（2020年12月26日第十三届全国人民代表大会常务委员会第二十四次会议通过）

( 2020-يىل 12-ئاينىڭ 26-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 24-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　规划与管控

2-باب پىلانلاش ۋە باشقۇرۇش-تىزگىنلەش

第三章　资源保护

3-باب بايلىق قوغداش

第四章　水污染防治

4-باب سۇ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第五章　生态环境修复

5-باب ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش

第六章　绿色发展

6-باب يېشىل تەرەققىيات

第七章　保障与监督

7-باب كاپالەتلەندۈرۈش ۋە نازارەت قىلىش

第八章　法律责任

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第九章　附　　则

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为了加强长江流域生态环境保护和修复，促进资源合理高效利用，保障生态安全，实现人与自然和谐共生、中华民族永续发展，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى كۈچەيتىش، بايلىقتىن مۇۋاپىق، يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈش، ئېكولوگىيە بىخەتەرلىكىنى كاپالەتلەندۈرۈش، ئادەم بىلەن تەبىئەتنىڭ ئىناق بىللە ئۆتۈشى، جۇڭخۇا مىللىتىنىڭ مەڭگۈلۈك تەرەققىياتىنى ئىشقا ئاشۇرۇش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条　在长江流域开展生态环境保护和修复以及长江流域各类生产生活、开发建设活动，应当遵守本法。

2-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، شۇنىڭدەك چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى تۈرلۈك ئىشلەپچىقىرىش، تۇرمۇش، ئېچىش، قۇرۇلۇش پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇشتا، مۇشۇ قانۇنغا رىئايە قىلىش كېرەك.

本法所称长江流域，是指由长江干流、支流和湖泊形成的集水区域所涉及的青海省、四川省、西藏自治区、云南省、重庆市、湖北省、湖南省、江西省、安徽省、江苏省、上海市，以及甘肃省、陕西省、河南省、贵州省、广西壮族自治区、广东省、浙江省、福建省的相关县级行政区域。

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان چاڭجياڭ ۋادىسى چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، تارماق ئېقىنى ۋە كۆلدىن شەكىللەنگەن سۇ يىغىلىش رايونىغا چېتىلىدىغان چىڭخەي ئۆلكىسى، سىچۇەن ئۆلكىسى، شىزاڭ ئاپتونوم رايونى، يۈننەن ئۆلكىسى، چۇڭچىڭ شەھىرى، خۇبېي ئۆلكىسى، خۇنەن ئۆلكىسى، جياڭشى ئۆلكىسى، ئەنخۇي ئۆلكىسى، جياڭسۇ ئۆلكىسى، شاڭخەي شەھىرىنى كۆرسىتىدۇ، شۇنداقلا گەنسۇ ئۆلكىسى، شەنشى ئۆلكىسى، خېنەن ئۆلكىسى، گۇيجوۋ ئۆلكىسى، گۇاڭشى جۇاڭزۇ ئاپتونوم رايونى، گۇاڭدۇڭ ئۆلكىسى، جېجياڭ ئۆلكىسى، فۇجيەن ئۆلكىسىنىڭ ئالاقىدار ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايونلىرى.

第三条　长江流域经济社会发展，应当坚持生态优先、绿色发展，共抓大保护、不搞大开发；长江保护应当坚持统筹协调、科学规划、创新驱动、系统治理。

3-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتىدا ئېكولوگىيەنى ئالدىنقى ئورۇنغا قويۇش، يېشىل تەرەققىي قىلىشتا چىڭ تۇرۇش، كەڭ كۆلەمدە قوغداشنى ئورتاق تۇتۇش، كەڭ كۆلەمدە ئاچماسلىق كېرەك؛ چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداشتا بىرتۇتاش پىلانلاپ ماسلاشتۇرۇش، ئىلمىي پىلانلاش، يېڭىلىق يارىتىش ئارقىلىق تۈرتكە بولۇش، سىستېمىلىق تۈزەشتە چىڭ تۇرۇش كېرەك.

第四条　国家建立长江流域协调机制，统一指导、统筹协调长江保护工作，审议长江保护重大政策、重大规划，协调跨地区跨部门重大事项，督促检查长江保护重要工作的落实情况。

4-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى بەرپا قىلىپ، چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداش خىزمىتىگە بىرتۇتاش يېتەكچىلىك قىلىدۇ، ئۇنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرىدۇ، چاڭجياڭ دەريالىرىنى قوغداشقا دائىر مۇھىم، زور سىياسەت، مۇھىم، زور يىرىك پىلانلارنى قاراپ چىقىدۇ، رايون، تارماق ھالقىغان مۇھىم، زور ئىشلارنى ماسلاشتۇرىدۇ، خۇاڭخې دەرياسىنى قوغداشقا دائىر مۇھىم خىزمەتلەرنىڭ ئەمەلىيلىشىش ئەھۋالىنى ھەيدەكچىلىك قىلىدۇ ۋە تەكشۈرىدۇ.

第五条　国务院有关部门和长江流域省级人民政府负责落实国家长江流域协调机制的决策，按照职责分工负责长江保护相关工作。

5-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ چاڭجياڭ ۋادىسىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمىنىڭ تەدبىرىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە مەسئۇل بولىدۇ، مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداشقا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

长江流域地方各级人民政府应当落实本行政区域的生态环境保护和修复、促进资源合理高效利用、优化产业结构和布局、维护长江流域生态安全的责任。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، بايلىقتىن مۇۋاپىق، يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈش، كەسىپ قۇرۇلمىسى ۋە جايلىشىشىنى ئەلالاشتۇرۇش، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە بىخەتەرلىكىنى قوغداش مەسئۇلىيىتىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشى كېرەك.

长江流域各级河湖长负责长江保护相关工作。

چاڭجياڭ دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى ھەر دەرىجىلىك دەريا-كۆل باشلىقلىرى چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداشقا ئالاقىدار خىزمەتلەرگە مەسئۇل.

第六条　长江流域相关地方根据需要在地方性法规和政府规章制定、规划编制、监督执法等方面建立协作机制，协同推进长江流域生态环境保护和修复。

6-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى مۇناسىۋەتلىك جايلار ئېھتىياجغا قاراپ يەرلىك نىزام ۋە ھۆكۈمەت قائىدىسى تۈزۈش، يىرىك پىلان تۈزۈش، قانۇن ئىجراسىنى نازارەت قىلىش قاتارلىق جەھەتلەردە ھەمكارلىق مېخانىزمى ئورنىتىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى ماس ئالغا سىلجىتىدۇ.

第七条　国务院生态环境、自然资源、水行政、农业农村和标准化等有关主管部门按照职责分工，建立健全长江流域水环境质量和污染物排放、生态环境修复、水资源节约集约利用、生态流量、生物多样性保护、水产养殖、防灾减灾等标准体系。

7-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت، تەبىئىي بايلىق، سۇ مەمۇرىيىتى، يېزا ئىگىلىكى-يېزا ۋە ئۆلچەملەشتۈرۈش تارمىقى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىت سۈپىتى ۋە بۇلغىما چىقىرىش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، سۇ بايلىقىدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىش، ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارى، جانلىقلارنىڭ كۆپ خىللىقىنى قوغداش، سۇ مەھسۇلاتلىرى باقمىچىلىقى، ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش، ئاپەتنىڭ زىيىنىنى ئازايتىش قاتارلىق ئۆلچەم سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ، تاكامۇللاشتۇرىدۇ.

第八条　国务院自然资源主管部门会同国务院有关部门定期组织长江流域土地、矿产、水流、森林、草原、湿地等自然资源状况调查，建立资源基础数据库，开展资源环境承载能力评价，并向社会公布长江流域自然资源状况。

8-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەر، قېزىلما بايلىق، سۇ ئېقىنى، ئورمان، ئوتلاق، سۇلۇق يەر قاتارلىق تەبىئىي بايلىق ئەھۋالىنى تەكشۈرۈشكە قەرەللىك تەشكىللەپ، بايلىق ئۇل سانلىق مەلۇمات ئامبىرى قۇرۇپ، بايلىق، مۇھىتنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىنى باھالايدۇ ھەمدە جەمئىيەتكە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ تەبىئىي بايلىق ئەھۋالىنى ئېلان قىلىدۇ.

国务院野生动物保护主管部门应当每十年组织一次野生动物及其栖息地状况普查，或者根据需要组织开展专项调查，建立野生动物资源档案，并向社会公布长江流域野生动物资源状况。

گوۋۇيۈەننىڭ ياۋايى ھايۋانلارنى قوغداش مەسئۇل تارمىقى ھەر 10 يىلدا بىر قېتىم ياۋايى ھايۋانلار ۋە ئۇلارنىڭ ياشاش شارائىتىنى ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈشكە تەشكىللىشى ياكى ئېھتىياجغا قاراپ مەخسۇس تەكشۈرۈشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، ياۋايى ھايۋانلار بايلىقى ئارخىپى تۇرغۇزۇشى ھەمدە جەمئىيەتكە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ياۋايى ھايۋانلار بايلىقى ئەھۋالىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府农业农村主管部门会同本级人民政府有关部门对水生生物产卵场、索饵场、越冬场和洄游通道等重要栖息地开展生物多样性调查。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە سۇ جانلىقلىرى تۇخۇم تۇغۇش مەيدانى، يەم بېرىش مەيدانى، قىشتىن ئۆتۈش مەيدانى ۋە يۆتكەش يولى قاتارلىق مۇھىم ماكانلاشقان جايلارغا قارىتا جانلىقلارنىڭ كۆپ خىللىقىنى تەكشۈرۈشنى قانات يايدۇرىدۇ.

第九条　国家长江流域协调机制应当统筹协调国务院有关部门在已经建立的台站和监测项目基础上，健全长江流域生态环境、资源、水文、气象、航运、自然灾害等监测网络体系和监测信息共享机制。

9-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ ۋادىسىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنى قۇرۇپ بولغان ئىستانسا ۋە كۆزىتىپ ئۆلچەش تۈرلىرى ئاساسىدا، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتى، بايلىقى، سۇ رايى، ھاۋارايى، سۇ تىرانسپورتى، تەبىئىي ئاپەت قاتارلىقلارنى كۆزىتىپ ئۆلچەش تور سىستېمىسى ۋە كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۇچۇرىدىن تەڭ پايدىلىنىش مېخانىزمىنى تاكامۇللاشتۇرۇشنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇشى كېرەك.

国务院有关部门和长江流域县级以上地方人民政府及其有关部门按照职责分工，组织完善生态环境风险报告和预警机制。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى، ئىش تەقسىماتى بويىچە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت خەۋپ-خەتىرىنى دوكلات قىلىش ۋە سىگنال بېرىش مېخانىزمىنى تەشكىللەپ مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

第十条　国务院生态环境主管部门会同国务院有关部门和长江流域省级人民政府建立健全长江流域突发生态环境事件应急联动工作机制，与国家突发事件应急体系相衔接，加强对长江流域船舶、港口、矿山、化工厂、尾矿库等发生的突发生态环境事件的应急管理。

10-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا تاسادىپىي ئېكولوگىيە-مۇھىت ۋەقەلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش ھەمتۈرتكە خىزمەت مېخانىزمىنى بەرپا قىلىپ، مۇكەممەللەشتۈرۈپ، دۆلەتنىڭ تاسادىپىي ۋەقەلەرگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش سىستېمىسى بىلەن جىپسىلاشتۇرىدۇ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى كېمە-پاراخوت، پورت، كان، خىمىيە سانائىتى زاۋۇتى، قالدۇق قېزىلما ئامبار قاتارلىقلاردا يۈزبەرگەن تاسادىپىي ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ۋەقەلىرىگە قارىتا جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىش كېرەك.

第十一条　国家加强长江流域洪涝干旱、森林草原火灾、地质灾害、地震等灾害的监测预报预警、防御、应急处置与恢复重建体系建设，提高防灾、减灾、抗灾、救灾能力。

11-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى كەلكۈن، ھۆلچىلىك، قۇرغاقچىلىق، ئورمان-ئوتلاق ئوت ئاپىتى، گېئو ئاپەت، يەر تەۋرەش قاتارلىق ئاپەتلەرنى كۆزىتىش، ئالدىن مەلۇمات بېرىش، سىگنال بېرىش، مۇداپىئەلىنىش، جىددىي بىر تەرەپ قىلىش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، قايتا قۇرۇش سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، ئاپەتتىن مۇداپىئەلىنىش، ئاپەتنىڭ زىيىنىنى ئازايتىش، ئاپەتكە تاقابىل تۇرۇش، ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

第十二条　国家长江流域协调机制设立专家咨询委员会，组织专业机构和人员对长江流域重大发展战略、政策、规划等开展科学技术等专业咨询。

12-ماددا دۆلەتنىڭ چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمىدا مۇتەخەسسىسلەر مەسلىھەت كومىتېتى تەسىس قىلىنىپ، كەسپىي ئاپپارات ۋە خادىملار چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ مۇھىم، زور تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسى، سىياسىتى، يىرىك پىلانى قاتارلىقلارغا قارىتا پەن-تېخنىكا قاتارلىق جەھەتلەردە كەسپىي مەسلىھەت بېرىشكە تەشكىللىنىدۇ.

国务院有关部门和长江流域省级人民政府及其有关部门按照职责分工，组织开展长江流域建设项目、重要基础设施和产业布局相关规划等对长江流域生态系统影响的第三方评估、分析、论证等工作。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ھەم ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسى قۇرۇلۇش تۈرى، مۇھىم ئۇل ئەسلىھە ۋە كەسىپلەرنىڭ جايلىشىشىغا مۇناسىۋەتلىك يىرىك پىلان قاتارلىق چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا كۆرسىتىدىغان تەسىرىنى 3-تەرەپ باھالاش، تەھلىل قىلىش، دەلىللەش قاتارلىق خىزمەتلەرنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرىدۇ.

第十三条　国家长江流域协调机制统筹协调国务院有关部门和长江流域省级人民政府建立健全长江流域信息共享系统。国务院有关部门和长江流域省级人民政府及其有关部门应当按照规定，共享长江流域生态环境、自然资源以及管理执法等信息。

13-ماددا دۆلەتنىڭ چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسى ئۇچۇرىدىن تەڭ پايدىلىنىش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ ۋە مۇكەممەللەشتۈرىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ھەم ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بەلگىلىمە بويىچە، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتى، تەبىئىي بايلىقى، شۇنىڭدەك باشقۇرۇش، قانۇن ئىجرا قىلىش قاتارلىق ئۇچۇرلاردىن ئورتاق بەھرىمەن بولۇشى كېرەك.

第十四条　国务院有关部门和长江流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当加强长江流域生态环境保护和绿色发展的宣传教育。

14-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە يېشىل تەرەققىي قىلىش تەشۋىق-تەربىيەسىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

新闻媒体应当采取多种形式开展长江流域生态环境保护和绿色发展的宣传教育，并依法对违法行为进行舆论监督。

ئاخبارات تاراتقۇلىرى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە يېشىل تەرەققىي قىلىش تەشۋىق-تەربىيەسىنى كۆپ خىل شەكىللەرنى قوللىنىپ قانات يايدۇرۇشى ھەمدە قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە ئاممىۋى پىكىر نازارەتچىلىكى قىلىشى كېرەك.

第十五条　国务院有关部门和长江流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当采取措施，保护长江流域历史文化名城名镇名村，加强长江流域文化遗产保护工作，继承和弘扬长江流域优秀特色文化。

15-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى تەدبىر قوللىنىپ، چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى تارىخىي مەدەنىيەتكە ئىگە داڭلىق شەھەر، داڭلىق بازار، داڭلىق كەنتلەرنى قوغدىشى، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ مەدەنىيەت مىراسلىرىنى قوغداش خىزمىتىنى كۈچەيتىشى، چاڭجياڭ ۋادىسىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشنىڭ ئېسىل، ئۆزگىچە مەدەنىيىتىگە ۋارىسلىق قىلىشى ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇشى كېرەك.

第十六条　国家鼓励、支持单位和个人参与长江流域生态环境保护和修复、资源合理利用、促进绿色发展的活动。

16-ماددا دۆلەت ئورۇنلار ۋە شەخسلەرنىڭ چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئاسراش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، بايلىقتىن مۇۋاپىق پايدىلىنىش، يېشىل تەرەققىياتنى ئىلگىرى سۈرۈش پائالىيەتلىرىگە قاتنىشىشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

对在长江保护工作中做出突出贡献的单位和个人，县级以上人民政府及其有关部门应当按照国家有关规定予以表彰和奖励。

چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداش خىزمىتىدە گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان ئورۇن ۋە شەخسلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەقدىرلىشى ۋە مۇكاپاتلىشى كېرەك.

第二章　规划与管控

2-باب پىلانلاش ۋە باشقۇرۇش-تىزگىنلەش

第十七条　国家建立以国家发展规划为统领，以空间规划为基础，以专项规划、区域规划为支撑的长江流域规划体系，充分发挥规划对推进长江流域生态环境保护和绿色发展的引领、指导和约束作用。

17-ماددا دۆلەت دۆلەتنىڭ تەرەققىيات يىرىك پىلانىنى بىرتۇتاش يېتەكچى، بوشلۇق يىرىك پىلانىنى ئاساس، مەخسۇس يىرىك پىلان ۋە رايون يىرىك پىلانىنى تىرەك قىلغان چاڭجياڭ ۋادىسى يىرىك پىلان سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، يىرىك پىلاننىڭ چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە يېشىل تەرەققىياتىنى ئالغا سىلجىتىشتىكى يېتەكلەش، يېتەكچىلىك قىلىش ۋە چەكلەش رولىنى تولۇق جارى قىلدۇرىدۇ.

第十八条　国务院和长江流域县级以上地方人民政府应当将长江保护工作纳入国民经济和社会发展规划。

18-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداش خىزمىتىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

国务院发展改革部门会同国务院有关部门编制长江流域发展规划，科学统筹长江流域上下游、左右岸、干支流生态环境保护和绿色发展，报国务院批准后实施。

گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ ۋادىسى تەرەققىيات يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن ئېقىنى، ئوڭ-سول قىرغىقى، غول-تارماق ئېقىنلىرىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئاسراش ۋە يېشىل تەرەققىي قىلدۇرۇشنى ئىلمىي بىرتۇتاش پىلانلاپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ.

长江流域水资源规划、生态环境保护规划等依照有关法律、行政法规的规定编制。

چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقى يىرىك پىلانى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش يىرىك پىلانى قاتارلىقلار مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تۈزۈلىدۇ.

第十九条　国务院自然资源主管部门会同国务院有关部门组织编制长江流域国土空间规划，科学有序统筹安排长江流域生态、农业、城镇等功能空间，划定生态保护红线、永久基本农田、城镇开发边界，优化国土空间结构和布局，统领长江流域国土空间利用任务，报国务院批准后实施。涉及长江流域国土空间利用的专项规划应当与长江流域国土空间规划相衔接。

19-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىنى تۈزۈشكە تەشكىللەپ، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسى، يېزا ئىگىلىكى، شەھەر-بازار قاتارلىق فۇنكسىيەلىك بوشلۇقلارنى ئىلمىي، تەرتىپلىك، بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇپ، ئېكولوگىيەنى قوغداش قىزىل سىزىقى، مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىز، شەھەر-بازارنى ئېچىش پاسىلىنى بېكىتىپ، زېمىن بوشلۇقىنىڭ قۇرۇلمىسى ۋە جايلىشىشىنى سەرخىللاشتۇرىدۇ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ دۆلەت زېمىن بوشلۇقىدىن پايدىلىنىش ۋەزىپىسىگە بىرتۇتاش يېتەكچىلىك قىلىپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى دۆلەت زېمىن بوشلۇقىدىن پايدىلىنىشقا چېتىلىدىغان مەخسۇس يىرىك پىلاننى چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ دۆلەت زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府组织编制本行政区域的国土空间规划，按照规定的程序报经批准后实施。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىنى تۈزۈشكە تەشكىللەيدۇ، بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ.

第二十条　国家对长江流域国土空间实施用途管制。长江流域县级以上地方人民政府自然资源主管部门依照国土空间规划，对所辖长江流域国土空间实施分区、分类用途管制。

20-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ دۆلەت زېمىن بوشلۇقىنى ئىشلىتىشنى باشقۇرىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، تەۋەلىكىدىكى چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ زېمىن بوشلۇقىنى رايونغا ئايرىپ، تۈرگە ئايرىپ ئىشلىتىشنى باشقۇرىدۇ.

长江流域国土空间开发利用活动应当符合国土空间用途管制要求，并依法取得规划许可。对不符合国土空间用途管制要求的，县级以上人民政府自然资源主管部门不得办理规划许可。

چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ زېمىن بوشلۇقىنى ئېچىپ پايدىلىنىش پائالىيىتى زېمىن بوشلۇقىنىڭ ئىشلىتىلىشىنى باشقۇرۇش تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىشى ھەمدە قانۇن بويىچە يىرىك پىلان ئىجازىتى ئېلىشى كېرەك. دۆلەت زېمىن بوشلۇقىنىڭ ئىشلىتىلىشىنى باشقۇرۇش تەلىپىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى پىلانلاش ئىجازىتى بېجىرسە بولمايدۇ.

第二十一条　国务院水行政主管部门统筹长江流域水资源合理配置、统一调度和高效利用，组织实施取用水总量控制和消耗强度控制管理制度。

21-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ بايلىقىنى مۇۋاپىق تەقسىملەش، بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇش ۋە ئۇنىڭدىن يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىشنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، سۇ ئېلىش-ئىشلىتىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش ۋە سەرپىيات سىجىللىقىنى تىزگىنلەش-باشقۇرۇش تۈزۈمىنى تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

国务院生态环境主管部门根据水环境质量改善目标和水污染防治要求，确定长江流域各省级行政区域重点污染物排放总量控制指标。长江流域水质超标的水功能区，应当实施更严格的污染物排放总量削减要求。企业事业单位应当按照要求，采取污染物排放总量控制措施。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى سۇ مۇھىتى سۈپىتىنى ياخشىلاش نىشانى ۋە سۇ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەلىپىگە ئاساسەن، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك ھەرقايسى مەمۇرىي رايونلارنىڭ نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى بېكىتىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى سۇ سۈپىتى ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەن سۇ فۇنكسىيەلىك رايونى بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى ئازايتىش تەلىپىنى تېخىمۇ قاتتىق يولغا قويۇشى كېرەك. كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار تەلەپ بويىچە بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش تەدبىرى قوللىنىشى كېرەك.

国务院自然资源主管部门负责统筹长江流域新增建设用地总量控制和计划安排。

گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا يېڭىدىن كۆپىيىدىغان قۇرۇلۇش يېرى ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش ۋە پىلانلاپ ئورۇنلاشتۇرۇشنى بىرتۇتاش پىلانلاشقا مەسئۇل بولىدۇ.

第二十二条　长江流域省级人民政府根据本行政区域的生态环境和资源利用状况，制定生态环境分区管控方案和生态环境准入清单，报国务院生态环境主管部门备案后实施。生态环境分区管控方案和生态环境准入清单应当与国土空间规划相衔接。

22-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ۋە بايلىقتىن پايدىلىنىش ئەھۋالىغا ئاساسەن، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى رايونلارغا ئايرىپ باشقۇرۇش-تىزگىنلەش لايىھەسى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئىجازىتى تىزىملىكىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئەنگە ئېلىشىغا سۇنغاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ. ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى رايونلارغا ئايرىپ باشقۇرۇش-تىزگىنلەش لايىھەسى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئىجازىتى تىزىملىكىنى زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

长江流域产业结构和布局应当与长江流域生态系统和资源环境承载能力相适应。禁止在长江流域重点生态功能区布局对生态系统有严重影响的产业。禁止重污染企业和项目向长江中上游转移。

چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ كەسىپ قۇرۇلمىسى ۋە جايلىشىشى چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسى ۋە بايلىق، مۇھىتنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىغا ئۇيغۇنلىشىشى كېرەك. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى نۇقتىلىق ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەلىك رايونلارغا ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا ئېغىر تەسىر كۆرسىتىدىغان كەسىپلەرنى ئورۇنلاشتۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ. مۇھىتنى ئېغىر بۇلغىغان كارخانا ۋە تۈرلەرنىڭ چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ ئوتتۇرا، يۇقىرى ئېقىنىغا يۆتكىلىشى مەنئى قىلىنىدۇ.

第二十三条　国家加强对长江流域水能资源开发利用的管理。因国家发展战略和国计民生需要，在长江流域新建大中型水电工程，应当经科学论证，并报国务院或者国务院授权的部门批准。

23-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ ئېنېرگىيە بايلىقىنى ئېچىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىدۇ. دۆلەتنىڭ تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسى ۋە دۆلەت ئىقتىسادى ۋە خەلق تۇرمۇشى ئېھتىياجى بىلەن، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا يېڭىدىن چوڭ، ئوتتۇراھال سۇ ئېلېكتىر قۇرۇلۇشى قىلىشتا، ئىلمىي دەلىللەشتىن ئۆتكۈزۈش ھەمدە گوۋۇيۈەن ياكى گوۋۇيۈەن ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلىتىش كېرەك.

对长江流域已建小水电工程，不符合生态保护要求的，县级以上地方人民政府应当组织分类整改或者采取措施逐步退出。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا قىلىنغان كىچىك سۇ ئېلېكتىر قۇرۇلۇشلىرىدىن ئېكولوگىيەنى قوغداش تەلىپىگە ئۇيغۇن كەلمىگەنلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۈرگە ئايرىپ تۈزىتىشكە تەشكىللىشى ياكى تەدبىر قوللىنىپ تەدرىجىي چېكىندۈرۈشى كېرەك.

第二十四条　国家对长江干流和重要支流源头实行严格保护，设立国家公园等自然保护地，保护国家生态安全屏障。

24-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى ۋە مۇھىم تارماق ئېقىنلىرىنىڭ مەنبەسىنى قاتتىق قوغدايدۇ، دۆلەت باغچىسى قاتارلىق تەبىئىي مۇھاپىزەت يېرىنى بەرپا قىلىدۇ، دۆلەتنىڭ ئېكولوگىيە بىخەتەرلىكىنى قوغدايدۇ.

第二十五条　国务院水行政主管部门加强长江流域河道、湖泊保护工作。长江流域县级以上地方人民政府负责划定河道、湖泊管理范围，并向社会公告，实行严格的河湖保护，禁止非法侵占河湖水域。

25-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى دەريا، كۆللەرنى قوغداش خىزمىتىنى كۈچەيتىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى دەريا يولى، كۆللەرنى باشقۇرۇش دائىرىسىنى بېكىتىشكە مەسئۇل بولىدۇ ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلىپ، دەريا-كۆللەرنى قاتتىق قوغدايدۇ، دەريا-كۆل سۇ رايونىنى قانۇنسىز ئىگىلىۋېلىشنى مەنئى قىلىدۇ.

第二十六条　国家对长江流域河湖岸线实施特殊管制。国家长江流域协调机制统筹协调国务院自然资源、水行政、生态环境、住房和城乡建设、农业农村、交通运输、林业和草原等部门和长江流域省级人民政府划定河湖岸线保护范围，制定河湖岸线保护规划，严格控制岸线开发建设，促进岸线合理高效利用。

26-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا-كۆل قىرغاق لىنىيەسىنى ئالاھىدە باشقۇرىدۇ. دۆلەتنىڭ چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق، سۇ مەمۇرىيىتى، ئېكولوگىيە-مۇھىت، تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، يېزا ئىگىلىكى-يېزا، قاتناش-تىرانسپورت، ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق تارمىقى قاتارلىق تارماقلار ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ دەريا-كۆل قىرغاق لىنىيەسىنى قوغداش دائىرىسىنى بېكىتىشىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ، دەريا-كۆل قىرغاقىنى قوغداش يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ، قىرغاق لىنىيەسىنى ئېچىش قۇرۇلۇشىنى قاتتىق تىزگىنلەيدۇ، قىرغاق لىنىيەسىدىن مۇۋاپىق يۇقىرى ئۈنۈملۈك پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈش كېرەك.

禁止在长江干支流岸线一公里范围内新建、扩建化工园区和化工项目。

چاڭجياڭ دەرياسى غول ۋە تارماق ئېقىن لىنىيەسى بويىدىكى بىر كىلومېتىر دائىرىدە خىمىيە سانائىتى رايونى ۋە خىمىيە سانائىتى تۈرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، كېڭەيتىپ قۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ.

禁止在长江干流岸线三公里范围内和重要支流岸线一公里范围内新建、改建、扩建尾矿库；但是以提升安全、生态环境保护水平为目的的改建除外。

چاڭجياڭ دەرياسى غول ئېقىنى قىرغاق لىنىيەسىدىن ئىبارەت ئۈچ كىلومېتىر دائىرىدە ۋە مۇھىم تارماق ئېقىنى قىرغاق لىنىيەسى لىنىيەسىدىن ئىبارەت بىر كىلومېتىر دائىرىدە قالدۇق قېزىلما ئامبىرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىپ قۇرۇش، كېڭەيتىپ قۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ؛ لېكىن بىخەتەرلىك، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈش مەقسەت قىلىنغان ئۆزگەرتىپ قۇرۇش بۇنىڭ سىرتىدا.

第二十七条　国务院交通运输主管部门会同国务院自然资源、水行政、生态环境、农业农村、林业和草原主管部门在长江流域水生生物重要栖息地科学划定禁止航行区域和限制航行区域。

27-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق، سۇ مەمۇرىيىتى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، يېزا ئىگىلىكى-يېزا، ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇھىم ماكانىدا يۈرۈش مەنئى قىلىنىدىغان رايون ۋە يۈرۈشكە چەك قويۇلىدىغان رايوننى ئىلمىي بېكىتىدۇ.

禁止船舶在划定的禁止航行区域内航行。因国家发展战略和国计民生需要，在水生生物重要栖息地禁止航行区域内航行的，应当由国务院交通运输主管部门商国务院农业农村主管部门同意，并应当采取必要措施，减少对重要水生生物的干扰。

پاراخوتلارنىڭ ئايرىش مەنئى قىلىنغان رايوندا يۈرۈشى مەنئى قىلىنىدۇ. دۆلەتنىڭ تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسى ۋە دۆلەت ئىقتىسادى ۋە خەلق تۇرمۇشى ئېھتىياجى بىلەن، سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇھىم ماكانىدا يۈرۈش مەنئى قىلىنغان رايوندا يۈرۈشنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىشى ھەمدە زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ، مۇھىم سۇ جانلىقلىرىغا بولغان كاشىلىنى ئازايتىشى كېرەك.

严格限制在长江流域生态保护红线、自然保护地、水生生物重要栖息地水域实施航道整治工程；确需整治的，应当经科学论证，并依法办理相关手续。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش قىزىل سىزىقى، تەبىئىي مۇھاپىزەت ئورنى، سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇھىم ماكانى بولغان سۇ رايونىدا سۇ يولىنى تۈزەش قۇرۇلۇشىنى يولغا قويۇشقا قاتتىق چەك قويۇش؛ ھەقىقەتەن تۈزەشكە توغرا كەلسە، ئىلمىي دەلىللەشتىن ئۆتكۈزۈش ھەمدە قانۇن بويىچە مۇناسىۋەتلىك رەسمىيەتلەرنى بېجىرىش كېرەك.

第二十八条　国家建立长江流域河道采砂规划和许可制度。长江流域河道采砂应当依法取得国务院水行政主管部门有关流域管理机构或者县级以上地方人民政府水行政主管部门的许可。

28-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريادىن شېغىل ئېلىشنى پىلانلاش ۋە ئۇنىڭغا ئىجازەت بېرىش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى دەريادىن شېغىل ئېلىشتا، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ياكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى قانۇن بويىچە ئىجازەت ئېلىشى كېرەك.

国务院水行政主管部门有关流域管理机构和长江流域县级以上地方人民政府依法划定禁止采砂区和禁止采砂期，严格控制采砂区域、采砂总量和采砂区域内的采砂船舶数量。禁止在长江流域禁止采砂区和禁止采砂期从事采砂活动。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇچىلىق مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قۇم قېزىش مەنئى قىلىنغان رايون ۋە قۇم ئېلىش مەنئى قىلىنغان مەزگىلنى قانۇن بويىچە بېكىتىپ، قۇم قېزىش رايونى، قۇم قېزىش ئومۇمىي مىقدارى ۋە قۇم ئېلىش رايونىدىكى قۇم قېزىش پاراخوتلىرىنىڭ سانىنى قاتتىق تىزگىنلەيدۇ. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا قۇم قېزىش مەنئى قىلىنغان رايون ۋە قۇم قېزىش مەنئىي قىلىنغان مەزگىلدە قۇم قېزىش ھەرىكىتى بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ.

国务院水行政主管部门会同国务院有关部门组织长江流域有关地方人民政府及其有关部门开展长江流域河道非法采砂联合执法工作。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى مۇناسىۋەتلىك يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ھەم ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنى تەشكىللەپ، چاڭجياڭ دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى دەريادىن قانۇنسىز شېغىل ئېلىش بويىچە بىرلىشىپ قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى قانات يايدۇرىدۇ.

第三章　资源保护

3-باب بايلىق قوغداش

第二十九条　长江流域水资源保护与利用，应当根据流域综合规划，优先满足城乡居民生活用水，保障基本生态用水，并统筹农业、工业用水以及航运等需要。

29-ماددا چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقىنى قوغداش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشتا، ۋادى ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، شەھەر-يېزا ئاھالىسىنىڭ تۇرمۇشقا ئىشلىتىدىغان سۈيىنى ئالدىن قاندۇرۇش، ئاساسىي ئېكولوگىيەگە ئىشلىتىدىغان سۇنى كاپالەتلەندۈرۈش ھەمدە يېزا ئىگىلىكى، سانائەتكە ئىشلىتىدىغان سۇ، شۇنىڭدەك سۇ تىرانسپورتى قاتارلىق ئېھتىياجلارنى بىرتۇتاش پىلانلاش كېرەك.

第三十条　国务院水行政主管部门有关流域管理机构商长江流域省级人民政府依法制定跨省河流水量分配方案，报国务院或者国务院授权的部门批准后实施。制定长江流域跨省河流水量分配方案应当征求国务院有关部门的意见。长江流域省级人民政府水行政主管部门制定本行政区域的长江流域水量分配方案，报本级人民政府批准后实施。

30-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئۆلكە ھالقىغان دەريا سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىنى قانۇن بويىچە تۈزۈشى ئۈستىدە كېڭىشىپ، گوۋۇيۈەن ياكى گوۋۇيۈەن ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە ھالقىغان دەريا-ئېقىنلارنىڭ سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىنى تۈزۈشتە، گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىدىن پىكىر ئېلىش كېرەك. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىنى تۈزۈپ، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ.

国务院水行政主管部门有关流域管理机构或者长江流域县级以上地方人民政府水行政主管部门依据批准的水量分配方案，编制年度水量分配方案和调度计划，明确相关河段和控制断面流量水量、水位管控要求。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ياكى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى تەستىقلىغان سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىگە ئاساسەن، يىللىق سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە ئورۇنلاشتۇرۇش پىلانىنى تۈزۈپ، مۇناسىۋەتلىك دەريا بۆلەكلىرىنى ۋە كەسمە يۈزنىڭ سۇ مىقدارى، سۇ ئورنىنى تىزگىنلەش تەلىپىنى ئايدىڭلاشتۇرىدۇ.

第三十一条　国家加强长江流域生态用水保障。国务院水行政主管部门会同国务院有关部门提出长江干流、重要支流和重要湖泊控制断面的生态流量管控指标。其他河湖生态流量管控指标由长江流域县级以上地方人民政府水行政主管部门会同本级人民政府有关部门确定。

31-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىگە سۇ ئىشلىتىش كاپالىتىنى كۈچەيتىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، مۇھىم تارماق ئېقىنى ۋە مۇھىم كۆللەرنى تىزگىنلەش كەسمە يۈزىنىڭ ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ. باشقا دەريا-كۆللەرنىڭ ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە بېكىتىدۇ.

国务院水行政主管部门有关流域管理机构应当将生态水量纳入年度水量调度计划，保证河湖基本生态用水需求，保障枯水期和鱼类产卵期生态流量、重要湖泊的水量和水位，保障长江河口咸淡水平衡。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ مۇناسىۋەتلىك ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ئېكولوگىيەلىك سۇ مىقدارىنى يىللىق سۇ مىقدارىنى ئورۇنلاشتۇرۇش پىلانىغا كىرگۈزۈپ، دەريا-كۆللەرنىڭ ئاساسىي ئېكولوگىيەسىگە سۇ ئىشلىتىش ئېھتىياجىغا كاپالەتلىك قىلىشى، سۇ تارتىلىش مەزگىلى ۋە بېلىقلار تۇغۇش مەزگىلىدىكى ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارى، مۇھىم كۆللەرنىڭ سۇ مىقدارى ۋە سۇ ئورنىغا كاپالەتلىك قىلىشى، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى تۇزلۇق، تاتلىق سۇنىڭ تەڭپۇڭلۇقىغا كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

长江干流、重要支流和重要湖泊上游的水利水电、航运枢纽等工程应当将生态用水调度纳入日常运行调度规程，建立常规生态调度机制，保证河湖生态流量；其下泄流量不符合生态流量泄放要求的，由县级以上人民政府水行政主管部门提出整改措施并监督实施。

چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، مۇھىم تارماق ئېقىنى ۋە مۇھىم كۆلنىڭ يۇقىرى ئېقىنىدىكى سۇچىلىق، سۇ ئېلېكتىر، سۇ تىرانسپورت تۈگۈنى قاتارلىق قۇرۇلۇشلاردا ئېكولوگىيەگە ئىشلىتىلىدىغان سۇنى تەڭشەپ ئورۇنلاشتۇرۇشنى كۈندىلىك يۈرۈشۈشنى تەڭشەپ ئورۇنلاشتۇرۇش قائىدىسىگە كىرگۈزۈپ، ئادەتتىكى ئېكولوگىيەنى تەڭشەپ ئورۇنلاشتۇرۇش مېخانىزمىنى ئورنىتىپ، دەريا-كۆللەرنىڭ ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارىغا كاپالەتلىك قىلىش كېرەك؛ تۆۋەنگە قويۇپ بېرىش ئېقىم مىقدارى ئېكولوگىيەلىك ئېقىم مىقدارىنى قويۇپ بېرىش تەلىپىگە ئۇيغۇن كەلمىسە، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىش تەدبىرىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ ھەمدە يولغا قويۇشنى نازارەت قىلىدۇ.

第三十二条　国务院有关部门和长江流域地方各级人民政府应当采取措施，加快病险水库除险加固，推进堤防和蓄滞洪区建设，提升洪涝灾害防御工程标准，加强水工程联合调度，开展河道泥沙观测和河势调查，建立与经济社会发展相适应的防洪减灾工程和非工程体系，提高防御水旱灾害的整体能力。

32-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، خەۋپ-خەتەر ساقلانغان سۇ ئامبارلىرىدىكى خەتەرنى تۈگىتىپ پۇختىلاشنى تېزلىتىپ، توسما ۋە كەلكۈن قاچىلاش رايونى قۇرۇلۇشىنى ئالغا سىلجىتىپ، كەلكۈن ئاپىتىدىن مۇداپىئەلىنىش قۇرۇلۇشىنىڭ ئۆلچىمىنى ئۆستۈرۈپ، سۇ قۇرۇلۇشىنى بىرلەشمە ئورۇنلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، دەريا يولىدىكى لاي-لاتقىلارنى كۆزىتىشى ۋە دەريا ئەھۋالىنى تەكشۈرۈشىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك، ئىقتىساد، جەمئىيەت تەرەققىياتىغا ئۇيغۇنلاشقان كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، ئاپەت زىيىنىنى ئازايتىش قۇرۇلۇشى ۋە غەيرىي قۇرۇلۇش سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، كەلكۈن، قۇرغاقچىلىق ئاپىتىدىن مۇداپىئەلىنىش ئومۇمىي ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈش كېرەك.

第三十三条　国家对跨长江流域调水实行科学论证，加强控制和管理。实施跨长江流域调水应当优先保障调出区域及其下游区域的用水安全和生态安全，统筹调出区域和调入区域用水需求。

33-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسى ھالقىپ سۇ يۆتكەشنى ئىلمىي دەلىللەپ، تىزگىنلەش ۋە باشقۇرۇشنى كۈچەيتىدۇ. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسى ھالقىپ سۇ يۆتكەشنى يولغا قويۇشتا، يۆتكەپ چىقىرىش رايونى ۋە ئۇنىڭ تۆۋەنكى ئېقىن رايونىنىڭ سۇ ئىشلىتىش بىخەتەرلىكى ۋە ئېكولوگىيە بىخەتەرلىكىگە ئالدىن كاپالەتلىك قىلىپ، يۆتكەپ چىقىش رايونى بىلەن يۆتكەپ كىرىش رايونىنىڭ سۇ ئىشلىتىش ئېھتىياجىنى بىرتۇتاش پىلانلاش كېرەك.

第三十四条　国家加强长江流域饮用水水源地保护。国务院水行政主管部门会同国务院有关部门制定长江流域饮用水水源地名录。长江流域省级人民政府水行政主管部门会同本级人民政府有关部门制定本行政区域的其他饮用水水源地名录。

34-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئىچىملىك سۇ مەنبەسىنى قوغداشنى كۈچەيتىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى ئىچىدىغان سۇ مەنبەسى رايونىنىڭ تىزىملىكىنى تۈزدى. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە شۇ مەمۇرىي رايوندىكى باشقا ئىچىدىغان سۇ مەنبەسى رايونلىرىنىڭ تىزىملىكىنى تۈزىدۇ.

长江流域省级人民政府组织划定饮用水水源保护区，加强饮用水水源保护，保障饮用水安全。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداش رايونىنى بېكىتىشكە تەشكىللەپ، ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداشنى كۈچەيتىپ، ئىچىدىغان سۇ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلدى.

第三十五条　长江流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当合理布局饮用水水源取水口，制定饮用水安全突发事件应急预案，加强饮用水备用应急水源建设，对饮用水水源的水环境质量进行实时监测。

35-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىدىن سۇ ئېلىش ئېغىزىنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، ئىچىدىغان سۇ بىخەتەرلىكى بويىچە تاسادىپىي ۋەقەلەرگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش لايىھەسىنى تۈزۈپ، جىددىي تاقابىل تۇرىدىغان ئىچىدىغان سۇ زاپاس مەنبەسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپىتىنى ھەر ۋاقىت كۆزىتىپ ئۆلچىشى كېرەك.

第三十六条　丹江口库区及其上游所在地县级以上地方人民政府应当按照饮用水水源地安全保障区、水质影响控制区、水源涵养生态建设区管理要求，加强山水林田湖草整体保护，增强水源涵养能力，保障水质稳定达标。

36-ماددا دەنجياڭكوۋ ئامبار رايونى ۋە ئۇنىڭ يۇقىرى ئېقىنى تۇرۇشلۇق جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش رايونى، سۇ سۈپىتىنىڭ تەسىرىنى تىزگىنلەش رايونى، سۇ مەنبەسىنى ساقلاش ئېكولوگىيە قۇرۇلۇشى رايونىنى باشقۇرۇش تەلىپى بويىچە، تاغ، سۇ، ئورمان، ئېتىز، كۆل، ئوتلاقنى ئومۇمىي جەھەتتىن قوغداشنى كۈچەيتىپ، سۇ مەنبەسىنىڭ ساقلاش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇپ، سۇ سۈپىتىنىڭ ئۆلچەمگە مۇقىم يېتىشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第三十七条　国家加强长江流域地下水资源保护。长江流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当定期调查评估地下水资源状况，监测地下水水量、水位、水环境质量，并采取相应风险防范措施，保障地下水资源安全。

37-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ يەر ئاستى سۇ بايلىقىنى قوغداشنى كۈچەيتىدۇ. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى يەر ئاستى سۇ بايلىقى ئەھۋالىنى قەرەللىك تەكشۈرۈپ باھالاپ، يەر ئاستى سۈيىنىڭ مىقدارى، سۇ ئورنى، سۇ مۇھىتىنىڭ سۈپىتىنى كۆزىتىپ ئۆلچىشى ھەمدە مۇناسىپ خەۋپ-خەتەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ، يەر ئاستى سۇ بايلىقىنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第三十八条　国务院水行政主管部门会同国务院有关部门确定长江流域农业、工业用水效率目标，加强用水计量和监测设施建设；完善规划和建设项目水资源论证制度；加强对高耗水行业、重点用水单位的用水定额管理，严格控制高耗水项目建设。

38-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ يېزا ئىگىلىكى، سانائەتتە ئىشلىتىلىدىغان سۇ ئۈنۈمى نىشانىنى بېكىتىپ، سۇ ئىشلىتىش مىقدارى ۋە كۆزىتىش-ئۆلچەش ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىدۇ؛ يىرىك پىلان ۋە قۇرۇلۇش تۈرلىرىنىڭ سۇ بايلىقىنى دەلىللەش تۈزۈمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈش؛ سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپلەر، سۇ ئىشلىتىدىغان نۇقتىلىق ئورۇنلارغا بولغان سۇ ئىشلىتىش نورمىسىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، سۇ سەرپىياتى يۇقىرى تۈر قۇرۇلۇشلىرىنى قاتتىق تىزگىنلەش كېرەك.

第三十九条　国家统筹长江流域自然保护地体系建设。国务院和长江流域省级人民政府在长江流域重要典型生态系统的完整分布区、生态环境敏感区以及珍贵野生动植物天然集中分布区和重要栖息地、重要自然遗迹分布区等区域，依法设立国家公园、自然保护区、自然公园等自然保护地。

39-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ تەبىئىي مۇھاپىزەت يېرى سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش پىلانلايدۇ. گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى مۇھىم تىپىك ئېكولوگىيە سىستېمىسىنىڭ مۇكەممەل تارقىلىش رايونى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا سەزگۈر رايون، شۇنىڭدەك ئەتىۋارلىق ياۋايى ھايۋان، ئۆسۈملۈك تەبىئىي مەركەزلىك تارقىلىش رايونى ۋە مۇھىم ماكان، مۇھىم تەبىئىي خارابە تارقىلىش رايونى قاتارلىق رايونلاردا دۆلەت باغچىسى، تەبىئىي مۇھاپىزەت رايونى، تەبىئىي باغچە قاتارلىق تەبىئىي مۇھاپىزەت ئورۇنلىرىنى قانۇن بويىچە تەسىس قىلىدۇ.

第四十条　国务院和长江流域省级人民政府应当依法在长江流域重要生态区、生态状况脆弱区划定公益林，实施严格管理。国家对长江流域天然林实施严格保护，科学划定天然林保护重点区域。

40-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى قانۇن بويىچە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى مۇھىم ئېكولوگىيە رايونلىرى، ئېكولوگىيە ئەھۋالى ئاجىز رايونلاردا ئاممىۋى مەنپەئەت ئورمىنى ئايرىپ، قاتتىق باشقۇرۇشنى يولغا قويۇشى كېرەك. دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى تەبىئىي ئورمانلارنى قاتتىق قوغداشنى يولغا قويۇپ، تەبىئىي ئورمانلارنى قوغداشتىكى نۇقتىلىق رايونلارنى ئىلمىي بېكىتتى.

长江流域县级以上地方人民政府应当加强对长江流域草原资源的保护，对具有调节气候、涵养水源、保持水土、防风固沙等特殊作用的基本草原实施严格管理。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئوتلاق بايلىقىنى قوغداشنى كۈچەيتىپ، كىلىماتنى تەڭشەش، سۇ مەنبەسىنى ساقلاش، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، بوراندىن مۇداپىئەلىنىپ قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش قاتارلىق ئالاھىدە رولى بار ئاساسىي ئوتلاقلارنى قاتتىق باشقۇرۇشى كېرەك.

国务院林业和草原主管部门和长江流域省级人民政府林业和草原主管部门会同本级人民政府有关部门，根据不同生态区位、生态系统功能和生物多样性保护的需要，发布长江流域国家重要湿地、地方重要湿地名录及保护范围，加强对长江流域湿地的保护和管理，维护湿地生态功能和生物多样性。

گوۋۇيۈەننىڭ ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق مەسئۇل تارمىقى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق مەسئۇلى تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە، ئوخشاش بولمىغان ئېكولوگىيەلىك ئورۇن، ئېكولوگىيە سىستېمىسى فۇنكسىيەسى ۋە جانلىقلارنىڭ كۆپ خىللىقىنى قوغداش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا دۆلەتنىڭ مۇھىم سۇلۇق يېرى، يەرلىكنىڭ مۇھىم سۇلۇق يېرى تىزىملىكى ۋە ئۇنى قوغداش دائىرىسىنى ئېلان قىلىدۇ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇلۇق يەرنى قوغداش ۋە باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، سۇلۇق يەرنىڭ ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسى ۋە جانلىقلارنىڭ كۆپ خىللىقىنى قوغداش كېرەك.

第四十一条　国务院农业农村主管部门会同国务院有关部门和长江流域省级人民政府建立长江流域水生生物完整性指数评价体系，组织开展长江流域水生生物完整性评价，并将结果作为评估长江流域生态系统总体状况的重要依据。长江流域水生生物完整性指数应当与长江流域水环境质量标准相衔接。

41-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇكەممەللىك كۆرسەتكۈچىنى باھالاش سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدە سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇكەممەللىكىنى باھالاشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرىدۇ ھەمدە نەتىجىسىنى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسى ئومۇمىي ئەھۋالىنى باھالاشنىڭ مۇھىم ئاساسى قىلىدۇ. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇكەممەللىك كۆرسەتكۈچى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتىنىڭ سۈپەت ئۆلچىمى بىلەن جىپسىلىشىشى كېرەك.

第四十二条　国务院农业农村主管部门和长江流域县级以上地方人民政府应当制定长江流域珍贵、濒危水生野生动植物保护计划，对长江流域珍贵、濒危水生野生动植物实行重点保护。

42-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئەتىۋارلىق، يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان سۇدا ياشايدىغان ياۋايى ھايۋانات ۋە ئۆسۈملۈكلەرنى قوغداش پىلانىنى تۈزۈپ، چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى قىممەتلىك، يوقىلىش خەۋپىگە دۇچ كەلگەن سۇدا ياشايدىغان ياۋايى ھايۋان ۋە ئۆسۈملۈكلەرنى نۇقتىلىق قوغدىشى كېرەك.

国家鼓励有条件的单位开展对长江流域江豚、白鱀豚、白鲟、中华鲟、长江鲟、鯮、鲥、四川白甲鱼、川陕哲罗鲑、胭脂鱼、鳤、圆口铜鱼、多鳞白甲鱼、华鲮、鲈鲤和葛仙米、弧形藻、眼子菜、水菜花等水生野生动植物生境特征和种群动态的研究，建设人工繁育和科普教育基地，组织开展水生生物救护。

دۆلەت شارائىتى بار ئورۇنلارنىڭ چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا دېلفىنى، ئاق پالاقلىق دېلفىن، ئاق ئوسۇرقا بېلىقى، جۇڭخۇا ئوسۇرا بېلىقى، چاڭجياڭ بېلىقى، بېلىق بېلىق، سىچۇەن ئاق قوڭغۇزى، سىچۇەن-شەنشى جېلوگۈي بېلىقى، يەنجىيۈ بېلىقى، بېلىق، ياپىلاق تۇمشۇق مىس بېلىق، كۆپ قاسراقلىق ئاق قوڭغۇز، كاتىس بېلىقى، ئوكۇن بېلىقى ۋە گېشيەنمى، يايسىمان يۈسۈن، ياۋا زاغۇن، قىچا گۈلى قاتارلىق سۇدا ياشايدىغان ياۋايى ھايۋان، ئۆسۈملۈكلەرنى يېتىشتۈرۈشىگە ئىلھام بېرىدۇ. ھاياتلىق ئالاھىدىلىكى ۋە تۈر توپىنىڭ ھەرىكەت ھالىتىنى تەتقىق قىلىش، سۈنئىي كۆپەيتىش ۋە پەننى ئومۇملاشتۇرۇش تەربىيە بازىسى قۇرۇپ، سۇ جانلىقلىرىنى قۇتقۇزۇشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇش.

禁止在长江流域开放水域养殖、投放外来物种或者其他非本地物种种质资源。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئېچىۋېتىلگەن سۇ رايونىدا سىرتتىن كىرگەن تۈرلەر ياكى باشقا يەرلىكتە بولمىغان تۈرلەرنىڭ ئۇرۇق پىلازمىسى بايلىقىنى بېقىش، قويۇش مەنئى قىلىنىدۇ.

第四章　水污染防治

4-باب سۇ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第四十三条　国务院生态环境主管部门和长江流域地方各级人民政府应当采取有效措施，加大对长江流域的水污染防治、监管力度，预防、控制和减少水环境污染。

43-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش، نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش سالمىقىنى ئاشۇرۇپ، سۇ مۇھىتى بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى، تىزگىنلىشى ۋە ئۇنى ئازايتىشى كېرەك.

第四十四条　国务院生态环境主管部门负责制定长江流域水环境质量标准，对国家水环境质量标准中未作规定的项目可以补充规定；对国家水环境质量标准中已经规定的项目，可以作出更加严格的规定。制定长江流域水环境质量标准应当征求国务院有关部门和有关省级人民政府的意见。长江流域省级人民政府可以制定严于长江流域水环境质量标准的地方水环境质量标准，报国务院生态环境主管部门备案。

44-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىنى تۈزۈشكە مەسئۇل بولىدۇ، دۆلەتنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىدە بەلگىلەنمىگەن تۈرلەرگە قوشۇمچە بەلگىلىمە چىقارسا بولىدۇ؛ دۆلەتنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىدە بەلگىلەنگەن تۈرلەرگە قارىتا تېخىمۇ قاتتىق بەلگىلىمە چىقىرىشقا بولىدۇ. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىدىن پىكىر ئېلىش كېرەك. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىدىن قاتتىق بولغان يەرلىك سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئەنگە ئېلىشىغا يوللىسا بولىدۇ.

第四十五条　长江流域省级人民政府应当对没有国家水污染物排放标准的特色产业、特有污染物，或者国家有明确要求的特定水污染源或者水污染物，补充制定地方水污染物排放标准，报国务院生态环境主管部门备案。

45-ماددا چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمى بولمىغان خاس كەسىپلەر، خاس بۇلغىمىلار ياكى دۆلەتنىڭ ئېنىق تەلىپى بولغان سۇ بۇلغىمىسى مەنبەسى ياكى سۇ بۇلغىمىسى توغرىسىدا يەرلىك سۇ بۇلغىمىسى چىقىش ئۆلچىمىنى تولۇقلاپ تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

有下列情形之一的，长江流域省级人民政府应当制定严于国家水污染物排放标准的地方水污染物排放标准，报国务院生态环境主管部门备案：

تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىدىن قاتتىق بولغان يەرلىك سۇ بۇلغىمىسى چىقىش ئۆلچىمىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك :

（一）产业密集、水环境问题突出的；

( 1 ) كەسپى زىچ، سۇ مۇھىتى مەسىلىسى گەۋدىلىك بولغانلار؛

（二）现有水污染物排放标准不能满足所辖长江流域水环境质量要求的；

( 2 ) ھازىر بار بولغان سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمى تەۋەلىكىدىكى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت تەلىپىنى قاندۇرالمىسا؛

（三）流域或者区域水环境形势复杂，无法适用统一的水污染物排放标准的。

( 3 ) ۋادى ياكى رايوننىڭ سۇ مۇھىتى ۋەزىيىتى مۇرەككەپ بولۇپ، بىرلىككە كەلگەن سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىنى تەتبىقلىغىلى بولمىسا.

第四十六条　长江流域省级人民政府制定本行政区域的总磷污染控制方案，并组织实施。对磷矿、磷肥生产集中的长江干支流，有关省级人民政府应当制定更加严格的总磷排放管控要求，有效控制总磷排放总量。

46-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئومۇمىي فوسفوردىن بۇلغىنىشنى تىزگىنلەش لايىھەسىنى تۈزىدۇ ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ. فوسفور رۇدىسى، فوسفورلۇق ئوغۇت ئىشلەپچىقىرىش مەركەزلەشكەن چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول، تارماق ئېقىنلىرىغا قارىتا، مۇناسىۋەتلىك ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تېخىمۇ قاتتىق بولغان ئومۇمىي فوسفور قويۇپ بېرىشنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش تەلىپىنى تۈزۈپ، ئومۇمىي فوسفور چىقىرىپ بېرىش ئومۇمىي مىقدارىنى ئۈنۈملۈك تىزگىنلىشى كېرەك.

磷矿开采加工、磷肥和含磷农药制造等企业，应当按照排污许可要求，采取有效措施控制总磷排放浓度和排放总量；对排污口和周边环境进行总磷监测，依法公开监测信息。

فوسفور كېنىنى قېزىش، پىششىقلاش، فوسفورلۇق ئوغۇت ۋە فوسفورلۇق دېھقانچىلىق دورىلىرىنى ياساش كارخانىلىرى بۇلغىما چىقىرىش ئىجازىتى تەلىپىگە ئاساسەن، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، ئومۇمىي فوسفور چىقىرىش قويۇقلۇقى ۋە چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى كونترول قىلىشى كېرەك؛ بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزى ۋە ئەتراپتىكى مۇھىتنى ئومۇمىي فوسفور كۆزىتىپ ئۆلچەش، كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۇچۇرلىرىنى قانۇن بويىچە ئاشكارا ئاشكارىلاش.

第四十七条　长江流域县级以上地方人民政府应当统筹长江流域城乡污水集中处理设施及配套管网建设，并保障其正常运行，提高城乡污水收集处理能力。

47-ماددا چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى شەھەر-يېزا پاسكىنا سۈيىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسى ۋە يانداش تۇرۇبا تورى قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش پىلانلىشى ھەمدە ئۇنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىپ، شەھەر-يېزا كېرەكسىز سۈيىنى يىغىپ بىر تەرەپ قىلىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府应当组织对本行政区域的江河、湖泊排污口开展排查整治，明确责任主体，实施分类管理。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوندىكى دەريا، كۆللەرنىڭ بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزلىرىنى بىرمۇبىر تەكشۈرۈش، تۈزەشكە تەشكىللىشى، مەسئۇلىيەت سۇبيېكتىنى ئايدىڭلاشتۇرۇپ، تۈرگە ئايرىپ باشقۇرۇشى كېرەك.

在长江流域江河、湖泊新设、改设或者扩大排污口，应当按照国家有关规定报经有管辖权的生态环境主管部门或者长江流域生态环境监督管理机构同意。对未达到水质目标的水功能区，除污水集中处理设施排污口外，应当严格控制新设、改设或者扩大排污口。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى دەريا، كۆللەرنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىش ياكى كېڭەيتىشتە، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى چاڭجياڭ ۋادىسى ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىش كېرەك. سۇ سۈپىتى نىشانىغا يەتمىگەن سۇ فۇنكسىيەلىك رايونلىرىدا پاسكىنا سۇنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزىدىن باشقا، بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىش ياكى كېڭەيتىشنى قاتتىق تىزگىنلەش كېرەك.

第四十八条　国家加强长江流域农业面源污染防治。长江流域农业生产应当科学使用农业投入品，减少化肥、农药施用，推广有机肥使用，科学处置农用薄膜、农作物秸秆等农业废弃物。

48-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ يېزا ئىگىلىكىدىكى دائىرىلىك بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى كۈچەيتىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىشىدا يېزا ئىگىلىك سېلىنما بۇيۇملىرىنى ئىلمىي ئىشلىتىش، خىمىيەۋى ئوغۇت، دېھقانچىلىق دورىسى ئىشلىتىشنى ئازايتىش، ئورگانىك ئوغۇت ئىشلىتىشنى كېڭەيتىش، يېزا ئىگىلىكىدە ئىشلىتىلىدىغان سولياۋ يوپۇق، زىرائەت شاخ-شۇمبىسى قاتارلىق يېزا ئىگىلىك تاشلاندۇقلىرىنى ئىلمىي بىر تەرەپ قىلىش كېرەك.

第四十九条　禁止在长江流域河湖管理范围内倾倒、填埋、堆放、弃置、处理固体废物。长江流域县级以上地方人民政府应当加强对固体废物非法转移和倾倒的联防联控。

49-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا-كۆللەرنى باشقۇرۇش دائىرىسىدە قاتتىق تاشلاندۇقلارنى تۆكۈش، كۆمۈۋېتىش، دۆۋىلەپ قويۇش، تاشلىۋېتىش، بىر تەرەپ قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قاتتىق تاشلاندۇقنى قانۇنسىز يۆتكەش ۋە تۆكۈۋېتىشتە بىرلىشىپ ئالدىنى ئېلىش، بىرلىشىپ تىزگىنلەشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第五十条　长江流域县级以上地方人民政府应当组织对沿河湖垃圾填埋场、加油站、矿山、尾矿库、危险废物处置场、化工园区和化工项目等地下水重点污染源及周边地下水环境风险隐患开展调查评估，并采取相应风险防范和整治措施。

50-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى دەريا بويىدىكى كۆل ئەخلەت تىندۇرۇش مەيدانى، ماي قاچىلاش پونكىتى، كان، قالدۇق قېزىلمىلار ئامبىرى، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى بىر تەرەپ قىلىش مەيدانى، خىمىيە سانائىتى رايونى ۋە خىمىيە سانائىتى تۈرى قاتارلىق يەر ئاستى سۈيىنىڭ نۇقتىلىق مەنبەلىرى ھەم ئەتراپتىكى يەر ئاستى سۈيىنىڭ مۇھىت خەۋپ-خەتەر يوشۇرۇن خەۋپىنى تەكشۈرۈش-باھالاشنى تەشكىللىشى ھەمدە مۇناسىپ خەۋپ-خەتەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە تۈزەش تەدبىرى قوللىنىشى كېرەك.

第五十一条　国家建立长江流域危险货物运输船舶污染责任保险与财务担保相结合机制。具体办法由国务院交通运输主管部门会同国务院有关部门制定。

51-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى خەتەرلىك يۈك تىرانسپورت كېمە-پاراخوتلىرىنىڭ بۇلغىنىش جاۋابكارلىق سۇغۇرتىسى بىلەن مالىيە كېپىللىكىنى بىرلەشتۈرۈش مېخانىزمى بەرپا قىلىدۇ. كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

禁止在长江流域水上运输剧毒化学品和国家规定禁止通过内河运输的其他危险化学品。长江流域县级以上地方人民政府交通运输主管部门会同本级人民政府有关部门加强对长江流域危险化学品运输的管控。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ ئۈستىدە ئۆتكۈر زەھەرلىك خىمىيەۋى بۇيۇملارنى ۋە دۆلەت ئىچكى دەرياغا توشۇش مەنئى قىلىنىدىغان باشقا خەتەرلىك خىمىيەۋى بۇيۇملارنى توشۇش مەنئى قىلىنىدۇ. چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى خەتەرلىك خىمىيەۋى بۇيۇملارنى توشۇشنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەشنى كۈچەيتىدۇ.

第五章　生态环境修复

5-باب ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش

第五十二条　国家对长江流域生态系统实行自然恢复为主、自然恢复与人工修复相结合的系统治理。国务院自然资源主管部门会同国务院有关部门编制长江流域生态环境修复规划，组织实施重大生态环境修复工程，统筹推进长江流域各项生态环境修复工作。

52-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسىنى تەبىئىي ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى ئاساس قىلىش، تەبىئىي ئەسلىگە كەلتۈرۈش بىلەن سۈنئىي ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى بىرلەشتۈرۈپ سىستېمىلىق تۈزەيدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش يىرىك پىلانىنى تۈزىدۇ، مۇھىم، زور ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش قۇرۇلۇشىنى تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە دائىر تۈرلۈك خىزمەتلەرنى بىرتۇتاش پىلانلاپ ئالغا سىلجىتىدۇ.

第五十三条　国家对长江流域重点水域实行严格捕捞管理。在长江流域水生生物保护区全面禁止生产性捕捞；在国家规定的期限内，长江干流和重要支流、大型通江湖泊、长江河口规定区域等重点水域全面禁止天然渔业资源的生产性捕捞。具体办法由国务院农业农村主管部门会同国务院有关部门制定。

53-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى نۇقتىلىق سۇ رايونلىرىدا تۇتۇشنى قاتتىق باشقۇرىدۇ. چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ جانلىقلىرىنى قوغداش رايونىدا ئىشلەپچىقىرىش خاراكتېرلىك تۇتۇش ئومۇميۈزلۈك مەنئى قىلىنىدۇ؛ دۆلەت بەلگىلىگەن مۇددەت ئىچىدە، چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى ۋە مۇھىم تارماق ئېقىنى، چوڭ تىپتىكى دەريا-كۆللەر، چاڭجياڭ دەرياسى دەريا ئېغىزىدىكى بەلگىلەنگەن رايون قاتارلىق نۇقتىلىق سۇ دائىرىلىرىدە تەبىئىي بېلىقچىلىق بايلىقىنى ئىشلەپچىقىرىش خاراكتېرلىك تۇتۇش ئومۇميۈزلۈك مەنئى قىلىنىدۇ. كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

国务院农业农村主管部门会同国务院有关部门和长江流域省级人民政府加强长江流域禁捕执法工作，严厉查处电鱼、毒鱼、炸鱼等破坏渔业资源和生态环境的捕捞行为。

گوۋۇيۈەننىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا بېلىق تۇتۇشنى مەنئى قىلىش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى كۈچەيتىپ، توكلۇق بېلىق، زەھەرلىك بېلىق، پارتلاتقۇچ بېلىق قاتارلىق بېلىقچىلىق بايلىقى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا بۇزغۇنچىلىق قىلىدىغان تۇتۇش قىلمىشلىرىنى قاتتىق تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىدۇ.

长江流域县级以上地方人民政府应当按照国家有关规定做好长江流域重点水域退捕渔民的补偿、转产和社会保障工作。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى نۇقتىلىق سۇ رايونىدا بېلىق تۇتۇشتىن چېكىنگەن بېلىقچىلارغا تولۇقلىما بېرىش، مەھسۇلات مىقدارىنى ئۆزگەرتىش ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك.

长江流域其他水域禁捕、限捕管理办法由县级以上地方人民政府制定。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى باشقا سۇ رايونلىرىدا بېلىق تۇتۇشنى چەكلەش، تۇتۇشقا چەك قويۇشنى باشقۇرۇش چارىسىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۈزىدۇ.

第五十四条　国务院水行政主管部门会同国务院有关部门制定并组织实施长江干流和重要支流的河湖水系连通修复方案，长江流域省级人民政府制定并组织实施本行政区域的长江流域河湖水系连通修复方案，逐步改善长江流域河湖连通状况，恢复河湖生态流量，维护河湖水系生态功能。

54-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى ۋە مۇھىم تارماق ئېقىنلىرىدىكى دەريا-كۆل سۇ سىستېمىسىنى تۇتاشتۇرۇشنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش لايىھەسىنى تۈزىدۇ ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ، چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوندا چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى دەريا-كۆللەرنىڭ سۇ سىستېمىسىنى تۇتاشتۇرۇپ ئەسلىگە كەلتۈرۈش لايىھەسىنى تۈزۈپ ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويۇپ، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ دەريا-كۆللەرنى تۇتاشتۇرۇش ئەھۋالىنى تەدرىجىي ياخشىلاپ، دەريا-كۆللارنىڭ ئېكولوگىيەلىك ئېقىمىنى ئەسلىگە كەلتۈرىدۇ، دەريا-كۆل سۇ سىستېمىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسىنى قوغداش كېرەك.

第五十五条　国家长江流域协调机制统筹协调国务院自然资源、水行政、生态环境、住房和城乡建设、农业农村、交通运输、林业和草原等部门和长江流域省级人民政府制定长江流域河湖岸线修复规范，确定岸线修复指标。

55-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ ۋادىسى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق، سۇ مەمۇرىيىتى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، يېزا ئىگىلىكى-يېزا، قاتناش-تىرانسپورت، ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق تارمىقى قاتارلىق تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى دەريا-كۆل قىرغىقىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش قائىدىسىنى تۈزۈشىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ، قىرغاق لىنىيەسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش كۆرسەتكۈچىنى بېكىتىدۇ.

长江流域县级以上地方人民政府按照长江流域河湖岸线保护规划、修复规范和指标要求，制定并组织实施河湖岸线修复计划，保障自然岸线比例，恢复河湖岸线生态功能。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى دەريا-كۆل قىرغاق لىنىيەسىنى قوغداش يىرىك پىلانى، ئەسلىگە كەلتۈرۈش قائىدىسى ۋە كۆرسەتكۈچ تەلىپى بويىچە، دەريا-كۆل قىرغىقى لىنىيەسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش پىلانىنى تۈزۈپ ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويۇپ، تەبىئىي قىرغاق لىنىيەسىنىڭ نىسبىتىگە كاپالەتلىك قىلىپ، دەريا-كۆللەر قىرغاق لىنىيەسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسىنى ئەسلىگە كەلتۈرىدۇ.

禁止违法利用、占用长江流域河湖岸线。

چاڭجياڭ دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى دەريا، كۆل قىرغاق لىنىيەسىدىن قانۇنغا خىلاپ پايدىلىنىش، ئىگىلىۋېلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第五十六条　国务院有关部门会同长江流域有关省级人民政府加强对三峡库区、丹江口库区等重点库区消落区的生态环境保护和修复，因地制宜实施退耕还林还草还湿，禁止施用化肥、农药，科学调控水库水位，加强库区水土保持和地质灾害防治工作，保障消落区良好生态功能。

56-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى مۇناسىۋەتلىك ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىلەن بىرلىكتە سەنشيا ئامبار رايونى، دەنجياڭكوۋ ئامبار رايونى قاتارلىق نۇقتىلىق ئامبار رايونلىرىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى كۈچەيتىپ، تېرىلغۇدىن ئورمانغا، ئوتلاققا، سۇلۇق يەرگە قايتۇرۇشنى شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ يولغا قويىدۇ، خىمىيەۋى ئوغۇت، دېھقانچىلىق دورىسى ئىشلىتىشنى مەنئى قىلىدۇ، سۇ ئامبارلىرىنىڭ سۇ ئورنىنى ئىلمىي تەڭشەپ-تىزگىنلەپ، ئامبار رايونىدا سۇ-تۇپراقنى ساقلاش ۋە گېئو ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش خىزمىتىنى كۈچەيتىدۇ، ئىستېمال رايونىنىڭ ياخشى ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسىگە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.

第五十七条　长江流域县级以上地方人民政府林业和草原主管部门负责组织实施长江流域森林、草原、湿地修复计划，科学推进森林、草原、湿地修复工作，加大退化天然林、草原和受损湿地修复力度。

57-ماددا چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق مەسئۇل تارمىقى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ئورمان، ئوتلاق، سۇلۇق يەرنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش پىلانىنى تەشكىللەپ يولغا قويۇپ، ئورمان، ئوتلاق

第五十八条　国家加大对太湖、鄱阳湖、洞庭湖、巢湖、滇池等重点湖泊实施生态环境修复的支持力度。

58-ماددا دۆلەت تەيخۇ كۆلى، پوياڭخۇ كۆلى، دۇڭتىڭخۇ كۆلى، چاۋخۇ كۆلى، ديەنچى كۆلى قاتارلىق نۇقتىلىق كۆللەرنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى قوللاش سالمىقىنى ئاشۇرىدۇ.

长江流域县级以上地方人民政府应当组织开展富营养化湖泊的生态环境修复，采取调整产业布局规模、实施控制性水工程统一调度、生态补水、河湖连通等综合措施，改善和恢复湖泊生态系统的质量和功能；对氮磷浓度严重超标的湖泊，应当在影响湖泊水质的汇水区，采取措施削减化肥用量，禁止使用含磷洗涤剂，全面清理投饵、投肥养殖。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قۇۋۋەتلىك كۆللەرنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، كەسىپلەرنىڭ جايلىشىش كۆلىمىنى تەڭشەش، تىزگىنلەش خاراكتېرلىك سۇ قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇش، ئېكولوگىيەلىك سۇ تولۇقلاش، دەريا-كۆللەرنى تۇتاشتۇرۇش قاتارلىق ئۇنىۋېرسال تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، كۆلنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسىنىڭ سۈپىتى ۋە فۇنكسىيەسىنى ياخشىلىشى ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك؛ ئازوت، فوسفورنىڭ قويۇقلۇقى ئۆلچەمدىن ئېغىر دەرىجىدە ئېشىپ كەتكەن كۆللەرگە قارىتا، كۆل سۇ سۈپىتىگە تەسىر يەتكۈزىدىغان سۇ رايونىدا تەدبىر قوللىنىپ خىمىيەۋى ئوغۇت ئىشلىتىش مىقدارىنى ئازايتىش كېرەك، تەركىبىدە فوسفورلۇق يۇيۇش سۇيۇقلۇقى ئىشلىتىشنى مەنئى قىلىپ، يەمچۈك تاشلىنىدىغان، ئوغۇت سېلىپ بېقىلىدىغان باقمىچىلىقنى ئومۇميۈزلۈك تازىلاش كېرەك.

第五十九条　国务院林业和草原、农业农村主管部门应当对长江流域数量急剧下降或者极度濒危的野生动植物和受到严重破坏的栖息地、天然集中分布区、破碎化的典型生态系统制定修复方案和行动计划，修建迁地保护设施，建立野生动植物遗传资源基因库，进行抢救性修复。

59-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق، يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ سانى جىددىي تۆۋەنلەپ كەتكەن ياكى ئىنتايىن يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان ياۋايى ھايۋان، ئۆسۈملۈك ۋە ئېغىر بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىغان ماكان، تەبىئىي مەركەزلىك تارقالغان رايون، پارچىلىنىپ كەتكەن تىپىك ئېكولوگىيە سىستېمىسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش لايىھەسى ۋە ھەرىكەت پىلانى تۈزۈشى، كۆچۈرۈش بويىچە قوغداش ئەسلىھەسى قۇرۇشى، ياۋايى ھايۋان ۋە ئۆسۈملۈك ئىرسىيەت بايلىقى گېن ئامبىرى قۇرۇشى كېرەك، قۇتقۇزۇش خاراكتېرلىك ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئېلىپ بارىدۇ.

在长江流域水生生物产卵场、索饵场、越冬场和洄游通道等重要栖息地应当实施生态环境修复和其他保护措施。对鱼类等水生生物洄游产生阻隔的涉水工程应当结合实际采取建设过鱼设施、河湖连通、生态调度、灌江纳苗、基因保存、增殖放流、人工繁育等多种措施，充分满足水生生物的生态需求。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ جانلىقلىرى تۇخۇم ئىشلەپچىقىرىش مەيدانى، يەم بېرىش مەيدانى، قىشتىن ئۆتۈش مەيدانى ۋە يۆتكىلىش يولى قاتارلىق مۇھىم تۇرالغۇلاردا ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە باشقا قوغداش تەدبىرلىرىنى يولغا قويۇش كېرەك. بېلىق تۈرلىرى قاتارلىق سۇ جانلىقلىرىنىڭ يۆتكىلىشىدىن توسالغۇ بولىدىغان سۇغا چېتىشلىق قۇرۇلۇشلاردا ئەمەلىيەتكە بىرلەشتۈرۈپ بېلىق بېقىش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش، دەريا-كۆللەرنى تۇتاشتۇرۇش، ئېكولوگىيەلىك ئورۇنلاشتۇرۇش، دەريانى سۇغىرىپ مايسا قوبۇل قىلىش، گېننى ساقلاش، كۆپەيتىش-قويۇپ بېرىش، سۈنئىي كۆپەيتىش-كۆپەيتىش قاتارلىق كۆپ خىل تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، سۇ جانلىقلىرىنىڭ ئېكولوگىيە ئېھتىياجىنى تولۇق قاندۇرۇش كېرەك.

第六十条　国务院水行政主管部门会同国务院有关部门和长江河口所在地人民政府按照陆海统筹、河海联动的要求，制定实施长江河口生态环境修复和其他保护措施方案，加强对水、沙、盐、潮滩、生物种群的综合监测，采取有效措施防止海水入侵和倒灌，维护长江河口良好生态功能。

60-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ دەريا ئېغىزى تۇرۇشلۇق جايدىكى خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە قۇرۇقلۇق بىلەن دېڭىزنى بىرتۇتاش پىلانلاش، دەريا-دېڭىز ھەمتۈرتكە بولۇش تەلىپى بويىچە، چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ دەريا ئېغىزىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە باشقا قوغداش تەدبىرى لايىھەسىنى تۈزۈپ يولغا قويۇپ، سۇ، قۇم، تۇز، دېڭىز دولقۇنى ساھىلى، جانلىقلار تۈر توپىنى ئۇنىۋېرسال كۆزىتىپ ئۆلچەشنى كۈچەيتىدۇ، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ دېڭىز سۈيىنىڭ قۇيۇلۇشى ۋە تەتۈر سۇغىرىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىپ، چاڭجياڭ دەرياسى دەريا ئېغىزىنىڭ ياخشى ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسىنى قوغداش كېرەك.

第六十一条　长江流域水土流失重点预防区和重点治理区的县级以上地方人民政府应当采取措施，防治水土流失。生态保护红线范围内的水土流失地块，以自然恢复为主，按照规定有计划地实施退耕还林还草还湿；划入自然保护地核心保护区的永久基本农田，依法有序退出并予以补划。

61-ماددا چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى سۇ-تۇپراق ئېقىپ كېتىشنىڭ نۇقتىلىق ئالدىنى ئېلىش رايونى ۋە نۇقتىلىق تۈزەش رايونىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەدبىر قوللىنىپ، سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى ۋە ئۇنى تىزگىنلىشى كېرەك. ئېكولوگىيەنى قوغداش قىزىل سىزىقى دائىرىسىدىكى سۇ-تۇپراق ئېقىپ كەتكەن يەرلەردە تەبىئىي ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئاساس قىلىنىپ، بەلگىلىمە بويىچە تېرىلغۇدىن ئورمانغا، ئوتلاققا، سۇلۇق يەرگە قايتۇرۇش پىلانلىق يولغا قويۇلىدۇ؛ تەبىئىي مۇھاپىزەت يېرىدىكى يادرولۇق مۇھاپىزەت رايونىغا كىرگۈزۈلىدىغان مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىزلار قانۇن بويىچە تەرتىپلىك چېكىندۈرۈلىدۇ ھەمدە تولۇقلاپ بېرىلىدۇ.

禁止在长江流域水土流失严重、生态脆弱的区域开展可能造成水土流失的生产建设活动。确因国家发展战略和国计民生需要建设的，应当经科学论证，并依法办理审批手续。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىشى ئېغىر، ئېكولوگىيەسى ئاجىز رايونلاردا سۇ-تۇپراقنىڭ قېچىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولغان ئىشلەپچىقىرىش قۇرۇلۇش پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ. ھەقىقەتەن دۆلەتنىڭ تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسى ۋە دۆلەت ئىقتىسادى ۋە خەلق تۇرمۇشى ئېھتىياجى بىلەن قۇرۇلۇش قىلىشقا توغرا كەلسە، ئىلمىي دەلىللەش ھەمدە قانۇن بويىچە تەستىقلىتىش رەسمىيىتى بېجىرىش كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府应当对石漠化的土地因地制宜采取综合治理措施，修复生态系统，防止土地石漠化蔓延。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى چۆللىشىپ كەتكەن يەرگە شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ھەر تەرەپلىمە تۈزەش تەدبىرى قوللىنىپ، ئېكولوگىيە سىستېمىسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ، يەرنىڭ تاشلىشىپ يامراپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

第六十二条　长江流域县级以上地方人民政府应当因地制宜采取消除地质灾害隐患、土地复垦、恢复植被、防治污染等措施，加快历史遗留矿山生态环境修复工作，并加强对在建和运行中矿山的监督管理，督促采矿权人切实履行矿山污染防治和生态环境修复责任。

62-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ گېئو ئاپەت يوشۇرۇن خەۋپىنى تۈگىتىش، يەرنى قايتا ئۆزلەشتۈرۈش، يېپىنچا ئۆسۈملۈكلەرنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، تارىختىن قېپقالغان كانلارنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش خىزمىتىنى تېزلىتىشى ھەمدە قۇرۇلۇۋاتقان ۋە يۈرۈشۈۋاتقان كانلارنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك، كان ئېچىش ھوقۇقدارىنىڭ كان بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى ھەقىقىي ئادا قىلىشىغا ھەيدەكچىلىك قىلىنىدۇ.

第六十三条　长江流域中下游地区县级以上地方人民政府应当因地制宜在项目、资金、人才、管理等方面，对长江流域江河源头和上游地区实施生态环境修复和其他保护措施给予支持，提升长江流域生态脆弱区实施生态环境修复和其他保护措施的能力。

63-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئوتتۇرا، تۆۋەن ئېقىنىدىكى رايونلاردىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ، تۈر، مەبلەغ، ئىختىساسلىقلار، باشقۇرۇش قاتارلىق جەھەتلەردە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا مەنبەسى ۋە يۇقىرى ئېقىندىكى رايونلارغا ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە باشقا ئاسراش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشقا مەدەت بېرىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ئېكولوگىيەسى ئاجىز رايونلاردا ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئەسلىگە كېلىش ۋە باشقا قوغداش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

国家按照政策支持、企业和社会参与、市场化运作的原则，鼓励社会资本投入长江流域生态环境修复。

دۆلەت سىياسەت جەھەتتىن قوللاش، كارخانا ۋە جەمئىيەت قاتنىشىش، بازارلاشتۇرۇپ يۈرۈشتۈرۈش پىرىنسىپى بويىچە، ئىجتىمائىي كاپىتالنىڭ چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە ئاتلىنىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

第六章　绿色发展

6-باب يېشىل تەرەققىيات

第六十四条　国务院有关部门和长江流域地方各级人民政府应当按照长江流域发展规划、国土空间规划的要求，调整产业结构，优化产业布局，推进长江流域绿色发展。

64-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ تەرەققىيات يىرىك پىلانى ۋە زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىنىڭ تەلىپى بويىچە، كەسىپ قۇرۇلمىسىنى تەڭشەپ، كەسىپلەرنىڭ جايلىشىشىنى ئەلالاشتۇرۇپ، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ يېشىل تەرەققىياتىنى ئالغا سۈرۈشى كېرەك.

第六十五条　国务院和长江流域地方各级人民政府及其有关部门应当协同推进乡村振兴战略和新型城镇化战略的实施，统筹城乡基础设施建设和产业发展，建立健全全民覆盖、普惠共享、城乡一体的基本公共服务体系，促进长江流域城乡融合发展。

65-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى يېزا-كەنتلەرنى گۈللەندۈرۈش ئىستراتېگىيەسى ۋە يېڭىچە شەھەر-بازارلاشتۇرۇش ئىستراتېگىيەسىنىڭ يولغا قويۇلۇشىنى ماس ئالغا سۈرۈپ، شەھەر-يېزا ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى ۋە كەسىپ تەرەققىياتىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، ئومۇمىي خەلقنى قاپلىغان، ئومۇمىي مەنپەئەتدار بولىدىغان، ئورتاق بەھرىمەن بولىدىغان، شەھەر-يېزىلار بىر گەۋدىلەشكەن ئاساسىي ئاممىۋى مۇلازىمەت سىستېمىسىنى بەرپا قىلىپ، تاكامۇللاشتۇرۇپ، چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى شەھەر-يېزىلارنىڭ يۇغۇرما تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك.

第六十六条　长江流域县级以上地方人民政府应当推动钢铁、石油、化工、有色金属、建材、船舶等产业升级改造，提升技术装备水平；推动造纸、制革、电镀、印染、有色金属、农药、氮肥、焦化、原料药制造等企业实施清洁化改造。企业应当通过技术创新减少资源消耗和污染物排放。

66-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى پولات-تۆمۈر، نېفىت، خىمىيە سانائىتى، رەڭلىك مېتال، قۇرۇلۇش ماتېرىيالى، كېمە-پاراخوت قاتارلىق كەسىپلەرنىڭ دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش ۋە ئۆزگەرتىشكە تۈرتكە بولۇپ، تېخنىكىلىق جابدۇق سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك؛ قەغەز ياساش، خۇرۇم ئىشلەش، ئېلېكتىر بىلەن ھەل بېرىش، گۈل بېسىش-بوياش، رەڭلىك مېتال، دېھقانچىلىق دورىسى، ئازوتلۇق ئوغۇت، كوكسلاش، خام ماتېرىيال دورىلىرى ياساش قاتارلىق كارخانىلارنى پاكىزلاشتۇرۇش بويىچە ئۆزگەرتىشنى يولغا قويۇشقا تۈرتكە بولۇندى. كارخانىلار تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش ئارقىلىق بايلىق سەرپىياتى ۋە بۇلغىما چىقىرىشنى ئازايتىشى كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府应当采取措施加快重点地区危险化学品生产企业搬迁改造。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى تەدبىر قوللىنىپ، نۇقتىلىق رايونلاردىكى خەتەرلىك خىمىيەۋى بۇيۇم ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرىنى كۆچۈرۈش، ئۆزگەرتىشنى تېزلىتىشى كېرەك.

第六十七条　国务院有关部门会同长江流域省级人民政府建立开发区绿色发展评估机制，并组织对各类开发区的资源能源节约集约利用、生态环境保护等情况开展定期评估。

67-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىلەن بىرلىكتە تەرەققىيات رايونلىرىنىڭ يېشىل تەرەققىياتىنى باھالاش مېخانىزمى ئورنىتىدۇ ھەمدە تۈرلۈك تەرەققىيات رايونلىرىنىڭ بايلىق، ئېنېرگىيەدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش قاتارلىق ئەھۋاللىرىنى قەرەللىك باھالاشقا تەشكىللەيدۇ.

长江流域县级以上地方人民政府应当根据评估结果对开发区产业产品、节能减排措施等进行优化调整。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى باھالاش نەتىجىسىگە ئاساسەن، تەرەققىيات رايونىنىڭ كەسىپ مەھسۇلاتى، ئېنېرگىيە تېجەش، بۇلغىما ئازايتىش تەدبىرى قاتارلىقلارنى ئەلالاشتۇرۇشى، تەڭشىشى كېرەك.

第六十八条　国家鼓励和支持在长江流域实施重点行业和重点用水单位节水技术改造，提高水资源利用效率。

68-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا نۇقتىلىق ساھەلەر ۋە نۇقتىلىق سۇ ئىشلەتكۈچى ئورۇنلارنىڭ سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى ئۆزگەرتىشىگە ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، سۇ بايلىقىدىن پايدىلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرىدۇ.

长江流域县级以上地方人民政府应当加强节水型城市和节水型园区建设，促进节水型行业产业和企业发展，并加快建设雨水自然积存、自然渗透、自然净化的海绵城市。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى سۇ تېجەش تىپىدىكى شەھەر ۋە سۇ تېجەش تىپىدىكى باغچە رايونى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، سۇ تېجەش تىپىدىكى ساھە، كەسىپلەر ۋە كارخانىلارنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشى ھەمدە يامغۇر سۈيى تەبىئىي يىغىلىدىغان، تەبىئىي سىڭىدىغان، تەبىئىي ساپلاشقان بۇلۇت شەھەر قۇرۇشنى تېزلىتىشى كېرەك.

第六十九条　长江流域县级以上地方人民政府应当按照绿色发展的要求，统筹规划、建设与管理，提升城乡人居环境质量，建设美丽城镇和美丽乡村。

69-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يېشىل تەرەققىيات تەلىپى بويىچە بىرتۇتاش پىلانلاپ، قۇرۇپ ۋە باشقۇرۇپ، شەھەر-يېزىلارنىڭ ياشاش مۇھىت سۈپىتىنى ئۆستۈرۈپ، گۈزەل شەھەر-بازار ۋە گۈزەل يېزا-كەنت قۇرۇپ چىقىشى كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府应当按照生态、环保、经济、实用的原则因地制宜组织实施厕所改造。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئېكولوگىيە ئاسراش، تېجەشلىك بولۇش، ئەمەلىي قوللىنىش پىرىنسىپى بويىچە ھاجەتخانىنى ئۆزگەرتىشكە شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ تەشكىللەپ يولغا قويۇشى كېرەك.

国务院有关部门和长江流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当加强对城市新区、各类开发区等使用建筑材料的管理，鼓励使用节能环保、性能高的建筑材料，建设地下综合管廊和管网。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى شەھەر يېڭى رايونى، تۈرلۈك تەرەققىيات رايونلىرى قاتارلىقلارغا ئىشلىتىلىدىغان قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئېنېرگىيە تېجەيدىغان، مۇھىت ئاسرايدىغان، ئىقتىدارى يۇقىرى قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرىنى ئىشلىتىشكە ئىلھام بېرىشى، يەر ئاستى ئۇنىۋېرسال تۇرۇبا كارىدورى ۋە تۇرۇبا تورى قۇرۇشى كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府应当建设废弃土石渣综合利用信息平台，加强对生产建设活动废弃土石渣收集、清运、集中堆放的管理，鼓励开展综合利用。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تاشلاندۇق تاش-شېغىلدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش ئۇچۇر سۇپىسى قۇرۇپ، ئىشلەپچىقىرىش، قۇرۇلۇش پائالىيىتىدىكى تاشلاندۇق تاش-توپا داشقاللىرىنى يىغىش، تازىلاپ توشۇش، مەركەزلىك دۆۋىلەپ قويۇشنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام بېرىشى كېرەك.

第七十条　长江流域县级以上地方人民政府应当编制并组织实施养殖水域滩涂规划，合理划定禁养区、限养区、养殖区，科学确定养殖规模和养殖密度；强化水产养殖投入品管理，指导和规范水产养殖、增殖活动。

70-ماددا چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى باقمىچىلىق رايونى ساھىل يىرىك پىلانىنى تۈزۈشى ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويۇشى، بېقىش مەنئى قىلىنغان رايون، بېقىشقا چەك قويۇلغان رايون، باقمىچىلىق رايونىنى مۇۋاپىق ئايرىپ، باقمىچىلىق كۆلىمى ۋە باقمىچىلىق زىچلىقىنى ئىلمىي بېكىتىشى كېرەك؛ سۇ مەھسۇلاتلىرى باقمىچىلىق سېلىنما مەھسۇلاتلىرىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، سۇ مەھسۇلاتلىرى باقمىچىلىقى، كۆپىيىش پائالىيىتىگە يېتەكچىلىك قىلىدۇ ۋە ئۇنى قېلىپلاشتۇرىدۇ.

第七十一条　国家加强长江流域综合立体交通体系建设，完善港口、航道等水运基础设施，推动交通设施互联互通，实现水陆有机衔接、江海直达联运，提升长江黄金水道功能。

71-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ئېقىن رايونىنىڭ ئۇنىۋېرسال ئىستېرېئولۇق قاتناش سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، پورت، سۇ يولى قاتارلىق سۇ تىرانسپورت ئۇل ئەسلىھەلىرىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، قاتناش ئەسلىھەلىرىنى ئۆزئارا تۇتاشتۇرۇش، ئۆزئارا راۋانلاشتۇرۇشقا تۈرتكە بولۇپ، سۇ، قۇرۇقلۇقنى ئورگانىك جىپسىلاشتۇرۇش، دەريا-دېڭىزنى بىۋاسىتە ئۇلاپ توشۇشنى ئىشقا ئاشۇرۇپ، چاڭجياڭ دەرياسى ئالتۇن سۇ يولىنىڭ ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

第七十二条　长江流域县级以上地方人民政府应当统筹建设船舶污染物接收转运处置设施、船舶液化天然气加注站，制定港口岸电设施、船舶受电设施建设和改造计划，并组织实施。具备岸电使用条件的船舶靠港应当按照国家有关规定使用岸电，但使用清洁能源的除外。

72-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى كېمە-پاراخوتلاردىكى بۇلغىمىنى قوبۇل قىلىش، يۆتكەپ توشۇش، بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسى، كېمە-پاراخوتلاردا سۇيۇقلاندۇرۇلغان تەبىئىي گاز قاچىلاش پونكىتىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ قۇرۇشى، پورت قىرغىقى توك ئەسلىھەلىرى، كېمە-كېمىلەرنىڭ توك قوبۇل قىلىش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش ۋە ئۆزگەرتىش پىلانىنى تۈزۈشى ھەمدە تەشكىللەپ يولغا قويۇشى كېرەك. قىرغاق توكى ئىشلىتىش شارائىتىنى ھازىرلىغان كېمە-پاراخوتلار پورتقا يېقىنلاشقاندا دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە قىرغاق توكى ئىشلىتىشى كېرەك، لېكىن پاكىز ئېنېرگىيە ئىشلەتكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

第七十三条　国务院和长江流域县级以上地方人民政府对长江流域港口、航道和船舶升级改造，液化天然气动力船舶等清洁能源或者新能源动力船舶建造，港口绿色设计等按照规定给予资金支持或者政策扶持。

73-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى پورت، سۇ يولى ۋە كېمە-پاراخوتلارنىڭ دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈپ ئۆزگەرتىش، سۇيۇقلاندۇرۇلغان تەبىئىي گاز ئېنېرگىيەلىك كېمە-پاراخوت قاتارلىق پاكىز ئېنېرگىيەلىك ياكى يېڭى ئېنېرگىيەلىك كېمە-پاراخوتلارنى ياساش، پورتنى يېشىل لايىھەلەش قاتارلىقلارنى بەلگىلىمە بويىچە مەبلەغ مەدىتى ياكى سىياسەت جەھەتتىن يۆلەيدۇ.

国务院和长江流域县级以上地方人民政府对长江流域港口岸电设施、船舶受电设施的改造和使用按照规定给予资金补贴、电价优惠等政策扶持。

گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى پورتلارنىڭ قىرغاق ئېلېكتىر ئەسلىھەلىرى، كېمە-پاراخوتلارنىڭ توك قوبۇل قىلىش ئەسلىھەلىرىنى ئۆزگەرتىش ۋە ئىشلىتىشكە بەلگىلىمە بويىچە مەبلەغ تولۇقلىمىسى بېرىش، توك باھاسىدا ئېتىبار بېرىش قاتارلىق سىياسەتلەر ئارقىلىق مەدەت بېرىدۇ.

第七十四条　长江流域地方各级人民政府加强对城乡居民绿色消费的宣传教育，并采取有效措施，支持、引导居民绿色消费。

74-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شەھەر-يېزا ئاھالىسىگە يېشىل ئىستېمال تەشۋىق-تەربىيەسىنى كۈچەيتىدۇ ھەمدە ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، ئاھالىنىڭ يېشىل ئىستېمال قىلىشىنى قوللايدۇ ۋە يېتەكلەيدۇ.

长江流域地方各级人民政府按照系统推进、广泛参与、突出重点、分类施策的原则，采取回收押金、限制使用易污染不易降解塑料用品、绿色设计、发展公共交通等措施，提倡简约适度、绿色低碳的生活方式。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى سىستېمىلىق ئالغا سىلجىتىش، كەڭ دائىرىدە قاتنىشىش، مۇھىم نۇقتىنى گەۋدىلەندۈرۈش، تۈرگە ئايرىپ تەدبىر قوللىنىش پىرىنسىپى بويىچە، زاكالەت پۇلى يىغىۋېلىش، ئاسان بۇلغىنىدىغان، ئاسان پارچىلىنىدىغان سولياۋ بۇيۇملارنى ئىشلىتىشكە چەك قويۇش، يېشىل لايىھەلەش، ئاممىۋى قاتناشنى تەرەققىي قىلدۇرۇش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ئاددىي، مۇۋاپىق، يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق تۇرمۇش ئۇسۇلىنى تەشەببۇس قىلىدۇ.

第七章　保障与监督

7-باب كاپالەتلەندۈرۈش ۋە نازارەت قىلىش

第七十五条　国务院和长江流域县级以上地方人民政府应当加大长江流域生态环境保护和修复的财政投入。

75-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئاسراش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش مالىيە سېلىنمىسىنى ئاشۇرۇشى كېرەك.

国务院和长江流域省级人民政府按照中央与地方财政事权和支出责任划分原则，专项安排长江流域生态环境保护资金，用于长江流域生态环境保护和修复。国务院自然资源主管部门会同国务院财政、生态环境等有关部门制定合理利用社会资金促进长江流域生态环境修复的政策措施。

گوۋۇيۈەن ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى مەركەز مالىيەسى بىلەن يەرلىك مالىيەنىڭ ئىش ھوقۇقى ۋە چىقىم مەسئۇلىيىتىنى ئايرىش پىرىنسىپى بويىچە، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداشقا مەخسۇس مەبلەغ ئورۇنلاشتۇرۇپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە ئىشلىتىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە جەمئىيەت مەبلىغىدىن مۇۋاپىق پايدىلىنىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە تۈرتكە بولىدىغان سىياسەت-تەدبىرلەرنى تۈزىدۇ.

国家鼓励和支持长江流域生态环境保护和修复等方面的科学技术研究开发和推广应用。

دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش قاتارلىق جەھەتلەردىكى پەن-تېخنىكا تەتقىقاتىنى يارىتىش ۋە كېڭەيتىپ قوللىنىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

国家鼓励金融机构发展绿色信贷、绿色债券、绿色保险等金融产品，为长江流域生态环境保护和绿色发展提供金融支持。

دۆلەت پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىنىڭ يېشىل كىرېدىت، يېشىل زايوم، يېشىل سۇغۇرتا قاتارلىق پۇل مۇئامىلە مەھسۇلاتلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا ئىلھام بېرىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى ئاسراش ۋە يېشىل تەرەققىياتىنى پۇل مۇئامىلە مەدىتى بىلەن تەمىنلەيدۇ.

第七十六条　国家建立长江流域生态保护补偿制度。

76-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش تولۇقلىمىسى تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ.

国家加大财政转移支付力度，对长江干流及重要支流源头和上游的水源涵养地等生态功能重要区域予以补偿。具体办法由国务院财政部门会同国务院有关部门制定。

دۆلەت مالىيە يۆتكىمە چىقىم سالمىقىنى زورايتىپ، چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، مۇھىم تارماق ئېقىن مەنبەسى ۋە يۇقىرى ئېقىندىكى سۇ مەنبەسىنى ساقلاش ئورنى قاتارلىق ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسى مۇھىم رايونلارغا تولۇقلىما بېرىدۇ. كونكرېت چارىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

国家鼓励长江流域上下游、左右岸、干支流地方人民政府之间开展横向生态保护补偿。

دۆلەت چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن ئېقىنى، ئوڭ-سول قىرغىقى، غول-تارماق ئېقىنىدىكى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئارا توغرا يۆنىلىشلىك ئېكولوگىيەنى قوغداش تولۇقلىمىسىنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ.

国家鼓励社会资金建立市场化运作的长江流域生态保护补偿基金；鼓励相关主体之间采取自愿协商等方式开展生态保护补偿。

دۆلەت جەمئىيەت مەبلىغىنىڭ بازارلاشتۇرۇپ يۈرۈشتۈرۈلىدىغان چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش تولۇقلىما فوندى تەسىس قىلىشىغا ئىلھام بېرىدۇ؛ ئالاقىدار سۇبيېكتلار ئۆزئارا ئىختىيارىي كېڭىشىش قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللىنىپ ئېكولوگىيەنى قوغداش تولۇقلىمىسىنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام بېرىلىدۇ.

第七十七条　国家加强长江流域司法保障建设，鼓励有关单位为长江流域生态环境保护提供法律服务。

77-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ قانۇن يۈرگۈزۈش كاپالىتى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلارنى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراشقا قانۇن مۇلازىمىتى قىلىشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ.

长江流域各级行政执法机关、人民法院、人民检察院在依法查处长江保护违法行为或者办理相关案件过程中，发现存在涉嫌犯罪行为的，应当将犯罪线索移送具有侦查、调查职权的机关。

چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ھەر دەرىجىلىك مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئورگانلار، خەلق سوت مەھكىمىلىرى، خەلق تەپتىش مەھكىمىلىرى چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداشتىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىش ياكى مۇناسىۋەتلىك دېلولارنى بېجىرىش جەريانىدا، جىنايەتكە چېتىشلىق قىلمىشنىڭ بارلىقىنى بايقىسا، جىنايەت يىپ ئۇچىنى تەھقىقلەش، تەكشۈرۈش خىزمەت ھوقۇقىغا ئىگە ئورگانغا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

第七十八条　国家实行长江流域生态环境保护责任制和考核评价制度。上级人民政府应当对下级人民政府生态环境保护和修复目标完成情况等进行考核。

78-ماددا دۆلەت چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش مەسئۇلىيەت تۈزۈمى ۋە سىناش-باھالاش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۆۋەن دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش نىشانىنىڭ ئورۇندىلىش ئەھۋالى قاتارلىقلارنى باھالىشى كېرەك.

第七十九条　国务院有关部门和长江流域县级以上地方人民政府有关部门应当依照本法规定和职责分工，对长江流域各类保护、开发、建设活动进行监督检查，依法查处破坏长江流域自然资源、污染长江流域环境、损害长江流域生态系统等违法行为。

79-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە ۋە مەسئۇلىيەت ئىش تەقسىماتى بويىچە، چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى تۈرلۈك قوغداش، ئېچىش، قۇرۇش پائالىيەتلىرىنى نازارەت قىلىدۇ، تەكشۈرىدۇ، چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ تەبىئىي بايلىقىغا بۇزغۇنچىلىق قىلىش، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ مۇھىتىنى بۇلغاش، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا زىيان يەتكۈزۈش قاتارلىق قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىدۇ.

公民、法人和非法人组织有权依法获取长江流域生态环境保护相关信息，举报和控告破坏长江流域自然资源、污染长江流域环境、损害长江流域生态系统等违法行为。

پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە قانۇنىي ئىگە ئەمەس تەشكىلاتلار چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداشقا مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارغا قانۇن بويىچە ئېرىشىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى تەبىئىي بايلىققا بۇزغۇنچىلىق قىلىش، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسى مۇھىتىنى بۇلغاش، چاڭجياڭ دەرياسى جىلغىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا زىيان يەتكۈزۈش قاتارلىق قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى پاش قىلىش ۋە ئەرز-شىكايەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

国务院有关部门和长江流域地方各级人民政府及其有关部门应当依法公开长江流域生态环境保护相关信息，完善公众参与程序，为公民、法人和非法人组织参与和监督长江流域生态环境保护提供便利。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداشقا مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى قانۇن بويىچە ئاشكارىلاپ، ئاممىنىڭ قاتنىشىش تەرتىپىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە قانۇنىي ئىگە ئەمەس تەشكىلاتلارنىڭ چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداشقا قاتنىشىشى ۋە نازارەت قىلىشىغا قولايلىق يارىتىپ بېرىشى كېرەك.

第八十条　国务院有关部门和长江流域地方各级人民政府及其有关部门对长江流域跨行政区域、生态敏感区域和生态环境违法案件高发区域以及重大违法案件，依法开展联合执法。

80-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا مەمۇرىي رايون ھالقىغان، ئېكولوگىيەلىك سەزگۈر رايونلار ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتقا دائىر قانۇنغا خىلاپ دېلولار كۆپ يۈز بېرىدىغان رايونلار، شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ ئېغىر، زور دېلولارغا قارىتا بىرلەشمە قانۇن ئىجرا قىلىشنى قانۇن بويىچە قانات يايدۇرىدۇ.

第八十一条　国务院有关部门和长江流域省级人民政府对长江保护工作不力、问题突出、群众反映集中的地区，可以约谈所在地区县级以上地方人民政府及其有关部门主要负责人，要求其采取措施及时整改。

81-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چاڭجياڭ دەرياسىنى قوغداش خىزمىتىگە كۈچىمىگەن، مەسىلىلەر گەۋدىلىك، ئاممىنىڭ ئىنكاسى مەركەزلەشكەن رايونلارغا قارىتا، تۇرۇشلۇق رايوندىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرىنى چاقىرتىپ سۆزلىشىپ، ئۇلاردىن تەدبىر قوللىنىپ ۋاقتىدا تۈزىتىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.

第八十二条　国务院应当定期向全国人民代表大会常务委员会报告长江流域生态环境状况及保护和修复工作等情况。

82-ماددا گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئەھۋالى ۋە ئۇنى ئاسراش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش خىزمىتى قاتارلىق ئەھۋاللارنى قەرەللىك دوكلات قىلىشى كېرەك.

长江流域县级以上地方人民政府应当定期向本级人民代表大会或者其常务委员会报告本级人民政府长江流域生态环境保护和修复工作等情况。

چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتىغا شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى چاڭجياڭ ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش خىزمىتى قاتارلىق ئەھۋاللارنى قەرەللىك دوكلات قىلىشى كېرەك.

第八章　法律责任

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第八十三条　国务院有关部门和长江流域地方各级人民政府及其有关部门违反本法规定，有下列行为之一的，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员依法给予警告、记过、记大过或者降级处分；造成严重后果的，给予撤职或者开除处分，其主要负责人应当引咎辞职：

83-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىدىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە ئاگاھلاندۇرۇش، گۇناھ يېزىش، چوڭ گۇناھ يېزىش ياكى دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش جازاسى بېرىلىدۇ؛ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارغا ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش ياكى خىزمەتتىن ھەيدەش جازاسى بېرىلىدۇ، ئۇلارنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى ئەيىبنى بوينىغا ئېلىپ ئىستېپا بېرىشى كېرەك :

（一）不符合行政许可条件准予行政许可的；

( 1 ) مەمۇرىي ئىجازەت شەرتىگە ئۇيغۇن كەلمەي تۇرۇپ مەمۇرىي ئىجازەت بېرىشكە رۇخسەت قىلغانلار؛

（二）依法应当作出责令停业、关闭等决定而未作出的；

( 2 ) ئىش توختىتىش، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇش قاتارلىق قارارلارنى قانۇن بويىچە چىقارغان بولسىمۇ چىقارمىغانلار؛

（三）发现违法行为或者接到举报不依法查处的；

( 3 ) قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى بايقىغان ياكى پاش قىلغان بولسىمۇ قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلمىغانلار؛

（四）有其他玩忽职守、滥用职权、徇私舞弊行为的。

( 4 ) خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىش، خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىش، نەپسانىيەتچىلىك قىلىشتەك باشقا قىلمىشلارنى سادىر قىلغانلار.

第八十四条　违反本法规定，有下列行为之一的，由有关主管部门按照职责分工，责令停止违法行为，给予警告，并处一万元以上十万元以下罚款；情节严重的，并处十万元以上五十万元以下罚款：

84-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل تارماق مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ ھەمدە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ :

（一）船舶在禁止航行区域内航行的；

( 1 ) پاراخوتلار يۈرۈش مەنئى قىلىنغان رايوندا يۈرسە؛

（二）经同意在水生生物重要栖息地禁止航行区域内航行，未采取必要措施减少对重要水生生物干扰的；

( 2 ) ماقۇللۇق بىلەن سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇھىم ماكانىدا يۈرۈش مەنئى قىلىنغان رايوندا يۈرگەندە، زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ مۇھىم سۇ جانلىقلىرىغا بولغان كاشىلىنى ئازايتمىغانلار؛

（三）水利水电、航运枢纽等工程未将生态用水调度纳入日常运行调度规程的；

( 3 ) سۇچىلىق، سۇ ئېلېكتىر، سۇ تىرانسپورت تۈگۈنى قاتارلىق قۇرۇلۇشلاردا ئېكولوگىيەگە ئىشلىتىلىدىغان سۇنى ئورۇنلاشتۇرۇش كۈندىلىك يۈرۈشۈشنى ئورۇنلاشتۇرۇش قائىدىسىگە كىرگۈزۈلمىگەن بولسا؛

（四）具备岸电使用条件的船舶未按照国家有关规定使用岸电的。

( 4 ) قىرغاق توكىنى ئىشلىتىش شارائىتىنى ھازىرلىغان كېمە-پاراخوتلار قىرغاق توكىنى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە ئىشلەتمىسە.

第八十五条　违反本法规定，在长江流域开放水域养殖、投放外来物种或者其他非本地物种种质资源的，由县级以上人民政府农业农村主管部门责令限期捕回，处十万元以下罚款；造成严重后果的，处十万元以上一百万元以下罚款；逾期不捕回的，由有关人民政府农业农村主管部门代为捕回或者采取降低负面影响的措施，所需费用由违法者承担。

85-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا سۇ رايونىنى ئېچىۋېتىپ باقمىچىلىق قىلغان، سىرتتىن كىرگەن تۈرلەر ياكى باشقا يەرلىكتە بولمىغان تۈرلەر ئۇرۇق پىلازمىسى بايلىقىنى قويۇپ بەرگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۇتۇپ كېلىشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ تۇتۇپ كېلەلمىگەنلەرنى ئالاقىدار خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى ۋاكالىتەن تۇتۇپ كېلىدۇ ياكى سەلبىي تەسىرنى تۆۋەنلىتىش تەدبىرى قوللىنىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第八十六条　违反本法规定，在长江流域水生生物保护区内从事生产性捕捞，或者在长江干流和重要支流、大型通江湖泊、长江河口规定区域等重点水域禁捕期间从事天然渔业资源的生产性捕捞的，由县级以上人民政府农业农村主管部门没收渔获物、违法所得以及用于违法活动的渔船、渔具和其他工具，并处一万元以上五万元以下罚款；采取电鱼、毒鱼、炸鱼等方式捕捞，或者有其他严重情节的，并处五万元以上五十万元以下罚款。

86-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، چاڭجياڭ ۋادىسىدىكى سۇ جانلىقلىرىنى قوغداش رايونىدا ئىشلەپچىقىرىش خاراكتېرلىك بېلىق تۇتقان ياكى چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى ۋە مۇھىم تارماق ئېقىنى، چوڭ تىپتىكى دەريا-كۆل، چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ دېڭىزغا قۇيۇلۇش ئېغىزىدا بەلگىلەنگەن رايون قاتارلىق نۇقتىلىق سۇ رايونلىرىدا بېلىق تۇتۇشنى مەنئى قىلىش مەزگىلىدە تەبىئىي بېلىقچىلىق بايلىقى بويىچە ئىشلەپچىقىرىش خاراكتېرلىك بېلىق تۇتقانلار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى بېلىق تۇتمىغان نەرسىسى، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى، شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ ھەرىكەتكە ئىشلەتكەن بېلىقچىلىق كېمىسى، بېلىقچىلىق سايمانلىرى ۋە باشقا قوراللىرىغا قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ توك بېلىق، زەھەرلىك بېلىق، ياغدا پىشۇرۇلغان بېلىق قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن تۇتقانلارغا ياكى باشقا ئېغىر قىلمىشى بارلىرىغا قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

收购、加工、销售前款规定的渔获物的，由县级以上人民政府农业农村、市场监督管理等部门按照职责分工，没收渔获物及其制品和违法所得，并处货值金额十倍以上二十倍以下罚款；情节严重的，吊销相关生产经营许可证或者责令关闭。

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن بېلىقچىلىق بۇيۇمىنى سېتىۋالغان، پىششىقلىغان، ساتقانلارغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا، بازار نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى قاتارلىق تارمىقى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، بېلىقچىلىق بۇيۇمى ۋە ئۇنىڭدىن ياسالغان بۇيۇملار ۋە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ ئون ھەسسىسىدىن يۇقىرى، 20 ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنىڭ ئالاقىدار ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ ياكى تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلىدۇ.

第八十七条　违反本法规定，非法侵占长江流域河湖水域，或者违法利用、占用河湖岸线的，由县级以上人民政府水行政、自然资源等主管部门按照职责分工，责令停止违法行为，限期拆除并恢复原状，所需费用由违法者承担，没收违法所得，并处五万元以上五十万元以下罚款。

87-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا-كۆل سۇ رايونىنى قانۇنسىز ئىگىلىۋالغان ياكى دەريا-كۆل قىرغاق لىنىيەسىدىن قانۇنسىز پايدىلانغان، ئىگىلىۋالغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىيىتى، تەبىئىي بايلىق قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى مەسئۇلىيىتىدىكى ئىش تەقسىماتى بويىچە، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چېقىۋېتىدۇ ھەمدە ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈپ بېرىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتى مۇسادىرە قىلىنىدۇ، قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

第八十八条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上人民政府生态环境、自然资源等主管部门按照职责分工，责令停止违法行为，限期拆除并恢复原状，所需费用由违法者承担，没收违法所得，并处五十万元以上五百万元以下罚款，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员处五万元以上十万元以下罚款；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，责令关闭：

88-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، تەبىئىي بايلىق تارمىقى قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چۇۋۇپ ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىپ تاقىۋېتىشكە بۇيرۇيدۇ :

（一）在长江干支流岸线一公里范围内新建、扩建化工园区和化工项目的；

( 1 ) چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ۋە تارماق ئېقىن لىنىيەسى لىنىيەسىدىكى بىر كىلومېتىر دائىرىدە خىمىيە سانائىتى رايونى ۋە خىمىيە سانائىتى تۈرىنى يېڭىدىن قۇرغان، كېڭەيتكەنلەر؛

（二）在长江干流岸线三公里范围内和重要支流岸线一公里范围内新建、改建、扩建尾矿库的；

( 2 ) چاڭجياڭ دەرياسى غول ئېقىنى قىرغاق لىنىيەسىدىن ئىبارەت ئۈچ كىلومېتىر دائىرىدە ۋە مۇھىم تارماق ئېقىن لىنىيەسىدىن ئىبارەت بىر كىلومېتىر دائىرىدە قالدۇق قېزىلما ئامبىرىنى يېڭىدىن قۇرغان، ئۆزگەرتىپ قۇرغان، كېڭەيتىپ قۇرغانلار؛

（三）违反生态环境准入清单的规定进行生产建设活动的。

( 3 ) ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئىجازىتى تىزىملىكىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا ئىشلەپچىقىرىش، قۇرۇلۇش پائالىيىتى قىلغانلار.

第八十九条　长江流域磷矿开采加工、磷肥和含磷农药制造等企业违反本法规定，超过排放标准或者总量控制指标排放含磷水污染物的，由县级以上人民政府生态环境主管部门责令停止违法行为，并处二十万元以上二百万元以下罚款，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员处五万元以上十万元以下罚款；情节严重的，责令停产整顿，或者报经有批准权的人民政府批准，责令关闭。

89-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى فوسفور كېنىنى قېزىش، پىششىقلاش، فوسفورلۇق ئوغۇت ۋە فوسفورلۇق دېھقانچىلىق دورىسى ياساش كارخانىلىرى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قويۇپ بېرىش ئۆلچىمى ياكى ئومۇمىي مىقدارنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىن ئاشۇرۇپ فوسفورلۇق بۇلغىما قويۇپ بەرگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قوشۇمچە 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 2 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلىدۇ ياكى تەستىقلاش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىلىپ، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلىدۇ.

第九十条　违反本法规定，在长江流域水上运输剧毒化学品和国家规定禁止通过内河运输的其他危险化学品的，由县级以上人民政府交通运输主管部门或者海事管理机构责令改正，没收违法所得，并处二十万元以上二百万元以下罚款，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员处五万元以上十万元以下罚款；情节严重的，责令停业整顿，或者吊销相关许可证。

90-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ ئۈستىدە ئۆتكۈر زەھەرلىك خىمىيەۋى بۇيۇملار ۋە دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئىچكى دەريادا توشۇش مەنئى قىلىنغان باشقا خەتەرلىك خىمىيەۋى بۇيۇملارنى توشۇغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ قاتناش-تىرانسپورت مەسئۇل تارمىقى ياكى دېڭىز ئىشلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، قوشۇمچە 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 2 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلار ئىش توختىتىپ تەرتىپكە سېلىشقا بۇيرۇلىدۇ ياكى ئالاقىدار ئىجازەتنامىلەر بىكار قىلىنىدۇ.

第九十一条　违反本法规定，在长江流域未依法取得许可从事采砂活动，或者在禁止采砂区和禁止采砂期从事采砂活动的，由国务院水行政主管部门有关流域管理机构或者县级以上地方人民政府水行政主管部门责令停止违法行为，没收违法所得以及用于违法活动的船舶、设备、工具，并处货值金额二倍以上二十倍以下罚款；货值金额不足十万元的，并处二十万元以上二百万元以下罚款；已经取得河道采砂许可证的，吊销河道采砂许可证。

91-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدا قانۇن بويىچە ئىجازەت ئالماي تۇرۇپ قۇم قېزىش ھەرىكىتى بىلەن شۇغۇللانغان ياكى قۇم قېزىش مەنئى قىلىنغان رايون ۋە قۇم ئېلىش مەنئى قىلىنغان مەزگىلدە قۇم قېزىش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللانغانلارنى گوۋۇيۈەننىڭ سۇچىلىق مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئالاقىدار ۋادى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ياكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى، شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ ھەرىكەتكە ئىشلەتكەن كېمە-پاراخوت، ئۈسكۈنە، قوراللىرىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، قوشۇمچە مال قىممىتى سوممىسىنىڭ ئىككى ھەسسىسىدىن يۇقىرى، 20 ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ مال قىممىتى 100 مىڭ يۈەنگە يەتمىسە، قوشۇمچە 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 2 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ دەريادىن قۇم قېزىش ئىجازەتنامىسى ئالغان بولسا، دەريادىن قۇم قېزىش گۇۋاھنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

第九十二条　对破坏长江流域自然资源、污染长江流域环境、损害长江流域生态系统等违法行为，本法未作行政处罚规定的，适用有关法律、行政法规的规定。

92-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىدىكى تەبىئىي بايلىققا بۇزغۇنچىلىق قىلىش، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ مۇھىتىنى بۇلغاش، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا زىيان يەتكۈزۈش قاتارلىق قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارغا مۇشۇ قانۇندا مەمۇرىي جازا بەلگىلىمىسى چىقىرىلمىغانلىرىغا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.

第九十三条　因污染长江流域环境、破坏长江流域生态造成他人损害的，侵权人应当承担侵权责任。

93-ماددا چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ مۇھىتىنى بۇلغاش، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىلىرىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى بۇزۇش سەۋەبىدىن باشقىلارغا زىيان يەتكەن بولسا، ھوقۇققا چېقىلغۇچى ھوقۇققا چېقىلىش جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

违反国家规定造成长江流域生态环境损害的，国家规定的机关或者法律规定的组织有权请求侵权人承担修复责任、赔偿损失和有关费用。

دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلىپ، چاڭجياڭ دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىغا زىيان سالغاندا، دۆلەت بەلگىلىگەن ئورگان ياكى قانۇندا بەلگىلەنگەن تەشكىلات ھوقۇققا چېقىلغۇچىدىن ئەسلىگە كەلتۈرۈش جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشنى، زىياننى ۋە مۇناسىۋەتلىك خىراجەتنى تۆلەپ بېرىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第九十四条　违反本法规定，构成犯罪的，依法追究刑事责任。

94-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第九章　附　　则

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第九十五条　本法下列用语的含义：

95-ماددا بۇ قانۇندا تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

（一）本法所称长江干流，是指长江源头至长江河口，流经青海省、四川省、西藏自治区、云南省、重庆市、湖北省、湖南省、江西省、安徽省、江苏省、上海市的长江主河段；

( 1 ) بۇ قانۇندا ئېيتىلغان چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ مەنبەسىدىن چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ دەريا ئېغىزىغىچە بولغان، چىڭخەي ئۆلكىسى، سىچۇەن ئۆلكىسى، شىزاڭ ئاپتونوم رايونى، يۈننەن ئۆلكىسى، چۇڭچىڭ شەھىرى، خۇبېي ئۆلكىسى، خۇنەن ئۆلكىسى، جياڭشى ئۆلكىسى، ئەنخۇي ئۆلكىسى، جياڭسۇ ئۆلكىسى، شاڭخەي شەھىرىدىن ئېقىپ ئۆتىدىغان چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ ئاساسىي دەريا بۆلىكىنى كۆرسىتىدۇ؛

（二）本法所称长江支流，是指直接或者间接流入长江干流的河流，支流可以分为一级支流、二级支流等；

( 2 ) بۇ قانۇندا ئېيتىلغان چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ تارماق ئېقىنى چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ غول ئېقىنىغا بىۋاسىتە ياكى ۋاسىتىلىك قۇيۇلىدىغان دەريا ئېقىنىنى كۆرسىتىدۇ، تارماق ئېقىن 1-دەرىجىلىك تارماق ئېقىن، 2-دەرىجىلىك تارماق ئېقىم دەپ ئايرىلسا بولىدۇ؛

（三）本法所称长江重要支流，是指流域面积一万平方公里以上的支流，其中流域面积八万平方公里以上的一级支流包括雅砻江、岷江、嘉陵江、乌江、湘江、沅江、汉江和赣江等。

( 3 ) بۇ قانۇندا ئېيتىلغان چاڭجياڭ دەرياسىنىڭ مۇھىم تارماق ئېقىنلىرى ۋادى كۆلىمى 10 مىڭ كىۋادرات كىلومېتىردىن ئاشىدىغان تارماق ئېقىنلارنى كۆرسىتىدۇ، بۇنىڭ ئىچىدە ۋادى كۆلىمى 80 مىڭ كىۋادرات كىلومېتىردىن ئاشۇرىدىغان 1-دەرىجىلىك تارماق ئېقىنلار يالۇڭجياڭ دەرياسى، مىنجياڭ دەرياسى، جيالىڭ دەرياسى، ۋۇجياڭ دەرياسى، شياڭجياڭ دەرياسى، يۈەنجياڭ دەرياسى، خەنجياڭ دەرياسى ۋە گەنجياڭ دەرياسى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

第九十六条　本法自2021年3月1日起施行。

96-ماددا بۇ قانۇن 2021-يىل 3-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.