（1987年9月5日第六届全国人民代表大会常务委员会第二十二次会议通过　根据1995年8月29日第八届全国人民代表大会常务委员会第十五次会议《关于修改<中华人民共和国大气污染防治法>的决定》修正　2000年4月29日第九届全国人民代表大会常务委员会第十五次会议第一次修订　2015年8月29日第十二届全国人民代表大会常务委员会第十六次会议第二次修订）

( 1987-يىلى 9-ئاينىڭ 5-كۈنى 6-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 22-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 1995-يىلى 8-ئاينىڭ 29-كۈنى 8-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 15-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش قانۇنى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن تۈزىتىلگەن، 2000-يىلى 4-ئاينىڭ 29 – كۈنى 9-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 15-يىغىنىدا 1-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن 2015-يىلى 8-ئاينىڭ 29-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 16-يىغىنىدا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　大气污染防治标准和限期达标规划

2-باب ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئۆلچىمى ۋە بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانى

第三章　大气污染防治的监督管理

3-باب ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش

第四章　大气污染防治措施

4-باب ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەدبىرلىرى

第一节　燃煤和其他能源污染防治

1-پاراگراف يېقىلغۇ كۆمۈر ۋە باشقا ئېنېرگىيە بۇلغىمىسىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第二节　工业污染防治

2-پاراگراف سانائەت بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第三节　机动车船等污染防治

3-پاراگراف موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، كېمە قاتارلىقلارنىڭ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش

第四节　扬尘污染防治

4-پاراگراف چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第五节　农业和其他污染防治

5-پاراگراف يېزا ئىگىلىكى ۋە باشقا بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第五章　重点区域大气污染联合防治

5-باب نۇقتىلىق رايونلاردا ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ بىرلىكتە ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第六章　重污染天气应对

6-باب ھاۋانىڭ ئېغىر دەرىجىدە بۇلغىنىشىغا تاقابىل تۇرۇش

第七章　法律责任

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第八章　附则

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为保护和改善环境，防治大气污染，保障公众健康，推进生态文明建设，促进经济社会可持续发展，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن مۇھىتنى ئاسراش ۋە ياخشىلاش، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش، ئاممىنىڭ ساغلاملىقىنى كاپالەتلەندۈرۈش، ئېكولوگىيە مەدەنىيلىكى قۇرۇلۇشىنى ئالغا سىلجىتىش، ئىقتىساد، جەمئىيەتنىڭ ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条　防治大气污染，应当以改善大气环境质量为目标，坚持源头治理，规划先行，转变经济发展方式，优化产业结构和布局，调整能源结构。

2-ماددا ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە، ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى ياخشىلاشنى نىشان قىلىپ، مەنبەدىن تۈزەشتە چىڭ تۇرۇپ، ئالدىن يىرىك پىلان تۈزۈپ، ئىقتىسادىي تەرەققىيات ئۇسۇلىنى ئۆزگەرتىپ، كەسىپ قۇرۇلمىسى ۋە جايلىشىشىنى ياخشىلاپ، ئېنېرگىيە قۇرۇلمىسىنى تەڭشەش كېرەك.

防治大气污染，应当加强对燃煤、工业、机动车船、扬尘、农业等大气污染的综合防治，推行区域大气污染联合防治，对颗粒物、二氧化硫、氮氧化物、挥发性有机物、氨等大气污染物和温室气体实施协同控制。

ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە، كۆمۈر قالايدىغان كۆمۈر، سانائەت، موتورلۇق كېمە، چاڭ-توزان، يېزا ئىگىلىكى قاتارلىق ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ھەر تەرەپلىمە ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەشنى كۈچەيتىپ، رايون ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ بىرلىشىپ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەشنى يولغا قويۇپ، دانچە، گۈڭگۈرت ( Ⅳ ) ئوكسىدى، ئازوت ئوكسىدى، پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا، ئاممىياك قاتارلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرىنى ۋە پارنىك گازىنى ماس تىزگىنلەش كېرەك.

第三条　县级以上人民政府应当将大气污染防治工作纳入国民经济和社会发展规划，加大对大气污染防治的财政投入。

3-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈپ، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى قىلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشكە بولغان مالىيە سېلىنمىسىنى ئاشۇرۇشى كېرەك.

地方各级人民政府应当对本行政区域的大气环境质量负责，制定规划，采取措施，控制或者逐步削减大气污染物的排放量，使大气环境质量达到规定标准并逐步改善。

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىگە مەسئۇل بولۇشى، يىرىك پىلان تۈزۈشى، تەدبىر قوللىنىشى، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنىڭ چىقىرىش مىقدارىنى تىزگىنلىشى ياكى تەدرىجىي ئازايتىشى، ئاتموسفېرا مۇھىتىنىڭ سۈپىتىنى بەلگىلەنگەن ئۆلچەمگە يەتكۈزۈشى ھەمدە تەدرىجىي ياخشىلىشى كېرەك.

第四条　国务院环境保护主管部门会同国务院有关部门，按照国务院的规定，对省、自治区、直辖市大气环境质量改善目标、大气污染防治重点任务完成情况进行考核。省、自治区、直辖市人民政府制定考核办法，对本行政区域内地方大气环境质量改善目标、大气污染防治重点任务完成情况实施考核。考核结果应当向社会公开。

4-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە، گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە، ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەرنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى ياخشىلاش نىشانى، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەشتىكى نۇقتىلىق ۋەزىپىلەرنىڭ ئورۇندىلىش ئەھۋالىنى باھالايدۇ. ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى باھالاش چارىسىنى تۈزۈپ، شۇ مەمۇرىي رايوندىكى جايلارنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى ياخشىلاش نىشانى، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش نۇقتىلىق ۋەزىپىسىنى ئورۇنداش ئەھۋالىنى باھالايدۇ. باھالاش نەتىجىسىنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش كېرەك.

第五条　县级以上人民政府环境保护主管部门对大气污染防治实施统一监督管理。

5-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەشنى بىرتۇتاش نازارەت قىلىدۇ-باشقۇرىدۇ.

县级以上人民政府其他有关部门在各自职责范围内对大气污染防治实施监督管理。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەشنى نازارەت قىلىدۇ-باشقۇرىدۇ.

第六条　国家鼓励和支持大气污染防治科学技术研究，开展对大气污染来源及其变化趋势的分析，推广先进适用的大气污染防治技术和装备，促进科技成果转化，发挥科学技术在大气污染防治中的支撑作用。

6-ماددا دۆلەت ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش پەن-تېخنىكا تەتقىقاتىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ مەنبەسى ۋە ئۇنىڭ ئۆزگىرىش يۈزلىنىشى ھەققىدىكى تەھلىلنى قانات يايدۇرۇپ، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئالىدىغان ۋە ئۇنى تىزگىنلەيدىغان ئىلغار، قوللىنىشچان تېخنىكا ۋە جابدۇقلارنى كېڭەيتىپ، پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنى ئايلاندۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، پەن-تېخنىكىنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى قىلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتىكى تىرەكلىك رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

第七条　企业事业单位和其他生产经营者应当采取有效措施，防止、减少大气污染，对所造成的损害依法承担责任。

7-ماددا كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ۋە ئۇنى ئازايتىشى، كەلتۈرۈپ چىقارغان زىياننىڭ جاۋابكارلىقىنى قانۇن بويىچە ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

公民应当增强大气环境保护意识，采取低碳、节俭的生活方式，自觉履行大气环境保护义务。

پۇقرالار ئاتموسفېرا مۇھىتىنى قوغداش ئېڭىنى كۈچەيتىپ، تۆۋەن كاربونلۇق، تېجەشلىك تۇرمۇش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ، ئاتموسفېرا مۇھىتىنى قوغداش مەجبۇرىيىتىنى ئاڭلىق ئادا قىلىشى كېرەك.

第二章　大气污染防治标准和限期达标规划

2-باب ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئۆلچىمى ۋە بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانى

第八条　国务院环境保护主管部门或者省、自治区、直辖市人民政府制定大气环境质量标准，应当以保障公众健康和保护生态环境为宗旨，与经济社会发展相适应，做到科学合理。

8-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ياكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، ئاممىنىڭ ساغلاملىقىنى كاپالەتلەندۈرۈش ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراشنى ئاساسىي مەقسەت قىلىپ، ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتقا ئۇيغۇنلىشىپ، ئىلمىي، مۇۋاپىق بولۇشى كېرەك.

第九条　国务院环境保护主管部门或者省、自治区、直辖市人民政府制定大气污染物排放标准，应当以大气环境质量标准和国家经济、技术条件为依据。

9-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ياكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئۆلچىمى ۋە دۆلەتنىڭ ئىقتىساد، تېخنىكا شارائىتىنى ئاساس قىلىشى كېرەك.

第十条　制定大气环境质量标准、大气污染物排放标准，应当组织专家进行审查和论证，并征求有关部门、行业协会、企业事业单位和公众等方面的意见。

10-ماددا ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئۆلچىمى، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، مۇتەخەسسىسلەرنى تەشكىللەپ تەكشۈرۈش ۋە دەلىللەش ھەمدە مۇناسىۋەتلىك تارماق، ساھە جەمئىيىتى، كارخانا، كەسپىي ئورۇن ۋە ئامما قاتارلىق تەرەپلەردىن پىكىر ئېلىش كېرەك.

第十一条　省级以上人民政府环境保护主管部门应当在其网站上公布大气环境质量标准、大气污染物排放标准，供公众免费查阅、下载。

11-ماددا ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئۆلچىمى، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىنى ئۆزىنىڭ تور بېكىتىدە ئېلان قىلىپ، ئاممىنىڭ ھەقسىز كۆرۈشى، چۈشۈرۈشىگە تەمىنلىشى كېرەك.

第十二条　大气环境质量标准、大气污染物排放标准的执行情况应当定期进行评估，根据评估结果对标准适时进行修订。

12-ماددا ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپەت ئۆلچىمى، ئاتموسفېرا بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى قەرەللىك باھالاپ، باھالاش نەتىجىسىگە ئاساسەن ئۆلچەمگە مۇۋاپىق پەيتتە تۈزىتىش كىرگۈزۈش كېرەك.

第十三条　制定燃煤、石油焦、生物质燃料、涂料等含挥发性有机物的产品、烟花爆竹以及锅炉等产品的质量标准，应当明确大气环境保护要求。

13-ماددا يېقىلغۇ كۆمۈر، نېفىت كوكسى، بىيوماسسا يېقىلغۇ، سۇۋالغۇ قاتارلىق پارلىنىشچان ئورگانىك ماددىلار بولغان مەھسۇلات، پوجاڭزا-ساليۇت، شۇنىڭدەك پار قازان قاتارلىق مەھسۇلاتلارنىڭ سۈپەت ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، ئاتموسفېرا مۇھىتىنى قوغداش تەلىپىنى ئايدىڭلاشتۇرۇش كېرەك.

制定燃油质量标准，应当符合国家大气污染物控制要求，并与国家机动车船、非道路移动机械大气污染物排放标准相互衔接，同步实施。

يېقىلغۇ ماي سۈپەت ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنى تىزگىنلەش تەلىپىگە ئۇيغۇنلاشتۇرۇش ھەمدە ئۇنى دۆلەتنىڭ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمى بىلەن ئۆزئارا جىپسىلاشتۇرۇش، ماس قەدەمدە يولغا قويۇش كېرەك.

前款所称非道路移动机械，是指装配有发动机的移动机械和可运输工业设备。

ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلار موتور ئورنىتىلغان كۆچمە ماشىنىلار ۋە توشۇشقا بولىدىغان سانائەت ئۈسكۈنىلىرىنى كۆرسىتىدۇ.

第十四条　未达到国家大气环境质量标准城市的人民政府应当及时编制大气环境质量限期达标规划，采取措施，按照国务院或者省级人民政府规定的期限达到大气环境质量标准。

14-ماددا دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئۆلچىمىگە يەتمىگەن شەھەرلەردىكى خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانىنى ۋاقتىدا تۈزۈپ، تەدبىر قوللىنىپ، گوۋۇيۈەن ياكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بەلگىلىگەن مۆھلەتتە ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئۆلچىمىنى يەتكۈزۈشى كېرەك.

编制城市大气环境质量限期达标规划，应当征求有关行业协会、企业事业单位、专家和公众等方面的意见。

شەھەر ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانىنى تۈزۈشتە، مۇناسىۋەتلىك ساھە جەمئىيىتى، كارخانا، كەسپىي ئورۇن، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئامما قاتارلىق تەرەپلەردىن پىكىر ئېلىش كېرەك.

第十五条　城市大气环境质量限期达标规划应当向社会公开。直辖市和设区的市的大气环境质量限期达标规划应当报国务院环境保护主管部门备案。

15-ماددا شەھەر ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانىنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش كېرەك. بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ۋە رايون تەسىس قىلىنغان شەھەرلەرنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانىنى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.

第十六条　城市人民政府每年在向本级人民代表大会或者其常务委员会报告环境状况和环境保护目标完成情况时，应当报告大气环境质量限期达标规划执行情况，并向社会公开。

16-ماددا شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتىغا مۇھىت ئەھۋالى ۋە مۇھىت ئاسراش نىشانىنىڭ ئورۇندىلىش ئەھۋالىنى ھەر يىلى دوكلات قىلغاندا، ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانىنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى دوكلات قىلىشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئاشكارىلىشى كېرەك.

第十七条　城市大气环境质量限期达标规划应当根据大气污染防治的要求和经济、技术条件适时进行评估、修订。

17-ماددا شەھەرنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆلچەمگە يەتكۈزۈش يىرىك پىلانىنى ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەلىپى ۋە ئىقتىسادىي، تېخنىكا شارائىتىغا ئاساسەن مۇۋاپىق پەيتتە باھالاش، تۈزىتىش كېرەك.

第三章　大气污染防治的监督管理

3-باب ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش

第十八条　企业事业单位和其他生产经营者建设对大气环境有影响的项目，应当依法进行环境影响评价、公开环境影响评价文件；向大气排放污染物的，应当符合大气污染物排放标准，遵守重点大气污染物排放总量控制要求。

18-ماددا كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار ئاتموسفېرا مۇھىتىغا تەسىر كۆرسىتىدىغان تۈرلەردە، قانۇن بويىچە مۇھىت تەسىرىنى باھالاش، مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى ئاشكارىلاش كېرەك؛ ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىشتا، ئاتموسفېرا بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇنلىشىش، ئاتموسفېراغا نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش تەلىپىگە رىئايە قىلىش كېرەك.

第十九条　排放工业废气或者本法第七十八条规定名录中所列有毒有害大气污染物的企业事业单位、集中供热设施的燃煤热源生产运营单位以及其他依法实行排污许可管理的单位，应当取得排污许可证。排污许可的具体办法和实施步骤由国务院规定。

19-ماددا سانائەتتە كېرەكسىز گاز چىقىرىدىغان ياكى مۇشۇ قانۇننىڭ 78-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن تىزىملىكتىكى زەھەرلىك، زىيانلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىدىغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار، مەركەزلىك پار بېرىش ئەسلىھەلىرىدىكى كۆمۈر يېقىلغۇ ئىسسىقلىق مەنبەسىنى ئىشلەپچىقىرىش-يۈرۈشتۈرۈش ئورۇنلىرى، شۇنىڭدەك قانۇن بويىچە بۇلغىما چىقىرىش ئىجازىتىنى باشقۇرىدىغان باشقا ئورۇنلار بۇلغىما چىقىرىش ئىجازەتنامىسى ئېلىشى كېرەك. بۇلغىما چىقىرىش ئىجازىتىنىڭ كونكرېت چارىسى ۋە ئۇنى يولغا قويۇش قەدەم-باسقۇچلىرىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

第二十条　企业事业单位和其他生产经营者向大气排放污染物的，应当依照法律法规和国务院环境保护主管部门的规定设置大气污染物排放口。

20-ماددا كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىشتا، قانۇن-نىزاملار ۋە گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئاتموسفېراغا نىزام چىقىرىش ئېغىزى تەسىس قىلىشى كېرەك.

禁止通过偷排、篡改或者伪造监测数据、以逃避现场检查为目的的临时停产、非紧急情况下开启应急排放通道、不正常运行大气污染防治设施等逃避监管的方式排放大气污染物。

كۆزىتىپ ئۆلچەش سانلىق مەلۇماتلىرىنى ئوغرىلىقچە قويۇپ بېرىش، ئۆزگەرتىش ياكى ئويدۇرۇپ چىقىرىش، نەق مەيداننى تەكشۈرۈشتىن ئۆزىنى قاچۇرۇشنى مەقسەت قىلغان ئىشلەپچىقىرىشنى ۋاقىتلىق توختىتىش، جىددىي بولمىغان ئەھۋالدا جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش بويىچە قويۇپ بېرىش يولىنى ئېچىش، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئەسلىھەلىرىنى نورمال يۈرۈشتۈرمەسلىك قاتارلىق نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشتىن قېچىش ئۇسۇللىرى بىلەن ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرىنى قويۇپ بېرىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第二十一条　国家对重点大气污染物排放实行总量控制。

21-ماددا دۆلەت نۇقتىلىق ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى كونترول قىلىدۇ.

重点大气污染物排放总量控制目标，由国务院环境保护主管部门在征求国务院有关部门和各省、自治区、直辖市人民政府意见后，会同国务院经济综合主管部门报国务院批准并下达实施。

ئاتموسفېراغا نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش نىشانىنى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە ھەرقايسى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىدىن پىكىر ئالغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ ئىقتىساد ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىدۇ ھەمدە چۈشۈرۈپ يولغا قويىدۇ.

省、自治区、直辖市人民政府应当按照国务院下达的总量控制目标，控制或者削减本行政区域的重点大气污染物排放总量。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى گوۋۇيۈەن چۈشۈرگەن ئومۇمىي مىقدارنى تىزگىنلەش نىشانى بويىچە، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ نۇقتىلىق ئاتموسفېرا بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلىشى ياكى ئازايتىشى كېرەك.

确定总量控制目标和分解总量控制指标的具体办法，由国务院环境保护主管部门会同国务院有关部门规定。省、自治区、直辖市人民政府可以根据本行政区域大气污染防治的需要，对国家重点大气污染物之外的其他大气污染物排放实行总量控制。

ئومۇمىي مىقدارنى تىزگىنلەش نىشانىنى بېكىتىش ۋە ئومۇمىي مىقدارنى كونترول قىلىش كۆرسەتكۈچىنى تەقسىملەشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلەيدۇ. ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، دۆلەتنىڭ نۇقتىلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىدىن باشقا ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلىسە بولىدۇ.

国家逐步推行重点大气污染物排污权交易。

دۆلەت نۇقتىلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىش ھوقۇقى سودىسىنى تەدرىجىي يولغا قويىدۇ.

第二十二条　对超过国家重点大气污染物排放总量控制指标或者未完成国家下达的大气环境质量改善目标的地区，省级以上人民政府环境保护主管部门应当会同有关部门约谈该地区人民政府的主要负责人，并暂停审批该地区新增重点大气污染物排放总量的建设项目环境影响评价文件。约谈情况应当向社会公开。

22-ماددا دۆلەتنىڭ نۇقتىلىق ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىن ئېشىپ كەتكەن ياكى دۆلەت چۈشۈرگەن ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى ياخشىلاش نىشانىنى ئورۇندىمىغان رايونلارنىڭ ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە شۇ رايوندىكى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى بىلەن كېلىشىپ قويۇپ سۆزلىشىشى كېرەك، ھەمدە شۇ رايوننىڭ ئاتموسفېراغا يېڭىدىن نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى كۆپەيتىدىغان قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەستىقلاش ۋاقتىنچە توختىتىلىدۇ. كېلىشىپ قويۇپ سۆھبەتلىشىش ئەھۋالىنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش كېرەك.

第二十三条　国务院环境保护主管部门负责制定大气环境质量和大气污染源的监测和评价规范，组织建设与管理全国大气环境质量和大气污染源监测网，组织开展大气环境质量和大气污染源监测，统一发布全国大气环境质量状况信息。

23-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت قوغداش مەسئۇل تارمىقى ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ۋە ئاتموسفېرا بۇلغىما مەنبەسىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش ۋە باھالاش قائىدىسىنى تۈزۈشكە مەسئۇل بولۇپ، پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ۋەئاتموسفېرا بۇلغىما مەنبەسىنى ئۆلچەش-ئۆلچەش تورىنى قۇرۇش ۋە باشقۇرۇشقا تەشكىللەيدۇ، ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى، ئاتموسفېرا بۇلغىما مەنبەسىنى كۆزىتىپ-ئۆلچەشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ھاۋا مۇھىت سۈپىتى ئەھۋالى ئۇچۇرىنى بىرتۇتاش ئېلان قىلىدۇ.

县级以上地方人民政府环境保护主管部门负责组织建设与管理本行政区域大气环境质量和大气污染源监测网，开展大气环境质量和大气污染源监测，统一发布本行政区域大气环境质量状况信息。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ۋە ئاتموسفېرا بۇلغىما مەنبەسىنى كۆزىتىپ ئۆلچەش تورىنى قۇرۇش ۋە باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ، ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ۋەئاتموسفېرا بۇلغىما مەنبەسىنى كۆزىتىش-ئۆلچەشنى قانات يايدۇرۇپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئەھۋالى ئۇچۇرىنى بىرتۇتاش ئېلان قىلىدۇ.

第二十四条　企业事业单位和其他生产经营者应当按照国家有关规定和监测规范，对其排放的工业废气和本法第七十八条规定名录中所列有毒有害大气污染物进行监测，并保存原始监测记录。其中，重点排污单位应当安装、使用大气污染物排放自动监测设备，与环境保护主管部门的监控设备联网，保证监测设备正常运行并依法公开排放信息。监测的具体办法和重点排污单位的条件由国务院环境保护主管部门规定。

24-ماددا كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى ۋە كۆزىتىش-ئۆلچەش قائىدىسى بويىچە، ئۆزى چىقارغان سانائەت كېرەكسىز گازىنى ۋە مۇشۇ قانۇننىڭ 78-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن تىزىملىكتە كۆرسىتىلگەن زەھەرلىك، زىيانلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنى كۆزىتىشى ھەمدە ئەسلىي كۆزىتىش-ئۆلچەش خاتىرىسىنى ساقلىشى كېرەك. بۇنىڭ ئىچىدە، نۇقتىلىق بۇلغىما چىقارغۇچى ئورۇنلار ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنى ئورنىتىپ، ئىشلىتىپ، مۇھىت قوغداش مەسئۇل تارمىقىنىڭ كۆزىتىش-تىزگىنلەش ئۈسكۈنىسى بىلەن تورلاشتۇرۇپ، كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى ھەمدە بۇلغىما چىقىرىش ئۇچۇرىنى قانۇن بويىچە ئاشكارىلىشى كېرەك. كۆزىتىپ ئۆلچەشنىڭ كونكرېت چارىسى ۋە نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىدىغان ئورۇنلارنىڭ شەرتىنى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى بەلگىلەيدۇ.

重点排污单位名录由设区的市级以上地方人民政府环境保护主管部门按照国务院环境保护主管部门的规定，根据本行政区域的大气环境承载力、重点大气污染物排放总量控制指标的要求以及排污单位排放大气污染物的种类、数量和浓度等因素，商有关部门确定，并向社会公布。

نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىدىغان ئورۇنلارنىڭ تىزىملىكىدە رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئاتموسفېرا مۇھىتىنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارى، نۇقتىلىق ئاتموسفېرا بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىكى تەلەپ ۋە بۇلغىما چىقارغۇچى ئورۇن چىقارغان ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنىڭ تۈرى، مىقدارى ۋە قويۇقلۇقى قاتارلىق ئامىللارغا ئاساسەن، ئالاقىدار تارماقلار بىلەن كېڭىشىپ بېكىتتى ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلدى.

第二十五条　重点排污单位应当对自动监测数据的真实性和准确性负责。环境保护主管部门发现重点排污单位的大气污染物排放自动监测设备传输数据异常，应当及时进行调查。

25-ماددا نۇقتىلىق بۇلغىما چىقارغۇچى ئورۇنلار ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچىنىدىغان سانلىق مەلۇماتلارنىڭ چىنلىقى ۋە توغرىلىقىغا مەسئۇل بولۇشى كېرەك. مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىدىغان ئورۇنلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنىڭ يەتكۈزۈش سانلىق مەلۇماتىدا نورمالسىزلىق كۆرۈلگەنلىكىنى بايقىسا، ۋاقتىدا تەكشۈرۈشى كېرەك.

第二十六条　禁止侵占、损毁或者擅自移动、改变大气环境质量监测设施和大气污染物排放自动监测设备。

26-ماددا ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش ئەسلىھەلىرى ۋە ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى ئاپتوماتىك كۆزىتىش-ئۆلچەش ئۈسكۈنىلىرىنى ئىگىلىۋېلىش، بۇزۇۋېتىش ياكى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن يۆتكىۋېتىش، ئۆزگەرتىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第二十七条　国家对严重污染大气环境的工艺、设备和产品实行淘汰制度。

27-ماددا دۆلەت ئاتموسفېرا مۇھىتىنى ئېغىر دەرىجىدە بۇلغايدىغان ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلارنى شاللاش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

国务院经济综合主管部门会同国务院有关部门确定严重污染大气环境的工艺、设备和产品淘汰期限，并纳入国家综合性产业政策目录。

گوۋۇيۈەننىڭ ئىقتىسادىي ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە ئاتموسفېرا مۇھىتىنى ئېغىر دەرىجىدە بۇلغايدىغان ھۈنەر-سەنئەت، ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلارنى شاللاش مۇددىتىنى بېكىتىدۇ ھەمدە ئۇنى دۆلەتنىڭ ئۇنىۋېرسال كەسىپ سىياسىتى مۇندەرىجىسىگە كىرگۈزىدۇ.

生产者、进口者、销售者或者使用者应当在规定期限内停止生产、进口、销售或者使用列入前款规定目录中的设备和产品。工艺的采用者应当在规定期限内停止采用列入前款规定目录中的工艺。

ئىشلەپچىقارغۇچى، ئىمپورت قىلغۇچى، ساتقۇچى ياكى ئىشلەتكۈچى بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن مۇندەرىجىگە كىرگۈزۈلگەن ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىش، ئىمپورت قىلىش، سېتىش ياكى ئىشلىتىشنى توختىتىشى كېرەك. ھۈنەر-سەنئەتنى ئىشلەتكۈچىلەر بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن مۇندەرىجىگە كىرگۈزۈلگەن ھۈنەر-سەنئەتنىڭ ئۇسۇلىنى قوللىنىشنى توختىتىشى كېرەك.

被淘汰的设备和产品，不得转让给他人使用。

شاللىۋېتىلگەن ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتنى باشقىلارنىڭ ئىشلىتىشىگە ئۆتۈنۈپ بېرىشكە بولمايدۇ.

第二十八条　国务院环境保护主管部门会同有关部门，建立和完善大气污染损害评估制度。

28-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە ئاتموسفېرا بۇلغىنىش زىيىنىنى باھالاش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ ۋە مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

第二十九条　环境保护主管部门及其委托的环境监察机构和其他负有大气环境保护监督管理职责的部门，有权通过现场检查监测、自动监测、遥感监测、远红外摄像等方式，对排放大气污染物的企业事业单位和其他生产经营者进行监督检查。被检查者应当如实反映情况，提供必要的资料。实施检查的部门、机构及其工作人员应当为被检查者保守商业秘密。

29-ماددا مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ۋە ئۇ ھاۋالە قىلغان مۇھىت رېۋىزىيە ئاپپاراتى ۋە ئاتموسفېرا مۇھىتىنى ئاسراشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار نەق مەيداندا تەكشۈرۈش-ئۆلچەش، ئاپتوماتىك كۆزىتىش-ئۆلچەش، يىراقتىن سېزىش-ئۆلچەش، يىراق ئىنفىرا قىزىل نۇرلۇق سىنغا ئېلىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقارغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەتچىلەرنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشكە ھوقۇقلۇق. تەكشۈرۈلگۈچى ئەھۋالنى ئەينەن ئىنكاس قىلىشى، زۆرۈر ماتېرىياللارنى بېرىشى كېرەك. تەكشۈرۈشنى يولغا قويغان تارماقلار، ئاپپاراتلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرى تەكشۈرۈلگۈچى ئۈچۈن سودا مەخپىيىتىنى ساقلىشى كېرەك.

第三十条　企业事业单位和其他生产经营者违反法律法规规定排放大气污染物，造成或者可能造成严重大气污染，或者有关证据可能灭失或者被隐匿的，县级以上人民政府环境保护主管部门和其他负有大气环境保护监督管理职责的部门，可以对有关设施、设备、物品采取查封、扣押等行政强制措施。

30-ماددا كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپ ھالدا ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىپ، ئېغىر ئاتموسفېرا بۇلغىنىشى كەلتۈرۈپ چىقارغان ياكى مۇناسىۋەتلىك دەلىل-ئىسپاتلارنى يوقىتىپ قويۇش ياكى يوشۇرۇپ قويۇش ئېھتىمالى بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ۋە ئاتموسفېرا مۇھىتىنى قوغداشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماق، مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھە، ئۈسكۈنە، بۇيۇملارغا پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش قاتارلىق مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللىنىشقا بولىدۇ.

第三十一条　环境保护主管部门和其他负有大气环境保护监督管理职责的部门应当公布举报电话、电子邮箱等，方便公众举报。

31-ماددا مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ۋە ئاتموسفېرا مۇھىتىنى قوغداشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار پاش قىلىش تېلېفونى، ئېلېكتىرونلۇق خەت ساندۇقى قاتارلىقلارنى ئېلان قىلىپ، ئاممىنىڭ پاش قىلىشىغا قولايلىق يارىتىشى كېرەك.

环境保护主管部门和其他负有大气环境保护监督管理职责的部门接到举报的，应当及时处理并对举报人的相关信息予以保密；对实名举报的，应当反馈处理结果等情况，查证属实的，处理结果依法向社会公开，并对举报人给予奖励。

مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ۋە ئاتموسفېرا مۇھىت ئاسراشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى ھەمدە پاش قىلغۇچىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرىنى مەخپىي تۇتۇشى كېرەك؛ ھەقىقىي ئىسىم بىلەن پاش قىلغانلارغا بىر تەرەپ قىلىش نەتىجىسى قاتارلىق ئەھۋاللارنى قايتما ئىنكاس قىلىش، راست ئىكەنلىكىنى تەكشۈرۈپ ئىسپاتلىغانلىرى، بىر تەرەپ قىلىش نەتىجىسىنى قانۇن بويىچە جەمئىيەتكە ئاشكارىلىشى ھەمدە پاش قىلغۇچىنى مۇكاپاتلىشى كېرەك.

举报人举报所在单位的，该单位不得以解除、变更劳动合同或者其他方式对举报人进行打击报复。

پاش قىلغۇچى تۇرۇشلۇق ئورنىنى پاش قىلغان بولسا، شۇ ئورۇن ئەمگەك توختامىنى بىكار قىلسا، ئۆزگەرتسە ياكى باشقا ئۇسۇللار بىلەن پاش قىلغۇچىدىن زەربە بېرىپ ئۆچ ئالسا بولمايدۇ.

第四章　大气污染防治措施

4-باب ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەدبىرلىرى

第一节　燃煤和其他能源污染防治

1-پاراگراف يېقىلغۇ كۆمۈر ۋە باشقا ئېنېرگىيە بۇلغىمىسىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第三十二条　国务院有关部门和地方各级人民政府应当采取措施，调整能源结构，推广清洁能源的生产和使用；优化煤炭使用方式，推广煤炭清洁高效利用，逐步降低煤炭在一次能源消费中的比重，减少煤炭生产、使用、转化过程中的大气污染物排放。

32-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، ئېنېرگىيە قۇرۇلمىسىنى تەڭشەپ، پاكىز ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئىشلىتىشنى كېڭەيتىشى كېرەك؛ كۆمۈردىن پايدىلىنىش شەكلى ئەلالاشتۇرۇلۇپ، كۆمۈردىن پاكىز، يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش كېڭەيتىلىپ، كۆمۈرنىڭ بىر قېتىملىق ئېنېرگىيە ئىستېمالىدىكى سالمىقى تەدرىجىي تۆۋەنلىتىلىپ، كۆمۈر ئىشلەپچىقىرىش، ئىشلىتىش، ئايلاندۇرۇش جەريانىدا ئاتموسفېرا بۇلغىما چىقىرىش ئازايتىلىدۇ.

第三十三条　国家推行煤炭洗选加工，降低煤炭的硫分和灰分，限制高硫分、高灰分煤炭的开采。新建煤矿应当同步建设配套的煤炭洗选设施，使煤炭的硫分、灰分含量达到规定标准；已建成的煤矿除所采煤炭属于低硫分、低灰分或者根据已达标排放的燃煤电厂要求不需要洗选的以外，应当限期建成配套的煤炭洗选设施。

33-ماددا دۆلەت كۆمۈر يۇيۇش، تاللاش، پىششىقلاشنى يولغا قويۇپ، كۆمۈرنىڭ گۈڭگۈرت ۋە كۈل تەركىبىنى تۆۋەنلىتىپ، يۇقىرى گۈڭگۈرت، يۇقىرى كۈل تەركىبى بار كۆمۈر قېزىشقا چەك قويىدۇ. يېڭىدىن قۇرۇلغان كۆمۈر كانلار يانداش كۆمۈر يۇيۇش-تاللاش ئەسلىھەلىرىنى تەڭ قەدەمدە قۇرۇپ، كۆمۈرنىڭ گۈڭگۈرت، كۈل تەركىبى مىقدارىنى بەلگىلەنگەن ئۆلچەمگە يەتكۈزۈشى كېرەك؛ قۇرۇلغان كۆمۈر كانلاردىن قېزىلىدىغان كۆمۈر گۈڭگۈرت تەركىبى تۆۋەن، كۈل تەركىبى تۆۋەن ياكى ئۆلچەمگە يېتىپ قويۇپ بېرىلگەن كۆمۈر يېقىلغۇلۇق ئېلېكتىر ئىستانسىسىنىڭ تەلىپىگە ئاساسەن يۇيۇپ تاللاش ھاجەتسىز بولغانلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، چەكلىك مۇددەت ئىچىدە يۈرۈشلەشكەن كۆمۈر يۇيۇش-تاللاش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇشى كېرەك.

禁止开采含放射性和砷等有毒有害物质超过规定标准的煤炭。

رادىيوئاكتىپلىق ۋە ئارسېن قاتارلىق زەھەرلىك، زىيانلىق ماددىلار بەلگىلەنگەن ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەن كۆمۈرنى قېزىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第三十四条　国家采取有利于煤炭清洁高效利用的经济、技术政策和措施，鼓励和支持洁净煤技术的开发和推广。

34-ماددا دۆلەت كۆمۈردىن پاكىز، يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىشقا پايدىلىق ئىقتىساد-تېخنىكا سىياسىتى ۋە تەدبىرىنى قوللىنىپ، پاكىز كۆمۈر تېخنىكىسىنى يارىتىش ۋە كېڭەيتىشكە ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

国家鼓励煤矿企业等采用合理、可行的技术措施，对煤层气进行开采利用，对煤矸石进行综合利用。从事煤层气开采利用的，煤层气排放应当符合有关标准规范。

دۆلەت كۆمۈركان كارخانىسى قاتارلىقلارنىڭ مۇۋاپىق، يولغا قويۇشقا بولىدىغان تېخنىكا تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ، كۆمۈر قاتلىمى گازىنى ئېچىپ پايدىلىنىشىغا، كۆمۈر تېشىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشىغا ئىلھام بېرىدۇ. كۆمۈر قاتلىمى گازىنى ئېچىپ پايدىلىنىشتا، كۆمۈر قاتلىمى گازىنىڭ قويۇپ بېرىلىشى مۇناسىۋەتلىك ئۆلچەم-قائىدىلەرگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

第三十五条　国家禁止进口、销售和燃用不符合质量标准的煤炭，鼓励燃用优质煤炭。

35-ماددا دۆلەت سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان كۆمۈرنى ئىمپورت قىلىش، سېتىش ۋە يېقىلغۇ قىلىشنى مەنئى قىلىدۇ، سۈپەتلىك كۆمۈر قالاشقا ئىلھام بېرىدۇ.

单位存放煤炭、煤矸石、煤渣、煤灰等物料，应当采取防燃措施，防止大气污染。

ئورۇنلار كۆمۈر، كۆمۈر تېشى، داشقال، كۆمۈر كۈلى قاتارلىق ماتېرىياللارنى ساقلاشتا، كۆيۈشتىن ساقلىنىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第三十六条　地方各级人民政府应当采取措施，加强民用散煤的管理，禁止销售不符合民用散煤质量标准的煤炭，鼓励居民燃用优质煤炭和洁净型煤，推广节能环保型炉灶。

36-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، پۇقراۋى پارچە كۆمۈرنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى، پۇقراۋى پارچە كۆمۈر سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان كۆمۈرنى سېتىشنى مەنئى قىلىشى، ئاھالىنىڭ ئەلا سۈپەتلىك كۆمۈر ۋە پاكىز كۆمۈر ئىشلىتىشىگە ئىلھام بېرىشى، ئېنېرگىيە تېجەش، مۇھىت ئاسراش ئوچىقىنى ئومۇملاشتۇرۇشى كېرەك.

第三十七条　石油炼制企业应当按照燃油质量标准生产燃油。

37-ماددا نېفىت ئايرىش كارخانىلىرى يېقىلغۇ ماي سۈپەت ئۆلچىمى بويىچە يېقىلغۇ ماي ئىشلەپچىقىرىشى كېرەك.

禁止进口、销售和燃用不符合质量标准的石油焦。

سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان نېفىت كوكسىنى ئىمپورت قىلىش، سېتىش ۋە يېقىلغۇ قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第三十八条　城市人民政府可以划定并公布高污染燃料禁燃区，并根据大气环境质量改善要求，逐步扩大高污染燃料禁燃区范围。高污染燃料的目录由国务院环境保护主管部门确定。

38-ماددا شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بۇلغىشى ئېغىر يېقىلغۇ ئىشلىتىشنى مەنئى قىلىش رايونىنى بېكىتسە ھەمدە ئېلان قىلسا ھەمدە ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى ياخشىلاش تەلىپىگە ئاساسەن، بۇلغىشى ئېغىر يېقىلغۇنى ئىشلىتىشنى مەنئى قىلىش رايونىنىڭ دائىرىسىنى تەدرىجىي كېڭەيتسە بولىدۇ. ئېغىر بۇلغانغان يېقىلغۇنىڭ مۇندەرىجىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى بېكىتىدۇ.

在禁燃区内，禁止销售、燃用高污染燃料；禁止新建、扩建燃用高污染燃料的设施，已建成的，应当在城市人民政府规定的期限内改用天然气、页岩气、液化石油气、电或者其他清洁能源。

كۆيۈش مەنئى قىلىنغان رايوندا، يۇقىرى بۇلغانغان يېقىلغۇنى سېتىش، كۆيدۈرۈش مەنئى قىلىنىدۇ؛ يېقىلغۇ ئىشلىتىش، بۇلغىشى ئېغىر بولغان ئەسلىھەلەرنى يېڭىدىن قۇرۇش، كېڭەيتىش مەنئى قىلىنىدۇ، قۇرۇلۇپ پۈتكەنلىرىنى شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بەلگىلىگەن مۇددەت ئىچىدە تەبىئىي گاز، سىلانېتس گازى، سۇيۇقلاندۇرۇلغان نېفىت گازى، توك ياكى باشقا پاكىز ئېنېرگىيەنى ئىشلىتىشكە ئۆزگەرتىش كېرەك.

第三十九条　城市建设应当统筹规划，在燃煤供热地区，推进热电联产和集中供热。在集中供热管网覆盖地区，禁止新建、扩建分散燃煤供热锅炉；已建成的不能达标排放的燃煤供热锅炉，应当在城市人民政府规定的期限内拆除。

39-ماددا شەھەر قۇرۇلۇشىنى بىر تۇتاش پىلانلاپ، كۆمۈر قالاپ پار بېرىلىدىغان رايونلاردا ئىسسىقلىق بىلەن توكنى بىرلەشتۈرۈپ ئىشلەپچىقىرىش ۋە مەركەزلەشتۈرۈپ پار بېرىشنى ئالغا سۈرۈش كېرەك. مەركەزلىك پار بېرىش تۇرۇبا تورى قاپلىغان رايونلاردا، كۆمۈر يېقىلغۇلۇق پار قازانلىرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، كېڭەيتىپ قۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ؛ پۈتكەن، ئۆلچەمگە يەتكۈزۈپ قويۇپ بەرگىلى بولمايدىغان كۆمۈر يېقىلغۇلۇق پار قازانلىرىنى شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بەلگىلىگەن مۇددەت ئىچىدە چېقىۋېتىش كېرەك.

第四十条　县级以上人民政府质量监督部门应当会同环境保护主管部门对锅炉生产、进口、销售和使用环节执行环境保护标准或者要求的情况进行监督检查；不符合环境保护标准或者要求的，不得生产、进口、销售和使用。

40-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۈپەت نازارەتچىلىك تارمىقى مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە پار قازاننى ئىشلەپچىقىرىش، ئىمپورت قىلىش، سېتىش ۋە ئىشلىتىش ھالقىسىدا مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمى ياكى تەلىپىنى ئىجرا قىلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىشى، تەكشۈرۈشى كېرەك؛ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمى ياكى تەلىپىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىرىنى ئىشلەپچىقىرىشقا، ئىمپورت قىلىشقا، سېتىشقا ۋە ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

第四十一条　燃煤电厂和其他燃煤单位应当采用清洁生产工艺，配套建设除尘、脱硫、脱硝等装置，或者采取技术改造等其他控制大气污染物排放的措施。

41-ماددا كۆمۈر يېقىلغۇلۇق ئېلېكتىر ئىستانسىلىرى ۋە كۆمۈر يېقىلغۇلۇق باشقا ئورۇنلار پاكىز ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتىنى قوللىنىپ، چاڭ-توزان تازىلاش، گۈڭگۈرتسىزلەشتۈرۈش، نىتراتسىزلاشتۇرۇش قاتارلىق قۇرۇلمىلارنى يۈرۈشلەشتۈرۈپ قۇرۇشى ياكى تېخنىكا ئۆزگەرتىش قاتارلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى تىزگىنلەيدىغان باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىشى كېرەك.

国家鼓励燃煤单位采用先进的除尘、脱硫、脱硝、脱汞等大气污染物协同控制的技术和装置，减少大气污染物的排放。

دۆلەت كۆمۈر يېقىلغۇ ئورۇنلىرىنىڭ چاڭ-توزان، گۈڭگۈرتسىزلەشتۈرۈش، نىتراتسىزلاشتۇرۇش، سىمابسىزلاندۇرۇش قاتارلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرىنى ھەمكارلىشىپ تىزگىنلەيدىغان ئىلغار تېخنىكا ۋە قۇرۇلمىلارنى قوللىنىپ، ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرىنىڭ چىقىرىلىشىنى ئازايتىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

第四十二条　电力调度应当优先安排清洁能源发电上网。

42-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى ئورۇنلاشتۇرۇشتا، پاكىز ئېنېرگىيەدىن پايدىلىنىپ توك چىقىرىپ تورغا چىقىرىشنى ئالدىن ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك.

第二节　工业污染防治

2-پاراگراف سانائەت بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第四十三条　钢铁、建材、有色金属、石油、化工等企业生产过程中排放粉尘、硫化物和氮氧化物的，应当采用清洁生产工艺，配套建设除尘、脱硫、脱硝等装置，或者采取技术改造等其他控制大气污染物排放的措施。

43-ماددا پولات-تۆمۈر، قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرى، رەڭلىك مېتال، نېفىت، خىمىيە سانائىتى قاتارلىق كارخانىلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىش جەريانىدا چاڭ-توزان، گۈڭگۈرتلەشتۈرۈش ۋە ئازوت ئوكسىدى قويۇپ بېرىشىدە، پاكىز ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتىنى قوللىنىش، چاڭ-توزان يوقىتىش، گۈڭگۈرتسىزلەشتۈرۈش، نىتراتسىزلاشتۇرۇش قاتارلىق قۇرۇلمىلارنى يۈرۈشلەشتۈرۈپ قۇرۇش ياكى تېخنىكا ئۆزگەرتىش قاتارلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى تىزگىنلەيدىغان باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىش كېرەك.

第四十四条　生产、进口、销售和使用含挥发性有机物的原材料和产品的，其挥发性有机物含量应当符合质量标准或者要求。

44-ماددا پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا بولغان خام ئەشيا ۋە مەھسۇلاتنى ئىشلەپچىقارغان، ئىمپورت قىلغان، ساتقان ۋە ئىشلەتكەن بولسا، ئۇنىڭ پارلىنىشچان جانلىق ماددا مىقدارى سۈپەت ئۆلچىمى ياكى تەلىپىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

国家鼓励生产、进口、销售和使用低毒、低挥发性有机溶剂。

دۆلەت زەھىرى تۆۋەن، پارلىنىشچان ئورگانىك ئېرىتكۈچىلەرنى ئىشلەپچىقىرىش، ئىمپورت قىلىش، سېتىش ۋە ئىشلىتىشكە ئىلھام بېرىدۇ.

第四十五条　产生含挥发性有机物废气的生产和服务活动，应当在密闭空间或者设备中进行，并按照规定安装、使用污染防治设施；无法密闭的，应当采取措施减少废气排放。

45-ماددا پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا، كېرەكسىز گاز ئىشلەپچىقىرىش ۋە مۇلازىمەت پائالىيىتىنى ھىم ئېتىلگەن بوشلۇق ياكى ئۈسكۈنىدە ئېلىپ بېرىش ھەمدە بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش ئەسلىھەلىرىنى بەلگىلىمە بويىچە ئورنىتىش، ئىشلىتىش كېرەك؛ ھىم ئەتكىلى بولمىسا، تەدبىر قوللىنىپ كېرەكسىز گازنىڭ قويۇپ بېرىلىشىنى ئازايتىش كېرەك.

第四十六条　工业涂装企业应当使用低挥发性有机物含量的涂料，并建立台账，记录生产原料、辅料的使用量、废弃量、去向以及挥发性有机物含量。台账保存期限不得少于三年。

46-ماددا سانائەت سۇۋالغۇ كارخانىلىرى پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا مىقدارى تۆۋەن سۇۋالغۇ ئىشلىتىشى ھەمدە ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزۇپ، ئىشلەپچىقىرىش خام ئەشياسى، قوشۇمچە ماتېرىيالىنىڭ ئىشلىتىلىش مىقدارى، تاشلاندۇق مىقدارى، كەتكەن جايى ۋە پارلىنىشچان ئاكتىپ ماددا مىقدارىنى خاتىرىلىشى كېرەك. ھېسابات دەپتىرىنى ساقلاش مۇددىتى ئۈچ يىلدىن كەم بولماسلىقى كېرەك.

第四十七条　石油、化工以及其他生产和使用有机溶剂的企业，应当采取措施对管道、设备进行日常维护、维修，减少物料泄漏，对泄漏的物料应当及时收集处理。

47-ماددا نېفىت، خىمىيە سانائىتى، شۇنىڭدەك ئورگانىك ئېرىتكۈچى ئىشلەپچىقىرىدىغان ۋە ئىشلىتىدىغان باشقا كارخانىلار تەدبىر قوللىنىپ تۇرۇبا، ئۈسكۈنىلەرنى كۈندىلىك ئاسراپ، رېمونت قىلىپ، ماتېرىيالنىڭ ئېقىپ كېتىشىنى ئازايتىشى، ئېقىپ كەتكەن ماتېرىيالنى ۋاقتىدا يىغىپ بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

储油储气库、加油加气站、原油成品油码头、原油成品油运输船舶和油罐车、气罐车等，应当按照国家有关规定安装油气回收装置并保持正常使用。

زاپاس نېفىت-تەبىئىي گاز ئىسكىلاتى، ماي قاچىلاش-گاز قاچىلاش پونكىتى، خام نېفىت پىرىستانى، خام نېفىت تەييار ماي توشۇش كېمە-پاراخوتى ۋە ماي باكى ئاپتوموبىلى، گاز باكى ئاپتوموبىلى قاتارلىقلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە نېفىت-گاز يىغىۋېلىش قۇرۇلمىسىنى ئورنىتىشى ھەمدە نورمال ئىشلىتىشى كېرەك.

第四十八条　钢铁、建材、有色金属、石油、化工、制药、矿产开采等企业，应当加强精细化管理，采取集中收集处理等措施，严格控制粉尘和气态污染物的排放。

48-ماددا پولات-تۆمۈر، قۇرۇلۇش ماتېرىيالى، رەڭلىك مېتال، نېفىت، خىمىيە سانائىتى، دورا ياساش، قېزىلما بايلىق ئېچىش كارخانىلىرى ئىنچىكە باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، مەركەزلەشتۈرۈپ يىغىپ بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، چاڭ-توزان ۋە گازلىق بۇلغىما چىقىرىشنى قاتتىق تىزگىنلىشى كېرەك.

工业生产企业应当采取密闭、围挡、遮盖、清扫、洒水等措施，减少内部物料的堆存、传输、装卸等环节产生的粉尘和气态污染物的排放。

سانائەت ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى ھىم ئېتىش، چۆرىدەپ توسۇش، يېپىۋېلىش، تازىلاش، سۇ چېچىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ئىچكى ماتېرىياللارنى دۆۋىلەش، يەتكۈزۈش، قاچىلاش-چۈشۈرۈش قاتارلىق ھالقىلاردىن پەيدا بولغان چاڭ-توزان ۋە گازلىق بۇلغىمىلارنىڭ چىقىرىلىشىنى ئازايتىشى كېرەك.

第四十九条　工业生产、垃圾填埋或者其他活动产生的可燃性气体应当回收利用，不具备回收利用条件的，应当进行污染防治处理。

49-ماددا سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى، ئەخلەت كۆمۈۋېتىش ياكى باشقا پائالىيەتلەردىن پەيدا بولغان يانىدىغان گازنى يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش كېرەك، يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش شارائىتىنى ھازىرلىمىغانلارنى بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش بويىچە بىر تەرەپ قىلىش كېرەك.

可燃性气体回收利用装置不能正常作业的，应当及时修复或者更新。在回收利用装置不能正常作业期间确需排放可燃性气体的，应当将排放的可燃性气体充分燃烧或者采取其他控制大气污染物排放的措施，并向当地环境保护主管部门报告，按照要求限期修复或者更新。

يانىدىغان گازنى يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش قۇرۇلمىسى نورمال مەشغۇلات قىلالمىسا، ۋاقتىدا ئەسلىگە كەلتۈرۈش ياكى يېڭىلاش كېرەك. يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش قۇرۇلمىسى نورمال مەشغۇلات قىلالمايدىغان مەزگىلدە، ھەقىقەتەن يانىدىغان گاز قويۇپ بېرىشكە توغرا كەلسە، قويۇپ بېرىلگەن يانىدىغان گازنى تولۇق كۆيدۈرۈش ياكى ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى قويۇپ بېرىشنى تىزگىنلەيدىغان باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىش ھەمدە شۇ جايدىكى مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقىغا دوكلات قىلىش، تەلەپ بويىچە بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئەسلىگە كەلتۈرۈش ياكى يېڭىلاش كېرەك.

第三节　机动车船等污染防治

3-پاراگراف موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، كېمە قاتارلىقلارنىڭ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش

第五十条　国家倡导低碳、环保出行，根据城市规划合理控制燃油机动车保有量，大力发展城市公共交通，提高公共交通出行比例。

50-ماددا دۆلەت تۆۋەن كاربونلۇق، مۇھىت بۇلغىماي سەپەرگە چىقىشنى تەشەببۇس قىلىدۇ، شەھەر يىرىك پىلانىغا ئاساسەن ماي يېقىلغۇلۇق موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ مىقدارىنى مۇۋاپىق كونترول قىلىپ، شەھەر ئاممىۋى قاتنىشىنى زور كۈچ بىلەن تەرەققىي قىلدۇرۇپ، ئاممىۋى قاتناشتا سەپەرگە چىقىش نىسبىتىنى ئۆستۈرىدۇ.

国家采取财政、税收、政府采购等措施推广应用节能环保型和新能源机动车船、非道路移动机械，限制高油耗、高排放机动车船、非道路移动机械的发展，减少化石能源的消耗。

دۆلەت مالىيە، باج، ھۆكۈمەت بىرتۇتاش سېتىۋېلىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ئېنېرگىيە تېجەيدىغان، مۇھىت ئاسرايدىغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى ۋە يېڭى ئېنېرگىيەلىك موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولسىز كۆچمە ماشىنىلارنى ئىشلىتىشنى كېڭەيتىپ، ماي سەرپىياتى يۇقىرى، بۇلغىمىسى كۆپ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى-پاراخوتلار، يولسىز بىرلەشمە ماشىنىلارنىڭ تەرەققىياتىغا چەك قويۇپ، تاشقاتما ئېنېرگىيە سەرپىياتىنى ئازايتىدۇ.

省、自治区、直辖市人民政府可以在条件具备的地区，提前执行国家机动车大气污染物排放标准中相应阶段排放限值，并报国务院环境保护主管部门备案。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شارائىتى ھازىرلانغان رايونلاردا دۆلەتنىڭ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنىڭ ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىدىكى مۇناسىپ باسقۇچلۇق قويۇپ بېرىش چەك قىممىتىنى مۇددەتتىن بۇرۇن ئىجرا قىلسا ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرسا بولىدۇ.

城市人民政府应当加强并改善城市交通管理，优化道路设置，保障人行道和非机动车道的连续、畅通。

شەھەر خەلق ھۆكۈمىتى شەھەر قاتنىشىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى ھەمدە ياخشىلىشى، يول قۇرۇلمىسىنى ياخشىلىشى، پىيادىلەر يولى ۋە موتورسىز قاتناش ۋاسىتىلىرى يوللىرىنىڭ ئۇدا، راۋان بولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第五十一条　机动车船、非道路移动机械不得超过标准排放大气污染物。

51-ماددا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، پاراخوتلار، يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنى ئۆلچەمدىن ئاشۇرۇپ قويۇشىغا يول قويۇلمايدۇ.

禁止生产、进口或者销售大气污染物排放超过标准的机动车船、非道路移动机械。

ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئېشىپ كەتكەن موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارنى ئىشلەپچىقىرىش، ئىمپورت قىلىش ياكى سېتىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第五十二条　机动车、非道路移动机械生产企业应当对新生产的机动车和非道路移动机械进行排放检验。经检验合格的，方可出厂销售。检验信息应当向社会公开。

52-ماددا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولسىز كۆچمە ماشىنا ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى يېڭى ئىشلەپچىقىرىلغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى ۋە يولسىز كۆچمە ماشىنىلارنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈشىنى ئېلىپ بېرىشى كېرەك. تەكشۈرۈشتە لاياقەتلىك بولغانلىرى زاۋۇتتىن چىقىرىلىپ سېتىلسا بولىدۇ. تەكشۈرۈش ئۇچۇرىنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلاش كېرەك.

省级以上人民政府环境保护主管部门可以通过现场检查、抽样检测等方式，加强对新生产、销售机动车和非道路移动机械大气污染物排放状况的监督检查。工业、质量监督、工商行政管理等有关部门予以配合。

ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى نەق مەيداندا تەكشۈرۈش، ئەۋرىشكە ئېلىپ تەكشۈرۈش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق يېڭى ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى ۋە يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىما چىقىرىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتسە بولىدۇ. سانائەت، سۈپەت نازارەتچىلىكى، سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ماسلىشىدۇ.

第五十三条　在用机动车应当按照国家或者地方的有关规定，由机动车排放检验机构定期对其进行排放检验。经检验合格的，方可上道路行驶。未经检验合格的，公安机关交通管理部门不得核发安全技术检验合格标志。

53-ماددا ئىشلىتىۋاتقان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى دۆلەت ياكى يەرلىكنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ئاپپاراتى قەرەللىك ھالدا تەكشۈرۈشى كېرەك. تەكشۈرۈشتە لاياقەتلىك بولغانلار ئاندىن يولغا چىقسا بولىدۇ. تەكشۈرۈشتە لاياقەتلىك بولمىغانلارغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ قاتناش باشقۇرۇش تارمىقى بىخەتەرلىك تېخنىكىلىق تەكشۈرۈشتە لاياقەتلىك بولغانلىق بەلگىسىنى تەكشۈرۈپ بەرسە بولمايدۇ.

县级以上地方人民政府环境保护主管部门可以在机动车集中停放地、维修地对在用机动车的大气污染物排放状况进行监督抽测；在不影响正常通行的情况下，可以通过遥感监测等技术手段对在道路上行驶的机动车的大气污染物排放状况进行监督抽测，公安机关交通管理部门予以配合。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى مەركەزلىك توختىتىدىغان جاي، رېمونت قىلىدىغان جايدا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى ئىشلىتىۋاتقان ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلسا، ئارىلاپ ئۆلچىسە بولىدۇ؛ نورمال يۈرۈشكە تەسىر يەتكۈزمىگەن ئەھۋالدا، يىراقتىن سېزىش، كۆزىتىپ ئۆلچەش قاتارلىق تېخنىكىلىق ۋاسىتىلەر ئارقىلىق يولدا يۈرۈۋاتقان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ ئاتموسفېراغا بۇلغىما قويۇپ بېرىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىپ ئارىلاپ ئۆلچەپ، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ قاتناش باشقۇرۇش تارمىقى ماسلاشسا بولىدۇ.

第五十四条　机动车排放检验机构应当依法通过计量认证，使用经依法检定合格的机动车排放检验设备，按照国务院环境保护主管部门制定的规范，对机动车进行排放检验，并与环境保护主管部门联网，实现检验数据实时共享。机动车排放检验机构及其负责人对检验数据的真实性和准确性负责。

54-ماددا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ئاپپاراتى قانۇن بويىچە ئۆلچەش ئېتىراپنامىسىدىن ئۆتۈپ، قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بېكىتىلگەن لاياقەتلىك موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ قويۇپ بېرىش تەكشۈرۈش ئۈسكۈنىسىنى ئىشلىتىپ، گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزگەن قائىدە بويىچە موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ بۇلغىمىسىنى تەكشۈرىدۇ ھەمدە ئۇنى مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارماق بىلەن تورلاشتۇرۇپ، تەكشۈرۈش سانلىق مەلۇماتىدىن ئەمەلىي ۋاقىتتا تەڭ پايدىلىنىشنى ئىشقا ئاشۇرىدۇ. موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ بۇلغىما چىقىرىشىنى تەكشۈرۈش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭ مەسئۇلى تەكشۈرۈش سانلىق مەلۇماتلىرىنىڭ چىنلىقى ۋە توغرىلىقىغا مەسئۇل بولىدۇ.

环境保护主管部门和认证认可监督管理部门应当对机动车排放检验机构的排放检验情况进行监督检查。

مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ۋە ئىسپات بېرىش-ئېتىراپ قىلىشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ئاپپاراتىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىشى-تەكشۈرۈشى كېرەك.

第五十五条　机动车生产、进口企业应当向社会公布其生产、进口机动车车型的排放检验信息、污染控制技术信息和有关维修技术信息。

55-ماددا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى ئىشلەپچىقىرىش، ئىمپورت قىلىش كارخانىلىرى جەمئىيەتكە ئۆزىنىڭ ئىشلەپچىقارغان، ئىمپورت قىلىنغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى تىپىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ئۇچۇرى، بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش تېخنىكا ئۇچۇرى ۋە رېمونت قىلىشقا مۇناسىۋەتلىك تېخنىكا ئۇچۇرلىرىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

机动车维修单位应当按照防治大气污染的要求和国家有关技术规范对在用机动车进行维修，使其达到规定的排放标准。交通运输、环境保护主管部门应当依法加强监督管理。

موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى رېمونت قىلغۇچى ئورۇنلار ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەلىپى ھەم دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تېخنىكا قائىدىسى بويىچە ئىشلىتىۋاتقان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى تەتقىق قىلىپ، ئۇنى بەلگىلەنگەن قويۇپ بېرىش ئۆلچىمىگە يەتكۈزۈشى كېرەك. قاتناش-تىرانسپورت، مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى قانۇن بويىچە كۈچەيتىشى كېرەك.

禁止机动车所有人以临时更换机动车污染控制装置等弄虚作假的方式通过机动车排放检验。禁止机动车维修单位提供该类维修服务。禁止破坏机动车车载排放诊断系统。

موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسى ئىگىسىنىڭ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنىڭ بۇلغىنىشىنى تىزگىنلەش قۇرۇلمىسىنى ۋاقىتلىق ئالماشتۇرۇش قاتارلىق ساختىپەزلىك ئۇسۇللار بىلەن موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈشىدىن ئۆتۈشى مەنئى قىلىنىدۇ. موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى رېمونت قىلغۇچى ئورۇنلارنىڭ شۇ تۈردىكى رېمونت مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلىشى مەنئى قىلىنىدۇ. موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ ئاپتوموبىلغا ئورنىتىلغان بۇلغىمىنى قويۇپ بېرىشكە دىياگنوز قويۇش سىستېمىسىنى بۇزۇۋېتىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第五十六条　环境保护主管部门应当会同交通运输、住房城乡建设、农业行政、水行政等有关部门对非道路移动机械的大气污染物排放状况进行监督检查，排放不合格的，不得使用。

56-ماددا مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى قاتناش-تىرانسپورت، تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، يېزا ئىگىلىك مەمۇرىيىتى، سۇ مەمۇرىيىتى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىما چىقىرىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىشى، تەكشۈرۈشى كېرەك، چىقىرىش لاياقەتسىز بولغانلىرىنى ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.

第五十七条　国家倡导环保驾驶，鼓励燃油机动车驾驶人在不影响道路通行且需停车三分钟以上的情况下熄灭发动机，减少大气污染物的排放。

57-ماددا دۆلەت مۇھىت ئاسراش ئاپتوموبىلى ھەيدەشنى تەشەببۇس قىلىپ، يېقىلغۇ ماي موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسى شوپۇرلىرىنى يول يۈرۈشكە تەسىر يەتكۈزمىگەن ھەمدە ئاپتوموبىلنى ئۈچ مىنۇتتىن ئارتۇق توختىتىشقا توغرا كەلگەن ئەھۋالدا موتورنى ئۆچۈرۈپ، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنىڭ چىقىرىلىشىنى ئازايتىشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ.

第五十八条　国家建立机动车和非道路移动机械环境保护召回制度。

58-ماددا دۆلەت موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى ۋە يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارنىڭ مۇھىتىنى قوغداش-قايتۇرۇۋېلىش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ.

生产、进口企业获知机动车、非道路移动机械排放大气污染物超过标准，属于设计、生产缺陷或者不符合规定的环境保护耐久性要求的，应当召回；未召回的，由国务院质量监督部门会同国务院环境保护主管部门责令其召回。

ئىشلەپچىقارغان، ئىمپورت قىلغان كارخانىلار موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارنىڭ ئاتموسفېراغا چىقارغان بۇلغىمىسىنىڭ ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەنلىكى، لايىھەدىكى، ئىشلەپچىقىرىشتىكى نۇقسان ئىكەنلىكى ياكى بەلگىلەنگەن مۇھىت ئاسراشنىڭ چىدامچانلىقى توغرىسىدىكى تەلەپكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىقىدىن خەۋەر تاپقانلىرىنى قايتۇرۇۋېلىشى كېرەك؛ قايتۇرۇپ كەلمىگەنلىرىنى گوۋۇيۈەننىڭ سۈپەت نازارەتچىلىك تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە قايتۇرۇۋېلىشقا بۇيرۇيدۇ.

第五十九条　在用重型柴油车、非道路移动机械未安装污染控制装置或者污染控制装置不符合要求，不能达标排放的，应当加装或者更换符合要求的污染控制装置。

59-ماددا ئېغىر تىپتىكى دىزېل ئاپتوموبىلى، يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارغا بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش قۇرۇلمىسى ياكى بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش ئۈسكۈنىسى تەلەپكە ئۇيغۇن كەلمەي، قويۇپ بېرىش ئۆلچىمىگە يەتمىسە، تەلەپكە ئۇيغۇن كېلىدىغان بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش قۇرۇلمىسىنى قوشۇپ ئورنىتىش ياكى ئالماشتۇرۇش كېرەك.

第六十条　在用机动车排放大气污染物超过标准的，应当进行维修；经维修或者采用污染控制技术后，大气污染物排放仍不符合国家在用机动车排放标准的，应当强制报废。其所有人应当将机动车交售给报废机动车回收拆解企业，由报废机动车回收拆解企业按照国家有关规定进行登记、拆解、销毁等处理。

60-ماددا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسى ئارقىلىق ئاتموسفېراغا بۇلغىما قويۇپ بېرىش ئۆلچىمىدىن ئېشىپ كەتكەنلەرنى رېمونت قىلىش كېرەك؛ رېمونت قىلىنغان ياكى بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش تېخنىكىسى قوللىنىلغاندىن كېيىنمۇ، ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش دۆلەتنىڭ ئىشلىتىۋاتقان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى چىقىرىش ئۆلچىمىگە يەنىلا ئۇيغۇن كەلمىسە، مەجبۇرىي بىراك قىلىش كېرەك. ئۇنىڭ ئىگىسى موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنى بىراك قىلىنغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنى يىغىۋېلىش، چۇۋۇش كارخانىسىغا سېتىپ بېرىشى، بىراك قىلىنغان ماتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنى يىغىۋېلىش-چۇۋۇش كارخانىسى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە تىزىملىتىشى، چۇۋۇشى، كۆيدۈرۈۋېتىشى كېرەك.

国家鼓励和支持高排放机动车船、非道路移动机械提前报废。

دۆلەت بۇلغىمىسى كۆپ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولسىز كۆچمە ماشىنىلارنى مۇددەتتىن بۇرۇن بىراك قىلىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

第六十一条　城市人民政府可以根据大气环境质量状况，划定并公布禁止使用高排放非道路移动机械的区域。

61-ماددا شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپەت ئەھۋالىغا قاراپ، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارنى كۆپ بۇلغىما چىقىرىدىغان رايونلارنى بېكىتسە ھەمدە ئېلان قىلسا بولىدۇ.

第六十二条　船舶检验机构对船舶发动机及有关设备进行排放检验。经检验符合国家排放标准的，船舶方可运营。

62-ماددا كېمە-پاراخوت تەكشۈرۈش ئاپپاراتى كېمە-پاراخوت موتورى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئۈسكۈنىلەرنى بۇلغىما چىقىرىش بويىچە تەكشۈرىدۇ. تەكشۈرۈش ئارقىلىق دۆلەتنىڭ بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلسە، كېمە-پاراخوتلار تىجارەتكە كىرىشتۈرۈلسە بولىدۇ.

第六十三条　内河和江海直达船舶应当使用符合标准的普通柴油。远洋船舶靠港后应当使用符合大气污染物控制要求的船舶用燃油。

63-ماددا ئىچكى دەريا ۋە دەريا-دېڭىز بىۋاسىتە بارىدىغان پاراخوتلار ئۆلچەمگە ئۇيغۇن كېلىدىغان ئادەتتىكى دىزېل مېيى ئىشلىتىشى كېرەك. يىراق ئوكيان كېمىلىرى پورتقا يېقىنلاشقاندىن كېيىن، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنى تىزگىنلەش تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان پاراخوتلارغا يېقىلغۇ ماي ئىشلىتىشى كېرەك.

新建码头应当规划、设计和建设岸基供电设施；已建成的码头应当逐步实施岸基供电设施改造。船舶靠港后应当优先使用岸电。

يېڭىدىن قۇرۇلىدىغان پىرىستان قىرغاق توك بېرىش ئەسلىھەلىرىنى پىلانلىشى، لايىھەلىشى ۋە قۇرۇشى كېرەك؛ قۇرۇلغان پىرىستان پورت ئۇلىنى توك بىلەن تەمىنلەش ئەسلىھەلىرىنى تەدرىجىي ئۆزگەرتىشى كېرەك. پاراخوتلار پورتقا يېقىنلاشقاندىن كېيىن، قىرغاق توكىنى ئاۋۋال ئىشلىتىش كېرەك.

第六十四条　国务院交通运输主管部门可以在沿海海域划定船舶大气污染物排放控制区，进入排放控制区的船舶应当符合船舶相关排放要求。

64-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى دېڭىز بويى دېڭىز تەۋەسىدە كېمە-پاراخوتلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى تىزگىنلەش رايونىنى بېكىتسە بولىدۇ، قويۇپ بېرىشنى تىزگىنلەش رايونىغا كىرىدىغان كېمە-پاراخوتلار كېمە-پاراخوتنىڭ قويۇپ بېرىشكە مۇناسىۋەتلىك تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

第六十五条　禁止生产、进口、销售不符合标准的机动车船、非道路移动机械用燃料；禁止向汽车和摩托车销售普通柴油以及其他非机动车用燃料；禁止向非道路移动机械、内河和江海直达船舶销售渣油和重油。

65-ماددا ئۆلچەمگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، پاراخوتلار، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارغا ئىشلىتىلىدىغان يېقىلغۇ ئىشلەپچىقىرىش، ئىمپورت قىلىش، سېتىش مەنئى قىلىنىدۇ؛ ئاپتوموبىل ۋە موتوسىكلىتقا ئادەتتىكى دىزېل مېيى، شۇنىڭدەك موتورسىز قاتناش ۋاسىتىلىرىگە ئىشلىتىلىدىغان باشقا يېقىلغۇ سېتىش مەنئى قىلىنىدۇ؛ يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلار، ئىچكى دەريا ۋە دەريا-دېڭىزلاردىن بىۋاسىتە بارىدىغان پاراخوتلارغا داشقال ۋە ئېغىر ماي سېتىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第六十六条　发动机油、氮氧化物还原剂、燃料和润滑油添加剂以及其他添加剂的有害物质含量和其他大气环境保护指标，应当符合有关标准的要求，不得损害机动车船污染控制装置效果和耐久性，不得增加新的大气污染物排放。

66-ماددا موتور ئاپتولى، ئازوت ئوكسىدىنى قايتۇرۇۋالغۇچى، يېقىلغۇ ۋە سىلىقلاش مېيى خۇرۇچى، شۇنىڭدەك باشقا خۇرۇچلاردىكى زىيانلىق ماددىلارنىڭ مىقدارى ۋە باشقا ئاتموسفېرا مۇھىتىنى قوغداش كۆرسەتكۈچلىرى مۇناسىۋەتلىك ئۆلچەمدىكى تەلەپكە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى ۋە پاراخوتلارنىڭ بۇلغىنىشىنى تىزگىنلەش قۇرۇلمىسىنىڭ ئۈنۈمى ۋە چىدامچانلىقىغا زىيان يەتكۈزۈشكە، يېڭى ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى كۆپەيتىشكە بولمايدۇ.

第六十七条　国家积极推进民用航空器的大气污染防治，鼓励在设计、生产、使用过程中采取有效措施减少大气污染物排放。

67-ماددا دۆلەت پۇقراۋى ئاۋىياتسىيە ۋاسىتىلىرىنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشنى پائال ئالغا سىلجىتىپ، لايىھەلەش، ئىشلەپچىقىرىش، ئىشلىتىش جەريانىدا ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى ئازايتىشقا ئىلھام بېرىدۇ.

民用航空器应当符合国家规定的适航标准中的有关发动机排出物要求。

پۇقراۋى ئاۋىياتسىيە ۋاسىتىلىرى دۆلەت بەلگىلىگەن ئۇچۇشقا ماس كېلىش ئۆلچىمىدىكى ئالاقىدار موتورنىڭ چىقىرىندىلىرى توغرىسىدىكى تەلەپكە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

第四节　扬尘污染防治

4-پاراگراف چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第六十八条　地方各级人民政府应当加强对建设施工和运输的管理，保持道路清洁，控制料堆和渣土堆放，扩大绿地、水面、湿地和地面铺装面积，防治扬尘污染。

68-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى قۇرۇلۇش قىلىش ۋە توشۇشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، يولنىڭ پاكىزلىقىنى ساقلىشى، ماتېرىيال دۆۋىسى ۋە داشقال دۆۋىسىنى تىزگىنلىشى، يېشىللىق، سۇ يۈزى، سۇلۇق يەر ۋە يەر يۈزىنى ياتقۇزۇش كۆلىمىنى كېڭەيتىشى، چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ۋە ئۇنى تىزگىنلىشى كېرەك.

住房城乡建设、市容环境卫生、交通运输、国土资源等有关部门，应当根据本级人民政府确定的职责，做好扬尘污染防治工作。

تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، شەھەر قىياپىتى ۋە مۇھىت تازىلىقى، قاتناش-تىرانسپورت، زېمىن بايلىقى تارمىقى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن مەسئۇلىيەتكە ئاساسەن، چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك.

第六十九条　建设单位应当将防治扬尘污染的费用列入工程造价，并在施工承包合同中明确施工单位扬尘污染防治责任。施工单位应当制定具体的施工扬尘污染防治实施方案。

69-ماددا قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلار چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىراجىتىنى قۇرۇلۇشنىڭ پۈتۈش باھاسىغا كىرگۈزۈشى ھەمدە قۇرۇلۇش قىلىش ھۆددە توختامىدا قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇننىڭ چاڭ-توزانغا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنىڭ تىزگىنلەش مەسئۇلىيىتىنى ئايدىڭلاشتۇرۇشى كېرەك. قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش قىلىش چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنىڭ كونكرېت يولغا قويۇش لايىھەسىنى تۈزۈشى كېرەك.

从事房屋建筑、市政基础设施建设、河道整治以及建筑物拆除等施工单位，应当向负责监督管理扬尘污染防治的主管部门备案。

ئۆي-ئىمارەت قۇرۇلۇشى، شەھەر مەمۇرىيىتى ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى، دەريا يولىنى تۈزەش قۇرۇلۇشى، شۇنىڭدەك ئىمارەت چېقىش قاتارلىق قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلار چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشقا مەسئۇل مەسئۇل مەسئۇل تارماققا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

施工单位应当在施工工地设置硬质围挡，并采取覆盖、分段作业、择时施工、洒水抑尘、冲洗地面和车辆等有效防尘降尘措施。建筑土方、工程渣土、建筑垃圾应当及时清运；在场地内堆存的，应当采用密闭式防尘网遮盖。工程渣土、建筑垃圾应当进行资源化处理。

قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش ئورنىدا قاتتىق توسۇق ئورنىتىشى ھەمدە يېپىش، بۆلەكلەرگە بۆلۈپ مەشغۇلات قىلىش، ۋاقىتنى تاللاپ قۇرۇلۇش قىلىش، سۇ چېچىپ چاڭ-توزاننى تىزگىنلەش، يەر يۈزى ۋە ئاپتوموبىللارنى يۇيۇش قاتارلىق چاڭ-توزاندىن ئۈنۈملۈك ساقلىنىش، چاڭ-توزاقنى ئازايتىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشى كېرەك. قۇرۇلۇش توپىسى، قۇرۇلۇش داشقاللىرى، قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى ۋاقتىدا تازىلاپ توشۇش كېرەك؛ مەيدانغا دۆۋىلەپ قويغاندا، ھىم ئېتىپ چاڭ-توزاندىن ساقلىنىش تورى بىلەن يېپىش كېرەك. قۇرۇلۇش داشقاللىرى، قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى بايلىققا ئايلاندۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىش كېرەك.

施工单位应当在施工工地公示扬尘污染防治措施、负责人、扬尘监督管理主管部门等信息。

قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلار قۇرۇلۇش ئورنىدا چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەدبىرى، مەسئۇل كىشى، چاڭ-توزاننى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇل تارمىقى قاتارلىق ئۇچۇرلارنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

暂时不能开工的建设用地，建设单位应当对裸露地面进行覆盖；超过三个月的，应当进行绿化、铺装或者遮盖。

ۋاقتىنچە ئىش باشلىغىلى بولمايدىغان قۇرۇلۇش يېرىنى قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن ئوچۇق يەر بىلەن تولۇق يېپىپ قويۇشى كېرەك؛ 3 ئايدىن ئېشىپ كەتسە، كۆكەرتىش، ياتقۇزۇش ياكى يېپىش كېرەك.

第七十条　运输煤炭、垃圾、渣土、砂石、土方、灰浆等散装、流体物料的车辆应当采取密闭或者其他措施防止物料遗撒造成扬尘污染，并按照规定路线行驶。

70-ماددا كۆمۈر، ئەخلەت، داشقال، قۇم-شېغىل، توپا، لاي قاتارلىق پارچە، ئاقما ماتېرىياللارنى توشۇيدىغان ئاپتوموبىللار ھىم ئېتىش ياكى باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ماتېرىيال چېچىلىپ چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ھەمدە بەلگىلەنگەن لىنىيە بويىچە يۈرۈشى كېرەك.

装卸物料应当采取密闭或者喷淋等方式防治扬尘污染。

ماتېرىيال قاچىلاش-چۈشۈرۈشتە ھىم ئېتىش ياكى پۈركۈش قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللىنىپ چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش كېرەك.

城市人民政府应当加强道路、广场、停车场和其他公共场所的清扫保洁管理，推行清洁动力机械化清扫等低尘作业方式，防治扬尘污染。

شەھەر خەلق ھۆكۈمىتى يول، مەيدان، توختالغۇ ۋە باشقا ئاممىۋى سورۇنلارنىڭ تازىلىقىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، تازىلاش ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچى بىلەن ماشىنىلاشقان تازىلاش قاتارلىق چاڭ-توزانلىق مەشغۇلات ئۇسۇلىنى يولغا قويۇپ، چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ۋە ئۇنى تىزگىنلىشى كېرەك.

第七十一条　市政河道以及河道沿线、公共用地的裸露地面以及其他城镇裸露地面，有关部门应当按照规划组织实施绿化或者透水铺装。

71-ماددا شەھەر مەمۇرىيىتى دەريا يولى، شۇنىڭدەك دەريا يولى بويىدىكى يەرلەر، ئاممىۋى يەرلەردىكى ئۈستى ئوچۇق يەر، شۇنىڭدەك شەھەر-بازارلاردىكى باشقا ئۈستى ئوچۇق يەر يۈزىنى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار يىرىك پىلان بويىچە كۆكەرتىشكە ياكى سۇ ئۆتكۈزۈپ ياتقۇزۇشقا تەشكىللىشى كېرەك.

第七十二条　贮存煤炭、煤矸石、煤渣、煤灰、水泥、石灰、石膏、砂土等易产生扬尘的物料应当密闭；不能密闭的，应当设置不低于堆放物高度的严密围挡，并采取有效覆盖措施防治扬尘污染。

72-ماددا كۆمۈر، كۆمۈر تېشى، داشقال، كۈل، سېمونت، ھاك، گەج، قۇم-توپا قاتارلىق چاڭ-توزان ئاسان چىقىدىغان ماتېرىياللارنى ھىم ئېتىش كېرەك؛ ھىم ئەتكىلى بولمىسا، دۆۋىلەنگەن نەرسىنىڭ ئېگىزلىكىدىن تۆۋەن بولمىغان چىڭ قورشاۋ ئورنىتىش ھەمدە ئۈنۈملۈك يېپىش تەدبىرى قوللىنىپ چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش كېرەك.

码头、矿山、填埋场和消纳场应当实施分区作业，并采取有效措施防治扬尘污染。

پىرىستان، كان، كۆمۈش مەيدانى ۋە بىر تەرەپ قىلىش مەيدانى رايون ئايرىپ مەشغۇلات قىلىشى ھەمدە ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ۋە ئۇنى تىزگىنلىشى كېرەك.

第五节　农业和其他污染防治

5-پاراگراف يېزا ئىگىلىكى ۋە باشقا بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第七十三条　地方各级人民政府应当推动转变农业生产方式，发展农业循环经济，加大对废弃物综合处理的支持力度，加强对农业生产经营活动排放大气污染物的控制。

73-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىش ئۇسۇلىنى ئۆزگەرتىشكە تۈرتكە بولۇپ، يېزا ئىگىلىك ئايلانما ئىقتىسادىنى راۋاجلاندۇرۇشى، تاشلاندۇقلارنى ھەر تەرەپلىمە بىر تەرەپ قىلىشنى قوللاش سالمىقىنى ئاشۇرۇشى، يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت پائالىيىتىدە ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى تىزگىنلەشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第七十四条　农业生产经营者应当改进施肥方式，科学合理施用化肥并按照国家有关规定使用农药，减少氨、挥发性有机物等大气污染物的排放。

74-ماددا يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىشى، تىجارەتچىلىرى ئوغۇتلاش ئۇسۇلىنى ياخشىلىشى، خىمىيەۋى ئوغۇتنى ئىلمىي، مۇۋاپىق ئىشلىتىشى ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە دېھقانچىلىق دورىسى ئىشلىتىشى، ئاممىياك، پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا قاتارلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرىنىڭ چىقىرىلىشىنى ئازايتىشى كېرەك.

禁止在人口集中地区对树木、花草喷洒剧毒、高毒农药。

نوپۇس مەركەزلەشكەن رايونلاردا دەل-دەرەخ، گۈل-گىياھلارغا ئۆتكۈر زەھەرلىك، زەھىرى كۈچلۈك دېھقانچىلىق دورىسى چېچىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第七十五条　畜禽养殖场、养殖小区应当及时对污水、畜禽粪便和尸体等进行收集、贮存、清运和无害化处理，防止排放恶臭气体。

75-ماددا چارۋا-ئۆي قۇشلىرى باقمىچىلىق مەيدانى، باقمىچىلىق رايونى پاسكىنا سۇ، چارۋا-ئۆي قۇشلىرىنىڭ قىغى ۋە جەسىتى قاتارلىقلارنى ۋاقتىدا يىغىپ، ساقلاپ، تازىلاپ توشۇپ ۋە زىيانسىزلاشتۇرۇپ بىر تەرەپ قىلىپ، سېسىق گاز قويۇپ بېرىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第七十六条　各级人民政府及其农业行政等有关部门应当鼓励和支持采用先进适用技术，对秸秆、落叶等进行肥料化、饲料化、能源化、工业原料化、食用菌基料化等综合利用，加大对秸秆还田、收集一体化农业机械的财政补贴力度。

76-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ يېزا ئىگىلىك مەمۇرىيىتى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئىلغار ياراملىق تېخنىكا قوللىنىپ، شاخ-شۇمبا، يوپۇرماق قاتارلىقلارنى ئوغۇتلاشتۇرۇش، يەم-خەشەكلەشتۈرۈش، ئېنېرگىيەلەشتۈرۈش، سانائەت خام ئەشيالىرى قىلىش، يېمەكلىك زەمبۇرۇغىنى ئاساسىي ماتېرىياللاشتۇرۇش قاتارلىقلاردىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، شاخ-گىياھلارنى ئېتىزغا قايتۇرۇش، يىغىش بىر گەۋدىلەشكەن يېزا ئىگىلىك ماشىنىلىرىغا مالىيە ياردەم پۇلى بېرىش سالمىقىنى ئاشۇرۇشى كېرەك.

县级人民政府应当组织建立秸秆收集、贮存、运输和综合利用服务体系，采用财政补贴等措施支持农村集体经济组织、农民专业合作经济组织、企业等开展秸秆收集、贮存、运输和综合利用服务。

ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى شاخ-شۇمبىلارنى يىغىش، ساقلاش، توشۇش ۋە ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش مۇلازىمەت سىستېمىسىنى بەرپا قىلىشقا تەشكىللەپ، مالىيە ياردەم پۇلى بېرىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، يېزا كوللېكتىپ ئىقتىسادىي تەشكىلاتلىرى، دېھقانلار كەسپىي ھەمكارلىق ئىگىلىك تەشكىلاتلىرى، كارخانىلار قاتارلىقلارنىڭ شاخ-شۇمبىنى يىغىش، ساقلاش

第七十七条　省、自治区、直辖市人民政府应当划定区域，禁止露天焚烧秸秆、落叶等产生烟尘污染的物质。

77-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى رايون ئايرىشى، شاخ-شۇمبا، يوپۇرماق قاتارلىق ئىس-تۈتەكتىن بۇلغانغان ماددىلارنى ئۈستى ئوچۇق كۆيدۈرۈشنى مەنئى قىلىشى كېرەك.

第七十八条　国务院环境保护主管部门应当会同国务院卫生行政部门，根据大气污染物对公众健康和生态环境的危害和影响程度，公布有毒有害大气污染物名录，实行风险管理。

78-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ سەھىيە مەمۇرىي تارمىقى بىلەن بىرلىكتە، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنىڭ ئاممىنىڭ ساغلاملىقى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا كەلتۈرىدىغان خەۋپى ۋە تەسىر دەرىجىسىگە قاراپ، زەھەرلىك، زىيانلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرى تىزىملىكىنى ئېلان قىلىپ، خەۋپ-خەتەرنى باشقۇرۇشى كېرەك.

排放前款规定名录中所列有毒有害大气污染物的企业事业单位，应当按照国家有关规定建设环境风险预警体系，对排放口和周边环境进行定期监测，评估环境风险，排查环境安全隐患，并采取有效措施防范环境风险。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تىزىملىككە كىرگۈزۈلگەن زەھەرلىك، زىيانلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى قويۇپ بېرىدىغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە مۇھىت خەۋپ-خەتىرى ئاگاھ سىستېمىسى بەرپا قىلىشى، قويۇپ بېرىش ئېغىزى ۋە ئەتراپتىكى مۇھىتنى قەرەللىك كۆزىتىپ ئۆلچىشى، مۇھىت خەۋپ-خەتىرىنى باھالىشى، مۇھىت بىخەتەرلىك يوشۇرۇن خەۋپىنى بىرمۇبىر تەكشۈرۈشى ھەمدە ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ مۇھىت خەۋپ-خەتىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第七十九条　向大气排放持久性有机污染物的企业事业单位和其他生产经营者以及废弃物焚烧设施的运营单位，应当按照国家有关规定，采取有利于减少持久性有机污染物排放的技术方法和工艺，配备有效的净化装置，实现达标排放。

79-ماددا ئاتموسفېراغا ئۇزاق مۇددەتلىك ئورگانىك بۇلغىما چىقىرىدىغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت قىلغۇچىلار، شۇنىڭدەك تاشلاندۇق كۆيدۈرۈش ئەسلىھەسىنى باشقۇرغۇچى ئورۇنلار دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، ئۇزاق مۇددەتلىك ئورگانىك بۇلغىما چىقىرىشنى ئازايتىشقا پايدىلىق تېخنىكىلىق ئۇسۇل ۋە ھۈنەر-سەنئەتنى قوللىنىپ، ئۈنۈملۈك تازىلاش قۇرۇلمىسى سەپلەپ، ئۆلچەمگە يەتكۈزۈپ چىقىرىشنى ئىشقا ئاشۇرۇشى كېرەك.

第八十条　企业事业单位和其他生产经营者在生产经营活动中产生恶臭气体的，应当科学选址，设置合理的防护距离，并安装净化装置或者采取其他措施，防止排放恶臭气体。

80-ماددا كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت تىجارەتچىلىرىدىن ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت پائالىيىتىدە سېسىق گاز چىقىپ قالسا، ئورۇننى ئىلمىي تاللىشى، مۇۋاپىق مۇداپىئە ئارىلىقى ئورنىتىشى ھەمدە تازىلاش قۇرۇلمىسى ئورنىتىشى ياكى باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، سېسىق گاز چىقىپ كېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第八十一条　排放油烟的餐饮服务业经营者应当安装油烟净化设施并保持正常使用，或者采取其他油烟净化措施，使油烟达标排放，并防止对附近居民的正常生活环境造成污染。

81-ماددا بۇس چىقىرىدىغان يېمەك-ئىچمەك مۇلازىمەت كەسپى تىجارەتچىلىرى بۇس تازىلاش ئەسلىھەسى ئورنىتىشى ھەمدە نورمال ئىشلىتىشى ياكى باشقا بۇس تازىلاش تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ، بۇسنى ئۆلچەمگە يەتكۈزۈپ چىقىرىشى ھەمدە يېقىن ئەتراپتىكى ئاھالىلەرنىڭ نورمال تۇرمۇش مۇھىتىنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

禁止在居民住宅楼、未配套设立专用烟道的商住综合楼以及商住综合楼内与居住层相邻的商业楼层内新建、改建、扩建产生油烟、异味、废气的餐饮服务项目。

ئاھالىلەر ئولتۇراق بىناسى، مەخسۇس تۇرخۇن سەپلەنمىگەن سودا-تۇرالغۇ ئۇنىۋېرسال بىناسى ھەمدە سودا-تۇرالغۇ بىرلەشمە بىناسى ئىچىدىكى تۇرالغۇ قەۋىتىگە قوشنا بولغان سودا قەۋىتى ئىچىدە بۇس، غەيرىي پۇراق، كېرەكسىز گاز پەيدا قىلىدىغان يېمەك-ئىچمەك مۇلازىمەت تۈرىنى يېڭىدىن سېلىش، ئۆزگەرتىپ سېلىش، كېڭەيتىپ سېلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

任何单位和个人不得在当地人民政府禁止的区域内露天烧烤食品或者为露天烧烤食品提供场地。

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ شۇ جايدىكى خەلق ھۆكۈمىتى مەنئى قىلغان رايوندا ئۈستى ئوچۇق كاۋاپ پىشۇرۇشىغا ياكى ئۈستى ئوچۇق كاۋاپ يېمەكلىكىنى ئورۇن بىلەن تەمىنلىشىگە يول قويۇلمايدۇ.

第八十二条　禁止在人口集中地区和其他依法需要特殊保护的区域内焚烧沥青、油毡、橡胶、塑料、皮革、垃圾以及其他产生有毒有害烟尘和恶臭气体的物质。

82-ماددا نوپۇس مەركەزلەشكەن رايونلاردا ۋە قانۇن بويىچە ئالاھىدە قوغداشقا تېگىشلىك باشقا رايونلاردا ئاسفالت، ماي كىگىز، كاۋچۇك، سولياۋ، كۆن-خۇرۇم، ئەخلەت ھەمدە زەھەرلىك، زىيانلىق ئىس-تۈتەك، چاڭ-توزان ۋە سېسىق گاز پەيدا قىلىدىغان باشقا ماددىلارنى كۆيدۈرۈش مەنئى قىلىنىدۇ.

禁止生产、销售和燃放不符合质量标准的烟花爆竹。任何单位和个人不得在城市人民政府禁止的时段和区域内燃放烟花爆竹。

سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان پوجاڭزا-ساليۇت ئىشلەپچىقىرىش، سېتىش ۋە ئېتىش مەنئى قىلىنىدۇ. ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى مەنئى قىلغان ۋاقىت ۋە رايوندا پوجاڭزا-ساليوت ئېتىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第八十三条　国家鼓励和倡导文明、绿色祭祀。

83-ماددا دۆلەت مەدەنىي، يېشىل قەبرە يوقلاشقا ئىلھام بېرىدۇ ۋە تەشەببۇس قىلىدۇ.

火葬场应当设置除尘等污染防治设施并保持正常使用，防止影响周边环境。

كۆيدۈرۈپ دەپنە قىلىش مەيدانلىرى چاڭ-توزان يوقىتىش قاتارلىق بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇشى ھەمدە ئۇنى نورمال ئىشلىتىپ، ئەتراپتىكى مۇھىتقا تەسىر يەتكۈزۈشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第八十四条　从事服装干洗和机动车维修等服务活动的经营者，应当按照国家有关标准或者要求设置异味和废气处理装置等污染防治设施并保持正常使用，防止影响周边环境。

84-ماددا كىيىم-كېچەكنى قۇرۇق يۇيۇش ۋە موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى رېمونت قىلىش قاتارلىق مۇلازىمەت پائالىيەتلىرى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان تىجارەتچىلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك ئۆلچىمى ياكى تەلىپى بويىچە غەيرىي پۇراق ۋە كېرەكسىز گازنى بىر تەرەپ قىلىش قۇرۇلمىسى قاتارلىق بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇشى ھەمدە ئۇلارنى نورمال ئىشلىتىپ، ئەتراپتىكى مۇھىتقا تەسىر يەتكۈزۈشنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第八十五条　国家鼓励、支持消耗臭氧层物质替代品的生产和使用，逐步减少直至停止消耗臭氧层物质的生产和使用。

85-ماددا دۆلەت ئوزون قاتلىمىدىكى ماددىلارنى خورىتىدىغان سەپلىمە بۇيۇملارنى ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئىشلىتىشكە ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، ئوزۇن قاتلىمىدىكى ماددىلارنى ئىشلەپچىقىرىش ۋە ئىشلىتىشنى تەدرىجىي ئازايتىدۇ ياكى توختىتىدۇ.

国家对消耗臭氧层物质的生产、使用、进出口实行总量控制和配额管理。具体办法由国务院规定。

دۆلەت ئوزون قەۋىتى سەرپ قىلىدىغان ماددىلارنى ئىشلەپچىقىرىش، ئىشلىتىش، ئىمپورت-ئېكسپورتتا ئومۇمىي مىقدارنى تىزگىنلەش ۋە نورمىلىق باشقۇرۇشنى يولغا قويىدۇ. كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

第五章　重点区域大气污染联合防治

5-باب نۇقتىلىق رايونلاردا ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ بىرلىكتە ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第八十六条　国家建立重点区域大气污染联防联控机制，统筹协调重点区域内大气污染防治工作。国务院环境保护主管部门根据主体功能区划、区域大气环境质量状况和大气污染传输扩散规律，划定国家大气污染防治重点区域，报国务院批准。

86-ماددا دۆلەت نۇقتىلىق رايونلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىدىن بىرلىكتە مۇداپىئە كۆرۈش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش مېخانىزمى ئورنىتىپ، نۇقتىلىق رايونلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ئاساسىي فۇنكسىيەلىك رايونى، رايون ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئەھۋالى ۋە ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ تارقىلىش، تارقىلىش قانۇنىيىتىگە ئاساسەن، دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش نۇقتىلىق رايونىنى بېكىتىپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىدۇ.

重点区域内有关省、自治区、直辖市人民政府应当确定牵头的地方人民政府，定期召开联席会议，按照统一规划、统一标准、统一监测、统一的防治措施的要求，开展大气污染联合防治，落实大气污染防治目标责任。国务院环境保护主管部门应当加强指导、督促。

نۇقتىلىق رايونلاردىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى باشلامچى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنى بېكىتىپ، قەرەللىك بىرلەشمە يىغىن ئېچىپ، بىرتۇتاش پىلانلاش، بىرتۇتاش ئۆلچەم قويۇش، بىرتۇتاش كۆزىتىش-ئۆلچەش، بىرتۇتاش ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش تەدبىرىنىڭ تەلىپى بويىچە، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ بىرلىشىپ ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەشنى قانات يايدۇرۇپ، ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش نىشان مەسئۇلىيىتىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشى كېرەك. گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى يېتەكچىلىك، ھەيدەكچىلىكنى كۈچەيتىشى كېرەك.

省、自治区、直辖市可以参照第一款规定划定本行政区域的大气污染防治重点区域。

ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەر 1-تارماقتىكى بەلگىلىمىدىن پايدىلىنىپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتىكى نۇقتىلىق رايونلارنى ئايرىسا بولىدۇ.

第八十七条　国务院环境保护主管部门会同国务院有关部门、国家大气污染防治重点区域内有关省、自治区、直辖市人民政府，根据重点区域经济社会发展和大气环境承载力，制定重点区域大气污染联合防治行动计划，明确控制目标，优化区域经济布局，统筹交通管理，发展清洁能源，提出重点防治任务和措施，促进重点区域大气环境质量改善。

87-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش نۇقتىلىق رايونى ئىچىدىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە نۇقتىلىق رايونلارنىڭ ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتى ۋە ئاتموسفېرا مۇھىتىنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىغا ئاساسەن، نۇقتىلىق رايونلارنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ بىرلىشىپ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنىڭ تىزگىنلەش ھەرىكەت پىلانىنى تۈزۈپ، تىزگىنلەش نىشانىنى ئايدىڭلاشتۇرۇپ، رايون ئىقتىسادىنىڭ جايلىشىشىنى ئەلالاشتۇرىدۇ، قاتناشنى باشقۇرۇشنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، پاكىز ئېنېرگىيەنى راۋاجلاندۇرۇپ، نۇقتىلىق ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش ۋەزىپىسى ۋە تەدبىرلىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، نۇقتىلىق رايونلارنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى ياخشىلاشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第八十八条　国务院经济综合主管部门会同国务院环境保护主管部门，结合国家大气污染防治重点区域产业发展实际和大气环境质量状况，进一步提高环境保护、能耗、安全、质量等要求。

88-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئىقتىسادىي ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە، دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش نۇقتىلىق رايونلىرىنىڭ كەسىپ تەرەققىيات ئەمەلىيىتى ۋە ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتى ئەھۋالىغا بىرلەشتۈرۈپ، مۇھىت ئاسراش، ئېنېرگىيە سەرپىياتى، بىخەتەرلىك، سۈپەت قاتارلىق تەلەپلەرنى يەنىمۇ ئۆستۈرىدۇ.

重点区域内有关省、自治区、直辖市人民政府应当实施更严格的机动车大气污染物排放标准，统一在用机动车检验方法和排放限值，并配套供应合格的车用燃油。

نۇقتىلىق رايونلاردىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىنى تېخىمۇ قاتتىق قىلىپ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى تەكشۈرۈش ئۇسۇلى ۋە چىقىرىش چەك قىممىتىنى بىرلىككە كەلتۈرۈشى ھەمدە لاياقەتلىك ئاپتوموبىل يېقىلغۇ مېيىنى يۈرۈشلەشتۈرۈپ تەمىنلىشى كېرەك.

第八十九条　编制可能对国家大气污染防治重点区域的大气环境造成严重污染的有关工业园区、开发区、区域产业和发展等规划，应当依法进行环境影响评价。规划编制机关应当与重点区域内有关省、自治区、直辖市人民政府或者有关部门会商。

89-ماددا دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش نۇقتىلىق رايونلىرىنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىتىنى ئېغىر بۇلغاش ئېھتىمالى بولغان مۇناسىۋەتلىك سانائەت باغچە رايونى، تەرەققىيات رايونى، رايوندىكى كەسىپلەر ۋە تەرەققىيات قاتارلىق يىرىك پىلانلارنى تۈزۈشتە، قانۇن بويىچە مۇھىت تەسىرىنى باھالاش كېرەك. يىرىك پىلان تۈزگۈچى ئورگان نۇقتىلىق رايونلاردىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن كېڭىشىشى كېرەك.

重点区域内有关省、自治区、直辖市建设可能对相邻省、自治区、直辖市大气环境质量产生重大影响的项目，应当及时通报有关信息，进行会商。

نۇقتىلىق رايونلاردىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر قۇرۇلۇشلىرى قوشنا ئۆلكە، ئاپتونوم رايونى، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەرنىڭ ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىگە زور تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان تۈرلەردە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى ۋاقتىدا خەۋەرلەندۈرۈپ، كېڭىشىش كېرەك.

会商意见及其采纳情况作为环境影响评价文件审查或者审批的重要依据。

كېڭىشىش پىكرى ۋە ئۇنى قوللىنىش ئەھۋالى مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەكشۈرۈش ياكى تەستىقلاشنىڭ مۇھىم ئاساسى قىلىنىدۇ.

第九十条　国家大气污染防治重点区域内新建、改建、扩建用煤项目的，应当实行煤炭的等量或者减量替代。

90-ماددا دۆلەت ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش نۇقتىلىق رايونىدا كۆمۈر ئىشلىتىش تۈرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىپ قۇرۇش، كېڭەيتىپ قۇرۇشتا، كۆمۈر مىقدارىنى تەڭ ئازايتىش ياكى مىقدارىنى ئازايتىپ ئورنىغا دەسسىتىش كېرەك.

第九十一条　国务院环境保护主管部门应当组织建立国家大气污染防治重点区域的大气环境质量监测、大气污染源监测等相关信息共享机制，利用监测、模拟以及卫星、航测、遥感等新技术分析重点区域内大气污染来源及其变化趋势，并向社会公开。

91-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت قوغداش مەسئۇل تارمىقى دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش بويىچە نۇقتىلىق رايونلاردا ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، ئاتموسفېرا بۇلغىما مەنبەسىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلاردىن تەڭ پايدىلىنىش مېخانىزمىنى بەرپا قىلىشقا تەشكىللەپ، كۆزىتىپ ئۆلچەش، تەقلىد قىلىش، شۇنىڭدەك سۈنئىي ھەمراھ، ئاۋىياتسىيەلىك ئۆلچەش، يىراقتىن سېزىش قاتارلىق يېڭى تېخنىكىلاردىن پايدىلىنىپ، نۇقتىلىق رايونلاردىكى ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ مەنبەسى ۋە ئۇنىڭ ئۆزگىرىش يۈزلىنىشىنى تەھلىل قىلىشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئاشكارىلىشى كېرەك.

第九十二条　国务院环境保护主管部门和国家大气污染防治重点区域内有关省、自治区、直辖市人民政府可以组织有关部门开展联合执法、跨区域执法、交叉执法。

92-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ۋە دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش نۇقتىلىق رايونى ئىچىدىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى تەشكىللەپ بىرلىشىپ قانۇن ئىجرا قىلىش، رايون ھالقىپ قانۇن ئىجرا قىلىش ۋە گىرەلەشمە قانۇن ئىجرا قىلىشنى قانات يايدۇرسا بولىدۇ.

第六章　重污染天气应对

6-باب ھاۋانىڭ ئېغىر دەرىجىدە بۇلغىنىشىغا تاقابىل تۇرۇش

第九十三条　国家建立重污染天气监测预警体系。

93-ماددا دۆلەت ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، سىگنال بېرىش سىستېمىسى بەرپا قىلىدۇ.

国务院环境保护主管部门会同国务院气象主管机构等有关部门、国家大气污染防治重点区域内有关省、自治区、直辖市人民政府，建立重点区域重污染天气监测预警机制，统一预警分级标准。可能发生区域重污染天气的，应当及时向重点区域内有关省、自治区、直辖市人民政府通报。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مېتېئورولوگىيە مەسئۇل ئاپپاراتى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار، دۆلەتنىڭ ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش بويىچە نۇقتىلىق رايون ئىچىدىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە نۇقتىلىق رايونلاردا ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، سىگنال بېرىش مېخانىزمىنى بەرپا قىلىپ، بىرتۇتاش سىگنال بېرىپ دەرىجىگە ئايرىش ئۆلچىمىنى بىرلىككە كەلتۈرىدۇ. رايوندا ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايى كۆرۈلۈش ئېھتىمالى بولسا، نۇقتىلىق رايون ئىچىدىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە ۋاقتىدا ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىش كېرەك.

省、自治区、直辖市、设区的市人民政府环境保护主管部门会同气象主管机构等有关部门建立本行政区域重污染天气监测预警机制。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك، رايون بار شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى مېتېئورولوگىيە مەسئۇل ئاپپاراتى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، سىگنال بېرىش مېخانىزمىنى بەرپا قىلىدۇ.

第九十四条　县级以上地方人民政府应当将重污染天气应对纳入突发事件应急管理体系。

94-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېغىر بۇلغانغان ھاۋاغا تاقابىل تۇرۇشنى تاسادىپىي ۋەقەلەرگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-باشقۇرۇش سىستېمىسىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

省、自治区、直辖市、设区的市人民政府以及可能发生重污染天气的县级人民政府，应当制定重污染天气应急预案，向上一级人民政府环境保护主管部门备案，并向社会公布。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك، رايون بار شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى، شۇنىڭدەك ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايى كۆرۈلۈش ئېھتىمالى بولغان ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىغا جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسى تۈزۈپ، بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى كېرەك.

第九十五条　省、自治区、直辖市、设区的市人民政府环境保护主管部门应当会同气象主管机构建立会商机制，进行大气环境质量预报。可能发生重污染天气的，应当及时向本级人民政府报告。省、自治区、直辖市、设区的市人民政府依据重污染天气预报信息，进行综合研判，确定预警等级并及时发出预警。预警等级根据情况变化及时调整。任何单位和个人不得擅自向社会发布重污染天气预报预警信息。

95-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك، رايون بار شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى مېتېئورولوگىيە مەسئۇل ئاپپاراتى بىلەن كېڭىشىش مېخانىزمى ئورنىتىپ، ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىدىن ئالدىن مەلۇمات بېرىشى كېرەك. ئېغىر بۇلغانغان ھاۋا رايى كۆرۈلۈش ئېھتىمالى بولسا، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە ۋاقتىدا دوكلات قىلىش كېرەك. ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك، رايون بار شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىدىن ئالدىن مەلۇمات بېرىش ئۇچۇرىغا ئاساسەن، ئۇنىۋېرسال تەتقىق قىلىپ ھۆكۈم چىقىرىپ، ئاگاھلاندۇرۇش دەرىجىسىنى بېكىتتى ھەمدە ۋاقتىدا ئاگاھلاندۇرۇش بەردى. ئاگاھلاندۇرۇش دەرىجىسى ئەھۋالنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئاساسەن ۋاقتىدا تەڭشىلىدۇ. ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن جەمئىيەتكە ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىدىن ئالدىن مەلۇمات، ئاگاھلاندۇرۇش ئۇچۇرى ئېلان قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

预警信息发布后，人民政府及其有关部门应当通过电视、广播、网络、短信等途径告知公众采取健康防护措施，指导公众出行和调整其他相关社会活动。

ئاگاھ ئۇچۇرى ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن، خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى تېلېۋىزور، رادىيو، تور، قىسقا ئۇچۇر قاتارلىق يوللار ئارقىلىق ئاممىغا ساغلاملىق مۇداپىئە تەدبىرى قوللىنىشنى ئۇقتۇرۇپ، ئاممىنىڭ سەپەرگە چىقىشى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ئىجتىمائىي پائالىيەتلەرنى تەڭشىشىگە يېتەكچىلىك قىلىشى كېرەك.

第九十六条　县级以上地方人民政府应当依据重污染天气的预警等级，及时启动应急预案，根据应急需要可以采取责令有关企业停产或者限产、限制部分机动车行驶、禁止燃放烟花爆竹、停止工地土石方作业和建筑物拆除施工、停止露天烧烤、停止幼儿园和学校组织的户外活动、组织开展人工影响天气作业等应急措施。

96-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايى ئاگاھ دەرىجىسىگە ئاساسەن، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى ۋاقتىدا قوزغىتىشى كېرەك، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش ئېھتىياجىغا ئاساسەن ئالاقىدار كارخانىلارنى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىش ياكى ئىشلەپچىقىرىشقا چەك قويۇشقا بۇيرۇش، قىسمەن موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ يۈرۈشىگە چەك قويۇش، پوجاڭزا-ساليۇت ئېتىشنى مەنئى قىلىش، قۇرۇلۇش ئورنىدىكى توپا-تاش مەشغۇلاتى ۋە ئىمارەتلەرنى چېقىش قۇرۇلۇشىنى توختىتىش، ئوچۇقچىلىقتا كاۋاپ پىشۇرۇشنى توختىتىش، بالىلار باغچىسى ۋە مەكتەپ تەشكىللىگەن دالا پائالىيىتىنى توختىتىش، ھاۋارايىغا سۈنئىي تەسىر كۆرسىتىش مەشغۇلاتىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇش قاتارلىق جىددىي ئىشلارغا تاقابىل قىلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشقا بولىدۇ.

应急响应结束后，人民政府应当及时开展应急预案实施情况的评估，适时修改完善应急预案。

جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش بويىچە ئىنكاس قايتۇرۇش ئاخىرلاشقاندىن كېيىن، خەلق ھۆكۈمىتى جىددىي ئىشقا تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنىڭ يولغا قويۇلۇش ئەھۋالىنى باھالاشنى ۋاقتىدا قانات يايدۇرۇپ، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل قىلىش لايىھەسىنى مۇۋاپىق پەيتتە تۈزىتىپ مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

第九十七条　发生造成大气污染的突发环境事件，人民政府及其有关部门和相关企业事业单位，应当依照《中华人民共和国突发事件应对法》、《中华人民共和国环境保护法》的规定，做好应急处置工作。环境保护主管部门应当及时对突发环境事件产生的大气污染物进行监测，并向社会公布监测信息。

97-ماددا ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان تاسادىپىي مۇھىت ۋەقەسى يۈزبەرگەندە، خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ھەم مۇناسىۋەتلىك كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ تاسادىپىي ۋەقەگە تاقابىل تۇرۇش قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ مۇھىت قوغداش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش-بىر تەرەپ قىلىش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك. مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تاسادىپىي مۇھىت ۋەقەسى پەيدا قىلغان ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنى ۋاقتىدا كۆزىتىپ ئۆلچىشى ھەمدە جەمئىيەتكە كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۇچۇرىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

第七章　法律责任

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第九十八条　违反本法规定，以拒绝进入现场等方式拒不接受环境保护主管部门及其委托的环境监察机构或者其他负有大气环境保护监督管理职责的部门的监督检查，或者在接受监督检查时弄虚作假的，由县级以上人民政府环境保护主管部门或者其他负有大气环境保护监督管理职责的部门责令改正，处二万元以上二十万元以下的罚款；构成违反治安管理行为的，由公安机关依法予以处罚。

98-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، نەق مەيدانغا كىرىشنى رەت قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ۋە ئۇنىڭ ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلمىغان مۇھىت رېۋىزىيە ئاپپاراتى ياكى ئاتموسفېرا مۇھىت ئاسراشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقنىڭ نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشىنى رەت قىلغانلار ياكى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى قوبۇل قىلغاندا ساختىپەزلىك قىلغانلار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ياكى ئاتموسفېرا مۇھىتىنى ئاسراشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئامانلىق باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلمىش شەكىللەندۈرگەنلىرىگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

第九十九条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上人民政府环境保护主管部门责令改正或者限制生产、停产整治，并处十万元以上一百万元以下的罚款；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，责令停业、关闭:

99-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە ياكى ئىشلەپچىقىرىشقا چەك قويۇپ، ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇيدۇ، قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىش ئارقىلىق ئىش توختىتىش، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلىدۇ :

（一）未依法取得排污许可证排放大气污染物的；

( 1 ) بۇلغىما چىقىرىش ئىجازەتنامىسى ئالماي تۇرۇپ، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقارغانلار؛

（二）超过大气污染物排放标准或者超过重点大气污染物排放总量控制指标排放大气污染物的；

( 2 ) ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئاشۇرۇپ ياكى ئاتموسفېراغا نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىن ئاشۇرۇپ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقارغانلار؛

（三）通过逃避监管的方式排放大气污染物的。

( 3 ) نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشتىن ئۆزىنى قاچۇرۇش ئۇسۇلى ئارقىلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقارغانلار.

第一百条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上人民政府环境保护主管部门责令改正，处二万元以上二十万元以下的罚款；拒不改正的，责令停产整治:

100-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ :

（一）侵占、损毁或者擅自移动、改变大气环境质量监测设施或者大气污染物排放自动监测设备的；

( 1 ) ئاتموسفېرا مۇھىت سۈپىتىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش ئەسلىھەسى ياكى ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى ئاپتوماتىك كۆزىتىش-ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنى ئىگىلىۋالغان، ۋەيران قىلىۋەتكەن ياكى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن يۆتكىۋەتكەن، ئۆزگەرتىۋەتكەنلەر؛

（二）未按照规定对所排放的工业废气和有毒有害大气污染物进行监测并保存原始监测记录的；

( 2 ) قويۇپ بەرگەن سانائەت كېرەكسىز گازى ۋە زەھەرلىك، زىيانلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش ھەمدە دەسلەپكى كۆزىتىش-ئۆلچەش خاتىرىسىنى ساقلاشتا بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغانلار؛

（三）未按照规定安装、使用大气污染物排放自动监测设备或者未按照规定与环境保护主管部门的监控设备联网，并保证监测设备正常运行的；

( 3 ) ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقىرىشنى ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنى ئورنىتىش، ئىشلىتىشتە بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغان ياكى مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقىنىڭ كۆزىتىش-تىزگىنلەش ئۈسكۈنىسى بىلەن تورلاشتۇرۇشتا بەلگىلىمە بويىچە ئىش كۆرمىگەن ھەمدە كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلغانلار؛

（四）重点排污单位不公开或者不如实公开自动监测数据的；

( 4 ) نۇقتىلىق بۇلغىما چىقارغۇچى ئورۇنلاردىن ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچەش سانلىق مەلۇماتلىرىنى ئاشكارىلىمىغانلار ياكى ئەينەن ئاشكارىلىمىغانلار؛

（五）未按照规定设置大气污染物排放口的。

( 5 ) ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزى قۇرۇشتا بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغانلار.

第一百零一条　违反本法规定，生产、进口、销售或者使用国家综合性产业政策目录中禁止的设备和产品，采用国家综合性产业政策目录中禁止的工艺，或者将淘汰的设备和产品转让给他人使用的，由县级以上人民政府经济综合主管部门、出入境检验检疫机构按照职责责令改正，没收违法所得，并处货值金额一倍以上三倍以下的罚款；拒不改正的，报经有批准权的人民政府批准，责令停业、关闭。进口行为构成走私的，由海关依法予以处罚。

101-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا، دۆلەتنىڭ ئۇنىۋېرسال كەسىپ سىياسىتى مۇندەرىجىسىدە مەنئى قىلىنغان ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقارغان، ئىمپورت قىلغان، ساتقان ياكى ئىشلەتكەندە، دۆلەتنىڭ ئۇنىۋېرسال سانائەت سىياسىتى مۇندەرىجىسىدا مەنئى قىلىنغان ھۈنەر-سەنئەت قوللىنىلغان ياكى شاللانغان ئۈسكۈنە ۋە مەھسۇلاتلار باشقىلارنىڭ ئىشلىتىشىگە ئۆتۈنۈپ بېرىلگەن بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىقتىسادىي ئۇنىۋېرسال مەسئۇل تارمىقى، چېگرادىن كىرىش-چىقىشنى تەكشۈرۈش-كارانتىن قىلىش ئاپپاراتى مەسئۇلىيىتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىش ئارقىلىق ئىش توختىتىشقا، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلىدۇ. ئىمپورت قىلمىشى ئەتكەسچىلىك قىلمىشى سادىر قىلغانلارغا تاموژنا قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

第一百零二条　违反本法规定，煤矿未按照规定建设配套煤炭洗选设施的，由县级以上人民政府能源主管部门责令改正，处十万元以上一百万元以下的罚款；拒不改正的，报经有批准权的人民政府批准，责令停业、关闭。

102-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كۆمۈر كاندىن كۆمۈر يۇيۇش-تاللاش يانداش ئەسلىھەسى قۇرۇشتىكى بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىش ئارقىلىق ئىش توختىتىشقا، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلىدۇ.

违反本法规定，开采含放射性和砷等有毒有害物质超过规定标准的煤炭的，由县级以上人民政府按照国务院规定的权限责令停业、关闭。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، رادىيوئاكتىپلىق ۋە ئارسېن قاتارلىق زەھەرلىك، زىيانلىق ماددىلارنى قېزىش مىقدارى بەلگىلەنگەن ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەن كۆمۈرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن ھوقۇق دائىرىسىدە ئىش توختىتىشقا، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇيدۇ.

第一百零三条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上地方人民政府质量监督、工商行政管理部门按照职责责令改正，没收原材料、产品和违法所得，并处货值金额一倍以上三倍以下的罚款:

103-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۈپەت نازارەتچىلىكى، سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى مەسئۇلىيىتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، خام ماتېرىيال، مەھسۇلات ۋە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ :

（一）销售不符合质量标准的煤炭、石油焦的；

( 1 ) سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان كۆمۈر، نېفىت كوكسىنى ساتقانلار؛

（二）生产、销售挥发性有机物含量不符合质量标准或者要求的原材料和产品的；

( 2 ) پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا مىقدارى سۈپەت ئۆلچىمىگە ياكى تەلەپكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان خام ئەشيا ماتېرىيال ۋە مەھسۇلاتنى ئىشلەپچىقارغان، ساتقانلار؛

（三）生产、销售不符合标准的机动车船和非道路移动机械用燃料、发动机油、氮氧化物还原剂、燃料和润滑油添加剂以及其他添加剂的；

( 3 ) ئۆلچەمگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، پاراخوتلار ۋە يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارغا ئىشلىتىلىدىغان يېقىلغۇ، موتور مېيى، ئازوت ئوكسىدىنى كېمەيتىش دورىسى، يېقىلغۇ ۋە سىلىقلاش مېيى خۇرۇچى ۋە باشقا خۇرۇچلارنى ئىشلەپچىقارغان، ساتقانلار؛

（四）在禁燃区内销售高污染燃料的。

( 4 ) كۆيۈش مەنئى قىلىنغان رايوندا يۇقىرى بۇلغانغان يېقىلغۇ ساتقانلار.

第一百零四条　违反本法规定，有下列行为之一的，由出入境检验检疫机构责令改正，没收原材料、产品和违法所得，并处货值金额一倍以上三倍以下的罚款；构成走私的，由海关依法予以处罚:

104-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى چېگرادىن كىرىش-چىقىشنى تەكشۈرۈش-كارانتىن قىلىش ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، خام ئەشيا، مەھسۇلات ۋە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئەتكەسچىلىك قىلغانلارنى تاموژنا قانۇن بويىچە جازالايدۇ :

（一）进口不符合质量标准的煤炭、石油焦的；

( 1 ) سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان كۆمۈر، نېفىت كوكسىنى ئىمپورت قىلغانلار؛

（二）进口挥发性有机物含量不符合质量标准或者要求的原材料和产品的；

( 2 ) پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا مىقدارى سۈپەت ئۆلچىمىگە ياكى تەلەپكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان خام ئەشيا ۋە مەھسۇلاتنى ئىمپورت قىلغانلار؛

（三）进口不符合标准的机动车船和非道路移动机械用燃料、发动机油、氮氧化物还原剂、燃料和润滑油添加剂以及其他添加剂的。

( 3 ) ئۆلچەمگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، پاراخوتلار ۋە يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارغا ئىشلىتىلىدىغان يېقىلغۇ، موتور مېيى، ئازوت ئوكسىدىنى كېمەيتىش دورىسى، يېقىلغۇ ۋە سىلىقلاش مېيى خۇرۇچى ۋە باشقا خۇرۇچلارنى ئىمپورت قىلغانلار.

第一百零五条　违反本法规定，单位燃用不符合质量标准的煤炭、石油焦的，由县级以上人民政府环境保护主管部门责令改正，处货值金额一倍以上三倍以下的罚款。

105-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئورۇنلاردىن سۈپەت ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان كۆمۈر، نېفىت كوكسىنى كۆيدۈرۈپ ئىشلەتكەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىر تەرەپ قىلىنىدىغان مال قىممىتى سوممىسى بىر ھەسسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百零六条　违反本法规定，使用不符合标准或者要求的船舶用燃油的，由海事管理机构、渔业主管部门按照职责处一万元以上十万元以下的罚款。

106-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئۆلچەمگە ياكى تەلەپكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان پاراخوتلارغا يېقىلغۇ ماي ئىشلەتكەنلەرگە دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى، بېلىقچىلىق مەسئۇل تارمىقى مەسئۇلىيىتى بويىچە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百零七条　违反本法规定，在禁燃区内新建、扩建燃用高污染燃料的设施，或者未按照规定停止燃用高污染燃料，或者在城市集中供热管网覆盖地区新建、扩建分散燃煤供热锅炉，或者未按照规定拆除已建成的不能达标排放的燃煤供热锅炉的，由县级以上地方人民政府环境保护主管部门没收燃用高污染燃料的设施，组织拆除燃煤供热锅炉，并处二万元以上二十万元以下的罚款。

107-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كۆيدۈرۈش مەنئى قىلىنغان رايوندا يۇقىرى بۇلغانغان يېقىلغۇ ئىشلىتىش ئەسلىھەلىرىنى يېڭىدىن قۇرغان، كېڭەيتىپ قۇرغان ياكى يۇقىرى بۇلغانغان يېقىلغۇنى ئىشلىتىشنى بەلگىلىمە بويىچە توختاتمىغان ياكى شەھەر مەركەزلىك پار بېرىش تۇرۇبا تورى قاپلىغان رايوندا كۆمۈر قالايدىغان تارقاق پار قازانلىرىنى يېڭىدىن سالغان، كېڭەيتىپ سالغان بولسا، ياكى قۇرۇلۇپ بولغان، ئۆلچەمگە يەتكۈزۈپ قويۇپ بېرىشكە بولمايدىغان كۆمۈر يېقىلغۇلۇق پار قازانلىرىنى بەلگىلىمە بويىچە چۇۋۇمىغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى يۇقىرى بۇلغانغان يېقىلغۇ يېقىلغۇ ئىشلىتىش ئەسلىھەلىرىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، كۆمۈر يېقىلغۇلۇق توك قازانلىرىنى چۇۋۇشقا تەشكىللەيدۇ، قوشۇمچە 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

违反本法规定，生产、进口、销售或者使用不符合规定标准或者要求的锅炉，由县级以上人民政府质量监督、环境保护主管部门责令改正，没收违法所得，并处二万元以上二十万元以下的罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بەلگىلەنگەن ئۆلچەم ياكى تەلەپكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان پار قازاننى ئىشلەپچىقارغان، ئىمپورت قىلغان، ساتقان ياكى ئىشلەتكەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۈپەت نازارەتچىلىكى، مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百零八条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上人民政府环境保护主管部门责令改正，处二万元以上二十万元以下的罚款；拒不改正的，责令停产整治:

108-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ :

（一）产生含挥发性有机物废气的生产和服务活动，未在密闭空间或者设备中进行，未按照规定安装、使用污染防治设施，或者未采取减少废气排放措施的；

( 1 ) پارلىنىشچان ئورگانىك ماددىدىن كېرەكسىز گاز ھاسىل بولىدىغان ئىشلەپچىقىرىش ۋە مۇلازىمەت پائالىيىتىدە، ھىم ئېتىلگەن بوشلۇق ياكى ئۈسكۈنىدە ئېلىپ بېرىلمىغان، بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئەسلىھەلىرىنى ئورنىتىش، ئىشلىتىشتە بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغان ياكى كېرەكسىز گازنىڭ چىقىرىلىشىنى ئازايتىش تەدبىرى قوللانمىغانلار؛

（二）工业涂装企业未使用低挥发性有机物含量涂料或者未建立、保存台账的；

( 2 ) سانائەت سۇۋالغۇسى كارخانىلىرى پارلىنىشچان ئورگانىك ماددا مىقدارىلىق سۇۋالغۇ ئىشلەتمىگەن ياكى ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزمىغان، ساقلىمىغان بولسا؛

（三）石油、化工以及其他生产和使用有机溶剂的企业，未采取措施对管道、设备进行日常维护、维修，减少物料泄漏或者对泄漏的物料未及时收集处理的；

( 3 ) نېفىت، خىمىيە سانائىتى، شۇنىڭدەك ئورگانىك ئېرىتكۈچى ئىشلەپچىقىرىدىغان ۋە ئىشلىتىدىغان باشقا كارخانىلار تەدبىر قوللىنىپ تۇرۇبا، ئۈسكۈنىلەرنى كۈندىلىك ئاسراپ، رېمونت قىلماي، ماتېرىيالنىڭ ئېقىپ كېتىشىنى ئازايتقان ياكى ئېقىپ كەتكەن ماتېرىيالنى ۋاقتىدا يىغىپ بىر تەرەپ قىلمىغانلار؛

（四）储油储气库、加油加气站和油罐车、气罐车等，未按照国家有关规定安装并正常使用油气回收装置的；

( 4 ) نېفىت ساقلاش-تەبىئىي گاز ساقلاش ئامبىرى، ماي قاچىلاش-گاز قاچىلاش پونكىتى ۋە ماي باكى ئاپتوموبىلى، گاز باكى ئاپتوموبىلى قاتارلىقلار دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە نېفىت-تەبىئىي گاز يىغىۋېلىش قۇرۇلمىسىنى قۇراشتۇرمىغان ھەمدە نورمال ئىشلەتمىگەنلەر؛

（五）钢铁、建材、有色金属、石油、化工、制药、矿产开采等企业，未采取集中收集处理、密闭、围挡、遮盖、清扫、洒水等措施，控制、减少粉尘和气态污染物排放的；

( 5 ) پولات-تۆمۈر، قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرى، رەڭلىك مېتال، نېفىت، خىمىيە سانائىتى، دورا ياساش، قېزىلما بايلىق قېزىش كارخانىلىرى قاتارلىق كارخانىلار مەركەزلىك يىغىپ بىر تەرەپ قىلىش، ھىم ئېتىش، چۆرىدەپ توسۇش، يېپىش، تازىلاش، سۇ چېچىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللانماي، چاڭ-توزان ۋە گاز ھالىتىدىكى بۇلغىمىلارنىڭ چىقىرىلىشىنى تىزگىنلىگەن، ئازايتقانلار؛

（六）工业生产、垃圾填埋或者其他活动中产生的可燃性气体未回收利用，不具备回收利用条件未进行防治污染处理，或者可燃性气体回收利用装置不能正常作业，未及时修复或者更新的。

( 6 ) سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى، ئەخلەت كۆمۈۋېتىش ياكى باشقا پائالىيەتلەردە پەيدا بولغان يانىدىغان گازنى يىغىۋېلىپ پايدىلانمىغان، يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش شارائىتىنى ھازىرلىمىغان ئەھۋالدا بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش، بىر تەرەپ قىلمىغان ياكى يانىدىغان گازدىن يىغىۋېلىپ پايدىلىنىش قۇرۇلمىسى نورمال مەشغۇلات قىلالمىغان، ۋاقتىدا ئەسلىگە كەلتۈرمىگەن ياكى يېڭىلىمىغانلار.

第一百零九条　违反本法规定，生产超过污染物排放标准的机动车、非道路移动机械的，由省级以上人民政府环境保护主管部门责令改正，没收违法所得，并处货值金额一倍以上三倍以下的罚款，没收销毁无法达到污染物排放标准的机动车、非道路移动机械；拒不改正的，责令停产整治，并由国务院机动车生产主管部门责令停止生产该车型。

109-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئاشۇرۇپ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارنى ئىشلەپچىقارغانلارنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىگە يېتەلمىگەن موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى، يولسىز كۆچمە ماشىنىلارنى مۇسادىرە قىلىدۇ، كۆيدۈرۈۋېتىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنى ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇل تارمىقى ئاپتوموبىل تىپىنى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ.

违反本法规定，机动车、非道路移动机械生产企业对发动机、污染控制装置弄虚作假、以次充好，冒充排放检验合格产品出厂销售的，由省级以上人民政府环境保护主管部门责令停产整治，没收违法所得，并处货值金额一倍以上三倍以下的罚款，没收销毁无法达到污染物排放标准的机动车、非道路移动机械，并由国务院机动车生产主管部门责令停止生产该车型。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارنى ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرىدىن موتور، بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش قۇرۇلمىسىدا ساختىپەزلىك قىلىپ، ناچىرىنى ياخشى قىلىپ كۆرسىتىپ، بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈشىدە لاياقەتلىك بولغان مەھسۇلات قىياپىتىگە كىرىۋېلىپ زاۋۇتتىن چىقىرىپ ساتقانلىرىنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىگە يەتكۈزەلمەيدىغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلار مۇسادىرە قىلىنىدۇ ۋە كۆيدۈرۈۋېتىلىدۇ ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى ئىشلەپچىقىرىش مەسئۇل تارمىقى ئاپتوموبىل تىپىنى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ.

第一百一十条　违反本法规定，进口、销售超过污染物排放标准的机动车、非道路移动机械的，由县级以上人民政府工商行政管理部门、出入境检验检疫机构按照职责没收违法所得，并处货值金额一倍以上三倍以下的罚款，没收销毁无法达到污染物排放标准的机动车、非道路移动机械；进口行为构成走私的，由海关依法予以处罚。

110-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئېشىپ كەتكەن موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارنى ئىمپورت قىلغان، ساتقانلارغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سودا-سانائەت مەمۇرىي باشقۇرۇش تارمىقى، چېگرادىن كىرىش-چىقىشنى تەكشۈرۈش-كارانتىن قىلىش ئاپپاراتى مەسئۇلىيىتى بويىچە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىگە يەتكىلى بولمايدىغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنىلارنى مۇسادىرە قىلىدۇ ۋە كۆيدۈرۈۋېتىدۇ؛ ئىمپورت قىلمىشى ئەتكەسچىلىك قىلمىشى سادىر قىلغانلارغا تاموژنا قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

违反本法规定，销售的机动车、非道路移动机械不符合污染物排放标准的，销售者应当负责修理、更换、退货；给购买者造成损失的，销售者应当赔偿损失。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ساتقان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسى، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنا بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمىسە، ساتقۇچى رېمونت قىلىش، ئالماشتۇرۇش، مالنى قايتۇرۇشقا مەسئۇل بولۇشى كېرەك؛ سېتىۋالغۇچىغا زىيان سالغان بولسا، ساتقۇچى زىياننى تۆلەپ بېرىشى كېرەك.

第一百一十一条　违反本法规定，机动车生产、进口企业未按照规定向社会公布其生产、进口机动车车型的排放检验信息或者污染控制技术信息的，由省级以上人民政府环境保护主管部门责令改正，处五万元以上五十万元以下的罚款。

111-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى ئىشلەپچىقىرىدىغان، ئىمپورت قىلىدىغان كارخانىلار ئىشلەپچىقارغان، ئىمپورت قىلىدىغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ ئاپتوموبىل تىپىنى بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ئۇچۇرى ياكى بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش تېخنىكا ئۇچۇرىنى جەمئىيەتكە بەلگىلىمە بويىچە ئېلان قىلمىغان بولسا، ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

违反本法规定，机动车生产、进口企业未按照规定向社会公布其生产、进口机动车车型的有关维修技术信息的，由省级以上人民政府交通运输主管部门责令改正，处五万元以上五十万元以下的罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى ئىشلەپچىقارغان، ئىمپورت قىلغان كارخانىلار موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ تىپىنى رېمونت قىلىشقا ئالاقىدار تېخنىكا ئۇچۇرىنى جەمئىيەتكە بەلگىلىمە بويىچە ئېلان قىلمىغان بولسا، ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百一十二条　违反本法规定，伪造机动车、非道路移动机械排放检验结果或者出具虚假排放检验报告的，由县级以上人民政府环境保护主管部门没收违法所得，并处十万元以上五十万元以下的罚款；情节严重的，由负责资质认定的部门取消其检验资格。

112-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى، يولدىن باشقا كۆچمە ماشىنىلارنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش نەتىجىسىنى ئويدۇرۇپ چىقارغان ياكى بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ساختا دوكلاتى چىقارغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ سالاھىيىتىنى بېكىتىشكە مەسئۇل تارماق ئۇنىڭ تەكشۈرۈش سالاھىيىتىنى بىكار قىلىدۇ.

违反本法规定，伪造船舶排放检验结果或者出具虚假排放检验报告的，由海事管理机构依法予以处罚。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پاراخوتلارنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش نەتىجىسىنى ئويدۇرۇپ چىقارغان ياكى بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈش ساختا دوكلاتى چىقارغانلارغا دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

违反本法规定，以临时更换机动车污染控制装置等弄虚作假的方式通过机动车排放检验或者破坏机动车车载排放诊断系统的，由县级以上人民政府环境保护主管部门责令改正，对机动车所有人处五千元的罚款；对机动车维修单位处每辆机动车五千元的罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنىڭ بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش قۇرۇلمىسىنى ۋاقىتلىق ئالماشتۇرۇش قاتارلىق ساختىپەزلىك ئۇسۇللار بىلەن موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈشىدىن ئۆتكەن ياكى موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ ئاپتوموبىلغا ئورنىتىلىدىغان بۇلغىما چىقىرىش دىياگنوز سىستېمىسىنى بۇزۇۋەتكەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ ئىگىسىگە 5000 يۈەن جەرىمانە قويىدۇ؛ موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى رېمونت قىلغۇچى ئورۇنغا ھەربىر موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىگە 5000 يۈەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百一十三条　违反本法规定，机动车驾驶人驾驶排放检验不合格的机动车上道路行驶的，由公安机关交通管理部门依法予以处罚。

113-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسى شوپۇرى بۇلغىما چىقىرىش تەكشۈرۈشىدە لاياقەتسىز بولغان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسىنى ھەيدەپ يولغا چىققان بولسا، جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ قاتناش باشقۇرۇش تارمىقى قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

第一百一十四条　违反本法规定，使用排放不合格的非道路移动机械，或者在用重型柴油车、非道路移动机械未按照规定加装、更换污染控制装置的，由县级以上人民政府环境保护等主管部门按照职责责令改正，处五千元的罚款。

114-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بۇلغىما چىقىرىش لاياقەتسىز بولغان يولسىز كۆچمە ماشىنىلارنى ئىشلەتكەن ياكى ئېغىر تىپتىكى دىزېل ماشىنىسى، يولسىز كۆچمە ماشىنىنى ئىشلىتىپ بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش قۇرۇلمىسىنى بەلگىلىمە بويىچە قوشۇپ ئورناتمىغان، ئالماشتۇرمىغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش تارمىقى قاتارلىق مەسئۇل تارمىقى مەسئۇلىيىتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 5000 يۈەن جەرىمانە قويىدۇ.

违反本法规定，在禁止使用高排放非道路移动机械的区域使用高排放非道路移动机械的，由城市人民政府环境保护等主管部门依法予以处罚。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بۇلغىمىسى كۆپ ۋە تاشسىز كۆچمە ماشىنىلارنى ئىشلىتىش مەنئى قىلىنغان رايوندا بۇلغىمىسى كۆپ، تاشسىز كۆچمە ماشىنىنى ئىشلەتكەنلەرگە شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش تارمىقى قاتارلىق مەسئۇل تارمىقى قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

第一百一十五条　违反本法规定，施工单位有下列行为之一的，由县级以上人民政府住房城乡建设等主管部门按照职责责令改正，处一万元以上十万元以下的罚款；拒不改正的，责令停工整治:

115-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلاردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى تارمىقى قاتارلىق مەسئۇل تارمىقى مەسئۇلىيىتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئىشنى توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ :

（一）施工工地未设置硬质围挡，或者未采取覆盖、分段作业、择时施工、洒水抑尘、冲洗地面和车辆等有效防尘降尘措施的；

( 1 ) قۇرۇلۇش ئىش ئورنىدا قاتتىق توسۇق ئورناتمىغان ياكى قاپلاش، بۆلەكلەرگە بۆلۈپ مەشغۇلات قىلىش، ۋاقىت تاللاپ قۇرۇلۇش قىلىش، سۇ چېچىپ چاڭ-توزاننى تىزگىنلەش، يەر يۈزى ۋە ئاپتوموبىلنى تازىلاش قاتارلىق چاڭ-توزاندىن ئۈنۈملۈك ساقلىنىش، چاڭ-توزاقنى ئازايتىش تەدبىرلىرىنى قوللانمىغانلار؛

（二）建筑土方、工程渣土、建筑垃圾未及时清运，或者未采用密闭式防尘网遮盖的。

( 2 ) قۇرۇلۇش توپىسى، قۇرۇلۇش داشقاللىرى، قۇرۇلۇش ئەخلىتىنى ۋاقتىدا تازىلاپ توشۇمىغان ياكى ھىم ئېتىلگەن چاڭ-توزاندىن ساقلىنىش تورى بىلەن يېپىلمىغانلار.

违反本法规定，建设单位未对暂时不能开工的建设用地的裸露地面进行覆盖，或者未对超过三个月不能开工的建设用地的裸露地面进行绿化、铺装或者遮盖的，由县级以上人民政府住房城乡建设等主管部门依照前款规定予以处罚。

قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ۋاقتىنچە ئىش باشلىغىلى بولمايدىغان قۇرۇلۇش يېرىنىڭ ئوچۇق يېرىنى ياپمىغان ياكى ئۈچ ئايدىن ئارتۇق ئىش باشلىغىلى بولمىغان قۇرۇلۇش يېرىنىڭ ئوچۇقچىلىقىنى كۆكەرتمىگەن، ياتقۇزمىغان ياكى ياپمىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىدۇ.

第一百一十六条　违反本法规定，运输煤炭、垃圾、渣土、砂石、土方、灰浆等散装、流体物料的车辆，未采取密闭或者其他措施防止物料遗撒的，由县级以上地方人民政府确定的监督管理部门责令改正，处二千元以上二万元以下的罚款；拒不改正的，车辆不得上道路行驶。

116-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كۆمۈر، ئەخلەت، داشقال، قۇم-شېغىل، توپا، لاي قاتارلىق پارچە، ئاقما ماتېرىيال توشۇيدىغان ئاپتوموبىللار ھىم ئەتمىگەن ياكى باشقا تەدبىرلەرنى قوللىنىپ ماتېرىيالنىڭ چېچىلىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئالمىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 2000 يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئاپتوموبىللارنىڭ يولغا چىقىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第一百一十七条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上人民政府环境保护等主管部门按照职责责令改正，处一万元以上十万元以下的罚款；拒不改正的，责令停工整治或者停业整治:

117-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش تارمىقى قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئىشنى توختىتىپ تۈزەشكە ياكى ئىش توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ :

（一）未密闭煤炭、煤矸石、煤渣、煤灰、水泥、石灰、石膏、砂土等易产生扬尘的物料的；

( 1 ) كۆمۈر، كۆمۈر تېشى، داشقال، كۈل، سېمونت، ھاك، گەج، قۇم-توپا قاتارلىق چاڭ-توزان ئاسان چىقىدىغان ماتېرىياللار ھىم ئېتىلمىگەن بولسا؛

（二）对不能密闭的易产生扬尘的物料，未设置不低于堆放物高度的严密围挡，或者未采取有效覆盖措施防治扬尘污染的；

( 2 ) ھىم ئېتەلمەيدىغان، ئاسان چاڭ-توزان پەيدا بولىدىغان ماتېرىياللارغا دۆۋىلەنگەن نەرسىنىڭ ئېگىزلىكىدىن تۆۋەن بولمىغان پۇختا توسۇق ئورناتمىغان ياكى چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئۈنۈملۈك يېپىش تەدبىرى قوللانمىغانلار؛

（三）装卸物料未采取密闭或者喷淋等方式控制扬尘排放的；

( 3 ) ماتېرىيال قاچىلاش-چۈشۈرۈشتە ھىم ئېتىش ياكى پۈركۈش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق چاڭ-توزان چىقىرىشنى تىزگىنلىمىگەنلەر؛

（四）存放煤炭、煤矸石、煤渣、煤灰等物料，未采取防燃措施的；

( 4 ) كۆمۈر، كۆمۈر تېشى، داشقال، كۆمۈر كۈلى قاتارلىق ماتېرىياللارنى ساقلىغان بولسىمۇ، كۆيۈشتىن ساقلىنىش تەدبىرى قوللانمىغانلار؛

（五）码头、矿山、填埋场和消纳场未采取有效措施防治扬尘污染的；

( 5 ) پىرىستان، كان، كۆمۈش مەيدانى ۋە بىر تەرەپ قىلىش مەيدانى چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللانمىغانلار؛

（六）排放有毒有害大气污染物名录中所列有毒有害大气污染物的企业事业单位，未按照规定建设环境风险预警体系或者对排放口和周边环境进行定期监测、排查环境安全隐患并采取有效措施防范环境风险的；

( 6 ) زەھەرلىك، زىيانلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىلىرى تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلگەن زەھەرلىك، زىيانلىق ھاۋا بۇلغىمىسى قويۇپ بېرىدىغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار مۇھىت خەۋپ-خەتىرىدىن سىگنال بېرىش سىستېمىسى بەرپا قىلىش ياكى قويۇپ بېرىش ئېغىزى ۋە ئەتراپتىكى مۇھىتنى قەرەللىك كۆزىتىش-ئۆلچەش، مۇھىت بىخەتەرلىكى يوشۇرۇن خەۋپىنى بىرمۇبىر تەكشۈرۈش ھەمدە ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ مۇھىت خەۋپ-خەتەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش؛

（七）向大气排放持久性有机污染物的企业事业单位和其他生产经营者以及废弃物焚烧设施的运营单位，未按照国家有关规定采取有利于减少持久性有机污染物排放的技术方法和工艺，配备净化装置的；

( 7 ) ئاتموسفېراغا ئۇزاق مۇددەتلىك ئورگانىك بۇلغىما چىقىرىدىغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت قىلغۇچىلار، شۇنىڭدەك تاشلاندۇق كۆيدۈرۈش ئەسلىھەلىرىنى باشقۇرغۇچى ئورۇنلارغا دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە بىنائەن، ئۇزاق مۇددەتلىك ئورگانىك بۇلغىما چىقىرىشنى ئازايتىشقا پايدىلىق تېخنىكىلىق ئۇسۇل ۋە ھۈنەر-سەنئەت قوللانماي، تازىلاش قۇرۇلمىسى سەپلىمىگەنلەر؛

（八）未采取措施防止排放恶臭气体的。

( 8 ) سېسىق گاز قويۇپ بېرىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن تەدبىر قوللانمىغانلار.

第一百一十八条　违反本法规定，排放油烟的餐饮服务业经营者未安装油烟净化设施、不正常使用油烟净化设施或者未采取其他油烟净化措施，超过排放标准排放油烟的，由县级以上地方人民政府确定的监督管理部门责令改正，处五千元以上五万元以下的罚款；拒不改正的，责令停业整治。

118-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بۇس چىقىرىدىغان يېمەك-ئىچمەك مۇلازىمەتچىسى تىجارەتچىلىرى بۇس تازىلاش ئەسلىھەسى ئورناتمىغان، بۇس تازىلاش ئەسلىھەسىنى نورمال ئىشلەتمىگەن ياكى باشقا بۇس تازىلاش تەدبىرى قوللانماي، بۇس چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئاشۇرۇپ چىقارغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 5000 يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئىش توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ.

违反本法规定，在居民住宅楼、未配套设立专用烟道的商住综合楼、商住综合楼内与居住层相邻的商业楼层内新建、改建、扩建产生油烟、异味、废气的餐饮服务项目的，由县级以上地方人民政府确定的监督管理部门责令改正；拒不改正的，予以关闭，并处一万元以上十万元以下的罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئاھالىلەر تۇرالغۇ بىناسى، مەخسۇس تۇرخۇننى يۈرۈشلەشتۈرۈپ ئاچمىغان سودا-تۇرالغۇ ئۇنىۋېرسال بىناسى، سودا-تۇرالغۇ بىرلەشمە بىناسىدىكى تۇرالغۇ قەۋىتىگە قوشنا بولغان سودا قەۋىتىدە بۇس، غەيرىي پۇراق، كېرەكسىز گاز پەيدا بولىدىغان يېمەك-ئىچمەك مۇلازىمەت تۈرىنى يېڭىدىن سالغان، ئۆزگەرتىپ سالغان، كېڭەيتىپ سالغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار تاقىۋېتىلىدۇ، قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

违反本法规定，在当地人民政府禁止的时段和区域内露天烧烤食品或者为露天烧烤食品提供场地的，由县级以上地方人民政府确定的监督管理部门责令改正，没收烧烤工具和违法所得，并处五百元以上二万元以下的罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، شۇ جايدىكى خەلق ھۆكۈمىتى مەنئى قىلغان ۋاقىت بۆلىكى ۋە رايون ئىچىدە ئۈستى ئوچۇق كاۋاپچىلىق يېمەكلىكلەرنى پىشۇرغان ياكى ئۈستى ئوچۇق كاۋاپخانىغا ئورۇن ھازىرلاپ بەرگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، كاۋاپ پىشۇرۇش سايمانلىرىنى ۋە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەم 500 يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百一十九条　违反本法规定，在人口集中地区对树木、花草喷洒剧毒、高毒农药，或者露天焚烧秸秆、落叶等产生烟尘污染的物质的，由县级以上地方人民政府确定的监督管理部门责令改正，并可以处五百元以上二千元以下的罚款。

119-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئاھالە مەركەزلەشكەن رايوندا دەل-دەرەخ، گۈل-گىياھلارغا جىددىي زەھەرلىك، زەھىرى كۈچلۈك دېھقانچىلىق دورىسى چاچقان ياكى شاخ-شۇمبا، غازاڭ قاتارلىق ئىس-تۈتەكتىن بۇلغىنىشنى پەيدا قىلىدىغان نەرسىلەرنى ئۈستى ئوچۇق كۆيدۈرگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ ھەمدە 500 يۈەندىن يۇقىرى، 2000 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

违反本法规定，在人口集中地区和其他依法需要特殊保护的区域内，焚烧沥青、油毡、橡胶、塑料、皮革、垃圾以及其他产生有毒有害烟尘和恶臭气体的物质的，由县级人民政府确定的监督管理部门责令改正，对单位处一万元以上十万元以下的罚款，对个人处五百元以上二千元以下的罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئاھالە توپلاشقان رايون ۋە قانۇن بويىچە ئالاھىدە قوغداشقا تېگىشلىك باشقا رايونلاردا ئاسفالت، ماي كىگىز، كاۋچۇك، سولياۋ، كۆن-خۇرۇم، ئەخلەت شۇنىڭدەك زەھەرلىك، زىيانلىق ئىس-تۈتەك، چاڭ-توزان ۋە سېسىق گاز پەيدا قىلىدىغان باشقا ماددىلارنى كۆيدۈرۈۋەتكەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئورۇنغا 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، شەخسكە 500 يۈەندىن يۇقىرى، 2000 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

违反本法规定，在城市人民政府禁止的时段和区域内燃放烟花爆竹的，由县级以上地方人民政府确定的监督管理部门依法予以处罚。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى مەنئى قىلغان ۋاقىت ۋە رايون ئىچىدە پوجاڭزا-ساليوت ئاتقانلارغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

第一百二十条　违反本法规定，从事服装干洗和机动车维修等服务活动，未设置异味和废气处理装置等污染防治设施并保持正常使用，影响周边环境的，由县级以上地方人民政府环境保护主管部门责令改正，处二千元以上二万元以下的罚款；拒不改正的，责令停业整治。

120-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كىيىم-كېچەكنى قۇرۇق يۇيۇش ۋە موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنى رېمونت قىلىش قاتارلىق مۇلازىمەت پائالىيەتلىرى بىلەن شۇغۇللىنىپ، غەيرىي پۇراق ۋە كېرەكسىز گازنى بىر تەرەپ قىلىش قۇرۇلمىسى قاتارلىق بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش ئەسلىھەلىرىنى ئورناتماي ھەمدە نورمال ئىشلىتىپ، ئەتراپتىكى مۇھىتقا تەسىر يەتكۈزگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 2000 يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار ئىش توختىتىپ تۈزەشكە بۇيرۇلىدۇ.

第一百二十一条　违反本法规定，擅自向社会发布重污染天气预报预警信息，构成违反治安管理行为的，由公安机关依法予以处罚。

121-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن جەمئىيەتكە ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىدىن ئالدىن مەلۇمات ۋە ئاگاھ ئۇچۇرى ئېلان قىلىپ، ئامانلىق باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلمىش شەكىللەندۈرگەنلەرگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇن بويىچە جازا بېرىدۇ.

违反本法规定，拒不执行停止工地土石方作业或者建筑物拆除施工等重污染天气应急措施的，由县级以上地方人民政府确定的监督管理部门处一万元以上十万元以下的罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قۇرۇلۇش ئورنىدىكى توپا-تاش مەشغۇلاتى ياكى ئىمارەت چېقىش قۇرۇلۇشىنى توختىتىش قاتارلىق ئېغىر بۇلغانغان ھاۋارايىغا جىددىي تاقابىل تۇرۇش تەدبىرلىرىنى ئىجرا قىلىشنى رەت قىلغانلارغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第一百二十二条　违反本法规定，造成大气污染事故的，由县级以上人民政府环境保护主管部门依照本条第二款的规定处以罚款；对直接负责的主管人员和其他直接责任人员可以处上一年度从本企业事业单位取得收入百分之五十以下的罚款。

122-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئاتموسفېرا بۇلغىنىش ھادىسىسى پەيدا قىلغانلارغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارمىقى مۇشۇ ماددىنىڭ 2-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جەرىمانە قويىدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا ئۆتكەن بىر يىلدا شۇ كارخانا، كەسپىي ئورۇندىن ئالغان كىرىمىنىڭ% 50 تىن تۆۋەن جەرىمانىسى قويۇلسا بولىدۇ.

对造成一般或者较大大气污染事故的，按照污染事故造成直接损失的一倍以上三倍以下计算罚款；对造成重大或者特大大气污染事故的，按照污染事故造成的直接损失的三倍以上五倍以下计算罚款。

ئادەتتىكىچە ياكى چوڭراق ئاتموسفېرا بۇلغىنىش ھادىسىسى كەلتۈرۈپ چىقارغانلارغا بۇلغىنىش ھادىسىسى كەلتۈرۈپ چىقارغان بىۋاسىتە زىيان بىر ھەسسىدىن يۇقىرى، ئۈچ ھەسسىدىن تۆۋەن جەرىمانە ھېسابلىنىدۇ؛ ئېغىر، زور ياكى پەۋقۇلئاددە زور ئاتموسفېرا بۇلغىنىش ھادىسىسى پەيدا قىلغانلارغا بۇلغىنىش ھادىسىسى پەيدا قىلغان بىۋاسىتە زىيان ئۈچ ھەسسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىدىن تۆۋەن جەرىمانە ھېسابلىنىدۇ.

第一百二十三条　违反本法规定，企业事业单位和其他生产经营者有下列行为之一，受到罚款处罚，被责令改正，拒不改正的，依法作出处罚决定的行政机关可以自责令改正之日的次日起，按照原处罚数额按日连续处罚:

123-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرى جەرىمانە جازاسى بېرىلدى، تۈزىتىشكە بۇيرۇلدى، تۈزىتىشنى رەت قىلغانلىرىغا قانۇن بويىچە جازا قارارى چىقارغان مەمۇرىي ئورگان تۈزىتىشكە بۇيرۇلغان كۈننىڭ ئەتىسىدىن باشلاپ، ئەسلىدىكى جازا سوممىسى بويىچە كۈن بويىچە ئۇدا جازا بەرسە بولىدۇ :

（一）未依法取得排污许可证排放大气污染物的；

( 1 ) بۇلغىما چىقىرىش ئىجازەتنامىسى ئالماي تۇرۇپ، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقارغانلار؛

（二）超过大气污染物排放标准或者超过重点大气污染物排放总量控制指标排放大气污染物的；

( 2 ) ئاتموسفېراغا بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئاشۇرۇپ ياكى ئاتموسفېراغا نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىن ئاشۇرۇپ ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقارغانلار؛

（三）通过逃避监管的方式排放大气污染物的；

( 3 ) نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشتىن ئۆزىنى قاچۇرۇش ئۇسۇلى ئارقىلىق ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى چىقارغانلار؛

（四）建筑施工或者贮存易产生扬尘的物料未采取有效措施防治扬尘污染的。

( 4 ) چاڭ-توزان ئاسان پەيدا بولىدىغان ماتېرىياللارنى بىناكارلىق قۇرۇلۇشى قىلغان ياكى ساقلاشتا ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ چاڭ-توزاندىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئالمىغان بولسا.

第一百二十四条　违反本法规定，对举报人以解除、变更劳动合同或者其他方式打击报复的，应当依照有关法律的规定承担责任。

124-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پاش قىلغۇچىدىن ئەمگەك توختامىنى بىكار قىلىش، ئۆزگەرتىش ياكى باشقا ئۇسۇللار بىلەن زەربە بېرىپ ئۆچ ئالغانلار ئالاقىدار قانۇنلاردىكى بەلگىلىمە بويىچە جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

第一百二十五条　排放大气污染物造成损害的，应当依法承担侵权责任。

125-ماددا ئاتموسفېراغا بۇلغىما قويۇپ بېرىپ زىيان سالغانلار ھوقۇققا چېقىلىش جاۋابكارلىقىنى قانۇن بويىچە ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

第一百二十六条　地方各级人民政府、县级以上人民政府环境保护主管部门和其他负有大气环境保护监督管理职责的部门及其工作人员滥用职权、玩忽职守、徇私舞弊、弄虚作假的，依法给予处分。

126-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ مۇھىت ئاسراش مەسئۇل تارماقلىرى ۋە ئاتموسفېرا مۇھىتىنى ئاسراشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتى بار باشقا تارماقلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىدىن خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغان، ساختىپەزلىك قىلغانلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第一百二十七条　违反本法规定，构成犯罪的，依法追究刑事责任。

127-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第八章　附则

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一百二十八条　海洋工程的大气污染防治，依照《中华人民共和国海洋环境保护法》的有关规定执行。

128-ماددا دېڭىز-ئوكيان قۇرۇلۇشىدا ئاتموسفېرا بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دېڭىز-ئوكيان مۇھىتىنى ئاسراش قانۇنى»دىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە بولىدۇ.

第一百二十九条　本法自2016年1月1日起施行。

129-ماددا بۇ قانۇن 2016-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.