（2000年10月31日第九届全国人民代表大会常务委员会第十八次会议通过）

( 2000-يىل 10-ئاينىڭ 31-كۈنى 9-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 18-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　国家通用语言文字的使用

2-باب دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى قوللىنىش

第三章　管理和监督

3-باب باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىش

第四章　附则

4-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为推动国家通用语言文字的规范化、标准化及其健康发展，使国家通用语言文字在社会生活中更好地发挥作用，促进各民族、各地区经济文化交流，根据宪法，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنىڭ قېلىپلىشىشى، ئۆلچەملىشىشى ۋە ئۇنىڭ ساغلام راۋاجلىنىشىغا تۈرتكە بولۇش، دۆلەت ئورتاق سۆز-يېزىقىنىڭ ئىجتىمائىي تۇرمۇشتا رولىنى تېخىمۇ ياخشى جارى قىلدۇرۇش، مىللەتلەرنىڭ، رايونلارنىڭ ئىقتىساد، مەدەنىيەت ئالماشتۇرۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

第二条　本法所称的国家通用语言文字是普通话和规范汉字。

2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقى پۇتۇڭخۇا ۋە قېلىپلاشتۇرۇلغان خەنزۇ يېزىقىدۇر.

第三条　国家推广普通话，推行规范汉字。

3-ماددا دۆلەت پۇتۇڭخۇانى ئومۇملاشتۇرىدۇ، قېلىپلاشقان خەنزۇچە خەتنى يولغا قويىدۇ.

第四条　公民有学习和使用国家通用语言文字的权利。

4-ماددا پۇقرالار دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى ئۆگىنىش ۋە ئىشلىتىش ھوقۇقىغا ئىگە.

国家为公民学习和使用国家通用语言文字提供条件。

دۆلەت پۇقرالارنىڭ دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى ئۆگىنىشى ۋە ئىشلىتىشىگە شارائىت يارىتىپ بېرىدۇ.

地方各级人民政府及其有关部门应当采取措施，推广普通话和推行规范汉字。

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى تەدبىر قوللىنىپ، پۇتۇڭخۇانى ئومۇملاشتۇرۇشى ۋە قېلىپلاشقان خەنزۇچە خەتنى يولغا قويۇشى كېرەك.

第五条　国家通用语言文字的使用应当有利于维护国家主权和民族尊严，有利于国家统一和民族团结，有利于社会主义物质文明建设和精神文明建设。

5-ماددا دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنىڭ قوللىنىلىشى دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى ۋە مىللەتنىڭ ئىززەت-ھۆرمىتىنى قوغداشقا پايدىلىق بولۇشى، دۆلەتنىڭ بىرلىكى ۋە مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىغا پايدىلىق بولۇشى، سوتسىيالىستىك ماددىي مەدەنىيلىك قۇرۇلۇشى ۋە مەنىۋى مەدەنىيلىك قۇرۇلۇشىغا پايدىلىق بولۇشى كېرەك.

第六条　国家颁布国家通用语言文字的规范和标准，管理国家通用语言文字的社会应用，支持国家通用语言文字的教学和科学研究，促进国家通用语言文字的规范、丰富和发展。

6-ماددا دۆلەت دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقى قائىدىسى ۋە ئۆلچىمىنى ئېلان قىلىدۇ، دۆلەت ئورتاق تىل – يېزىقىنى جەمئىيەتتە قوللىنىشنى باشقۇرىدۇ، دۆلەت ئورتاق تىلى-يېزىقى ئوقۇتۇشى ۋە پەن تەتقىقاتىنى قوللايدۇ، دۆلەت ئورتاق سۆز-يېزىقىنىڭ قېلىپلىشىشى، بېيىشى ۋە راۋاجلىنىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第七条　国家奖励为国家通用语言文字事业做出突出贡献的组织和个人。

7-ماددا دۆلەت دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىق ئىشلىرىغا گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان تەشكىلات ۋە شەخسلەرنى مۇكاپاتلايدۇ.

第八条　各民族都有使用和发展自己的语言文字的自由。

8-ماددا مىللەتلەرنىڭ ھەممىسى ئۆز تىل-يېزىقىنى قوللىنىش ۋە تەرەققىي قىلدۇرۇش ئەركىنلىكىگە ئىگە.

少数民族语言文字的使用依据宪法、民族区域自治法及其他法律的有关规定。

ئاز سانلىق مىللەت تىل-يېزىقىنى قوللىنىش ئاساسىي قانۇن، مىللىي رايون ئاپتونومىيە قانۇنى ۋە باشقا قانۇنلاردىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە بولىدۇ.

第二章　国家通用语言文字的使用

2-باب دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى قوللىنىش

第九条　国家机关以普通话和规范汉字为公务用语用字。法律另有规定的除外。

9-ماددا دۆلەت ئورگىنى پۇتۇڭخۇا ۋە قېلىپلاشقان خەنزۇچە خەتنى ھۆكۈمەت تىلى قىلىپ ئىشلىتىدۇ. قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

第十条　学校及其他教育机构以普通话和规范汉字为基本的教育教学用语用字。法律另有规定的除外。

10-ماددا مەكتەپلەر ۋە باشقا مائارىپ ئاپپاراتلىرى پۇتۇڭخۇا ۋە قېلىپلاشقان خەنزۇچە خەتنى ئاساسىي مائارىپ ئوقۇتۇشىدا ئىشلىتىلىدىغان سۆز ۋە يېزىق قىلىدۇ. قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

学校及其他教育机构通过汉语文课程教授普通话和规范汉字。使用的汉语文教材，应当符合国家通用语言文字的规范和标准。

مەكتەپلەر ۋە باشقا مائارىپ ئاپپاراتلىرى خەنزۇ تىل-ئەدەبىيات دەرسى ئارقىلىق پۇتۇڭخۇا ۋە قېلىپلاشقان خەنزۇ يېزىقىنى ئۆگىتىدۇ. ئىشلىتىلىدىغان خەنزۇ تىل-يېزىق دەرسلىكى دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنىڭ قائىدىسى ۋە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

第十一条　汉语文出版物应当符合国家通用语言文字的规范和标准。

11-ماددا خەنزۇ تىل-يېزىق نەشر بۇيۇملىرى دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنىڭ قائىدىسى ۋە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

汉语文出版物中需要使用外国语言文字的，应当用国家通用语言文字作必要的注释。

خەنزۇ تىل-يېزىق نەشر بۇيۇملىرىدا چەت ئەل تىل-يېزىقىنى ئىشلىتىش زۆرۈر بولسا، دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى زۆرۈر ئىزاھات بېرىش كېرەك.

第十二条　广播电台、电视台以普通话为基本的播音用语。

12-ماددا رادىيو ئىستانسىسى، تېلېۋىزىيە ئىستانسىسى پۇتۇڭخۇانى ئاساسىي ئاڭلىتىش تىلى قىلىدۇ.

需要使用外国语言为播音用语的，须经国务院广播电视部门批准。

چەت ئەل تىلىنى ئاڭلىتىش تىلى قىلىشقا توغرا كەلسە، گوۋۇيۈەننىڭ رادىيو-تېلېۋىزىيە تارمىقىنىڭ تەستىقىنى ئېلىش كېرەك.

第十三条　公共服务行业以规范汉字为基本的服务用字。因公共服务需要，招牌、广告、告示、标志牌等使用外国文字并同时使用中文的，应当使用规范汉字。

13-ماددا ئاممىۋى مۇلازىمەت ساھەسىدە قېلىپلاشقان خەنزۇچە خەت ئاساسىي مۇلازىمەتتە ئىشلىتىلىدىغان خەت. ئاممىۋى مۇلازىمەت ئېھتىياجى بىلەن ۋىۋىسكا، ئېلان، ئېلان، بەلگە تاختىسى قاتارلىقلاردا چەت ئەل يېزىقى ئىشلىتىلگەن ھەمدە جۇڭگو يېزىقى بىرلا ۋاقىتتا ئىشلىتىلگەن بولسا، قېلىپلاشتۇرۇلغان خەنزۇچە خەتنى ئىشلىتىش كېرەك.

提倡公共服务行业以普通话为服务用语。

ئاممىۋى مۇلازىمەت ساھەسىدە پۇتۇڭخۇانى مۇلازىمەت تىلى قىلىشنى تەشەببۇس قىلىمىز.

第十四条　下列情形，应当以国家通用语言文字为基本的用语用字：

14-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللاردا دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى ئاساسىي تىل-يېزىق قىلىپ ئىشلىتىش كېرەك :

（一）广播、电影、电视用语用字；

( 1 ) رادىيو، كىنو، تېلېۋىزىيە سۆزلىرىدە خەت ئىشلىتىش؛

（二）公共场所的设施用字；

( 2 ) ئاممىۋى سورۇنلاردىكى ئەسلىھەلەردە خەت ئىشلىتىش؛

（三）招牌、广告用字；

( 3 ) ۋىۋىسكا، ئېلاندا خەت ئىشلىتىش؛

（四）企业事业组织名称；

( 4 ) كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلارنىڭ نامى؛

（五）在境内销售的商品的包装、说明。

( 5 ) چېگرا ئىچىدە سېتىلغان تاۋارلارنىڭ ئورۇسى، ئىزاھاتى.

第十五条　信息处理和信息技术产品中使用的国家通用语言文字应当符合国家的规范和标准。

15-ماددا ئۇچۇر بىر تەرەپ قىلىش ۋە ئۇچۇر تېخنىكا مەھسۇلاتلىرىدا ئىشلىتىلىدىغان دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقى دۆلەتنىڭ قائىدىسى ۋە ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

第十六条　本章有关规定中，有下列情形的，可以使用方言：

16-ماددا بۇ بابتىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىدە تۆۋەندىكى ئەھۋاللار كۆرۈلسە، دىيالېكتنى ئىشلىتىشكە بولىدۇ :

（一）国家机关的工作人员执行公务时确需使用的；

( 1 ) دۆلەت ئورگىنى خادىملىرىدىن ھۆكۈمەت ئىشىنى ئىجرا قىلغاندا ھەقىقەتەن ئىشلىتىش زۆرۈر بولغانلىرى؛

（二）经国务院广播电视部门或省级广播电视部门批准的播音用语；

( 2 ) گوۋۇيۈەننىڭ رادىيو-تېلېۋىزىيە تارمىقى ياكى ئۆلكە دەرىجىلىك رادىيو-تېلېۋىزىيە تارماقلىرى تەستىقلىغان ئاڭلىتىش سۆزلىرى؛

（三）戏曲、影视等艺术形式中需要使用的；

( 3 ) شىچۈ تىياتىرى، كىنو-تېلېۋىزىيە قاتارلىق سەنئەت شەكىللىرىدە ئىشلىتىشكە تېگىشلىك بولغانلار؛

（四）出版、教学、研究中确需使用的。

( 4 ) نەشر، ئوقۇتۇش، تەتقىقات جەريانىدا ھەقىقەتەن ئىشلىتىش زۆرۈر بولغانلار.

第十七条　本章有关规定中，有下列情形的，可以保留或使用繁体字、异体字：

17-ماددا بۇ بابتىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەردە تۆۋەندىكى ئەھۋاللار كۆرۈلسە، مۇرەككەپ خەت، باشقىچە خەتنى ساقلاپ قالسا ياكى ئىشلەتسە بولىدۇ :

（一）文物古迹；

( 1 ) مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى-ئاسارئەتىقىلەر؛

（二）姓氏中的异体字；

( 2 ) فامىلە ئىچىدىكى باشقىچە خەت؛

（三）书法、篆刻等艺术作品；

( 3 ) خەتتاتلىق، جۇەنشۇ ئويمىسى قاتارلىق سەنئەت ئەسەرلىرى؛

（四）题词和招牌的手书字；

( 4 ) بېغىشلىما ۋە ۋىۋىسكىنىڭ قول يازما خەتلىرى؛

（五）出版、教学、研究中需要使用的；

( 5 ) نەشر، ئوقۇتۇش، تەتقىق قىلىش جەريانىدا ئىشلىتىشكە تېگىشلىك بولغانلار؛

（六）经国务院有关部门批准的特殊情况。

( 6 ) گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تەستىقلىغان ئالاھىدە ئەھۋاللار.

第十八条　国家通用语言文字以《汉语拼音方案》作为拼写和注音工具。

18-ماددا دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىدا «خەنزۇ تىلى پىنيىن لايىھەسى»قوشۇپ يېزىش ۋە تاۋۇش بېرىش قورالى قىلىنىدۇ.

《汉语拼音方案》是中国人名、地名和中文文献罗马字母拼写法的统一规范，并用于汉字不便或不能使用的领域。

«خەنزۇ تىلى پىنيىن لايىھەسى»جۇڭگولۇقلار ئىسمى، يەر نامى ۋە جۇڭگو تىل-يېزىقىدىكى ھۆججەت-ئەسەرلەر، رىم ھەرپلىرىنى قوشۇپ يېزىش ئۇسۇلىنىڭ بىرلىككە كەلگەن ئۆلچىمى بولۇپ، ھەمدە خەنزۇچە خەت قولايسىز ياكى ئىشلەتكىلى بولمايدىغان ساھەلەرگە ئىشلىتىلىدۇ.

初等教育应当进行汉语拼音教学。

باشلانغۇچ مائارىپتا خەنزۇ تىلى پىنيىن ئوقۇتۇشىنى يولغا قويۇش كېرەك.

第十九条　凡以普通话作为工作语言的岗位，其工作人员应当具备说普通话的能力。

19-ماددا پۇتۇڭخۇانى خىزمەت تىلى قىلىدىغانلىكى ئىش ئورنىدا، ئۇلارنىڭ خادىملىرى پۇتۇڭخۇادا سۆزلەش ئىقتىدارىنى ھازىرلىشى كېرەك.

以普通话作为工作语言的播音员、节目主持人和影视话剧演员、教师、国家机关工作人员的普通话水平，应当分别达到国家规定的等级标准；对尚未达到国家规定的普通话等级标准的，分别情况进行培训。

پۇتۇڭخۇا خىزمەت تىلى قىلىنغان دىكتور، پىروگرامما رىياسەتچىسى ۋە كىنو-تېلېۋىزىيە، دىراما ئارتىسلىرى، ئوقۇتقۇچىلار، دۆلەت ئورگىنى خادىملىرىنىڭ پۇتۇڭخۇا سەۋىيەسى دۆلەت بەلگىلىگەن دەرىجە ئۆلچىمىگە ئايرىم-ئايرىم يېتىشى كېرەك؛ دۆلەت بەلگىلىگەن پۇتۇڭخۇا دەرىجە ئۆلچىمىگە يەتمىگەنلەرنى ئەھۋالغا قاراپ تەربىيەلەش.

第二十条　对外汉语教学应当教授普通话和规范汉字。

20-ماددا تاشقى خەنزۇ تىلى ئوقۇتۇشىدا پۇتۇڭخۇا ۋە قېلىپلاشقان خەنزۇچە خەتنى ئۆگىتىش كېرەك.

第三章　管理和监督

3-باب باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىش

第二十一条　国家通用语言文字工作由国务院语言文字工作部门负责规划指导、管理监督。

21-ماددا دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقى خىزمىتىنى گوۋۇيۈەننىڭ تىل-يېزىق خىزمىتى تارمىقى پىلانلاش، يېتەكلەش، باشقۇرۇش-نازارەت قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ.

国务院有关部门管理本系统的国家通用语言文字的使用。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى شۇ سىستېمىدىكى دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى ئىشلىتىشنى باشقۇرىدۇ.

第二十二条　地方语言文字工作部门和其他有关部门，管理和监督本行政区域内的国家通用语言文字的使用。

22-ماددا يەرلىك تىل-يېزىق خىزمىتى تارماقلىرى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار شۇ مەمۇرىي رايوندا دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنىڭ قوللىنىلىشىنى باشقۇرىدۇ ۋە نازارەت قىلىدۇ.

第二十三条　县级以上各级人民政府工商行政管理部门依法对企业名称、商品名称以及广告的用语用字进行管理和监督。

23-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى كارخانا نامى، تاۋار نامى، شۇنىڭدەك ئېلان تىلىدا خەت ئىشلىتىشنى قانۇن بويىچە باشقۇرىدۇ ۋە نازارەت قىلىدۇ.

第二十四条　国务院语言文字工作部门颁布普通话水平测试等级标准。

24-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تىل-يېزىق خىزمىتى تارمىقى پۇتۇڭخۇا سەۋىيەسىنى سىناش دەرىجە ئۆلچىمىنى ئېلان قىلىدۇ.

第二十五条　外国人名、地名等专有名词和科学技术术语译成国家通用语言文字，由国务院语言文字工作部门或者其他有关部门组织审定。

25-ماددا چەت ئەللىكلەر نامى، يەر-جاي نامى قاتارلىق خاس ئىسىم ۋە پەن-تېخنىكا ئاتالغۇلىرىنى دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىغا تەرجىمە قىلىشنى گوۋۇيۈەننىڭ تىل-يېزىق خىزمىتى تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بېكىتىشكە تەشكىللەيدۇ.

第二十六条　违反本法第二章有关规定，不按照国家通用语言文字的规范和标准使用语言文字的，公民可以提出批评和建议。

26-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 2-بابىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تىل-يېزىقنى دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنىڭ قائىدىسى ۋە ئۆلچىمى بويىچە ئىشلەتمىگەنلەرگە پۇقرالار تەنقىد ۋە تەكلىپ بەرسە بولىدۇ.

本法第十九条第二款规定的人员用语违反本法第二章有关规定的，有关单位应当对直接责任人员进行批评教育；拒不改正的，由有关单位作出处理。

مۇشۇ قانۇننىڭ 19-ماددىسىنىڭ 2-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن خادىملارنىڭ سۆز-ھەرىكىتى مۇشۇ قانۇننىڭ 2-بابىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىگە خىلاپ بولسا، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا تەنقىد-تەربىيە بېرىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارنى مۇناسىۋەتلىك ئورۇن بىر تەرەپ قىلىدۇ.

城市公共场所的设施和招牌、广告用字违反本法第二章有关规定的，由有关行政管理部门责令改正；拒不改正的，予以警告，并督促其限期改正。

شەھەر ئاممىۋى سورۇنلىرىنىڭ ئەسلىھەلىرى ۋە ۋىۋىسكىسى، ئېلان ئىشلىتىشتە مۇشۇ قانۇننىڭ 2-بابىدىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلارنى مۇناسىۋەتلىك مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا ئاگاھلاندۇرۇش بېرىشى ھەمدە بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە ھەيدەكچىلىك قىلىشى كېرەك.

第二十七条　违反本法规定，干涉他人学习和使用国家通用语言文字的，由有关行政管理部门责令限期改正，并予以警告。

27-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، باشقىلارنىڭ دۆلەت ئورتاق تىل-يېزىقىنى ئۆگىنىشى ۋە ئىشلىتىشىگە ئارىلىشىۋالغانلارنى مۇناسىۋەتلىك مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ ھەمدە ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ.

第四章　附则

4-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第二十八条　本法自2001年1月1日起施行。

28-ماددا بۇ قانۇن 2001-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.