（1983年12月8日第六届全国人民代表大会常务委员会第三次会议通过　根据1996年5月15日第八届全国人民代表大会常务委员会第十九次会议《关于修改〈中华人民共和国统计法〉的决定》第一次修正　2009年6月27日第十一届全国人民代表大会常务委员会第九次会议修订　根据2024年9月13日第十四届全国人民代表大会常务委员会第十一次会议《关于修改〈中华人民共和国统计法〉的决定》第二次修正）

( 1983 ـ يىل 12 ـ ئاينىڭ 8 ـ كۈنى 6 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 3 ـ يىغىنىدا ماقۇللانغان، 1996 ـ يىل 5 ـ ئاينىڭ 15 ـ كۈنى 8 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 19 ـ يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىستاتىستىكا قانۇنى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1 ـ قېتىم تۈزىتىلگەن، 2009 ـ يىل 6 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى 11 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 9 ـ يىغىنىدا تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن، 2024 ـ يىلغا ئاساسەن تۈزىتىلگەن 9-ئاينىڭ 13-كۈنى 14-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 11-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىستاتىستىكا قانۇنى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　统计调查管理

ئىككىنچى باب ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش-باشقۇرۇش

第三章　统计资料的管理和公布

3-باب ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى باشقۇرۇش ۋە ئېلان قىلىش

第四章　统计机构和统计人员

تۆتىنچى باب ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە ئىستاتىستىكا خادىملىرى

第五章　监督检查

5-باب نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

第六章　法律责任

6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第七章　附　　则

7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为了科学、有效地组织统计工作，保障统计资料的真实性、准确性、完整性和及时性，加强统计监督，发挥统计在了解国情国力、服务经济社会高质量发展中的重要作用，推动全面建设社会主义现代化国家，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن ئىستاتىستىكا خىزمىتىنى ئىلمىي، ئۈنۈملۈك تەشكىللەش، ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنىڭ چىنلىقى، توغرىلىقى، مۇكەممەللىكى ۋە ۋاقىتچانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىش، ئىستاتىستىكا نازارەتچىلىكىنى كۈچەيتىش، ئىستاتىستىكىنىڭ دۆلەت ئەھۋالى، دۆلەت كۈچىنى ئىگىلەش، ئىقتىساد، جەمئىيەتنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا مۇلازىمەت قىلىشتىكى مۇھىم رولىنى جارى قىلدۇرۇش، سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشقان دۆلەتنى ئومۇميۈزلۈك قۇرۇشقا تۈرتكە بولۇش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条　本法适用于各级人民政府、县级以上人民政府统计机构和有关部门组织实施的统计活动。

2-ماددا بۇ قانۇن ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلار تەشكىللەپ يولغا قويغان ئىستاتىستىكا پائالىيەتلىرىگە تەتبىقلىنىدۇ.

统计的基本任务是对经济社会发展情况进行统计调查、统计分析，提供统计资料和统计咨询意见，实行统计监督。

ئىستاتىستىكىنىڭ ئاساسىي ۋەزىپىسى ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىيات ئەھۋالىنى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش، ئىستاتىستىكىلىق تەھلىل قىلىش، ئىستاتىستىكىلىق ماتېرىيال ۋە ئىستاتىستىكىلىق مەسلىھەت بېرىش پىكرى بىلەن تەمىنلەش، ئىستاتىستىكا نازارەتچىلىكىنى يولغا قويۇش.

第三条　统计工作坚持中国共产党的领导。

3-ماددا ئىستاتىستىكا خىزمىتىدە جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ رەھبەرلىكىدە چىڭ تۇرۇلىدۇ.

国家建立集中统一的统计系统，实行统一领导、分级负责的统计管理体制。

دۆلەت مەركەزلىك بىرتۇتاش ئىستاتىستىكا سىستېمىسى بەرپا قىلىدۇ، بىرتۇتاش رەھبەرلىك قىلىدىغان، دەرىجە بويىچە مەسئۇل بولىدىغان ئىستاتىستىكا باشقۇرۇش تۈزۈلمىسىنى يولغا قويىدۇ.

第四条　国务院和地方各级人民政府、各有关部门应当加强对统计工作的组织领导，为统计工作提供必要的保障。

4-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ئىستاتىستىكا خىزمىتىگە بولغان تەشكىلىي رەھبەرلىكنى كۈچەيتىپ، ئىستاتىستىكا خىزمىتىنى زۆرۈر كاپالەتكە ئىگە قىلىشى كېرەك.

第五条　国家加强统计科学研究，根据经济社会发展的新情况，健全科学合理的统计标准和统计指标体系，将新经济新领域纳入统计调查范围，并不断改进统计调查方法，提高统计的科学性。

5-ماددا دۆلەت ئىستاتىستىكىلىق پەن تەتقىقاتنى كۈچەيتىپ، ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ يېڭى ئەھۋالىغا قاراپ، ئىلمىي، مۇۋاپىق ئىستاتىستىكا ئۆلچىمى ۋە ئىستاتىستىكا كۆرسەتكۈچى سىستېمىسىنى تاكامۇللاشتۇرۇپ، يېڭى ئىقتىساد، يېڭى ساھەلەرنى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش دائىرىسىگە كىرگۈزىدۇ ھەمدە ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئۇسۇلىنى ئۈزلۈكسىز ياخشىلاپ، ئىستاتىستىكىنىڭ ئىلمىيلىكىنى ئاشۇرىدۇ.

国家有计划地加强统计信息化建设，推动现代信息技术与统计工作深度融合，促进统计信息搜集、处理、传输、共享、存储技术和统计数据库体系的现代化。

دۆلەت ئىستاتىستىكىنى ئۇچۇرلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىنى پىلانلىق كۈچەيتىپ، زامانىۋى ئۇچۇر تېخنىكىسى بىلەن ئىستاتىستىكا خىزمىتىنىڭ چوڭقۇر يۇغۇرۇلۇشىغا تۈرتكە بولۇپ، ئىستاتىستىكا ئۇچۇرلىرىنى توپلاش، بىر تەرەپ قىلىش، يەتكۈزۈش، ھەمبەھرىلەش، ساقلاش تېخنىكىسى ۋە ئىستاتىستىكا سانلىق مەلۇمات ئامبىرى سىستېمىسىنىڭ زامانىۋىلىشىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第六条　国家构建系统完整、协同高效、约束有力、权威可靠的统计监督体系。

6-ماددا دۆلەت سىستېمىسى مۇكەممەل، ماس، يۇقىرى ئۈنۈملۈك، چەكلىشى كۈچلۈك، نوپۇزلۇق، ئىشەنچلىك ئىستاتىستىكا نازارەتچىلىكى سىستېمىسى بەرپا قىلىدۇ.

统计机构根据统计调查制度和经批准的计划安排，对各地区、各部门贯彻落实国家重大经济社会政策措施情况、履行统计法定职责情况等进行统计监督。

统计机构根据统计调查制度和经批准的计划安排，对各地区、各部门贯彻落实国家重大经济社会政策措施情况、履行统计法定职责情况等进行统计监督。

第七条　统计机构和统计人员依照本法规定独立行使统计调查、统计报告、统计监督的职权，不受侵犯。

7-ماددا ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە ئىستاتىستىكا خادىملىرى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش، ئىستاتىستىكا دوكلاتى بېرىش، ئىستاتىستىكا نازارەتچىلىكى خىزمەت ھوقۇقىنى مۇستەقىل يۈرگۈزىدۇ، دەخلى-تەرۇزغا ئۇچرىمايدۇ.

地方各级人民政府、县级以上人民政府统计机构和有关部门以及各单位的负责人，不得自行修改统计机构和统计人员依法搜集、整理的统计资料，不得以任何方式要求统计机构、统计人员及其他机构、人员伪造、篡改统计资料，不得明示、暗示下级单位及其人员或者统计调查对象填报虚假统计数据，不得对依法履行职责或者拒绝、抵制统计违法行为的单位和个人打击报复。

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلار، شۇنىڭدەك ئورۇنلارنىڭ مەسئۇللىرى ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ۋە ئىستاتىستىكا خادىملىرى قانۇن بويىچە توپلىغان، رەتلىگەن ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى ئۆز ئالدىغا ئۆزگەرتسە بولمايدۇ، ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى، ئىستاتىستىكا خادىملىرى ۋە باشقا ئاپپارات، خادىملاردىن ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى ياسىۋېلىش، ئۆزگەرتىشنى ھەرقانداق ئۇسۇلدا تەلەپ قىلسا بولمايدۇ، تۆۋەن دەرىجىلىك ئورۇن ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى ياكى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتىغا ساختا ئىستاتىستىكىلىق سانلىق مەلۇمات تولدۇرۇشنى ئېنىق بىلدۈرمەسلىك، ئىشارەت قىلماسلىق، مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلغان ياكى ئىستاتىستىكىغا دائىر قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى رەت قىلغان، توسۇغان ئورۇن ۋە شەخسلەردىن زەربە بېرىپ ئۆچ ئالماسلىق كېرەك.

第八条　国家机关、企业事业单位和其他组织以及个体工商户和个人等统计调查对象，必须依照本法和国家有关规定，真实、准确、完整、及时地提供统计调查所需的资料，不得提供不真实或者不完整的统计资料，不得迟报、拒报统计资料。

8-ماددا دۆلەت ئورگىنى، كارخانا، كەسپىي ئورۇن ۋە باشقا تەشكىلاتلار، شۇنىڭدەك يەككە سودا-سانائەتچىلەر ۋە شەخسلەر قاتارلىق ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتلىرى مۇشۇ قانۇن ۋە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشكە كېرەكلىك ماتېرىياللارنى ھەقىقىي، توغرا، تولۇق، ۋاقتىدا تەمىنلىشى شەرت، ئەينەن بولمىغان ياكى مۇكەممەل بولمىغان ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى بەرسە بولمايدۇ، ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى كېچىكتۈرۈپ مەلۇم قىلىشقا، رەت قىلىشقا بولمايدۇ.

第九条　地方各级人民政府、县级以上人民政府统计机构和有关部门应当根据国家有关规定，将防范和惩治统计造假、弄虚作假纳入依法行政、依法履职责任范围，建立健全相关责任制，加强对领导干部统计工作的考核管理，依法对统计造假、弄虚作假行为追究法律责任。

9-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلىرىگە ئاساسەن، ئىستاتىستىكىدا ساختىلىق قىلىش، كۆز بويامچىلىق قىلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى جازالاشنى قانۇن بويىچە مەمۇرىيەت يۈرگۈزۈش، قانۇن بويىچە ۋەزىپە-مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىش دائىرىسىگە كىرگۈزۈپ، مۇناسىۋەتلىك مەسئۇلىيەت تۈزۈمىنى ئورنىتىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، رەھبىرىي كادىرلارنىڭ ئىستاتىستىكا خىزمىتىنى سىناش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك، ئىستاتىستىكىدا ساختىلىق قىلىش، كۆز بويامچىلىق قىلىش قىلمىشلىرىنىڭ قانۇن بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقى سۈرۈشتۈرۈلىدۇ.

第十条　统计工作应当接受社会公众的监督。任何单位和个人有权检举统计中弄虚作假等违法行为。对检举有功的单位和个人应当给予表彰和奖励。

10-ماددا ئىستاتىستىكا خىزمىتىدە جەمئىيەتتىكى ئاممىنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىش كېرەك. ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس ئىستاتىستىكا جەريانىدىكى ساختىپەزلىك قاتارلىق قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق. خىزمەت كۆرسەتكەنلىكىنى پاش قىلغان ئورۇن ۋە شەخسلەر تەقدىرلىنىشى ۋە مۇكاپاتلىنىشى كېرەك.

第十一条　统计机构和统计人员对在统计工作中知悉的国家秘密、工作秘密、商业秘密、个人隐私和个人信息，应当予以保密，不得泄露或者向他人非法提供。

11-ماددا ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە ئىستاتىستىكا خادىملىرى ئىستاتىستىكا خىزمىتىدە بىلىپ قالغان دۆلەت مەخپىيىتى، خىزمەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى، شەخسىي مەخپىيەتلىك ۋە شەخسىي ئۇچۇرنى مەخپىي تۇتۇشى، ئاشكارىلاپ قويماسلىقى ياكى باشقىلارغا قانۇنسىز بەرمەسلىكى كېرەك.

第十二条　任何单位和个人不得利用虚假统计资料骗取荣誉称号、物质利益或者职务职级等晋升。

12-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ساختا ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىدىن پايدىلىنىپ شەرەپلىك نام، ماددىي مەنپەئەتكە ياكى ۋەزىپە-ۋەزىپە دەرىجىسى قاتارلىقلارنى ئالداپ ئېلىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

第二章　统计调查管理

ئىككىنچى باب ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش-باشقۇرۇش

第十三条　统计调查项目包括国家统计调查项目、部门统计调查项目和地方统计调查项目。

13-ماددا ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرى دۆلەتنىڭ ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرى، تارماقنىڭ ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرى ۋە يەرلىكنىڭ ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

国家统计调查项目是指全国性基本情况的统计调查项目。部门统计调查项目是指国务院有关部门的专业性统计调查项目。地方统计调查项目是指县级以上地方人民政府及其部门的地方性统计调查项目。

دۆلەتنىڭ ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرى پۈتۈن مەملىكەت خاراكتېرلىك ئاساسىي ئەھۋاللارنى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى كۆرسىتىدۇ. تارماقلارنىڭ ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرى گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار تارماقلىرىنىڭ كەسپىي خاراكتېرلىك ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى كۆرسىتىدۇ. يەرلىك ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ تارماقلىرىنىڭ يەرلىك ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى كۆرسىتىدۇ.

国家统计调查项目、部门统计调查项目、地方统计调查项目应当明确分工，互相衔接，不得重复。

دۆلەتنىڭ ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرلىرى، تارماقلارنىڭ ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرلىرى ۋە يەرلىك ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈش تۈرلىرىدە ئىش تەقسىماتى ئېنىق بولۇشى، بىر-بىرىگە جىپسىلىشىشى، تەكرارلانماسلىقى كېرەك.

第十四条　国家统计调查项目由国家统计局制定，或者由国家统计局和国务院有关部门共同制定，报国务院备案；重大的国家统计调查项目报国务院审批。

14-ماددا دۆلەت ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى بېكىتىدۇ ياكى دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى بىلەن گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىرلىكتە تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئەنگە ئېلىشىغا يوللايدۇ؛ دۆلەتنىڭ مۇھىم، زور ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرلىرى گوۋۇيۈەننىڭ تەستىقلىشىغا يوللىنىدۇ.

部门统计调查项目由国务院有关部门制定。统计调查对象属于本部门管辖系统的，报国家统计局备案；统计调查对象超出本部门管辖系统的，报国家统计局审批。

تارماقلارنىڭ ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بېكىتىدۇ. ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى شۇ تارماقنىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدىكى سىستېمىغا تەۋە بولسا، دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسىنىڭ ئەنگە ئېلىشىغا مەلۇم قىلىنىدۇ؛ ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى شۇ تارماقنىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكى سىستېمىسىدىن ھالقىپ كەتسە، دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللىنىدۇ.

地方统计调查项目由县级以上地方人民政府统计机构和有关部门分别制定或者共同制定。其中，由省级人民政府统计机构单独制定或者和有关部门共同制定的，报国家统计局审批；由省级以下人民政府统计机构单独制定或者和有关部门共同制定的，报省级人民政府统计机构审批；由县级以上地方人民政府有关部门制定的，报本级人民政府统计机构审批。

يەرلىك ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئايرىم-ئايرىم تۈزىدۇ ياكى ئورتاق تۈزىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە، ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ئايرىم تۈزگەن ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تۈزگەن بولسا، دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ؛ ئۆلكە دەرىجىلىكتىن تۆۋەن خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ئايرىم تۈزگەن ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە تۈزگەن بولسا، ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ؛ ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تۈزۈدىغانلىرىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ.

第十五条　统计调查项目的审批机关应当对调查项目的必要性、可行性、科学性进行审查，对符合法定条件的，作出予以批准的书面决定，并公布；对不符合法定条件的，作出不予批准的书面决定，并说明理由。

15-ماددا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى تەستىقلىغۇچى ئورگان تەكشۈرۈش تۈرىنىڭ زۆرۈرلۈكى، مۇمكىنچىلىكى، ئىلمىيلىكىنى تەكشۈرۈشى، قانۇندا بەلگىلەنگەن شەرتكە توشىدىغانلىرىغا تەستىق توغرىسىدا يازما قارار چىقىرىشى ھەمدە ئېلان قىلىشى كېرەك؛ قانۇندا بەلگىلەنگەن شەرتكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان بولسا، تەستىقلىمايدىغان يازما قارار چىقىرىدۇ ھەمدە سەۋەبىنى چۈشەندۈرىدۇ.

第十六条　制定统计调查项目，应当同时制定该项目的统计调查制度，并依照本法第十四条的规定一并报经审批或者备案。

16-ماددا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈرىنى تۈزۈشتە، شۇ تۈرنىڭ ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈزۈمىنىمۇ تەڭ تۈزۈش ھەمدە مۇشۇ قانۇننىڭ 14-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە بىراقلا تەستىقلىتىش ياكى ئەنگە ئالدۇرۇشقا يوللاش كېرەك.

统计调查制度应当对调查目的、调查内容、调查方法、调查对象、调查组织方式、调查表式、统计资料的报送和公布等作出规定。

ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈزۈمىدە تەكشۈرۈش مەقسىتى، تەكشۈرۈش مەزمۇنى، تەكشۈرۈش ئۇسۇلى، تەكشۈرۈش ئوبيېكتى، تەكشۈرۈشنى تەشكىللەش ئۇسۇلى، تەكشۈرۈش جەدۋىلى شەكلى، ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى يوللاش ۋە ئېلان قىلىش قاتارلىقلار توغرىسىدا بەلگىلىمە چىقىرىلىشى كېرەك.

统计调查应当按照统计调查制度组织实施。变更统计调查制度的内容，应当报经原审批机关批准或者原备案机关备案。

ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈزۈمى بويىچە تەشكىللەپ يولغا قويۇش كېرەك. ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈزۈمىنى ئۆزگەرتىدىغان مەزمۇنلارنى ئەسلىي تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تەستىقلىتىش ياكى ئەسلىي ئەنگە ئالغۇچى ئورگانغا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.

第十七条　统计调查表应当标明表号、制定机关、批准或者备案文号、有效期限等标志。

17-ماددا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش جەدۋىلىگە جەدۋەل نومۇرى، تۈزگۈچى ئورگان، تەستىق ياكى ئەنگە ئېلىش ھۆججەت نومۇرى، كۈچكە ئىگە مۇددىتى قاتارلىق بەلگىلەر ئېنىق يېزىلىشى كېرەك.

对未标明前款规定的标志或者超过有效期限的统计调查表，统计调查对象有权拒绝填报；县级以上人民政府统计机构应当依法责令停止有关统计调查活动。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن بەلگە ئېنىق يېزىلمىغان ياكى كۈچكە ئىگە مۇددىتىدىن ئېشىپ كەتكەن ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش جەدۋىلىنى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى تولدۇرۇشنى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛ ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى مۇناسىۋەتلىك ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش پائالىيىتىنى توختىتىشقا قانۇن بويىچە بۇيرۇشى كېرەك.

第十八条　搜集、整理统计资料，应当以周期性普查为基础，以经常性抽样调查为主体，综合运用全面调查、重点调查等方法，并充分利用行政记录、社会大数据等资料。

18-ماددا ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى توپلاش، رەتلەشتە، دەۋرىيلىك ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈشنى ئاساس، دائىملىق ئارىلاپ تەكشۈرۈشنى ئاساسىي گەۋدە قىلىپ، ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈش، نۇقتىلىق تەكشۈرۈش قاتارلىق ئۇسۇللارنى ئۇنىۋېرسال قوللىنىش ھەمدە مەمۇرىي خاتىرە، جەمئىيەت چوڭ سانلىق مەلۇماتى قاتارلىق ماتېرىياللاردىن تولۇق پايدىلىنىش كېرەك.

重大国情国力普查由国务院统一领导，国务院和地方人民政府组织统计机构和有关部门共同实施。

مۇھىم، زور دۆلەت ئەھۋالى، دۆلەت كۈچىنى ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈشكە گوۋۇيۈەن بىرتۇتاش رەھبەرلىك قىلىدۇ، گوۋۇيۈەن ۋە يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى تەشكىللەپ ئورتاق يولغا قويىدۇ.

第十九条　国家制定统一的统计标准，保障统计调查采用的指标涵义、计算方法、分类目录、调查表式和统计编码等的标准化。

19-ماددا دۆلەت بىرلىككە كەلگەن ئىستاتىستىكا ئۆلچىمىنى بېكىتىپ، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشتە قوللىنىلغان كۆرسەتكۈچ مەزمۇنى، ھېسابلاش ئۇسۇلى، تۈر مۇندەرىجىسى، تەكشۈرۈش جەدۋىلى شەكلى ۋە ئىستاتىستىكا كودى قاتارلىقلارنى ئۆلچەملەشتۈرۈشنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

国家统计标准由国家统计局制定，或者由国家统计局和国务院标准化主管部门共同制定。

دۆلەتنىڭ ئىستاتىستىكا ئۆلچىمىنى دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى بېكىتىدۇ ياكى دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى بىلەن گوۋۇيۈەننىڭ ئۆلچەملەشتۈرۈش مەسئۇل تارمىقى بىرلىكتە بېكىتىدۇ.

国务院有关部门可以制定补充性的部门统计标准，报国家统计局审批。部门统计标准不得与国家统计标准相抵触。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى تولۇقلاش خاراكتېرلىك تارماقلارنىڭ ئىستاتىستىكا ئۆلچىمىنى تۈزۈپ، دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسىنىڭ تەستىقلىشىغا سۇنسا بولىدۇ. تارماقلارنىڭ ئىستاتىستىكا ئۆلچىمى دۆلەتنىڭ ئىستاتىستىكا ئۆلچىمىگە زىت كەلسە بولمايدۇ.

第二十条　国家实施统一的国民经济核算制度。

20-ماددا دۆلەت بىرلىككە كەلگەن خەلق ئىگىلىكى ھېسابات تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

国家统计局统一组织和实施地区生产总值核算工作。

دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى رايون ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتىنى ھېسابلاش خىزمىتىنى بىرتۇتاش تەشكىللەيدۇ ۋە يولغا قويىدۇ.

第二十一条　县级以上人民政府统计机构根据统计任务的需要，可以在统计调查对象中推广使用计算机网络报送统计资料。

21-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ئىستاتىستىكا ۋەزىپىسىنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتىدا كومپيۇتېر تورىنى كېڭەيتىپ، ئىشلىتىپ، ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى يوللىسا بولىدۇ.

第二十二条　县级以上人民政府应当将统计工作所需经费列入财政预算。

22-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ئىستاتىستىكا خىزمىتىگە كېرەكلىك خىراجەتنى مالىيە خامچوتىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

重大国情国力普查所需经费，由国务院和地方人民政府共同负担，列入相应年度的财政预算，按时拨付，确保到位。

مۇھىم، زور دۆلەت ئەھۋالى، دۆلەت كۈچىنى ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈشكە كېرەكلىك خىراجەتنى گوۋۇيۈەن بىلەن يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئورتاق ئۈستىگە ئېلىپ، مۇناسىپ يىللىق مالىيە خامچوتىغا كىرگۈزۈپ، ۋاقتىدا ئاجرىتىپ، ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىدۇ.

第三章　统计资料的管理和公布

3-باب ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى باشقۇرۇش ۋە ئېلان قىلىش

第二十三条　县级以上人民政府统计机构和有关部门以及乡、镇人民政府，应当按照国家有关规定建立统计资料的保存、管理制度。

23-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، شۇنىڭدەك يېزىلىق، بازارلىق خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى ساقلاش، باشقۇرۇش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى كېرەك.

县级以上人民政府统计机构和有关部门建立健全统计信息共享机制，明确统计信息的共享范围、标准和程序。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئىستاتىستىكا ئۇچۇرىدىن تەڭ پايدىلىنىش مېخانىزمىنى ئورنىتىپ، تاكامۇللاشتۇرۇپ، ئىستاتىستىكا ئۇچۇرىدىن ھەمبەھرىلىنىش دائىرىسى، ئۆلچىمى ۋە تەرتىپىنى ئايدىڭلاشتۇرىدۇ.

第二十四条　国家机关、企业事业单位和其他组织等统计调查对象，应当按照国家有关规定设置原始记录、统计台账，推动统计台账电子化、数字化、标准化，建立健全统计资料的审核、签署、报送、归档等管理制度。

24-ماددا دۆلەت ئورگىنى، كارخانا، كەسپىي ئورۇن ۋە باشقا تەشكىلات قاتارلىق ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە دەسلەپكى خاتىرە، ئىستاتىستىكا ھېسابات دەپتىرى تۇرغۇزۇپ، ئىستاتىستىكا ھېسابات دەپتىرىنى ئېلېكتىرونلاشتۇرۇش، رەقەملەشتۈرۈش، ئۆلچەملەشتۈرۈشكە تۈرتكە بولۇپ، ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى تەكشۈرۈش، ئىمزالاش، يوللاش، ئارخىپلاشتۇرۇش قاتارلىق باشقۇرۇش تۈزۈملىرىنى ئورنىتىشى ۋە تاكامۇللاشتۇرۇشى كېرەك.

统计资料的审核、签署人员应当对其审核、签署的统计资料的真实性、准确性和完整性负责。

ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى تەكشۈرگۈچى، ئىمزا قويغۇچى ئۇلار تەكشۈرۈپ بېكىتكەن، ئىمزا قويغان ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنىڭ چىنلىقى، توغرىلىقى ۋە مۇكەممەللىكىگە مەسئۇل بولۇشى كېرەك.

第二十五条　县级以上人民政府有关部门应当及时向本级人民政府统计机构提供统计所需的行政记录资料和国民经济核算所需的财务资料、财政资料及其他资料，并按照统计调查制度的规定及时向本级人民政府统计机构报送其组织实施统计调查取得的有关资料。

25-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىغا ئىستاتىستىكىغا كېرەكلىك مەمۇرىي خاتىرە ماتېرىياللىرى ۋە خەلق ئىگىلىكىنى ھېسابلاشقا كېرەكلىك مالىيە ماتېرىياللىرى، مالىيە ماتېرىياللىرى ۋە باشقا ماتېرىياللارنى ۋاقتىدا تەمىنلىشى ھەمدە ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىغا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى تەشكىللەپ يولغا قويۇشتا ئېرىشكەن مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى ۋاقتىدا يوللىشى كېرەك.

县级以上人民政府统计机构应当及时向本级人民政府有关部门提供有关统计资料。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىغا مۇناسىۋەتلىك ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى ۋاقتىدا يەتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

第二十六条　县级以上人民政府统计机构按照国家有关规定，定期公布统计资料。

26-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى قەرەللىك ئېلان قىلىدۇ.

国家统计数据以国家统计局公布的数据为准。

دۆلەت ئىستاتىستىكا سانلىق مەلۇماتى دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى ئېلان قىلغان سانلىق مەلۇماتنى ئاساس قىلىدۇ.

第二十七条　县级以上人民政府有关部门统计调查取得的统计资料，由本部门按照国家有关规定公布。

27-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشىدىن ئېرىشكەن ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى شۇ تارماق دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئېلان قىلىدۇ.

第二十八条　统计调查中获得的能够识别或者推断单个统计调查对象身份的资料，任何单位和个人不得对外提供、泄露，不得用于统计以外的目的。

28-ماددا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشتە ئېرىشكەن يەككە ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتىنىڭ سالاھىيىتىنى پەرقلەندۈرگىلى ياكى ھۆكۈم قىلغىلى بولىدىغان ماتېرىياللارنى ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ سىرتقا تەمىنلىشىگە، ئاشكارىلاپ قويۇشىغا، ئىستاتىستىكىدىن باشقا مەقسەتكە ئىشلىتىشىگە يول قويۇلمايدۇ.

第二十九条　县级以上人民政府统计机构和有关部门统计调查取得的统计资料，除依法应当保密的外，应当及时公开，供社会公众查询。

29-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ ئىستاتىستىكا تەكشۈرۈشىدىن ئېرىشكەن ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى قانۇن بويىچە مەخپىي تۇتۇشقا تېگىشلىكلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ۋاقتىدا ئاشكارىلاپ، جەمئىيەتتىكى ئاممىنىڭ سۈرۈشتۈرۈشىگە بېرىش كېرەك.

第四章　统计机构和统计人员

تۆتىنچى باب ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ۋە ئىستاتىستىكا خادىملىرى

第三十条　国务院设立国家统计局，依法组织领导和协调全国的统计工作。

30-ماددا گوۋۇيۈەندە دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى تەسىس قىلىنىدۇ، ئۇ پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئىستاتىستىكا خىزمىتىگە قانۇن بويىچە رەھبەرلىك قىلىدۇ ۋە ئۇنى ماسلاشتۇرىدۇ.

国家统计局根据工作需要设立的派出调查机构，承担国家统计局布置的统计调查等任务。

دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى خىزمەت ئېھتىياجىغا قاراپ تەسىس قىلغان ۋاكالەت تەكشۈرۈش ئاپپاراتى دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى ئورۇنلاشتۇرغان ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

县级以上地方人民政府设立独立的统计机构，乡、镇人民政府设置统计工作岗位，配备专职或者兼职统计人员，依法管理、开展统计工作，实施统计调查。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى مۇستەقىل ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى تەسىس قىلىدۇ، يېزىلىق، بازارلىق خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئىستاتىستىكا ئىش ئورنى تەسىس قىلىدۇ، مەخسۇس ۋەزىپىدىكى ياكى قوشۇمچە ۋەزىپىدىكى ئىستاتىستىكا خادىملىرىنى قويىدۇ، ئىستاتىستىكا خىزمىتىنى قانۇن بويىچە باشقۇرىدۇ، قانات يايدۇرىدۇ، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى يولغا قويىدۇ.

第三十一条　县级以上人民政府有关部门根据统计任务的需要设立统计机构，或者在有关机构中设置统计人员，并指定统计负责人，依法组织、管理本部门职责范围内的统计工作，实施统计调查，在统计业务上受本级人民政府统计机构的指导。

31-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئىستاتىستىكا ۋەزىپىسىنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى تەسىس قىلىدۇ ياكى مۇناسىۋەتلىك ئاپپاراتلاردا ئىستاتىستىكا خادىملىرىنى تەسىس قىلىدۇ ھەمدە ئىستاتىستىكا مەسئۇلىنى بېكىتىپ، شۇ تارماقنىڭ مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدىكى ئىستاتىستىكا خىزمىتىنى قانۇن بويىچە تەشكىللەيدۇ، باشقۇرىدۇ، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى يولغا قويىدۇ، ئىستاتىستىكا كەسپىدە شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىنىڭ يېتەكچىلىكىدە بولىدۇ.

第三十二条　统计机构、统计人员应当依法履行职责，如实搜集、报送统计资料，不得伪造、篡改统计资料，不得以任何方式要求任何单位和个人提供不真实的统计资料，不得有其他违反本法规定的行为。

32-ماددا ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى، ئىستاتىستىكا خادىملىرى قانۇن بويىچە مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشى، ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى ئەينەن توپلىشى، يوللىشى كېرەك، ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى ئويدۇرۇپ چىقارسا، ئۆزگەرتىۋەتسە بولمايدۇ، ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخستىن ئەينەن بولمىغان ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى تەمىنلەشنى ھەرقانداق ئۇسۇلدا تەلەپ قىلسا بولمايدۇ، مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ باشقا قىلمىش سادىر قىلسا بولمايدۇ.

统计人员应当坚持实事求是，恪守职业道德，对其负责搜集、审核、录入的统计资料与统计调查对象报送的统计资料的一致性负责。

ئىستاتىستىكا خادىملىرى ھەقىقەتنى ئەمەلىيەتتىن ئىزدەشتە چىڭ تۇرۇپ، كەسىپ ئەخلاقىغا قاتتىق ئەمەل قىلىپ، ئۆزى توپلىغان، تەكشۈرۈپ بېكىتكەن، كىرگۈزگەن ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرى بىلەن ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى يوللىغان ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنىڭ بىردەكلىكىگە مەسئۇل بولۇشى كېرەك.

第三十三条　统计人员进行统计调查时，有权就与统计有关的问题询问有关人员，要求其如实提供有关情况、资料并改正不真实、不准确的资料。

33-ماددا ئىستاتىستىكا خادىملىرى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرگەندە، ئىستاتىستىكىغا مۇناسىۋەتلىك مەسىلىلەر توغرىسىدا مۇناسىۋەتلىك خادىملاردىن سوراشقا، ئۇلاردىن مۇناسىۋەتلىك ئەھۋال، ماتېرىياللارنى ئەينەن تەمىنلەشنى ھەمدە ئەينەن بولمىغان، توغرا بولمىغان ماتېرىياللارنى تۈزىتىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

统计人员进行统计调查时，应当出示县级以上人民政府统计机构或者有关部门颁发的工作证件；未出示的，统计调查对象有权拒绝调查。

ئىستاتىستىكا خادىملىرى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرگەندە، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماق بەرگەن خىزمەت كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشى كېرەك؛ كۆرسەتمىسە، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى تەكشۈرۈشنى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第三十四条　国家实行统计专业技术职务资格考试、评聘制度，提高统计人员的专业素质，保障统计队伍的稳定性。

34-ماددا دۆلەت ئىستاتىستىكا كەسپىي تېخنىكا ۋەزىپە ئىمتىھانى، باھالاش-تەكلىپ قىلىش تۈزۈمىنى يولغا قويۇپ، ئىستاتىستىكا خادىملىرىنىڭ كەسپىي ساپاسىنى ئۆستۈرۈپ، ئىستاتىستىكا قوشۇنىنىڭ مۇقىملىقىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

统计人员应当具备与其从事的统计工作相适应的专业知识和业务能力。

ئىستاتىستىكا خادىملىرى ئۆزى شۇغۇللىنىۋاتقان ئىستاتىستىكا خىزمىتىگە مۇناسىپ كەسپىي بىلىم ۋە كەسپىي ئىقتىدارنى ھازىرلىشى كېرەك.

县级以上人民政府统计机构和有关部门应当加强对统计人员的专业培训和职业道德教育。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئىستاتىستىكا خادىملىرىغا بولغان كەسپىي تەربىيە ۋە كەسىپ ئەخلاقى تەربىيەسىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第五章　监督检查

5-باب نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

第三十五条　县级以上人民政府对下级人民政府、本级人民政府统计机构和有关部门执行本法的情况，实施监督。

35-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى تۆۋەن دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ بۇ قانۇننى ئىجرا قىلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىدۇ.

第三十六条　国家统计局组织管理全国统计工作的监督检查，查处重大统计违法行为。

36-ماددا دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئىستاتىستىكا خىزمىتىنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى تەشكىللەپ، ئىستاتىستىكىغا دائىر قانۇنغا خىلاپ مۇھىم، زور قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىدۇ.

县级以上地方人民政府统计机构依法查处本行政区域内发生的统计违法行为。但是，国家统计局派出的调查机构组织实施的统计调查活动中发生的统计违法行为，由组织实施该项统计调查的调查机构负责查处。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى شۇ مەمۇرىي رايوندا يۈزبەرگەن ئىستاتىستىكىغا دائىر قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىدۇ. لېكىن، دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى ئەۋەتكەن تەكشۈرۈش ئاپپاراتى تەشكىللەپ يولغا قويغان ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش پائالىيىتىدە يۈزبەرگەن ئىستاتىستىكىلىق قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى شۇ ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى تەشكىللەپ يولغا قويغان تەكشۈرۈش ئاپپاراتى مەسئۇل بولۇپ تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىدۇ.

法律、行政法规对有关部门查处统计违法行为另有规定的，从其规定。

قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئالاقىدار تارماقلارنىڭ ئىستاتىستىكىغا دائىر قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشى توغرىسىدا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

第三十七条　县级以上人民政府有关部门应当积极协助本级人民政府统计机构查处统计违法行为，及时向本级人民政府统计机构移送有关统计违法案件材料。

37-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىنىڭ ئىستاتىستىكىدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشىغا پائال ھەمكارلىشىپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىغا ئىستاتىستىكا قانۇنىغا خىلاپ مۇناسىۋەتلىك دېلو ماتېرىياللىرىنى ۋاقتىدا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

第三十八条　县级以上人民政府统计机构在调查统计违法行为或者核查统计数据时，有权采取下列措施：

38-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ئىستاتىستىكىدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرگەندە ياكى ئىستاتىستىكا سانلىق مەلۇماتىنى تەكشۈرگەندە تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللىنىشقا ھوقۇقلۇق :

（一）发出统计检查查询书，向检查对象查询有关事项；

( 1 ) ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش-سۈرۈشتۈرۈش خېتى چىقىرىپ، تەكشۈرۈش ئوبيېكتىدىن ئالاقىدار ئىشلارنى سۈرۈشتۈرۈش؛

（二）要求检查对象提供有关原始记录和凭证、统计台账、统计调查表、会计资料及其他相关证明和资料；

( 2 ) تەكشۈرۈش ئوبيېكتىدىن ئالاقىدار ئەسلىي خاتىرە ۋە ئىسپات، ئىستاتىستىكىلىق ھېسابات دەپتىرى، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش جەدۋىلى، بوغالتىرلىق ماتېرىيالى ۋە باشقا ئالاقىدار ئىسپات ۋە ماتېرىياللارنى بېرىشنى تەلەپ قىلىش؛

（三）就与检查有关的事项询问有关人员；

( 3 ) تەكشۈرۈشكە ئالاقىدار ئىشلارنى مۇناسىۋەتلىك خادىملاردىن سوراش؛

（四）进入检查对象的业务场所和统计数据处理信息系统进行检查、核对；

( 4 ) تەكشۈرۈش ئوبيېكتىنىڭ كەسپىي سورۇنى ۋە ئىستاتىستىكىلىق سانلىق مەلۇماتلارنى بىر تەرەپ قىلىش ئۇچۇر سىستېمىسىغا كىرىپ تەكشۈرۈش، سېلىشتۇرۇش؛

（五）经本机构负责人批准，登记保存检查对象的有关原始记录和凭证、统计台账、统计调查表、会计资料及其他相关证明和资料；

( 5 ) شۇ ئاپپارات مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن، تەكشۈرۈش ئوبيېكتىنىڭ ئالاقىدار ئەسلىي خاتىرىسى ۋە ئىسپاتى، ئىستاتىستىكىلىق ھېسابات دەپتىرى، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش جەدۋىلى، بوغالتىرلىق ماتېرىيالى ۋە باشقا ئالاقىدار ئىسپات ۋە ماتېرىياللىرى تىزىملاپ ساقلىنىدۇ؛

（六）对与检查事项有关的情况和资料进行记录、录音、录像、照相和复制。

( 6 ) تەكشۈرۈش ئىشلىرىغا مۇناسىۋەتلىك ئەھۋال ۋە ماتېرىياللارنى خاتىرىلەش، ئۈن ئېلىش، سىنغا ئېلىش، سۈرەتكە ئېلىش ۋە كۆپەيتىش.

县级以上人民政府统计机构进行监督检查时，监督检查人员不得少于二人，并应当出示执法证件；未出示的，有关单位和个人有权拒绝检查。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى نازارەت قىلىپ تەكشۈرگەندە، نازارەت قىلغۇچى-تەكشۈرگۈچى ئىككى كىشىدىن كەم بولسا بولمايدۇ ھەمدە قانۇن ئىجراسى كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشى كېرەك؛ كۆرسەتمىسە، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە شەخسلەر تەكشۈرۈشنى رەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第三十九条　县级以上人民政府统计机构履行监督检查职责时，有关单位和个人应当如实反映情况，提供相关证明和资料，不得拒绝、阻碍检查，不得转移、隐匿、篡改、毁弃原始记录和凭证、统计台账、统计调查表、会计资料及其他相关证明和资料。

39-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلغاندا، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ۋە شەخسلەر ئەھۋالنى ئەينەن ئىنكاس قىلىشى، مۇناسىۋەتلىك ئىسپات ۋە ماتېرىياللارنى بېرىشى كېرەك، رەت قىلىشقا، تەكشۈرۈشكە توسقۇنلۇق قىلىشقا بولمايدۇ، ئەسلىي خاتىرە ۋە ئىسپات، ئىستاتىستىكىلىق ھېسابات دەپتىرى، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش جەدۋىلى، بوغالتىرلىق ماتېرىيالى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ئىسپات ۋە ماتېرىياللارنى يۆتكەپ كېتىشكە، تىقىۋېلىشقا، ئۆزگەرتىۋېتىشكە، بۇزۇۋېتىشكە بولمايدۇ.

第六章　法律责任

6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第四十条　地方各级人民政府、县级以上人民政府统计机构或者有关部门、单位的负责人有下列行为之一的，由任免机关、单位或者监察机关依法给予处分，并由县级以上人民政府统计机构予以通报：

40-ماددا يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار، ئورۇنلارنىڭ مەسئۇللىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىغا ۋەزىپىگە تەيىنلىگەن ۋە قالدۇرغان ئورگان، ئورۇن ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ ھەمدە ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلقنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىدۇ :

（一）自行修改统计资料、编造虚假统计数据的；

( 1 ) ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى ئۆز ئالدىغا ئۆزگەرتكەن، ساختا ئىستاتىستىكا سانلىق مەلۇماتى ئويدۇرغان بولسا؛

（二）要求统计机构、统计人员或者其他机构、人员伪造、篡改统计资料的；

( 2 ) ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى، ئىستاتىستىكا خادىملىرى ياكى باشقا ئاپپارات، خادىملاردىن ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى ياسىۋېلىش، ئۆزگەرتىۋېتىشنى تەلەپ قىلغانلار؛

（三）明示、暗示下级单位及其人员或者统计调查对象填报虚假统计数据的；

( 3 ) تۆۋەن دەرىجىلىك ئورۇن ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى ياكى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتىغا ساختا ئىستاتىستىكىلىق سانلىق مەلۇمات تولدۇرىدىغانلىقىنى ئېنىق، ئىشارەت بەرگەنلەر؛

（四）对本地方、本部门、本单位发生的统计数据严重失实情况和严重统计违法行为失察的；

( 4 ) شۇ جاي، شۇ تارماق، شۇ ئورۇندا يۈزبەرگەن ئىستاتىستىكىلىق سانلىق مەلۇماتلار پاكىتقا ئېغىر دەرىجىدە ئۇيغۇن بولماسلىق ئەھۋالى ۋە ئىستاتىستىكىغا دائىر قانۇنغا ئېغىر قىلمىش كۆزىتىلمىگەنلەر؛

（五）有其他统计造假、弄虚作假行为的。

( 5 ) ئىستاتىستىكىدا ساختىلىق قىلىش، ساختىپەزلىك قىلىشتەك باشقا قىلمىشلار بولسا.

对依法履行职责或者拒绝、抵制统计违法行为的单位和个人打击报复的，依照前款规定给予处分和予以通报。

مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلغان ياكى ئىستاتىستىكىغا دائىر قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى رەت قىلغان، توسۇغان ئورۇن ۋە شەخسلەردىن زەربە بېرىپ ئۆچ ئالغانلىرىغا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ ۋە ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىدۇ.

第四十一条　县级以上人民政府统计机构或者有关部门有下列行为之一的，由本级人民政府、上级人民政府统计机构或者本级人民政府统计机构责令改正，予以通报；对负有责任的领导人员和直接责任人员，由任免机关或者监察机关依法给予处分：

41-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماقلاردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى، يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى ياكى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيە ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىدۇ؛ جاۋابكار رەھبىرىي خادىملار ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا ۋەزىپىگە تەيىنلىگەن ۋە ۋەزىپىدىن قالدۇرغان ئورگان ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ :

（一）未经批准或者备案擅自组织实施统计调查的；

( 1 ) تەستىقلاتماي ياكى ئەنگە ئالدۇرۇپ ئۆز مەيلىچە ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى تەشكىللەپ يولغا قويغانلار؛

（二）未经批准或者备案擅自变更统计调查制度的内容的；

( 2 ) ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈزۈمىنى تەستىقلاتماي ياكى ئەنگە ئالماي تۇرۇپ، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆزگەرتكەن مەزمۇنلار؛

（三）伪造、篡改统计资料的；

( 3 ) ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى ياسىۋالغان، ئۆزگەرتىۋەتكەنلەر؛

（四）要求统计调查对象或者其他机构、人员提供不真实的统计资料的；

( 4 ) ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى ياكى باشقا ئاپپارات، خادىملاردىن ھەقىقىي ئىستاتىستىكا ماتېرىيالى بىلەن تەمىنلەشنى تەلەپ قىلغانلار؛

（五）未按照统计调查制度的规定报送有关资料的。

( 5 ) ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش تۈزۈمىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى يوللىمىغانلار.

统计人员有前款第三项至第五项所列行为之一的，责令改正，依法给予处分。

ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 3 ) تارماقچىسىدىن ( 5 ) تارماقچىسىغىچە بولغان تارماقچىلىرىدا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغان ئىستاتىستىكا خادىملىرىدىن تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ، قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第四十二条　县级以上人民政府统计机构或者有关部门有下列行为之一的，对负有责任的领导人员和直接责任人员由任免机关或者监察机关依法给予处分：

42-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماقلاردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنىڭ جاۋابكار رەھبەرلىرى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا ۋەزىپىگە تەيىنلىگەن، ۋەزىپىدىن قالدۇرغان ئورگان ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ :

（一）违法公布统计资料的；

( 1 ) ئىستاتىستىكا ماتېرىياللىرىنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا ئېلان قىلغانلار؛

（二）泄露或者向他人非法提供统计调查对象的商业秘密、个人隐私、个人信息的；

( 2 ) ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتىنىڭ سودا مەخپىيىتى، شەخسىي سىرى، شەخسىي ئۇچۇرىنى ئاشكارىلاپ قويغان ياكى باشقىلارغا قانۇنسىز بەرگەنلەر؛

（三）对外提供、泄露在统计调查中获得的能够识别或者推断单个统计调查对象身份的资料的；

( 3 ) ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشتە ئېرىشكەن يەككە ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتىنىڭ سالاھىيىتىنى پەرقلەندۈرگىلى ياكى ھۆكۈم قىلغىلى بولىدىغان ماتېرىياللارنى سىرتقا تەمىنلىگەن، ئاشكارىلاپ قويغانلار؛

（四）违反国家有关规定，造成统计资料毁损、灭失的。

( 4 ) دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى بۇزۇۋەتكەن، يوقىتىۋەتكەنلەر.

统计人员有前款所列行为之一的，依法给予处分。

ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغان ئىستاتىستىكا خادىملىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第四十三条　统计机构、统计人员泄露国家秘密、工作秘密的，依法追究法律责任。

43-ماددا ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى، ئىستاتىستىكا خادىملىرىدىن دۆلەت مەخپىيىتى، خىزمەت مەخپىيىتىنى ئاشكارىلاپ قويغانلىرى قانۇن بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.

第四十四条　作为统计调查对象的国家机关、企业事业单位或者其他组织有下列行为之一的，由县级以上人民政府统计机构责令改正，给予警告，可以予以通报；其负有责任的领导人员和直接责任人员属于公职人员的，由任免机关、单位或者监察机关依法给予处分：

44-ماددا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى بولغان دۆلەت ئورگانلىرى، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ياكى باشقا تەشكىلاتلاردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقارسا بولىدۇ؛ ئۇنىڭ جاۋابكار رەھبەرلىرى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرى ھۆكۈمەت خادىمىغا تەۋە بولسا، ۋەزىپىگە تەيىنلىگەن، ۋەزىپىدىن قالدۇرغان ئورگان، ئورۇن ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ :

（一）拒绝提供统计资料或者经催报后仍未按时提供统计资料的；

( 1 ) ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى بېرىشنى رەت قىلغان ياكى ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى سۈيلىگەندىن كېيىنمۇ ۋاقتىدا بەرمىگەنلەر؛

（二）提供不真实或者不完整的统计资料的；

( 2 ) ھەقىقىي ياكى مۇكەممەل بولمىغان ئىستاتىستىكا ماتېرىيالى بىلەن تەمىنلىگەنلەر؛

（三）拒绝答复或者不如实答复统计检查查询书的；

( 3 ) جاۋاب بېرىشنى رەت قىلغان ياكى ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش سۈرۈشتۈرمىسىگە ئەينەن جاۋاب بەرمىگەن بولسا؛

（四）拒绝、阻碍统计调查、统计检查的；

( 4 ) ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى رەت قىلغان، ئۇنىڭغا توسقۇنلۇق قىلغانلار؛

（五）转移、隐匿、篡改、毁弃或者拒绝提供原始记录和凭证、统计台账、统计调查表及其他相关证明和资料的。

( 5 ) ئەسلىي خاتىرە ۋە ئىسپات، ئىستاتىستىكىلىق ھېسابات دەپتىرى، ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش جەدۋىلى، شۇنىڭدەك باشقا مۇناسىۋەتلىك ئىسپات ۋە ماتېرىياللارنى يۆتكىۋەتكەن، تىقىۋالغان، ئۆزگەرتىۋەتكەن، بۇزۇۋەتكەن ياكى تەمىنلەشنى رەت قىلغانلار.

企业事业单位或者其他组织有前款所列行为之一的，可以并处十万元以下的罚款；情节严重的，并处十万元以上五十万元以下的罚款。

كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ياكى باشقا تەشكىلاتلاردىن ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىغا قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

个体工商户有本条第一款所列行为之一的，由县级以上人民政府统计机构责令改正，给予警告，可以并处一万元以下的罚款。

يەككە سودا-سانائەتچىلەردىن مۇشۇ ماددىنىڭ 1-تارمىقىدا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ، قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

第四十五条　作为统计调查对象的国家机关、企业事业单位或者其他组织迟报统计资料，或者未按照国家有关规定设置原始记录、统计台账的，由县级以上人民政府统计机构责令改正，给予警告，可以予以通报；其负有责任的领导人员和直接责任人员属于公职人员的，由任免机关、单位或者监察机关依法给予处分。

45-ماددا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى بولغان دۆلەت ئورگىنى، كارخانا، كەسپىي ئورۇن ياكى باشقا تەشكىلاتلار ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى كېچىكتۈرۈپ مەلۇم قىلغان ياكى دەسلەپكى خاتىرە، ئىستاتىستىكا ھېسابات دەپتىرىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تۇرغۇزمىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ، ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقارسا بولىدۇ؛ ئۇنىڭ جاۋابكار رەھبەرلىرى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرى ھۆكۈمەت خادىمىغا تەۋە بولسا، ۋەزىپىگە تەيىنلىگەن، ۋەزىپىدىن قالدۇرغان ئورگان، ئورۇن ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ.

企业事业单位或者其他组织有前款所列行为之一的，可以并处五万元以下的罚款。

كارخانا، كەسپىي ئورۇنلاردا ياكى باشقا تەشكىلاتلاردا ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

个体工商户迟报统计资料的，由县级以上人民政府统计机构责令改正，给予警告，可以并处一千元以下的罚款。

يەككە سودا-سانائەتچىلەردىن ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىنى كېچىكتۈرۈپ مەلۇم قىلغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ، قوشۇمچە 1000 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

第四十六条　县级以上人民政府统计机构查处统计违法行为时，认为对有关公职人员依法应当给予处分的，应当向该公职人员的任免机关、单位提出给予处分的建议，该公职人员的任免机关、单位应当依法及时作出决定，并将结果书面通知县级以上人民政府统计机构；向监察机关移送的，由监察机关按照有关规定办理。

46-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتلىرى ئىستاتىستىكىدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلغاندا، مۇناسىۋەتلىك ھۆكۈمەت خادىملىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈشكە تېگىشلىك دەپ قارىسا، شۇ ھۆكۈمەت خادىمىنى ۋەزىپىگە تەيىنلىگەن، ۋەزىپىدىن قالدۇرغان ئورگان، ئورۇنغا چارە كۆرۈش تەكلىپى بېرىشى، شۇ ھۆكۈمەت خادىملىرىنى ۋەزىپىگە تەيىنلىگەن ۋە قالدۇرغان ئورگان، ئورۇن قانۇن بويىچە ۋاقتىدا قارار چىقىرىشى كېرەك، ھەمدە نەتىجىسىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىغا يازما ئۇقتۇرىدۇ؛ رېۋىزىيە ئورگىنىغا ئۆتكۈزۈپ بەرگەنلەرنى رېۋىزىيە ئورگىنى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمە بويىچە بېجىرىدۇ.

第四十七条　作为统计调查对象的个人在重大国情国力普查活动中拒绝、阻碍统计调查，或者提供不真实或者不完整的普查资料的，由县级以上人民政府统计机构责令改正，予以批评教育。

47-ماددا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش ئوبيېكتى بولغان شەخسلەردىن مۇھىم، زور دۆلەت ئەھۋالى، دۆلەت كۈچىنى ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈش پائالىيىتىدە ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشنى رەت قىلغان، ئۇنىڭغا توسقۇنلۇق قىلغان ياكى ھەقىقىي بولمىغان ياكى مۇكەممەل بولمىغان ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈش ماتېرىياللىرى بىلەن تەمىنلىگەنلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئۇلارغا تەنقىد-تەربىيە بېرىدۇ.

第四十八条　违反本法规定，利用虚假统计资料骗取荣誉称号、物质利益或者职务职级等晋升的，除对其编造虚假统计资料或者要求他人编造虚假统计资料的行为依法追究法律责任外，由作出有关决定的单位或者其上级单位、监察机关取消其荣誉称号，追缴获得的物质利益，撤销晋升的职务职级等。

48-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ساختا ئىستاتىستىكا ماتېرىيالىدىن پايدىلىنىپ شەرەپلىك نام، ماددىي مەنپەئەتكە ياكى ۋەزىپە دەرىجىسى قاتارلىقلارنى ئالداپ ئېلىۋالغان بولسا، ئۇلارنىڭ ساختا ئىستاتىستىكا ماتېرىيالى ئويدۇرۇش ياكى باشقىلاردىن ساختا ئىستاتىستىكا ماتېرىيالى توقۇشنى تەلەپ قىلىش قىلمىشى قانۇن بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ، ئالاقىدار قارار چىقارغان ئورۇن ياكى ئۇنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك ئورنى، رېۋىزىيە ئورگىنى ئۇنىڭ پەخرىي نامىنى ئەمەلدىن قالدۇرىدۇ، ئېرىشكەن ماددىي مەنپەئىتىنى قايتۇرۇۋالىدۇ، ئۆستۈرگەن ۋەزىپىسى ۋە ۋەزىپە دەرىجىسىنى ئېلىپ تاشلايدۇ قاتارلىقلار.

第四十九条　当事人对县级以上人民政府统计机构作出的行政处罚决定不服的，可以依法申请行政复议或者提起行政诉讼。对国家统计局派出的调查机构作出的行政处罚决定不服的，向国家统计局申请行政复议。

49-ماددا ئالاقىدارلار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى چىقارغان مەمۇرىي جازا قارارىغا قايىل بولمىسا، قانۇن بويىچە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلسا بولىدۇ. دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى ئەۋەتكەن تەكشۈرۈش ئاپپاراتى چىقارغان مەمۇرىي جازا قارارىغا قايىل بولمىسا، دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسىگە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىدۇ.

第五十条　违反本法规定，造成人身损害、财产损失的，依法承担民事责任；构成犯罪的，依法追究刑事责任。

50-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جىسمانىي زىيان، مال-مۈلۈك زىيىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلار قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第七章　附　　则

7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第五十一条　本法所称县级以上人民政府统计机构，是指国家统计局及其派出的调查机构、县级以上地方人民政府统计机构。

51-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتى دۆلەت ئىستاتىستىكا ئىدارىسى ۋە ئۇ ئەۋەتكەن تەكشۈرۈش ئاپپاراتى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئىستاتىستىكا ئاپپاراتىنى كۆرسىتىدۇ.

第五十二条　民间统计调查活动的管理办法，由国务院制定。

52-ماددا ئەلئارا ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش پائالىيىتىنى باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن چىقىرىدۇ.

中华人民共和国境外的组织、个人需要在中华人民共和国境内进行统计调查活动的，应当按照国务院的规定报请审批。

جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چېگرا سىرتىدىكى تەشكىلاتلىرى، شەخسلەردىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدە ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈش پائالىيىتى قىلماقچى بولغانلىرى گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تەستىقلىتىشقا يوللىشى كېرەك.

利用统计调查危害国家安全、损害社会公共利益或者进行欺诈活动的，依法追究法律责任。

ئىستاتىستىكىلىق تەكشۈرۈشتىن پايدىلىنىپ دۆلەت خەۋپسىزلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەنلەر، ئاممىۋى مەنپەئەتكە زىيان سالغانلار ياكى ئالدامچىلىق قىلغانلار قانۇن بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.

第五十三条　本法自2010年1月1日起施行。

53-ماددا بۇ قانۇن 2010-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.