（1995年10月30日第八届全国人民代表大会常务委员会第十六次会议通过　2004年12月29日第十届全国人民代表大会常务委员会第十三次会议第一次修订　根据2013年6月29日第十二届全国人民代表大会常务委员会第三次会议《关于修改〈中华人民共和国文物保护法〉等十二部法律的决定》第一次修正　根据2015年4月24日第十二届全国人民代表大会常务委员会第十四次会议《关于修改〈中华人民共和国港口法〉等七部法律的决定》第二次修正　根据2016年11月7日第十二届全国人民代表大会常务委员会第二十四次会议《关于修改〈中华人民共和国对外贸易法〉等十二部法律的决定》第三次修正　2020年4月29日第十三届全国人民代表大会常务委员会第十七次会议第二次修订）

( 1995 ـ يىلى 10 ـ ئاينىڭ 30 ـ كۈنى 8 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 16 ـ يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2004 ـ يىل 12 ـ ئاينىڭ 29 ـ كۈنى 10 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 13 ـ يىغىنىدا 1 ـ قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن، 2013 ـ يىل 6 ـ ئاينىڭ 29-كۈنى 12 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك ئادەم قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 3 ـ يىغىنىنىڭ «‹ جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى قوغداش قانۇنى›قاتارلىق 12 قانۇنغا ئاساسەن تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن قارار»نىڭ 1-قېتىم تۈزىتىلگەنلىكى 2015-يىل 4-ئاينىڭ 24-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 14-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ پورت قانۇنى > قاتارلىق يەتتە قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 2-قېتىم تۈزىتىلدى 2016-يىل 11-ئاينىڭ 7-كۈنى 12 12 قانۇن توغرىسىدىكى قارار»غا 3-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى، 2020-يىلى 4-ئاينىڭ 29-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 17-يىغىنىدا 2-قېتىم تۈزىتىش كەلتۈرۈلدى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章 总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章 监督管理

2-باب نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش

第三章 工业固体废物

3-باب سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى

第四章 生活垃圾

4-باب تۇرمۇش ئەخلەتلىرى

第五章 建筑垃圾、农业固体废物等

5-باب قۇرۇلۇش ئەخلىتى، يېزا ئىگىلىك قاتتىق تاشلاندۇقى قاتارلىقلار

第六章 危险废物

6-باب خەتەرلىك تاشلاندۇق

第七章 保障措施

7-باب كاپالەت تەدبىرى

第八章 法律责任

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第九章 附则

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章 总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条 为了保护和改善生态环境，防治固体废物污染环境，保障公众健康，维护生态安全，推进生态文明建设，促进经济社会可持续发展，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش ۋە ياخشىلاش، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش، ئاممىنىڭ ساغلاملىقىنى كاپالەتلەندۈرۈش، ئېكولوگىيە بىخەتەرلىكىنى قوغداش، ئېكولوگىيە مەدەنىيلىكى قۇرۇلۇشىنى ئالغا سىلجىتىش، ئىقتىساد، جەمئىيەتنىڭ ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条 固体废物污染环境的防治适用本法。

2-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشكە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

固体废物污染海洋环境的防治和放射性固体废物污染环境的防治不适用本法。

قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ دېڭىز-ئوكيان مۇھىتىنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشكە، رادىيوئاكتىپلىق قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنىڭغا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلانمايدۇ.

第三条 国家推行绿色发展方式，促进清洁生产和循环经济发展。

3-ماددا دۆلەت يېشىل تەرەققىيات ئۇسۇلىنى يولغا قويۇپ، پاكىز ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئايلانما ئىقتىسادنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

国家倡导简约适度、绿色低碳的生活方式，引导公众积极参与固体废物污染环境防治。

دۆلەت ئاددىي، مۇۋاپىق، يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق تۇرمۇش ئۇسۇلىنى تەشەببۇس قىلىپ، ئاممىنى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشكە پائال قاتنىشىشقا يېتەكلەيدۇ.

第四条 固体废物污染环境防治坚持减量化、资源化和无害化的原则。

4-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە مىقدارىنى ئازايتىش، بايلىققا ئايلاندۇرۇش ۋە زىيانسىزلاشتۇرۇش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇلىدۇ.

任何单位和个人都应当采取措施，减少固体废物的产生量，促进固体废物的综合利用，降低固体废物的危害性。

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس تەدبىر قوللىنىپ، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارىنى ئازايتىپ، قاتتىق تاشلاندۇقتىن ھەر تەرەپلىمە پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، قاتتىق تاشلاندۇرۇقنىڭ خەۋپىنى تۆۋەنلىتىشى كېرەك.

第五条 固体废物污染环境防治坚持污染担责的原则。

5-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە، بۇلغىنىشقا مەسئۇل بولۇش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇش.

产生、收集、贮存、运输、利用、处置固体废物的单位和个人，应当采取措施，防止或者减少固体废物对环境的污染，对所造成的环境污染依法承担责任。

قاتتىق تاشلاندۇقنى پەيدا قىلغان، يىغقان، ساقلىغان، توشۇغان، پايدىلانغان، بىر تەرەپ قىلغان ئورۇن ۋە شەخسلەر تەدبىر قوللىنىپ، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ياكى ئازايتىشى، كەلتۈرۈپ چىقارغان مۇھىتنى بۇلغاشقا قانۇن بويىچە جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

第六条 国家推行生活垃圾分类制度。

6-ماددا دۆلەت تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

生活垃圾分类坚持政府推动、全民参与、城乡统筹、因地制宜、简便易行的原则。

تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى تۈرگە ئايرىشتا ھۆكۈمەت تۈرتكە بولۇش، ئومۇمىي خەلق قاتنىشىش، شەھەر-يېزىلارنى بىرتۇتاش پىلانلاش، شارائىتقا قاراپ ئىش كۆرۈش، ئاددىي، قولايلىق بولۇش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇلدى.

第七条 地方各级人民政府对本行政区域固体废物污染环境防治负责。

7-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشكە مەسئۇل بولىدۇ.

国家实行固体废物污染环境防治目标责任制和考核评价制度，将固体废物污染环境防治目标完成情况纳入考核评价的内容。

دۆلەت قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش نىشان مەسئۇلىيەت تۈزۈمى ۋە سىناش-باھالاش تۈزۈمىنى يولغا قويۇپ، قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدى ۋە ئۇنى تىزگىنلەش نىشانىنى ئورۇنداش ئەھۋالىنى سىناش-باھالاش مەزمۇنىغا كىرگۈزىدۇ.

第八条 各级人民政府应当加强对固体废物污染环境防治工作的领导，组织、协调、督促有关部门依法履行固体废物污染环境防治监督管理职责。

8-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتىگە بولغان رەھبەرلىكنى كۈچەيتىپ، مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدى ۋە ئۇنى تىزگىنلەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشقا تەشكىللىشى، ماسلاشتۇرۇشى، ھەيدەكچىلىك قىلىشى كېرەك.

省、自治区、直辖市之间可以协商建立跨行政区域固体废物污染环境的联防联控机制，统筹规划制定、设施建设、固体废物转移等工作。

ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەر ئارا مەمۇرىي رايون ھالقىغان قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىدىن ئىبارەت بىرلىشىپ ئالدىنى ئېلىش، بىرلىشىپ تىزگىنلەش مېخانىزمىنى كېڭىشىپ ئورنىتىپ، يىرىك پىلان تۈزۈش، ئەسلىھە قۇرۇش، قاتتىق تاشلاندۇقنى يۆتكەش قاتارلىق خىزمەتلەرنى بىرتۇتاش پىلانلاشقا بولىدۇ.

第九条 国务院生态环境主管部门对全国固体废物污染环境防治工作实施统一监督管理。国务院发展改革、工业和信息化、自然资源、住房城乡建设、交通运输、农业农村、商务、卫生健康、海关等主管部门在各自职责范围内负责固体废物污染环境防治的监督管理工作。

9-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى مەملىكەت بويىچە قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتىنى بىرتۇتاش نازارەت قىلىدۇ ۋە باشقۇرىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات، سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش، تەبىئىي بايلىق، تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، قاتناش-تىرانسپورت، يېزا ئىگىلىكى-يېزا، سودا، سەھىيە-ساغلاملىق، تاموژنا قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى ئۆز مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

地方人民政府生态环境主管部门对本行政区域固体废物污染环境防治工作实施统一监督管理。地方人民政府发展改革、工业和信息化、自然资源、住房城乡建设、交通运输、农业农村、商务、卫生健康等主管部门在各自职责范围内负责固体废物污染环境防治的监督管理工作。

يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىنى بىرتۇتاش نازارەت قىلىدۇ ۋە باشقۇرىدۇ. يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات، سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش، تەبىئىي بايلىق، تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، قاتناش-تىرانسپورت، يېزا ئىگىلىكى-يېزا، سودا، سەھىيە-ساغلاملىق قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى ئۆز مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

第十条 国家鼓励、支持固体废物污染环境防治的科学研究、技术开发、先进技术推广和科学普及，加强固体废物污染环境防治科技支撑。

10-ماددا دۆلەت قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشكە دائىر پەن تەتقىقات، تېخنىكا يارىتىش، ئىلغار تېخنىكىنى كېڭەيتىش ۋە پەننى ئومۇملاشتۇرۇشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ، قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدى ۋە ئۇنى تۈزەش پەن-تېخنىكا تىرىكىنى كۈچەيتىدۇ.

第十一条 国家机关、社会团体、企业事业单位、基层群众性自治组织和新闻媒体应当加强固体废物污染环境防治宣传教育和科学普及，增强公众固体废物污染环境防治意识。

11-ماددا دۆلەت ئورگىنى، ئىجتىمائىي تەشكىلات، كارخانا، كەسپىي ئورۇن، ئاساسىي قاتلامدىكى ئاممىۋى خاراكتېرلىك ئۆزىنى ئۆزى ئىدارە قىلىدىغان تەشكىلاتلار ۋە ئاخبارات تاراتقۇلىرى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەشۋىق-تەربىيەسى ۋە پەننى ئومۇملاشتۇرۇشنى كۈچەيتىشى، ئاممىنىڭ قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدى ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئېڭىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

学校应当开展生活垃圾分类以及其他固体废物污染环境防治知识普及和教育。

مەكتەپلەر تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىش، شۇنىڭدەك باشقا قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش بىلىملىرىنى ئومۇملاشتۇرۇش ۋە تەربىيەسىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

第十二条 各级人民政府对在固体废物污染环境防治工作以及相关的综合利用活动中做出显著成绩的单位和个人，按照国家有关规定给予表彰、奖励。

12-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىدە، شۇنىڭدەك مۇناسىۋەتلىك ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش پائالىيىتىدە كۆرۈنەرلىك نەتىجە ياراتقان ئورۇن ۋە شەخسلەرنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەقدىرلەيدۇ، مۇكاپاتلايدۇ.

第二章 监督管理

2-باب نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش

第十三条 县级以上人民政府应当将固体废物污染环境防治工作纳入国民经济和社会发展规划、生态环境保护规划，并采取有效措施减少固体废物的产生量、促进固体废物的综合利用、降低固体废物的危害性，最大限度降低固体废物填埋量。

13-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈشى ھەمدە ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارىنى ئازايتىشى، قاتتىق تاشلاندۇقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈشى، قاتتىق تاشلاندۇرمىنىڭ خەۋپىنى تۆۋەنلىتىشى، قاتتىق تاشلاندۇق كۆمۈلۈش مىقدارىنى ئەڭ زور دەرىجىدە تۆۋەنلىتىشى كېرەك.

第十四条 国务院生态环境主管部门应当会同国务院有关部门根据国家环境质量标准和国家经济、技术条件，制定固体废物鉴别标准、鉴别程序和国家固体废物污染环境防治技术标准。

14-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە، دۆلەتنىڭ مۇھىت سۈپىتى ئۆلچىمى ۋە دۆلەتنىڭ ئىقتىسادىي، تېخنىكا شارائىتىغا ئاساسەن، قاتتىق تاشلاندۇقنى ئايرىش ئۆلچىمى، ئايرىش تەرتىپى ۋە دۆلەتنىڭ قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تېخنىكا ئۆلچىمىنى تۈزۈشى كېرەك.

第十五条 国务院标准化主管部门应当会同国务院发展改革、工业和信息化、生态环境、农业农村等主管部门，制定固体废物综合利用标准。

15-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئۆلچەملەشتۈرۈش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات، سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، يېزا ئىگىلىكى-يېزا قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە، قاتتىق تاشلاندۇقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش ئۆلچىمىنى تۈزۈشى كېرەك.

综合利用固体废物应当遵守生态环境法律法规，符合固体废物污染环境防治技术标准。使用固体废物综合利用产物应当符合国家规定的用途、标准。

قاتتىق تاشلاندۇقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشتا ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا دائىر قانۇن-نىزاملارغا رىئايە قىلىش، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تېخنىكا ئۆلچىمىگە ئۇيغۇنلىشىش كېرەك. قاتتىق تاشلاندۇقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش ھاسىلاتىنى ئىشلىتىشتە، دۆلەت بەلگىلىگەن ئىشلىتىش ئورنى، ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن بولۇش كېرەك.

第十六条 国务院生态环境主管部门应当会同国务院有关部门建立全国危险废物等固体废物污染环境防治信息平台，推进固体废物收集、转移、处置等全过程监控和信息化追溯。

16-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە مەملىكەتلىك خەتەرلىك تاشلاندۇق قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئۇچۇر سۇپىسى قۇرۇپ، قاتتىق تاشلاندۇقلارنى يىغىش، يۆتكەش، بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىقلارنىڭ پۈتۈن جەريانىنى نازارەت قىلىش-تىزگىنلەش ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇپ سۈرۈشتۈرۈشنى ئالغا سۈرۈشى كېرەك.

第十七条 建设产生、贮存、利用、处置固体废物的项目，应当依法进行环境影响评价，并遵守国家有关建设项目环境保护管理的规定。

17-ماددا قاتتىق تاشلاندۇق ھاسىل قىلىدىغان، ساقلايدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان تۈرلەرنى قۇرۇشتا، قانۇن بويىچە مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھەمدە دۆلەتنىڭ قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت مۇھاپىزىتىنى باشقۇرۇشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە رىئايە قىلىش كېرەك.

第十八条 建设项目的环境影响评价文件确定需要配套建设的固体废物污染环境防治设施，应当与主体工程同时设计、同时施工、同时投入使用。建设项目的初步设计，应当按照环境保护设计规范的要求，将固体废物污染环境防治内容纳入环境影响评价文件，落实防治固体废物污染环境和破坏生态的措施以及固体废物污染环境防治设施投资概算。

18-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىدە يانداش قۇرۇلۇش قىلىشقا تېگىشلىك قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئەسلىھەسىنى بېكىتىش ئۈچۈن، ئاساسىي گەۋدە قۇرۇلۇشى بىلەن تەڭ لايىھەلەش، تەڭ قۇرۇلۇش قىلىش، تەڭ ئىشقا كىرىشتۈرۈش كېرەك. قۇرۇلۇش تۈرىنى دەسلەپكى لايىھەلەشتە، مۇھىت ئاسراش لايىھەسى قائىدىسىدىكى تەلەپ بويىچە، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش مەزمۇنىنى مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىگە كىرگۈزۈپ، قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ۋە ئېكولوگىيەنى بۇزۇشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش تەدبىرلىرىنى، شۇنىڭدەك قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشى ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئەسلىھەسىگە سېلىنىدىغان مەبلەغنى تەخمىنىي ھېسابلاش كېرەك.

建设单位应当依照有关法律法规的规定，对配套建设的固体废物污染环境防治设施进行验收，编制验收报告，并向社会公开。

قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلار مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، يانداش قۇرۇلۇش قىلىنغان قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئەسلىھەلىرىنى تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىشى، تەكشۈرۈپ ئۆتكۈزۈۋېلىش دوكلاتى تۈزۈشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئاشكارىلىشى كېرەك.

第十九条 收集、贮存、运输、利用、处置固体废物的单位和其他生产经营者，应当加强对相关设施、设备和场所的管理和维护，保证其正常运行和使用。

19-ماددا قاتتىق تاشلاندۇق يىغىدىغان، ساقلايدىغان، توشۇيدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرى مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھە، ئۈسكۈنە ۋە سورۇنلارنى باشقۇرۇش ۋە ئاسراشنى كۈچەيتىپ، ئۇلارنىڭ نورمال يۈرۈشۈشى ۋە ئىشلىتىشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第二十条 产生、收集、贮存、运输、利用、处置固体废物的单位和其他生产经营者，应当采取防扬散、防流失、防渗漏或者其他防止污染环境的措施，不得擅自倾倒、堆放、丢弃、遗撒固体废物。

20-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقلارنى پەيدا قىلىدىغان، يىغىۋالىدىغان، ساقلايدىغان، توشۇيدىغان، ئۇنىڭدىن پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار سورۇپ كېتىشتىن ساقلىنىش، ئېقىپ كېتىشتىن ساقلىنىش، سۇ سىڭمەس بولۇپ قېلىشتىن ساقلىنىش ياكى مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىشى كېرەك، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆكۈۋېتىشكە، دۆۋىلەپ قويۇشقا، تاشلىۋېتىشكە، چېچىشقا يول قويۇلمايدۇ.

禁止任何单位或者个人向江河、湖泊、运河、渠道、水库及其最高水位线以下的滩地和岸坡以及法律法规规定的其他地点倾倒、堆放、贮存固体废物。

ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخسنىڭ دەريا، كۆل، قانال، ئۆستەڭ-ئۆستەڭ، سۇ ئامبىرى ۋە ئۇنىڭ ئەڭ يۇقىرى سۇ ئورنى سىزىقىدىن تۆۋەن بولغان ساھىل ۋە قىرغاققا، شۇنىڭدەك قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا جايغا قاتتىق تاشلاندۇق تۆكۈشى، دۆۋىلەپ قويۇشى، ساقلىشى مەنئى قىلىنىدۇ.

第二十一条 在生态保护红线区域、永久基本农田集中区域和其他需要特别保护的区域内，禁止建设工业固体废物、危险废物集中贮存、利用、处置的设施、场所和生活垃圾填埋场。

21-ماددا ئېكولوگىيەنى قوغداش قىزىل سىزىقى رايونى، مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىز-ئېرىق مەركەزلەشكەن رايونلار ۋە ئالاھىدە قوغداشقا تېگىشلىك باشقا رايونلاردا، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى مەركەزلىك ساقلايدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇن ۋە تۇرمۇش ئەخلەتلىرى كۆمۈش مەيدانى قۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ.

第二十二条 转移固体废物出省、自治区、直辖市行政区域贮存、处置的，应当向固体废物移出地的省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门提出申请。移出地的省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门应当及时商经接受地的省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门同意后，在规定期限内批准转移该固体废物出省、自治区、直辖市行政区域。未经批准的，不得转移。

22-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقلارنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرنىڭ مەمۇرىي رايونىدىن يۆتكەپ ساقلاش ۋە بىر تەرەپ قىلىشتا، قاتتىق تاشلاندۇقلارنى يۆتكەپ چىقارغان جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئىلتىماس سۇنۇش كېرەك. يۆتكەپ چىقىرىۋېتىلگەن جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قوبۇل قىلغان جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونومرايونلۇقخەلقھۆكۈمىتىئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە شۇ قاتتىق تاشلاندۇقنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرنىڭ مەمۇرىي رايونىدىن يۆتكەشنى تەستىقلىشى كېرەك. تەستىقلاتمىغانلارنى يۆتكەشكە بولمايدۇ.

转移固体废物出省、自治区、直辖市行政区域利用的，应当报固体废物移出地的省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门备案。移出地的省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门应当将备案信息通报接受地的省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门。

قاتتىق تاشلاندۇقنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرنىڭ مەمۇرىي رايونىدىن يۆتكەپ پايدىلىنىشتا، قاتتىق تاشلاندۇق يۆتكەپ چىقىرىلىدىغان جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك. يۆتكەپ چىقىرىلغان جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ئەنگە ئېلىنغان ئۇچۇرنى قوبۇل قىلغان جايدىكى ئۆلكىلىك، پۈتۈن ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى باشقۇرۇش تارمىقىغا يوللىشى كېرەك.

第二十三条 禁止中华人民共和国境外的固体废物进境倾倒、堆放、处置。

23-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چېگرا سىرتىدىكى قاتتىق تاشلاندۇقلارنى چېگرادىن كىرگۈزۈپ تۆكۈش، دۆۋىلەپ قويۇش، بىر تەرەپ قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第二十四条 国家逐步实现固体废物零进口，由国务院生态环境主管部门会同国务院商务、发展改革、海关等主管部门组织实施。

24-ماددا دۆلەت قاتتىق تاشلاندۇق ئىمپورت قىلماسلىقنى تەدرىجىي ئىشقا ئاشۇرۇشنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ سودا، تەرەققىيات-ئىسلاھات، تاموژنا قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

第二十五条 海关发现进口货物疑似固体废物的，可以委托专业机构开展属性鉴别，并根据鉴别结论依法管理。

25-ماددا تاموژنا ئىمپورت قىلىنغان مالدىكى گۇمانىي قاتتىق تاشلاندۇقنى بايقىسا، كەسپىي ئاپپاراتقا خۇسۇسىيەت بويىچە پەرقلەندۈرۈشنى ھاۋالە قىلسا ھەمدە پەرقلەندۈرۈش يەكۈنىگە ئاساسەن قانۇن بويىچە باشقۇرسا بولىدۇ.

第二十六条 生态环境主管部门及其环境执法机构和其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门，在各自职责范围内有权对从事产生、收集、贮存、运输、利用、处置固体废物等活动的单位和其他生产经营者进行现场检查。被检查者应当如实反映情况，并提供必要的资料。

26-ماددا ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە ئۇنىڭ مۇھىت قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى ھەم قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار ئۆز مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە قاتتىق تاشلاندۇقنى پەيدا قىلىش، يىغىش، ساقلاش، توشۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەتچىلەرنى نەق مەيداندا تەكشۈرۈشكە ھوقۇقلۇق. تەكشۈرۈلگۈچى ئەھۋالنى ئەينەن ئىنكاس قىلىشى ھەمدە زۆرۈر ماتېرىياللارنى بېرىشى كېرەك.

实施现场检查，可以采取现场监测、采集样品、查阅或者复制与固体废物污染环境防治相关的资料等措施。检查人员进行现场检查，应当出示证件。对现场检查中知悉的商业秘密应当保密。

نەق مەيداننى تەكشۈرۈشتە، نەق مەيداندا كۆزىتىپ ئۆلچەش، ئەۋرىشكە ئېلىش، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشكە مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى كۆرۈش ياكى كۆپەيتىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا بولىدۇ. تەكشۈرگۈچى خادىملار نەق مەيداننى تەكشۈرۈشتە كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشى كېرەك. نەق مەيداندا تەكشۈرۈشتە بىلىپ قالغان سودا مەخپىيىتىنى ساقلاش كېرەك.

第二十七条 有下列情形之一，生态环境主管部门和其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门，可以对违法收集、贮存、运输、利用、处置的固体废物及设施、设备、场所、工具、物品予以查封、扣押：

27-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار قانۇنغا خىلاپ ھالدا توپلىغان، ساقلىغان، توشۇغان، پايدىلانغان، بىر تەرەپ قىلغان قاتتىق تاشلاندۇق ۋە ئەسلىھە، ئۈسكۈنە، سورۇن، قورال، بۇيۇملارنى پېچەتلىسە، تۇتۇپ قالسا بولىدۇ :

（一）可能造成证据灭失、被隐匿或者非法转移的；

( 1 ) دەلىل-ئىسپاتلار يوقالغان، تىقىۋېلىنغان ياكى قانۇنسىز يۆتكىۋېتىلگەن بولسا؛

（二）造成或者可能造成严重环境污染的。

( 2 ) ئېغىر مۇھىت بۇلغىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان ياكى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولغانلار.

第二十八条 生态环境主管部门应当会同有关部门建立产生、收集、贮存、运输、利用、处置固体废物的单位和其他生产经营者信用记录制度，将相关信用记录纳入全国信用信息共享平台。

28-ماددا ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە قاتتىق تاشلاندۇق ھاسىل قىلىدىغان، يىغىدىغان، ساقلايدىغان، توشۇيدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئورۇن ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرىنىڭ ئىناۋەت خاتىرىسى تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، مۇناسىۋەتلىك ئىناۋەت خاتىرىسىنى مەملىكەتلىك ئىناۋەت ئۇچۇرىدىن ھەمبەھرىلىنىش سۇپىسىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

第二十九条 设区的市级人民政府生态环境主管部门应当会同住房城乡建设、农业农村、卫生健康等主管部门，定期向社会发布固体废物的种类、产生量、处置能力、利用处置状况等信息。

29-ماددا رايون تەسىس قىلىنغان شەھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، يېزا ئىگىلىكى-يېزا، سەھىيە-ساغلاملىق قاتارلىق مەسئۇل تارماقلار بىلەن بىرلىكتە، جەمئىيەتكە قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ تۈرى، ئىشلەپچىقىرىش مىقدارى، بىر تەرەپ قىلىش ئىقتىدارى، پايدىلىنىش-بىر تەرەپ قىلىش ئەھۋالى قاتارلىق ئۇچۇرلارنى قەرەللىك ئېلان قىلىشى كېرەك.

产生、收集、贮存、运输、利用、处置固体废物的单位，应当依法及时公开固体废物污染环境防治信息，主动接受社会监督。

قاتتىق تاشلاندۇقنى پەيدا قىلغان، يىغقان، ساقلىغان، توشۇغان، پايدىلانغان، بىر تەرەپ قىلغان ئورۇنلار قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئۇچۇرىنى قانۇن بويىچە ۋاقتىدا ئاشكارىلاپ، جەمئىيەتنىڭ نازارىتىنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن قوبۇل قىلىشى كېرەك.

利用、处置固体废物的单位，应当依法向公众开放设施、场所，提高公众环境保护意识和参与程度。

قاتتىق تاشلاندۇقتىن پايدىلىنىدىغان، ئۇنى بىر تەرەپ قىلىدىغان ئورۇنلار ئەسلىھە، سورۇنلارنى قانۇن بويىچە ئاممىغا ئېچىۋېتىپ، ئاممىنىڭ مۇھىت ئاسراش ئېڭى ۋە قاتنىشىش دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

第三十条 县级以上人民政府应当将工业固体废物、生活垃圾、危险废物等固体废物污染环境防治情况纳入环境状况和环境保护目标完成情况年度报告，向本级人民代表大会或者人民代表大会常务委员会报告。

30-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى، تۇرمۇش ئەخلىتى، خەتەرلىك تاشلاندۇق قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش ئەھۋالىنى مۇھىت ئەھۋالى ۋە مۇھىت ئاسراش نىشانىنى ئورۇنداش ئەھۋالىنى يىللىق دوكلات قىلىش دائىرىسىگە كىرگۈزۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا دوكلات قىلىشى كېرەك.

第三十一条 任何单位和个人都有权对造成固体废物污染环境的单位和个人进行举报。

31-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس قاتتىق تاشلاندۇق چىقىرىپ مۇھىتنى بۇلغىغان ئورۇن ۋە شەخسنى پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

生态环境主管部门和其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门应当将固体废物污染环境防治举报方式向社会公布，方便公众举报。

ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدى ۋە ئۇنى تىزگىنلەشنى پاش قىلىش ئۇسۇلىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىپ، ئاممىنىڭ پاش قىلىشىغا قولايلىق يارىتىشى كېرەك.

接到举报的部门应当及时处理并对举报人的相关信息予以保密；对实名举报并查证属实的，给予奖励。

پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغان تارماق ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى ھەمدە پاش قىلغۇچىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلىرىنى مەخپىي تۇتۇشى كېرەك؛ ھەقىقىي ئىسمى بىلەن پاش قىلغان ھەمدە راست ئىكەنلىكىنى تەكشۈرۈپ ئىسپاتلىغانلار مۇكاپاتلىنىدۇ.

举报人举报所在单位的，该单位不得以解除、变更劳动合同或者其他方式对举报人进行打击报复。

پاش قىلغۇچى تۇرۇشلۇق ئورنىنى پاش قىلغان بولسا، شۇ ئورۇن ئەمگەك توختامىنى بىكار قىلسا، ئۆزگەرتسە ياكى باشقا ئۇسۇللار بىلەن پاش قىلغۇچىدىن زەربە بېرىپ ئۆچ ئالسا بولمايدۇ.

第三章 工业固体废物

3-باب سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى

第三十二条 国务院生态环境主管部门应当会同国务院发展改革、工业和信息化等主管部门对工业固体废物对公众健康、生态环境的危害和影响程度等作出界定，制定防治工业固体废物污染环境的技术政策，组织推广先进的防治工业固体废物污染环境的生产工艺和设备。

32-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات، سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ ئاممىنىڭ ساغلاملىقى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا كەلتۈرىدىغان خەۋپى ۋە تەسىر كۆرسىتىش دەرىجىسى قاتارلىقلارغا دائىرە بېكىتىپ، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تېخنىكا سىياسىتىنى تۈزۈشى كېرەك، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان ۋە ئۇنى تۈزەيدىغان ئىلغار ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتى ۋە ئۈسكۈنىلىرىنى كېڭەيتىشكە تەشكىللەش.

第三十三条 国务院工业和信息化主管部门应当会同国务院有关部门组织研究开发、推广减少工业固体废物产生量和降低工业固体废物危害性的生产工艺和设备，公布限期淘汰产生严重污染环境的工业固体废物的落后生产工艺、设备的名录。

33-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارىنى ئازايتىدىغان ۋە سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ زىيىنىنى تۆۋەنلىتىدىغان ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتى ۋە ئۈسكۈنىلىرىنى تەتقىق قىلىپ يارىتىش، كېڭەيتىشكە تەشكىللىشى، مۇھىتنى ئېغىر بۇلغايدىغان سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە شاللايدىغان قالاق ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-تېخنىكىسى، ئۈسكۈنىلىرىنىڭ تىزىملىكىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

生产者、销售者、进口者、使用者应当在国务院工业和信息化主管部门会同国务院有关部门规定的期限内分别停止生产、销售、进口或者使用列入前款规定名录中的设备。生产工艺的采用者应当在国务院工业和信息化主管部门会同国务院有关部门规定的期限内停止采用列入前款规定名录中的工艺。

ئىشلەپچىقارغۇچى، ساتقۇچى، ئىمپورت قىلغۇچى، ئىشلەتكۈچى گوۋۇيۈەننىڭ سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلىگەن مۇددەت ئىچىدە، ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تىزىملىككە كىرگۈزۈلگەن ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش، ئىمپورت قىلىش ياكى ئىشلىتىشنى ئايرىم-ئايرىم توختىتىشى كېرەك. ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتىنى ئىشلەتكۈچىلەر گوۋۇيۈەننىڭ سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلىگەن مۇددەتتە ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تىزىملىككە كىرگۈزۈلگەن ھۈنەر-سەنئەتنى قوللىنىشنى توختىتىشى كېرەك.

列入限期淘汰名录被淘汰的设备，不得转让给他人使用。

بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە شاللاش تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلگەن شاللىۋېتىلگەن ئۈسكۈنىلەرنى باشقىلارنىڭ ئىشلىتىشىگە ئۆتۈنۈپ بېرىشكە بولمايدۇ.

第三十四条 国务院工业和信息化主管部门应当会同国务院发展改革、生态环境等主管部门，定期发布工业固体废物综合利用技术、工艺、设备和产品导向目录，组织开展工业固体废物资源综合利用评价，推动工业固体废物综合利用。

34-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش تېخنىكىسى، ھۈنەر-سەنئىتى، ئۈسكۈنىلىرى ۋە مەھسۇلات يۆنىلىشى مۇندەرىجىسىنى قەرەللىك ئېلان قىلىپ، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇق بايلىقىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشنى باھالاشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشقا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

第三十五条 县级以上地方人民政府应当制定工业固体废物污染环境防治工作规划，组织建设工业固体废物集中处置等设施，推动工业固体废物污染环境防治工作。

35-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمەت يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق ئەسلىھەلەرنى قۇرۇشقا تەشكىللەپ، سانائەت قاتتىق ئەخلەتلىرىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشى ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتىگە تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

第三十六条 产生工业固体废物的单位应当建立健全工业固体废物产生、收集、贮存、运输、利用、处置全过程的污染环境防治责任制度，建立工业固体废物管理台账，如实记录产生工业固体废物的种类、数量、流向、贮存、利用、处置等信息，实现工业固体废物可追溯、可查询，并采取防治工业固体废物污染环境的措施。

36-ماددا سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنى پەيدا قىلىدىغان ئورۇنلار سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى پەيدا قىلىش، يىغىش، ساقلاش، توشۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىشنىڭ پۈتۈن جەريانلىق مۇھىتنى بۇلغاش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش مەسئۇلىيەت تۈزۈمىنى ئورنىتىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى باشقۇرۇش ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزۇشى كېرەك، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ تۈرى، مىقدارى، يۆنىلىشى، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق ئۇچۇرلارنى ئەينەن خاتىرىلەپ، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى سۈرۈشتۈرگىلى بولۇش، سۈرۈشتۈرگىلى بولۇشنى ئىشقا ئاشۇرۇش ھەمدە سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش.

禁止向生活垃圾收集设施中投放工业固体废物。

تۇرمۇش ئەخلىتى يىغىش ئەسلىھەسىگە سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى قويۇش مەنئى قىلىنىدۇ.

第三十七条 产生工业固体废物的单位委托他人运输、利用、处置工业固体废物的，应当对受托方的主体资格和技术能力进行核实，依法签订书面合同，在合同中约定污染防治要求。

37-ماددا سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنى چىقارغان ئورۇن سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى توشۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىشنى باشقىلارغا ھاۋالە قىلغاندا، ھاۋالە قىلىنغۇچى تەرەپنىڭ ئاساسىي گەۋدىلىك سالاھىيىتى ۋە تېخنىكا ئىقتىدارىنى ئېنىقلىشى، قانۇن بويىچە يازما توختام ئىمزالىشى، توختامدا بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەلىپىنى پۈتۈشۈشى كېرەك.

受托方运输、利用、处置工业固体废物，应当依照有关法律法规的规定和合同约定履行污染防治要求，并将运输、利用、处置情况告知产生工业固体废物的单位。

ھاۋالە قىلىنغۇچى تەرەپ سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى توشۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىشتا، مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە ۋە توختامدىكى پۈتۈم بويىچە بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەلىپىنى ئادا قىلىشى ھەمدە توشۇش، پايدىلىنىش ۋە بىر تەرەپ قىلىش ئەھۋالىنى سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى پەيدا قىلىدىغان ئورۇنغا ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

产生工业固体废物的单位违反本条第一款规定的，除依照有关法律法规的规定予以处罚外，还应当与造成环境污染和生态破坏的受托方承担连带责任。

سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى چىقارغان ئورۇنلاردىن مۇشۇ ماددىنىڭ 1-تارمىقىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىرىغا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلگەندىن سىرت، يەنە مۇھىتنى بۇلغىغان ۋە ئېكولوگىيەنى بۇزغان ھاۋالە قىلىنغۇچى تەرەپ بىلەن بىرلىكتە چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

第三十八条 产生工业固体废物的单位应当依法实施清洁生产审核，合理选择和利用原材料、能源和其他资源，采用先进的生产工艺和设备，减少工业固体废物的产生量，降低工业固体废物的危害性。

38-ماددا سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى چىقارغان ئورۇنلار قانۇن بويىچە پاكىز ئىشلەپچىقىرىشنى تەكشۈرۈشى، خام ئەشيا-ماتېرىيال، ئېنېرگىيە ۋە باشقا بايلىقلارنى مۇۋاپىق تاللىشى ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشى، ئىلغار ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتى ۋە ئۈسكۈنىلىرىنى قوللىنىشى، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارىنى ئازايتىشى، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ خەۋپىنى تۆۋەنلىتىشى كېرەك.

第三十九条 产生工业固体废物的单位应当取得排污许可证。排污许可的具体办法和实施步骤由国务院规定。

39-ماددا سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى چىقارغان ئورۇن بۇلغىما چىقىرىش ئىجازەتنامىسى ئېلىشى كېرەك. بۇلغىما چىقىرىش ئىجازىتىنىڭ كونكرېت چارىسى ۋە ئۇنى يولغا قويۇش قەدەم-باسقۇچلىرىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

产生工业固体废物的单位应当向所在地生态环境主管部门提供工业固体废物的种类、数量、流向、贮存、利用、处置等有关资料，以及减少工业固体废物产生、促进综合利用的具体措施，并执行排污许可管理制度的相关规定。

سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى پەيدا قىلىدىغان ئورۇنلار شۇ جايدىكى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ تۈرى، مىقدارى، يۆنىلىشى، ساقلىشى، پايدىلىنىشى، بىر تەرەپ قىلىنىشى قاتارلىقلارغا مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى، شۇنىڭدەك سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى پەيدا بولۇشنى ئازايتىش، ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈشكە دائىر كونكرېت تەدبىرلەرنى تەمىنلىشى ھەمدە بۇلغىما چىقىرىش ئىجازىتىنى باشقۇرۇش تۈزۈمىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەرنى ئىجرا قىلىشى كېرەك.

第四十条 产生工业固体废物的单位应当根据经济、技术条件对工业固体废物加以利用；对暂时不利用或者不能利用的，应当按照国务院生态环境等主管部门的规定建设贮存设施、场所，安全分类存放，或者采取无害化处置措施。贮存工业固体废物应当采取符合国家环境保护标准的防护措施。

40-ماددا سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى پەيدا قىلىدىغان ئورۇنلار ئىقتىسادىي، تېخنىكا شارائىتىغا قاراپ سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىدىن پايدىلىنىشى كېرەك؛ ۋاقتىنچە پايدىلانغىلى بولمىسا ياكى پايدىلانغىلى بولمىسا، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت قاتارلىق مەسئۇل تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ساقلاش ئەسلىھەسى، سورۇنى قۇرۇش، بىخەتەر تۈرگە ئايرىپ ساقلاش ياكى زىيانسىزلاشتۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرى قوللىنىش كېرەك. سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى ساقلاشتا دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان مۇداپىئەلىنىش تەدبىرى قوللىنىش كېرەك.

建设工业固体废物贮存、处置的设施、场所，应当符合国家环境保护标准。

سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى ساقلايدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇن قۇرۇش دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

第四十一条 产生工业固体废物的单位终止的，应当在终止前对工业固体废物的贮存、处置的设施、场所采取污染防治措施，并对未处置的工业固体废物作出妥善处置，防止污染环境。

41-ماددا سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنى پەيدا قىلىدىغان ئورۇن ئاخىرلاشقاندا، ئاخىرلىشىشتىن بۇرۇن سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى ساقلايدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇنلارغا بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەدبىرى قوللىنىش ھەمدە بىر تەرەپ قىلىنمىغان سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىپ، مۇھىتنىڭ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.

产生工业固体废物的单位发生变更的，变更后的单位应当按照国家有关环境保护的规定对未处置的工业固体废物及其贮存、处置的设施、场所进行安全处置或者采取有效措施保证该设施、场所安全运行。变更前当事人对工业固体废物及其贮存、处置的设施、场所的污染防治责任另有约定的，从其约定；但是，不得免除当事人的污染防治义务。

سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى پەيدا قىلىدىغان ئورۇندا ئۆزگىرىش بولسا، ئۆزگەرتىلگەندىن كېيىنكى ئورۇن دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراشقا مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بىر تەرەپ قىلىنمىغان سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى ۋە ئۇنى ساقلايدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇنلارنى بىخەتەر بىر تەرەپ قىلىشى ياكى ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، شۇ ئەسلىھە، سورۇننىڭ بىخەتەر يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك. ئۆزگەرتىلىشتىن ئىلگىرى توختاملاشقۇچىلار سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقىنى ۋە ئۇنى ساقلايدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇننىڭ بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش جاۋابكارلىقىنى ئايرىم پۈتۈشكەن بولسا، شۇ پۈتۈم بويىچە بولىدۇ؛ لېكىن، توختاملاشقۇچىلارنىڭ بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش مەجبۇرىيىتىنى كەچۈرۈم قىلىشقا بولمايدۇ.

对2005年4月1日前已经终止的单位未处置的工业固体废物及其贮存、处置的设施、场所进行安全处置的费用，由有关人民政府承担；但是，该单位享有的土地使用权依法转让的，应当由土地使用权受让人承担处置费用。当事人另有约定的，从其约定；但是，不得免除当事人的污染防治义务。

2005-يىل 4-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن بۇرۇن ئاخىرلاشقان ئورۇنلار بىر تەرەپ قىلمىغان سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرى ۋە ئۇنى ساقلاش، بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھە، سورۇنلىرىنىڭ بىخەتەرلىكىنى بىر تەرەپ قىلىش خىراجىتىنى مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئۈستىگە ئالىدۇ؛ لېكىن، شۇ ئورۇن بەھرىمەن بولىدىغان يەر ئىشلىتىش ھوقۇقى قانۇن بويىچە ئۆتۈنۈپ بېرىلسە، يەر ئىشلىتىش ھوقۇقىنى قوبۇل قىلغۇچى بىر تەرەپ قىلىش ھەققىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك. توختاملاشقۇچىلار ئايرىم پۈتۈشكەن بولسا، شۇ پۈتۈم بويىچە بولىدۇ؛ لېكىن، توختاملاشقۇچىلارنىڭ بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش مەجبۇرىيىتىنى كەچۈرۈم قىلىشقا بولمايدۇ.

第四十二条 矿山企业应当采取科学的开采方法和选矿工艺，减少尾矿、煤矸石、废石等矿业固体废物的产生量和贮存量。

42-ماددا كانچىلىق كارخانىلىرى ئىلمىي قېزىش ئۇسۇلى ۋە رۇدا تاللاش ھۈنەر-سەنئىتىنى قوللىنىپ، قالدۇق رۇدا، كۆمۈر تېشى، كېرەكسىز تاش قاتارلىق كانچىلىقتىكى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارى ۋە ساقلانما مىقدارىنى ئازايتىشى كېرەك.

国家鼓励采取先进工艺对尾矿、煤矸石、废石等矿业固体废物进行综合利用。

دۆلەت ئىلغار ھۈنەر-سەنئەت قوللىنىپ، قالدۇق رۇدا، كۆمۈر تېشى، كېرەكسىز تاش قاتارلىق كانچىلىق قاتتىق تاشلاندۇقلىرىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشقا ئىلھام بېرىدۇ.

尾矿、煤矸石、废石等矿业固体废物贮存设施停止使用后，矿山企业应当按照国家有关环境保护等规定进行封场，防止造成环境污染和生态破坏。

قالدۇق رۇدا، كۆمۈر تېشى، كېرەكسىز تاش قاتارلىق كانچىلىقنىڭ قاتتىق تاشلاندۇق ساقلاش ئەسلىھەلىرى ئىشلىتىشتىن توختىتىلغاندىن كېيىن، كان كارخانىلىرى دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە مەيداننى پېچەتلەپ، مۇھىت بۇلغىنىش ۋە ئېكولوگىيە بۇزغۇنچىلىققا ئۇچراشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第四章 生活垃圾

4-باب تۇرمۇش ئەخلەتلىرى

第四十三条 县级以上地方人民政府应当加快建立分类投放、分类收集、分类运输、分类处理的生活垃圾管理系统，实现生活垃圾分类制度有效覆盖。

43-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى تۈرگە ئايرىپ قويۇش، تۈرگە ئايرىپ يىغىش، تۈرگە ئايرىپ توشۇش، تۈرگە ئايرىپ بىر تەرەپ قىلىشتىكى باشقۇرۇش سىستېمىسىنى تېز بەرپا قىلىپ، تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى تورغا ئايرىش تۈزۈمىنىڭ ئۈنۈملۈك قاپلىشىنى ئىشقا ئاشۇرۇشى كېرەك.

县级以上地方人民政府应当建立生活垃圾分类工作协调机制，加强和统筹生活垃圾分类管理能力建设。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىش خىزمىتىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى بەرپا قىلىپ، تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى تۈرگە ئايرىپ باشقۇرۇش ئىقتىدار قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىشى ۋە بىرتۇتاش پىلانلىشى كېرەك.

各级人民政府及其有关部门应当组织开展生活垃圾分类宣传，教育引导公众养成生活垃圾分类习惯，督促和指导生活垃圾分类工作。

ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىش تەشۋىقاتىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، ئاممىغا تۇرمۇش ئەخلىتىنى تورغا ئايرىش ئادىتىنى يېتىلدۈرۈش توغرىسىدا تەربىيە بېرىشى، يېتەكچىلىك قىلىشى، تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرلەرگە ئايرىش خىزمىتىگە ھەيدەكچىلىك قىلىشى ۋە يېتەكچىلىك قىلىشى كېرەك.

第四十四条 县级以上地方人民政府应当有计划地改进燃料结构，发展清洁能源，减少燃料废渣等固体废物的产生量。

44-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى يېقىلغۇ قۇرۇلمىسىنى پىلانلىق ياخشىلاپ، پاكىز ئېنېرگىيەنى راۋاجلاندۇرۇپ، يېقىلغۇ داشقىلى قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارىنى ئازايتىشى كېرەك.

县级以上地方人民政府有关部门应当加强产品生产和流通过程管理，避免过度包装，组织净菜上市，减少生活垃圾的产生量。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەھسۇلات ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئوبوروت جەريانىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى، زىيادە ئوراپ قاچىلاشتىن ساقلىنىشى، پاكىز كۆكتاتنى بازارغا سېلىشقا تەشكىللىشى، تۇرمۇش ئەخلىتىنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارىنى ئازايتىشى كېرەك.

第四十五条 县级以上人民政府应当统筹安排建设城乡生活垃圾收集、运输、处理设施，确定设施厂址，提高生活垃圾的综合利用和无害化处置水平，促进生活垃圾收集、处理的产业化发展，逐步建立和完善生活垃圾污染环境防治的社会服务体系。

45-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى شەھەر-يېزا تۇرمۇش ئەخلىتىنى يىغىش، توشۇش، بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسى قۇرۇشنى بىرتۇتاش پىلانلاپ ئورۇنلاشتۇرۇپ، ئەسلىھە زاۋۇتىنىڭ ئورنىنى بېكىتىپ، تۇرمۇش ئەخلىتىدىن ھەر تەرەپلىمە پايدىلىنىش ۋە زىيانسىزلاندۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، تۇرمۇش ئەخلىتىنى توپلاش، بىر تەرەپ قىلىشنىڭ كەسىپلىشىپ تەرەققىي قىلىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، تۇرمۇش ئەخلىتىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان ۋە ئۇنى تۈزەيدىغان ئىجتىمائىي مۇلازىمەت سىستېمىسىنى تەدرىجىي بەرپا قىلىشى ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

县级以上地方人民政府有关部门应当统筹规划，合理安排回收、分拣、打包网点，促进生活垃圾的回收利用工作。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىر تۇتاش پىلانلاپ، يىغىۋېلىش، ئايرىش، تايلاش تور نۇقتىلىرىنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش خىزمىتىنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك.

第四十六条 地方各级人民政府应当加强农村生活垃圾污染环境的防治，保护和改善农村人居环境。

46-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يېزا تۇرمۇش ئەخلىتىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشنى كۈچەيتىشى، يېزىلارنىڭ ياشاش مۇھىتىنى قوغدىشى ۋە ياخشىلىشى كېرەك.

国家鼓励农村生活垃圾源头减量。城乡结合部、人口密集的农村地区和其他有条件的地方，应当建立城乡一体的生活垃圾管理系统；其他农村地区应当积极探索生活垃圾管理模式，因地制宜，就近就地利用或者妥善处理生活垃圾。

دۆلەت يېزا تۇرمۇش ئەخلىتىنىڭ مىقدارىنى مەنبەدىن ئازايتىشقا ئىلھام بېرىدۇ. شەھەر-يېزا تۇتاشقان، نوپۇسى زىچ يېزا رايونلىرى ۋە باشقا شارائىتى بار جايلاردا شەھەر-يېزا بىر گەۋدىلەشكەن تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى باشقۇرۇش سىستېمىسى قۇرۇش كېرەك؛ باشقا يېزا رايونلىرى تۇرمۇش ئەخلىتىنى باشقۇرۇش ئەندىزىسى ئۈستىدە پائال ئىزدىنىپ، شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ، يېقىن ئەتراپتا، ئۆز جايىدا پايدىلىنىشى ياكى تۇرمۇش ئەخلىتىنى مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第四十七条 设区的市级以上人民政府环境卫生主管部门应当制定生活垃圾清扫、收集、贮存、运输和处理设施、场所建设运行规范，发布生活垃圾分类指导目录，加强监督管理。

47-ماددا رايون تەسىس قىلىنغان شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقى تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى تازىلاش، يىغىش، ساقلاش، توشۇش ۋە بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرى، سورۇن قۇرۇلۇشىنىڭ يۈرۈشۈش قائىدىسىنى تۈزۈپ، تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى تۈرگە ئايرىشقا يېتەكچىلىك قىلىش مۇندەرىجىسىنى ئېلان قىلىپ، نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第四十八条 县级以上地方人民政府环境卫生等主管部门应当组织对城乡生活垃圾进行清扫、收集、运输和处理，可以通过招标等方式选择具备条件的单位从事生活垃圾的清扫、收集、运输和处理。

48-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت تازىلىقى قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى شەھەر-يېزا تۇرمۇش ئەخلىتىنى تازىلاش، يىغىش، توشۇش ۋە بىر تەرەپ قىلىشقا تەشكىللىشى كېرەك، خېرىدار چاقىرىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق شارائىتى ھازىرلانغان ئورۇنلارنى تاللاپ تۇرمۇش ئەخلىتىنى سۈپۈرۈش، يىغىش، توشۇش ۋە بىر تەرەپ قىلىش بىلەن شۇغۇللانسا بولىدۇ.

第四十九条 产生生活垃圾的单位、家庭和个人应当依法履行生活垃圾源头减量和分类投放义务，承担生活垃圾产生者责任。

49-ماددا تۇرمۇش ئەخلىتى پەيدا قىلىدىغان ئورۇن، ئائىلە ۋە شەخس تۇرمۇش ئەخلىتىنىڭ مىقدارىنى مەنبەدىن ئازايتىش ۋە تۈرگە ئايرىپ تاشلاش مەجبۇرىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى، تۇرمۇش ئەخلىتىنى پەيدا قىلغۇچى جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

任何单位和个人都应当依法在指定的地点分类投放生活垃圾。禁止随意倾倒、抛撒、堆放或者焚烧生活垃圾。

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس قانۇن بويىچە بەلگىلەنگەن ئورۇنغا تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىپ تاشلىشى كېرەك. تۇرمۇش ئەخلىتىنى خالىغانچە تۆكۈش، چېچىش، دۆۋىلەپ قويۇش ياكى كۆيدۈرۈش مەنئى قىلىنىدۇ.

机关、事业单位等应当在生活垃圾分类工作中起示范带头作用。

ئورگان، كەسپىي ئورۇن قاتارلىقلار تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىش خىزمىتىدە ئۈلگىلىك، باشلامچىلىق رولىنى ئوينىشى كېرەك.

已经分类投放的生活垃圾，应当按照规定分类收集、分类运输、分类处理。

تۈرگە ئايرىپ قويۇلغان تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى بەلگىلىمە بويىچە تۈرگە ئايرىپ يىغىش، تۈرگە ئايرىپ توشۇش، تۈرگە ئايرىپ بىر تەرەپ قىلىش كېرەك.

第五十条 清扫、收集、运输、处理城乡生活垃圾，应当遵守国家有关环境保护和环境卫生管理的规定，防止污染环境。

50-ماددا شەھەر-يېزا تۇرمۇش ئەخلىتىنى تازىلاش، يىغىش، توشۇش، بىر تەرەپ قىلىشتا، دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراش ۋە مۇھىت تازىلىقىنى باشقۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە رىئايە قىلىش، مۇھىتنى بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.

从生活垃圾中分类并集中收集的有害垃圾，属于危险废物的，应当按照危险废物管理。

تۇرمۇش ئەخلىتى ئىچىدىن تۈرگە ئايرىلغان ھەمدە مەركەزلىك يىغىۋېلىنغان زىيانلىق ئەخلەت خەتەرلىك تاشلاندۇق ھېسابلىنىدىغان بولسا، خەتەرلىك تاشلاندۇق بويىچە باشقۇرۇش كېرەك.

第五十一条 从事公共交通运输的经营单位，应当及时清扫、收集运输过程中产生的生活垃圾。

51-ماددا ئاممىۋى قاتناش-تىرانسپورت تىجارىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئورۇنلار توشۇش جەريانىدا پەيدا بولغان تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى ۋاقتىدا تازىلىشى، يىغىشى، توشۇشى كېرەك.

第五十二条 农贸市场、农产品批发市场等应当加强环境卫生管理，保持环境卫生清洁，对所产生的垃圾及时清扫、分类收集、妥善处理。

52-ماددا يېزا ئىگىلىك مەھسۇلاتلىرى بازىرى، يېزا ئىگىلىك مەھسۇلاتلىرىنى توپ سېتىش بازىرى قاتارلىقلار مۇھىت تازىلىقىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى، مۇھىت تازىلىقىنى ساقلىشى، پەيدا بولغان ئەخلەتلەرنى ۋاقتىدا تازىلىشى، تۈرگە ئايرىپ يىغىشى، مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第五十三条 从事城市新区开发、旧区改建和住宅小区开发建设、村镇建设的单位，以及机场、码头、车站、公园、商场、体育场馆等公共设施、场所的经营管理单位，应当按照国家有关环境卫生的规定，配套建设生活垃圾收集设施。

53-ماددا شەھەر يېڭى رايونىنى ئېچىش، كونا رايونىنى ئۆزگەرتىپ قۇرۇش ۋە ئولتۇراق رايونىنى ئېچىش قۇرۇلۇشى، كەنت-بازار قۇرۇلۇشى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئورۇنلار، شۇنىڭدەك ئايرودۇرۇم، پىرىستان، بېكەت، باغچە، سودا ساراي، تەنتەربىيە سارىيى قاتارلىق ئاممىۋى ئەسلىھە، سورۇنلارنى تىجارەت قىلغۇچى ۋە باشقۇرغۇچى ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇھىت تازىلىقىغا مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن، تۇرمۇش ئەخلىتى يىغىش ئەسلىھەلىرىنى يۈرۈشلەشتۈرۈپ قۇرۇشى كېرەك.

县级以上地方人民政府应当统筹生活垃圾公共转运、处理设施与前款规定的收集设施的有效衔接，并加强生活垃圾分类收运体系和再生资源回收体系在规划、建设、运营等方面的融合。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۇرمۇش ئەخلىتىنى ئاممىۋى يۆتكەش، بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرىنى ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن يىغىش ئەسلىھەلىرى بىلەن ئۈنۈملۈك جىپسىلاشتۇرۇشنى بىرتۇتاش پىلانلىشى ھەمدە تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىپ يىغىش-توشۇش سىستېمىسى بىلەن ھاسىلىي بايلىق يىغىش سىستېمىسىنىڭ پىلانلاش، قۇرۇش، يۈرۈشتۈرۈش قاتارلىق جەھەتلەردىكى يۇغۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第五十四条 从生活垃圾中回收的物质应当按照国家规定的用途、标准使用，不得用于生产可能危害人体健康的产品。

54-ماددا تۇرمۇش ئەخلىتىدىن يىغىۋېلىنغان ماددىلارنى دۆلەت بەلگىلىگەن ئىشلىتىش ئورنى، ئۆلچەم بويىچە ئىشلىتىش كېرەك، ئادەمنىڭ تەن ساغلاملىقىغا خەۋپ يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىشقا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

第五十五条 建设生活垃圾处理设施、场所，应当符合国务院生态环境主管部门和国务院住房城乡建设主管部门规定的环境保护和环境卫生标准。

55-ماددا تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسى، سورۇنى قۇرۇشتا، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى مەسئۇل تارمىقى بەلگىلىگەن مۇھىت ئاسراش ۋە مۇھىت تازىلىقى ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىش كېرەك.

鼓励相邻地区统筹生活垃圾处理设施建设，促进生活垃圾处理设施跨行政区域共建共享。

قوشنا رايونلارنىڭ تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسى قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش پىلانلىشىغا ئىلھام بېرىپ، تۇرمۇش ئەخلىتى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرىنى مەمۇرىي رايون ھالقىپ ئورتاق قۇرۇش، تەڭ پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

禁止擅自关闭、闲置或者拆除生活垃圾处理设施、场所；确有必要关闭、闲置或者拆除的，应当经所在地的市、县级人民政府环境卫生主管部门商所在地生态环境主管部门同意后核准，并采取防止污染环境的措施。

تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرى، سورۇنلىرىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تاقىۋېتىش، بىكار تۇرۇۋېتىش ياكى چۇۋۇۋېتىش مەنئى قىلىنىدۇ؛ تاقاش، بىكار تۇرۇش ياكى چېقىۋېتىشكە ھەقىقەتەن توغرا كەلسە، شۇ جايدىكى شەھەرلىك، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقى شۇ جايدىكى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن تەستىقلىتىشى ھەمدە مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللىنىشى كېرەك.

第五十六条 生活垃圾处理单位应当按照国家有关规定，安装使用监测设备，实时监测污染物的排放情况，将污染排放数据实时公开。监测设备应当与所在地生态环境主管部门的监控设备联网。

56-ماددا تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلغۇچى ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىلىرىنى ئورنىتىپ، ئىشلىتىپ، بۇلغىما چىقىرىش ئەھۋالىنى ۋاقتىدا كۆزىتىپ ئۆلچىشى، بۇلغىما چىقىرىش سانلىق مەلۇماتىنى ۋاقتىدا ئاشكارىلىشى كېرەك. كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىلىرىنى شۇ جايدىكى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ كۆزىتىش ئۈسكۈنىسى بىلەن تورلاشتۇرۇش كېرەك.

第五十七条 县级以上地方人民政府环境卫生主管部门负责组织开展厨余垃圾资源化、无害化处理工作。

57-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقى ئاشخانا قالدۇق ئەخلىتىنى بايلىققا ئايلاندۇرۇپ، زىيانسىزلاشتۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىش خىزمىتىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.

产生、收集厨余垃圾的单位和其他生产经营者，应当将厨余垃圾交由具备相应资质条件的单位进行无害化处理。

ئاشخانا قالدۇق ئەخلىتىنى پەيدا قىلغان، يىغقان ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش بىلەن شۇغۇللانغۇچىلار ئاشخانا قالدۇق ئەخلەتنى مۇناسىپ سالاھىيەت شەرتىنى ھازىرلىغان ئورۇنلارنىڭ زىيانسىزلاشتۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاپشۇرۇپ بېرىشى كېرەك.

禁止畜禽养殖场、养殖小区利用未经无害化处理的厨余垃圾饲喂畜禽。

چارۋا-ئۆي قۇشلىرى باقمىچىلىق مەيدانى، باقمىچىلىق رايونلىرىدا زىيانسىزلاندۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىنمىغان ئاشخانا قالدۇق ئەخلەتلىرىدىن پايدىلىنىپ چارۋا-ئۆي قۇشلىرىنى بېقىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第五十八条 县级以上地方人民政府应当按照产生者付费原则，建立生活垃圾处理收费制度。

58-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىشلەپچىقارغۇچى ھەق تۆلەش پىرىنسىپى بويىچە، تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش ھەققى ئېلىش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى كېرەك.

县级以上地方人民政府制定生活垃圾处理收费标准，应当根据本地实际，结合生活垃圾分类情况，体现分类计价、计量收费等差别化管理，并充分征求公众意见。生活垃圾处理收费标准应当向社会公布。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش ھەققى ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىيىتىگە ئاساسەن، تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىش ئەھۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ، تۈرگە ئايرىپ باھا ھېسابلاش، ئۆلچەپ ھەق ئېلىش قاتارلىق پەرقلىق باشقۇرۇشنى گەۋدىلەندۈرۈشى ھەمدە ئاممىدىن تولۇق پىكىر ئېلىشى كېرەك. تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش ھەققى ئۆلچىمىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىش كېرەك.

生活垃圾处理费应当专项用于生活垃圾的收集、运输和处理等，不得挪作他用。

تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش ھەققىنى تۇرمۇش ئەخلىتىنى يىغىش، توشۇش ۋە بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىقلارغا مەخسۇس ئىشلىتىش كېرەك، باشقا ئىشقا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

第五十九条 省、自治区、直辖市和设区的市、自治州可以结合实际，制定本地方生活垃圾具体管理办法。

59-ماددا ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ۋە رايون بار شەھەر، ئاپتونوم ئوبلاست ئەمەلىيەتكە بىرلەشتۈرۈپ، شۇ جايدىكى تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى كونكرېت باشقۇرۇش چارىسىنى تۈزسە بولىدۇ.

第五章 建筑垃圾、农业固体废物等

5-باب قۇرۇلۇش ئەخلىتى، يېزا ئىگىلىك قاتتىق تاشلاندۇقى قاتارلىقلار

第六十条 县级以上地方人民政府应当加强建筑垃圾污染环境的防治，建立建筑垃圾分类处理制度。

60-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قۇرۇلۇش ئەخلىتىدىن مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى كۈچەيتىپ، قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىپ بىر تەرەپ قىلىش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى كېرەك.

县级以上地方人民政府应当制定包括源头减量、分类处理、消纳设施和场所布局及建设等在内的建筑垃圾污染环境防治工作规划。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى مەنبەدىن مىقدارنى ئازايتىش، تۈرگە ئايرىپ بىر تەرەپ قىلىش، بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسى ۋە سورۇنىنىڭ جايلىشىشى، قۇرۇلۇشى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان قۇرۇلۇش ئەخلەتلىرىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمەت يىرىك پىلانىنى تۈزۈشى كېرەك.

第六十一条 国家鼓励采用先进技术、工艺、设备和管理措施，推进建筑垃圾源头减量，建立建筑垃圾回收利用体系。

61-ماددا دۆلەت ئىلغار تېخنىكا، ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنە ۋە باشقۇرۇش تەدبىرىنى قوللىنىشقا ئىلھام بېرىدۇ، قۇرۇلۇش ئەخلىتىنىڭ مىقدارىنى مەنبەدىن ئازايتىشنى ئالغا سۈرۈپ، قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش سىستېمىسى بەرپا قىلىدۇ.

县级以上地方人民政府应当推动建筑垃圾综合利用产品应用。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قۇرۇلۇش ئەخلىتىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش مەھسۇلاتىنى قوللىنىشقا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

第六十二条 县级以上地方人民政府环境卫生主管部门负责建筑垃圾污染环境防治工作，建立建筑垃圾全过程管理制度，规范建筑垃圾产生、收集、贮存、运输、利用、处置行为，推进综合利用，加强建筑垃圾处置设施、场所建设，保障处置安全，防止污染环境。

62-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقى قۇرۇلۇش ئەخلەتلىرىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ، قۇرۇلۇش ئەخلەتلىرىنى پۈتۈن جەريانلىق باشقۇرۇش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، قۇرۇلۇش ئەخلەتلىرى پەيدا بولۇش، يىغىش، ساقلاش، توشۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش ھەرىكىتىنى قېلىپلاشتۇرۇپ، ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشنى ئالغا سۈرۈپ، قۇرۇلۇش ئەخلەتلىرىنىڭ بىر تەرەپ قىلىنىش ئەسلىھەلىرى، سورۇن قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، بىر تەرەپ قىلىنىش بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ، مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.

第六十三条 工程施工单位应当编制建筑垃圾处理方案，采取污染防治措施，并报县级以上地方人民政府环境卫生主管部门备案。

63-ماددا قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلار قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش لايىھەسى تۈزۈپ، بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش تەدبىرى قوللىنىشى ھەمدە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

工程施工单位应当及时清运工程施工过程中产生的建筑垃圾等固体废物，并按照环境卫生主管部门的规定进行利用或者处置。

قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش قىلىش جەريانىدا پەيدا بولغان قۇرۇلۇش ئەخلىتى قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقلارنى ۋاقتىدا تازىلاپ توشۇشى ھەمدە مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە پايدىلىنىشى ياكى بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

工程施工单位不得擅自倾倒、抛撒或者堆放工程施工过程中产生的建筑垃圾。

قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش قىلىش جەريانىدا پەيدا بولغان قۇرۇلۇش ئەخلەتلىرىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆكسە، چاچسا ياكى دۆۋىلەپ قويسا بولمايدۇ.

第六十四条 县级以上人民政府农业农村主管部门负责指导农业固体废物回收利用体系建设，鼓励和引导有关单位和其他生产经营者依法收集、贮存、运输、利用、处置农业固体废物，加强监督管理，防止污染环境。

64-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى يېزا ئىگىلىك قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش سىستېمىسى قۇرۇلۇشىغا يېتەكچىلىك قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەتچىلەرنى يېزا ئىگىلىكى قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى قانۇن بويىچە يىغىش، ساقلاش، توشۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ ۋە يېتەكلەيدۇ، نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، مۇھىتنىڭ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

第六十五条 产生秸秆、废弃农用薄膜、农药包装废弃物等农业固体废物的单位和其他生产经营者，应当采取回收利用和其他防止污染环境的措施。

65-ماددا شاخ-شۇمبا، تاشلاندۇق يېزا ئىگىلىك نېپىز پەردىسى، دېھقانچىلىق دورىسى، ئوراش-قاچىلاش، تاشلاندۇق قاتارلىق يېزا ئىگىلىك قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى پەيدا قىلىدىغان ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش بىلەن شۇغۇللانغۇچىلار يىغىۋېلىپ پايدىلىنىشى ۋە مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىشى كېرەك.

从事畜禽规模养殖应当及时收集、贮存、利用或者处置养殖过程中产生的畜禽粪污等固体废物，避免造成环境污染。

چارۋا، ئۆي قۇشلىرىنى كۆلەملىك بېقىش بىلەن شۇغۇللىنىشتا، باقمىچىلىق جەريانىدا پەيدا بولغان چارۋا، ئۆي قۇشلىرى قىغ-ماياقلىرى قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقلارنى ۋاقتىدا يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش ياكى بىر تەرەپ قىلىش، مۇھىت بۇلغىنىشتىن ساقلىنىش كېرەك.

禁止在人口集中地区、机场周围、交通干线附近以及当地人民政府划定的其他区域露天焚烧秸秆。

نوپۇس مەركەزلەشكەن رايون، ئايرودۇرۇم ئەتراپى، قاتناش غول لىنىيەسى ئەتراپىدا، شۇنىڭدەك شۇ جايدىكى خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن باشقا رايونلاردا شاخ-شۇمبىلارنى ئۈستى ئوچۇق كۆيدۈرۈش مەنئى قىلىنىدۇ.

国家鼓励研究开发、生产、销售、使用在环境中可降解且无害的农用薄膜。

دۆلەت مۇھىتتا پارچىلىغىلى بولىدىغان ھەمدە زىيانسىز يېزا ئىگىلىك نېپىز يوپۇقىنى تەتقىق قىلىپ يارىتىش، ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش، ئىشلىتىشكە ئىلھام بېرىدۇ.

第六十六条 国家建立电器电子、铅蓄电池、车用动力电池等产品的生产者责任延伸制度。

66-ماددا دۆلەت ئېلېكتىر سايمانلىرى، ئېلېكتىرون، قوغۇشۇن ئاككۇمۇلياتور، ئاپتوموبىلغا ئىشلىتىلىدىغان ئېنېرگىيە باتارېيەسى قاتارلىق مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقارغۇچىلارنىڭ جاۋابكارلىقىنى ئۇزارتىش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ.

电器电子、铅蓄电池、车用动力电池等产品的生产者应当按照规定以自建或者委托等方式建立与产品销售量相匹配的废旧产品回收体系，并向社会公开，实现有效回收和利用。

ئېلېكتىر سايمانلىرى، ئېلېكتىرون، قوغۇشۇن ئاككۇمۇلياتور، ئاپتوموبىلغا ئىشلىتىلىدىغان ئېنېرگىيە باتارېيەسى قاتارلىق مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقارغۇچىلار بەلگىلىمە بويىچە ئۆزى بەرپا قىلىش ياكى ھاۋالە قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق مەھسۇلاتنىڭ سېتىلىش مىقدارىغا ماس كېلىدىغان كېرەكسىز، كونا مەھسۇلاتلارنى يىغىۋېلىش سىستېمىسى بەرپا قىلىشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئاشكارىلاپ، ئۈنۈملۈك يىغىۋېلىش ۋە پايدىلىنىشنى ئىشقا ئاشۇرۇشى كېرەك.

国家鼓励产品的生产者开展生态设计，促进资源回收利用。

دۆلەت مەھسۇلات ئىشلەپچىقارغۇچىلارنىڭ ئېكولوگىيە لايىھەسىنى قانات يايدۇرۇشىغا ئىلھام بېرىپ، بايلىقنى يىغىۋېلىپ پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第六十七条 国家对废弃电器电子产品等实行多渠道回收和集中处理制度。

67-ماددا دۆلەت تاشلاندۇق ئېلېكتىر سايمانلىرى، ئېلېكتىرونلۇق مەھسۇلات قاتارلىقلارنى كۆپ خىل يوللار بىلەن يىغىۋېلىش ۋە مەركەزلەشتۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

禁止将废弃机动车船等交由不符合规定条件的企业或者个人回收、拆解。

تاشلاندۇق موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسى، كېمە قاتارلىقلارنى بەلگىلەنگەن شەرتكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان كارخانا ياكى شەخسلەرنىڭ يىغىۋېلىشى، چۇۋۇشىغا تاپشۇرۇپ بېرىش مەنئى قىلىنىدۇ.

拆解、利用、处置废弃电器电子产品、废弃机动车船等，应当遵守有关法律法规的规定，采取防止污染环境的措施。

تاشلاندۇق ئېلېكتىر سايمانلىرى ئېلېكتىرونلۇق مەھسۇلاتلىرى، تاشلاندۇق موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، كېمە قاتارلىقلارنى پارچىلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىشتا، مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلىش، مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان تەدبىرلەرنى قوللىنىش كېرەك.

第六十八条 产品和包装物的设计、制造，应当遵守国家有关清洁生产的规定。国务院标准化主管部门应当根据国家经济和技术条件、固体废物污染环境防治状况以及产品的技术要求，组织制定有关标准，防止过度包装造成环境污染。

68-ماددا مەھسۇلات ۋە ئورۇ بۇيۇمنى لايىھەلەش، ياساشتا، دۆلەتنىڭ پاكىز ئىشلەپچىقىرىشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە ئەمەل قىلىش كېرەك. گوۋۇيۈەننىڭ ئۆلچەملەشتۈرۈش مەسئۇل تارمىقى دۆلەتنىڭ ئىقتىساد ۋە تېخنىكا شارائىتى، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش ئەھۋالى، شۇنىڭدەك مەھسۇلاتنىڭ تېخنىكا تەلىپىگە ئاساسەن، مۇناسىۋەتلىك ئۆلچەم تۈزۈشكە تەشكىللەپ، زىيادە ئوراپ-قاچىلاپ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدى ئېلىشى كېرەك.

生产经营者应当遵守限制商品过度包装的强制性标准，避免过度包装。县级以上地方人民政府市场监督管理部门和有关部门应当按照各自职责，加强对过度包装的监督管理。

ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار تاۋارلارنى زىيادە ئوراپ قاچىلاشنى چەكلەيدىغان مەجبۇرلاش ئۆلچىمىگە ئەمەل قىلىشى، زىيادە ئوراپ قاچىلاشتىن ساقلىنىشى كېرەك. ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ بازار نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى بويىچە، زىيادە ئورۇۋېلىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

生产、销售、进口依法被列入强制回收目录的产品和包装物的企业，应当按照国家有关规定对该产品和包装物进行回收。

قانۇن بويىچە مەجبۇرىي يىغىۋېلىش مۇندەرىجىسىگە كىرگۈزۈلگەن مەھسۇلات ۋە ئورولمىنى ئىشلەپچىقارغان، ساتقان، ئىمپورت قىلغان كارخانىلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە شۇ مەھسۇلات ۋە ئورومىنى يىغىۋېلىشى كېرەك.

电子商务、快递、外卖等行业应当优先采用可重复使用、易回收利用的包装物，优化物品包装，减少包装物的使用，并积极回收利用包装物。县级以上地方人民政府商务、邮政等主管部门应当加强监督管理。

ئېلېكتىرونلۇق سودا، تېز يەتكۈزۈش، ۋەيمەي قاتارلىق ساھەلەردە تەكرار ئىشلەتكىلى بولىدىغان، ئاسان يىغىۋېلىپ پايدىلانغىلى بولىدىغان ئورولمىنى ئاۋۋال ئىشلىتىش، ئورولمىنى ياخشىلاش، ئورولمىنىڭ ئىشلىتىلىشىنى ئازايتىش ھەمدە ئورولمىنى پائال يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش كېرەك. ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سودا، پوچتا قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

国家鼓励和引导消费者使用绿色包装和减量包装。

دۆلەت ئىستېمالچىلارنىڭ يېشىل ئوراش-قاچىلاش ۋە مىقدارىنى ئازايتىپ ئوراش-قاچىلاشنى ئىشلىتىشىگە ئىلھام بېرىدۇ ۋە يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

第六十九条 国家依法禁止、限制生产、销售和使用不可降解塑料袋等一次性塑料制品。

69-ماددا دۆلەت پارچىلانمايدىغان سولياۋ خالتا قاتارلىق بىر قېتىملىق سولياۋ بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش ۋە ئىشلىتىشنى قانۇن بويىچە مەنئى قىلىدۇ، چەكلەيدۇ.

商品零售场所开办单位、电子商务平台企业和快递企业、外卖企业应当按照国家有关规定向商务、邮政等主管部门报告塑料袋等一次性塑料制品的使用、回收情况。

تاۋار پارچە سېتىش سورۇنى قۇرغان ئورۇن، ئېلېكتىرونلۇق سودا سۇپىسى كارخانىسى ۋە تېز يەتكۈزۈش كارخانىسى، ۋەيمەي كارخانىسى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە سودا، پوچتا قاتارلىق مەسئۇل تارماقلارغا سولياۋ خالتا قاتارلىق بىر قېتىملىق سولياۋ بۇيۇملارنى ئىشلىتىش، يىغىۋېلىش ئەھۋالىنى دوكلات قىلىشى كېرەك.

国家鼓励和引导减少使用、积极回收塑料袋等一次性塑料制品，推广应用可循环、易回收、可降解的替代产品。

دۆلەت سولياۋ خالتا قاتارلىق بىر قېتىملىق سولياۋ بۇيۇملارنى ئاز ئىشلىتىش، پائال يىغىۋېلىشقا ئىلھام بېرىپ ۋە يېتەكچىلىك قىلىپ، ئايلاندۇرغىلى بولىدىغان، ئاسان يىغىۋالغىلى بولىدىغان، پارچىلىغىلى بولىدىغان سەپلىمە مەھسۇلاتلارنى ئىشلىتىشنى كېڭەيتىدۇ.

第七十条 旅游、住宿等行业应当按照国家有关规定推行不主动提供一次性用品。

70-ماددا ساياھەت، قونالغۇ قاتارلىق ساھەلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، بىر قېتىملىق لازىمەتلىكنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن بەرمەسلىكنى يولغا قويۇشى كېرەك.

机关、企业事业单位等的办公场所应当使用有利于保护环境的产品、设备和设施，减少使用一次性办公用品。

ئورگان، كارخانا، كەسپىي ئورۇن قاتارلىق ئىش بېجىرىش ئورۇنلىرى مۇھىتنى قوغداشقا پايدىلىق مەھسۇلات، ئۈسكۈنە ۋە ئەسلىھەلەرنى ئىشلىتىشى، بىر قېتىملىق ئىش بېجىرىش بۇيۇملىرىنى ئاز ئىشلىتىشى كېرەك.

第七十一条 城镇污水处理设施维护运营单位或者污泥处理单位应当安全处理污泥，保证处理后的污泥符合国家有关标准，对污泥的流向、用途、用量等进行跟踪、记录，并报告城镇排水主管部门、生态环境主管部门。

71-ماددا شەھەر-بازار يۇندى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرىنى ئاسراش، يۈرۈشتۈرۈش ئورۇنلىرى ياكى لاي-لاتقا بىر تەرەپ قىلىش ئورۇنلىرى لاينى بىخەتەر بىر تەرەپ قىلىشى، بىر تەرەپ قىلىنغاندىن كېيىنكى لاينىڭ دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى، لاينىڭ ئېقىش يۆنىلىشى، ئىشلىتىلىش ئورنى، ئىشلىتىش مىقدارى قاتارلىقلارنى ئىز قوغلاپ، خاتىرىلىشى ھەمدە شەھەر-بازار سۇ چىقىرىش مەسئۇل تارمىقى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا دوكلات قىلىشى كېرەك.

县级以上人民政府城镇排水主管部门应当将污泥处理设施纳入城镇排水与污水处理规划，推动同步建设污泥处理设施与污水处理设施，鼓励协同处理，污水处理费征收标准和补偿范围应当覆盖污泥处理成本和污水处理设施正常运营成本。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ شەھەر-بازار سۇ چىقىرىش مەسئۇل تارمىقى لاي-لاتقا بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسىنى شەھەر-بازارنىڭ سۇ چىقىرىش ۋە پاسكىنا سۇ بىر تەرەپ قىلىش يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈپ، لاي-لاي بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرى بىلەن پاسكىنا سۇ بىر ياقلىق قىلىش ئەسلىھەسىنى ماس قەدەمدە قۇرۇشقا تۈرتكە بولۇپ، ھەمكارلىشىپ بىر تەرەپ قىلىشقا ئىلھام بېرىشى، پاسكىنا سۇ بىر تەرەپلەش ھەققى ئېلىش ئۆلچىمى ۋە تولۇقلىما بېرىش دائىرىسى لاي-بۇلغىما بىر تەرەپ قىلىش تەننەرخى ۋە پاسكىنا سۇ بىلەن بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرىنىڭ نورمال يۈرۈشۈش تەننەرخىنى قاپلىشى كېرەك.

第七十二条 禁止擅自倾倒、堆放、丢弃、遗撒城镇污水处理设施产生的污泥和处理后的污泥。

72-ماددا شەھەر-بازار پاسكىنا سۈيىنى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرىدىن پەيدا بولغان لاي ۋە بىر تەرەپ قىلىنغاندىن كېيىنكى لاينى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆكۈش، دۆۋىلەپ قويۇش، تاشلىۋېتىش، چېچىش مەنئى قىلىنىدۇ.

禁止重金属或者其他有毒有害物质含量超标的污泥进入农用地。

ئېغىر مېتاللار ياكى باشقا زەھەرلىك، زىيانلىق ماددىلار مىقدارى ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەن پاتقاقنىڭ يېزا ئىگىلىك يېرىگە كىرىشى مەنئى قىلىنىدۇ.

从事水体清淤疏浚应当按照国家有关规定处理清淤疏浚过程中产生的底泥，防止污染环境。

سۇنى تازىلاش، لاي-لاتقىلارنى راۋانلاشتۇرۇشتا، لاي-لاتقا تازىلاش، راۋانلاشتۇرۇش جەريانىدا پەيدا بولغان تېگى-تەكتىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بىر تەرەپ قىلىپ، مۇھىتنى بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك.

第七十三条 各级各类实验室及其设立单位应当加强对实验室产生的固体废物的管理，依法收集、贮存、运输、利用、处置实验室固体废物。实验室固体废物属于危险废物的，应当按照危险废物管理。

73-ماددا ھەر دەرىجىلىك تۈرلۈك تەجرىبىخانىلار ۋە ئۇنىڭ تەسىس قىلغۇچى ئورۇنلىرى تەجرىبىخانىدىن چىققان قاتتىق تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، تەجرىبىخانا قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى قانۇن بويىچە يىغىشى، ساقلىشى، توشۇشى، پايدىلىنىشى، بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك. تەجرىبىخانىدىكى قاتتىق تاشلاندۇق خەتەرلىك تاشلاندۇق بولسا، خەتەرلىك تاشلاندۇق بويىچە باشقۇرۇش كېرەك.

第六章 危险废物

6-باب خەتەرلىك تاشلاندۇق

第七十四条 危险废物污染环境的防治，适用本章规定；本章未作规定的，适用本法其他有关规定。

74-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش مۇشۇ بابتىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە بولىدۇ؛ بۇ بابتا بەلگىلەنمىگەنلىرىگە مۇشۇ قانۇندىكى باشقا مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.

第七十五条 国务院生态环境主管部门应当会同国务院有关部门制定国家危险废物名录，规定统一的危险废物鉴别标准、鉴别方法、识别标志和鉴别单位管理要求。国家危险废物名录应当动态调整。

75-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە دۆلەتنىڭ خەتەرلىك تاشلاندۇقلار تىزىملىكىنى تۈزۈپ، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى پەرقلەندۈرۈش ئۆلچىمى، پەرقلەندۈرۈش ئۇسۇلى، پەرقلەندۈرۈش بەلگىسى ۋە ئايرىيدىغان ئورۇنلارنىڭ بىرلىككە كەلگەن باشقۇرۇش تەلىپىنى بەلگىلىشى كېرەك. دۆلەتنىڭ خەتەرلىك تاشلاندۇقلار تىزىملىكىنى ھەرىكەتچان تەڭشەش كېرەك.

国务院生态环境主管部门根据危险废物的危害特性和产生数量，科学评估其环境风险，实施分级分类管理，建立信息化监管体系，并通过信息化手段管理、共享危险废物转移数据和信息。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى خەتەرلىك تاشلاندۇقنىڭ خەۋپ ئالاھىدىلىكى ۋە پەيدا بولۇش مىقدارىغا ئاساسەن، ئۇنىڭ مۇھىت خەۋپ-خەتىرىنى ئىلمىي باھالاپ، دەرىجە، تۈر بويىچە باشقۇرۇشنى يولغا قويۇپ، ئۇچۇرلاشتۇرۇپ نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش سىستېمىسى بەرپا قىلىدۇ ھەمدە ئۇچۇرلاشتۇرۇش ۋاسىتىسى ئارقىلىق خەتەرلىك تاشلاندۇقنى يۆتكەش سانلىق مەلۇماتى ۋە ئۇچۇرىنى باشقۇرىدۇ، ھەمبەھرىلەيدۇ.

第七十六条 省、自治区、直辖市人民政府应当组织有关部门编制危险废物集中处置设施、场所的建设规划，科学评估危险废物处置需求，合理布局危险废物集中处置设施、场所，确保本行政区域的危险废物得到妥善处置。

76-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى تەشكىللەپ، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇن قۇرۇلۇشى يىرىك پىلانى تۈزۈپ، خەتەرلىك تاشلاندۇقلەرنى بىر تەرەپ قىلىش ئېھتىياجىنى ئىلمىي باھالاپ، خەتەرلىك تاشلاندۇقلار مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىنىدىغان ئەسلىھە، سورۇنلارنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ خەتەرلىك تاشلاندۇقلىرىنى مۇۋاپىق بىر تەرەپ قىلىشىغا ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

编制危险废物集中处置设施、场所的建设规划，应当征求有关行业协会、企业事业单位、专家和公众等方面的意见。

خەتەرلىك تاشلاندۇقنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇن قۇرۇلۇشى يىرىك پىلانىنى تۈزۈشتە، مۇناسىۋەتلىك ساھە جەمئىيىتى، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئامما قاتارلىق تەرەپلەردىن پىكىر ئېلىش كېرەك.

相邻省、自治区、直辖市之间可以开展区域合作，统筹建设区域性危险废物集中处置设施、场所。

قوشنا ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەر ئارىسىدا رايون ھەمكارلىقىنى قانات يايدۇرۇپ، رايون خاراكتېرلىك خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇنلارنى بىرتۇتاش قۇرۇپ چىقسا بولىدۇ.

第七十七条 对危险废物的容器和包装物以及收集、贮存、运输、利用、处置危险废物的设施、场所，应当按照规定设置危险废物识别标志。

77-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇق قاچىسى ۋە ئورۇسى، شۇنىڭدەك خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىدىغان، ساقلايدىغان، توشۇيدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇنلارغا بەلگىلىمە بويىچە خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى پەرقلەندۈرۈش بەلگىسى ئورنىتىش كېرەك.

第七十八条 产生危险废物的单位，应当按照国家有关规定制定危险废物管理计划；建立危险废物管理台账，如实记录有关信息，并通过国家危险废物信息管理系统向所在地生态环境主管部门申报危险废物的种类、产生量、流向、贮存、处置等有关资料。

78-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇق پەيدا قىلىدىغان ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇش پىلانى تۈزۈشى كېرەك؛ خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇش ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزۇپ، مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى ئەينەن خاتىرىلەش ھەم دۆلەتنىڭ خەتەرلىك تاشلاندۇقلار ئۇچۇرىنى باشقۇرۇش سىستېمىسى ئارقىلىق تۇرۇشلۇق جايدىكى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنىڭ تۈرى، ئىشلەپچىقىرىش مىقدارى، ئېقىش يۆنىلىشى، ساقلاش، بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى مەلۇم قىلىش كېرەك.

前款所称危险废物管理计划应当包括减少危险废物产生量和降低危险废物危害性的措施以及危险废物贮存、利用、处置措施。危险废物管理计划应当报产生危险废物的单位所在地生态环境主管部门备案。

ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇش پىلانى خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارىنى ئازايتىش ۋە خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنىڭ زىيىنىنى تۆۋەنلىتىش تەدبىرلىرىنى، شۇنىڭدەك خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ساقلاش، پايدىلىنىش ۋە بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى كېرەك. خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇش پىلانىنى خەتەرلىك تاشلاندۇق پەيدا قىلىدىغان ئورۇن تۇرۇشلۇق ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.

产生危险废物的单位已经取得排污许可证的，执行排污许可管理制度的规定。

خەتەرلىك تاشلاندۇق پەيدا قىلغان ئورۇنلار بۇلغىما چىقىرىش ئىجازەتنامىسى ئالغان بولسا، بۇلغىما چىقىرىش ئىجازىتىنى باشقۇرۇش تۈزۈمىگە دائىر بەلگىلىمىلەرنى ئىجرا قىلىدۇ.

第七十九条 产生危险废物的单位，应当按照国家有关规定和环境保护标准要求贮存、利用、处置危险废物，不得擅自倾倒、堆放。

79-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇق پەيدا قىلغان ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى ۋە مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىدىكى تەلەپ بويىچە، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ساقلىشى، پايدىلىنىشى، بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆكسە، دۆۋىلەپ قويسا بولمايدۇ.

第八十条 从事收集、贮存、利用、处置危险废物经营活动的单位，应当按照国家有关规定申请取得许可证。许可证的具体管理办法由国务院制定。

80-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش تىجارىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىجازەتنامە ئېلىشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك. ئىجازەتنامىنى كونكرېت باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن تۈزىدۇ.

禁止无许可证或者未按照许可证规定从事危险废物收集、贮存、利用、处置的经营活动。

ئىجازەتنامە يوق ياكى ئىجازەتنامىدىكى بەلگىلىمە بويىچە خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش تىجارىتى بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ.

禁止将危险废物提供或者委托给无许可证的单位或者其他生产经营者从事收集、贮存、利用、处置活动。

خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئىجازەتنامىسى يوق ئورۇن ياكى باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرىگە يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشنى ھاۋالە قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第八十一条 收集、贮存危险废物，应当按照危险废物特性分类进行。禁止混合收集、贮存、运输、处置性质不相容而未经安全性处置的危险废物。

81-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاشتا، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ئاساسەن تۈرگە ئايرىش كېرەك. خاراكتېرى سىغمايدىغان، بىخەتەر بىر تەرەپ قىلىنمىغان خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئارىلاشتۇرۇپ يىغىش، ساقلاش، توشۇش، بىر تەرەپ قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

贮存危险废物应当采取符合国家环境保护标准的防护措施。禁止将危险废物混入非危险废物中贮存。

خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ساقلاشتا دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان مۇداپىئەلىنىش تەدبىرى قوللىنىش كېرەك. خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى خەتەرلىك تاشلاندۇقلارغا ئارىلاشتۇرۇپ ساقلاش مەنئى قىلىنىدۇ.

从事收集、贮存、利用、处置危险废物经营活动的单位，贮存危险废物不得超过一年；确需延长期限的，应当报经颁发许可证的生态环境主管部门批准；法律、行政法规另有规定的除外。

خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش تىجارەت پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئورۇنلار خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى بىر يىلدىن ئارتۇق ساقلىماسلىقى كېرەك؛ مۇددەتنى ئۇزارتىشقا ھەقىقەتەن توغرا كەلسە، ئىجازەتنامە بەرگەن ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا تەستىقلىتىش كېرەك؛ قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

第八十二条 转移危险废物的，应当按照国家有关规定填写、运行危险废物电子或者纸质转移联单。

82-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يۆتكىۋېتىشتە، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنىڭ ئېلېكتىرونلۇق ياكى قەغەز يۆتكەش بىرلەشمە تالونىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تولدۇرۇش، يۈرۈشتۈرۈش كېرەك.

跨省、自治区、直辖市转移危险废物的，应当向危险废物移出地省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门申请。移出地省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门应当及时商经接受地省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门同意后，在规定期限内批准转移该危险废物，并将批准信息通报相关省、自治区、直辖市人民政府生态环境主管部门和交通运输主管部门。未经批准的，不得转移。

خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىپ يۆتكىگەندە، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يۆتكىۋېتىدىغان جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئىلتىماس قىلىش كېرەك. يۆتكەپ چىقىرىۋېتىلىدىغان ۋىلايەتلىك، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋىلايەتلىك، ئۆلكىلىك ۋە بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك ھۆكۈمەت ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە شۇ خەتەرلىك تاشلاندۇقنى يۆتكەشنى تەستىقلىشى كېرەك، ھەمدە تەستىق ئۇچۇرىنى ئالاقىدار ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقىغا ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىدۇ. تەستىقلاتمىغانلارنى يۆتكەشكە بولمايدۇ.

危险废物转移管理应当全程管控、提高效率，具体办法由国务院生态环境主管部门会同国务院交通运输主管部门和公安部门制定。

خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يۆتكەپ باشقۇرۇشنى پۈتۈن جەرياننى باشقۇرۇش، تىزگىنلەش، ئۈنۈمنى ئۆستۈرۈش كېرەك، كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى ۋە جامائەت خەۋپسىزلىكى تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

第八十三条 运输危险废物，应当采取防止污染环境的措施，并遵守国家有关危险货物运输管理的规定。

83-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇق توشۇشتا، مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللىنىش ھەمدە دۆلەتنىڭ خەتەرلىك يۈكلەرنى توشۇشنى باشقۇرۇشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە رىئايە قىلىش كېرەك.

禁止将危险废物与旅客在同一运输工具上载运。

خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يولۇچىلار بىلەن بىر توشۇش قورالىغا قاچىلاپ توشۇش مەنئى قىلىنىدۇ.

第八十四条 收集、贮存、运输、利用、处置危险废物的场所、设施、设备和容器、包装物及其他物品转作他用时，应当按照国家有关规定经过消除污染处理，方可使用。

84-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىدىغان، ساقلايدىغان، توشۇيدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان سورۇن، ئەسلىھە، ئۈسكۈنە ۋە قاچا، ئورۇ ۋە باشقا بۇيۇملارنى باشقا ئىشلارغا ئىشلىتىشتە، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بۇلغىنىشنى تۈگىتىپ بىر تەرەپ قىلغاندىن كېيىن ئىشلىتىشكە بولىدۇ.

第八十五条 产生、收集、贮存、运输、利用、处置危险废物的单位，应当依法制定意外事故的防范措施和应急预案，并向所在地生态环境主管部门和其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门备案；生态环境主管部门和其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门应当进行检查。

85-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى پەيدا قىلغان، يىغقان، ساقلىغان، توشۇغان، پايدىلانغان، بىر تەرەپ قىلغان ئورۇنلار تاسادىپىي ھادىسىنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى ۋە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى قانۇن بويىچە تۈزۈشى ھەمدە شۇ جايدىكى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماققا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك؛ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار تەكشۈرۈشى كېرەك.

第八十六条 因发生事故或者其他突发性事件，造成危险废物严重污染环境的单位，应当立即采取有效措施消除或者减轻对环境的污染危害，及时通报可能受到污染危害的单位和居民，并向所在地生态环境主管部门和有关部门报告，接受调查处理。

86-ماددا ھادىسە ياكى باشقا تاسادىپىي ۋەقە يۈزبېرىپ، خەتەرلىك تاشلاندۇق پەيدا قىلىپ مۇھىتنى ئېغىر بۇلغىغان ئورۇنلار دەرھال ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ مۇھىتقا بولغان بۇلغىنىش خەۋپىنى تۈگىتىشى ياكى ئازايتىشى، بۇلغىنىش خەۋپى بار ئورۇن ۋە ئاھالىگە ۋاقتىدا خەۋەرلەندۈرۈشى ھەمدە شۇ جايدىكى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماققا دوكلات قىلىپ، تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشنى قوبۇل قىلىشى كېرەك.

第八十七条 在发生或者有证据证明可能发生危险废物严重污染环境、威胁居民生命财产安全时，生态环境主管部门或者其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门应当立即向本级人民政府和上一级人民政府有关部门报告，由人民政府采取防止或者减轻危害的有效措施。有关人民政府可以根据需要责令停止导致或者可能导致环境污染事故的作业。

87-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇق يۈز بېرىپ مۇھىتنى ئېغىر دەرىجىدە بۇلغايدىغان، ئاھالىنىڭ ھاياتى، مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىگە تەھدىت سېلىش ئېھتىمالى بارلىقىنى ئىسپاتلايدىغان ياكى دەلىل-ئىسپات بولسا، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىغا دەرھال دوكلات قىلىشى كېرەك، خەلق ھۆكۈمىتى خەتەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ياكى ئۇنى ئازايتىشنىڭ ئۈنۈملۈك تەدبىرىنى قوللىنىدۇ. مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئېھتىياجغا قاراپ مۇھىت بۇلغىنىش ھادىسىسى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ياكى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولغان مەشغۇلاتنى توختىتىشقا بۇيرۇسا بولىدۇ.

第八十八条 重点危险废物集中处置设施、场所退役前，运营单位应当按照国家有关规定对设施、场所采取污染防治措施。退役的费用应当预提，列入投资概算或者生产成本，专门用于重点危险废物集中处置设施、场所的退役。具体提取和管理办法，由国务院财政部门、价格主管部门会同国务院生态环境主管部门规定。

88-ماددا نۇقتىلىق خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇنلارنى چېكىندۈرۈشتىن بۇرۇن، تىجارەت ئورنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئەسلىھە، سورۇنلارغا بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەدبىرى قوللىنىشى كېرەك. چېكىندۈرۈلىدىغان خىراجەتنى ئالدىن ئېلىپ، سېلىنما تەخمىنىي ھېساباتى ياكى ئىشلەپچىقىرىش تەننەرخىگە كىرگۈزۈپ، نۇقتىلىق خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇنلارنى چېكىندۈرۈشكە مەخسۇس ئىشلىتىش كېرەك. كونكرېت ئېلىش ۋە باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى، باھا مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلەيدۇ.

第八十九条 禁止经中华人民共和国过境转移危险废物。

89-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ئارقىلىق خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى چېگرادىن ئۆتكۈزۈپ يۆتكەش مەنئى قىلىنىدۇ.

第九十条 医疗废物按照国家危险废物名录管理。县级以上地方人民政府应当加强医疗废物集中处置能力建设。

90-ماددا داۋالاش تاشلاندۇقلىرى دۆلەتنىڭ خەتەرلىك تاشلاندۇقلار تىزىملىكى بويىچە باشقۇرۇلىدۇ. ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش ئىقتىدار قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

县级以上人民政府卫生健康、生态环境等主管部门应当在各自职责范围内加强对医疗废物收集、贮存、运输、处置的监督管理，防止危害公众健康、污染环境。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سەھىيە-ساغلاملىق، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنى يىغىش، ساقلاش، توشۇش، بىر تەرەپ قىلىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئاممىنىڭ ساغلاملىقىغا خەۋپ يەتكۈزۈش، مۇھىتنى بۇلغاشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

医疗卫生机构应当依法分类收集本单位产生的医疗废物，交由医疗废物集中处置单位处置。医疗废物集中处置单位应当及时收集、运输和处置医疗废物。

داۋالاش-ساقلىق ساقلاش ئاپپاراتلىرى شۇ ئورۇن چىقارغان داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنى قانۇن بويىچە تۈرگە ئايرىپ توپلاپ، داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش ئورنىنىڭ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاپشۇرۇپ بېرىشى كېرەك. داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلغۇچى ئورۇنلار داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنى ۋاقتىدا يىغىشى، توشۇشى ۋە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

医疗卫生机构和医疗废物集中处置单位，应当采取有效措施，防止医疗废物流失、泄漏、渗漏、扩散。

داۋالاش-ساقلىقنى ساقلاش ئاپپاراتلىرى ۋە داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش ئورۇنلىرى ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، داۋالاش تاشلاندۇقلىرىنىڭ ئېقىپ كېتىشى، ئېقىپ كېتىشى، سىڭىپ كېتىشى، كېڭىيىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第九十一条 重大传染病疫情等突发事件发生时，县级以上人民政府应当统筹协调医疗废物等危险废物收集、贮存、运输、处置等工作，保障所需的车辆、场地、处置设施和防护物资。卫生健康、生态环境、环境卫生、交通运输等主管部门应当协同配合，依法履行应急处置职责。

91-ماددا ئېغىر، زور يۇقۇملۇق كېسەل يۇقۇمى قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقە يۈزبەرگەندە، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى داۋالاش تاشلاندۇقلىرى قاتارلىق خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاش، توشۇش، بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق خىزمەتلەرنى بىرتۇتاش پىلانلاپ ماسلاشتۇرۇپ، ئېھتىياجلىق ئاپتوموبىل، مەيدان، بىر تەرەپ تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرى ۋە مۇداپىئە ماددىي ئەشيالىرىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك. سەھىيە-ساغلاملىق، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، مۇھىت تازىلىقى، قاتناش-تىرانسپورت قاتارلىق مەسئۇل تارماقلار ماسلىشىپ، ھەمكارلىشىپ، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش-بىر تەرەپ قىلىش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى كېرەك.

第七章 保障措施

7-باب كاپالەت تەدبىرى

第九十二条 国务院有关部门、县级以上地方人民政府及其有关部门在编制国土空间规划和相关专项规划时，应当统筹生活垃圾、建筑垃圾、危险废物等固体废物转运、集中处置等设施建设需求，保障转运、集中处置等设施用地。

92-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانى ۋە مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس يىرىك پىلاننى تۈزگەندە، تۇرمۇش ئەخلىتى، قۇرۇلۇش ئەخلىتى، خەتەرلىك تاشلاندۇق قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقلارنى يۆتكەش، مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق ئەسلىھە قۇرۇلۇشى ئېھتىياجىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، يۆتكەپ توشۇش، مەركەزلىك بىر ياقلىق قىلىش قاتارلىق ئەسلىھەلەرگە ئىشلىتىلىدىغان يەرنى كاپالەتلەندۈرۈشى كېرەك.

第九十三条 国家采取有利于固体废物污染环境防治的经济、技术政策和措施，鼓励、支持有关方面采取有利于固体废物污染环境防治的措施，加强对从事固体废物污染环境防治工作人员的培训和指导，促进固体废物污染环境防治产业专业化、规模化发展。

93-ماددا دۆلەت قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشكە پايدىلىق ئىقتىساد، تېخنىكا سىياسىتى ۋە تەدبىرىنى قوللىنىپ، مۇناسىۋەتلىك تەرەپلەرنىڭ قاتتىق تاشلاندۇكنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدى ۋە ئۇنى تۈزەشىگە پايدىلىق تەدبىر قوللىنىشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، قاتتىق تاشلاندۇقىنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ قارشى تۇرۇش ۋە ئۇنى تۈزەش بىلەن شۇغۇللىنىدىغان خادىملارنى تەربىيەلەش ۋە يېتەكلەشنى كۈچەيتىپ، قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئىلگىرى سۈرۈش ۋە ئۇنى تۈزەش كەسپىنىڭ كەسىپلىشىپ، كۆلەملىشىپ تەرەققىي قىلىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第九十四条 国家鼓励和支持科研单位、固体废物产生单位、固体废物利用单位、固体废物处置单位等联合攻关，研究开发固体废物综合利用、集中处置等的新技术，推动固体废物污染环境防治技术进步。

94-ماددا دۆلەت پەن تەتقىقات ئورنى، قاتتىق تاشلاندۇق پەيدا قىلغۇچى ئورۇن، قاتتىق تاشلاندۇقتىن پايدىلانغۇچى ئورۇن، قاتتىق تاشلاندۇقنى بىر تەرەپ قىلغۇچى ئورۇن قاتارلىقلارنىڭ بىرلىشىپ ئۆتكەلگە ھۇجۇم قىلىشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، قاتتىق تاشلانداقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش، مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىقلارغا دائىر يېڭى تېخنىكىلارنى تەتقىق قىلىپ ئېچىپ، قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولىدۇ.

第九十五条 各级人民政府应当加强固体废物污染环境的防治，按照事权划分的原则安排必要的资金用于下列事项：

95-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى كۈچەيتىپ، ئىش ھوقۇقىنى ئايرىش پىرىنسىپى بويىچە زۆرۈر مەبلەغ ئورۇنلاشتۇرۇپ تۆۋەندىكى ئىشلارغا ئىشلىتىشى كېرەك :

（一）固体废物污染环境防治的科学研究、技术开发；

( 1 ) قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش توغرىسىدىكى پەن تەتقىقات، تېخنىكا تەرەققىياتى؛

（二）生活垃圾分类；

( 2 ) تۇرمۇش ئەخلىتىنى تۈرگە ئايرىش؛

（三）固体废物集中处置设施建设；

( 3 ) قاتتىق تاشلاندۇقنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشى؛

（四）重大传染病疫情等突发事件产生的医疗废物等危险废物应急处置；

( 4 ) ئېغىر، زور يۇقۇملۇق كېسەل يۇقۇمى قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەردىن پەيدا بولغان داۋالاش تاشلاندۇقلىرى قاتارلىق خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى جىددىي بىر تەرەپ قىلىش؛

（五）涉及固体废物污染环境防治的其他事项。

( 5 ) قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشكە چېتىلىدىغان باشقا ئىشلار.

使用资金应当加强绩效管理和审计监督，确保资金使用效益。

مەبلەغ ئىشلىتىشتە نەتىجە-ئۈنۈمنى باشقۇرۇش ۋە ئىقتىسادىي تەپتىش نازارەتچىلىكىنى كۈچەيتىپ، مەبلەغنىڭ ئىشلىتىلىش ئۈنۈمىگە ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.

第九十六条 国家鼓励和支持社会力量参与固体废物污染环境防治工作，并按照国家有关规定给予政策扶持。

96-ماددا دۆلەت ئىجتىمائىي كۈچلەرنىڭ قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش خىزمىتىگە قاتنىشىشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە سىياسەت مەدىتى بېرىدۇ.

第九十七条 国家发展绿色金融，鼓励金融机构加大对固体废物污染环境防治项目的信贷投放。

97-ماددا دۆلەت يېشىل پۇل مۇئامىلىنى راۋاجلاندۇرۇپ، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىنىڭ قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تۈرىگە ئىناۋەتلىك قەرز بېرىش سالمىقىنى ئاشۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

第九十八条 从事固体废物综合利用等固体废物污染环境防治工作的，依照法律、行政法规的规定，享受税收优惠。

98-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللانغانلار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە باجدا ئېتىبار بېرىلىدۇ.

国家鼓励并提倡社会各界为防治固体废物污染环境捐赠财产，并依照法律、行政法规的规定，给予税收优惠。

دۆلەت جەمئىيەتتىكى ھەر ساھەنىڭ قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئۈچۈن مال-مۈلۈك ئىئانە قىلىشىغا ئىلھام ۋە تەشەببۇس قىلىدۇ ھەمدە قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە باجدا ئېتىبار بېرىدۇ.

第九十九条 收集、贮存、运输、利用、处置危险废物的单位，应当按照国家有关规定，投保环境污染责任保险。

99-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغقان، ساقلىغان، توشۇغان، پايدىلانغان، بىر تەرەپ قىلغان ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە مۇھىت بۇلغىنىش جاۋابكارلىق سۇغۇرتىسىغا قاتنىشىشى كېرەك.

第一百条 国家鼓励单位和个人购买、使用综合利用产品和可重复使用产品。

100-ماددا دۆلەت ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىدىغان مەھسۇلاتنى ۋە تەكرار ئىشلىتىشكە ئىلھام بېرىدۇ.

县级以上人民政府及其有关部门在政府采购过程中，应当优先采购综合利用产品和可重复使用产品。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ھۆكۈمەت بىرتۇتاش سېتىۋېلىش جەريانىدا ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىدىغان مەھسۇلات ۋە تەكرار ئىشلەتكىلى بولىدىغان مەھسۇلاتنى ئالدىن سېتىۋېلىشى كېرەك.

第八章 法律责任

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第一百零一条 生态环境主管部门或者其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门违反本法规定，有下列行为之一，由本级人民政府或者上级人民政府有关部门责令改正，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员依法给予处分：

101-ماددا ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلسا، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ياكى يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ :

（一）未依法作出行政许可或者办理批准文件的；

( 1 ) قانۇن بويىچە مەمۇرىي ئىجازەت بەرمىگەن ياكى تەستىق ھۆججىتى بېجىرمىگەنلەر؛

（二）对违法行为进行包庇的；

( 2 ) قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى قانات ئاستىغا ئالغانلار؛

（三）未依法查封、扣押的；

( 3 ) قانۇن بويىچە پېچەتلەنمىگەن، تۇتۇپ قېلىنمىغانلار؛

（四）发现违法行为或者接到对违法行为的举报后未予查处的；

( 4 ) قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى بايقالغان ياكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىش پاش قىلىنغاندىن كېيىن تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىنمىغان بولسا؛

（五）有其他滥用职权、玩忽职守、徇私舞弊等违法行为的。

( 5 ) خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىش، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىش، نەپسانىيەتچىلىك قىلىش قاتارلىق قانۇنغا خىلاپ باشقا قىلمىشلارنى سادىر قىلغانلار.

依照本法规定应当作出行政处罚决定而未作出的，上级主管部门可以直接作出行政处罚决定。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە مەمۇرىي جازا قارارى چىقىرىشقا تېگىشلىك بولسىمۇ چىقىرىلمىغان بولسا، يۇقىرى دەرىجىلىك مەسئۇل تارماق بىۋاسىتە مەمۇرىي جازا قارارى چىقارسا بولىدۇ.

第一百零二条 违反本法规定，有下列行为之一，由生态环境主管部门责令改正，处以罚款，没收违法所得；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，可以责令停业或者关闭：

102-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، جەرىمانە قويىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن، ئىشنى توختىتىشقا ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇسا بولىدۇ :

（一）产生、收集、贮存、运输、利用、处置固体废物的单位未依法及时公开固体废物污染环境防治信息的；

( 1 ) قاتتىق تاشلاندۇقنى پەيدا قىلغان، يىغقان، ساقلىغان، توشۇغان، پايدىلانغان، بىر تەرەپ قىلغان ئورۇنلار قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئۇچۇرىنى قانۇن بويىچە ۋاقتىدا ئاشكارىلىمىغانلار؛

（二）生活垃圾处理单位未按照国家有关规定安装使用监测设备、实时监测污染物的排放情况并公开污染排放数据的；

( 2 ) تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلغۇچى ئورۇنلار كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىلىرىنى ئورنىتىش، ئىشلىتىش، بۇلغىما چىقىرىش ئەھۋالىنى ھەر ۋاقىت كۆزىتىپ ئۆلچەش ھەمدە بۇلغىما چىقىرىش سانلىق مەلۇماتىنى ئاشكارىلاشتا دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە ئەمەل قىلمىغان بولسا؛

（三）将列入限期淘汰名录被淘汰的设备转让给他人使用的；

( 3 ) بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە شاللاش تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلگەن شاللانغان ئۈسكۈنىنى باشقىلارنىڭ ئىشلىتىشىگە ئۆتۈنۈپ بەرگەنلەر؛

（四）在生态保护红线区域、永久基本农田集中区域和其他需要特别保护的区域内，建设工业固体废物、危险废物集中贮存、利用、处置的设施、场所和生活垃圾填埋场的；

( 4 ) ئېكولوگىيەنى قوغداش قىزىل سىزىقى رايونى، مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىز-ئېرىق مەركەزلەشكەن رايون ۋە ئالاھىدە قوغداشقا تېگىشلىك باشقا رايونلاردا، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى، خەتەرلىك تاشلاندۇقنى مەركەزلىك ساقلايدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇن ۋە تۇرمۇش ئەخلىتى كۆمۈش مەيدانى قۇرغانلار؛

（五）转移固体废物出省、自治区、直辖市行政区域贮存、处置未经批准的；

( 5 ) قاتتىق تاشلاندۇقنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرنىڭ مەمۇرىي رايونىدىن يۆتكەپ ساقلاش، بىر تەرەپ قىلىشتا تەستىقلاتمىغانلار؛

（六）转移固体废物出省、自治区、直辖市行政区域利用未报备案的；

( 6 ) قاتتىق تاشلاندۇقنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر مەمۇرىي رايونلىرىدىن يۆتكەپ پايدىلىنىپ ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللىمىغانلار؛

（七）擅自倾倒、堆放、丢弃、遗撒工业固体废物，或者未采取相应防范措施，造成工业固体废物扬散、流失、渗漏或者其他环境污染的；

( 7 ) سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆككەن، دۆۋىلىگەن، تاشلىۋەتكەن، چاچقان ياكى مۇناسىپ مۇداپىئەلىنىش تەدبىرى قوللانماي، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنىڭ تارقىلىپ كېتىشى، ئېقىپ كېتىشى، سىڭىپ كېتىشى ياكى باشقا مۇھىتنىڭ بۇلغىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلار؛

（八）产生工业固体废物的单位未建立固体废物管理台账并如实记录的；

( 8 ) سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى پەيدا قىلغان ئورۇن قاتتىق تاشلاندۇق باشقۇرۇش ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزمىغان ھەمدە ئەينەن خاتىرىلىگەن بولسا؛

（九）产生工业固体废物的单位违反本法规定委托他人运输、利用、处置工业固体废物的；

( 9 ) سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى چىقارغان ئورۇنلار مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى توشۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىشنى باشقىلارغا ھاۋالە قىلغانلار؛

（十）贮存工业固体废物未采取符合国家环境保护标准的防护措施的；

( 10 ) سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى ساقلاشتا دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان مۇداپىئەلىنىش تەدبىرى قوللانمىغانلار؛

（十一）单位和其他生产经营者违反固体废物管理其他要求，污染环境、破坏生态的。

( 11 ) ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار قاتتىق تاشلاندۇقنى باشقۇرۇشقا دائىر باشقا تەلەپلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، مۇھىتنى بۇلغىغان، ئېكولوگىيەنى بۇزغانلار.

有前款第一项、第八项行为之一，处五万元以上二十万元以下的罚款；有前款第二项、第三项、第四项、第五项、第六项、第九项、第十项、第十一项行为之一，处十万元以上一百万元以下的罚款；有前款第七项行为，处所需处置费用一倍以上三倍以下的罚款，所需处置费用不足十万元的，按十万元计算。对前款第十一项行为的处罚，有关法律、行政法规另有规定的，适用其规定。

ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 1 ) تارماقچىسى، ( 8 ) تارماقچىسىدىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 2 ) تارماقچىسى، 3-تارماقچىسى، ( 4 ) تارماقچىسى ۋە 5 ( تارماقچىسى )، ( 6 ) تۈرچىسى، ( 9 ) تۈردىشى، ( 10 ) تۈرى ۋە 11-تارماقچىسىدىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىگە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئالدىنقى تارماقنىڭ 7-تارماقچىسىدىكى قىلمىش سادىر قىلىنىپ، بىر تەرەپ قىلىشقا تېگىشلىك خىراجەت بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلۇپ، بىر تەرەپ قىلىش خىراجىتى 100 مىڭ يۈەنگە يەتمىسە، 100 مىڭ يۈەن بويىچە ھېسابلىنىدۇ. ئالدىنقى تارماقنىڭ 11-تۈرلۈك قىلمىشىغا بېرىلىدىغان جازا توغرىسىدا ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

第一百零三条 违反本法规定，以拖延、围堵、滞留执法人员等方式拒绝、阻挠监督检查，或者在接受监督检查时弄虚作假的，由生态环境主管部门或者其他负有固体废物污染环境防治监督管理职责的部门责令改正，处五万元以上二十万元以下的罚款；对直接负责的主管人员和其他直接责任人员，处二万元以上十万元以下的罚款。

103-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قانۇن ئىجرا قىلغۇچىلارنى سۆرەلمىلىك قىلىش، قورشىۋېلىش، تۇرۇۋېلىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن رەت قىلغان، تەكشۈرۈشكە توسقۇنلۇق قىلغان ياكى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلغاندا ساختىپەزلىك قىلغانلارنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百零四条 违反本法规定，未依法取得排污许可证产生工业固体废物的，由生态环境主管部门责令改正或者限制生产、停产整治，处十万元以上一百万元以下的罚款；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，责令停业或者关闭。

104-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قانۇن بويىچە بۇلغىما چىقىرىش ئىجازەتنامىسى ئالماي سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى پەيدا قىلغانلارنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە ياكى ئىشلەپچىقىرىشقا چەك قويۇپ، ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىپ، ئىشنى توختىتىش ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇيدۇ.

第一百零五条 违反本法规定，生产经营者未遵守限制商品过度包装的强制性标准的，由县级以上地方人民政府市场监督管理部门或者有关部门责令改正；拒不改正的，处二千元以上二万元以下的罚款；情节严重的，处二万元以上十万元以下的罚款。

105-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت قىلغۇچىلار تاۋارلارنى زىيادە ئوراپ قاچىلاشنى چەكلەيدىغان مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك ئۆلچەمگە ئەمەل قىلمىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ بازار نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى ياكى مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا 2000 يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百零六条 违反本法规定，未遵守国家有关禁止、限制使用不可降解塑料袋等一次性塑料制品的规定，或者未按照国家有关规定报告塑料袋等一次性塑料制品的使用情况的，由县级以上地方人民政府商务、邮政等主管部门责令改正，处一万元以上十万元以下的罚款。

106-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، دۆلەتنىڭ پارچىلىغىلى بولمايدىغان سولياۋ خالتا قاتارلىق بىر قېتىملىق سولياۋ بۇيۇملارنى ئىشلىتىشنى مەنئى قىلىش، ئىشلىتىشكە چەك قويۇش توغرىسىدىكى بەلگىلىمىسىگە رىئايە قىلمىغان ياكى سولياۋ خالتا قاتارلىق بىرقېتىملىق سولياۋ بۇيۇملارنىڭ ئىشلىتىلىش ئەھۋالىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە دوكلات قىلمىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سودا، پوچتا قاتارلىق مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百零七条 从事畜禽规模养殖未及时收集、贮存、利用或者处置养殖过程中产生的畜禽粪污等固体废物的，由生态环境主管部门责令改正，可以处十万元以下的罚款；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，责令停业或者关闭。

107-ماددا چارۋا-قۇش كۆلەملىك باقمىچىلىقى بىلەن شۇغۇللىنىپ، باقمىچىلىق جەريانىدا پەيدا بولغان چارۋا-قۇش قىغ-ماياقلىرى قاتارلىق قاتتىق تاشلاندۇقلارنى ۋاقتىدا يىغىۋالمىغان، ساقلىمىغان، پايدىلانمىغان ياكى بىر تەرەپ قىلمىغانلارنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىپ، ئىشنى توختىتىش ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇيدۇ.

第一百零八条 违反本法规定，城镇污水处理设施维护运营单位或者污泥处理单位对污泥流向、用途、用量等未进行跟踪、记录，或者处理后的污泥不符合国家有关标准的，由城镇排水主管部门责令改正，给予警告；造成严重后果的，处十万元以上二十万元以下的罚款；拒不改正的，城镇排水主管部门可以指定有治理能力的单位代为治理，所需费用由违法者承担。

108-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، شەھەر-بازار يۇندى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسىنى ئاسرىغۇچى، تىجارەت قىلغۇچى ئورۇنلار ياكى لاي-لاتقا بىر تەرەپ قىلغۇچى ئورۇنلار لاي-لاتقىنىڭ ئېقىش يۆنىلىشى، ئىشلىتىلىش ئورنى، ئىشلىتىلىش مىقدارى قاتارلىقلارنى ئىز قوغلاپ خاتىرىلىمىگەن ياكى بىر تەرەپ قىلىنغاندىن كېيىنكى لاي-لاتقا دۆلەتنىڭ ئالاقىدار ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمىگەن بولسا، شەھەر-يېزا سۇ چىقىرىش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ؛ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلسا، شەھەر-بازاردىكى سۇ چىقىرىۋېتىش مەسئۇل تارمىقى ۋاكالىتەن تۈزەش ئىقتىدارى بار ئورۇننى بەلگىلەپ قويسا بولىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ.

违反本法规定，擅自倾倒、堆放、丢弃、遗撒城镇污水处理设施产生的污泥和处理后的污泥的，由城镇排水主管部门责令改正，处二十万元以上二百万元以下的罚款，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员处二万元以上十万元以下的罚款；造成严重后果的，处二百万元以上五百万元以下的罚款，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员处五万元以上五十万元以下的罚款；拒不改正的，城镇排水主管部门可以指定有治理能力的单位代为治理，所需费用由违法者承担。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، شەھەر-بازار پاسكىنا سۈيىنى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرىدىن كەلگەن لاي ۋە بىر تەرەپ قىلىنغاندىن كېيىنكى لاينى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆككەن، دۆۋىلىگەن، تاشلىۋەتكەن، چېچىۋەتكەنلەرنى شەھەر-بازار سۇ چىقىرىش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 2 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارغا 2 مىليون يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلسا، شەھەر-بازاردىكى سۇ چىقىرىۋېتىش مەسئۇل تارمىقى ۋاكالىتەن تۈزەش ئىقتىدارى بار ئورۇننى بەلگىلەپ قويسا بولىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第一百零九条 违反本法规定，生产、销售、进口或者使用淘汰的设备，或者采用淘汰的生产工艺的，由县级以上地方人民政府指定的部门责令改正，处十万元以上一百万元以下的罚款，没收违法所得；情节严重的，由县级以上地方人民政府指定的部门提出意见，报经有批准权的人民政府批准，责令停业或者关闭。

109-ماددا شاللىۋېتىلگەن ئۈسكۈنىلەرنى ئىشلەپچىقارغان، ساتقان، ئىمپورت قىلغان ياكى ئىشلەتكەن ياكى شاللىۋېتىلگەن ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتىنى قوللانغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن تارماق پىكىر بېرىدۇ، تەستىقلاش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىدۇ، ئىشنى توختىتىش ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇيدۇ.

第一百一十条 尾矿、煤矸石、废石等矿业固体废物贮存设施停止使用后，未按照国家有关环境保护规定进行封场的，由生态环境主管部门责令改正，处二十万元以上一百万元以下的罚款。

110-ماددا قالدۇق رۇدا، كۆمۈر تېشى، كېرەكسىز تاش قاتارلىق كانچىلىقنىڭ قاتتىق تاشلاندۇقلىرىنى ساقلاش ئەسلىھەلىرى ئىشلىتىشتىن توختىتىلغاندىن كېيىن، مەيداننى دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە پېچەتلىمىگەنلەرنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百一十一条 违反本法规定，有下列行为之一，由县级以上地方人民政府环境卫生主管部门责令改正，处以罚款，没收违法所得：

111-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، جەرىمانە قويىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ :

（一）随意倾倒、抛撒、堆放或者焚烧生活垃圾的；

( 1 ) تۇرمۇش ئەخلىتىنى خالىغانچە تۆككەن، چاچقان، دۆۋىلەپ قويغان ياكى كۆيدۈرگەنلەر؛

（二）擅自关闭、闲置或者拆除生活垃圾处理设施、场所的；

( 2 ) تۇرمۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەلىرى، سورۇنىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تاقىۋەتكەن، بىكار قويۇۋەتكەن ياكى چۇۋۇۋەتكەنلەر؛

（三）工程施工单位未编制建筑垃圾处理方案报备案，或者未及时清运施工过程中产生的固体废物的；

( 3 ) قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى بىر تەرەپ قىلىش لايىھەسىنى تۈزۈپ ئەنگە ئالدۇرمىغان ياكى قۇرۇلۇش قىلىش جەريانىدا پەيدا بولغان قاتتىق تاشلاندۇقنى ۋاقتىدا تازىلاپ توشۇمىغان بولسا؛

（四）工程施工单位擅自倾倒、抛撒或者堆放工程施工过程中产生的建筑垃圾，或者未按照规定对施工过程中产生的固体废物进行利用或者处置的；

( 4 ) قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش قىلىش جەريانىدا پەيدا بولغان قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆككەن، چاچقان ياكى دۆۋىلەپ قويغان ياكى قۇرۇلۇش قىلىش جەريانىدا كېلىپ چىققان قاتتىق تاشلاندۇقتىن پايدىلىنىش ياكى ئۇنى بىر تەرەپ قىلىشتا بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغانلار؛

（五）产生、收集厨余垃圾的单位和其他生产经营者未将厨余垃圾交由具备相应资质条件的单位进行无害化处理的；

( 5 ) ئاشخانا قالدۇق ئەخلىتىنى پەيدا قىلغان، يىغقان ئورۇن ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرى ئاشخانا قالدۇق ئەخلەتنى مۇناسىپ سالاھىيەت شەرتىنى ھازىرلىغان ئورۇننىڭ زىيانسىزلاشتۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىشىغا تاپشۇرۇپ بەرمىسە؛

（六）畜禽养殖场、养殖小区利用未经无害化处理的厨余垃圾饲喂畜禽的；

( 6 ) چارۋا، ئۆي قۇشلىرى باقمىچىلىق مەيدانى، باقمىچىلىق رايونىدىن پايدىلىنىپ زىيانسىزلاندۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىنمىغان ئاشخانا قالدۇق ئەخلىتىدىن پايدىلىنىپ چارۋا، ئۆي قۇشلىرىنى باققانلار؛

（七）在运输过程中沿途丢弃、遗撒生活垃圾的。

( 7 ) توشۇش جەريانىدا يول بويىغا تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى تاشلىغان، چاچقانلار.

单位有前款第一项、第七项行为之一，处五万元以上五十万元以下的罚款；单位有前款第二项、第三项、第四项、第五项、第六项行为之一，处十万元以上一百万元以下的罚款；个人有前款第一项、第五项、第七项行为之一，处一百元以上五百元以下的罚款。

ئورۇنلارغا ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 1 )، ( 7 ) تارماقچىسىدىكى قىلمىشلارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 2 )، ( 3 )، ( 4 )، ( 5 )، ( 6 ) تارماقچىسىدىكى قىلمىشلارنىڭ بىرى كۆرۈلگەن ئورۇنلارغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ شەخسلەرگە ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 1 )، ( 5 )، ( 7 ) تارماقچىسىدىكى قىلمىشلارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، 100 يۈەندىن يۇقىرى، 500 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

违反本法规定，未在指定的地点分类投放生活垃圾的，由县级以上地方人民政府环境卫生主管部门责令改正；情节严重的，对单位处五万元以上五十万元以下的罚款，对个人依法处以罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۇرمۇش ئەخلىتىنى بەلگىلەنگەن ئورۇنغا تۈرگە ئايرىپ تاشلىمىغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت تازىلىقى مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلارغا ئورۇنغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، شەخسكە قانۇن بويىچە جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百一十二条 违反本法规定，有下列行为之一，由生态环境主管部门责令改正，处以罚款，没收违法所得；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，可以责令停业或者关闭：

112-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، جەرىمانە قويىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن، ئىشنى توختىتىشقا ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇسا بولىدۇ :

（一）未按照规定设置危险废物识别标志的；

( 1 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى پەرقلەندۈرۈش بەلگىسى قويۇشتا بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغانلار؛

（二）未按照国家有关规定制定危险废物管理计划或者申报危险废物有关资料的；

( 2 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇش پىلانىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە ئەمەل قىلماي ياكى خەتەرلىك تاشلاندۇقلارغا مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى ئىلتىماس قىلمىغانلار؛

（三）擅自倾倒、堆放危险废物的；

( 3 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆككەن، دۆۋىلەپ قويغانلار؛

（四）将危险废物提供或者委托给无许可证的单位或者其他生产经营者从事经营活动的；

( 4 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئىجازەتنامىسى يوق ئورۇن ياكى باشقا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەتچىگە تىجارەت پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشنى ھاۋالە قىلغانلار؛

（五）未按照国家有关规定填写、运行危险废物转移联单或者未经批准擅自转移危险废物的；

( 5 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يۆتكەش بىرلەشمە تالونىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تولدۇرمىغان، يۈرگۈزمىگەن ياكى تەستىقلاتماي تۇرۇپ، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن يۆتكىمىگەنلەر؛

（六）未按照国家环境保护标准贮存、利用、处置危险废物或者将危险废物混入非危险废物中贮存的；

( 6 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى دۆلەتنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمى بويىچە ساقلىمىغان، پايدىلانمىغان، بىر تەرەپ قىلمىغان ياكى خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى خەتەردىن باشقا تاشلاندۇقلارغا ئارىلاشتۇرۇپ ساقلىمىغانلار؛

（七）未经安全性处置，混合收集、贮存、运输、处置具有不相容性质的危险废物的；

( 7 ) بىخەتەر بىر تەرەپ قىلماي تۇرۇپ، سىغىشالماسلىق خاراكتېرىگە ئىگە خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئارىلاشتۇرۇپ يىغقان، ساقلىغان، توشۇغان، بىر تەرەپ قىلغانلار؛

（八）将危险废物与旅客在同一运输工具上载运的；

( 8 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقنى يولۇچى بىلەن بىر توشۇش قورالىغا قاچىلىغانلار؛

（九）未经消除污染处理，将收集、贮存、运输、处置危险废物的场所、设施、设备和容器、包装物及其他物品转作他用的；

( 9 ) بۇلغىنىشنى تۈگىتىپ بىر تەرەپ قىلماي تۇرۇپ، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغقان، ساقلىغان، توشۇغان، بىر تەرەپ قىلغان سورۇن، ئەسلىھە، ئۈسكۈنە ۋە قاچا، ئورۇ ۋە باشقا بۇيۇملارنى باشقا ئىشقا ئىشلەتكەنلەر؛

（十）未采取相应防范措施，造成危险废物扬散、流失、渗漏或者其他环境污染的；

( 10 ) مۇناسىپ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللانماي، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنىڭ تارقىلىپ كېتىشى، ئېقىپ كېتىشى، سىڭىپ كېتىشى ياكى باشقا مۇھىتنى بۇلغىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلار؛

（十一）在运输过程中沿途丢弃、遗撒危险废物的；

( 11 ) توشۇش جەريانىدا يول بويى خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى تاشلىۋەتكەن، چاچقانلار؛

（十二）未制定危险废物意外事故防范措施和应急预案的；

( 12 ) خەتەرلىك تاشلاندۇق، تاسادىپىي ھادىسىنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى ۋە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى تۈزمىگەنلەر؛

（十三）未按照国家有关规定建立危险废物管理台账并如实记录的。

( 13 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇش ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزۇشتا دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە ئەمەل قىلمىغان ھەمدە ئەينەن خاتىرىلىمىگەنلەر.

有前款第一项、第二项、第五项、第六项、第七项、第八项、第九项、第十二项、第十三项行为之一，处十万元以上一百万元以下的罚款；有前款第三项、第四项、第十项、第十一项行为之一，处所需处置费用三倍以上五倍以下的罚款，所需处置费用不足二十万元的，按二十万元计算。

ئالدىنقى تارماقنىڭ 1-تارمىقى، 2-تارمىقى، 5-تارمىقى، 6-تارمىقى، 7-تارمىقى، 8-تارمىقى، 9-تارمىقى، 12-تارمىقى، 13-تارمىقىدىكى قىلمىشلارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 3 )، ( 4 )، ( 10 )، ( 11 ) تارماقچىسىدىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارغا بىر تەرەپ قىلىشقا تېگىشلىك خىراجەت ئۈچ ھەسسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، بىر تەرەپ قىلىشقا كېتىدىغان خىراجەت 200 مىڭ يۈەنگە يەتمىسە، 200 مىڭ يۈەن بويىچە ھېسابلىنىدۇ.

第一百一十三条 违反本法规定，危险废物产生者未按照规定处置其产生的危险废物被责令改正后拒不改正的，由生态环境主管部门组织代为处置，处置费用由危险废物产生者承担；拒不承担代为处置费用的，处代为处置费用一倍以上三倍以下的罚款。

113-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خەتەرلىك تاشلاندۇق ھاسىل قىلغۇچىلار پەيدا بولغان خەتەرلىك تاشلاندۇقنى بەلگىلىمە بويىچە بىر تەرەپ قىلماي، تۈزىتىشكە بۇيرۇلغاندىن كېيىن تۈزىتىشنى رەت قىلسا، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋاكالىتەن بىر تەرەپ قىلىشقا تەشكىللەيدۇ، بىر تەرەپ قىلىش خىراجىتىنى خەتەرلىك تاشلاندۇق ھاسىل قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ؛ ۋاكالىتەن بىر تەرەپ قىلىش خىراجىتىنى ئۈستىگە ئېلىشنى رەت قىلغانلارغا ۋاكالىتەن بىر تەرەپ تەرەپ قىلىش خىراجىتىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百一十四条 无许可证从事收集、贮存、利用、处置危险废物经营活动的，由生态环境主管部门责令改正，处一百万元以上五百万元以下的罚款，并报经有批准权的人民政府批准，责令停业或者关闭；对法定代表人、主要负责人、直接负责的主管人员和其他责任人员，处十万元以上一百万元以下的罚款。

114-ماددا خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلارنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 1 مىليون يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ ھەمدە تەستىقلاش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىپ، ئىش توختىتىش ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىل، ئاساسلىق مەسئۇل كىشى، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا جاۋابكارلارغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

未按照许可证规定从事收集、贮存、利用、处置危险废物经营活动的，由生态环境主管部门责令改正，限制生产、停产整治，处五十万元以上二百万元以下的罚款；对法定代表人、主要负责人、直接负责的主管人员和其他责任人员，处五万元以上五十万元以下的罚款；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，责令停业或者关闭，还可以由发证机关吊销许可证。

ئىجازەتنامىدىكى بەلگىلىمە بويىچە خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش تىجارىتى بىلەن شۇغۇللانغانلارنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئىشلەپچىقىرىشقا، ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تۈزەشكە چەك قويىدۇ، 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 2 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىل، ئاساسلىق مەسئۇل كىشى، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا جاۋابكارلارغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن، ئىشنى توختىتىش ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلىدۇ، ئىجازەتنامىنى گۇۋاھنامە تارقاتقان ئورگان بىكار قىلسىمۇ بولىدۇ.

第一百一十五条 违反本法规定，将中华人民共和国境外的固体废物输入境内的，由海关责令退运该固体废物，处五十万元以上五百万元以下的罚款。

115-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چېگرا سىرتىدىكى قاتتىق تاشلاندۇقلارنى چېگرا ئىچىگە كىرگۈزگەنلەرنى تاموژنا شۇ قاتتىق تاشلاندۇقنى قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ، 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

承运人对前款规定的固体废物的退运、处置，与进口者承担连带责任。

توشۇغۇچى ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن قاتتىق تاشلاندۇقنى قايتۇرسا، بىر تەرەپ قىلسا، ئىمپورت قىلغۇچى بىلەن بىرلىكتە چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第一百一十六条 违反本法规定，经中华人民共和国过境转移危险废物的，由海关责令退运该危险废物，处五十万元以上五百万元以下的罚款。

116-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى چېگرادىن ئۆتكۈزۈپ يۆتكىۋەتكەن تاشلاندۇقلارنى تاموژنا قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ، 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百一十七条 对已经非法入境的固体废物，由省级以上人民政府生态环境主管部门依法向海关提出处理意见，海关应当依照本法第一百一十五条的规定作出处罚决定；已经造成环境污染的，由省级以上人民政府生态环境主管部门责令进口者消除污染。

117-ماددا چېگرادىن قانۇنسىز كىرگەن قاتتىق تاشلاندۇقنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تاموژنىغا قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش پىكرى بېرىدۇ، تاموژنا مۇشۇ قانۇننىڭ 115-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا قارارى چىقىرىشى كېرەك؛ مۇھىت بۇلغىنىشنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلارنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ئىمپورت قىلغۇچىنى بۇلغىنىشنى تۈگىتىشكە بۇيرۇيدۇ.

第一百一十八条 违反本法规定，造成固体废物污染环境事故的，除依法承担赔偿责任外，由生态环境主管部门依照本条第二款的规定处以罚款，责令限期采取治理措施；造成重大或者特大固体废物污染环境事故的，还可以报经有批准权的人民政府批准，责令关闭。

118-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قاتتىق تاشلاندۇق چىقىرىپ مۇھىتنى بۇلغاش ھادىسىسى پەيدا قىلغانلارغا قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالغانلىرىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى مۇشۇ ماددىنىڭ 2-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جەرىمانە قويىدۇ، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزەش تەدبىرى قوللىنىشقا بۇيرۇيدۇ؛ ئېغىر، زور ياكى پەۋقۇلئاددە زور قاتتىق تاشلاندۇق مۇھىتنى بۇلغاش ھادىسىسى پەيدا قىلغانلار تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىپ، تاقاشقا بۇيرۇسىمۇ بولىدۇ.

造成一般或者较大固体废物污染环境事故的，按照事故造成的直接经济损失的一倍以上三倍以下计算罚款；造成重大或者特大固体废物污染环境事故的，按照事故造成的直接经济损失的三倍以上五倍以下计算罚款，并对法定代表人、主要负责人、直接负责的主管人员和其他责任人员处上一年度从本单位取得的收入百分之五十以下的罚款。

ئادەتتىكى ياكى بىرقەدەر زور قاتتىق تاشلاندۇق مۇھىتنى بۇلغاش ھادىسىسى پەيدا قىلغانلارغا ھادىسە كەلتۈرۈپ چىقارغان بىۋاسىتە ئىقتىسادىي زىياننىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە ھېسابلىنىدۇ؛ ئېغىر ياكى پەۋقۇلئاددە زور قاتتىق تاشلاندۇق پەيدا قىلىپ مۇھىتنى بۇلغىغانلارغا جەرىمانە ھادىسە كەلتۈرۈپ چىقارغان بىۋاسىتە ئىقتىسادىي زىياننىڭ ئۈچ ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن بويىچە ھېسابلىنىدۇ ھەمدە قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىل، ئاساسلىق مەسئۇل خادىم، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا جاۋابكارلارغا ئالدىنقى يىلى شۇ ئورۇندىن ئالغان كىرىمنىڭ 50 پىرسەنتىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百一十九条 单位和其他生产经营者违反本法规定排放固体废物，受到罚款处罚，被责令改正的，依法作出处罚决定的行政机关应当组织复查，发现其继续实施该违法行为的，依照《中华人民共和国环境保护法》的规定按日连续处罚。

119-ماددا ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرىدىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا قاتتىق تاشلاندۇق چىقارغانلىرى، جەرىمانە جازاسى بېرىلگەنلىرى، تۈزىتىشكە بۇيرۇلغانلىرىنى قانۇن بويىچە جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگان قايتا تەكشۈرۈشكە تەشكىللىشى، ئۇلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ شۇ قىلمىشنى داۋاملىق سادىر قىلىۋاتقانلىقىنى بايقىغانلىرىغا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە كۈن ئۇدا جازا بېرىشى كېرەك.

第一百二十条 违反本法规定，有下列行为之一，尚不构成犯罪的，由公安机关对法定代表人、主要负责人、直接负责的主管人员和其他责任人员处十日以上十五日以下的拘留；情节较轻的，处五日以上十日以下的拘留：

120-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغان بولسىمۇ، جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلەرگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىل، ئاساسلىق مەسئۇل خادىم، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا جاۋابكارلارغا 10 كۈندىن يۇقىرى، 15 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى بېرىدۇ؛ قىلمىشى يېنىكرەك بولغانلارغا بەش كۈندىن يۇقىرى، 10 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى بېرىلىدۇ :

（一）擅自倾倒、堆放、丢弃、遗撒固体废物，造成严重后果的；

( 1 ) قاتتىق تاشلاندۇقلارنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن تۆكۈپ، دۆۋىلەپ، تاشلاپ، چېچىپ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلار؛

（二）在生态保护红线区域、永久基本农田集中区域和其他需要特别保护的区域内，建设工业固体废物、危险废物集中贮存、利用、处置的设施、场所和生活垃圾填埋场的；

( 2 ) ئېكولوگىيەنى قوغداش قىزىل سىزىقى رايونى، مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىز-ئېرىق مەركەزلەشكەن رايون ۋە ئالاھىدە قوغداشقا تېگىشلىك باشقا رايونلاردا، سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى، خەتەرلىك تاشلاندۇقنى مەركەزلىك ساقلايدىغان، پايدىلىنىدىغان، بىر تەرەپ قىلىدىغان ئەسلىھە، سورۇن ۋە تۇرمۇش ئەخلىتى كۆمۈش مەيدانى قۇرغانلار؛

（三）将危险废物提供或者委托给无许可证的单位或者其他生产经营者堆放、利用、处置的；

( 3 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى ئىجازەتنامىسى يوق ئورۇن ياكى باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرىگە دۆۋىلەپ قويۇش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىشقا ھاۋالە قىلغانلار؛

（四）无许可证或者未按照许可证规定从事收集、贮存、利用、处置危险废物经营活动的；

( 4 ) ئىجازەتنامىسى بولمىغان ياكى ئىجازەتنامىدىكى بەلگىلىمە بويىچە خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى يىغىش، ساقلاش، پايدىلىنىش، بىر تەرەپ قىلىش تىجارىتى بىلەن شۇغۇللانمىغانلار؛

（五）未经批准擅自转移危险废物的；

( 5 ) خەتەرلىك تاشلاندۇقنى تەستىقلاتماي تۇرۇپ ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن يۆتكىگەنلەر؛

（六）未采取防范措施，造成危险废物扬散、流失、渗漏或者其他严重后果的。

( 6 ) ئالدىنى ئېلىش تەدبىرى قوللانماي، خەتەرلىك تاشلاندۇق چېچىلىپ كېتىش، ئېقىپ كېتىش، سىڭىپ كېتىش ياكى باشقا ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلار.

第一百二十一条 固体废物污染环境、破坏生态，损害国家利益、社会公共利益的，有关机关和组织可以依照《中华人民共和国环境保护法》、《中华人民共和国民事诉讼法》、《中华人民共和国行政诉讼法》等法律的规定向人民法院提起诉讼。

121-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقلار مۇھىتنى بۇلغىغان، ئېكولوگىيەگە بۇزغۇنچىلىق قىلغان، دۆلەت مەنپەئىتى، ئاممىۋى مەنپەئەتكە زىيان يەتكۈزگەندە، ئالاقىدار ئورگان ۋە تەشكىلاتلار «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ ھەق تەلەپ دەۋا قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي دەۋا قانۇنى»قاتارلىق قانۇنلاردىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ.

第一百二十二条 固体废物污染环境、破坏生态给国家造成重大损失的，由设区的市级以上地方人民政府或者其指定的部门、机构组织与造成环境污染和生态破坏的单位和其他生产经营者进行磋商，要求其承担损害赔偿责任；磋商未达成一致的，可以向人民法院提起诉讼。

122-ماددا قاتتىق تاشلاندۇقتىن مۇھىتنى بۇلغاپ، ئېكولوگىيەنى بۇزۇپ دۆلەتكە زور زىيان سالغانلىرىنى رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ياكى ئۇ بېكىتكەن تارماق، ئاپپارات مۇھىتنى بۇلغىغان ۋە ئېكولوگىيەنى بۇزغان ئورۇن ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرى بىلەن كېڭىشىپ، ئۇنىڭدىن زىياننى تۆلەش جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشنى تەلەپ قىلىدۇ؛ كېڭىشىپ بىرلىككە كېلەلمىسە، خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ.

对于执法过程中查获的无法确定责任人或者无法退运的固体废物，由所在地县级以上地方人民政府组织处理。

قانۇن ئىجرا قىلىش جەريانىدا تەكشۈرۈپ قولغا چۈشۈرگەن جاۋابكارنى بېكىتكىلى بولمايدىغان ياكى قايتۇرغىلى بولمايدىغان قاتتىق تاشلاندۇقلارنى شۇ جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەشكىللەپ بىر تەرەپ قىلىدۇ.

第一百二十三条 违反本法规定，构成违反治安管理行为的，由公安机关依法给予治安管理处罚；构成犯罪的，依法追究刑事责任；造成人身、财产损害的，依法承担民事责任。

123-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئامانلىق باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلمىش شەكىللەندۈرگەنلەرگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇن بويىچە ئامانلىق باشقۇرۇش جازاسى بېرىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛ جىسمانىي ۋە مال-مۈلۈك زىيىنى سالغانلار قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第九章 附则

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一百二十四条 本法下列用语的含义：

124-ماددا بۇ قانۇندىكى تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

（一）固体废物，是指在生产、生活和其他活动中产生的丧失原有利用价值或者虽未丧失利用价值但被抛弃或者放弃的固态、半固态和置于容器中的气态的物品、物质以及法律、行政法规规定纳入固体废物管理的物品、物质。经无害化加工处理，并且符合强制性国家产品质量标准，不会危害公众健康和生态安全，或者根据固体废物鉴别标准和鉴别程序认定为不属于固体废物的除外。

1 ) قاتتىق تاشلاندۇق، بۇ، ئىشلەپچىقىرىش، تۇرمۇش ۋە باشقا پائالىيەتلەردە پەيدا بولغان ئەسلىدىكى پايدىلىنىش قىممىتىنى يوقاتقان ياكى پايدىلىنىش قىممىتىنى يوقاتمىغان بولسىمۇ، لېكىن تاشلىۋېتىلگەن ياكى ۋاز كەچكەن قاتتىق ھالەت، يېرىم قاتتىق ھالەت ۋە قاچىغا قويۇلغان گاز ھالەتتىكى بۇيۇم، ماددىنى ھەمدە قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن قاتتىق تاشلاندۇقلارنى باشقۇرۇش دائىرىسىگە كىرگۈزۈلگەن بۇيۇم، ماددىلارنى كۆرسىتىدۇ. زىيانسىزلاشتۇرۇپ پىششىقلاپ بىر تەرەپ قىلغان ھەمدە دۆلەتنىڭ مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك مەھسۇلات سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلگەنلىرى ئاممىنىڭ ساغلاملىقى ۋە ئېكولوگىيە بىخەتەرلىكىگە زىيان يەتكۈزمەيدۇ، ياكى قاتتىق تاشلاندۇقنى پەرقلەندۈرۈش ئۆلچىمى ۋە پەرقلەندۈرۈش تەرتىپى بويىچە قاتتىق تاشلاندۇققا تەۋە ئەمەس دەپ بېكىتىلگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

（二）工业固体废物，是指在工业生产活动中产生的固体废物。

( 2 ) سانائەت قاتتىق تاشلاندۇقى سانائەت ئىشلەپچىقىرىش پائالىيىتىدە پەيدا بولغان قاتتىق تاشلاندۇقنى كۆرسىتىدۇ.

（三）生活垃圾，是指在日常生活中或者为日常生活提供服务的活动中产生的固体废物，以及法律、行政法规规定视为生活垃圾的固体废物。

( 3 ) تۇرمۇش ئەخلىتى كۈندىلىك تۇرمۇشتا ياكى كۈندىلىك تۇرمۇشقا مۇلازىمەت قىلىش پائالىيىتىدە پەيدا بولغان قاتتىق تاشلاندۇقلارنى، شۇنىڭدەك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا تۇرمۇش ئەخلىتى دەپ قارىلىدىغان قاتتىق تاشلاندۇقلارنى كۆرسىتىدۇ.

（四）建筑垃圾，是指建设单位、施工单位新建、改建、扩建和拆除各类建筑物、构筑物、管网等，以及居民装饰装修房屋过程中产生的弃土、弃料和其他固体废物。

( 4 ) قۇرۇلۇش ئەخلىتى قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇن، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن تۈرلۈك ئىمارەت، قۇرۇلما، تۇرۇبا تورى قاتارلىقلارنى يېڭىدىن سېلىش، ئۆزگەرتىپ سېلىش، كېڭەيتىپ سېلىش ۋە چېقىشنى، شۇنىڭدەك ئاھالە ئۆينى بېزەش جەريانىدا پەيدا بولغان تاشلاندۇق توپا، تاشلاندۇق ۋە باشقا قاتتىق تاشلاندۇقلارنى كۆرسىتىدۇ.

（五）农业固体废物，是指在农业生产活动中产生的固体废物。

( 5 ) يېزا ئىگىلىك قاتتىق تاشلاندۇقى يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىش پائالىيىتىدە پەيدا بولغان قاتتىق تاشلاندۇقنى كۆرسىتىدۇ.

（六）危险废物，是指列入国家危险废物名录或者根据国家规定的危险废物鉴别标准和鉴别方法认定的具有危险特性的固体废物。

( 6 ) خەتەرلىك تاشلاندۇق دۆلەتنىڭ خەتەرلىك تاشلاندۇقلار تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلگەن ياكى دۆلەت بەلگىلىگەن خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى پەرقلەندۈرۈش ئۆلچىمى ۋە پەرقلەندۈرۈش ئۇسۇلى بويىچە بېكىتىلگەن خەتەرلىك ئالاھىدىلىككە ئىگە قاتتىق تاشلاندۇقنى كۆرسىتىدۇ.

（七）贮存，是指将固体废物临时置于特定设施或者场所中的活动。

( 7 ) ساقلاش قاتتىق تاشلاندۇقنى مۇئەييەن ئەسلىھە ياكى سورۇنغا ۋاقىتلىق قويۇپ قويىدىغان پائالىيەتنى كۆرسىتىدۇ.

（八）利用，是指从固体废物中提取物质作为原材料或者燃料的活动。

( 8 ) پايدىلىنىش قاتتىق تاشلاندۇقتىن ماددا ئېلىپ خام ئەشيا ياكى يېقىلغۇ قىلىش ھەرىكىتىنى كۆرسىتىدۇ.

（九）处置，是指将固体废物焚烧和用其他改变固体废物的物理、化学、生物特性的方法，达到减少已产生的固体废物数量、缩小固体废物体积、减少或者消除其危险成分的活动，或者将固体废物最终置于符合环境保护规定要求的填埋场的活动。

( 9 ) بىر تەرەپ قىلىش قاتتىق تاشلاندۇقلارنى كۆيدۈرۈش ۋە باشقا قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ فىزىكىلىق، خىمىيەلىك، بىيولوگىيەلىك ئالاھىدىلىكىنى ئۆزگەرتىش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ، پەيدا بولغان قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ مىقدارىنى ئازايتىش، قاتتىق تاشلاندۇقلارنىڭ ھەجىمىنى ئازايتىش، خەتەرلىك تەركىبلەرنى ئازايتىش ياكى يوقىتىش ھەرىكىتىگە يېتىشنى كۆرسىتىدۇ، ياكى قاتتىق تاشلاندۇقنى ئەڭ ئاخىرىدا مۇھىت ئاسراش بەلگىلىمىسىنىڭ تەلىپىگە ئۇيغۇن كۆمۈش مەيدانىغا قويۇپ پائالىيەت قىلىدۇ.

第一百二十五条 液态废物的污染防治，适用本法；但是，排入水体的废水的污染防治适用有关法律，不适用本法。

125-ماددا سۇيۇق تاشلاندۇقنىڭ بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشكە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ؛ لېكىن، سۇغا قويۇپ بېرىلگەن كېرەكسىز سۇنىڭ بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشكە مۇناسىۋەتلىك قانۇنلار تەتبىقلىنىدۇ، بۇ قانۇن تەتبىقلانمايدۇ.

第一百二十六条 本法自2020年9月1日起施行。

126-ماددا بۇ قانۇن 2020-يىل 9-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.