش، ئىشنى توختىتىشقا بۇيرۇش، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىش، تىجارەت كىنىشكىسىنى بىكار قىلىش جازا قارارىغا قايىل بولمىغانلىرى جازا ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ؛ سۈرۈك ئۆتسىمۇ ئەيىبلىمىسە ھەم ئادا قىلمىسا، جازا قارارى چىقارغان ئورگان سوت مەھكىمىسىنىڭ مەجبۇرىي ئىجرا قىلىشىنى ئىلتىماس قىلىدۇ.
第六十条 企业因生产、销售质量不合格的产品，给用户和消费者造成财产、人身损害的，应当承担赔偿责任；构成犯罪的，对直接责任人员依法追究刑事责任。
60-ماددا سۈپىتى لاياقەتسىز مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش سەۋەبىدىن كارخانىلار خېرىدارلار ۋە ئىستېمالچىلارغا مال-مۈلۈك، جىسمانىي زىيان سالسا، تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەرنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكارلىقى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.
产品质量不符合经济合同约定的条件的，应当承担违约责任。
مەھسۇلات سۈپىتى ئىقتىسادىي توختامدا پۈتۈشكەن شەرتكە ئۇيغۇن كەلمىسە، خىلاپلىق جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىش كېرەك.
第六十一条 政府和政府有关部门的决定违反本法第五十八条规定的，企业有权向作出决定的机关申请撤销；不予撤销的，企业有权向作出决定的机关的上一级机关或者政府监察部门申诉。接受申诉的机关应于接到申诉之日起三十日内作出裁决并通知企业。
61-ماددا ھۆكۈمەت ۋە ھۆكۈمەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىنىڭ قارارى مۇشۇ قانۇننىڭ 58-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ بولسا، كارخانا قارار چىقارغان ئورگانغا بىكار قىلىشنى ئىلتىماس قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛ بىكار قىلىنمىسا، كارخانا قارار چىقارغان ئورگاندىكى بىر دەرىجە يۇقىرى ئورگانغا ياكى ھۆكۈمەتنىڭ رېۋىزىيە تارمىقىغا ئەرز قىلىشقا ھوقۇقلۇق. ئەرزنى قوبۇل قىلغۇچى ئورگان ئەرزنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە كېسىم چىقىرىشى ھەمدە كارخانىغا ئۇقتۇرۇش قىلىشى كېرەك.
第六十二条 企业领导干部滥用职权，侵犯职工合法权益，情节严重的，由政府主管部门给予行政处分；滥用职权、假公济私，对职工实行报复陷害的，依照刑法有关规定追究刑事责任。
62-ماددا كارخانا رەھبىرىي كادىرلىرىدىن خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە چېقىلغانلىرىدىن قىلمىشى ئېغىرلىرىغا ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى مەمۇرىي جازا بېرىدۇ؛ خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، ئومۇمنىڭ نامىنى سېتىپ ئۆز كۆمىچىگە چوغ تارتىپ، ئىشچى-خىزمەتچىلەردىن ئۆچ ئېلىپ زىيانكەشلىك قىلغانلار جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمە بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.
第六十三条 企业和政府有关部门的领导干部，因工作过失给企业和国家造成较大损失的，由政府主管部门或者有关上级机关给予行政处分。
63-ماددا كارخانا ۋە ھۆكۈمەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىدىكى رەھبىرىي كادىرلاردىن خىزمەت سەۋەنلىكى تۈپەيلىدىن كارخانا ۋە دۆلەتكە خېلى زور زىيان سالغانلىرىغا ھۆكۈمەتنىڭ مەسئۇل تارمىقى ياكى ئالاقىدار يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگان مەمۇرىي جازا بېرىدۇ.
企业和政府有关部门的领导干部玩忽职守，致使企业财产、国家和人民利益遭受重大损失的，依照刑法有关规定追究刑事责任。
كارخانا ۋە ھۆكۈمەتنىڭ ئالاقىدار تارماقلىرىدىكى رەھبىرىي كادىرلاردىن خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىپ، كارخانىنىڭ مال-مۈلكى، دۆلەت ۋە خەلقنىڭ مەنپەئىتىنى ئېغىر، زور زىيانغا ئۇچراتقانلىرى جىنايى ئىشلار قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.
第六十四条 阻碍企业领导干部依法执行职务，未使用暴力、威胁方法的，由企业所在地公安机关依照《中华人民共和国治安管理处罚条例》第十九条的规定处罚；以暴力、威胁方法阻碍企业领导干部依法执行职务的，依照《中华人民共和国刑法》第一百五十七条的规定追究刑事责任。（2009年8月27日删除）
64-ماددا كارخانا رەھبىرىي كادىرلىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلغان، زوراۋانلىق قىلىش، تەھدىت سېلىش ئۇسۇلىنى قوللانمىغانلارغا كارخانا تۇرۇشلۇق جايدىكى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئامانلىق باشقۇرۇش جازا نىزامى»نىڭ 19-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ؛ زوراۋانلىق قىلىش، تەھدىت سېلىش ئۇسۇلى بىلەن كارخانا رەھبىرىي كادىرلىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلغانلار «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ جىنايى ئىشلار قانۇنى»نىڭ 157-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ. ( 2009 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى ئۆچۈرۈلگەن )
扰乱企业的秩序，致使生产、营业、工作不能正常进行，尚未造成严重损失的，由企业所在地公安机关依照《中华人民共和国治安管理处罚法》的规定处罚。
كارخانا تەرتىپىنى قالايمىقانلاشتۇرۇپ، ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت، خىزمەتنى نورمال ئىشلىيەلمىگەن، ئېغىر زىيان تارتمىغان بولسا، كارخانا تۇرۇشلۇق جايدىكى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئامانلىق باشقۇرۇش جازا قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ.
第八章 附则
8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
第六十五条 本法的原则适用于全民所有制交通运输、邮电、地质勘探、建筑安装、商业、外贸、物资、农林、水利企业。
65-ماددا بۇ قانۇننىڭ پىرىنسىپى ئومۇمىي خەلق مۈلۈكچىلىكىدىكى قاتناش-تىرانسپورت، پوچتا-تېلېگراف، گېئولوگىيەلىك چارلاش، بىناكارلىق-ئورنىتىش، سودا، تاشقى سودا، ماددىي ئەشيا، دېھقانچىلىق، ئورمانچىلىق، سۇچىلىق كارخانىلىرىغا تەتبىقلىنىدۇ.
第六十六条 企业实行承包、租赁经营责任制的，除遵守本法规定外，发包方和承包方、出租方和承租方的权利、义务依照国务院有关规定执行。
66-ماددا كارخانىلاردا ھۆددە بېرىش، ئىجارە ئېلىپ باشقۇرۇش مەسئۇلىيەت تۈزۈمى يولغا قويۇشتا، ھۆددە بەرگۈچى ۋە ھۆددە ئالغۇچى، ئىجارە بەرگۈچى ۋە ئىجارە ئالغۇچىنىڭ ھوقۇق-مەجبۇرىيىتى گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە بولىدۇ، مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
联营企业、大型联合企业和股份企业，其领导体制依照国务院有关规定执行。
بىرلەشمە كارخانىلار، چوڭ بىرلەشمە كارخانىلار ۋە پاي كارخانىلىرىنىڭ رەھبەرلىك تۈزۈلمىسى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.
第六十七条 国务院根据本法制定实施条例。
67-ماددا گوۋۇيۈەن مۇشۇ قانۇنغا ئاساسەن يولغا قويۇش نىزامىنى چىقىرىدۇ.
第六十八条 自治区人民代表大会常务委员会可以根据本法和《中华人民共和国民族区域自治法》的原则，结合当地的特点，制定实施办法，报全国人民代表大会常务委员会备案。
68-ماددا ئاپتونوم رايونلۇق خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى مۇشۇ قانۇن ۋە «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مىللىي رايون ئاپتونومىيە قانۇنى»دىكى پىرىنسىپقا ئاساسەن، شۇ جاينىڭ ئالاھىدىلىكىگە بىرلەشتۈرۈپ يولغا قويۇش چارىسىنى تۈزۈپ، مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرسا بولىدۇ.
第六十九条 本法自1988年8月1日起施行。
69-ماددا بۇ قانۇن 1988-يىل 8-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.