（2024年11月8日第十四届全国人民代表大会常务委员会第十二次会议通过）

( 2024-يىل 11-ئاينىڭ 8-كۈنى 14-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 12-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　能源规划

2-باب ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى

第三章　能源开发利用

3-باب ئېنېرگىيە ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش

第四章　能源市场体系

4-باب ئېنېرگىيە بازىرى سىستېمىسى

第五章　能源储备和应急

5-باب ئېنېرگىيە زاپىسى ۋە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش

第六章　能源科技创新

6-باب ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىش

第七章　监督管理

يەتتىنچى باب نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش

第八章　法律责任

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第九章　附　　则

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为了推动能源高质量发展，保障国家能源安全，促进经济社会绿色低碳转型和可持续发展，积极稳妥推进碳达峰碳中和，适应全面建设社会主义现代化国家需要，根据宪法，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن ئېنېرگىيەنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولۇش، دۆلەتنىڭ ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش، ئىقتىساد، جەمئىيەتنىڭ يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق تىپ ئۆزگەرتىشى ۋە ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش، كاربوننى چوققا قىممەتكە يەتكۈزۈش ۋە كاربوننى نېيتراللاشتۇرۇشنى پۇختا قەدەم بىلەن پائال ئالغا سىلجىتىش، سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشقان دۆلەتنى ئومۇميۈزلۈك قۇرۇش ئېھتىياجىغا لايىقلىشىش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

第二条　本法所称能源，是指直接或者通过加工、转换而取得有用能的各种资源，包括煤炭、石油、天然气、核能、水能、风能、太阳能、生物质能、地热能、海洋能以及电力、热力、氢能等。

2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان ئېنېرگىيە بىۋاسىتە ياكى پىششىقلاش، ئايلاندۇرۇش ئارقىلىق ئېرىشكىلى بولىدىغان ئېنېرگىيەنى، جۈملىدىن كۆمۈر، نېفىت، تەبىئىي گاز، يادرو ئېنېرگىيەسى، سۇ ئېنېرگىيەسى، شامال ئېنېرگىيەسى، قۇياش ئېنېرگىيەسى، بىيوماسسا ئېنېرگىيەسى، يەر ئىسسىقلىق ئېنېرگىيەسى، دېڭىز-ئوكيان ئېنېرگىيەسى، شۇنىڭدەك ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى، ئىسسىقلىق ئېنېرگىيەسى، ھىدروگېن ئېنېرگىيەسى قاتارلىقلارنى كۆرسىتىدۇ.

第三条　能源工作应当坚持中国共产党的领导，贯彻新发展理念和总体国家安全观，统筹发展和安全，实施推动能源消费革命、能源供给革命、能源技术革命、能源体制革命和全方位加强国际合作的能源安全新战略，坚持立足国内、多元保障、节约优先、绿色发展，加快构建清洁低碳、安全高效的新型能源体系。

3-ماددا ئېنېرگىيە خىزمىتىدە جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ رەھبەرلىكىدە چىڭ تۇرۇپ، يېڭى تەرەققىيات ئىدىيەسى ۋە ئومۇمىي دۆلەت خەۋپسىزلىكى قارىشىنى ئىزچىللاشتۇرۇپ، تەرەققىيات بىلەن خەۋپسىزلىكنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، ئېنېرگىيە ئىستېمالى ئىنقىلابى، ئېنېرگىيە تەمىناتى ئىنقىلابى، ئېنېرگىيە تېخنىكىسى ئىنقىلابى، ئېنېرگىيە تۈزۈلمىسى ئىنقىلابى ۋە خەلقئارا ھەمكارلىقنى ھەر تەرەپلىمە كۈچەيتىشكە تۈرتكە بولىدىغان ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى يېڭى ئىستراتېگىيەسىنى يولغا قويۇش كېرەك، دۆلەت ئىچىنى ئاساس قىلىش، كۆپ مەنبەلىك كاپالەتلەندۈرۈش، تېجەشنى ئالدىنقى ئورۇنغا قويۇش، يېشىل تەرەققىي قىلىشتا چىڭ تۇرۇپ، پاكىز، تۆۋەن كاربونلۇق، بىخەتەر، يۇقىرى ئۈنۈملۈك يېڭىچە ئېنېرگىيە سىستېمىسىنى تېز بەرپا قىلىش كېرەك.

第四条　国家坚持多措并举、精准施策、科学管理、社会共治的原则，完善节约能源政策，加强节约能源管理，综合采取经济、技术、宣传教育等措施，促进经济社会发展全过程和各领域全面降低能源消耗，防止能源浪费。

4-ماددا دۆلەت كۆپ خىل تەدبىرنى تەڭ قوللىنىش، دەل جايىدا تەدبىر قوللىنىش، ئىلمىي باشقۇرۇش، جەمئىيەت ئورتاق ئىدارە قىلىش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇپ، ئېنېرگىيە تېجەش سىياسىتىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيە تېجەشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئىقتىساد، تېخنىكا، تەشۋىق-تەربىيە قاتارلىق تەدبىرلەرنى ئۇنىۋېرسال قوللىنىپ، ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ پۈتكۈل جەريانى ۋە ھەرقايسى ساھەلىرىنىڭ ئېنېرگىيە سەرپىياتىنى ئومۇميۈزلۈك تۆۋەنلىتىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئېنېرگىيە ئىسراپچىلىقىنىڭ ئالدىنى ئالىدۇ.

第五条　国家完善能源开发利用政策，优化能源供应结构和消费结构，积极推动能源清洁低碳发展，提高能源利用效率。

5-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيەدىن ئېچىپ پايدىلىنىش سىياسىتىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيە تەمىناتى قۇرۇلمىسى ۋە ئىستېمال قۇرۇلمىسىنى ياخشىلاپ، ئېنېرگىيەنىڭ پاكىز، تۆۋەن كاربونلۇق تەرەققىياتىنى پائال ئىلگىرى سۈرۈپ، ئېنېرگىيەدىن پايدىلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرىدۇ.

国家建立能源消耗总量和强度双控向碳排放总量和强度双控全面转型新机制，加快构建碳排放总量和强度双控制度体系。

دۆلەت ئېنېرگىيە سەرپىياتىنىڭ ئومۇمىي مىقدارى ۋە سىجىللىقىنى قوش كونترول قىلىشتىن كاربون چىقىرىشنىڭ ئومۇمىي مىقدارى ۋە كۈچلۈكلۈكىنى قوش كونترول قىلىشقا قاراپ ئومۇميۈزلۈك ئۆزگەرتىش يېڭى مېخانىزمى بەرپا قىلىپ، كاربون چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارى ۋە چىدامچانلىقىنى قوش كونترول قىلىش تۈزۈم سىستېمىسىنى تېز بەرپا قىلىدۇ.

第六条　国家加快建立主体多元、统一开放、竞争有序、监管有效的能源市场体系，依法规范能源市场秩序，平等保护能源市场各类主体的合法权益。

6-ماددا دۆلەت ئاساسىي گەۋدىسى كۆپ مەنبەلىك، بىرتۇتاش ئېچىۋېتىلگەن، رىقابەت تەرتىپلىك بولغان، نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش ئۈنۈملۈك بولغان ئېنېرگىيە بازىرى سىستېمىسىنى تېز بەرپا قىلىپ، ئېنېرگىيە بازىرىنىڭ تەرتىپىنى قانۇن بويىچە قېلىپلاشتۇرۇپ، ئېنېرگىيە بازىرىدىكى تۈرلۈك ئاساسىي گەۋدىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى باراۋەر قوغدايدۇ.

第七条　国家完善能源产供储销体系，健全能源储备制度和能源应急机制，提升能源供给能力，保障能源安全、稳定、可靠、有效供给。

7-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش، تەمىنلەش، ساقلاش، سېتىش سىستېمىسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيە زاپاس ساقلاش تۈزۈمى ۋە ئېنېرگىيەدە جىددىي تاقابىل تۇرۇش مېخانىزمىنى تاكامۇللاشتۇرۇپ، ئېنېرگىيە تەمىناتى ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈپ، ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى، مۇقىملىقى، ئىشەنچلىك، ئۈنۈملۈك تەمىناتىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.

第八条　国家建立健全能源标准体系，保障能源安全和绿色低碳转型，促进能源新技术、新产业、新业态发展。

8-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە ئۆلچىمى سىستېمىسىنى بەرپا قىلىپ ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكىگە ۋە يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق تىپ ئۆزگەرتىشكە كاپالەتلىك قىلىپ، ئېنېرگىيە يېڭى تېخنىكىسى، يېڭى كەسپى، يېڭى كەسىپ ھالىتىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第九条　国家加强能源科技创新能力建设，支持能源开发利用的科技研究、应用示范和产业化发展，为能源高质量发展提供科技支撑。

9-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، ئېنېرگىيە ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشتىكى پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى، قوللىنىش-ئۈلگە كۆرسىتىش ۋە كەسىپلەشتۈرۈپ تەرەققىي قىلدۇرۇشنى قوللاپ، ئېنېرگىيەنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى پەن-تېخنىكا تىرىكىگە ئىگە قىلىدۇ.

第十条　国家坚持平等互利、合作共赢的方针，积极促进能源国际合作。

10-ماددا دۆلەت باراۋەرلىك ئاساسىدا ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈش، ھەمكارلىشىپ ئورتاق پايدا ئېلىش فاڭجېنىدا چىڭ تۇرۇپ، ئېنېرگىيە جەھەتتىكى خەلقئارا ھەمكارلىقنى پائال ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第十一条　县级以上人民政府应当加强对能源工作的组织领导和统筹协调，及时研究解决能源工作中的重大问题。

11-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ئېنېرگىيە خىزمىتىگە بولغان تەشكىلىي رەھبەرلىك ۋە بىرتۇتاش پىلانلاپ ماسلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئېنېرگىيە خىزمىتىدىكى مۇھىم، زور مەسىلىلەرنى ۋاقتىدا تەتقىق قىلىپ ھەل قىلىشى كېرەك.

县级以上人民政府应当将能源工作纳入国民经济和社会发展规划、年度计划。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ئېنېرگىيە خىزمىتىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانى، يىللىق پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

第十二条　国务院能源主管部门负责全国能源工作。国务院其他有关部门在各自职责范围内负责相关的能源工作。

12-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئېنېرگىيە خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە مۇناسىۋەتلىك ئېنېرگىيە خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

县级以上地方人民政府能源主管部门负责本行政区域能源工作。县级以上地方人民政府其他有关部门在各自职责范围内负责本行政区域相关的能源工作。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېنېرگىيە خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ. ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ مۇناسىۋەتلىك ئېنېرگىيە خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

第十三条　县级以上人民政府及其有关部门应当采取多种形式，加强对节约能源、能源安全和能源绿色低碳发展的宣传教育，增强全社会的节约能源意识、能源安全意识，促进形成绿色低碳的生产生活方式。

13-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى كۆپ خىل شەكىللەرنى قوللىنىپ، ئېنېرگىيە تېجەش، ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى ۋە ئېنېرگىيەنى يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق تەرەققىي قىلدۇرۇش تەشۋىق-تەربىيەسىنى كۈچەيتىشى، پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ ئېنېرگىيە تېجەش ئېڭى، ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى ئېڭىنى كۈچەيتىشى، يېشىل، تۆۋەن كاربون ئىشلەپچىقىرىش، تۇرمۇش ئۇسۇلىنىڭ شەكىللىنىشىنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك.

新闻媒体应当开展节约能源、能源安全和能源绿色低碳发展公益宣传。

ئاخبارات تاراتقۇلىرى ئېنېرگىيە تېجەش، ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى ۋە ئېنېرگىيە تېجەش بويىچە يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق تەرەققىيات ئاممىۋى مەنپەئەت تەشۋىقاتىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

第十四条　对在能源工作中做出突出贡献的单位和个人，按照国家有关规定给予表彰、奖励。

14-ماددا ئېنېرگىيە خىزمىتىدە گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان ئورۇن ۋە شەخسلەر دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە تەقدىرلىنىدۇ، مۇكاپاتلىنىدۇ.

第二章　能源规划

2-باب ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى

第十五条　国家制定和完善能源规划，发挥能源规划对能源发展的引领、指导和规范作用。

15-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى تۈزۈپ ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنىڭ ئېنېرگىيە تەرەققىياتىدىكى يېتەكلەش، يېتەكلەش ۋە قېلىپلاشتۇرۇش رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

能源规划包括全国综合能源规划、全国分领域能源规划、区域能源规划和省、自治区、直辖市能源规划等。

ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى مەملىكەتنىڭ ئۇنىۋېرسال ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى، مەملىكەتنىڭ ساھەگە ئايرىلغان ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى ۋە ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەرنىڭ ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

第十六条　全国综合能源规划由国务院能源主管部门会同国务院有关部门组织编制。全国综合能源规划应当依据国民经济和社会发展规划编制，并与国土空间规划等相关规划衔接。

16-ماددا مەملىكەتلىك ئۇنىۋېرسال ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزۈشكە تەشكىللەيدۇ. مەملىكەتلىك ئۇنىۋېرسال ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا ئاساسەن تۈزۈش ھەمدە زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك يىرىك پىلانلار بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

全国分领域能源规划由国务院能源主管部门会同国务院有关部门依据全国综合能源规划组织编制。

مەملىكەت بويىچە ساھەلەرگە ئايرىلغان ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە مەملىكەتنىڭ ئۇنىۋېرسال ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىغا ئاساسەن تۈزۈشكە تەشكىللەيدۇ.

国务院能源主管部门会同国务院有关部门和有关省、自治区、直辖市人民政府，根据区域经济社会发展需要和能源资源禀赋情况、能源生产消费特点、生态环境保护要求等，可以编制跨省、自治区、直辖市的区域能源规划。区域能源规划应当符合全国综合能源规划，并与相关全国分领域能源规划衔接。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە، رايونلارنىڭ ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىيات ئېھتىياجى ۋە ئېنېرگىيە بايلىقى ئۈستۈنلۈكى ئەھۋالى، ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش، ئىستېمال ئالاھىدىلىكى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش تەلىپى قاتارلىقلارغا ئاساسەن، ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان رايون ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنى تۈزسە بولىدۇ. رايون ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى مەملىكەتلىك ئۇنىۋېرسال ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇن كېلىشى ھەمدە مۇناسىۋەتلىك مەملىكەت، ساھە ئايرىلغان ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى بىلەن جىپسىلىشىشى كېرەك.

第十七条　省、自治区、直辖市人民政府能源主管部门会同有关部门，依据全国综合能源规划、相关全国分领域能源规划、相关区域能源规划，组织编制本省、自治区、直辖市的能源规划。

17-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە، مەملىكەتنىڭ ئۇنىۋېرسال ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى، ئالاقىدار مەملىكەت بويىچە ساھەگە ئايرىلغان ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى ۋە مۇناسىۋەتلىك رايون ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، شۇ ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەرنىڭ ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنى تەشكىللەپ تۈزىدۇ.

设区的市级人民政府、县级人民政府需要编制能源规划的，按照省、自治区、直辖市人民政府的有关规定执行。

رايون بار شەھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىدىن ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى تۈزۈشكە توغرا كەلسە، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

第十八条　编制能源规划，应当遵循能源发展规律，坚持统筹兼顾，强化科学论证。组织编制能源规划的部门应当征求有关部门、相关企业和行业组织以及有关专家等方面的意见。

18-ماددا ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى تۈزۈشتە، ئېنېرگىيەنىڭ تەرەققىيات قانۇنىيىتىگە ئەمەل قىلىش، بىرتۇتاش پىلانلاپ تەڭ ئېتىبار بېرىشتە چىڭ تۇرۇپ، ئىلمىي دەلىللەشنى كۈچەيتىش كېرەك. ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنى تۈزۈشكە تەشكىللىگەن تارماق مۇناسىۋەتلىك تارماق، مۇناسىۋەتلىك كارخانا ۋە ساھە تەشكىلاتلىرى، شۇنىڭدەك مۇناسىۋەتلىك مۇتەخەسسىسلەردىن پىكىر ئېلىشى كېرەك.

能源规划应当明确规划期内能源发展的目标、主要任务、区域布局、重点项目、保障措施等内容。

ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىدا يىرىك پىلان مەزگىلىدىكى ئېنېرگىيە تەرەققىياتىنىڭ نىشانى، ئاساسلىق ۋەزىپىسى، رايون ئورۇنلاشتۇرمىسى، نۇقتىلىق تۈرى، كاپالەت تەدبىرى قاتارلىق مەزمۇنلار ئايدىڭلاشتۇرۇلۇشى كېرەك.

第十九条　能源规划按照规定的权限和程序报经批准后实施。

19-ماددا ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسى ۋە تەرتىپ بويىچە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويۇلىدۇ.

经批准的能源规划应当按照规定予以公布。

تەستىقلانغان ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى بەلگىلىمە بويىچە ئېلان قىلىنىشى كېرەك.

第二十条　组织编制能源规划的部门应当就能源规划实施情况组织开展评估。根据评估结果确需对能源规划进行调整的，应当报经原批准机关同意，国家另有规定的除外。

20-ماددا ئېنېرگىيە يىرىك پىلانى تۈزۈشكە تەشكىللىگەن تارماقلار ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنىڭ يولغا قويۇلۇش ئەھۋالىنى باھالاشقا تەشكىللىشى كېرەك. باھالاش نەتىجىسىگە ئاساسەن ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىنى ھەقىقەتەن تەڭشەشكە توغرا كەلسە، ئەسلىي تەستىقلىغان ئورگاننىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىش كېرەك، دۆلەت ئايرىم بەلگىلىگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

第三章　能源开发利用

3-باب ئېنېرگىيە ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش

第二十一条　国家根据能源资源禀赋情况和经济社会可持续发展的需要，统筹保障能源安全、优化能源结构、促进能源转型和节约能源、保护生态环境等因素，分类制定和完善能源开发利用政策。

21-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە بايلىقى ئەۋزەللىكى ئەھۋالىغا ۋە ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىيات ئېھتىياجىغا قاراپ، ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش، ئېنېرگىيە قۇرۇلمىسىنى ياخشىلاش، ئېنېرگىيەنىڭ تىپىنى ئۆزگەرتىشنى ئىلگىرى سۈرۈش ۋە ئېنېرگىيە تېجەش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش قاتارلىق ئامىللارنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، ئېنېرگىيە ئېچىپ پايدىلىنىش سىياسىتىنى تۈرگە ئايرىپ تۈزىدۇ ۋە مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

第二十二条　国家支持优先开发利用可再生能源，合理开发和清洁高效利用化石能源，推进非化石能源安全可靠有序替代化石能源，提高非化石能源消费比重。

22-ماددا دۆلەت ھاسىلىي ئېنېرگىيەنى ئالدىن ئېچىپ پايدىلىنىشنى قوللاپ، تاشقاتما ئېنېرگىيەنى مۇۋاپىق ئېچىپ ۋە ئۇنىڭدىن پاكىز، يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ، تاشقاتمىسىز ئېنېرگىيەنىڭ تاشقاتمىسىمان ئېنېرگىيەنىڭ بىخەتەر، ئىشەنچلىك، تەرتىپلىك ئورنىنى ئېلىشىنى ئالغا سىلجىتىپ، تاشقاتماسىز ئېنېرگىيە ئىستېمالىنىڭ سالمىقىنى ئاشۇرىدۇ.

国务院能源主管部门会同国务院有关部门制定非化石能源开发利用中长期发展目标，按年度监测非化石能源开发利用情况，并向社会公布。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تاشقاتمىسىز ئېنېرگىيەنى ئېچىپ پايدىلىنىشنىڭ ئوتتۇرا، ئۇزاق مەزگىللىك تەرەققىيات نىشانىنى تۈزۈپ، تاشقاتمىسەن ئېنېرگىيەنى ئېچىپ پايدىلىنىش ئەھۋالىنى يىللىق كۆزىتىپ ئۆلچەيدۇ ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلىدۇ.

第二十三条　国务院能源主管部门会同国务院有关部门制定并组织实施可再生能源在能源消费中的最低比重目标。

23-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە ھاسىلىي ئېنېرگىيەنىڭ ئېنېرگىيە ئىستېمالىدىكى ئەڭ تۆۋەن نىسبەت نىشانىنى تۈزىدۇ ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

国家完善可再生能源电力消纳保障机制。供电企业、售电企业、相关电力用户和使用自备电厂供电的企业等应当按照国家有关规定，承担消纳可再生能源发电量的责任。

دۆلەت ھاسىلىي ئېنېرگىيەلىك ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىدىن پايدىلىنىشقا كاپالەتلىك قىلىش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرىدۇ. توك بېرىش كارخانىلىرى، توك سېتىش كارخانىلىرى، مۇناسىۋەتلىك ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئىشلەتكۈچىلەر ۋە ئۆزىنى تەمىنلەيدىغان ئېلېكتىر ئىستانسىلىرىنى ئىشلىتىپ توك بېرىدىغان كارخانىلار قاتارلىقلار دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە ھاسىلىي ئېنېرگىيەدىن پايدىلىنىپ توك چىقىرىش مىقدارىنى ئىشلىتىش جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

国务院能源主管部门会同国务院有关部门对可再生能源在能源消费中的最低比重目标以及可再生能源电力消纳责任的实施情况进行监测、考核。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە ھاسىلىي ئېنېرگىيەنىڭ ئېنېرگىيە ئىستېمالىدىكى ئەڭ تۆۋەن نىسبەت نىشانى، شۇنىڭدەك ھاسىلىي ئېنېرگىيەلىك ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسىنى ئىشلىتىش مەسئۇلىيىتىنىڭ يولغا قويۇلۇش ئەھۋالىنى كۆزىتىپ ئۆلچەيدۇ، باھالايدۇ.

第二十四条　国家统筹水电开发和生态保护，严格控制开发建设小型水电站。

24-ماددا دۆلەت سۇ ئېلېكتىرىنى ئېچىش بىلەن ئېكولوگىيەنى قوغداشنى بىرتۇتاش پىلانلايدۇ، كىچىك سۇ ئېلېكتىر ئىستانسىلىرىنى ئېچىش-قۇرۇشنى قاتتىق تىزگىنلەيدۇ.

开发建设和更新改造水电站，应当符合流域相关规划，统筹兼顾防洪、生态、供水、灌溉、航运等方面的需要。

سۇ ئېلېكتىر ئىستانسىسىنى ئېچىش، قۇرۇش ۋە يېڭىلاپ ئۆزگەرتىش ۋادىنىڭ مۇناسىۋەتلىك يىرىك پىلانىغا ئۇيغۇنلىشىشى، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، ئېكولوگىيە، سۇ بېرىش، سۇغىرىش، سۇ تىرانسپورتى قاتارلىق جەھەتلەردىكى ئېھتىياجنى بىرتۇتاش پىلانلاپ تەڭ ئېتىبار بېرىشى كېرەك.

第二十五条　国家推进风能、太阳能开发利用，坚持集中式与分布式并举，加快风电和光伏发电基地建设，支持分布式风电和光伏发电就近开发利用，合理有序开发海上风电，积极发展光热发电。

25-ماددا دۆلەت شامال ئېنېرگىيەسى، قۇياش ئېنېرگىيەسىدىن ئېچىپ پايدىلىنىشنى ئالغا سىلجىتىپ، مەركەزلىك پايدىلىنىش بىلەن تارقاق پايدىلىنىشنى تەڭ يولغا قويۇشتا چىڭ تۇرۇپ، شامال ئېلېكتىرى ۋە يورۇقلۇق ئېنېرگىيەسىدىن توك چىقىرىش بازىسى قۇرۇلۇشىنى تېزلىتىدۇ، تارقاق شامال ئېلېكتىرى، يورۇقلۇق ئېنېرگىيەسىدىن پايدىلىنىپ توك چىقىرىشنى يېقىن ئەتراپتا ئېچىپ پايدىلىنىشقا مەدەت بېرىدۇ، دېڭىز شامال ئېلېكتىرىنى مۇۋاپىق، تەرتىپلىك ئېچىپ، يورۇقلۇق-ئىسسىقلىق ئېلېكتىرىنى پائال تەرەققىي قىلدۇرىدۇ.

第二十六条　国家鼓励合理开发利用生物质能，因地制宜发展生物质发电、生物质能清洁供暖和生物液体燃料、生物天然气。

26-ماددا دۆلەت بىيوماسسا ئېنېرگىيەسىنى مۇۋاپىق ئېچىپ پايدىلىنىشقا ئىلھام بېرىدۇ، بىيوماسسا ئارقىلىق توك چىقىرىش، بىيوماسسە ئېنېرگىيەسىنى پاكىز ئىسسىتىش، بىيوسۇيۇقلۇق يېقىلغۇسى، بىيوتەبىئىي گازنى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ تەرەققىي قىلدۇرىدۇ.

国家促进海洋能规模化开发利用，因地制宜发展地热能。

دۆلەت دېڭىز-ئوكيان ئېنېرگىيەسىنى كۆلەملەشتۈرۈپ ئېچىپ پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ، جايلارنىڭ ئەھۋالىغا قاراپ يەر ئىسسىقلىقى ئېنېرگىيەسىنى تەرەققىي قىلدۇرىدۇ.

第二十七条　国家积极安全有序发展核电。

27-ماددا دۆلەت يادرو ئېلېكتىرىنى پائال، بىخەتەر، تەرتىپلىك راۋاجلاندۇرىدۇ.

国务院能源主管部门会同国务院有关部门统筹协调全国核电发展和布局，依据职责加强对核电站规划、选址、设计、建造、运行等环节的管理和监督。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە مەملىكەت بويىچە يادرو ئېلېكتىرىنىڭ تەرەققىياتى ۋە جايلىشىشىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ، مەسئۇلىيىتىگە ئاساسەن يادرو ئېلېكتىر ئىستانسىسىنى پىلانلاش، ئورۇن تاللاش، لايىھەلەش، قۇرۇش، يۈرۈشتۈرۈش قاتارلىق ھالقىلارنى باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىشنى كۈچەيتىدۇ.

第二十八条　国家优化煤炭开发布局和产业结构，鼓励发展煤矿矿区循环经济，优化煤炭消费结构，促进煤炭清洁高效利用，发挥煤炭在能源供应体系中的基础保障和系统调节作用。

28-ماددا دۆلەت كۆمۈر ئېچىشنىڭ جايلىشىشى ۋە كەسىپ قۇرۇلمىسىنى ياخشىلاپ، كۆمۈر كان رايونلىرىنىڭ ئايلانما ئىقتىسادىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ، كۆمۈر ئىستېمال قۇرۇلمىسىنى ياخشىلاپ، كۆمۈردىن پاكىز، يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ، كۆمۈرنىڭ ئېنېرگىيە تەمىناتى سىستېمىسىدىكى ئۇللۇق كاپالەتلەندۈرۈش ۋە سىستېمىلىق تەڭشەش رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

第二十九条　国家采取多种措施，加大石油、天然气资源勘探开发力度，增强石油、天然气国内供应保障能力。

29-ماددا دۆلەت كۆپ خىل تەدبىر قوللىنىپ، نېفىت، تەبىئىي گاز بايلىقىنى چارلاش-ئېچىش سالمىقىنى ئاشۇرۇپ، نېفىت-تەبىئىي گازنىڭ دۆلەت ئىچىدىكى تەمىناتىغا كاپالەتلىك قىلىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرىدۇ.

石油、天然气开发坚持陆上与海上并重，鼓励规模化开发致密油气、页岩油、页岩气、煤层气等非常规油气资源。

نېفىت، تەبىئىي گاز ئېچىشتا قۇرۇقلۇق بىلەن دېڭىزغا تەڭ ئەھمىيەت بېرىشتە چىڭ تۇرۇلۇپ، زىچ نېفىت-گاز، سلانېتس مېيى، سلانوتس گازى، كۆمۈر قاتلىمى گازى قاتارلىق ئادەتتىن تاشقىرى نېفىت-گاز بايلىقىنى كۆلەملەشتۈرۈپ ئېچىشقا ئىلھام بېرىلىدۇ.

国家优化石油加工转换产业布局和结构，鼓励采用先进、集约的加工转换方式。

دۆلەت نېفىت پىششىقلاش، ئايلاندۇرۇش كەسىپلىرىنىڭ جايلىشىشى ۋە قۇرۇلمىسىنى ياخشىلاپ، ئىلغار، تۈجۈپىلىك پىششىقلاپ ئايلاندۇرۇش ئۇسۇلىنى قوللىنىشقا ئىلھام بېرىدۇ.

国家支持合理开发利用可替代石油、天然气的新型燃料和工业原料。

دۆلەت نېفىت، تەبىئىي گازنىڭ ئورنىنى ئالغىلى بولىدىغان يېڭى تىپتىكى يېقىلغۇ ۋە سانائەت خام ئەشيالىرىنى مۇۋاپىق ئېچىپ پايدىلىنىشنى قوللايدۇ.

第三十条　国家推动燃煤发电清洁高效发展，根据电力系统稳定运行和电力供应保障的需要，合理布局燃煤发电建设，提高燃煤发电的调节能力。

30-ماددا دۆلەت كۆمۈر ئېلېكتىرىنىڭ پاكىز، يۇقىرى ئۈنۈملۈك تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولۇپ، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە سىستېمىسىنىڭ مۇقىم يۈرۈشۈشى ۋە ئېلېكتىر ئېنېرگىيە تەمىناتىغا كاپالەتلىك قىلىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، كۆمۈر ئېلېكتىرى قۇرۇلۇشىنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، كۆمۈر ئېلېكتىرىنى تەڭشەش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

第三十一条　国家加快构建新型电力系统，加强电源电网协同建设，推进电网基础设施智能化改造和智能微电网建设，提高电网对可再生能源的接纳、配置和调控能力。

31-ماددا دۆلەت يېڭىچە ئېلېكتىر ئېنېرگىيە سىستېمىسى بەرپا قىلىشنى تېزلىتىپ، ئېلېكتىر مەنبەسى بىلەن ئېلېكتىر تورىنىڭ ماس قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، ئېلېكتىر تورى ئۇل ئەسلىھەلىرىنى ئاقىل قىلىپ ئۆزگەرتىش ۋە ئاقىل مىكرو ئېلېكتىر تورى قۇرۇلۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئېلېكتىر تورىنىڭ ھاسىلىي ئېنېرگىيەنى قوبۇل قىلىش، تەقسىملەش ۋە تەڭشەش-تىزگىنلەش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

第三十二条　国家合理布局、积极有序开发建设抽水蓄能电站，推进新型储能高质量发展，发挥各类储能在电力系统中的调节作用。

32-ماددا دۆلەت سۇ تارتىپ ئېنېرگىيە ساقلاش ئېلېكتىر ئىستانسىسىنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، پائال، تەرتىپلىك ئېچىپ قۇرۇپ، يېڭىچە ئېنېرگىيە ساقلاشنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى ئالغا سىلجىتىپ، تۈرلۈك ئېنېرگىيە ساقلاشنىڭ ئېلېكتىر ئېنېرگىيە سىستېمىسىدىكى تەڭشەش رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

第三十三条　国家积极有序推进氢能开发利用，促进氢能产业高质量发展。

33-ماددا دۆلەت ھىدروگېن ئېنېرگىيەسىنى ئېچىپ پايدىلىنىشنى پائال، تەرتىپلىك ئالغا سىلجىتىپ، ھىدروگېن ئېنېرگىيەسى كەسپىنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第三十四条　国家推动提高能源利用效率，鼓励发展分布式能源和多能互补、多能联供综合能源服务，积极推广合同能源管理等市场化节约能源服务，提高终端能源消费清洁化、低碳化、高效化、智能化水平。

34-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيەدىن پايدىلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈشكە تۈرتكە بولۇپ، تەقسىملەنمە ئېنېرگىيە بىلەن كۆپ ئېنېرگىيە بىر-بىرىنى تولۇقلايدىغان، كۆپ ئېنېرگىيە تەمىناتىنى بىرلەشتۈرۈپ تەمىنلەيدىغان ئۇنىۋېرسال ئېنېرگىيە مۇلازىمىتىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا ئىلھام بېرىپ، ئېنېرگىيەنى توختاملىق باشقۇرۇش قاتارلىق بازارلاشقان، تېجەشلىك ئېنېرگىيە مۇلازىمىتىنى پائال كېڭەيتىپ، تېرمىنال ئېنېرگىيە ئىستېمالىنىڭ پاكىزلىشىش، تۆۋەن كاربونلۇق بولۇش، يۇقىرى ئۈنۈملۈك بولۇش، ئاقىللىشىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرىدۇ.

国家通过实施可再生能源绿色电力证书等制度建立绿色能源消费促进机制，鼓励能源用户优先使用可再生能源等清洁低碳能源。

دۆلەت ھاسىلىي ئېنېرگىيە يېشىل ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى گۇۋاھنامىسى قاتارلىق تۈزۈملەرنى يولغا قويۇش ئارقىلىق يېشىل ئېنېرگىيە ئىستېمالىنى ئىلگىرى سۈرۈش مېخانىزمى ئورنىتىپ، ئېنېرگىيە ئابونتلىرىنى ھاسىلىي ئېنېرگىيە قاتارلىق پاكىز، تۆۋەن كاربونلۇق ئېنېرگىيەلەرنى ئاۋۋال ئىشلىتىشكە ئىلھاملاندۇرىدۇ.

公共机构应当优先采购、使用可再生能源等清洁低碳能源以及节约能源的产品和服务。

ئاممىۋى ئاپپاراتلار ھاسىلىي ئېنېرگىيە قاتارلىق پاكىز، تۆۋەن كاربونلۇق ئېنېرگىيەنى، شۇنىڭدەك ئېنېرگىيە تېجەيدىغان مەھسۇلات ۋە مۇلازىمەتنى ئاۋۋال سېتىۋېلىشى، ئىشلىتىشى كېرەك.

第三十五条　能源企业、能源用户应当按照国家有关规定配备、使用能源和碳排放计量器具。

35-ماددا ئېنېرگىيە كارخانىلىرى، ئېنېرگىيە ئىشلەتكۈچىلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئېنېرگىيە ۋە كاربون چىقىرىش ئۆلچەم سايمانلىرىنى سەپلىشى، ئىشلىتىشى كېرەك.

能源用户应当按照安全使用规范和有关节约能源的规定合理使用能源，依法履行节约能源的义务，积极参与能源需求响应，扩大绿色能源消费，自觉践行绿色低碳的生产生活方式。

ئېنېرگىيە ئىشلەتكۈچىلەر ئېنېرگىيەنى بىخەتەر ئىشلىتىش قائىدىسى ۋە ئېنېرگىيە تېجەشكە ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە مۇۋاپىق ئىشلىتىشى، ئېنېرگىيە تېجەش مەجبۇرىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى، ئېنېرگىيە ئېھتىياجىغا ئاۋاز قوشۇشقا پائال قاتنىشىشى، يېشىل ئېنېرگىيە ئىستېمالىنى كېڭەيتىشى، يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق ئىشلەپچىقىرىش، تۇرمۇش ئۇسۇلىنى ئاڭلىق ئەمەلىيەتتە كۆرسىتىشى كېرەك.

国家加强能源需求侧管理，通过完善阶梯价格、分时价格等制度，引导能源用户合理调整用能方式、时间、数量等，促进节约能源和提高能源利用效率。

دۆلەت ئېنېرگىيە ئېھتىياجى تەرەپلىك باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، پەلەمپەيسىمان باھا، ۋاقىتقا ئايرىلغان باھا قاتارلىق تۈزۈملەرنى مۇكەممەللەشتۈرۈش ئارقىلىق، ئېنېرگىيە ئابۇنىچىلىرىنى ئېنېرگىيە ئىشلىتىش شەكلى، ۋاقتى، مىقدارى قاتارلىقلارنى مۇۋاپىق تەڭشەشكە يېتەكلەپ، ئېنېرگىيە تېجەش ۋە ئېنېرگىيەدىن پايدىلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第三十六条　承担电力、燃气、热力等能源供应的企业，应当依照法律、法规和国家有关规定，保障营业区域内的能源用户获得安全、持续、可靠的能源供应服务，没有法定或者约定事由不得拒绝或者中断能源供应服务，不得擅自提高价格、违法收取费用、减少供应数量或者限制购买数量。

36-ماددا ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى، يېقىلغۇ گاز، ئىسسىقلىق ئېنېرگىيەسى قاتارلىق ئېنېرگىيە تەمىناتىنى ئۈستىگە ئالغان كارخانىلار قانۇن-نىزاملار ۋە دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە، تىجارەت رايونىدىكى ئېنېرگىيە خېرىدارلىرىنىڭ بىخەتەر، سىجىل، ئىشەنچلىك ئېنېرگىيە تەمىناتى مۇلازىمىتىگە ئېرىشىشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك، قانۇندا بەلگىلەنگەن ياكى پۈتۈشكەن سەۋەبى بولمىسا ئېنېرگىيە تەمىناتى مۇلازىمىتىنى رەت قىلسا ياكى ئۈزۈپ قويسا بولمايدۇ، باھانى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆستۈرۈشكە، قانۇنغا خىلاپ ھالدا ھەق ئېلىشقا، تەمىنلەش مىقدارىنى كېمەيتىشكە ياكى سېتىۋېلىش مىقدارىغا چەك قويۇشقا يول قويۇلمايدۇ.

前款规定的企业应当公示服务规范、收费标准和投诉渠道等，并为能源用户提供公共查询服务。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن كارخانىلار مۇلازىمەت قائىدىسى، ھەق ئۆلچىمى ۋە ئەرز-شىكايەت يولى قاتارلىقلارنى ئېلان قىلىشى ھەمدە ئېنېرگىيە ئابۇنىچىلىرىغا ئاممىۋى سۈرۈشتۈرۈش مۇلازىمىتى قىلىشى كېرەك.

第三十七条　国家加强能源基础设施建设和保护。任何单位或者个人不得从事危及能源基础设施安全的活动。

37-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى ۋە ئۇنى قوغداشنى كۈچەيتىدۇ. ھەرقانداق ئورۇن ياكى شەخسنىڭ ئېنېرگىيە ئۇل ئەسلىھە بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ھەرىكەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

国务院能源主管部门会同国务院有关部门协调跨省、自治区、直辖市的石油、天然气和电力输送管网等能源基础设施建设；省、自治区、直辖市人民政府应当按照能源规划，预留能源基础设施建设用地、用海，并纳入国土空间规划。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان نېفىت، تەبىئىي گاز ۋە ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورى قاتارلىق ئېنېرگىيە ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى ماسلاشتۇرىدۇ؛ ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېنېرگىيە يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، ئېنېرگىيە ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىغا ئىشلىتىش يېرى، دېڭىزدىن پايدىلىنىشنى ئالدىن قالدۇرۇشى ھەمدە ئۇنى زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

石油、天然气、电力等能源输送管网设施运营企业应当提高能源输送管网的运行安全水平，保障能源输送管网系统运行安全。接入能源输送管网的设施设备和产品应当符合管网系统安全运行的要求。

نېفىت، تەبىئىي گاز، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى قاتارلىق ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورى ئەسلىھەلىرىنى يۈرۈشتۈرۈش كارخانىلىرى ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورىنىڭ يۈرۈشۈش بىخەتەرلىك سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا يولى سىستېمىسىنىڭ يۈرۈشۈش بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك. ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورىغا ئۇلانغان ئەسلىھە، ئۈسكۈنىلەر ۋە مەھسۇلاتلار تۇرۇبا تورى سىستېمىسىنىڭ بىخەتەر يۈرۈشتۈرۈش تەلىپىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

第三十八条　国家按照城乡融合、因地制宜、多能互补、综合利用、提升服务的原则，鼓励和扶持农村的能源发展，重点支持革命老区、民族地区、边疆地区、欠发达地区农村的能源发展，提高农村的能源供应能力和服务水平。

38-ماددا دۆلەت شەھەر-يېزىلار يۇغۇرۇلۇش، شارائىتقا قاراپ ئىش كۆرۈش، كۆپ خىل ئېنېرگىيە ئارقىلىق بىر-بىرىنى تولۇقلاش، ھەر تەرەپلىمە پايدىلىنىش، مۇلازىمەتنى ئاشۇرۇش پىرىنسىپى بويىچە، يېزىلارنىڭ ئېنېرگىيە تەرەققىياتىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ، كونا ئىنقىلابىي رايونلار، مىللىي رايونلار، چېگرا رايونلار ۋە تەرەققىي تاپمىغان رايونلاردىكى يېزىلارنىڭ ئېنېرگىيە تەرەققىياتىغا نۇقتىلىق مەدەت بېرىدۇ، يېزىلارنىڭ ئېنېرگىيە تەمىنات ئىقتىدارى ۋە مۇلازىمەت سەۋىيەسىنى ئۆستۈرىدۇ.

县级以上地方人民政府应当统筹城乡能源基础设施和公共服务体系建设，推动城乡能源基础设施互联互通。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شەھەر-يېزا ئېنېرگىيە ئۇل ئەسلىھەسى ۋە ئاممىۋى مۇلازىمەت سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، شەھەر-يېزا ئېنېرگىيەلىك ئۇل ئەسلىھەسىنى ئۆزئارا تۇتاشتۇرۇش، راۋانلاشتۇرۇشقا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

农村地区发生临时性能源供应短缺时，有关地方人民政府应当采取措施，优先保障农村生活用能和农业生产用能。

يېزا رايونلىرىدا ئېنېرگىيە تەمىناتى ۋاقىتلىق قىس بولغاندا، مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، يېزىلارنىڭ تۇرمۇشتا ئىشلىتىدىغان ئېنېرگىيەسى ۋە يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىشىدا ئىشلىتىدىغان ئېنېرگىيەسىنى ئالدىن كاپالەتلەندۈرۈشى كېرەك.

第三十九条　从事能源开发利用活动，应当遵守有关生态环境保护、安全生产和职业病防治等法律、法规的规定，减少污染物和温室气体排放，防止对生态环境的破坏，预防、减少生产安全事故和职业病危害。

39-ماددا ئېنېرگىيەدىن ئېچىپ پايدىلىنىش پائالىيىتىدە، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش ۋە كەسپىي كېسەلنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش قاتارلىق قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە رىئايە قىلىپ، بۇلغىما ۋە پارنىك گازىنى ئاز چىقىرىش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى بۇزۇۋېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش، ئىشلەپچىقىرىش بىخەتەرلىك ھادىسىسى ۋە كەسپىي كېسەل خەۋپىنىڭ ئالدىنى ئېلىش، ئۇنى ئازايتىش كېرەك.

第四章　能源市场体系

4-باب ئېنېرگىيە بازىرى سىستېمىسى

第四十条　国家鼓励、引导各类经营主体依法投资能源开发利用、能源基础设施建设等，促进能源市场发展。

40-ماددا دۆلەت تۈرلۈك تىجارەت سۇبيېكتلىرىنى ئېنېرگىيە ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش، ئېنېرگىيە ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى قاتارلىقلارغا قانۇن بويىچە مەبلەغ سېلىشقا رىغبەتلەندۈرۈپ ۋە يېتەكلەپ، ئېنېرگىيە بازىرى تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第四十一条　国家推动能源领域自然垄断环节独立运营和竞争性环节市场化改革，依法加强对能源领域自然垄断性业务的监管和调控，支持各类经营主体依法按照市场规则公平参与能源领域竞争性业务。

41-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە ساھەسىدىكى تەبىئىي مونوپول ھالقىلىرىنىڭ مۇستەقىل يۈرۈشۈشى ۋە رىقابەت ھالقىلىرىنىڭ بازارلاشتۇرۇش ئىسلاھاتىغا تۈرتكە بولۇپ، ئېنېرگىيە ساھەسىدىكى تەبىئىي مونوپوللۇق كەسىپلىرىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ۋە تەڭشەش-تىزگىنلەشنى قانۇن بويىچە كۈچەيتىپ، تۈرلۈك تىجارەت سۇبيېكتلىرىنىڭ ئېنېرگىيە ساھەسىدىكى رىقابەت كەسىپلىرىگە قانۇن بويىچە ئادىل قاتنىشىشىنى قوللايدۇ.

第四十二条　国务院能源主管部门会同国务院有关部门协调推动全国统一的煤炭、电力、石油、天然气等能源交易市场建设，推动建立功能完善、运营规范的市场交易机构或者交易平台，依法拓展交易方式和交易产品范围，完善交易机制和交易规则。

42-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە مەملىكەت بويىچە بىرلىككە كەلگەن كۆمۈر، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى، نېفىت، تەبىئىي گاز قاتارلىق ئېنېرگىيە سودا بازىرى قۇرۇلۇشىنى ماسلاشتۇرۇپ ۋە ئۇنىڭغا تۈرتكە بولۇپ، ئىقتىدارى مۇكەممەل، يۈرۈشۈشى قېلىپلاشقان بازار سودا ئاپپاراتى ياكى سودا سۇپىسى قۇرۇشقا تۈرتكە بولۇپ، سودا ئۇسۇلى ۋە سودا مەھسۇلاتلىرىنىڭ دائىرىسىنى قانۇن بويىچە كېڭەيتىپ، سودا مېخانىزمى ۋە سودا قائىدىسىنى مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

第四十三条　县级以上人民政府及其有关部门应当强化统筹调度组织，保障能源运输畅通。

43-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇش، تەشكىللەشنى يەنىمۇ كۈچەيتىپ، ئېنېرگىيە تىرانسپورتىنىڭ راۋانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

能源输送管网设施运营企业应当完善公平接入和使用机制，按照规定公开能源输送管网设施接入和输送能力以及运行情况的信息，向符合条件的企业等经营主体公平、无歧视开放并提供能源输送服务。

ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورى ئەسلىھەسىنى يۈرۈشتۈرۈش كارخانىلىرى ئادىل ئۇلاش ۋە ئىشلىتىش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، بەلگىلىمە بويىچە ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا يولى ئەسلىھەسىنىڭ ئۇلاش ۋە يەتكۈزۈش ئىقتىدارى، شۇنىڭدەك يۈرۈشۈش ئەھۋالى توغرىسىدىكى ئۇچۇرنى ئاشكارىلاپ، شەرتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان كارخانا قاتارلىق تىجارەت سۇبيېكتلىرىغا ئادىل، كەمسىتىش بولمىغان ئېچىۋېتىشى ھەمدە ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش مۇلازىمىتى قىلىشى كېرەك.

第四十四条　国家鼓励能源领域上下游企业通过订立长期协议等方式，依法按照市场化方式加强合作、协同发展，提升能源市场风险应对能力。

44-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە ساھەسىنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن ئېقىنىدىكى كارخانىلارنىڭ ئۇزاق مۇددەتلىك كېلىشىم تۈزۈش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق، قانۇن بويىچە بازارلاشتۇرۇش ئۇسۇلى بويىچە ھەمكارلىقنى كۈچەيتىپ، ماس تەرەققىي قىلىشىغا ئىلھام بېرىپ، ئېنېرگىيە بازىرىنىڭ خەۋپ-خەتەرگە تاقابىل تۇرۇش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

国家协同推进能源资源勘探、设计施工、装备制造、项目融资、流通贸易、资讯服务等高质量发展，提升能源领域上下游全链条服务支撑能力。

دۆلەت ئېنېرگىيە بايلىقىنى چارلاش، لايىھەلەش، قۇرۇلۇش قىلىش، جابدۇق ياسىمىچىلىقى، تۈر مەبلىغى يۈرۈشتۈرۈش، ئوبوروت سودىسى، ئۇچۇر مۇلازىمىتى قاتارلىقلارنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى ماس ئالغا سىلجىتىپ، ئېنېرگىيە ساھەسىنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن ئېقىنىنىڭ پۈتۈن زەنجىرلىك مۇلازىمىتىنىڭ تىرەك بولۇش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

第四十五条　国家推动建立与社会主义市场经济体制相适应，主要由能源资源状况、产品和服务成本、市场供求状况、可持续发展状况等因素决定的能源价格形成机制。

45-ماددا دۆلەت سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكى تۈزۈلمىسىگە ئۇيغۇنلىشىشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئاساسلىقى ئېنېرگىيە بايلىقى ئەھۋالى، مەھسۇلات ۋە مۇلازىمەت تەننەرخى، بازاردىكى تەمىنات-تەلەپ ئەھۋالى، ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىيات ئەھۋالى قاتارلىق ئامىللار بەلگىلىگەن ئېنېرگىيە باھاسىنى شەكىللەندۈرۈش مېخانىزمى بەرپا قىلىدۇ.

依法实行政府定价或者政府指导价的能源价格，定价权限和具体适用范围以中央和地方的定价目录为依据。制定、调整实行政府定价或者政府指导价的能源价格，应当遵守《中华人民共和国价格法》等法律、行政法规和国家有关规定。能源企业应当按照规定及时、真实、准确提供价格成本等相关数据。

قانۇن بويىچە ھۆكۈمەت باھاسى ياكى ھۆكۈمەت يېتەكچى باھاسى يولغا قويۇلىدىغان ئېنېرگىيە باھاسىدا، باھا بېكىتىش ھوقۇق دائىرىسى ۋە كونكرېت تەتبىقلاش دائىرىسى مەركەز ۋە يەرلىكنىڭ باھا بېكىتىش مۇندەرىجىسى ئاساس قىلىنىدۇ. ھۆكۈمەت باھاسى ياكى ھۆكۈمەت يېتەكچى باھاسى بېكىتىلگەن، تەڭشەلگەن ئېنېرگىيە باھاسىدا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ باھا قانۇنى»قاتارلىق قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلىرىگە رىئايە قىلىش كېرەك. ئېنېرگىيە كارخانىلىرى باھا تەننەرخى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك سانلىق مەلۇماتلارنى بەلگىلىمە بويىچە ۋاقتىدا، ھەقىقىي، توغرا تەمىنلىشى كېرەك.

国家完善能源价格调控制度，提升能源价格调控效能，构建防范和应对能源市场价格异常波动风险机制。

دۆلەت ئېنېرگىيە باھاسىنى تەڭشەش ۋە تىزگىنلەش تۈزۈمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيە باھاسىنى تەڭشەش-تىزگىنلەش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈپ، ئېنېرگىيە بازىرى باھاسىدىكى نورمالسىز داۋالغۇش خەۋپ-خەتىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنىڭغا تاقابىل تۇرۇش مېخانىزمى بەرپا قىلىدۇ.

第四十六条　国家积极促进能源领域国际投资和贸易合作，有效防范和应对国际能源市场风险。

46-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە ساھەسىدىكى خەلقئارا سېلىنما ۋە سودا ھەمكارلىقىنى پائال ئىلگىرى سۈرۈپ، خەلقئارا ئېنېرگىيە بازىرى خەۋپ-خەتىرىنىڭ ئۈنۈملۈك ئالدىنى ئالىدۇ ۋە ئۇنىڭغا تاقابىل تۇرىدۇ.

第五章　能源储备和应急

5-باب ئېنېرگىيە زاپىسى ۋە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش

第四十七条　国家按照政府主导、社会共建、多元互补的原则，建立健全高效协同的能源储备体系，科学合理确定能源储备的种类、规模和方式，发挥能源储备的战略保障、宏观调控和应对急需等功能。

47-ماددا دۆلەت ھۆكۈمەت يېتەكچىلىك قىلىش، جەمئىيەت ئورتاق بەرپا قىلىش، كۆپ مەنبە بىر-بىرىنى تولۇقلاش پىرىنسىپى بويىچە، ئۈنۈملۈك، ماس ئېنېرگىيە زاپىسى سىستېمىسىنى بەرپا قىلىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، ئېنېرگىيە زاپىسىنىڭ تۈرى، كۆلىمى ۋە ئۇسۇلىنى ئىلمىي، مۇۋاپىق بېكىتىپ، ئېنېرگىيە زاپىسىنىڭ ئىستراتېگىيەلىك كاپالىتى، ماكرولۇق تەڭشەش-تىزگىنلەش ۋە جىددىي ئېھتىياجغا تاقابىل تۇرۇش قاتارلىق ئىقتىدارلىرىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

第四十八条　能源储备实行政府储备和企业储备相结合，实物储备和产能储备、矿产地储备相统筹。

48-ماددا ئېنېرگىيە زاپىسىدا ھۆكۈمەت زاپىسى بىلەن كارخانا زاپىسىنى بىرلەشتۈرۈش، ماددىي بۇيۇم زاپىسى بىلەن ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارى زاپىسى، قېزىلما بايلىق زاپىسى بىرتۇتاش پىلانلىنىدۇ.

政府储备包括中央政府储备和地方政府储备，企业储备包括企业社会责任储备和企业其他生产经营库存。

ھۆكۈمەت زاپىسى مەركىزىي ھۆكۈمەت زاپىسى ۋە يەرلىك ھۆكۈمەت زاپىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، كارخانا زاپىسى كارخانىلارنىڭ ئىجتىمائىي مەسئۇلىيەت زاپىسى ۋە كارخانىلارنىڭ باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت ئامبىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

能源储备的收储、轮换、动用，依照法律、行政法规和国家有关规定执行。

ئېنېرگىيە زاپىسىنى ساقلاش، ئالماشتۇرۇش، ئىشلىتىش قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بولىدۇ.

国家完善政府储备市场调节机制，采取有效措施应对市场大幅波动等风险。

دۆلەت ھۆكۈمەت زاپىسىنى بازار ئارقىلىق تەڭشەش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، بازاردىكى زور داۋالغۇش قاتارلىق خەۋپ-خەتەرلەرگە تاقابىل تۇرىدۇ.

第四十九条　政府储备承储运营机构应当依照法律、行政法规和国家有关规定，建立健全内部管理制度，加强储备管理，确保政府储备安全。

49-ماددا ھۆكۈمەت زاپاس ساقلاشنى ئۈستىگە ئېلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار ۋە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىچكى باشقۇرۇش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، زاپاس ساقلاشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ھۆكۈمەت زاپاس زاپىسىنىڭ بىخەتەرلىكىگە ھەقىقىي كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

企业社会责任储备按照企业所有、政策引导、监管有效的原则建立。承担社会责任储备的能源企业应当按照规定的种类、数量等落实储备责任，并接受政府有关部门的监督管理。

كارخانىلارنىڭ ئىجتىمائىي مەسئۇلىيەت زاپىسى كارخانا ئىگىدارلىق قىلىش، سىياسەت جەھەتتىن يېتەكلەش، نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش ئۈنۈملۈك بولۇش پىرىنسىپى بويىچە قۇرۇلىدۇ. ئىجتىمائىي مەسئۇلىيەت زاپىسىنى ئۈستىگە ئالغان ئېنېرگىيە كارخانىلىرى بەلگىلەنگەن تۈر، مىقدار قاتارلىقلار بويىچە زاپاس ساقلاش مەسئۇلىيىتىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشى ھەمدە ھۆكۈمەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقىنىڭ نازارەت قىلىپ باشقۇرۇشىنى قوبۇل قىلىشى كېرەك.

能源产能储备的具体办法，由国务院能源主管部门会同国务院财政部门和其他有关部门制定。

ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش ئىقتىدارىنى زاپاس ساقلاشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

能源矿产地储备的具体办法，由国务院自然资源主管部门会同国务院能源主管部门、国务院财政部门和其他有关部门制定。

ئېنېرگىيە، قېزىلما بايلىق زاپىسىنى ساقلاشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى، گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

第五十条　国家完善能源储备监管体制，加快能源储备设施建设，提高能源储备运营主体专业化水平，加强能源储备信息化建设，持续提升能源储备综合效能。

50-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە زاپىسىنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تۈزۈلمىسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيە زاپاس ساقلاش ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشىنى تېزلىتىپ، ئېنېرگىيە زاپىسىنى يۈرۈشتۈرۈش ئاساسىي گەۋدىسىنىڭ كەسىپلىشىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، ئېنېرگىيە زاپىسىنى ئۇچۇرلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، ئېنېرگىيە زاپىسىنىڭ ئۇنىۋېرسال ئۈنۈمىنى سىجىل ئۆستۈرىدۇ.

第五十一条　国家建立和完善能源预测预警体系，提高能源预测预警能力和水平，及时有效对能源供求变化、能源价格波动以及能源安全风险状况等进行预测预警。

51-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيەنى مۆلچەرلەش-سىگنال بېرىش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىپ ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئېنېرگىيەنى مۆلچەرلەش، سىگنال بېرىش ئىقتىدارى ۋە سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، ئېنېرگىيە تەمىنات-تەلەپ ئۆزگىرىشى، ئېنېرگىيە باھاسىنىڭ داۋالغۇشى ۋە ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكى خەۋپ-خەتىرى ئەھۋالى قاتارلىقلارنى ۋاقتىدا، ئۈنۈملۈك مۆلچەرلەيدۇ، سىگنال بېرىدۇ.

能源预测预警信息由国务院能源主管部门发布。

ئېنېرگىيەنى مۆلچەرلەش، سىگنال بېرىش ئۇچۇرىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ئېلان قىلىدۇ.

第五十二条　国家建立统一领导、分级负责、协调联动的能源应急管理体制。

52-ماددا دۆلەت بىرتۇتاش رەھبەرلىك قىلىدىغان، دەرىجە بويىچە مەسئۇل بولىدىغان، ماسلىشىپ ھەمتۈرتكە بولىدىغان ئېنېرگىيە جىددىي ۋەقەلىرىنى باشقۇرۇش تۈزۈلمىسىنى بەرپا قىلىدۇ.

县级以上人民政府应当采取有效措施，加强能源应急体系建设，定期开展能源应急演练和培训，提高能源应急能力。

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، ئېنېرگىيەدە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، ئېنېرگىيە جىددىي مانېۋىرى ۋە تەربىيەسىنى قەرەللىك قانات يايدۇرۇپ، ئېنېرگىيە جىددىي ئىشلىرىغا تاقابىل تۇرۇش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

第五十三条　国务院能源主管部门会同国务院有关部门拟定全国的能源应急预案，报国务院批准后实施。

53-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە پۈتۈن مەملىكەتنىڭ ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ.

国务院能源主管部门会同国务院有关部门加强对跨省、自治区、直辖市能源应急工作的指导协调。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر ھالقىغان ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش خىزمىتىگە بولغان يېتەكچىلىك ۋە ماسلىشىشنى كۈچەيتىدۇ.

省、自治区、直辖市人民政府根据本行政区域的实际情况，制定本行政区域的能源应急预案。

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىغا ئاساسەن، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى تۈزىدۇ.

设区的市级人民政府、县级人民政府能源应急预案的制定，由省、自治区、直辖市人民政府决定。

رايون بار شەھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى، ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى تۈزۈشنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قارار قىلىدۇ.

规模较大的能源企业和用能单位应当按照国家规定编制本单位能源应急预案。

كۆلىمى چوڭراق ئېنېرگىيە كارخانىلىرى ۋە ئېنېرگىيە ئىشلەتكۈچى ئورۇنلار دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە شۇ ئورۇننىڭ ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى تۈزۈشى كېرەك.

第五十四条　出现能源供应严重短缺、供应中断等能源应急状态时，有关人民政府应当按照权限及时启动应急响应，根据实际情况和需要，可以依法采取下列应急处置措施：

54-ماددا ئېنېرگىيە تەمىناتى ئېغىر دەرىجىدە يېتىشمەسلىك، تەمىنلەش ئۈزۈلۈپ قېلىش قاتارلىق ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش ھالىتى كۆرۈلگەندە، مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى ھوقۇق دائىرىسى بويىچە جىددىي تاقابىل تۇرۇش بويىچە ئىنكاس قايتۇرۇشنى ۋاقتىدا قوزغىتىشى، ئەمەلىي ئەھۋال ۋە ئېھتىياجغا قاراپ، قانۇن بويىچە تۆۋەندىكى جىددىي تاقابىل تۇرۇش-بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرلىرىنى قوللانسا بولىدۇ :

（一）发布能源供求等相关信息；

( 1 ) ئېنېرگىيە تەمىناتى-تەلىپى قاتارلىق ئالاقىدار ئۇچۇرلارنى ئېلان قىلىش؛

（二）实施能源生产、运输、供应紧急调度或者直接组织能源生产、运输、供应；

( 2 ) ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش، توشۇش، تەمىنلەشنى جىددىي ئورۇنلاشتۇرۇشنى يولغا قويۇش ياكى ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىش، تىرانسپورت، تەمىنلەشنى بىۋاسىتە تەشكىللەش؛

（三）征用相关能源产品、能源储备设施、运输工具以及保障能源供应的其他物资；

( 3 ) ئالاقىدار ئېنېرگىيە مەھسۇلاتلىرى، ئېنېرگىيە زاپاس ئەسلىھەلىرى، تىرانسپورت قوراللىرى، شۇنىڭدەك ئېنېرگىيە تەمىناتىغا كاپالەتلىك قىلىدىغان باشقا ماددىي ئەشيالارنى ئېلىپ ئىشلىتىش؛

（四）实施价格干预措施和价格紧急措施；

( 4 ) باھاغا ئارىلىشىش تەدبىرى ۋە باھا جىددىي تەدبىرىنى يولغا قويۇش؛

（五）按照规定组织投放能源储备；

( 5 ) بەلگىلىمە بويىچە ئېنېرگىيە زاپىسىنى تارقىتىشقا تەشكىللەش؛

（六）按照能源供应保障顺序组织实施能源供应；

( 6 ) ئېنېرگىيە تەمىناتىغا كاپالەتلىك قىلىش تەرتىپى بويىچە ئېنېرگىيە تەمىناتىنى تەشكىللەپ يولغا قويۇش؛

（七）其他必要措施。

( 7 ) باشقا زۆرۈر تەدبىرلەر.

能源应急状态消除后，有关人民政府应当及时终止实施应急处置措施。

ئېنېرگىيەدىكى جىددىي تاقابىل تۇرۇش ھالىتى تۈگىگەندىن كېيىن، مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى جىددىي بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرى قوللىنىشنى ۋاقتىدا توختىتىشى كېرەك.

第五十五条　出现本法第五十四条规定的能源应急状态时，能源企业、能源用户以及其他有关单位和个人应当服从有关人民政府的统一指挥和安排，按照规定承担相应的能源应急义务，配合采取应急处置措施，协助维护能源市场秩序。

55-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 54-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش ھالىتى كۆرۈلگەندە، ئېنېرگىيە كارخانىلىرى، ئېنېرگىيە ئىشلەتكۈچىلەر، شۇنىڭدەك باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ۋە شەخسلەر مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ بىرتۇتاش قوماندانلىقى ۋە ئورۇنلاشتۇرۇشىغا بويسۇنۇپ، بەلگىلىمە بويىچە مۇناسىپ ئېنېرگىيەگە جىددىي زەربە بېرىش مەجبۇرىيىتىنى ئۈستىگە ئېلىپ، جىددىي تاقابىل تۇرۇش-بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرى قوللىنىشقا ماسلىشىپ، ئېنېرگىيە بازىرىنىڭ تەرتىپىنى ساقلاشقا ھەمكارلىشىشى كېرەك.

因执行能源应急处置措施给有关单位、个人造成损失的，有关人民政府应当依法予以补偿。

ئېنېرگىيەگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش-بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرىنى ئىجرا قىلىش سەۋەبىدىن مۇناسىۋەتلىك ئورۇن، شەخسلەرگە زىيان سالغان بولسا، مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتى قانۇن بويىچە تولۇقلىما بېرىشى كېرەك.

第六章　能源科技创新

6-باب ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىش

第五十六条　国家制定鼓励和支持能源科技创新的政策措施，推动建立以国家战略科技力量为引领、企业为主体、市场为导向、产学研深度融合的能源科技创新体系。

56-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدىغان سىياسەت-تەدبىرلەرنى تۈزۈپ، دۆلەتنىڭ ئىستراتېگىيەلىك پەن-تېخنىكا كۈچى يېتەكچى، كارخانىلار ئاساسىي گەۋدە، بازار يۆنىلىش قىلىنغان، ئىشلەپچىقىرىش-ئوقۇتۇش-تەتقىقات چوڭقۇر يۇغۇرۇلغان ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش سىستېمىسىنىڭ بەرپا قىلىنىشىغا تۈرتكە بولىدۇ.

第五十七条　国家鼓励和支持能源资源勘探开发、化石能源清洁高效利用、可再生能源开发利用、核能安全利用、氢能开发利用以及储能、节约能源等领域基础性、关键性和前沿性重大技术、装备及相关新材料的研究、开发、示范、推广应用和产业化发展。

57-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە بايلىقىنى چارلاش-ئېچىش، تاشقاتما ئېنېرگىيەدىن پاكىز، يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىش، ھاسىلىي ئېنېرگىيەدىن ئېچىپ پايدىلىنىش، يادرو ئېنېرگىيەسىدىن بىخەتەر پايدىلىنىش، ھىدروگېن ئېنېرگىيەسىدىن ئېچىپ پايدىلىنىش، شۇنىڭدەك ئېنېرگىيە ساقلاش، ئېنېرگىيە تېجەش قاتارلىق ساھەلەردىكى ئۇللۇق، ئاچقۇچلۇق ۋە ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدىغان مۇھىم، زور تېخنىكا، جابدۇق ۋە مۇناسىۋەتلىك يېڭى ماتېرىياللارنى تەتقىق قىلىش، ئېچىش، ئۈلگە كۆرسىتىش، كېڭەيتىپ قوللىنىش ۋە ئۇنىڭغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ كەسىپلەشتۈرۈپ تەرەققىي قىلدۇرۇش.

能源科技创新应当纳入国家科技发展和高技术产业发展相关规划的重点支持领域。

ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىشنى دۆلەتنىڭ پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى ۋە يۇقىرى تېخنىكىلىق كەسىپلەر تەرەققىياتىغا مۇناسىۋەتلىك يىرىك پىلاندىكى نۇقتىلىق قوللاش ساھەسىگە كىرگۈزۈش كېرەك.

第五十八条　国家制定和完善产业、金融、政府采购等政策，鼓励、引导社会资金投入能源科技创新。

58-ماددا دۆلەت كەسىپ، پۇل مۇئامىلە، ھۆكۈمەت بىرتۇتاش سېتىۋېلىش سىياسەتلىرىگە دائىر سىياسەتلەرنى تۈزۈپ ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئىجتىمائىي مەبلەغنى ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىشقا ئىشلىتىشكە ئىلھاملاندۇرىدۇ ۋە يېتەكلەيدۇ.

第五十九条　国家建立重大能源科技创新平台，支持重大能源科技基础设施和能源技术研发、试验、检测、认证等公共服务平台建设，提高能源科技创新能力和服务能力。

59-ماددا دۆلەت مۇھىم، زور ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىش سۇپىسى قۇرۇپ، مۇھىم، زور ئېنېرگىيەلىك پەن-تېخنىكا ئۇل ئەسلىھەلىرى ۋە ئېنېرگىيە تېخنىكىسىنى تەتقىق قىلىپ يارىتىش، سىناش، تەكشۈرۈش-ئۆلچەش، دەلىللەش قاتارلىق ئاممىۋى مۇلازىمەت سۇپىلىرى قۇرۇلۇشىنى قوللاپ، ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارى ۋە مۇلازىمەت ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

第六十条　国家支持依托重大能源工程集中开展科技攻关和集成应用示范，推动产学研以及能源上下游产业链、供应链协同创新。

60-ماددا دۆلەت مۇھىم، زور ئېنېرگىيە قۇرۇلۇشلىرىغا تايىنىپ، پەن-تېخنىكا ئۆتكىلىگە ھۇجۇم قىلىش ۋە توپلاشتۇرۇپ قوللىنىش-ئۈلگە كۆرسىتىشنى مەركەزلىك قانات يايدۇرۇشنى قوللاپ، ئىشلەپچىقىرىش-ئوقۇتۇش-تەتقىقات، شۇنىڭدەك ئېنېرگىيەنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن ئېقىنىدىكى كەسىپ زەنجىرى، تەمىنات زەنجىرىدە ماسلىشىپ يېڭىلىق يارىتىشقا تۈرتكە بولىدۇ.

第六十一条　国家支持先进信息技术在能源领域的应用，推动能源生产和供应的数字化、智能化发展，以及多种能源协同转换与集成互补。

61-ماددا دۆلەت ئىلغار ئۇچۇر تېخنىكىسىنىڭ ئېنېرگىيە ساھەسىدە قوللىنىلىشىنى قوللاپ، ئېنېرگىيە ئىشلەپچىقىرىشى ۋە تەمىناتىنىڭ رەقەملىشىش، ئەقلىيلىشىش تەرەققىياتىنى، شۇنىڭدەك كۆپ خىل ئېنېرگىيەنىڭ ماس ئايلىنىشى ۋە توپلىنىپ بىر-بىرىنى تولۇقلىشىغا تۈرتكە بولىدۇ.

第六十二条　国家加大能源科技专业人才培养力度，鼓励、支持教育机构、科研机构与企业合作培养能源科技高素质专业人才。

62-ماددا دۆلەت ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكا كەسپىي ئىختىساسلىقلىرىنى يېتىشتۈرۈش سالمىقىنى ئاشۇرىدۇ، مائارىپ ئاپپاراتلىرى، پەن تەتقىقات ئاپپاراتلىرىنىڭ كارخانىلار بىلەن ھەمكارلىشىپ ئېنېرگىيە پەن-تېخنىكىسى بويىچە يۇقىرى ساپالىق كەسپىي ئىختىساسلىقلارنى يېتىشتۈرۈشىگە ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

第七章　监督管理

يەتتىنچى باب نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش

第六十三条　县级以上人民政府能源主管部门和其他有关部门应当按照职责分工，加强对有关能源工作的监督检查，及时查处违法行为。

63-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، ئېنېرگىيە خىزمىتىگە بولغان نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىپ، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى ۋاقتىدا تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第六十四条　县级以上人民政府能源主管部门和其他有关部门按照职责分工依法履行监督检查职责，可以采取下列措施：

64-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشتا تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ :

（一）进入能源企业、调度机构、能源市场交易机构、能源用户等单位实施现场检查；

( 1 ) ئېنېرگىيە كارخانىسى، ئورۇنلاشتۇرۇش ئاپپاراتى، ئېنېرگىيە بازىرى سودا ئاپپاراتى، ئېنېرگىيە ئابونتى قاتارلىق ئورۇنلارغا كىرىپ نەق مەيداندا تەكشۈرۈش؛

（二）询问与检查事项有关的人员，要求其对有关事项作出说明；

( 2 ) تەكشۈرۈش ئىشىغا مۇناسىۋەتلىك خادىملاردىن سوئال سوراش، ئۇلاردىن مۇناسىۋەتلىك ئىشلارغا ئىزاھات بېرىشنى تەلەپ قىلىش؛

（三）查阅、复制与检查事项有关的文件、资料、电子数据；

( 3 ) تەكشۈرۈش ئىشىغا مۇناسىۋەتلىك ھۆججەت، ماتېرىيال، ئېلېكتىرونلۇق سانلىق مەلۇماتلارنى كۆرۈپ چىقىش، كۆپەيتىش؛

（四）法律、法规规定的其他措施。

( 4 ) قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا تەدبىرلەر.

对能源主管部门和其他有关部门依法实施的监督检查，被检查单位及其有关人员应当予以配合，不得拒绝、阻碍。

ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقنىڭ قانۇن بويىچە نازارەت قىلىشى، تەكشۈرۈشىگە تەكشۈرۈلگۈچى ئورۇن ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك خادىملىرى ماسلىشىشى كېرەك، رەت قىلىشقا، توسقۇنلۇق قىلىشقا بولمايدۇ.

能源主管部门和其他有关部门及其工作人员对监督检查过程中知悉的国家秘密、商业秘密、个人隐私和个人信息依法负有保密义务。

ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى نازارەت قىلىش، تەكشۈرۈش جەريانىدا بىلىپ قالغان دۆلەت مەخپىيىتى، سودا مەخپىيىتى، شەخسىي مەخپىيەتلىك ۋە شەخسىي ئۇچۇرنى قانۇن بويىچە مەخپىي تۇتۇش مەجبۇرىيىتىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第六十五条　县级以上人民政府能源主管部门和其他有关部门应当加强能源监管协同，提升监管效能，并可以根据工作需要建立能源监管信息系统。

65-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئېنېرگىيەنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى ماسلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈشى ھەمدە خىزمەت ئېھتىياجىغا ئاساسەن ئېنېرگىيەنى نازارەت بېرىش-باشقۇرۇش ئۇچۇر سىستېمىسى ئورناتسا بولىدۇ.

有关单位应当按照规定向能源主管部门和其他有关部门报送相关信息。

مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار بەلگىلىمە بويىچە ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلارغا مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى يوللىشى كېرەك.

第六十六条　国务院能源主管部门会同国务院有关部门加强能源行业信用体系建设，按照国家有关规定建立信用记录制度。

66-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە ئېنېرگىيە كەسپىنىڭ ئىناۋەت سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىناۋەت خاتىرىسى تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ.

第六十七条　因能源输送管网设施的接入、使用发生的争议，可以由省级以上人民政府能源主管部门进行协调，协调不成的，当事人可以向人民法院提起诉讼；当事人也可以直接向人民法院提起诉讼。

67-ماددا ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورى ئەسلىھەلىرىنى ئۇلاش، ئىشلىتىش سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان تالاش-تارتىشنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ماسلاشتۇرسا بولىدۇ، ماسلاشتۇرالمىسا ئالاقىدارلار خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ؛ دەۋالاشقۇچىلار خەلق سوت مەھكىمىسىگە بىۋاسىتە دەۋا قىلسىمۇ بولىدۇ.

第六十八条　任何单位和个人对违反本法和其他有关能源的法律、法规的行为，有权向县级以上人民政府能源主管部门或者其他有关部门举报。接到举报的部门应当及时依法处理。

68-ماددا ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس مۇشۇ قانۇن ۋە ئېنېرگىيەگە مۇناسىۋەتلىك باشقا قانۇن-نىزاملارغا خىلاپ قىلمىشنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارمىقىغا پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق. پاش قىلىشنى تاپشۇرۇۋالغان تارماق ۋاقتىدا قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.

第八章　法律责任

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第六十九条　县级以上人民政府能源主管部门或者其他有关部门的工作人员违反本法规定，滥用职权、玩忽职守、徇私舞弊的，依法给予处分。

69-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ خادىملىرىدىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغانلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第七十条　违反本法规定，承担电力、燃气、热力等能源供应的企业没有法定或者约定事由拒绝或者中断对营业区域内能源用户的能源供应服务，或者擅自提高价格、违法收取费用、减少供应数量、限制购买数量的，由县级以上人民政府能源主管部门或者其他有关部门按照职责分工责令改正，依法给予行政处罚；情节严重的，对有关主管人员和直接责任人员依法给予处分。

70-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى، يېقىلغۇ گاز، ئىسسىقلىق ئېنېرگىيەسى قاتارلىق ئېنېرگىيە تەمىناتىنى ئۈستىگە ئالغان كارخانىلار قانۇندا بەلگىلەنگەن ياكى پۈتۈشكەن سەۋەب يوق تۇرۇپ، تىجارەت رايونىدىكى ئېنېرگىيە خېرىدارلىرىغا بولغان ئېنېرگىيە تەمىناتى مۇلازىمىتىنى رەت قىلغان ياكى ئۈزۈپ قويغان ياكى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن باھانى ئۆستۈرۈۋالغان، قانۇنغا خىلاپ ھالدا ھەق ئالغان، تەمىنلەش مىقدارىنى ئازايتقان، سېتىۋېلىش مىقدارىغا چەك قويغانلار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل خادىمى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第七十一条　违反本法规定，能源输送管网设施运营企业未向符合条件的企业等经营主体公平、无歧视开放并提供能源输送服务的，由省级以上人民政府能源主管部门或者其他有关部门按照职责分工责令改正，给予警告或者通报批评；拒不改正的，处相关经营主体经济损失额二倍以下的罚款；情节严重的，对有关主管人员和直接责任人员依法给予处分。

71-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورى ئەسلىھەلىرىنى يۈرۈشتۈرۈش كارخانىلىرى شەرتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان كارخانا قاتارلىق تىجارەت سۇبيېكتلىرىغا ئادىل، كەمسىتىلمەي ئېچىۋەتمىگەن ھەمدە ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش مۇلازىمىتى قىلمىغانلارنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ ياكى ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا مۇناسىۋەتلىك تىجارەت سۇبيېكتىنىڭ ئىقتىسادىي زىيان سوممىسىنىڭ ئىككى ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل خادىمى ۋە بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第七十二条　违反本法规定，有下列情形之一的，由县级以上人民政府能源主管部门或者其他有关部门按照职责分工责令改正，给予警告或者通报批评；拒不改正的，处十万元以上二十万元以下的罚款：

72-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش ياكى ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ :

（一）承担电力、燃气、热力等能源供应的企业未公示服务规范、收费标准和投诉渠道等，或者未为能源用户提供公共查询服务；

( 1 ) ئېلېكتىر ئېنېرگىيەسى، يېقىلغۇ گاز، ئىسسىقلىق ئېنېرگىيەسى قاتارلىق ئېنېرگىيە تەمىناتىنى ئۈستىگە ئالغان كارخانىلار مۇلازىمەت قائىدىسى، ھەق ئېلىش ئۆلچىمى ۋە ئەرز قىلىش يولى قاتارلىقلارنى ئېلان قىلمىغان ياكى ئېنېرگىيە ئابۇنىچىلىرىغا ئاممىۋى سۈرۈشتۈرۈش مۇلازىمىتى قىلمىغان بولسا؛

（二）能源输送管网设施运营企业未按照规定公开能源输送管网设施接入和输送能力以及运行情况信息；

( 2 ) ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا تورى ئەسلىھەلىرىنى يۈرۈشتۈرۈش كارخانىلىرى ئېنېرگىيە يەتكۈزۈش تۇرۇبا يولى ئەسلىھەلىرىنى ئۇلاش ۋە يەتكۈزۈش ئىقتىدارى، شۇنىڭدەك يۈرۈشۈش ئەھۋالى ئۇچۇرىنى بەلگىلىمىگە ئەمەل قىلمىغان بولسا؛

（三）能源企业未按照规定提供价格成本等相关数据；

( 3 ) ئېنېرگىيە كارخانىلىرى باھا تەننەرخى قاتارلىق ئالاقىدار سانلىق مەلۇماتلارنى بەلگىلىمە بويىچە تەمىنلىمىسە؛

（四）有关单位未按照规定向能源主管部门或者其他有关部门报送相关信息。

( 4 ) مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار بەلگىلىمە بويىچە ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلارغا مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى يوللىماسلىق.

第七十三条　违反本法规定，能源企业、能源用户以及其他有关单位或者个人在能源应急状态时不服从有关人民政府的统一指挥和安排、未按照规定承担能源应急义务或者不配合采取应急处置措施的，由县级以上人民政府能源主管部门或者其他有关部门按照职责分工责令改正，给予警告或者通报批评；拒不改正的，对个人处一万元以上五万元以下的罚款，对单位处十万元以上五十万元以下的罚款，并可以根据情节轻重责令停业整顿或者依法吊销相关许可证件。

73-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئېنېرگىيە كارخانىلىرى، ئېنېرگىيە ئىشلەتكۈچىلەر ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ياكى شەخسلەر ئېنېرگىيەدە جىددىي تاقابىل تۇرۇش ھالىتىدە مۇناسىۋەتلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ بىرتۇتاش قوماندانلىقى ۋە ئورۇنلاشتۇرۇشىغا بويسۇنمىغان، ئېنېرگىيەدە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش مەجبۇرىيىتىنى بەلگىلىمە بويىچە ئۈستىگە ئالمىغان ياكى جىددىي بىر تەرەپ قىلىش تەدبىرى قوللىنىشقا ماسلاشمىغانلار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېنېرگىيە مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش ياكى ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ؛ تۈزىتىشنى رەت قىلغانلارغا شەخسكە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، ئورۇنغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى ۋە 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن بەدەل قويۇلىدۇ ھەمدە ئەھۋالنىڭ ئېغىر-يېنىكلىكىگە قاراپ ئىشنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلسا ياكى ئالاقىدار ئىجازەت كىنىشكىلىرىنى قانۇن بويىچە بىكار قىلسا بولىدۇ.

第七十四条　违反本法规定，造成财产损失或者其他损害的，依法承担民事责任；构成违反治安管理行为的，依法给予治安管理处罚；构成犯罪的，依法追究刑事责任。

74-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، مال-مۈلۈك زىيىنى ياكى باشقا زىيان كەلتۈرۈپ چىقارغانلار قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ؛ ئامانلىق باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلمىش شەكىللەندۈرگەنلىرىگە قانۇن بويىچە ئامانلىق باشقۇرۇش جازاسى بېرىلىدۇ؛ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第九章　附　　则

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第七十五条　本法中下列用语的含义：

75-ماددا بۇ قانۇندىكى تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

（一）化石能源，是指由远古动植物化石经地质作用演变成的能源，包括煤炭、石油和天然气等。

( 1 ) تاشقاتما ئېنېرگىيە يىراق قەدىمكى ھايۋانات ۋە ئۆسۈملۈك تاشقاتمىسىنىڭ گېئولوگىيەلىك رولىدىن ئۆزگەرگەن ئېنېرگىيەنى كۆرسىتىدۇ، بۇ، كۆمۈر، نېفىت ۋە تەبىئىي گاز قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

（二）可再生能源，是指能够在较短时间内通过自然过程不断补充和再生的能源，包括水能、风能、太阳能、生物质能、地热能、海洋能等。

( 2 ) ھاسىلىي ئېنېرگىيە − بىرقەدەر قىسقا ۋاقىت ئىچىدە تەبىئەت جەريانى ئارقىلىق ئۈزلۈكسىز تولۇقلىغىلى ۋە ھاسىلىي ئېنېرگىيەنى، جۈملىدىن سۇ ئېنېرگىيەسى، شامال ئېنېرگىيەسى، قۇياش ئېنېرگىيەسى، بىيوماسسا ئېنېرگىيەسى، يەر ئىسسىقلىق ئېنېرگىيەسى، دېڭىز-ئوكيان ئېنېرگىيەسى قاتارلىقلارنى كۆرسىتىدۇ.

（三）非化石能源，是指不依赖化石燃料而获得的能源，包括可再生能源和核能。

( 3 ) تاشقاتمىسىز ئېنېرگىيە، تاشقاتما يېقىلغۇغا تايانماي ئېرىشكەن ئېنېرگىيەنى كۆرسىتىدۇ، جۈملىدىن ھاسىلىي ئېنېرگىيە ۋە يادرو ئېنېرگىيەسىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

（四）生物质能，是指利用自然界的植物和城乡有机废物通过生物、化学或者物理过程转化成的能源。

( 4 ) بىيوماسسا ئېنېرگىيەسى تەبىئەت دۇنياسىدىكى ئۆسۈملۈك ۋە شەھەر-يېزىلاردىكى ئورگانىك تاشلاندۇقلاردىن پايدىلىنىپ، بىيو، خىمىيە ياكى فىزىكىلىق جەريان ئارقىلىق ئايلاندۇرۇلىدىغان ئېنېرگىيەنى كۆرسىتىدۇ.

（五）氢能，是指氢作为能量载体进行化学反应释放出的能源。

( 5 ) ھىدروگېن ئېنېرگىيەسى ھىدروگېن ئېنېرگىيە ۋاسىتىسى سۈپىتىدە خىمىيەلىك رېئاكسىيە ئېلىپ بېرىپ قويۇپ بېرىلگەن ئېنېرگىيەنى كۆرسىتىدۇ.

第七十六条　军队的能源开发利用管理，按照国家和军队有关规定执行。

76-ماددا ئارمىيەنىڭ ئېنېرگىيە ئېچىش-پايدىلىنىشنى باشقۇرۇشى دۆلەت ۋە ئارمىيەنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

国家对核能开发利用另有规定的，适用其规定。

دۆلەتنىڭ يادرو ئېنېرگىيەسىنى ئېچىپ پايدىلىنىشقا دائىر ئايرىم بەلگىلىمىسى بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

第七十七条　中华人民共和国缔结或者参加的涉及能源的国际条约与本法有不同规定的，适用国际条约的规定，但中华人民共和国声明保留的条款除外。

77-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تۈزگەن ياكى قاتناشقان ئېنېرگىيەگە چېتىلىدىغان خەلقئارا شەرتنامىلەردە مۇشۇ قانۇنغا ئوخشاش بولمىغان بەلگىلىمە بولسا، خەلقئارا شەرتنامىلەردىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ، لېكىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ساقلاپ قېلىشنى جاكارلىغان ماددىلار بۇنىڭ سىرتىدا.

第七十八条　任何国家或者地区在可再生能源产业或者其他能源领域对中华人民共和国采取歧视性的禁止、限制或者其他类似措施的，中华人民共和国可以根据实际情况对该国家或者该地区采取相应的措施。

78-ماددا ھەرقانداق دۆلەت ياكى رايون ھاسىلىي ئېنېرگىيە كەسپىدە ياكى باشقا ئېنېرگىيە ساھەسىدە جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىگە كەمسىتىش خاراكتېرىدىكى مەنئى قىلىش، چەكلەش ياكى باشقا ئوخشاپ كېتىدىغان تەدبىرلەرنى قوللانسا، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ئەمەلىي ئەھۋالغا قاراپ شۇ دۆلەت ياكى شۇ رايونغا مۇناسىپ تەدبىر قوللانسا بولىدۇ.

第七十九条　中华人民共和国境外的组织和个人实施危害中华人民共和国国家能源安全行为的，依法追究法律责任。

79-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چېگرا سىرتىدىكى تەشكىلاتلار ۋە شەخسلەردىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دۆلەتنىڭ ئېنېرگىيە بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش قىلمىشى سادىر قىلغانلىرى قانۇن بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.

第八十条　本法自2025年1月1日起施行。

80-ماددا بۇ قانۇن 2025-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.