（2022年10月30日第十三届全国人民代表大会常务委员会第三十七次会议通过）

( 2022-يىلى 10-ئاينىڭ 30-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 37-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

目　　录

مۇندەرىجە

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第二章　规划与管控

2-باب پىلانلاش ۋە باشقۇرۇش-تىزگىنلەش

第三章　生态保护与修复

3-باب ئېكولوگىيەنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش

第四章　水资源节约集约利用

4-باب سۇ بايلىقىدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىش

第五章　水沙调控与防洪安全

5-باب سۇ-قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەش ۋە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش بىخەتەرلىكى

第六章　污染防治

6-باب بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第七章　促进高质量发展

7-باب يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتنى ئىلگىرى سۈرۈش

第八章　黄河文化保护传承弘扬

8-باب خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇش

第九章　保障与监督

9-باب كاپالەتلەندۈرۈش ۋە نازارەت قىلىش

第十章　法律责任

10-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第十一章　附　　则

11-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一章　总　　则

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

第一条　为了加强黄河流域生态环境保护，保障黄河安澜，推进水资源节约集约利用，推动高质量发展，保护传承弘扬黄河文化，实现人与自然和谐共生、中华民族永续发展，制定本法。

1-ماددا بۇ قانۇن خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداشنى كۈچەيتىش، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ تىنچ ئېقىشىغا كاپالەتلىك قىلىش، سۇ بايلىقىدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىشنى ئالغا سىلجىتىش، يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتقا تۈرتكە بولۇش، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇش، ئادەم بىلەن تەبىئەت ئىناق ئۆتۈش، جۇڭخۇا مىللىتىنىڭ مەڭگۈلۈك تەرەققىياتىنى ئىشقا ئاشۇرۇش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

第二条　黄河流域生态保护和高质量发展各类活动，适用本法；本法未作规定的，适用其他有关法律的规定。

2-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە تۈرلۈك پائالىيەتلەرنى يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇشقا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ؛ بۇ قانۇندا بەلگىلەنمىگەنلىرىگە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇنلاردىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.

本法所称黄河流域，是指黄河干流、支流和湖泊的集水区域所涉及的青海省、四川省、甘肃省、宁夏回族自治区、内蒙古自治区、山西省、陕西省、河南省、山东省的相关县级行政区域。

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان خۇاڭخې ۋادىسى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، تارماق ئېقىنى ۋە كۆللەرنىڭ سۇ يىغىلىش رايونىغا چېتىلىدىغان چىڭخەي ئۆلكىسى، سىچۇەن ئۆلكىسى، گەنسۇ ئۆلكىسى، نىڭشيا خۇيزۇ ئاپتونوم رايونى، ئىچكى موڭغۇل ئاپتونوم رايونى، سەنشى ئۆلكىسى، شەنشى ئۆلكىسى، خېنەن ئۆلكىسى، شەندۇڭ ئۆلكىسىدىكى مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايوننى كۆرسىتىدۇ.

第三条　黄河流域生态保护和高质量发展，坚持中国共产党的领导，落实重在保护、要在治理的要求，加强污染防治，贯彻生态优先、绿色发展，量水而行、节水为重，因地制宜、分类施策，统筹谋划、协同推进的原则。

3-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە ئۇنى يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇشتا، جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ رەھبەرلىكىدە چىڭ تۇرۇلۇپ، قوغداشنى مۇھىم بىلىش، تۈزەش تەلىپى ئەمەلىيلەشتۈرۈلۈپ، بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش كۈچەيتىلىپ، ئېكولوگىيەنى ئالدىنقى ئورۇنغا قويۇش، يېشىل تەرەققىي قىلىش، سۇغا قاراپ ئىش كۆرۈش، سۇ تېجەشنى مۇھىم بىلىش، شارائىتقا قاراپ ئىش كۆرۈپ، تۈرگە ئايرىپ تەدبىر قوللىنىش، بىرتۇتاش پىلانلاش، ماس ئالغا سىلجىتىش پىرىنسىپى ئىزچىللاشتۇرۇلىدۇ.

第四条　国家建立黄河流域生态保护和高质量发展统筹协调机制（以下简称黄河流域统筹协调机制），全面指导、统筹协调黄河流域生态保护和高质量发展工作，审议黄河流域重大政策、重大规划、重大项目等，协调跨地区跨部门重大事项，督促检查相关重要工作的落实情况。

4-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇشنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ خۇاڭخې ۋادىسىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى دېيىلىدۇ ) بەرپا قىلىپ، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە مۇھاپىزىتى ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتى خىزمىتىگە ئومۇميۈزلۈك يېتەكچىلىك قىلىدۇ، ئۇنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرىدۇ، خۇاڭخې ۋادىسىدىكى زور سىياسەت، زور يىرىك پىلان، زور تۈر قاتارلىقلارنى قاراپ چىقىدۇ. رايون ھالقىغان، تارماق ھالقىغان مۇھىم، زور ئىشلارنى ماسلاشتۇرۇپ، ئالاقىدار مۇھىم خىزمەتلەرنىڭ ئەمەلىيلىشىش ئەھۋالىنى ھەيدەكچىلىك قىلىش، تەكشۈرۈش كېرەك.

黄河流域省、自治区可以根据需要，建立省级协调机制，组织、协调推进本行政区域黄河流域生态保护和高质量发展工作。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون ئېھتىياجغا قاراپ، ئۆلكە دەرىجىلىك ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى ئورنىتىپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش خىزمىتىنى تەشكىللىسە، ماس ئالغا سىلجىتسا بولىدۇ.

第五条　国务院有关部门按照职责分工，负责黄河流域生态保护和高质量发展相关工作。

5-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداشقا ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

国务院水行政主管部门黄河水利委员会（以下简称黄河流域管理机构）及其所属管理机构，依法行使流域水行政监督管理职责，为黄河流域统筹协调机制相关工作提供支撑保障。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى سۇچىلىق كومىتېتى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى دېيىلىدۇ ) ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋادى سۈيىنى مەمۇرىي نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە يۈرگۈزۈپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمىغا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرنى تىرەك كاپالىتى بىلەن تەمىنلەيدۇ.

国务院生态环境主管部门黄河流域生态环境监督管理机构（以下简称黄河流域生态环境监督管理机构）依法开展流域生态环境监督管理相关工作。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتى ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونى ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش ئاپپاراتى دېيىلىدۇ ) ئېقىن رايونىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرنى قانۇن بويىچە قانات يايدۇرىدۇ.

第六条　黄河流域县级以上地方人民政府负责本行政区域黄河流域生态保护和高质量发展工作。

6-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ مەمۇرىي رايوندىكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府有关部门按照职责分工，负责本行政区域黄河流域生态保护和高质量发展相关工作。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، شۇ مەمۇرىي رايوندىكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداشقا ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

黄河流域相关地方根据需要在地方性法规和地方政府规章制定、规划编制、监督执法等方面加强协作，协同推进黄河流域生态保护和高质量发展。

خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى ئالاقىدار جايلار ئېھتىياجغا ئاساسەن يەرلىك نىزام ۋە يەرلىك ھۆكۈمەت قائىدىلىرىنى تۈزۈش، يىرىك پىلان تۈزۈش، قانۇن ئىجراسىنى نازارەت قىلىش قاتارلىق جەھەتلەردە ھەمكارلىقنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى ماس ئالغا سىلجىتىدۇ.

黄河流域建立省际河湖长联席会议制度。各级河湖长负责河道、湖泊管理和保护相关工作。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا ئۆلكىلەر ئارا دەريا، كۆل باشلىقلىرى بىرلەشمە يىغىنى تۈزۈمى ئورنىتىلدى. ھەر دەرىجىلىك دەريا-كۆل باشلىقلىرى دەريا يولى، كۆللەرنى باشقۇرۇش ۋە قوغداشقا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

第七条　国务院水行政、生态环境、自然资源、住房和城乡建设、农业农村、发展改革、应急管理、林业和草原、文化和旅游、标准化等主管部门按照职责分工，建立健全黄河流域水资源节约集约利用、水沙调控、防汛抗旱、水土保持、水文、水环境质量和污染物排放、生态保护与修复、自然资源调查监测评价、生物多样性保护、文化遗产保护等标准体系。

7-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىيىتى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، تەبىئىي بايلىق، تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، يېزا ئىگىلىكى ۋە يېزا، تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇشنى باشقۇرۇش، ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق، مەدەنىيەت ۋە ساياھەت، ئۆلچەملەشتۈرۈش قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقىدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىش، سۇ-قۇملۇقنى تەڭشەش-تىزگىنلەش، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش-قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇش، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، سۇ رايى، سۇ مۇھىتى سۈپىتى ۋە بۇلغىما چىقىرىش، ئېكولوگىيەنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، تەبىئىي بايلىقنى تەكشۈرۈش-ئۆلچەش-باھالاش، جانلىقلارنىڭ كۆپ خىللىقىنى قوغداش، مەدەنىيەت مىراسلىرىنى قوغداش قاتارلىق ئۆلچەم سىستېمىسىنى بەرپا قىلىش ۋە تاكامۇللاشتۇرۇش كېرەك.

第八条　国家在黄河流域实行水资源刚性约束制度，坚持以水定城、以水定地、以水定人、以水定产，优化国土空间开发保护格局，促进人口和城市科学合理布局，构建与水资源承载能力相适应的现代产业体系。

8-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ بايلىقىغا قاتتىق چەك قويۇش تۈزۈمىنى يولغا قويۇپ، سۇ ئارقىلىق شەھەرنى بېكىتىش، سۇ ئارقىلىق يەرنى بېكىتىش، سۇ ئۈچۈن ئادەمنى بېكىتىش، سۇ بىلەن كەسىپنى بېكىتىشتە چىڭ تۇرۇپ، زېمىن بوشلۇقىنى ئېچىش ۋە قوغداش ئەندىزىسىنى ياخشىلاپ، نوپۇس ۋە شەھەرنى ئىلمىي، مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، سۇ بايلىقىنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىغا لايىقلاشقان زامانىۋى كەسىپ سىستېمىسى بەرپا قىلىدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府按照国家有关规定，在本行政区域组织实施水资源刚性约束制度。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، شۇ مەمۇرىي رايوندا سۇ بايلىقىغا قاتتىق چەك قويۇش تۈزۈمىنى تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

第九条　国家在黄河流域强化农业节水增效、工业节水减排和城镇节水降损措施，鼓励、推广使用先进节水技术，加快形成节水型生产、生活方式，有效实现水资源节约集约利用，推进节水型社会建设。

9-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى يېزا ئىگىلىكىدە سۇ تېجەش، ئۈنۈمنى ئاشۇرۇش، سانائەتتە سۇ تېجەش، بۇلغىما ئازايتىش ۋە شەھەر-بازارلاردا سۇ تېجەش، زىياننى تۆۋەنلىتىش تەدبىرلىرىنى كۈچەيتىپ، ئىلغار سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى قوللىنىشقا ئىلھام بېرىپ، سۇ تېجەر ئىشلەپچىقىرىش، تۇرمۇش ئۇسۇلىنى تېز شەكىللەندۈرۈپ، سۇ بايلىقىدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىشنى ئۈنۈملۈك ئىشقا ئاشۇرۇپ، سۇ تېجەشچان جەمئىيەت قۇرۇلۇشىنى ئالغا سۈرىدۇ.

第十条　国家统筹黄河干支流防洪体系建设，加强流域及流域间防洪体系协同，推进黄河上中下游防汛抗旱、防凌联动，构建科学高效的综合性防洪减灾体系，并适时组织评估，有效提升黄河流域防治洪涝等灾害的能力。

10-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول-تارماق ئېقىنلىرىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، ۋادى بىلەن ۋادى ئارىسىدىكى كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش سىستېمىسىنى ماسلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ يۇقىرى، ئوتتۇرا، تۆۋەن ئېقىنىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇش، مۇز كەپلىشىپ قېلىشتىن مۇداپىئەلىنىش ھەمتۈرتكە بولۇشىنى ئالغا سىلجىتىپ، ئىلمىي، يۇقىرى ئۈنۈملۈك بولغان كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، ئاپەت زىيىنىنى ئازايتىش ئۇنىۋېرسال سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ ھەمدە مۇۋاپىق پەيتتە باھالاشقا تەشكىللەپ، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ كەلكۈن-ھۆلچىلىك قاتارلىق ئاپەتلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش ئىقتىدارىنى ئۈنۈملۈك ئۆستۈرىدۇ.

第十一条　国务院自然资源主管部门应当会同国务院有关部门定期组织开展黄河流域土地、矿产、水流、森林、草原、湿地等自然资源状况调查，建立资源基础数据库，开展资源环境承载能力评价，并向社会公布黄河流域自然资源状况。

11-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى يەر، قېزىلما بايلىق، سۇ ئېقىنى، ئورمان، ئوتلاق، سۇلۇق يەر قاتارلىق تەبىئىي بايلىق ئەھۋالىنى تەكشۈرۈشنى قەرەللىك تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، بايلىق ئۇل سانلىق مەلۇمات ئامبىرى قۇرۇپ، بايلىق، مۇھىتنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىنى باھالىشى ھەمدە جەمئىيەتكە خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ تەبىئىي بايلىق ئەھۋالىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

国务院野生动物保护主管部门应当定期组织开展黄河流域野生动物及其栖息地状况普查，或者根据需要组织开展专项调查，建立野生动物资源档案，并向社会公布黄河流域野生动物资源状况。

گوۋۇيۈەننىڭ ياۋايى ھايۋانلارنى قوغداش مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ياۋايى ھايۋانلار ۋە ئۇلارنىڭ ياشاش مۇھىتىنى ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈشنى قەرەللىك تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى ياكى ئېھتىياجغا قاراپ مەخسۇس تەكشۈرۈشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، ياۋايى ھايۋانلار بايلىقى ئارخىپىنى تۇرغۇزۇشى ھەمدە جەمئىيەتكە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا ياۋايى ھايۋانلار بايلىقى ئەھۋالىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

国务院生态环境主管部门应当定期组织开展黄河流域生态状况评估，并向社会公布黄河流域生态状况。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە ئەھۋالىنى باھالاشنى قەرەللىك تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى ھەمدە جەمئىيەتكە خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك ئەھۋالىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.

国务院林业和草原主管部门应当会同国务院有关部门组织开展黄河流域土地荒漠化、沙化调查监测，并定期向社会公布调查监测结果。

گوۋۇيۈەننىڭ ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى يەرنىڭ چۆللىشىشى، قۇملىشىشىنى تەكشۈرۈش، كۆزىتىپ ئۆلچەشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى ھەمدە جەمئىيەتكە تەكشۈرۈش، كۆزىتىپ ئۆلچەش نەتىجىسىنى قەرەللىك ئېلان قىلىشى كېرەك.

国务院水行政主管部门应当组织开展黄河流域水土流失调查监测，并定期向社会公布调查监测结果。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىشىنى تەكشۈرۈش، كۆزىتىپ ئۆلچەشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى ھەمدە جەمئىيەتكە تەكشۈرۈش، كۆزىتىپ ئۆلچەش نەتىجىسىنى قەرەللىك ئېلان قىلىشى كېرەك.

第十二条　黄河流域统筹协调机制统筹协调国务院有关部门和黄河流域省级人民政府，在已经建立的台站和监测项目基础上，健全黄河流域生态环境、自然资源、水文、泥沙、荒漠化和沙化、水土保持、自然灾害、气象等监测网络体系。

12-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ، قۇرۇلغان ئىستانسا ۋە كۆزىتىش-ئۆلچەش تۈرلىرى ئاساسىدا، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىتى، تەبىئىي بايلىقى، سۇ رايى، لاي-لاتقا، چۆللىشىش ۋە قۇملىشىش، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، تەبىئىي ئاپەت، مېتېئورولوگىيە قاتارلىقلارنى كۆزىتىش-ئۆلچەش تور سىستېمىسىنى تاكامۇللاشتۇرىدۇ.

国务院有关部门和黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门按照职责分工，健全完善生态环境风险报告和预警机制。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت خەۋپ-خەتىرىنى دوكلات قىلىش ۋە سىگنال بېرىش مېخانىزمىنى تاكامۇللاشتۇرىدۇ، مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

第十三条　国家加强黄河流域自然灾害的预防与应急准备、监测与预警、应急处置与救援、事后恢复与重建体系建设，维护相关工程和设施安全，控制、减轻和消除自然灾害引起的危害。

13-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى تەبىئىي ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش تەييارلىقى، كۆزىتىش ۋە سىگنال بېرىش، جىددىي بىر تەرەپ قىلىش ۋە قۇتقۇزۇش، ئىشتىن كېيىن ئەسلىگە كەلتۈرۈش ۋە قايتا قۇرۇش سىستېما قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىدۇ، مۇناسىۋەتلىك قۇرۇلۇش ۋە ئەسلىھەلەرنىڭ بىخەتەرلىكىنى قوغدايدۇ، تەبىئىي ئاپەت كەلتۈرۈپ چىقارغان زىياننى تىزگىنلەيدۇ، يېنىكلىتىدۇ ۋە تۈگىتىدۇ.

国务院生态环境主管部门应当会同国务院有关部门和黄河流域省级人民政府，建立健全黄河流域突发生态环境事件应急联动工作机制，与国家突发事件应急体系相衔接，加强对黄河流域突发生态环境事件的应对管理。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا يۈزبەرگەن تاسادىپىي ئېكولوگىيە-مۇھىت ۋەقەلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش بىرلەشمە ھەرىكەت خىزمەت مېخانىزمىنى ئورنىتىپ، تاكامۇللاشتۇرۇپ، دۆلەتنىڭ تاسادىپىي ۋەقەلەرگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش سىستېمىسى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدە يۈزبەرگەن تاسادىپىي ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ۋەقەلىرىگە تاقابىل تۇرۇش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

出现严重干旱、省际或者重要控制断面流量降至预警流量、水库运行故障、重大水污染事故等情形，可能造成供水危机、黄河断流时，黄河流域管理机构应当组织实施应急调度。

ئېغىر قۇرغاقچىلىق، ئۆلكىلەر ئارا ياكى مۇھىم تىزگىنلىنىدىغان كەسمە يۈز ئېقىم مىقدارى تۆۋەنلەپ ئالدىن سىگنال بېرىش مىقدارى، سۇ ئامبىرىنىڭ يۈرۈشۈشىدە كاشىلا كۆرۈلۈش، ئېغىر، زور سۇ بۇلغىنىش ھادىسىسى قاتارلىق ئەھۋاللار كۆرۈلۈپ، سۇ بىلەن تەمىنلەش كىرىزىسى، خۇاڭخې دەرياسىدا ئېقىن ئۈزۈلۈپ قېلىشنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولغاندا، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش بويىچە ئورۇنلاشتۇرۇشنى تەشكىللەپ يولغا قويۇشى كېرەك.

第十四条　黄河流域统筹协调机制设立黄河流域生态保护和高质量发展专家咨询委员会，对黄河流域重大政策、重大规划、重大项目和重大科技问题等提供专业咨询。

14-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمىدا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە ئۇنى يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش بويىچە مۇتەخەسسىسلەر مەسلىھەت كومىتېتى تەسىس قىلىنىدۇ، ئۇ خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى مۇھىم، زور سىياسەت، مۇھىم، زور يىرىك پىلان، مۇھىم، چوڭ تۈر ۋە مۇھىم، زور پەن-تېخنىكا مەسىلىلىرى قاتارلىقلاردىن كەسپىي مەسلىھەت بېرىدۇ.

国务院有关部门和黄河流域省级人民政府及其有关部门按照职责分工，组织开展黄河流域建设项目、重要基础设施和产业布局相关规划等对黄河流域生态系统影响的第三方评估、分析、论证等工作。

گوۋۇيۈەننىڭ ئالاقىدار تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ھەم ئۇنىڭ ئالاقىدار تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى، ئىش تەقسىماتى بويىچە، خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونى قۇرۇلۇش تۈرى، مۇھىم ئۇل ئەسلىھە ۋە كەسىپلەرنىڭ جايلىشىشىغا ئالاقىدار يىرىك پىلان قاتارلىق خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا كۆرسىتىدىغان تەسىرىنى 3-تەرەپ باھالاش، تەھلىل قىلىش، دەلىللەش قاتارلىق خىزمەتلەرنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرىدۇ.

第十五条　黄河流域统筹协调机制统筹协调国务院有关部门和黄河流域省级人民政府，建立健全黄河流域信息共享系统，组织建立智慧黄河信息共享平台，提高科学化水平。国务院有关部门和黄河流域省级人民政府及其有关部门应当按照国家有关规定，共享黄河流域生态环境、自然资源、水土保持、防洪安全以及管理执法等信息。

15-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنى بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئۇچۇردىن تەڭ پايدىلىنىش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىپ ۋە تاكامۇللاشتۇرۇپ، ئاقىل خۇاڭخې دەرياسى ئۇچۇرلىرىدىن تەڭ پايدىلىنىش سۇپىسىنى تەشكىللەپ قۇرۇپ، ئىلمىيلىشىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ھەم ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتى، تەبىئىي بايلىقى، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش بىخەتەرلىكى ھەمدە باشقۇرۇش، قانۇن ئىجرا قىلىش قاتارلىق ئۇچۇرلاردىن ئورتاق بەھرىلىنىشى كېرەك.

第十六条　国家鼓励、支持开展黄河流域生态保护与修复、水资源节约集约利用、水沙运动与调控、防沙治沙、泥沙综合利用、河流动力与河床演变、水土保持、水文、气候、污染防治等方面的重大科技问题研究，加强协同创新，推动关键性技术研究，推广应用先进适用技术，提升科技创新支撑能力。

16-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، سۇ بايلىقىدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىش، سۇ-قۇم ھەرىكىتى ۋە تەڭشەش-تىزگىنلەش، قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش ۋە قۇم تىزگىنلەش، لاي-لاتقىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش، دەريانىڭ ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچى ۋە دەريا قىنىنىڭ ئۆزگىرىشى، سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، سۇ رايى، كىلىمات، بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش قاتارلىق جەھەتلەردىكى مۇھىم، زور پەن-تېخنىكا مەسىلىلىرى تەتقىقاتىنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، ماسلىشىپ يېڭىلىق يارىتىشنى كۈچەيتىدۇ، ئاچقۇچلۇق تېخنىكا تەتقىقاتىغا تۈرتكە بولۇپ، ئىلغار، قوللىنىشچان تېخنىكىلارنى كېڭەيتىپ ۋە قوللىنىپ، پەن-تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىشنىڭ تىرەكلىك ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈش كېرەك.

第十七条　国家加强黄河文化保护传承弘扬，系统保护黄河文化遗产，研究黄河文化发展脉络，阐发黄河文化精神内涵和时代价值，铸牢中华民族共同体意识。

17-ماددا دۆلەت خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ئۇنىڭغا ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇشنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې مەدەنىيەت مىراسلىرىنى سىستېمىلىق قوغداپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنىڭ تەرەققىيات تومۇرىنى تەتقىق قىلىپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنىڭ مەنىۋى مەزمۇنى ۋە دەۋر قىممىتىنى ئىزاھلاپ، جۇڭخۇا مىللىتى ئورتاق گەۋدىسى ئېڭىنى مۇستەھكەملەيدۇ.

第十八条　国务院有关部门和黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当加强黄河流域生态保护和高质量发展的宣传教育。

18-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش تەشۋىق-تەربىيەسىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

新闻媒体应当采取多种形式开展黄河流域生态保护和高质量发展的宣传报道，并依法对违法行为进行舆论监督。

ئاخبارات تاراتقۇلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش توغرىسىدىكى تەشۋىقات، خەۋەرلەرنى كۆپ خىل شەكىللەرنى قوللىنىپ قانات يايدۇرۇشى ھەمدە قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە ئاممىۋى پىكىر نازارەتچىلىكى قىلىشى كېرەك.

第十九条　国家鼓励、支持单位和个人参与黄河流域生态保护和高质量发展相关活动。

19-ماددا دۆلەت ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداشقا ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا مۇناسىۋەتلىك پائالىيەتلەرگە قاتنىشىشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

对在黄河流域生态保护和高质量发展工作中做出突出贡献的单位和个人，按照国家有关规定予以表彰和奖励。

خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش خىزمىتىدە گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان ئورۇن ۋە شەخسلەر دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە تەقدىرلىنىدۇ ۋە مۇكاپاتلىنىدۇ.

第二章　规划与管控

2-باب پىلانلاش ۋە باشقۇرۇش-تىزگىنلەش

第二十条　国家建立以国家发展规划为统领，以空间规划为基础，以专项规划、区域规划为支撑的黄河流域规划体系，发挥规划对推进黄河流域生态保护和高质量发展的引领、指导和约束作用。

20-ماددا دۆلەت دۆلەت تەرەققىيات يىرىك پىلانىنى بىرتۇتاش يېتەكچى، بوشلۇق يىرىك پىلانىنى ئاساس، مەخسۇس يىرىك پىلان ۋە رايون يىرىك پىلانىنى تىرەك قىلغان خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسى يىرىك پىلان سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، يىرىك پىلاننىڭ خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى ئالغا سىلجىتىشتىكى يېتەكلەش، يېتەكچىلىك قىلىش ۋە چەكلەش رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

第二十一条　国务院和黄河流域县级以上地方人民政府应当将黄河流域生态保护和高质量发展工作纳入国民经济和社会发展规划。

21-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش خىزمىتىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

国务院发展改革部门应当会同国务院有关部门编制黄河流域生态保护和高质量发展规划，报国务院批准后实施。

گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويۇشى كېرەك.

第二十二条　国务院自然资源主管部门应当会同国务院有关部门组织编制黄河流域国土空间规划，科学有序统筹安排黄河流域农业、生态、城镇等功能空间，划定永久基本农田、生态保护红线、城镇开发边界，优化国土空间结构和布局，统领黄河流域国土空间利用任务，报国务院批准后实施。涉及黄河流域国土空间利用的专项规划应当与黄河流域国土空间规划相衔接。

22-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىنى تۈزۈشكە تەشكىللەپ، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ يېزا ئىگىلىكى، ئېكولوگىيە، شەھەر-بازار قاتارلىق فۇنكسىيەلىك بوشلۇقىنى ئىلمىي، تەرتىپلىك بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇپ، مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىز، ئېكولوگىيەنى قوغداش قىزىل سىزىقى، شەھەر-بازارنى ئېچىش پاسىلىنى بېكىتىپ، زېمىن بوشلۇقىنىڭ قۇرۇلمىسى ۋە جايلىشىشىنى سەرخىللاشتۇرۇشى كېرەك، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ دۆلەت زېمىن بوشلۇقىدىن پايدىلىنىش ۋەزىپىسىگە بىرتۇتاش يېتەكچىلىك قىلىپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دۆلەت زېمىن بوشلۇقىدىن پايدىلىنىشقا چېتىلىدىغان مەخسۇس يىرىك پىلاننى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ دۆلەت زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府组织编制本行政区域的国土空间规划，按照规定的程序报经批准后实施。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىنى تۈزۈشكە تەشكىللەيدۇ، بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ.

第二十三条　国务院水行政主管部门应当会同国务院有关部门和黄河流域省级人民政府，按照统一规划、统一管理、统一调度的原则，依法编制黄河流域综合规划、水资源规划、防洪规划等，对节约、保护、开发、利用水资源和防治水害作出部署。

23-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە، بىرتۇتاش پىلانلاش، بىرتۇتاش باشقۇرۇش، بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇش پىرىنسىپى بويىچە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى، سۇ بايلىقى يىرىك پىلانى، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش يىرىك پىلانى قاتارلىقلارنى قانۇن بويىچە تۈزۈپ، سۇ بايلىقىنى تېجەش، قوغداش، ئېچىش، پايدىلىنىش ۋە سۇ ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەشنى ئورۇنلاشتۇرما قىلىشى كېرەك.

黄河流域生态环境保护等规划依照有关法律、行政法规的规定编制。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداش قاتارلىق يىرىك پىلانلار مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تۈزۈلىدۇ.

第二十四条　国民经济和社会发展规划、国土空间总体规划的编制以及重大产业政策的制定，应当与黄河流域水资源条件和防洪要求相适应，并进行科学论证。

24-ماددا خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانى، زېمىن بوشلۇقى ئومۇمىي يىرىك پىلانىنى تۈزۈش، شۇنىڭدەك مۇھىم، زور كەسىپ سىياسەتلىرىنى تۈزۈشتە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقى شارائىتى ۋە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش تەلىپىگە ئۇيغۇنلىشىش ھەمدە ئىلمىي دەلىللەش كېرەك.

黄河流域工业、农业、畜牧业、林草业、能源、交通运输、旅游、自然资源开发等专项规划和开发区、新区规划等，涉及水资源开发利用的，应当进行规划水资源论证。未经论证或者经论证不符合水资源强制性约束控制指标的，规划审批机关不得批准该规划。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سانائەت، دېھقانچىلىق، چارۋىچىلىق، ئورمان-ئوتلاق، ئېنېرگىيە، قاتناش-تىرانسپورت، ساياھەت، تەبىئىي بايلىق ئېچىش قاتارلىق مەخسۇس يىرىك پىلانلار ۋە تەرەققىيات رايونى، يېڭى رايون يىرىك پىلانى قاتارلىقلار سۇ بايلىقىنى ئېچىپ پايدىلىنىشقا چېتىلسا، سۇ بايلىقىنى پىلانلاش ۋە دەلىللەش كېرەك. دەلىللەنمىگەن ياكى دەلىللەنمىگەن بولسا، سۇ بايلىقىنى مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك چەكلەش-تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىگە ئۇيغۇن كەلمىسە، يىرىك پىلاننى تەستىقلىغۇچى ئورگان شۇ يىرىك پىلاننى تەستىقلىسا بولمايدۇ.

第二十五条　国家对黄河流域国土空间严格实行用途管制。黄河流域县级以上地方人民政府自然资源主管部门依据国土空间规划，对本行政区域黄河流域国土空间实行分区、分类用途管制。

25-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ دۆلەت زېمىن بوشلۇقىنى ئىشلىتىشنى قاتتىق باشقۇرىدۇ. خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، شۇ مەمۇرىي رايوندىكى خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ زېمىن بوشلۇقىنى رايونغا ئايرىپ، تۈرگە ئايرىپ ئىشلىتىشنى باشقۇرىدۇ.

黄河流域国土空间开发利用活动应当符合国土空间用途管制要求，并依法取得规划许可。

خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ زېمىن بوشلۇقىنى ئېچىپ پايدىلىنىش پائالىيىتى زېمىن بوشلۇقىنىڭ ئىشلىتىلىشىنى باشقۇرۇش تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىشى ھەمدە قانۇن بويىچە يىرىك پىلان ئىجازىتى ئېلىشى كېرەك.

禁止违反国家有关规定、未经国务院批准，占用永久基本农田。禁止擅自占用耕地进行非农业建设，严格控制耕地转为林地、草地、园地等其他农用地。

دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلىپ، گوۋۇيۈەننىڭ تەستىقىنى ئالماي تۇرۇپ، مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىزلارنى ئىگىلىۋېلىش مەنئى قىلىنىدۇ. تېرىلغۇ يەرنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئىگىلىۋېلىپ يېزا ئىگىلىكىدىن باشقا قۇرۇلۇش قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ، تېرىلغۇ يەرنىڭ ئورمان يېرى، ئوتلاق يېرى، باغ يېرى قاتارلىق باشقا يېزا ئىگىلىك يېرىگە ئۆزگەرتىلىشى قاتتىق تىزگىنلىنىدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府应当严格控制黄河流域以人工湖、人工湿地等形式新建人造水景观，黄河流域统筹协调机制应当组织有关部门加强监督管理。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې ۋادىسىدا سۈنئىي كۆل، سۈنئىي سۇلۇق يەر قاتارلىق شەكىللەر ئارقىلىق يېڭىدىن سۈنئىي سۇ مەنزىرىسى بەرپا قىلىشنى قاتتىق تىزگىنلىشى، خۇاڭخې ۋادىسىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنى تەشكىللەپ نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第二十六条　黄河流域省级人民政府根据本行政区域的生态环境和资源利用状况，按照生态保护红线、环境质量底线、资源利用上线的要求，制定生态环境分区管控方案和生态环境准入清单，报国务院生态环境主管部门备案后实施。生态环境分区管控方案和生态环境准入清单应当与国土空间规划相衔接。

26-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ۋە بايلىقتىن پايدىلىنىش ئەھۋالىغا ئاساسەن، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش قىزىل سىزىقى، مۇھىت سۈپىتى تۆۋەن چېكى، بايلىقتىن پايدىلىنىش يۇقىرى چېكى تەلىپى بويىچە، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى رايونلارغا ئايرىپ باشقۇرۇش-تىزگىنلەش لايىھەسى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئىجازىتى تىزىملىكىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرغاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ. ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى رايونلارغا ئايرىپ باشقۇرۇش-تىزگىنلەش لايىھەسى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئىجازىتى تىزىملىكىنى زېمىن بوشلۇقى يىرىك پىلانى بىلەن جىپسىلاشتۇرۇش كېرەك.

禁止在黄河干支流岸线管控范围内新建、扩建化工园区和化工项目。禁止在黄河干流岸线和重要支流岸线的管控范围内新建、改建、扩建尾矿库；但是以提升安全水平、生态环境保护水平为目的的改建除外。

خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول، تارماق ئېقىن لىنىيەسى لىنىيەسىنى باشقۇرۇش ـ تىزگىنلەش دائىرىسىدە خىمىيە سانائىتى باغچە رايونى ۋە خىمىيە سانائىتى تۈرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، كېڭەيتىپ قۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ. خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى قىرغاق لىنىيەسى ۋە مۇھىم تارماق ئېقىنى قىرغاق لىنىيەسىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش دائىرىسىدە قالدۇق قېزىلما بايلىق ئامبىرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىپ قۇرۇش، كېڭەيتىپ قۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ؛ لېكىن بىخەتەرلىك سەۋىيەسى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈش مەقسەت قىلىنغان ئۆزگەرتىپ قۇرۇش بۇنىڭ سىرتىدا.

干支流目录、岸线管控范围由国务院水行政、自然资源、生态环境主管部门按照职责分工，会同黄河流域省级人民政府确定并公布。

غول-تارماق ئېقىنلار مۇندەرىجىسى، قىرغاق لىنىيەسىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش دائىرىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىيىتى، تەبىئىي بايلىق، ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە بېكىتىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ.

第二十七条　黄河流域水电开发，应当进行科学论证，符合国家发展规划、流域综合规划和生态保护要求。对黄河流域已建小水电工程，不符合生态保护要求的，县级以上地方人民政府应当组织分类整改或者采取措施逐步退出。

27-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى سۇ ئېلېكتىرىنى ئېچىشنى ئىلمىي دەلىللەش، دۆلەتنىڭ تەرەققىيات يىرىك پىلانى، ۋادىنىڭ ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى ۋە ئېكولوگىيەنى قوغداش تەلىپىگە ئۇيغۇنلاشتۇرۇش كېرەك. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا قىلىنغان كىچىك سۇ ئېلېكتىر قۇرۇلۇشلىرىدىن ئېكولوگىيەنى قوغداش تەلىپىگە ئۇيغۇن كەلمىگەنلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۈرگە ئايرىپ تۈزىتىشكە تەشكىللىشى ياكى تەدبىر قوللىنىپ تەدرىجىي چېكىندۈرۈشى كېرەك.

第二十八条　黄河流域管理机构统筹防洪减淤、城乡供水、生态保护、灌溉用水、水力发电等目标，建立水资源、水沙、防洪防凌综合调度体系，实施黄河干支流控制性水工程统一调度，保障流域水安全，发挥水资源综合效益。

28-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش-لاي-لاتقىلارنى ئازايتىش، شەھەر-يېزىلارنى سۇ بىلەن تەمىنلەش، ئېكولوگىيەنى ئاسراش، سۇغىرىشقا ئىشلىتىش، سۇ كۈچى بىلەن توك چىقىرىش قاتارلىق نىشانلارنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، سۇ بايلىقى، قۇم-سۇ، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش-مۇز تاشقىنىدىن مۇداپىئەلىنىش ئۇنىۋېرسال ئورۇنلاشتۇرۇش سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول-تارماق ئېقىنلىرىدىكى تىزگىنلەش خاراكتېرلىك سۇ قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇپ، ۋادىنىڭ سۇ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىپ، سۇ بايلىقىنىڭ ئۇنىۋېرسال ئۈنۈمىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

第三章　生态保护与修复

3-باب ئېكولوگىيەنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش

第二十九条　国家加强黄河流域生态保护与修复，坚持山水林田湖草沙一体化保护与修复，实行自然恢复为主、自然恢复与人工修复相结合的系统治理。

29-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى كۈچەيتىپ، تاغ، دەريا، ئورمان، ئېتىز، كۆل، ئوتلاق، قۇملۇقنى بىر گەۋدىلەشتۈرۈپ قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇپ، تەبىئىي ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى ئاساس قىلىش، تەبىئىي ئەسلىگە كەلتۈرۈش بىلەن سۈنئىي ئەسلىگە كەلتۈرۈش بىرلەشتۈرۈلگەن سىستېمىلىق تۈزەشنى يولغا قويىدۇ.

国务院自然资源主管部门应当会同国务院有关部门编制黄河流域国土空间生态修复规划，组织实施重大生态修复工程，统筹推进黄河流域生态保护与修复工作。

گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ زېمىن بوشلۇقى ئېكولوگىيەسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ، ئېكولوگىيەنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە دائىر مۇھىم، زور قۇرۇلۇشلارنى تەشكىللەپ يولغا قويۇشى، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىلىرىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش خىزمىتىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ ئالغا سىلجىتىشى كېرەك.

第三十条　国家加强对黄河水源涵养区的保护，加大对黄河干流和支流源头、水源涵养区的雪山冰川、高原冻土、高寒草甸、草原、湿地、荒漠、泉域等的保护力度。

30-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسىنىڭ سۇ مەنبەسىنى ساقلاش رايونىنى قوغداشنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى ۋە تارماق ئېقىن مەنبەسى، سۇ مەنبەسىنى ساقلاش رايونىدىكى قارلىق تاغ، مۇزلۇق، ئېگىزلىكتىكى توڭ تۇپراق، ئېگىز سوغۇق چىملىق، يايلاق، سۇلۇق يەر، چۆل، بۇلاق قاتارلىقلارنى قوغداش سالمىقىنى ئاشۇرىدۇ.

禁止在黄河上游约古宗列曲、扎陵湖、鄂陵湖、玛多河湖群等河道、湖泊管理范围内从事采矿、采砂、渔猎等活动，维持河道、湖泊天然状态。

خۇاڭخې دەرياسىنىڭ يۇقىرى ئېقىنىدىكى تەخمىنەن قەدىمكى ليېچۈ، زالىڭ كۆلى، ئېلىڭ كۆلى، مادو دەرياسى كۆل توپى قاتارلىق دەريا يوللىرى، كۆللەرنى باشقۇرۇش دائىرىسىدە كان ئېچىش، شېغىل ئېلىش، بېلىقچىلىق-ئوۋچىلىق قاتارلىق پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ، دەريا يولى، كۆلنىڭ تەبىئىي ھالىتى ساقلىنىدۇ.

第三十一条　国务院和黄河流域省级人民政府应当依法在重要生态功能区域、生态脆弱区域划定公益林，实施严格管护；需要补充灌溉的，在水资源承载能力范围内合理安排灌溉用水。

31-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى قانۇن بويىچە مۇھىم ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەلىك رايونلار، ئېكولوگىيەسى ئاجىز رايونلاردا ئاممىۋى مەنپەئەت ئورمىنى بېكىتىپ، قاتتىق باشقۇرۇش-ئاسراشنى يولغا قويۇشى كېرەك؛ تولۇقلاپ سۇغىرىشقا توغرا كەلسە، سۇ بايلىقىنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارى دائىرىسىدە سۇغىرىشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك.

国务院林业和草原主管部门应当会同国务院有关部门、黄河流域省级人民政府，加强对黄河流域重要生态功能区域天然林、湿地、草原保护与修复和荒漠化、沙化土地治理工作的指导。

گوۋۇيۈەننىڭ ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسى مۇھىم ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەلىك رايونىدىكى تەبىئىي ئورمان، سۇلۇق يەر، ئوتلاقنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، چۆللەشكەن، قۇملاشقان يەرلەرنى تۈزەش خىزمىتىگە بولغان يېتەكچىلىكنى كۈچەيتىشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当采取防护林建设、禁牧封育、锁边防风固沙工程、沙化土地封禁保护、鼠害防治等措施，加强黄河流域重要生态功能区域天然林、湿地、草原保护与修复，开展规模化防沙治沙，科学治理荒漠化、沙化土地，在河套平原区、内蒙古高原湖泊萎缩退化区、黄土高原土地沙化区、汾渭平原区等重点区域实施生态修复工程。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىھاتە ئورمىنى قۇرۇلۇشى، چارۋا بېقىشنى چەكلەش، دائىرىلەپ يېتىشتۈرۈش، چېگرانى قوغداش، قۇمنى تۇراقلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشى، قۇملاشقان يەرنى دائىرىلىك مۇھاپىزەت قىلىش، چاشقان ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ مۇھىم ئېكولوگىيە فۇنكسىيەلىك رايونىدىكى تەبىئىي ئورمان، سۇلۇق يەر، ئوتلاقنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى كۈچەيتىپ، كۆلەملەشكەن قۇمدىن مۇداپىئەلىنىش، قۇمنى تىزگىنلەش، چۆللەشكەن، قۇملاشقان يەرلەرنى ئىلمىي تىزگىنلىشى كېرەك، خېتاۋ تۈزلەڭلىكى رايونى، ئىچكى موڭغۇل ئېگىزلىكىدىكى كۆللەرنىڭ تارىيىپ چېكىنگەن رايونى، سېرىق توپىلىق ئېگىزلىكتىكى تۇپراقنىڭ قۇملىشىش رايونى، فېنخې-ۋېيخې تۈزلەڭلىكى رايونى قاتارلىق نۇقتىلىق رايونلاردا ئېكولوگىيەنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش قۇرۇلۇشى يولغا قويۇلدى.

第三十二条　国家加强对黄河流域子午岭—六盘山、秦岭北麓、贺兰山、白于山、陇中等水土流失重点预防区、治理区和渭河、洮河、汾河、伊洛河等重要支流源头区的水土流失防治。水土流失防治应当根据实际情况，科学采取生物措施和工程措施。

32-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى زىۋۇلىڭ-ليۇپەنشەن، چىنلىڭ تېغىنىڭ شىمالىي ئېتىكى، خېلەنشەن، بەييۈشەن، گەنسۇدىكى ئوتتۇرا دەرىجىلىك سۇ-تۇپراق ئېقىپ كېتىشنىڭ نۇقتىلىق ئالدىنى ئېلىش رايونى، تۈزەش رايونى ۋە ۋېيخې دەرياسى، تاۋخې دەرياسى، فېنخې دەرياسى، يىلو دەرياسى قاتارلىق مۇھىم تارماق ئېقىنلارنىڭ مەنبە رايونلىرىدا سۇ-تۇپراق قايتىپ كېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشنى كۈچەيتىدۇ. سۇ-تۇپراق ئېقىپ كېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە ئەمەلىي ئەھۋالغا ئاساسەن، بىيولوگىيەلىك تەدبىر ۋە قۇرۇلۇش تەدبىرلىرىنى ئىلمىي قوللىنىش كېرەك.

禁止在二十五度以上陡坡地开垦种植农作物。黄河流域省级人民政府根据本行政区域的实际情况，可以规定小于二十五度的禁止开垦坡度。禁止开垦的陡坡地范围由所在地县级人民政府划定并公布。

25 گىرادۇستىن يۇقىرى تىك قىيالىقتا بوز يەر ئېچىپ زىرائەت تېرىش مەنئى قىلىنىدۇ. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىغا ئاساسەن، 25 گىرادۇستىن تۆۋەن بولغانلىرىدا بوز يەر ئېچىش مەنئى قىلىنىدۇ، دەپ بەلگىلىسە بولىدۇ. بوز يەر ئېچىش مەنئى قىلىنغان تىك يانتۇلۇقنىڭ دائىرىسىنى شۇ جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ.

第三十三条　国务院水行政主管部门应当会同国务院有关部门加强黄河流域砒砂岩区、多沙粗沙区、水蚀风蚀交错区和沙漠入河区等生态脆弱区域保护和治理，开展土壤侵蚀和水土流失状况评估，实施重点防治工程。

33-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سەنكىيا تاش رايونى، قۇم كۆپ، يىرىك قۇم رايونى، سۇ يالاش، بوران تۇتۇلۇش گىرەلىشىپ كەتكەن رايون ۋە قۇملۇق دەرياغا قۇيۇلۇش رايونى قاتارلىق ئېكولوگىيەسى ئاجىز رايونلارنى قوغداش ۋە تۈزەشنى كۈچەيتىپ، تۇپراقنىڭ چىرىشى ۋە سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىش ئەھۋالىنى باھالاپ، نۇقتىلىق ئالدىنى ئېلىش ۋە تىزگىنلەش قۇرۇلۇشىنى يولغا قويۇشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当组织推进小流域综合治理、坡耕地综合整治、黄土高原塬面治理保护、适地植被建设等水土保持重点工程，采取塬面、沟头、沟坡、沟道防护等措施，加强多沙粗沙区治理，开展生态清洁流域建设。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى كىچىك ۋادىلارنى ھەر تەرەپلىمە تۈزەش، يانتۇ تېرىلغۇ يەرلەرنى ھەر تەرەپلىمە تۈزەش-تۈزەش، سېرىق توپىلىق ئېگىزلىك قىنىنى تۈزەش-قوغداش، يەرگە ماس كېلىدىغان يېپىنچا ئۆسۈملۈك قۇرۇلۇشى قاتارلىق سۇ-تۇپراقنى ساقلاش نۇقتىلىق قۇرۇلۇشلىرىنى تەشكىللەپ ئالغا سىلجىتىپ، قىران يۈزى، جىلغا بېشى، جىلغا يانتۇلۇقى، جىلغا يولىنى قوغداش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، قۇم كۆپ، يىرىك قۇملۇق رايونلارنى تۈزەشنى كۈچەيتىپ، ئېكولوگىيەنى پاكىزلاش ۋادىسى قۇرۇلۇشىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

国家支持在黄河流域上中游开展整沟治理。整沟治理应当坚持规划先行、系统修复、整体保护、因地制宜、综合治理、一体推进。

دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ يۇقىرى، ئوتتۇرا ئېقىنلىرىدا ئېرىق تۈزەشنى قانات يايدۇرۇشنى قوللايدۇ. پۈتۈن جىلغىنى تۈزەشتە يىرىك پىلاننى ئالدىن يولغا قويۇش، سىستېمىلىق ئەسلىگە كەلتۈرۈش، ئومۇميۈزلۈك قوغداش، شارائىتقا قاراپ ئىش كۆرۈش، ھەر تەرەپلىمە تۈزەش، بىر گەۋدىلەشتۈرۈپ ئالغا سىلجىتىشتا چىڭ تۇرۇش كېرەك.

第三十四条　国务院水行政主管部门应当会同国务院有关部门制定淤地坝建设、养护标准或者技术规范，健全淤地坝建设、管理、安全运行制度。

34-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تىنما توسما ياساش، ئاسراش ئۆلچىمى ياكى تېخنىكا قائىدىسىنى تۈزۈپ، تىنما توسمىسى ياساش، باشقۇرۇش، بىخەتەر يۈرۈشتۈرۈش تۈزۈمىنى تاكامۇللاشتۇرۇشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当因地制宜组织开展淤地坝建设，加快病险淤地坝除险加固和老旧淤地坝提升改造，建设安全监测和预警设施，将淤地坝工程防汛纳入地方防汛责任体系，落实管护责任，提高养护水平，减少下游河道淤积。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ، قايما توسما قۇرۇلۇشىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، خەۋپ-خەتەر ساقلانغان قايما توسمىدىكى خەتەرنى تۈگىتىپ پۇختىلاش ۋە كونا قايما توسمىلىرىنىڭ دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈپ ئۆزگەرتىشنى تېزلىتىپ، بىخەتەرلىكنى كۆزىتىش-ئۆلچەش ۋە سىگنال بېرىش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇپ، قايما توما قۇرۇلۇشىدا كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىشنى يەرلىكنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش مەسئۇلىيەت سىستېمىسىغا كىرگۈزۈپ، باشقۇرۇش-ئاسراش مەسئۇلىيىتىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈپ، ئاسراش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، تۆۋەن ئېقىندىكى دەريا يوللىرىدىكى تىنمىنى ئازايتىشى كېرەك.

禁止损坏、擅自占用淤地坝。

قايما توسمىنى بۇزۇۋېتىش، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئىگىلىۋېلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第三十五条　禁止在黄河流域水土流失严重、生态脆弱区域开展可能造成水土流失的生产建设活动。确因国家发展战略和国计民生需要建设的，应当进行科学论证，并依法办理审批手续。

35-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىشى ئېغىر، ئېكولوگىيەسى ئاجىز رايونلاردا سۇ-تۇپراقنىڭ قېچىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولغان ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇش مەنئى قىلىنىدۇ. ھەقىقەتەن دۆلەتنىڭ تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسى ۋە دۆلەت ئىقتىسادى ۋە خەلق تۇرمۇشى ئېھتىياجى بىلەن قۇرۇلۇش قىلىشقا توغرا كەلسە، ئىلمىي دەلىللەش ھەمدە قانۇن بويىچە تەستىقلىتىش رەسمىيىتى بېجىرىش كېرەك.

生产建设单位应当依法编制并严格执行经批准的水土保持方案。

ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش ئورۇنلىرى تەستىقلىتىلغان سۇ-تۇپراقنى ساقلاش لايىھەسىنى قانۇن بويىچە تۈزۈشى ھەمدە قاتتىق ئىجرا قىلىشى كېرەك.

从事生产建设活动造成水土流失的，应当按照国家规定的水土流失防治相关标准进行治理。

ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىپ سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلار دۆلەت بەلگىلىگەن سۇ-تۇپراق ئېقىپ كېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشكە مۇناسىۋەتلىك ئۆلچەم بويىچە تۈزىشى كېرەك.

第三十六条　国务院水行政主管部门应当会同国务院有关部门和山东省人民政府，编制并实施黄河入海河口整治规划，合理布局黄河入海流路，加强河口治理，保障入海河道畅通和河口防洪防凌安全，实施清水沟、刁口河生态补水，维护河口生态功能。

36-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە شەندۇڭ ئۆلكىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسىنىڭ دېڭىزغا قۇيۇلۇش ئېغىزىنى تۈزەش يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ ھەمدە يولغا قويۇپ، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ دېڭىزغا ئېقىش يولىنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، دەريا ئېغىزىنى تۈزەشنى كۈچەيتىپ، دېڭىزغا قۇيۇلۇش دەريا يولىنىڭ راۋانلىقى ۋە دەريا ئېغىزىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، مۇز كەپلىشىپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىپ، چىڭسىخوگۇ، دياۋكوۋخې دەرياسىغا ئېكولوگىيەلىك سۇ تولۇقلاشنى يولغا قويۇپ، دەريا ئېغىزىنىڭ ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسىنى قوغدىشى كېرەك.

国务院自然资源、林业和草原主管部门应当会同国务院有关部门和山东省人民政府，组织开展黄河三角洲湿地生态保护与修复，有序推进退塘还河、退耕还湿、退田还滩，加强外来入侵物种防治，减少油气开采、围垦养殖、港口航运等活动对河口生态系统的影响。

گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق، ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە شەندۇڭ ئۆلكىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى دېلتىسىدىكى سۇلۇق يەرنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، كۆلچەكتىن دەرياغا قايتۇرۇش، تېرىلغۇدىن سۇلۇق يەرگە قايتۇرۇش، ئېتىزدىن ساھىلغا قايتۇرۇشنى تەرتىپلىك ئالغا سىلجىتىپ، سىرتتىن كىرگەن تۈرلەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشنى كۈچەيتىشى كېرەك، نېفىت-تەبىئىي گاز ئېچىش، قاشالاپ بوز يەر ئېچىپ بېقىش، پورت سۇ تىرانسپورتى قاتارلىق پائالىيەتلەرنىڭ دەريا ئېغىزى ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا بولغان تەسىرىنى ئازايتىش كېرەك.

禁止侵占刁口河等黄河备用入海流路。

دياۋكوۋ دەرياسى قاتارلىق خۇاڭخې دەرياسىنىڭ دېڭىزغا قۇيۇلىدىغان زاپاس يوللىرىنى ئىگىلىۋېلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第三十七条　国务院水行政主管部门确定黄河干流、重要支流控制断面生态流量和重要湖泊生态水位的管控指标，应当征求并研究国务院生态环境、自然资源等主管部门的意见。黄河流域省级人民政府水行政主管部门确定其他河流生态流量和其他湖泊生态水位的管控指标，应当征求并研究同级人民政府生态环境、自然资源等主管部门的意见，报黄河流域管理机构、黄河流域生态环境监督管理机构备案。确定生态流量和生态水位的管控指标，应当进行科学论证，综合考虑水资源条件、气候状况、生态环境保护要求、生活生产用水状况等因素。

37-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، مۇھىم تارماق ئېقىنلىرىنىڭ كەسمە يۈزىدىكى ئېكولوگىيەلىك ئېقىننى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچى ۋە مۇھىم كۆللەرنىڭ ئېكولوگىيەلىك سۇ ئورنىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى بېكىتىشتە، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت، تەبىئىي بايلىق قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرىدىن پىكىر ئېلىشى ھەمدە تەتقىق قىلىشى كېرەك. خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى باشقا دەريالارنىڭ ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارى ۋە باشقا كۆللەرنىڭ ئېكولوگىيەلىك سۇ ئورنىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى بېكىتكەندە، تەڭ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، تەبىئىي بايلىق قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرىدىن پىكىر ئېلىپ ھەمدە تەتقىق قىلىپ، خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك. ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارى ۋە ئېكولوگىيەلىك سۇ ئورنىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى بېكىتىشتە، ئىلمىي دەلىللەش، سۇ بايلىقى شارائىتى، كىلىمات ئەھۋالى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش تەلىپى، تۇرمۇش، ئىشلەپچىقىرىشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇ ئەھۋالى قاتارلىق ئامىللارنى ئۇنىۋېرسال ئويلىشىش كېرەك.

黄河流域管理机构和黄河流域省级人民政府水行政主管部门按照职责分工，组织编制和实施生态流量和生态水位保障实施方案。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارى ۋە ئېكولوگىيەلىك سۇ ئورنىغا كاپالەتلىك قىلىشنى يولغا قويۇش لايىھەسىنى تۈزۈشكە تەشكىللەيدۇ ۋە يولغا قويىدۇ.

黄河干流、重要支流水工程应当将生态用水调度纳入日常运行调度规程。

خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، مۇھىم تارماق ئېقىنلىرىدىكى سۇ قۇرۇلۇشلىرىدا ئېكولوگىيەگە ئىشلىتىلىدىغان سۇنى تەڭشەپ ئورۇنلاشتۇرۇشنى كۈندىلىك يۈرۈشتۈرۈش، تەڭشەپ ئورۇنلاشتۇرۇش قائىدىسىگە كىرگۈزۈش كېرەك.

第三十八条　国家统筹黄河流域自然保护地体系建设。国务院和黄河流域省级人民政府在黄河流域重要典型生态系统的完整分布区、生态环境敏感区以及珍贵濒危野生动植物天然集中分布区和重要栖息地、重要自然遗迹分布区等区域，依法设立国家公园、自然保护区、自然公园等自然保护地。

38-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ تەبىئىي مۇھاپىزەت يېرى سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى بىرتۇتاش پىلانلايدۇ. گوۋۇيۈەن ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې ۋادىسىدىكى مۇھىم تىپىك ئېكولوگىيە سىستېمىسىنىڭ مۇكەممەل تارقىلىش رايونى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتتىكى سەزگۈر رايون، شۇنىڭدەك يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان ئەتىۋارلىق ياۋايى ھايۋان، ئۆسۈملۈكلەر تەبىئىي مەركەزلىك تارقىلىش رايونى ۋە مۇھىم ماكان، مۇھىم تەبىئىي خارابىلەر تارقىلىش رايونى قاتارلىق رايونلاردا دۆلەت باغچىسى، تەبىئىي مۇھاپىزەت رايونى، تەبىئىي باغچە قاتارلىق تەبىئىي مۇھاپىزەت ئورۇنلىرىنى قانۇن بويىچە تەسىس قىلىدۇ.

自然保护地建设、管理涉及河道、湖泊管理范围的，应当统筹考虑河道、湖泊保护需要，满足防洪要求，并保障防洪工程建设和管理活动的开展。

تەبىئىي مۇھاپىزەت يېرىنى قۇرۇش، باشقۇرۇش دەريا يولى، كۆلنى باشقۇرۇش دائىرىسىگە چېتىلغاندا، دەريا يولى، كۆللەرنى قوغداش ئېھتىياجىنى بىرتۇتاش ئويلىشىپ، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش تەلىپىنى قاندۇرۇش ھەمدە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش قۇرۇلۇشى ۋە باشقۇرۇش پائالىيىتىنىڭ قانات يايدۇرۇلۇشىنى كاپالەتلەندۈرۈش كېرەك.

第三十九条　国务院林业和草原、农业农村主管部门应当会同国务院有关部门和黄河流域省级人民政府按照职责分工，对黄河流域数量急剧下降或者极度濒危的野生动植物和受到严重破坏的栖息地、天然集中分布区、破碎化的典型生态系统开展保护与修复，修建迁地保护设施，建立野生动植物遗传资源基因库，进行抢救性修复。

39-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئورمانچىلىق ۋە ئوتلاق، يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، خۇاڭخې ۋادىسى سانى جىددىي تۆۋەنلەپ كەتكەن ياكى ئېغىر دەرىجىدە يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان ياۋايى ھايۋان، ئۆسۈملۈك ۋە ئېغىر بۇزغۇنچىلىققا ئۇچرىغان ماكان، تەبىئىي مەركەزلىك تارقالغان رايون، پارچىلىنىپ كەتكەن تىپىك ئېكولوگىيە سىستېمىسىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك، كۆچۈرۈلگەن جاينى قوغداش ئەسلىھەلىرى قۇرۇلىدۇ، ياۋايى ھايۋان ۋە ياۋا ئۆسۈملۈك ئىرسىيەت بايلىقى گېن ئامبىرى قۇرۇلىدۇ، قۇتقۇزۇش خاراكتېرلىك ئەسلىگە كەلتۈرۈلىدۇ.

国务院生态环境主管部门和黄河流域县级以上地方人民政府组织开展黄河流域生物多样性保护管理，定期评估生物受威胁状况以及生物多样性恢复成效。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې ۋادىسىدىكى جانلىقلارنىڭ كۆپ خىللىقىنى قوغداش-باشقۇرۇشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، جانلىقلارنىڭ تەھدىتكە ئۇچراش ئەھۋالى، شۇنىڭدەك جانلىقلارنىڭ كۆپ خىللىقىنىڭ ئەسلىگە كېلىش ئۈنۈمىنى قەرەللىك باھالايدۇ.

第四十条　国务院农业农村主管部门应当会同国务院有关部门和黄河流域省级人民政府，建立黄河流域水生生物完整性指数评价体系，组织开展黄河流域水生生物完整性评价，并将评价结果作为评估黄河流域生态系统总体状况的重要依据。黄河流域水生生物完整性指数应当与黄河流域水环境质量标准相衔接。

40-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدە سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇكەممەللىك كۆرسەتكۈچىنى باھالاش سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇكەممەللىكىنى باھالاشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى ھەمدە باھالاش نەتىجىسىنى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسى ئېكولوگىيە سىستېمىسىنىڭ ئومۇمىي ئەھۋالىنى باھالاشنىڭ مۇھىم ئاساسى قىلىشى كېرەك. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ جانلىقلىرىنىڭ مۇكەممەللىك كۆرسەتكۈچى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمى بىلەن جىپسىلىشىشى كېرەك.

第四十一条　国家保护黄河流域水产种质资源和珍贵濒危物种，支持开展水产种质资源保护区、国家重点保护野生动物人工繁育基地建设。

41-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ مەھسۇلاتلىرى ئۇرۇق پىلازمىسى بايلىقى ۋە يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان قىممەتلىك تۈرلەرنى قوغدايدۇ، سۇ مەھسۇلاتلىرى ئۇرۇق پلازمىسى بايلىقىنى قوغداش رايونى، دۆلەت نۇقتىلىق قوغدايدىغان ياۋايى ھايۋانلارنى سۈنئىي كۆپەيتىش بازىسى قۇرۇلۇشىنى قانات يايدۇرۇشقا مەدەت بېرىدۇ.

禁止在黄河流域开放水域养殖、投放外来物种和其他非本地物种种质资源。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئېچىۋېتىلگەن سۇ رايونىدا تۈر ۋە باشقا يەرلىكتە بولمىغان تۈرلەرنىڭ ئۇرۇق پىلازمىسى بايلىقىنى بېقىش، قويۇپ بېرىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第四十二条　国家加强黄河流域水生生物产卵场、索饵场、越冬场、洄游通道等重要栖息地的生态保护与修复。对鱼类等水生生物洄游产生阻隔的涉水工程应当结合实际采取建设过鱼设施、河湖连通、增殖放流、人工繁育等多种措施，满足水生生物的生态需求。

42-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ جانلىقلىرى تۇخۇم تۇغۇش مەيدانى، يەم بېرىش مەيدانى، قىشتىن ئۆتۈش مەيدانى، يۆتكىلىش يولى قاتارلىق مۇھىم ماكانلارنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى كۈچەيتىدۇ. بېلىق تۈرى قاتارلىق سۇ جانلىقلىرىنىڭ يۆتكىلىشىدىن توسالغۇ بولىدىغان سۇغا چېتىشلىق قۇرۇلۇشلاردا ئەمەلىيەتكە بىرلەشتۈرۈپ بېلىق بېقىش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش، دەريا-كۆللەرنى تۇتاشتۇرۇش، كۆپەيتىش-قويۇپ بېرىش، سۈنئىي كۆپەيتىش-كۆپەيتىش قاتارلىق كۆپ خىل تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، سۇ جانلىقلىرىنىڭ ئېكولوگىيەلىك ئېھتىياجىنى قاندۇرۇش كېرەك.

国家实行黄河流域重点水域禁渔期制度，禁渔期内禁止在黄河流域重点水域从事天然渔业资源生产性捕捞，具体办法由国务院农业农村主管部门制定。黄河流域县级以上地方人民政府应当按照国家有关规定做好禁渔期渔民的生活保障工作。

دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ نۇقتىلىق سۇ رايونىدا بېلىق تۇتۇشنى چەكلەش مەزگىلى تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ، بېلىق تۇتۇشنى چەكلەش مەزگىلىدە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى نۇقتىلىق سۇ رايونىدا تەبىئىي بېلىقچىلىق بايلىقى بويىچە ئىشلەپچىقىرىش خاراكتېرلىك بېلىق تۇتۇش مەنئى قىلىنىدۇ، كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى تۈزىدۇ. خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بېلىق تۇتۇشنى چەكلەش مەزگىلىدە بېلىقچىلارنىڭ تۇرمۇشىنى كاپالەتلەندۈرۈش خىزمىتىنى ياخشى ئىشلىشى كېرەك.

禁止电鱼、毒鱼、炸鱼等破坏渔业资源和水域生态的捕捞行为。

توك بېلىق، زەھەرلىك بېلىق، ياغدا پىشۇرۇلغان بېلىق قاتارلىق بېلىقچىلىق بايلىقى ۋە سۇ ئېكولوگىيەسىگە بۇزغۇنچىلىق قىلىدىغان بېلىق تۇتۇش قىلمىشلىرى مەنئى قىلىنىدۇ.

第四十三条　国务院水行政主管部门应当会同国务院自然资源主管部门组织划定并公布黄河流域地下水超采区。

43-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى يەر ئاستى سۈيىنى زىيادە تارتىش رايونىنى بېكىتىشكە تەشكىللىشى ھەمدە ئېلان قىلىشى كېرەك.

黄河流域省级人民政府水行政主管部门应当会同本级人民政府有关部门编制本行政区域地下水超采综合治理方案，经省级人民政府批准后，报国务院水行政主管部门备案。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ يەر ئاستى سۈيىنى زىيادە تارتىشنى ھەر تەرەپلىمە تۈزەش لايىھەسىنى تۈزۈپ، ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

第四十四条　黄河流域县级以上地方人民政府应当组织开展退化农用地生态修复，实施农田综合整治。

44-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چېكىنگەن يېزا ئىگىلىك يەرلىرىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى، ئېتىزلارنى ھەر تەرەپلىمە تۈزەشى كېرەك.

黄河流域生产建设活动损毁的土地，由生产建设者负责复垦。因历史原因无法确定土地复垦义务人以及因自然灾害损毁的土地，由黄河流域县级以上地方人民政府负责组织复垦。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش پائالىيىتىدە ۋەيران بولغان يەرلەرنى ئىشلەپچىقارغۇچىلار قايتا ئۆزلەشتۈرۈشكە مەسئۇل بولىدۇ. تارىخىي سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن يەرنى قايتا ئۆزلەشتۈرۈش مەجبۇرىيىتىنى ئۆتىگۈچىنى بېكىتكىلى بولمىسا، شۇنىڭدەك تەبىئىي ئاپەت سەۋەبىدىن بۇزۇلۇپ كەتكەن يەرنى خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قايتا ئۆزلەشتۈرۈشكە مەسئۇل بولىدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府应当加强对矿山的监督管理，督促采矿权人履行矿山污染防治和生态修复责任，并因地制宜采取消除地质灾害隐患、土地复垦、恢复植被、防治污染等措施，组织开展历史遗留矿山生态修复工作。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى كانغا بولغان نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، كان ئېچىش ھوقۇقدارىنىڭ كان بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش ۋە ئېكولوگىيەنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشىغا ھەيدەكچىلىك قىلىشى ھەمدە شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ، گېئو ئاپەت يوشۇرۇن خەۋپىنى تۈگىتىش، يەرنى قايتا ئۆزلەشتۈرۈش، يېپىنچا ئۆسۈملۈكلەرنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش، بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، تارىختىن قېپقالغان كان ئېكولوگىيەسىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش خىزمىتىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

第四章　水资源节约集约利用

4-باب سۇ بايلىقىدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىش

第四十五条　黄河流域水资源利用，应当坚持节水优先、统筹兼顾、集约使用、精打细算，优先满足城乡居民生活用水，保障基本生态用水，统筹生产用水。

45-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ بايلىقىدىن پايدىلىنىشتا، سۇ تېجەشنى ئالدىنقى ئورۇنغا قويۇش، بىرتۇتاش پىلانلاپ تەڭ ئېتىبار بېرىش، تۈجۈپىلەپ ئىشلىتىش، ئىنچىكە ھېسابات قىلىشتا چىڭ تۇرۇپ، شەھەر-يېزا ئاھالىسىنىڭ تۇرمۇشقا ئىشلىتىدىغان سۇ ئېھتىياجىنى ئالدىن قاندۇرۇپ، ئاساسىي ئېكولوگىيەگە ئىشلىتىلىدىغان سۇنى كاپالەتلەندۈرۈش، ئىشلەپچىقىرىشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇنى بىرتۇتاش پىلانلاش كېرەك.

第四十六条　国家对黄河水量实行统一配置。制定和调整黄河水量分配方案，应当充分考虑黄河流域水资源条件、生态环境状况、区域用水状况、节水水平、洪水资源化利用等，统筹当地水和外调水、常规水和非常规水，科学确定水资源可利用总量和河道输沙入海水量，分配区域地表水取用水总量。

46-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسىنىڭ سۇ مىقدارىنى بىرتۇتاش تەقسىملەيدۇ. خۇاڭخې دەرياسىنىڭ سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىنى تۈزۈشتە ۋە تەڭشەشتە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقى شارائىتى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئەھۋالى، رايونلارنىڭ سۇ ئىشلىتىش ئەھۋالى، سۇ تېجەش سەۋىيەسى، كەلكۈننى بايلىققا ئايلاندۇرۇپ پايدىلىنىش قاتارلىقلارنى تولۇق ئويلىشىپ، شۇ جاينىڭ سۈيى بىلەن سىرتقا باشلىنىدىغان سۇ، ئادەتتىكى سۇ بىلەن پەۋقۇلئاددە سۇنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، سۇ بايلىقىدىن پايدىلىنىشقا بولىدىغان ئومۇمىي مىقدارى ۋە دەريادىن دېڭىزغا قۇيۇلىدىغان سۇ مىقدارىنى ئىلمىي بېكىتىش كېرەك، رايونلاردىكى يەر ئۈستى سۈيىدىن سۇ ئېلىش ئومۇمىي مىقدارى تەقسىملەندى.

黄河流域管理机构商黄河流域省级人民政府制定和调整黄河水量分配方案和跨省支流水量分配方案。黄河水量分配方案经国务院发展改革部门、水行政主管部门审查后，报国务院批准。跨省支流水量分配方案报国务院授权的部门批准。

خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن كېڭىشىپ، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە ئۆلكە ھالقىغان تارماق ئېقىن مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىنى تۈزدى ۋە تەڭشىدى. خۇاڭخې دەرياسىنىڭ سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات تارمىقى، سۇ مەمۇرىيىتى مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈشىدىن ئۆتكەندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ تەستىقلىشىغا يوللىنىدۇ. ئۆلكە، تارماق ئېقىن ھالقىغان سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى گوۋۇيۈەن ھوقۇق بەرگەن تارماققا تەستىقلىتىشى كېرەك.

黄河流域省级人民政府水行政主管部门根据黄河水量分配方案和跨省支流水量分配方案，制定和调整本行政区域水量分配方案，经省级人民政府批准后，报黄河流域管理机构备案。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسى ۋە ئۆلكە ھالقىغان تارماق ئېقىن مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىگە ئاساسەن، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىنى تۈزۈپ چىقىدۇ ۋە تەڭشەيدۇ، ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەستىقلىغاندىن كېيىن، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ ئەنگە ئالدۇرۇشىغا يوللايدۇ.

第四十七条　国家对黄河流域水资源实行统一调度，遵循总量控制、断面流量控制、分级管理、分级负责的原则，根据水情变化进行动态调整。

47-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقىنى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇپ، ئومۇمىي مىقدارنى تىزگىنلەش، كەسمە يۈزىنىڭ ئېقىم مىقدارىنى تىزگىنلەش، دەرىجە بويىچە باشقۇرۇش، دەرىجە بويىچە مەسئۇل بولۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىپ، سۇ ئەھۋالىنىڭ ئۆزگىرىشىگە قاراپ ھەرىكەتچان تەڭشەيدۇ.

国务院水行政主管部门依法组织黄河流域水资源统一调度的实施和监督管理。

گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقىنى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇشنى يولغا قويۇش ۋە نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى قانۇن بويىچە تەشكىللەيدۇ.

第四十八条　国务院水行政主管部门应当会同国务院自然资源主管部门制定黄河流域省级行政区域地下水取水总量控制指标。

48-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايوننىڭ يەر ئاستى سۈيىنى ئېلىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى تۈزۈشى كېرەك.

黄河流域省级人民政府水行政主管部门应当会同本级人民政府有关部门，根据本行政区域地下水取水总量控制指标，制定设区的市、县级行政区域地下水取水总量控制指标和地下水水位控制指标，经省级人民政府批准后，报国务院水行政主管部门或者黄河流域管理机构备案。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ يەر ئاستى سۈيىنى ئېلىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىگە ئاساسەن، رايون بار شەھەر، ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايونلارنىڭ يەر ئاستى سۈيىنى يىغىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچى ۋە يەر ئاستى سۈيى ئورنىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى تۈزۈپ، ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەستىقلىغاندىن كېيىن، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا ئەنگە ئالدۇرۇش.

第四十九条　黄河流域县级以上行政区域的地表水取用水总量不得超过水量分配方案确定的控制指标，并符合生态流量和生态水位的管控指标要求；地下水取水总量不得超过本行政区域地下水取水总量控制指标，并符合地下水水位控制指标要求。

49-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى مەمۇرىي رايوننىڭ يەر ئۈستى سۈيى ئېلىشتا ئىشلىتىلىدىغان سۇ ئومۇمىي مىقدارى سۇ مىقدارىنى تەقسىملەش لايىھەسىدە بېكىتىلگەن تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى ھەمدە ئېكولوگىيەلىك ئېقىن مىقدارى ۋە ئېكولوگىيەلىك سۇ ئورنىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچى تەلىپىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك؛ يەر ئاستى سۈيىنى ئېلىش ئومۇمىي مىقدارى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ يەر ئاستى سۈيىنى ئېلىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى ھەم يەر ئاستى سۈيىنىڭ ئورنىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنىڭ تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当根据本行政区域取用水总量控制指标，统筹考虑经济社会发展用水需求、节水标准和产业政策，制定本行政区域农业、工业、生活及河道外生态等用水量控制指标。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ سۇ ئېلىش-ئىشلىتىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىگە ئاساسەن، ئىقتىسادىي-ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ سۇ ئىشلىتىش ئېھتىياجى، سۇ تېجەش ئۆلچىمى ۋە كەسىپ سىياسىتىنى بىرتۇتاش ئويلىشىپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ يېزا ئىگىلىكى، سانائەت، تۇرمۇش ۋە دەريا سىرتى ئېكولوگىيەسى قاتارلىقلارغا سۇ ئىشلىتىش مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى تۈزۈشى كېرەك.

第五十条　在黄河流域取用水资源，应当依法取得取水许可。

50-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىن سۇ بايلىقىنى ئېلىپ ئىشلىتىشتە، قانۇن بويىچە سۇ ئېلىش ئىجازىتىگە ئېرىشىش كېرەك.

黄河干流取水，以及跨省重要支流指定河段限额以上取水，由黄河流域管理机构负责审批取水申请，审批时应当研究取水口所在地的省级人民政府水行政主管部门的意见；其他取水由黄河流域县级以上地方人民政府水行政主管部门负责审批取水申请。指定河段和限额标准由国务院水行政主管部门确定公布、适时调整。

خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنىدىن سۇ ئېلىشتا، شۇنىڭدەك ئۆلكە ھالقىغان مۇھىم تارماق ئېقىنلاردىكى بەلگىلەنگەن دەريا بۆلىكىدىن نورمىدىن يۇقىرى سۇ ئېلىشتا، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى سۇ ئېلىش ئىلتىماسىنى تەستىقلاشقا مەسئۇل بولىدۇ، تەستىقلىغاندا سۇ ئېلىش ئېغىزى تۇرۇشلۇق جايدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ پىكرىنى تەتقىق قىلىش كېرەك؛ باشقا سۇ ئېلىشتا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى سۇ ئېلىش ئىلتىماسىنى تەستىقلاشقا مەسئۇل بولىدۇ. بەلگىلەنگەن دەريا بۆلىكى ۋە چەك ئۆلچىمىنى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى بېكىتىپ ئېلان قىلىدۇ، مۇۋاپىق پەيتتە تەڭشەيدۇ.

第五十一条　国家在黄河流域实行水资源差别化管理。国务院水行政主管部门应当会同国务院自然资源主管部门定期组织开展黄河流域水资源评价和承载能力调查评估。评估结果作为划定水资源超载地区、临界超载地区、不超载地区的依据。

51-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ بايلىقىنى پەرقلىق باشقۇرىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەبىئىي بايلىق مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقىنى باھالاش ۋە كۆتۈرۈش ئىقتىدارىنى تەكشۈرۈپ باھالاشنى قەرەللىك تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى كېرەك. باھالاش نەتىجىسى سۇ بايلىقى جەھەتتە نورمىدىن ئارتۇق يۈك باسقان رايونلار، ئاخىرقى چەكتە نورمىدىن ئارتۇق يۈك بېسىلغان رايونلار، نورمىدىن ئارتۇق يۈك باسمىغان رايونلارنى ئايرىشنىڭ ئاساسى قىلىنىدۇ.

水资源超载地区县级以上地方人民政府应当制定水资源超载治理方案，采取产业结构调整、强化节水等措施，实施综合治理。水资源临界超载地区县级以上地方人民政府应当采取限制性措施，防止水资源超载。

سۇ بايلىقى نورمىدىن ئېشىپ كەتكەن رايونلاردىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى سۇ بايلىقى چېكىدىن ئېشىپ كېتىشنى تۈزەش لايىھەسىنى تۈزۈپ، كەسىپ قۇرۇلمىسىنى تەڭشەش، سۇ تېجەشنى يەنىمۇ كۈچەيتىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ھەر تەرەپلىمە تۈزەشنى يولغا قويۇشى كېرەك. سۇ بايلىقى پاسىلىدا نورمىدىن ئارتۇق يۈك باسقان رايونلاردىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى چەكلەش خاراكتېرلىك تەدبىر قوللىنىپ، سۇ بايلىقىنىڭ نورمىدىن ئارتۇق يۈك بېسىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىشى كېرەك.

除生活用水等民生保障用水外，黄河流域水资源超载地区不得新增取水许可；水资源临界超载地区应当严格限制新增取水许可。

تۇرمۇشتا سۇ ئىشلىتىش قاتارلىق خەلق تۇرمۇشىغا كاپالەتلىك قىلىشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇدىن باشقا، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ بايلىقى نورمىدىن ئېشىپ كەتكەن رايونلاردا سۇ ئېلىش ئىجازىتىنى يېڭىدىن كۆپەيتىشكە بولمايدۇ؛ سۇ بايلىقى كرىتىك نورمىدىن ئارتۇق يۈك باسقان رايونلار يېڭىدىن سۇ ئېلىش ئىجازىتىنى كۆپەيتىشكە قاتتىق چەك قويۇشى كېرەك.

第五十二条　国家在黄河流域实行强制性用水定额管理制度。国务院水行政、标准化主管部门应当会同国务院发展改革部门组织制定黄河流域高耗水工业和服务业强制性用水定额。制定强制性用水定额应当征求国务院有关部门、黄河流域省级人民政府、企业事业单位和社会公众等方面的意见，并依照《中华人民共和国标准化法》的有关规定执行。

52-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىدا مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك سۇ ئىشلىتىشنى نورمىلىق باشقۇرۇش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ سۇچىلىق مەمۇرىيىتى، ئۆلچەملەشتۈرۈش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات-ئىسلاھات تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سۇ سەرپىياتى يۇقىرى سانائەت ۋە مۇلازىمەتچىلىككە مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك سۇ ئىشلىتىش نورمىسىنى بېكىتىشكە تەشكىللىشى كېرەك. مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك سۇ ئىشلىتىش نورمىسى تۈزۈشتە، گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە جەمئىيەتتىكى ئامما قاتارلىق تەرەپلەردىن پىكىر ئېلىش ھەمدە «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئۆلچەملەشتۈرۈش قانۇنى»دىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىش كېرەك.

黄河流域省级人民政府按照深度节水控水要求，可以制定严于国家用水定额的地方用水定额；国家用水定额未作规定的，可以补充制定地方用水定额。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى سۇنى چوڭقۇر تېجەش، كونترول قىلىش تەلىپى بويىچە، دۆلەتنىڭ سۇ ئىشلىتىش نورمىسىدىنمۇ قاتتىق بولغان جايلارنىڭ سۇ ئىشلىتىش نورمىسىنى بېكىتسە بولىدۇ؛ دۆلەتنىڭ سۇ ئىشلىتىش نورمىسى بەلگىلەنمىگەن بولسا، يەرلىكنىڭ سۇ ئىشلىتىش نورمىسىنى تولۇقلاپ بېكىتسە بولىدۇ.

黄河流域以及黄河流经省、自治区其他黄河供水区相关县级行政区域的用水单位，应当严格执行强制性用水定额；超过强制性用水定额的，应当限期实施节水技术改造。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسى، شۇنىڭدەك خۇاڭخې دەرياسى ئېقىپ ئۆتىدىغان ئۆلكە، ئاپتونوم رايوندىكى باشقا خۇاڭخې دەرياسى سۇ بېرىدىغان رايونلاردىكى مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايونلاردىكى سۇ ئىشلەتكۈچى ئورۇنلار مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك سۇ ئىشلىتىش نورمىسىنى قاتتىق ئىجرا قىلىشى كېرەك؛ مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك سۇ ئىشلىتىش نورمىسىدىن ئېشىپ كەتكەنلەر سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى ئۆزگەرتىشنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە يولغا قويۇشى كېرەك.

第五十三条　黄河流域以及黄河流经省、自治区其他黄河供水区相关县级行政区域的县级以上地方人民政府水行政主管部门和黄河流域管理机构核定取水单位的取水量，应当符合用水定额的要求。

53-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسى، شۇنىڭدەك خۇاڭخې دەرياسى ئېقىپ ئۆتىدىغان ئۆلكە، ئاپتونوم رايوندىكى باشقا خۇاڭخې دەرياسى بىلەن تەمىنلەيدىغان سۇ رايونلىرىدىكى مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايونلارنىڭ ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى تەكشۈرۈپ بېكىتكەن سۇ ئېلىش ئورۇنلىرى بېكىتكەن سۇ ئېلىش مىقدارى سۇ ئىشلىتىش نورمىسى تەلىپىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

黄河流域以及黄河流经省、自治区其他黄河供水区相关县级行政区域取水量达到取水规模以上的单位，应当安装合格的在线计量设施，保证设施正常运行，并将计量数据传输至有管理权限的水行政主管部门或者黄河流域管理机构。取水规模标准由国务院水行政主管部门制定。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسى، شۇنىڭدەك خۇاڭخې دەرياسى ئېقىپ ئۆتىدىغان ئۆلكە، ئاپتونوم رايوندىكى باشقا خۇاڭخې دەرياسى سۇ بىلەن تەمىنلىگۈچى رايونلاردىكى مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايونلاردىن ئېلىنغان سۇ مىقدارى سۇ ئېلىش كۆلىمىدىن يۇقىرى ئورۇنلارغا لاياقەتلىك تور ئۆلچەم ئەسلىھەسى ئورنىتىپ، ئەسلىھەلەرنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى ھەمدە ئۆلچەم سانلىق مەلۇماتىنى باشقۇرۇش ھوقۇقى بار سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا يەتكۈزۈشى كېرەك. سۇ ئېلىش كۆلىمى ئۆلچىمىنى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى بېكىتىدۇ.

第五十四条　国家在黄河流域实行高耗水产业准入负面清单和淘汰类高耗水产业目录制度。列入高耗水产业准入负面清单和淘汰类高耗水产业目录的建设项目，取水申请不予批准。高耗水产业准入负面清单和淘汰类高耗水产业目录由国务院发展改革部门会同国务院水行政主管部门制定并发布。

54-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپ ئىجازىتى پاسسىپ تىزىملىكى ۋە شاللاش تۈرىدىكى سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپلەر مۇندەرىجىسى تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپ ئىجازىتى پاسسىپ تىزىملىكى ۋە شاللاش تۈرىدىكى سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپلەر مۇندەرىجىسىگە كىرگۈزۈلگەن قۇرۇلۇش تۈرلىرىنىڭ سۇ ئېلىش ئىلتىماسى تەستىقلانمايدۇ. سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپلەرنىڭ ئىجازىتى پاسسىپ تىزىملىكى ۋە شاللاش تۈرىدىكى سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپلەر مۇندەرىجىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ.

严格限制从黄河流域向外流域扩大供水量，严格限制新增引黄灌溉用水量。因实施国家重大战略确需新增用水量的，应当严格进行水资源论证，并取得黄河流域管理机构批准的取水许可。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىن باشقا ۋادىلارغا سۇ بىلەن تەمىنلەش مىقدارىنى ئاشۇرۇشقا قاتتىق چەك قويۇش، خۇاڭخې دەرياسى سۈيىنى باشلاپ سۇغىرىشقا ئىشلىتىلىدىغان سۇ مىقدارىنى يېڭىدىن كۆپەيتىشكە قاتتىق چەك قويۇش كېرەك. دۆلەتنىڭ مۇھىم، زور ئىستراتېگىيەسىنى يولغا قويۇش سەۋەبىدىن سۇ ئىشلىتىش مىقدارىنى ھەقىقەتەن يېڭىدىن كۆپەيتىشكە توغرا كەلسە، سۇ بايلىقىنى قاتتىق دەلىللەش ھەمدە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى تەستىقلىغان سۇ ئېلىش ئىجازىتىنى ئېلىش كېرەك.

第五十五条　黄河流域县级以上地方人民政府应当组织发展高效节水农业，加强农业节水设施和农业用水计量设施建设，选育推广低耗水、高耐旱农作物，降低农业耗水量。禁止取用深层地下水用于农业灌溉。

55-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يۇقىرى ئۈنۈملۈك سۇ تېجەيدىغان يېزا ئىگىلىكىنى تەشكىللەپ راۋاجلاندۇرۇپ، يېزا ئىگىلىكىدە سۇ تېجەش ئەسلىھەلىرى ۋە يېزا ئىگىلىكىدە سۇ ئىشلىتىش ئۆلچىمى ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، سۇ سەرپىياتى تۆۋەن، قۇرغاقچىلىققا چىداملىق زىرائەتلەرنى تاللاپ يېتىشتۈرۈپ، كېڭەيتىپ، يېزا ئىگىلىكىنىڭ سۇ سەرپىياتىنى تۆۋەنلىتىشى كېرەك. چوڭقۇر قاتلامدىكى يەر ئاستى سۈيىنى يېزا ئىگىلىكىدە سۇغىرىشقا ئىشلىتىش مەنئى قىلىنىدۇ.

黄河流域工业企业应当优先使用国家鼓励的节水工艺、技术和装备。国家鼓励的工业节水工艺、技术和装备目录由国务院工业和信息化主管部门会同国务院有关部门制定并发布。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى سانائەت كارخانىلىرى دۆلەت رىغبەتلەندۈرگەن سۇ تېجەش ھۈنەر-سەنئىتى، تېخنىكىسى ۋە جابدۇقلىرىنى ئالدىن ئىشلىتىشى كېرەك. دۆلەت رىغبەتلەندۈرىدىغان سانائەتتە سۇ تېجەش ھۈنەر-سەنئىتى، تېخنىكا ۋە جابدۇق مۇندەرىجىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ سانائەت ۋە ئۇچۇرلاشتۇرۇش مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府应当组织推广应用先进适用的节水工艺、技术、装备、产品和材料，推进工业废水资源化利用，支持企业用水计量和节水技术改造，支持工业园区企业发展串联用水系统和循环用水系统，促进能源、化工、建材等高耗水产业节水。高耗水工业企业应当实施用水计量和节水技术改造。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئىلغار، قوللىنىشچان سۇ تېجەش ھۈنەر-سەنئىتى، تېخنىكىسى، جابدۇقى، مەھسۇلاتى ۋە ماتېرىياللىرىنى كېڭەيتىشكە تەشكىللىشى، قوللىنىشى، سانائەت كېرەكسىز سۈيىنى بايلىققا ئايلاندۇرۇپ پايدىلىنىشنى ئالغا سۈرۈشى، كارخانىلارنىڭ سۇ ئىشلىتىش مىقدارىنى ئۆلچىشى ۋە سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى ئۆزگەرتىشىگە مەدەت بېرىشى، سانائەت باغچە رايونىدىكى كارخانىلارنىڭ چاتما سۇ ئىشلىتىش سىستېمىسى ۋە ئايلانما سۇ ئىشلىتىش سىستېمىسىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشىغا مەدەت بېرىشى كېرەك، ئېنېرگىيە، خىمىيە سانائىتى، قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرى قاتارلىق سۇ سەرپىياتى يۇقىرى كەسىپلەردە سۇ تېجەشنى ئىلگىرى سۈرۈش كېرەك. سۇ سەرپىياتى يۇقىرى سانائەت كارخانىلىرى سۇ ئىشلىتىش مىقدارىنى ئۆلچەش ۋە سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى ئۆزگەرتىشنى يولغا قويۇشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当组织实施城乡老旧供水设施和管网改造，推广普及节水型器具，开展公共机构节水技术改造，控制高耗水服务业用水，完善农村集中供水和节水配套设施。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شەھەر-يېزىلاردىكى كونا سۇ بىلەن تەمىنلەش ئەسلىھەلىرى ۋە تۇرۇبا تورىنى ئۆزگەرتىشنى تەشكىللەپ يولغا قويۇپ، سۇ تېجەش سايمانلىرىنى كېڭەيتىپ، ئومۇملاشتۇرۇپ، ئاممىۋى ئاپپاراتلارنىڭ سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى ئۆزگەرتىشنى قانات يايدۇرۇپ، سۇ سەرپىياتى يۇقىرى مۇلازىمەتچىلىككە ئىشلىتىلىدىغان سۇنى تىزگىنلەپ، يېزىلارنى مەركەزلىك سۇ بىلەن تەمىنلەش ۋە سۇ تېجەش يانداش ئەسلىھەلىرىنى مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当加强节水宣传教育和科学普及，提高公众节水意识，营造良好节水氛围。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى سۇ تېجەش تەشۋىق-تەربىيەسى ۋە پەننى ئومۇملاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئاممىنىڭ سۇ تېجەش ئېڭىنى ئۆستۈرۈپ، ياخشى سۇ تېجەش كەيپىياتى يارىتىشى كېرەك.

第五十六条　国家在黄河流域建立促进节约用水的水价体系。城镇居民生活用水和具备条件的农村居民生活用水实行阶梯水价，高耗水工业和服务业水价实行高额累进加价，非居民用水水价实行超定额累进加价，推进农业水价综合改革。

56-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇنى تېجەپ ئىشلىتىشنى ئىلگىرى سۈرىدىغان سۇ باھاسى سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ. شەھەر-بازار ئاھالىسىنىڭ تۇرمۇشقا ئىشلىتىدىغان سۈيى ۋە شارائىتى ھازىرلانغان يېزا ئاھالىسىنىڭ تۇرمۇشقا ئىشلىتىدىغان سۈيىدە پەلەمپەيسىمان سۇ باھاسى يولغا قويۇلىدۇ، سۇ سەرپىياتى يۇقىرى سانائەت ۋە مۇلازىمەتچىلىك سۇ باھاسىدا يۇقىرى سوممىلىق جەملىمە باھا قوشۇش يولغا قويۇلىدۇ، ئاھالە تۇرمۇشىدىن باشقا ئىشلارغا ئىشلىتىلىدىغان سۇ باھاسىدا نورمىدىن ئاشۇرۇپ تەكرار باھا قوشۇش يولغا قويۇلۇپ، يېزا ئىگىلىك سۇ باھاسى ئۇنىۋېرسال ئىسلاھاتى ئالغا سىلجىتىلىدۇ.

国家在黄河流域对节水潜力大、使用面广的用水产品实行水效标识管理，限期淘汰水效等级较低的用水产品，培育合同节水等节水市场。

دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ تېجەش يوشۇرۇن كۈچى زور، ئىشلىتىش دائىرىسى كەڭ سۇ مەھسۇلاتلىرىغا قارىتا سۇ ئۈنۈم بەلگىسى بويىچە باشقۇرۇشنى يولغا قويۇپ، سۇ ئۈنۈم دەرىجىسى بىرقەدەر تۆۋەن سۇ مەھسۇلاتلىرىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە شاللىۋېتىپ، سۇ تېجەش توختامى قاتارلىق سۇ تېجەش بازارلىرىنى يېتىشتۈرىدۇ.

第五十七条　国务院水行政主管部门应当会同国务院有关部门制定黄河流域重要饮用水水源地名录。黄河流域省级人民政府水行政主管部门应当会同本级人民政府有关部门制定本行政区域的其他饮用水水源地名录。

57-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى مۇھىم ئىچىدىغان سۇ مەنبەسى تىزىملىكىنى تۈزۈشى كېرەك. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ باشقا ئىچىدىغان سۇ مەنبەسى تىزىملىكىنى تۈزۈشى كېرەك.

黄河流域省级人民政府组织划定饮用水水源保护区，加强饮用水水源保护，保障饮用水安全。黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当合理布局饮用水水源取水口，加强饮用水应急水源、备用水源建设。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداش رايونىنى بېكىتىشكە تەشكىللەپ، ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىنى قوغداشنى كۈچەيتىپ، ئىچىدىغان سۇ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلدى. خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئىچىدىغان سۇ مەنبەسىدىن سۇ ئېلىش ئېغىزىنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇپ، ئىچىدىغان سۇغا جىددىي تاقابىل تۇرۇش سۇ مەنبەسى، زاپاس سۇ مەنبەسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第五十八条　国家综合考虑黄河流域水资源条件、经济社会发展需要和生态环境保护要求，统筹调出区和调入区供水安全和生态安全，科学论证、规划和建设跨流域调水和重大水源工程，加快构建国家水网，优化水资源配置，提高水资源承载能力。

58-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ سۇ بايلىقى شارائىتى، ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىيات ئېھتىياجى ۋە ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداش تەلىپىنى ئۇنىۋېرسال ئويلىشىپ، يۆتكەش رايونى بىلەن يۆتكەش رايونىنىڭ سۇ بايلىقى بىخەتەرلىكى ۋە ئېكولوگىيە بىخەتەرلىكىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، ۋادى ھالقىپ سۇ باشلاش ۋە زور سۇ مەنبەسى قۇرۇلۇشىنى ئىلمىي دەلىللەپ، پىلانلاپ ۋە قۇرۇپ، دۆلەت سۇ تورىنى تېز بەرپا قىلىپ، سۇ بايلىقىنى تەقسىملەشنى ياخشىلاپ، سۇ بايلىقىنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرىدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府应当组织实施区域水资源配置工程建设，提高城乡供水保障程度。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى رايونلارنىڭ سۇ بايلىقىنى تەقسىملەش قۇرۇلۇشىنى تەشكىللەپ يولغا قويۇپ، شەھەر-يېزىلارنى سۇ بىلەن تەمىنلەشكە كاپالەتلىك قىلىش دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

第五十九条　黄河流域县级以上地方人民政府应当推进污水资源化利用，国家对相关设施建设予以支持。

59-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى پاسكىنا سۇنى بايلىققا ئايلاندۇرۇپ پايدىلىنىشنى ئالغا سۈرۈشى، دۆلەت مۇناسىۋەتلىك ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى قوللىشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当将再生水、雨水、苦咸水、矿井水等非常规水纳入水资源统一配置，提高非常规水利用比例。景观绿化、工业生产、建筑施工等用水，应当优先使用符合要求的再生水。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ھاسىلىي سۇ، يامغۇر سۈيى، قىرتاق، تۇزلۇق سۇ، كان سۈيى قاتارلىق پەۋقۇلئاددە سۇنى سۇ بايلىقىنى بىرتۇتاش تەقسىملەش دائىرىسىگە كىرگۈزۈپ، پەۋقۇلئاددە سۇدىن پايدىلىنىش نىسبىتىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك. مەنزىرە كۆكەرتىش، سانائەت ئىشلەپچىقىرىشى، بىناكارلىق قۇرۇلۇشى قاتارلىقلارغا سۇ ئىشلىتىشتە، تەلەپكە ئۇيغۇن كېلىدىغان ھاسىلىي سۇنى ئاۋۋال ئىشلىتىش كېرەك.

第五章　水沙调控与防洪安全

5-باب سۇ-قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەش ۋە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش بىخەتەرلىكى

第六十条　国家依据黄河流域综合规划、防洪规划，在黄河流域组织建设水沙调控和防洪减灾工程体系，完善水沙调控和防洪防凌调度机制，加强水文和气象监测预报预警、水沙观测和河势调查，实施重点水库和河段清淤疏浚、滩区放淤，提高河道行洪输沙能力，塑造河道主槽，维持河势稳定，保障防洪安全。

60-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئۇنىۋېرسال يىرىك پىلانى، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ، قۇملۇقنى تەڭشەش-تىزگىنلەش ۋە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، ئاپەت زىيىنىنى ئازايتىش قۇرۇلۇشى سىستېمىسىنى تەشكىللەپ قۇرۇپ، سۇ، قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەش، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، مۇز كەپلىشىشتىن مۇداپىئەلىنىش بويىچە ئورۇنلاشتۇرۇش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، سۇ رايى ۋە ھاۋارايىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، ئالدىن مەلۇمات بېرىش، ئالدىن سىگنال بېرىش، سۇ، قۇمنى كۆزىتىش ۋە دەريا ۋەزىيىتىنى تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىپ، نۇقتىلىق سۇ ئامبارلىرى ۋە دەريا بۆلەكلىرىدىكى لاي-لاتقىلارنى تازىلاش، راۋانلاشتۇرۇش، ساھىل رايونىدىكى لاي-لاغلارنى قويۇپ بېرىشنى يولغا قويىدۇ، دەريا يوللىرىنىڭ كەلكۈن ئاققۇزۇش، قۇم يەتكۈزۈش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈپ، دەريا يولى ئاساسىي ئوقۇرى ھاسىل قىلىپ، دەريا ۋەزىيىتىنىڭ مۇقىملىقىنى ساقلاپ، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىش كېرەك.

第六十一条　国家完善以骨干水库等重大水工程为主的水沙调控体系，采取联合调水调沙、泥沙综合处理利用等措施，提高拦沙输沙能力。纳入水沙调控体系的工程名录由国务院水行政主管部门制定。

61-ماددا دۆلەت غول سۇ ئامبىرى قاتارلىق مۇھىم، زور سۇ قۇرۇلۇشلىرىنى ئاساس قىلغان سۇ بىلەن قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەش سىستېمىسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، بىرلىشىپ سۇ يۆتكەش، قۇم يۆتكەش، لاي-لاتقىلارنى ئۇنىۋېرسال بىر تەرەپ قىلىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، قۇم توسۇش، قۇم يەتكۈزۈش ئىقتىدارىنى ئۆستۈردى. سۇ-قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەش سىستېمىسىغا كىرگۈزۈلگەن قۇرۇلۇش تىزىملىكىنى گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى بېكىتىدۇ.

国务院有关部门和黄河流域省级人民政府应当加强黄河干支流控制性水工程、标准化堤防、控制引导河水流向工程等防洪工程体系建设和管理，实施病险水库除险加固和山洪、泥石流灾害防治。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول-تارماق ئېقىنلىرىدىكى تىزگىنلەش خاراكتېرلىك سۇ قۇرۇلۇشى، ئۆلچەملەشكەن توسما، دەريا سۈيىنىڭ ئېقىش يۆنىلىشىنى تىزگىنلەش، يېتەكلەش قۇرۇلۇشى قاتارلىق كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش قۇرۇلۇشى سىستېما قۇرۇلۇشى ۋە ئۇنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، خەۋپ-خەتەر ساقلانغان سۇ ئامبارلىرىدىكى خەتەرنى تۈگىتىپ پۇختىلاش ۋە قىيان، لاتقا-شېغىللىق ئېقىن ئاپىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشنى يولغا قويۇشى كېرەك.

黄河流域管理机构及其所属管理机构和黄河流域县级以上地方人民政府应当加强防洪工程的运行管护，保障工程安全稳定运行。

خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى ھەم خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش قۇرۇلۇشىنى يۈرۈشتۈرۈش، باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، قۇرۇلۇشنىڭ بىخەتەر، مۇقىم يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第六十二条　国家实行黄河流域水沙统一调度制度。黄河流域管理机构应当组织实施黄河干支流水库群统一调度，编制水沙调控方案，确定重点水库水沙调控运用指标、运用方式、调控起止时间，下达调度指令。水沙调控应当采取措施尽量减少对水生生物及其栖息地的影响。

62-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ ۋە قۇمنى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول، تارماق ئېقىنىدىكى سۇ ئامبىرى توپىنى بىرتۇتاش ئورۇنلاشتۇرۇشنى تەشكىللەپ يولغا قويۇپ، سۇ-قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەش لايىھەسىنى تۈزۈپ، نۇقتىلىق سۇ ئامبارلىرىنىڭ سۇ-قۇملۇقنى تەڭشەش-تىزگىنلەش، قوللىنىش كۆرسەتكۈچى، قوللىنىش ئۇسۇلى، تەڭشەش-تىزگىنلەشنىڭ باشلىنىش-ئاخىرلىشىش ۋاقتىنى بېكىتىپ، ئورۇنلاشتۇرۇش بۇيرۇقى چۈشۈرۈشى كېرەك. سۇ-قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەشتە تەدبىر قوللىنىپ، سۇ جانلىقلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ماكانىغا بولغان تەسىرىنى ئىمكانقەدەر ئازايتىش كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府、水库主管部门和管理单位应当执行黄河流域管理机构的调度指令。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى، سۇ ئامبىرى مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقۇرۇش ئورنى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ ئورۇنلاشتۇرۇش بۇيرۇقىنى ئىجرا قىلىشى كېرەك.

第六十三条　国务院水行政主管部门组织编制黄河防御洪水方案，经国家防汛抗旱指挥机构审核后，报国务院批准。

63-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسىدىكى كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش لايىھەسىنى تۈزۈشكە تەشكىللەپ، دۆلەت كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش-قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇش قوماندانلىق ئاپپاراتى تەكشۈرۈپ بېكىتكەندىن كېيىن، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىدۇ.

黄河流域管理机构应当会同黄河流域省级人民政府根据批准的黄河防御洪水方案，编制黄河干流和重要支流、重要水工程的洪水调度方案，报国务院水行政主管部门批准并抄送国家防汛抗旱指挥机构和国务院应急管理部门，按照职责组织实施。

خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە تەستىقلىغان خۇاڭخې دەرياسىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش لايىھەسىگە ئاساسەن، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى ۋە مۇھىم تارماق ئېقىنى، مۇھىم سۇ قۇرۇلۇشىنىڭ كەلكۈننى ئورۇنلاشتۇرۇش لايىھەسىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللىشى ھەمدە دۆلەتنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇش قوماندانلىق ئاپپاراتى ۋە گوۋۇيۈەننىڭ جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش-باشقۇرۇش تارمىقىغا كۆچۈرۈپ يەتكۈزۈپ، مەسئۇلىيىتى بويىچە تەشكىللەپ يولغا قويۇشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府组织编制和实施黄河其他支流、水工程的洪水调度方案，并报上一级人民政府防汛抗旱指挥机构和有关主管部门备案。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ باشقا تارماق ئېقىنى، سۇ قۇرۇلۇشىنىڭ كەلكۈننى ئورۇنلاشتۇرۇش لايىھەسىنى تۈزۈشكە ۋە يولغا قويۇشقا تەشكىللەيدۇ ھەمدە بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇش قوماندانلىق ئاپپاراتى ۋە ئالاقىدار مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئەنگە ئېلىشىغا يوللايدۇ.

第六十四条　黄河流域管理机构制定年度防凌调度方案，报国务院水行政主管部门备案，按照职责组织实施。

64-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى مۇز كەپلىشىپ قېلىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش بويىچە يىللىق ئورۇنلاشتۇرۇش لايىھەسىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئەنگە ئېلىشىغا يوللاپ، مەسئۇلىيىتى بويىچە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

黄河流域有防凌任务的县级以上地方人民政府应当把防御凌汛纳入本行政区域的防洪规划。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى مۇز تاشقىنىدىن مۇداپىئەلىنىش ۋەزىپىسى بار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى مۇز تاشقىنىدىن مۇداپىئەلىنىشنى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

第六十五条　黄河防汛抗旱指挥机构负责指挥黄河流域防汛抗旱工作，其办事机构设在黄河流域管理机构，承担黄河防汛抗旱指挥机构的日常工作。

65-ماددا خۇاڭخې دەرياسىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇش قوماندانلىق ئاپپاراتى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، ئاپەتكە تاقابىل تۇرۇش خىزمىتىگە قوماندانلىق قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ، ئۇنىڭ ئىش بېجىرىش ئاپپاراتى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىدا تەسىس قىلىنغان بولۇپ، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئە كۆرۈش، قۇرغاقچىلىققا تاقابىل تۇرۇپ قوماندانلىق ئاپپاراتىنىڭ كۈندىلىك خىزمىتىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第六十六条　黄河流域管理机构应当会同黄河流域省级人民政府依据黄河流域防洪规划，制定黄河滩区名录，报国务院水行政主管部门批准。黄河流域省级人民政府应当有序安排滩区居民迁建，严格控制向滩区迁入常住人口，实施滩区综合提升治理工程。

66-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش يىرىك پىلانىغا ئاساسەن، خۇاڭخې دەرياسى ساھىل رايونى تىزىملىكى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقىغا تەستىقلىتىشى كېرەك. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ساھىل رايونىدىكى ئاھالىلەرنى كۆچۈرۈش-قۇرۇشنى تەرتىپلىك ئورۇنلاشتۇرۇپ، ساھىل رايونىغا دائىملىق نوپۇسنى كۆچۈرۈپ كېلىشنى قاتتىق تىزگىنلەپ، ساھىل رايونىنى ھەر تەرەپلىمە دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش، تۈزەش قۇرۇلۇشىنى يولغا قويۇشى كېرەك.

黄河滩区土地利用、基础设施建设和生态保护与修复应当满足河道行洪需要，发挥滩区滞洪、沉沙功能。

خۇاڭخې دەرياسى ساھىل رايونىدا يەردىن پايدىلىنىش، ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى ۋە ئېكولوگىيەنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشتە، دەريا يوللىرىنىڭ كەلكۈن ئاققۇزۇش ئېھتىياجىنى قاندۇرۇپ، ساھىل رايونىنىڭ كەلكۈن قاچىلاش، قۇمنى تىندۇرۇش فۇنكسىيەسىنى جارى قىلدۇرۇش كېرەك.

在黄河滩区内，不得新规划城镇建设用地、设立新的村镇，已经规划和设立的，不得扩大范围；不得新划定永久基本农田，已经划定为永久基本农田、影响防洪安全的，应当逐步退出；不得新开垦荒地、新建生产堤，已建生产堤影响防洪安全的应当及时拆除，其他生产堤应当逐步拆除。

خۇاڭخې دەرياسى ساھىل رايونىدا شەھەر-بازار قۇرۇلۇش يېرىنى يېڭىدىن پىلانلاشقا، يېڭى كەنت-بازار قۇرۇشقا بولمايدۇ، پىلانلانغان ۋە تەسىس قىلىنغان بولسا، دائىرىسىنى كېڭەيتىشكە بولمايدۇ؛ مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىزنى يېڭىدىن بېكىتىشكە بولمايدۇ، مەڭگۈلۈك ئاساسىي ئېتىز قىلىپ ئايرىلىپ بولغان، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش بىخەتەرلىكىگە تەسىر يەتكۈزگەنلەرنى تەدرىجىي چېكىندۈرۈش كېرەك؛ يېڭىدىن بوز يەر ئېچىشقا، ئىشلەپچىقىرىش توسمىسىنى يېڭىدىن سېلىشقا يول قويۇلمايدۇ، ياسىلىپ بولغان ئىشلەپچىقىرىش توسمىسى كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش بىخەتەرلىكىگە تەسىر يەتكۈزسە ۋاقتىدا چېقىۋېتىش، باشقا ئىشلەپچىقىرىش توسمىلىرىنى تەدرىجىي چېقىۋېتىش كېرەك.

因黄河滩区自然行洪、蓄滞洪水等导致受淹造成损失的，按照国家有关规定予以补偿。

خۇاڭخې دەرياسى ساھىل رايونىدا تەبىئىي كەلكۈن ئاققۇزۇش، كەلكۈن قاچىلاش قاتارلىقلار تۈپەيلىدىن سۇ بېسىپ كېتىپ زىيان كېلىپ چىققانلارغا دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە تولۇقلىما بېرىلىدۇ.

第六十七条　国家加强黄河流域河道、湖泊管理和保护。禁止在河道、湖泊管理范围内建设妨碍行洪的建筑物、构筑物以及从事影响河势稳定、危害河岸堤防安全和其他妨碍河道行洪的活动。禁止违法利用、占用河道、湖泊水域和岸线。河道、湖泊管理范围由黄河流域管理机构和有关县级以上地方人民政府依法科学划定并公布。

67-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا، كۆللەرنى باشقۇرۇش ۋە قوغداشنى كۈچەيتىدۇ. دەريا يولى، كۆل باشقۇرۇش دائىرىسىدە كەلكۈن ئاققۇزۇشقا توسالغۇ بولىدىغان ئىمارەت، قۇرۇلما سېلىش، شۇنىڭدەك دەريا ئەھۋالىنىڭ مۇقىملىقىغا تەسىر يەتكۈزىدىغان، دەريا قىرغىقىدىكى توسما بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ۋە دەريا يولىنىڭ كەلكۈن ئاققۇزۇشىغا توسقۇنلۇق قىلىدىغان باشقا ھەرىكەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ. دەريا، كۆل، سۇ ۋە قىرغاق لىنىيەسىدىن قانۇنغا خىلاپ پايدىلىنىش، ئۇنى ئىگىلىۋېلىش مەنئى قىلىنىدۇ. دەريا يولى، كۆل باشقۇرۇش دائىرىسىنى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى قانۇن بويىچە ئىلمىي بېكىتىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ.

建设跨河、穿河、穿堤、临河的工程设施，应当符合防洪标准等要求，不得威胁堤防安全、影响河势稳定、擅自改变水域和滩地用途、降低行洪和调蓄能力、缩小水域面积；确实无法避免降低行洪和调蓄能力、缩小水域面积的，应当同时建设等效替代工程或者采取其他功能补救措施。

دەريا ھالقىغان، دەريانى كېسىپ ئۆتىدىغان، توسمىنى كېسىپ ئۆتىدىغان، دەرياغا يېقىن قۇرۇلۇش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇشتا، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ئۆلچىمى قاتارلىق تەلەپلەرگە ئۇيغۇن كېلىش كېرەك، توسما بىخەتەرلىكىگە تەھدىت سېلىشقا، دەريا ۋەزىيىتىنىڭ مۇقىملىقىغا تەسىر يەتكۈزۈشكە، سۇ رايونى ۋە ساھىلنىڭ ئىشلىتىلىش ئورنىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆزگەرتىۋېتىشكە، كەلكۈن ئاققۇزۇش ۋە تەڭشەش-ساقلاش ئىقتىدارىنى تۆۋەنلىتىۋېتىشكە، سۇ رايونىنىڭ كۆلىمىنى تارايتىۋېتىشكە بولمايدۇ؛ كەلكۈننى ئاققۇزۇش ۋە تەڭشەش-ساقلاش ئىقتىدارىنى تۆۋەنلىتىۋېتىشتىن، سۇ رايونى كۆلىمىنى تارايتىۋېتىشتىن ساقلانغىلى بولمىسا، بىرلا ۋاقىتتا تەڭ ئۈنۈملۈك قۇرۇلۇش قىلىش ياكى باشقا فۇنكسىيەلىك قۇتقۇزۇش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش كېرەك.

第六十八条　黄河流域河道治理，应当因地制宜采取河道清障、清淤疏浚、岸坡整治、堤防加固、水源涵养与水土保持、河湖管护等治理措施，加强悬河和游荡性河道整治，增强河道、湖泊、水库防御洪水能力。

68-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا يولىنى تۈزەشتە، شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ دەريا يولىدىكى توسالغۇلارنى تازىلاش، لاي-لاتقىلارنى تازىلاش، قىرغاقنى تۈزەش، توسمىنى مۇستەھكەملەش، سۇ مەنبەسىنى ساقلاش ۋە سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، دەريا-كۆللەرنى باشقۇرۇش-ئاسراش قاتارلىق تۈزەش تەدبىرلىرىنى قوللىنىپ، ئاسما دەريا ۋە كۆچمە دەريا يوللىرىنى تۈزەشنى كۈچەيتىپ، دەريا، كۆل، سۇ ئامبارلىرىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ئىقتىدارىنى كۈچەيتىش كېرەك.

国家支持黄河流域有关地方人民政府以稳定河势、规范流路、保障行洪能力为前提，统筹河道岸线保护修复、退耕还湿，建设集防洪、生态保护等功能于一体的绿色生态走廊。

دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى ئالاقىدار يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ دەريا ۋەزىيىتىنى مۇقىملاشتۇرۇش، ئېقىن يوللىرىنى قېلىپلاشتۇرۇش، كەلكۈن ئاققۇزۇش ئىقتىدارىغا كاپالەتلىك قىلىشنى ئالدىنقى شەرت قىلىپ، دەريا يولى قىرغاق لىنىيەسىنى قوغداش، ئەسلىگە كەلتۈرۈش، تېرىلغۇدىن سۇلۇق يەرگە قايتۇرۇشنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، ئېكولوگىيەنى قوغداش قاتارلىق فۇنكسىيەلەر بىر گەۋدە قىلىنغان يېشىل ئېكولوگىيە كارىدورى قۇرۇشىنى قوللايدۇ.

第六十九条　国家实行黄河流域河道采砂规划和许可制度。黄河流域河道采砂应当依法取得采砂许可。

69-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريادىن شېغىل ئېلىشنى پىلانلاش ۋە ئۇنىڭغا ئىجازەت بېرىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريادىن قۇم قېزىشتا قانۇن بويىچە قۇم قېزىش ئىجازىتى ئېلىش كېرەك.

黄河流域管理机构和黄河流域县级以上地方人民政府依法划定禁采区，规定禁采期，并向社会公布。禁止在黄河流域禁采区和禁采期从事河道采砂活动。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى قانۇن بويىچە قېزىش مەنئى قىلىش رايونىنى ئايرىپ، قېزىش مەنئى قىلىش مەزگىلىنى بەلگىلەيدۇ ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلىدۇ. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى قېزىش مەنئى قىلىنغان رايون ۋە قېزىش مەنئى قىلىنغان مەزگىلدە دەريادىن قۇم قېزىش ھەرىكىتى بىلەن شۇغۇللىنىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第七十条　国务院有关部门应当会同黄河流域省级人民政府加强对龙羊峡、刘家峡、三门峡、小浪底、故县、陆浑、河口村等干支流骨干水库库区的管理，科学调控水库水位，加强库区水土保持、生态保护和地质灾害防治工作。

70-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى بىلەن بىرلىكتە لۇڭياڭشيا، ليۇجياشيا، سەنمېنشيا، شياۋلاڭدى، گۇشيەن ناھىيەسى، لۇخۇن، خېكوۋ كەنتى قاتارلىق غول، تارماق ئېقىنلاردىكى غول سۇ ئامبارلىرى رايونلىرىنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، سۇ ئامبارلىرىنىڭ سۇ ئورنىنى ئىلمىي تەڭشەپ تىزگىنلەپ، ئامبار رايونىدا سۇ-تۇپراقنى ساقلاش، ئېكولوگىيەنى قوغداش ۋە گېئو ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش خىزمىتىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

在三门峡、小浪底、故县、陆浑、河口村水库库区养殖，应当满足水沙调控和防洪要求，禁止采用网箱、围网和拦河拉网方式养殖。

سەنمېنشيا، شياۋلاڭدى، گۇشيەن ناھىيەسى، لۇخۇن، خېكوۋ كەنتىدىكى سۇ ئامبىرى ئامبار رايونىدا باقمىچىلىق قىلىشتا، سۇ، قۇمنى تەڭشەش-تىزگىنلەش ۋە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش تەلىپىنى قاندۇرۇش كېرەك، تور ساندۇقى، تور قورشاش ۋە دەريانى توسۇپ تور تارتىش ئۇسۇلى بىلەن باقمىچىلىق قىلىش مەنئى قىلىنىدۇ.

第七十一条　黄河流域城市人民政府应当统筹城市防洪和排涝工作，加强城市防洪排涝设施建设和管理，完善城市洪涝灾害监测预警机制，健全城市防灾减灾体系，提升城市洪涝灾害防御和应对能力。

71-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شەھەرلەرنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ۋە سۇ چىقىرىۋېتىش خىزمىتىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، شەھەرلەرنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، سۇ چىقىرىش ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشى ۋە باشقۇرۇشىنى كۈچەيتىپ، شەھەرلەرنىڭ كەلكۈن-ھۆلچىلىك ئاپىتىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، سىگنال بېرىش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، شەھەرلەرنىڭ ئاپەتتىن مۇداپىئەلىنىش، ئاپەت زىيىنىنى ئازايتىش سىستېمىسىنى تاكامۇللاشتۇرۇپ، شەھەرلەرنىڭ كەلكۈن، ھۆلچىلىك ئاپىتىدىن مۇداپىئەلىنىش ۋە تاقابىل تۇرۇش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

黄河流域城市人民政府及其有关部门应当加强洪涝灾害防御宣传教育和社会动员，定期组织开展应急演练，增强社会防范意识。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى كەلكۈن، ھۆلچىلىك ئاپىتىدىن مۇداپىئەلىنىش تەشۋىق-تەربىيەسى ۋە جەمئىيەت سەپەرۋەرلىكىنى كۈچەيتىپ، جىددىي ئىشلارغا تاقابىل تۇرۇش مانېۋىرىنى قەرەللىك تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، جەمئىيەت مۇداپىئەلىنىش ئېڭىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第六章　污染防治

6-باب بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش

第七十二条　国家加强黄河流域农业面源污染、工业污染、城乡生活污染等的综合治理、系统治理、源头治理，推进重点河湖环境综合整治。

72-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ يېزا ئىگىلىكىدىكى دائىرىلىك بۇلغىنىش، سانائەتتىن بۇلغىنىش، شەھەر-يېزا تۇرمۇشىدىن بۇلغىنىش قاتارلىقلارنى ھەر تەرەپلىمە تۈزەش، سىستېمىلىق تۈزەش، مەنبەدىن تۈزەشنى كۈچەيتىپ، نۇقتىلىق دەريا-كۆللەرنىڭ مۇھىتىنى ھەر تەرەپلىمە تۈزەشنى ئالغا سىلجىتىدۇ.

第七十三条　国务院生态环境主管部门制定黄河流域水环境质量标准，对国家水环境质量标准中未作规定的项目，可以作出补充规定；对国家水环境质量标准中已经规定的项目，可以作出更加严格的规定。制定黄河流域水环境质量标准应当征求国务院有关部门和有关省级人民政府的意见。

73-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىنى بېكىتىپ، دۆلەتنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىدە بەلگىلەنمىگەن تۈرلەرگە قوشۇمچە بەلگىلىمە چىقارسا بولىدۇ؛ دۆلەتنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىدە بەلگىلەنگەن تۈرلەرگە قارىتا تېخىمۇ قاتتىق بەلگىلىمە چىقىرىشقا بولىدۇ. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىنى تۈزۈشتە، گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىدىن پىكىر ئېلىش كېرەك.

黄河流域省级人民政府可以制定严于黄河流域水环境质量标准的地方水环境质量标准，报国务院生态环境主管部门备案。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىدىن قاتتىق بولغان يەرلىك سۇ مۇھىتى سۈپەت ئۆلچىمىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ ئەنگە ئالدۇرۇشىغا يوللىسا بولىدۇ.

第七十四条　对没有国家水污染物排放标准的特色产业、特有污染物，以及国家有明确要求的特定水污染源或者水污染物，黄河流域省级人民政府应当补充制定地方水污染物排放标准，报国务院生态环境主管部门备案。

74-ماددا دۆلەتنىڭ سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمى بولمىغان خاس كەسىپلەر، خاس بۇلغىمىلار، شۇنىڭدەك دۆلەتنىڭ ئېنىق تەلىپى بولغان سۇ بۇلغىمىسى مەنبەسى ياكى سۇ بۇلغىمىسى توغرىسىدا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يەرلىك سۇ بۇلغىمىسى چىقىش ئۆلچىمىنى تولۇقلاپ تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

有下列情形之一的，黄河流域省级人民政府应当制定严于国家水污染物排放标准的地方水污染物排放标准，报国务院生态环境主管部门备案：

تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى دۆلەتنىڭ سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىدىن قاتتىق بولغان يەرلىك سۇ بۇلغىمىسى چىقىش ئۆلچىمىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك :

（一）产业密集、水环境问题突出；

( 1 ) كەسىپلەر زىچ، سۇ مۇھىتى مەسىلىسى گەۋدىلىك بولۇش؛

（二）现有水污染物排放标准不能满足黄河流域水环境质量要求；

( 2 ) ھازىر بار بولغان سۇ بۇلغىمىلىرىنى چىقىرىش ئۆلچىمى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىتى سۈپەت تەلىپىنى قاندۇرالمايدۇ؛

（三）流域或者区域水环境形势复杂，无法适用统一的水污染物排放标准。

( 3 ) ۋادى ياكى رايوننىڭ سۇ مۇھىتى ۋەزىيىتى مۇرەككەپ بولغاچقا، بىرلىككە كەلگەن سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش ئۆلچىمىنى تەتبىقلىغىلى بولمايدۇ.

第七十五条　国务院生态环境主管部门根据水环境质量改善目标和水污染防治要求，确定黄河流域各省级行政区域重点水污染物排放总量控制指标。黄河流域水环境质量不达标的水功能区，省级人民政府生态环境主管部门应当实施更加严格的水污染物排放总量削减措施，限期实现水环境质量达标。排放水污染物的企业事业单位应当按照要求，采取水污染物排放总量控制措施。

75-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى سۇ مۇھىتى سۈپىتىنى ياخشىلاش نىشانى ۋە سۇ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش تەلىپىگە ئاساسەن، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك ھەرقايسى مەمۇرىي رايونلارنىڭ نۇقتىلىق سۇغا بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنى بېكىتىدۇ. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىت سۈپىتى ئۆلچەمگە يەتمىگەن سۇ فۇنكسىيەلىك رايونلىرىدا ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى سۇ بۇلغىمىسى قويۇپ بېرىش ئومۇمىي مىقدارىنى ئازايتىشتا تېخىمۇ قاتتىق تەدبىرلەرنى يولغا قويۇشى، سۇ مۇھىت سۈپىتىنى ئۆلچەمگە يەتكۈزۈشنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئىشقا ئاشۇرۇشى كېرەك. سۇغا بۇلغىما چىقىرىدىغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار تەلەپ بويىچە سۇغا بۇلغىما چىقىرىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش تەدبىرىنى قوللىنىشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当加强和统筹污水、固体废物收集处理处置等环境基础设施建设，保障设施正常运行，因地制宜推进农村厕所改造、生活垃圾处理和污水治理，消除黑臭水体。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى پاسكىنا سۇ، قاتتىق تاشلاندۇقلارنى يىغىپ بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق مۇھىت ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ ۋە بىر تۇتاش پىلانلاپ، ئەسلىھەلەرنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىپ، يېزىلارنىڭ ھاجەتخانىلىرىنى ئۆزگەرتىش، تۇرمۇش ئەخلەتلىرىنى بىرتەرەپ قىلىش ۋە پاسكىنا سۇنى تۈزەشنى شارائىتىغا قاراپ ئالغا سۈرۈپ، قارا-سېسىق سۇنى تۈگىتىشى كېرەك.

第七十六条　在黄河流域河道、湖泊新设、改设或者扩大排污口，应当报经有管辖权的生态环境主管部门或者黄河流域生态环境监督管理机构批准。新设、改设或者扩大可能影响防洪、供水、堤防安全、河势稳定的排污口的，审批时应当征求县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构的意见。

76-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا، كۆللەرنى بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىش ياكى كېڭەيتىشتە، باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا تەستىقلىتىش كېرەك. كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش، سۇ بىلەن تەمىنلەش، توسما بىخەتەرلىكى، دەريا ۋەزىيىتىنىڭ مۇقىملىقىغا تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىمالى بولغان بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزلىرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىش ياكى كېڭەيتىشتە، تەستىقلىغاندا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىدىن پىكىر ئېلىش كېرەك.

黄河流域水环境质量不达标的水功能区，除城乡污水集中处理设施等重要民生工程的排污口外，应当严格控制新设、改设或者扩大排污口。

خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ سۇ مۇھىت سۈپىتى ئۆلچەمگە يەتمىگەن سۇ فۇنكسىيەلىك رايونلىرى شەھەر-يېزا پاسكىنا سۈيىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش ئەسلىھەسى قاتارلىق مۇھىم خەلق تۇرمۇشى قۇرۇلۇشىدىكى بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزلىرىدىن باشقا، بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىش ياكى كېڭەيتىشنى قاتتىق تىزگىنلىشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当对本行政区域河道、湖泊的排污口组织开展排查整治，明确责任主体，实施分类管理。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ مەمۇرىي رايوندىكى دەريا، كۆللەرنىڭ بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزلىرىنى بىرمۇبىر تەكشۈرۈپ تۈزەشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى، مەسئۇلىيەت سۇبيېكتىنى ئايدىڭلاشتۇرۇپ، تۈرگە ئايرىپ باشقۇرۇشنى يولغا قويۇشى كېرەك.

第七十七条　黄河流域县级以上地方人民政府应当对沿河道、湖泊的垃圾填埋场、加油站、储油库、矿山、尾矿库、危险废物处置场、化工园区和化工项目等地下水重点污染源及周边地下水环境风险隐患组织开展调查评估，采取风险防范和整治措施。

77-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى دەريا، كۆل بويىدىكى ئەخلەت تىندۇرۇش مەيدانى، ماي قاچىلاش پونكىتى، نېفىت ساقلاش ئامبىرى، كان، قالدۇق قېزىلما ئامبىرى، خەتەرلىك تاشلاندۇقلارنى بىر تەرەپ قىلىش مەيدانى، خىمىيە سانائىتى رايونى ۋە خىمىيە سانائىتى تۈرى قاتارلىق يەر ئاستى سۈيىنىڭ نۇقتىلىق بۇلغىنىش مەنبەسى ھەمدە ئەتراپتىكى يەر ئاستى سۈيىنىڭ مۇھىت خەۋپ-خەتەر يوشۇرۇن خەۋپىنى تەكشۈرۈش-باھالاشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، خەۋپ-خەتەرنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە تۈزەش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشى كېرەك.

黄河流域设区的市级以上地方人民政府生态环境主管部门商本级人民政府有关部门，制定并发布地下水污染防治重点排污单位名录。地下水污染防治重点排污单位应当依法安装水污染物排放自动监测设备，与生态环境主管部门的监控设备联网，并保证监测设备正常运行。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا رايون تەسىس قىلىنغان شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارماقلىرى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئالاقىدار تارماقلىرى بىلەن كېڭىشىپ، يەر ئاستى سۈيى بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەش بويىچە نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىدىغان ئورۇنلار تىزىملىكىنى تۈزىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ. يەر ئاستى سۈيى بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشتىكى نۇقتىلىق بۇلغىما چىقىرىدىغان ئورۇنلار قانۇن بويىچە سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىشنى ئاپتوماتىك كۆزىتىش-ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنى ئورنىتىپ، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ كۆزىتىش-تىزگىنلەش ئۈسكۈنىسى بىلەن تورلاشتۇرۇشى ھەمدە كۆزىتىش-ئۆلچەش ئۈسكۈنىلىرىنىڭ نورمال يۈرۈشۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

第七十八条　黄河流域省级人民政府生态环境主管部门应当会同本级人民政府水行政、自然资源等主管部门，根据本行政区域地下水污染防治需要，划定地下水污染防治重点区，明确环境准入、隐患排查、风险管控等管理要求。

78-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ئېقىن رايونىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىيىتى، تەبىئىي بايلىق قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ يەر ئاستى سۈيى بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، يەر ئاستى سۈيى بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەشتىكى نۇقتىلىق رايونلارنى ئايرىپ، مۇھىت ئىجازىتى، يوشۇرۇن خەۋپنى رەتكە تۇرغۇزۇپ تەكشۈرۈش، خەۋپ-خەتەرنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش قاتارلىق باشقۇرۇش تەلەپلىرىنى ئايدىڭلاشتۇرۇشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当加强油气开采区等地下水污染防治监督管理。在黄河流域开发煤层气、致密气等非常规天然气的，应当对其产生的压裂液、采出水进行处理处置，不得污染土壤和地下水。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى نېفىت-گاز ئېلىش رايونى قاتارلىق يەر ئاستى سۈيىنىڭ بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تۈزەشنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىشى كېرەك. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا كۆمۈر قاتلىمى گازى، ھىم گاز قاتارلىق ئادەتتىن تاشقىرى تەبىئىي گازنى ئېچىشتا، ئۇنىڭدىن ھاسىل بولغان بېسىم بىلەن يېرىش سۇيۇقلۇقى، ئېلىنغان سۇنى بىر تەرەپ قىلىش كېرەك، تۇپراقنى ۋە يەر ئاستى سۈيىنى بۇلغاشقا بولمايدۇ.

第七十九条　黄河流域县级以上地方人民政府应当加强黄河流域土壤生态环境保护，防止新增土壤污染，因地制宜分类推进土壤污染风险管控与修复。

79-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ تۇپراق ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداشنى كۈچەيتىپ، يېڭىدىن كۆپىيىدىغان تۇپراق بۇلغىنىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىپ، شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ ئىش كۆرۈپ، تۇپراق بۇلغىنىش خەۋپ-خەتىرىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈشنى تۈرگە ئايرىپ ئالغا سۈرۈشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当加强黄河流域固体废物污染环境防治，组织开展固体废物非法转移和倾倒的联防联控。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې ۋادىسىدىكى قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ مۇھىتنى بۇلغىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى كۈچەيتىپ، قاتتىق تاشلاندۇقنى قانۇنسىز يۆتكەش ۋە تۆكۈۋېتىشتىن ئىبارەت بىرلىشىپ ئالدىنى ئېلىش ۋە بىرلىشىپ تىزگىنلەشنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

第八十条　国务院生态环境主管部门应当在黄河流域定期组织开展大气、水体、土壤、生物中有毒有害化学物质调查监测，并会同国务院卫生健康等主管部门开展黄河流域有毒有害化学物质环境风险评估与管控。

80-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا ئاتموسفېرا، سۇ، تۇپراق، جانلىقلاردىكى زەھەرلىك، زىيانلىق خىمىيەلىك ماددىلارنى تەكشۈرۈش-كۆزىتىپ ئۆلچەشنى قەرەللىك تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ سەھىيە-ساغلاملىق قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى زەھەرلىك، زىيانلىق خىمىيەۋى ماددىلارنىڭ مۇھىت خەۋپ-خەتىرىنى باھالاش ۋە باشقۇرۇش-تىزگىنلەشنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

国务院生态环境等主管部门和黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当加强对持久性有机污染物等新污染物的管控、治理。

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيە-مۇھىت قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئۇزاق مۇددەتلىك ئورگانىك بۇلغىما قاتارلىق يېڭى بۇلغىمىلارنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش، تۈزەشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第八十一条　黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当加强农药、化肥等农业投入品使用总量控制、使用指导和技术服务，推广病虫害绿色防控等先进适用技术，实施灌区农田退水循环利用，加强对农业污染源的监测预警。

81-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى دېھقانچىلىق دورىسى، خىمىيەۋى ئوغۇت قاتارلىق يېزا ئىگىلىك سېلىنما بۇيۇملىرىنىڭ ئىشلىتىلىش ئومۇمىي مىقدارىنى تىزگىنلەش، ئىشلىتىشكە يېتەكچىلىك قىلىش ۋە تېخنىكا مۇلازىمىتىنى كۈچەيتىپ، كېسەل-ھاشارات زىيىنىنىڭ يېشىل ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش قاتارلىق ئىلغار، ئەسقاتىدىغان تېخنىكىلارنى كېڭەيتىپ، سۇغىرىش رايونلىرىدىكى ئېتىزلاردىن سۇنى قايتۇرۇپ ئايلانما پايدىلىنىشنى يولغا قويۇشى، يېزا ئىگىلىكىنىڭ بۇلغىما مەنبەسىنى كۆزىتىش-ئۆلچەش، سىگنال بېرىشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

黄河流域农业生产经营者应当科学合理使用农药、化肥、兽药等农业投入品，科学处理、处置农业投入品包装废弃物、农用薄膜等农业废弃物，综合利用农作物秸秆，加强畜禽、水产养殖污染防治。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىش تىجارەتچىلىرى دېھقانچىلىق دورىسى، خىمىيەۋى ئوغۇت، ھايۋانات دورىسى قاتارلىق يېزا ئىگىلىك سېلىنما بۇيۇملىرىنى ئىلمىي، مۇۋاپىق ئىشلىتىپ، يېزا ئىگىلىك سېلىنما بۇيۇملىرى ئورالمىسىدىكى تاشلاندۇق، يېزا ئىگىلىكىگە ئىشلىتىلىدىغان سولياۋ يوپۇق قاتارلىق يېزا ئىگىلىك تاشلاندۇقلىرىنى ئىلمىي بىر تەرەپ قىلىشى، بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك، دېھقانچىلىق زىرائەتلىرىنىڭ شاخ-شۇمبىلىرىدىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىپ، چارۋا-قۇش، سۇ مەھسۇلاتلىرى باقمىچىلىقىدىن بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تۈزەشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第七章　促进高质量发展

7-باب يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتنى ئىلگىرى سۈرۈش

第八十二条　促进黄河流域高质量发展应当坚持新发展理念，加快发展方式绿色转型，以生态保护为前提优化调整区域经济和生产力布局。

82-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشتە يېڭى تەرەققىيات ئىدىيەسىدە چىڭ تۇرۇپ، تەرەققىيات ئۇسۇلىنى يېشىللاشتۇرۇشنى تېزلىتىپ، ئېكولوگىيەنى قوغداشنى ئالدىنقى شەرت قىلىپ رايون ئىقتىسادى ۋە ئىشلەپچىقىرىش كۈچلىرىنىڭ جايلىشىشىنى ياخشىلاش، تەڭشەش كېرەك.

第八十三条　国务院有关部门和黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当协同推进黄河流域生态保护和高质量发展战略与乡村振兴战略、新型城镇化战略和中部崛起、西部大开发等区域协调发展战略的实施，统筹城乡基础设施建设和产业发展，改善城乡人居环境，健全基本公共服务体系，促进城乡融合发展。

83-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسى بىلەن يېزا-كەنتلەرنى گۈللەندۈرۈش ئىستراتېگىيەسى، يېڭىچە شەھەر-بازارلاشتۇرۇش ئىستراتېگىيەسى ۋە ئوتتۇرا قىسىمنى يۈكسەلدۈرۈش، غەربىي قىسىمنى كەڭ ئېچىش قاتارلىق رايونلارنى ماس تەرەققىي قىلدۇرۇش ئىستراتېگىيەسىنى يولغا قويۇشنى ماس ئالغا سۈرۈشى، شەھەر-يېزا ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشى ۋە كەسىپ تەرەققىياتىنى بىرتۇتاش پىلانلىشى كېرەك، شەھەر-يېزىلارنىڭ ياشاش مۇھىتىنى ياخشىلاپ، ئاساسىي ئاممىۋى مۇلازىمەت سىستېمىسىنى تاكامۇللاشتۇرۇپ، شەھەر-يېزىلارنىڭ يۇغۇرما تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش كېرەك.

第八十四条　国务院有关部门和黄河流域县级以上地方人民政府应当强化生态环境、水资源等约束和城镇开发边界管控，严格控制黄河流域上中游地区新建各类开发区，推进节水型城市、海绵城市建设，提升城市综合承载能力和公共服务能力。

84-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئېكولوگىيە-مۇھىت، سۇ بايلىقى قاتارلىق چەكلىمىلەرنى ۋە شەھەر-بازارلارنى ئېچىش پاسىلىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەشنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ يۇقىرى، ئوتتۇرا ئېقىن رايونلىرىدا يېڭىدىن تۈرلۈك تەرەققىيات رايونلىرىنى قاتتىق تىزگىنلەپ، سۇ تېجەش تىپىدىكى شەھەر، بۇلۇت شەھەر قۇرۇلۇشىنى ئالغا سىلجىتىپ، شەھەرنىڭ ئۇنىۋېرسال كۆتۈرۈش ئىقتىدارى ۋە ئاممىۋى مۇلازىمەت ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

第八十五条　国务院有关部门和黄河流域县级以上地方人民政府应当科学规划乡村布局，统筹生态保护与乡村发展，加强农村基础设施建设，推进农村产业融合发展，鼓励使用绿色低碳能源，加快推进农房和村庄建设现代化，塑造乡村风貌，建设生态宜居美丽乡村。

85-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يېزا-كەنتلەرنىڭ جايلىشىشىنى ئىلمىي پىلانلاپ، ئېكولوگىيەنى قوغداش بىلەن يېزا-كەنتلەرنى تەرەققىي قىلدۇرۇشنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، يېزا ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، يېزا كەسىپلىرىنىڭ يۇغۇرما تەرەققىياتىنى ئالغا سۈرۈپ، يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق ئېنېرگىيەنى ئىشلىتىشكە ئىلھام بېرىپ، دېھقان ئۆيلىرى ۋە كەنت قۇرۇلۇشىنى زامانىۋىلاشتۇرۇشنى تېز ئالغا سىلجىتىپ، يېزا-كەنت قىياپىتى يارىتىشى كېرەك، ئېكولوگىيىسى ئولتۇراقلىشىشقا ماس كېلىدىغان گۈزەل يېزا ـ كەنت بەرپا قىلىش.

第八十六条　黄河流域产业结构和布局应当与黄河流域生态系统和资源环境承载能力相适应。严格限制在黄河流域布局高耗水、高污染或者高耗能项目。

86-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ كەسىپ قۇرۇلمىسى ۋە جايلىشىشى خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيە سىستېمىسى ۋە بايلىق، مۇھىتنىڭ كۆتۈرۈش ئىقتىدارىغا ئۇيغۇنلىشىشى كېرەك. خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىغا سۇ سەرپىياتى يۇقىرى، بۇلغىشى ئېغىر ياكى ئېنېرگىيە سەرپىياتى يۇقىرى تۈرلەرنى ئورۇنلاشتۇرۇشقا قاتتىق چەك قويۇش كېرەك.

黄河流域煤炭、火电、钢铁、焦化、化工、有色金属等行业应当开展清洁生产，依法实施强制性清洁生产审核。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى كۆمۈر، ئوت ئېلېكتىر، پولات-تۆمۈر، كوكس، خىمىيە سانائىتى، رەڭلىك مېتال قاتارلىق ساھەلەر پاكىز ئىشلەپچىقىرىشنى قانات يايدۇرۇشى، مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك پاكىز ئىشلەپچىقىرىشنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当采取措施，推动企业实施清洁化改造，组织推广应用工业节能、资源综合利用等先进适用的技术装备，完善绿色制造体系。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى تەدبىر قوللىنىپ، كارخانىلارنىڭ پاكىزلاشتۇرۇپ ئۆزگەرتىشىگە تۈرتكە بولۇپ، سانائەتتە ئېنېرگىيە تېجەش، بايلىقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىش قاتارلىق ئىلغار، قوللىنىشچان تېخنىكا جابدۇقلىرىنى كېڭەيتىش ۋە قوللىنىشقا تەشكىللەپ، يېشىل ياسىمىچىلىق سىستېمىسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

第八十七条　国家鼓励黄河流域开展新型基础设施建设，完善交通运输、水利、能源、防灾减灾等基础设施网络。

87-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ يېڭىچە ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىنى قانات يايدۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ، قاتناش-تىرانسپورت، سۇچىلىق، ئېنېرگىيە، ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش-ئاپەت زىيىنىنى ئازايتىش قاتارلىق ئۇل ئەسلىھە تورىنى مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府应当推动制造业高质量发展和资源型产业转型，因地制宜发展特色优势现代产业和清洁低碳能源，推动产业结构、能源结构、交通运输结构等优化调整，推进碳达峰碳中和工作。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ياسىمىچىلىقنىڭ يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا ۋە بايلىق تىپىدىكى كەسىپلەرنىڭ تىپىنى ئۆزگەرتىشكە تۈرتكە بولۇپ، ئۆزگىچە، ئەۋزەل زامانىۋى كەسىپلەر ۋە پاكىز، تۆۋەن كاربونلۇق ئېنېرگىيەنى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ تەرەققىي قىلدۇرۇپ، كەسىپ قۇرۇلمىسى، ئېنېرگىيە قۇرۇلمىسى، قاتناش-تىرانسپورت قۇرۇلمىسى قاتارلىقلارنى ياخشىلاش، تەڭشەشكە تۈرتكە بولۇپ، كاربوننى چوققا قىممەتكە يەتكۈزۈش ۋە كاربوننى نېيتراللاشتۇرۇش خىزمىتىنى ئالغا سىلجىتىشى كېرەك.

第八十八条　国家鼓励、支持黄河流域建设高标准农田、现代畜牧业生产基地以及种质资源和制种基地，因地制宜开展盐碱地农业技术研究、开发和应用，支持地方品种申请地理标志产品保护，发展现代农业服务业。

88-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا يۇقىرى ئۆلچەملىك ئېتىز، زامانىۋى چارۋىچىلىق ئىشلەپچىقىرىش بازىسى، شۇنىڭدەك ئۇرۇق پىلازمىسى بايلىقى ۋە ئۇرۇق ئىشلەپچىقىرىش بازىسى قۇرۇشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، شورلۇق يەرلەردە يېزا ئىگىلىك تېخنىكىسىنى تەتقىق قىلىش، ئېچىش ۋە قوللىنىشنى شۇ جاينىڭ شارائىتىغا قاراپ قانات يايدۇرۇپ، يەرلىك سورتلارنىڭ جۇغراپىيەلىك بەلگىگە ئىگە مەھسۇلاتلارنى قوغداشنى ئىلتىماس قىلىشىغا مەدەت بېرىپ، زامانىۋى يېزا ئىگىلىك مۇلازىمەتچىلىكىنى تەرەققىي قىلدۇرىدۇ.

国务院有关部门和黄河流域县级以上地方人民政府应当组织调整农业产业结构，优化农业产业布局，发展区域优势农业产业，服务国家粮食安全战略。

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى يېزا ئىگىلىك كەسىپ قۇرۇلمىسىنى تەڭشەشكە تەشكىللىشى، يېزا ئىگىلىك كەسىپلىرىنىڭ جايلىشىشىنى ئەلالاشتۇرۇشى، رايون ئەۋزەل يېزا ئىگىلىك كەسىپلىرىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشى، دۆلەتنىڭ ئاشلىق بىخەتەرلىكى ئىستراتېگىيەسىگە مۇلازىمەت قىلىشى كېرەك.

第八十九条　国务院有关部门和黄河流域县级以上地方人民政府应当鼓励、支持黄河流域科技创新，引导社会资金参与科技成果开发和推广应用，提升黄河流域科技创新能力。

89-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ پەن-تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىشىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىشى، جەمئىيەت مەبلىغىنى پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنى يارىتىش ۋە كېڭەيتىش، قوللىنىشقا قاتنىشىشقا يېتەكلەپ، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ پەن ۋە تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

国家支持社会资金设立黄河流域科技成果转化基金，完善科技投融资体系，综合运用政府采购、技术标准、激励机制等促进科技成果转化。

دۆلەت جەمئىيەت مەبلىغىدە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسى پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنى ئايلاندۇرۇش فوندى تەسىس قىلىشنى قوللاپ، پەن-تېخنىكىغا مەبلەغ سېلىش، مەبلەغ يۈرۈشتۈرۈش سىستېمىسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ھۆكۈمەت بىرتۇتاش سېتىۋېلىش، تېخنىكا ئۆلچىمى، رىغبەتلەندۈرۈش مېخانىزمى قاتارلىقلاردىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىپ، پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنىڭ ئايلىنىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

第九十条　黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当采取有效措施，提高城乡居民对本行政区域生态环境、资源禀赋的认识，支持、引导居民形成绿色低碳的生活方式。

90-ماددا خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، شەھەر-يېزا ئاھالىسىنىڭ شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتى، بايلىق ئەۋزەللىكىگە بولغان تونۇشىنى ئۆستۈرۈپ، ئاھالىنىڭ يېشىل، تۆۋەن كاربونلۇق تۇرمۇش ئۇسۇلى شەكىللەندۈرۈشىگە مەدەت بېرىشى ۋە يېتەكچىلىك قىلىشى كېرەك.

第八章　黄河文化保护传承弘扬

8-باب خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇش

第九十一条　国务院文化和旅游主管部门应当会同国务院有关部门编制并实施黄河文化保护传承弘扬规划，加强统筹协调，推动黄河文化体系建设。

91-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مەدەنىيەت ۋە ساياھەت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇش يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ ھەمدە يولغا قويۇپ، بىرتۇتاش پىلانلاپ ماسلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتى سىستېمىسى قۇرۇلۇشىغا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府及其文化和旅游等主管部门应当加强黄河文化保护传承弘扬，提供优质公共文化服务，丰富城乡居民精神文化生活。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مەدەنىيەت ۋە ساياھەت قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ۋارىسلىق قىلىش، ئەۋج ئالدۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ئەلا سۈپەتلىك ئاممىۋى مەدەنىيەت مۇلازىمىتى قىلىپ، شەھەر-يېزا ئاھالىسىنىڭ مەنىۋى مەدەنىيەت تۇرمۇشىنى بېيىتىشى كېرەك.

第九十二条　国务院文化和旅游主管部门应当会同国务院有关部门和黄河流域省级人民政府，组织开展黄河文化和治河历史研究，推动黄河文化创造性转化和创新性发展。

92-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مەدەنىيەت ۋە ساياھەت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې مەدەنىيىتى ۋە دەريانى ئىدارە قىلىش تارىخى تەتقىقاتىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنىڭ ئىجادىي ئايلىنىشى ۋە ئىجادىي تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

第九十三条　国务院文化和旅游主管部门应当会同国务院有关部门组织指导黄河文化资源调查和认定，对文物古迹、非物质文化遗产、古籍文献等重要文化遗产进行记录、建档，建立黄河文化资源基础数据库，推动黄河文化资源整合利用和公共数据开放共享。

93-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مەدەنىيەت ۋە ساياھەت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې دەرياسى مەدەنىيەت بايلىقىنى تەكشۈرۈش ۋە بېكىتىشكە تەشكىللەپ ۋە يېتەكچىلىك قىلىپ، مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى-ئاسارئەتىقىلەر، غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرى، قەدىمكى كىتاب، ھۆججەت-ماتېرىيال قاتارلىق مۇھىم مەدەنىيەت مىراسلىرىنى خاتىرىلەپ، ئارخىپ تۇرغۇزۇپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتى بايلىقى ئۇل سانلىق مەلۇمات ئامبىرى قۇرۇپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتى بايلىقىدىن بىرىكتۈرۈپ پايدىلىنىش ۋە ئاممىۋى سانلىق مەلۇماتلارنى ئېچىۋېتىپ تەڭ پايدىلىنىشقا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

第九十四条　国家加强黄河流域历史文化名城名镇名村、历史文化街区、文物、历史建筑、传统村落、少数民族特色村寨和古河道、古堤防、古灌溉工程等水文化遗产以及农耕文化遗产、地名文化遗产等的保护。国务院住房和城乡建设、文化和旅游、文物等主管部门和黄河流域县级以上地方人民政府有关部门按照职责分工和分级保护、分类实施的原则，加强监督管理。

94-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى تارىخىي مەدەنىيەتكە ئىگە داڭلىق شەھەر، داڭلىق بازار، داڭلىق كەنت، تارىخىي مەدەنىيەت كوچا-رايونى، مەدەنىيەت يادىكارلىقى، تارىخىي ئىمارەت، ئەنئەنىۋى كەنت، ئاز سانلىق مىللەت ئالاھىدىلىكىگە ئىگە كەنت-قورۇق ۋە قەدىمىي دەريا يولى، قەدىمىي توسما، قەدىمىي سۇغىرىش قۇرۇلۇشى قاتارلىق سۇ مەدەنىيىتى مىراسلىرى، شۇنىڭدەك تېرىقچىلىق مەدەنىيەت مىراسلىرى، يەر-جاي نامى مەدەنىيەت مىراسلىرى قاتارلىقلارنى قوغداشنى كۈچەيتىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ تۇرالغۇ ۋە شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى، مەدەنىيەت ۋە ساياھەت، مەدەنىيەت يادىكارلىقى قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى ۋە دەرىجە بويىچە قوغداش، تۈر بويىچە يولغا قويۇش پىرىنسىپىغا ئاساسەن، نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىدۇ.

国家加强黄河流域非物质文化遗产保护。国务院文化和旅游等主管部门和黄河流域县级以上地方人民政府有关部门应当完善黄河流域非物质文化遗产代表性项目名录体系，推进传承体验设施建设，加强代表性项目保护传承。

دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرىنى قوغداشنى كۈچەيتىدۇ. گوۋۇيۈەننىڭ مەدەنىيەت ۋە ساياھەت قاتارلىق مەسئۇل تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى خۇاڭخې ۋادىسىدىكى غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرىنىڭ ۋەكىللىك تۈرلەر تىزىملىكى سىستېمىسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ۋارىسلىق قىلىش، سىناش ئەسلىھەلىرى قۇرۇلۇشىنى ئالغا سىلجىتىپ، ۋەكىللىك تۈرلەرنى قوغداش ۋە ئۇنىڭغا ۋارىسلىق قىلىشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

第九十五条　国家加强黄河流域具有革命纪念意义的文物和遗迹保护，建设革命传统教育、爱国主义教育基地，传承弘扬黄河红色文化。

95-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئىنقىلابىي خاتىرە ئەھمىيىتىگە ئىگە مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى ۋە يادىكارلىقلارنى قوغداشنى كۈچەيتىپ، ئىنقىلابىي ئەنئەنە تەربىيەسى، ۋەتەنپەرۋەرلىك تەربىيە بازىسى قۇرۇپ، خۇاڭخې دەرياسى قىزىل مەدەنىيىتىگە ۋارىسلىق قىلىدۇ ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرىدۇ.

第九十六条　国家建设黄河国家文化公园，统筹利用文化遗产地以及博物馆、纪念馆、展览馆、教育基地、水工程等资源，综合运用信息化手段，系统展示黄河文化。

96-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى دۆلەت مەدەنىيەت باغچىسى قۇرۇپ، مەدەنىيەت مىراسلىرى ئورنى، شۇنىڭدەك مۇزېي، خاتىرە سارىيى، كۆرگەزمىخانا، تەربىيە بازىسى، سۇ قۇرۇلۇشى قاتارلىق بايلىقلاردىن بىرتۇتاش پايدىلىنىپ، ئۇچۇرلاشتۇرۇش ۋاسىتىسىنى ئۇنىۋېرسال قوللىنىپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى سىستېمىلىق نامايان قىلىدۇ.

国务院发展改革部门、文化和旅游主管部门组织开展黄河国家文化公园建设。

گوۋۇيۈەننىڭ تەرەققىيات ۋە ئىسلاھات تارمىقى، مەدەنىيەت ۋە ساياھەت مەسئۇل تارمىقى خۇاڭخې دەرياسى دۆلەت مەدەنىيەت باغچىسى قۇرۇلۇشىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرىدۇ.

第九十七条　国家采取政府购买服务等措施，支持单位和个人参与提供反映黄河流域特色、体现黄河文化精神、适宜普及推广的公共文化服务。

97-ماددا دۆلەت ھۆكۈمەت مۇلازىمەتنى سېتىۋېلىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئالاھىدىلىكىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنىڭ روھىنى نامايان قىلىدىغان، ئومۇملاشتۇرۇش، كېڭەيتىشكە باب كېلىدىغان ئاممىۋى مەدەنىيەت مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەشكە قاتنىشىشىنى قوللايدۇ.

黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门应当组织将黄河文化融入城乡建设和水利工程等基础设施建设。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى شەھەر-يېزا قۇرۇلۇشى ۋە سۇچىلىق قۇرۇلۇشى قاتارلىق ئۇل ئەسلىھە قۇرۇلۇشىغا سىڭدۈرۈشكە تەشكىللىشى كېرەك.

第九十八条　黄河流域县级以上地方人民政府应当以保护传承弘扬黄河文化为重点，推动文化产业发展，促进文化产业与农业、水利、制造业、交通运输业、服务业等深度融合。

98-ماددا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇشنى مۇھىم نۇقتا قىلىپ، مەدەنىيەت كەسپىنىڭ تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولۇپ، مەدەنىيەت كەسپىنىڭ يېزا ئىگىلىكى، سۇچىلىق، ياسىمىچىلىق، قاتناش-تىرانسپورت كەسپى، مۇلازىمەتچىلىك قاتارلىقلار بىلەن چوڭقۇر يۇغۇرۇلۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك.

国务院文化和旅游主管部门应当会同国务院有关部门统筹黄河文化、流域水景观和水工程等资源，建设黄河文化旅游带。黄河流域县级以上地方人民政府文化和旅游主管部门应当结合当地实际，推动本行政区域旅游业发展，展示和弘扬黄河文化。

گوۋۇيۈەننىڭ مەدەنىيەت ۋە ساياھەت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە خۇاڭخې مەدەنىيىتى، ۋادى سۇ مەنزىرىسى ۋە سۇ قۇرۇلۇشى قاتارلىق بايلىقلارنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتى ساياھەت بەلبېغى بەرپا قىلىشى كېرەك. خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مەدەنىيەت ۋە ساياھەت مەسئۇل تارمىقى شۇ جاينىڭ ئەمەلىيىتىگە بىرلەشتۈرۈپ، شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ ساياھەتچىلىك تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولۇپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى نامايان قىلىشى ۋە ئەۋج ئالدۇرۇشى كېرەك.

黄河流域旅游活动应当符合黄河防洪和河道、湖泊管理要求，避免破坏生态环境和文化遗产。

خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ساياھەت پائالىيىتى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش ۋە دەريا يولى، كۆللەرنى باشقۇرۇش تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلىشى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ۋە مەدەنىيەت مىراسلىرىنى بۇزۇۋېتىشتىن ساقلىنىشى كېرەك.

第九十九条　国家鼓励开展黄河题材文艺作品创作。黄河流域县级以上地方人民政府应当加强对黄河题材文艺作品创作的支持和保护。

99-ماددا دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى تېمىسىدىكى ئەدەبىيات-سەنئەت ئەسەرلىرى ئىجادىيىتىنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ. خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى خۇاڭخې دەرياسى تېمىسىدىكى ئەدەبىيات-سەنئەت ئەسەرلىرى ئىجادىيىتىنى قوللاش ۋە قوغداشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

国家加强黄河文化宣传，促进黄河文化国际传播，鼓励、支持举办黄河文化交流、合作等活动，提高黄河文化影响力。

دۆلەت خۇاڭخې مەدەنىيىتى تەشۋىقاتىنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنىڭ خەلقئارا تارقىلىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتى ئالاقىسى ۋە ھەمكارلىقى قاتارلىق پائالىيەتلەرنى ئۆتكۈزۈشكە ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنىڭ تەسىر كۈچىنى ئاشۇرىدۇ.

第九章　保障与监督

9-باب كاپالەتلەندۈرۈش ۋە نازارەت قىلىش

第一百条　国务院和黄河流域县级以上地方人民政府应当加大对黄河流域生态保护和高质量发展的财政投入。

100-ماددا گوۋۇيۈەن ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا مالىيە سېلىنمىسىنى ئاشۇرۇشى كېرەك.

国务院和黄河流域省级人民政府按照中央与地方财政事权和支出责任划分原则，安排资金用于黄河流域生态保护和高质量发展。

گوۋۇيۈەن ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى مەركەز بىلەن يەرلىك مالىيەنىڭ ئىش ھوقۇقى ۋە چىقىم مەسئۇلىيىتىنى ئايرىش پىرىنسىپى بويىچە، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداشقا ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىغا مەبلەغ ئورۇنلاشتۇرىدۇ.

国家支持设立黄河流域生态保护和高质量发展基金，专项用于黄河流域生态保护与修复、资源能源节约集约利用、战略性新兴产业培育、黄河文化保护传承弘扬等。

دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش فوندى تەسىس قىلىشنى قوللاپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى ئېكولوگىيەنى قوغداش ۋە ئەسلىگە كەلتۈرۈش، بايلىق، ئېنېرگىيەدىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىش، ئىستراتېگىيەلىك گۈللىنىۋاتقان كەسىپلەرنى يېتىلدۈرۈش، خۇاڭخې مەدەنىيىتىنى قوغداش، ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇش قاتارلىقلارغا مەخسۇس ئىشلىتىدۇ.

第一百零一条　国家实行有利于节水、节能、生态环境保护和资源综合利用的税收政策，鼓励发展绿色信贷、绿色债券、绿色保险等金融产品，为黄河流域生态保护和高质量发展提供支持。

101-ماددا دۆلەت سۇ تېجەش، ئېنېرگىيە تېجەش، ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى ئاسراش ۋە بايلىقتىن ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىشقا پايدىلىق باج سىياسىتىنى يولغا قويۇپ، يېشىل كىرېدىت، يېشىل زايوم، يېشىل سۇغۇرتا قاتارلىق پۇل مۇئامىلە مەھسۇلاتلىرىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا ئىلھام بېرىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتىنى مەدەت بىلەن تەمىنلەيدۇ.

国家在黄河流域建立有利于水、电、气等资源性产品节约集约利用的价格机制，对资源高消耗行业中的限制类项目，实行限制性价格政策。

دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ، توك، گاز قاتارلىق بايلىق خاراكتېرلىك مەھسۇلاتلاردىن تېجەشلىك، تۈجۈپىلىك پايدىلىنىشقا پايدىلىق باھا مېخانىزمى ئورنىتىپ، بايلىق سەرپىياتى يۇقىرى ساھەلەردىكى چەكلەش تۈرىدىكى تۈرلەرگە قارىتا چەك قويۇش خاراكتېرلىك باھا سىياسىتىنى يولغا قويىدۇ.

第一百零二条　国家建立健全黄河流域生态保护补偿制度。

102-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش تولۇقلىمىسى تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ ۋە تاكامۇللاشتۇرىدۇ.

国家加大财政转移支付力度，对黄河流域生态功能重要区域予以补偿。具体办法由国务院财政部门会同国务院有关部门制定。

دۆلەت مالىيە يۆتكىمە چىقىم سالمىقىنى زورايتىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئېكولوگىيەلىك فۇنكسىيەسى مۇھىم رايونلارغا تولۇقلىما بېرىدۇ. كونكرېت چارىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

国家加强对黄河流域行政区域间生态保护补偿的统筹指导、协调，引导和支持黄河流域上下游、左右岸、干支流地方人民政府之间通过协商或者按照市场规则，采用资金补偿、产业扶持等多种形式开展横向生态保护补偿。

دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىدىكى مەمۇرىي رايونلار ئارا ئېكولوگىيەنى ئاسراش تولۇقلىمىسىنى بىرتۇتاش يېتەكلەش-ماسلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ يۇقىرى-تۆۋەن ئېقىنى، ئوڭ-سول قىرغىقى، غول-تارماق ئېقىنىدىكى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئارا كېڭىشىش ياكى بازار قائىدىسى بويىچە، مەبلەغ تولۇقلىمىسى بېرىش، كەسىپ ئارقىلىق يۆلەش قاتارلىق كۆپ خىل شەكىللەرنى قوللىنىپ، توغرا يۆنىلىشلىك ئېكولوگىيەنى قوغداش تولۇقلىمىسىنى قانات يايدۇرۇشقا يېتەكچىلىك قىلىدۇ ۋە مەدەت بېرىدۇ.

国家鼓励社会资金设立市场化运作的黄河流域生态保护补偿基金。国家支持在黄河流域开展用水权市场化交易。

دۆلەت جەمئىيەت مەبلىغىنىڭ بازارلاشتۇرۇپ يۈرۈشتۈرۈلىدىغان خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش تولۇقلىما فوندى تەسىس قىلىشىغا ئىلھام بېرىدۇ. دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا سۇ ئىشلىتىش ھوقۇقىنى بازارلاشتۇرۇش سودىسىنى قانات يايدۇرۇشنى قوللايدۇ.

第一百零三条　国家实行黄河流域生态保护和高质量发展责任制和考核评价制度。上级人民政府应当对下级人民政府水资源、水土保持强制性约束控制指标落实情况等生态保护和高质量发展目标完成情况进行考核。

103-ماددا دۆلەت خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش مەسئۇلىيەت تۈزۈمى ۋە سىناش-باھالاش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ. يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۆۋەن دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ بايلىقى، سۇ-تۇپراقنى ساقلاشقا مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك چەكلەش-تىزگىنلەش كۆرسەتكۈچىنىڭ ئەمەلىيلىشىش ئەھۋالى قاتارلىق ئېكولوگىيەنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىيات نىشانىنىڭ ئورۇندىلىش ئەھۋالىنى باھالىشى كېرەك.

第一百零四条　国务院有关部门、黄河流域县级以上地方人民政府有关部门、黄河流域管理机构及其所属管理机构、黄河流域生态环境监督管理机构按照职责分工，对黄河流域各类生产生活、开发建设等活动进行监督检查，依法查处违法行为，公开黄河保护工作相关信息，完善公众参与程序，为单位和个人参与和监督黄河保护工作提供便利。

104-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى، خۇاڭخې ۋادىسى ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ تۈرلۈك ئىشلەپچىقىرىش، تۇرمۇش، ئېچىش-قۇرۇش پائالىيەتلىرىنى نازارەت قىلىدۇ، تەكشۈرىدۇ، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىدۇ، خۇاڭخې دەرياسىنى قوغداش خىزمىتىگە ئالاقىدار ئۇچۇرلارنى ئاشكارىلاپ، ئاممىنىڭ قاتنىشىش تەرتىپىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئورۇن ۋە شەخسلەرنىڭ خۇاڭخې دەرياسىنى باشقۇرۇش خىزمىتىگە قاتنىشىشى ۋە ئۇنى نازارەت قىلىشىغا قولايلىق يارىتىپ بەردى.

单位和个人有权依法获取黄河保护工作相关信息，举报和控告违法行为。

ئورۇن ۋە شەخسلەر خۇاڭخې دەرياسىنى قوغداش خىزمىتىگە مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارغا قانۇن بويىچە ئېرىشىپ، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى پاش قىلىش ۋە ئەرز-شىكايەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第一百零五条　国务院有关部门、黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门、黄河流域管理机构及其所属管理机构、黄河流域生态环境监督管理机构应当加强黄河保护监督管理能力建设，提高科技化、信息化水平，建立执法协调机制，对跨行政区域、生态敏感区域以及重大违法案件，依法开展联合执法。

105-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتى خۇاڭخې دەرياسىنى ئاسراش بويىچە نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنىڭ ئىقتىدار قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، پەن-تېخنىكىلىشىش، ئۇچۇرلىشىش سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، قانۇن ئىجراسىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى بەرپا قىلىشى كېرەك، مەمۇرىي رايون ھالقىغان، ئېكولوگىيەسى سەزگۈر رايونلار، شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ ئېغىر، زور دېلولارغا قارىتا قانۇن بويىچە بىرلىشىپ قانۇن ئىجرا قىلىشنى قانات يايدۇرۇش.

国家加强黄河流域司法保障建设，组织开展黄河流域司法协作，推进行政执法机关与司法机关协同配合，鼓励有关单位为黄河流域生态环境保护提供法律服务。

دۆلەت خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ قانۇن يۈرگۈزۈش كاپالىتى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى قانۇن يۈرگۈزۈش ھەمكارلىقىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇپ، مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئورگان بىلەن قانۇن يۈرگۈزۈش ئورگىنىنىڭ ھەمكارلىشىشى، ھەمكارلىشىشىنى ئالغا سىلجىتىپ، ئالاقىدار ئورۇنلارنى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىتنى قوغداشقا قانۇن مۇلازىمىتى قىلىشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ.

第一百零六条　国务院有关部门和黄河流域省级人民政府对黄河保护不力、问题突出、群众反映集中的地区，可以约谈该地区县级以上地方人民政府及其有关部门主要负责人，要求其采取措施及时整改。约谈和整改情况应当向社会公布。

106-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ۋە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئۆلكە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خۇاڭخې دەرياسىنى قوغداش كۈچلۈك بولمىغان، مەسىلىلەر گەۋدىلىك، ئاممىنىڭ ئىنكاسى مەركەزلەشكەن رايونلارنى شۇ رايوندىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇللىرى بىلەن كېلىشىپ قويۇپ سۆزلىشىپ، ئۇلاردىن تەدبىر قوللىنىپ ۋاقتىدا تۈزىتىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ. چاقىرتىپ سۆزلىشىش ۋە تۈزىتىش ئەھۋالىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىش كېرەك.

第一百零七条　国务院应当定期向全国人民代表大会常务委员会报告黄河流域生态保护和高质量发展工作情况。

107-ماددا گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى ئاسراش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش خىزمىتى ئەھۋالىنى قەرەللىك دوكلات قىلىشى كېرەك.

黄河流域县级以上地方人民政府应当定期向本级人民代表大会或者其常务委员会报告本级人民政府黄河流域生态保护和高质量发展工作情况。

خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى ياكى ئۇنىڭ دائىمىي كومىتېتىغا شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەسىنى قوغداش ۋە يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىي قىلدۇرۇش خىزمىتى ئەھۋالىنى قەرەللىك دوكلات قىلىشى كېرەك.

第十章　法律责任

10-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

第一百零八条　国务院有关部门、黄河流域县级以上地方人民政府及其有关部门、黄河流域管理机构及其所属管理机构、黄河流域生态环境监督管理机构违反本法规定，有下列行为之一的，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员依法给予警告、记过、记大过或者降级处分；造成严重后果的，给予撤职或者开除处分，其主要负责人应当引咎辞职：

108-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، خۇاڭخې ۋادىسىدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى، خۇاڭخې ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە ئاگاھلاندۇرۇش، گۇناھ يېزىش، چوڭ گۇناھ يېزىش ياكى دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش جازاسى بېرىلىدۇ؛ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارغا ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش ياكى خىزمەتتىن ھەيدەش جازاسى بېرىلىدۇ، ئۇلارنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى ئەيىبنى بوينىغا ئېلىپ ئىستېپا بېرىشى كېرەك :

（一）不符合行政许可条件准予行政许可；

( 1 ) مەمۇرىي ئىجازەت شەرتىگە ئۇيغۇن كەلمىسە، مەمۇرىي ئىجازەتكە رۇخسەت قىلىش؛

（二）依法应当作出责令停业、关闭等决定而未作出；

( 2 ) ئىش توختىتىش، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇش قاتارلىقلار توغرىسىدا قانۇن بويىچە قارار چىقارغان بولسىمۇ، چىقارمىغانلار؛

（三）发现违法行为或者接到举报不依法查处；

( 3 ) قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى بايقىغان ياكى پاش قىلغان مەلۇماتنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلمىغانلار؛

（四）有其他玩忽职守、滥用职权、徇私舞弊行为。

( 4 ) خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىش، خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىش، نەپسانىيەتچىلىك قىلىشتەك باشقا قىلمىشلارنى سادىر قىلغانلار.

第一百零九条　违反本法规定，有下列行为之一的，由地方人民政府生态环境、自然资源等主管部门按照职责分工，责令停止违法行为，限期拆除或者恢复原状，处五十万元以上五百万元以下罚款，对直接负责的主管人员和其他直接责任人员处五万元以上十万元以下罚款；逾期不拆除或者不恢复原状的，强制拆除或者代为恢复原状，所需费用由违法者承担；情节严重的，报经有批准权的人民政府批准，责令关闭：

109-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، تەبىئىي بايلىق تارمىقى قاتارلىق مەسئۇل تارمىقى مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چۇۋۇپ تاشلاشقا ياكى ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈشكە بۇيرۇيدۇ، 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 5 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ چۇۋۇمىسا ياكى ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈپ بەرمىسە، مەجبۇرىي چېقىۋېتىدۇ ياكى ۋاكالىتەن ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈپ بېرىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىنى تەستىقلىتىش ھوقۇقى بار خەلق ھۆكۈمىتىگە تەستىقلىتىپ تاقىۋېتىشكە بۇيرۇيدۇ :

（一）在黄河干支流岸线管控范围内新建、扩建化工园区或者化工项目；

( 1 ) خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول-تارماق ئېقىن لىنىيەسىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش دائىرىسىدە خىمىيە سانائىتى باغچە رايونى ياكى خىمىيە سانائىتى تۈرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، كېڭەيتىش؛

（二）在黄河干流岸线或者重要支流岸线的管控范围内新建、改建、扩建尾矿库；

( 2 ) خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى قىرغاق لىنىيەسى ياكى مۇھىم تارماق ئېقىنى قىرغاق لىنىيەسىنى باشقۇرۇش-تىزگىنلەش دائىرىسىدە قالدۇق قېزىلما بايلىق ئامبىرىنى يېڭىدىن قۇرۇش، ئۆزگەرتىپ قۇرۇش، كېڭەيتىپ قۇرۇش؛

（三）违反生态环境准入清单规定进行生产建设活动。

( 3 ) ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئىجازىتى تىزىملىكىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا ئىشلەپچىقىرىش، قۇرۇلۇش پائالىيىتى قىلىش.

第一百一十条　违反本法规定，在黄河流域禁止开垦坡度以上陡坡地开垦种植农作物的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令停止违法行为，采取退耕、恢复植被等补救措施；按照开垦面积，可以对单位处每平方米一百元以下罚款、对个人处每平方米二十元以下罚款。

110-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې ۋادىسىدا يانتۇلۇقتىن يۇقىرى تىك يانتۇلۇقتا بوز يەر ئېچىپ زىرائەت تېرىش مەنئى قىلىنغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىيىتى مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، تېرىلغۇنى قايتۇرۇش، يېپىنچا ئۆسۈملۈكنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش قاتارلىق قۇتقۇزۇش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشقا بۇيرۇيدۇ؛ بوز يەر ئېچىش كۆلىمى بويىچە، ئورۇنغا ھەر كىۋادرات مېتىر يەرگە 100 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلسا، شەخسكە ھەر كىۋادرات مېتىر ئۈچۈن 20 يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

违反本法规定，在黄河流域损坏、擅自占用淤地坝的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令停止违法行为，限期治理或者采取补救措施，处十万元以上一百万元以下罚款；逾期不治理或者不采取补救措施的，代为治理或者采取补救措施，所需费用由违法者承担。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا قايما توسمىنى بۇزۇۋەتكەن، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئىگىلىۋالغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزەشكە ياكى قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللىنىشقا بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىسە ياكى قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللانمىسا، ۋاكالىتەن تۈزەپ قويىدۇ ياكى قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللىنىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ.

违反本法规定，在黄河流域从事生产建设活动造成水土流失未进行治理，或者治理不符合国家规定的相关标准的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令限期治理，对单位处二万元以上二十万元以下罚款，对个人可以处二万元以下罚款；逾期不治理的，代为治理，所需费用由违法者承担。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې ۋادىسىدا ئىشلەپچىقىرىش-قۇرۇلۇش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىپ سۇ-تۇپراقنىڭ ئېقىپ كېتىشىنى تىزگىنلىمىگەن ياكى تۈزەش دۆلەت بەلگىلىگەن مۇناسىۋەتلىك ئۆلچەمگە ئۇيغۇن كەلمىگەن بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزەشكە بۇيرۇيدۇ، ئورۇنغا 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، شەخسكە 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جازا قويۇلسا بولىدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ تۈزەتمىگەنلەرنى ۋاكالىتەن تۈزەشكە كېتىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ.

第一百一十一条　违反本法规定，黄河干流、重要支流水工程未将生态用水调度纳入日常运行调度规程的，由有关主管部门按照职责分工，责令改正，给予警告，并处一万元以上十万元以下罚款；情节严重的，并处十万元以上五十万元以下罚款。

111-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى، مۇھىم تارماق ئېقىنلىرىدىكى سۇ قۇرۇلۇشلىرىدا ئېكولوگىيەگە ئىشلىتىلىدىغان سۇنى تەڭشەپ ئورۇنلاشتۇرۇشنى كۈندىلىك يۈرۈشتۈرۈش، تەڭشەپ ئورۇنلاشتۇرۇش قائىدىسىگە كىرگۈزمىگەنلەرنى ئالاقىدار مەسئۇل تارماق مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ ھەمدە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百一十二条　违反本法规定，禁渔期内在黄河流域重点水域从事天然渔业资源生产性捕捞的，由县级以上地方人民政府农业农村主管部门没收渔获物、违法所得以及用于违法活动的渔船、渔具和其他工具，并处一万元以上五万元以下罚款；采用电鱼、毒鱼、炸鱼等方式捕捞，或者有其他严重情节的，并处五万元以上五十万元以下罚款。

112-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بېلىق تۇتۇشنى مەنئى قىلىش مەزگىلى ئىچىدە خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى نۇقتىلىق سۇ رايونلىرىدا تەبىئىي بېلىقچىلىق بايلىقى بويىچە ئىشلەپچىقىرىش خاراكتېرلىك بېلىق تۇتقانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى بېلىق تۇتىدىغان نەرسە، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت، شۇنىڭدەك قانۇنغا خىلاپ ھەرىكەتكە ئىشلىتىدىغان بېلىقچىلىق كېمىسى، بېلىقچىلىق سايمانلىرى ۋە باشقا سايمانلارنى يىغىۋالمىغان بولسا، قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ توك بېلىق، زەھەرلىك بېلىق، ياغدا پىشۇرۇلغان بېلىق قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن تۇتقانلارغا ياكى باشقا ئېغىر قىلمىشى بارلىرىغا قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

违反本法规定，在黄河流域开放水域养殖、投放外来物种或者其他非本地物种种质资源的，由县级以上地方人民政府农业农村主管部门责令限期捕回，处十万元以下罚款；造成严重后果的，处十万元以上一百万元以下罚款；逾期不捕回的，代为捕回或者采取降低负面影响的措施，所需费用由违法者承担。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى ئېچىۋېتىلگەن سۇ رايونىدا باقمىچىلىق قىلغان، سىرتتىن كىرگەن تۈرلەرنى ياكى باشقا يەرلىكتە بولمىغان تۈرلەرنىڭ ئۇرۇق پىلازمىسى بايلىقىنى قويۇپ بەرگەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۇتۇپ كېلىشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ تۇتۇپ كېلەلمىسە، ۋاكالىتەن تۇتۇپ كەلسە ياكى سەلبىي تەسىرنى تۆۋەنلىتىش تەدبىرى قوللانسا، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ.

违反本法规定，在三门峡、小浪底、故县、陆浑、河口村水库库区采用网箱、围网或者拦河拉网方式养殖，妨碍水沙调控和防洪的，由县级以上地方人民政府农业农村主管部门责令停止违法行为，拆除网箱、围网或者拦河拉网，处十万元以下罚款；造成严重后果的，处十万元以上一百万元以下罚款。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، سەنمېنشيا، شياۋلاڭدى، كونا ناھىيە، لۇ خۇنلار، خېكوۋدىكى كەنت سۇ ئامبىرى سۇ ئامبىرىدا تور ساندۇقى، تور قورشاش ياكى دەريانى توسۇپ تور يېيىش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ باقمىچىلىق قىلىپ، سۇ-قۇملۇقنى تەڭشەش-تىزگىنلەش ۋە كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىشكە توسقۇنلۇق قىلغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ يېزا ئىگىلىكى-يېزا مەسئۇل تارمىقى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، تور ساندۇقىنى چۇۋۇپ تاشلاشقا، تور قورشاشنى ياكى دەريادىن تور يىغىشقا بۇيرۇيدۇ، قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلارغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

第一百一十三条　违反本法规定，未经批准擅自取水，或者未依照批准的取水许可规定条件取水的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令停止违法行为，限期采取补救措施，处五万元以上五十万元以下罚款；情节严重的，吊销取水许可证。

113-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تەستىقلاتماي تۇرۇپ ئۆز مەيلىچە سۇ ئالغان ياكى تەستىقلانغان سۇ ئېلىش ئىجازىتىدە بەلگىلەنگەن شەرت بويىچە سۇ ئالغانلارنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ سۇ مەمۇرىيىتى مەسئۇل تارماقلىرى ياكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللىنىشقا بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ سۇ ئېلىش ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

第一百一十四条　违反本法规定，黄河流域以及黄河流经省、自治区其他黄河供水区相关县级行政区域的用水单位用水超过强制性用水定额，未按照规定期限实施节水技术改造的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令限期整改，可以处十万元以下罚款；情节严重的，处十万元以上五十万元以下罚款，吊销取水许可证。

114-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې ۋادىسى، شۇنىڭدەك خۇاڭخې دەرياسى ئېقىپ ئۆتىدىغان ئۆلكە، ئاپتونوم رايوندىكى باشقا خۇاڭخې دەرياسى سۇ بېرىدىغان رايونلاردىكى مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايوندىكى سۇ ئىشلەتكۈچى ئورۇنلار ئىشلىتىدىغان سۇنى مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك سۇ ئىشلىتىش نورمىسىدىن ئاشۇرۇپ، سۇ تېجەش تېخنىكىسىنى ئۆزگەرتىشتە بەلگىلەنگەن مۆھلەتكە ئەمەل قىلمىغانلار ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىيىتى مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، سۇ ئېلىش ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

第一百一十五条　违反本法规定，黄河流域以及黄河流经省、自治区其他黄河供水区相关县级行政区域取水量达到取水规模以上的单位未安装在线计量设施的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令限期安装，并按照日最大取水能力计算的取水量计征相关费用，处二万元以上十万元以下罚款；情节严重的，处十万元以上五十万元以下罚款，吊销取水许可证。

115-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې ۋادىسى، شۇنىڭدەك خۇاڭخې دەرياسى ئېقىپ ئۆتىدىغان ئۆلكە، ئاپتونوم رايوندىكى باشقا خۇاڭخې دەرياسى سۇ بىلەن تەمىنلەش رايونىدىكى مۇناسىۋەتلىك ناھىيە دەرىجىلىك مەمۇرىي رايوندىن ئېلىنغان سۇ مىقدارى سۇ ئېلىش كۆلىمىدىن ئاشقان ئورۇنلار تور ئۆلچەش ئەسلىھەسى ئورناتمىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئورنىتىشقا بۇيرۇيدۇ، ھەمدە كۈندىلىك ئەڭ زور سۇ ئېلىش ئىقتىدارى بويىچە ھېسابلانغان سۇ ئېلىش مىقدارىغا ئالاقىدار ھەق ھېسابلاپ ئېلىنىپ، 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، سۇ ئېلىش ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

违反本法规定，在线计量设施不合格或者运行不正常的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令限期更换或者修复；逾期不更换或者不修复的，按照日最大取水能力计算的取水量计征相关费用，处五万元以下罚款；情节严重的，吊销取水许可证。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، توردىكى ئۆلچەم ئەسلىھەلىرى لاياقەتسىز بولسا ياكى يۈرۈشۈشى نورمال بولمىسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئالماشتۇرۇش ياكى ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە بۇيرۇيدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ ئالماشتۇرمىغان ياكى ئەسلىگە كەلتۈرمىگەنلەرگە كۈندىلىك ئەڭ زور سۇ ئېلىش ئىقتىدارى بويىچە ھېسابلانغان سۇ ئېلىش مىقدارىغا ئاساسەن مۇناسىۋەتلىك ھەق ھېسابلاپ ئېلىنىدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ سۇ ئېلىش ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

第一百一十六条　违反本法规定，黄河流域农业灌溉取用深层地下水的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令限期整改，可以处十万元以下罚款；情节严重的，处十万元以上五十万元以下罚款，吊销取水许可证。

116-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى يېزا ئىگىلىكىدە سۇغىرىشقا چوڭقۇر قاتلاملىق يەر ئاستى سۈيىنى ئالغان ۋە ئىشلەتكەنلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىيىتى مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، سۇ ئېلىش ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

第一百一十七条　违反本法规定，黄河流域水库管理单位不执行黄河流域管理机构的水沙调度指令的，由黄河流域管理机构及其所属管理机构责令改正，给予警告，并处二万元以上十万元以下罚款；情节严重的，并处十万元以上五十万元以下罚款；对直接负责的主管人员和其他直接责任人员依法给予处分。

117-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې ۋادىسىدىكى سۇ ئامبىرىنى باشقۇرغۇچى ئورۇنلاردىن خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ سۇ-قۇمنى ئورۇنلاشتۇرۇش بۇيرۇقىنى ئىجرا قىلمىغانلىرىنى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرغۇچى ئاپپارات ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ ھەمدە 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ قىلمىشى ئېغىرلىرىغا قوشۇمچە 100 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ؛ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

第一百一十八条　违反本法规定，有下列行为之一的，由县级以上地方人民政府水行政主管部门或者黄河流域管理机构及其所属管理机构责令停止违法行为，限期拆除违法建筑物、构筑物或者恢复原状，处五万元以上五十万元以下罚款；逾期不拆除或者不恢复原状的，强制拆除或者代为恢复原状，所需费用由违法者承担：

118-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارغا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ سۇ مەمۇرىي مەسئۇل تارمىقى ياكى خۇاڭخې ۋادىسىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى ۋە ئۇنىڭغا قاراشلىق باشقۇرۇش ئاپپاراتى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا، قانۇنغا خىلاپ ئىمارەت، قۇرۇلمىلارنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە چۇۋۇپ تاشلاش ياكى ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈشكە بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛ مۇددەت ئۆتسىمۇ چۇۋۇمىسا ياكى ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرمىسە، مەجبۇرىي چېقىۋېتىدۇ ياكى ۋاكالىتەن ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈپ بېرىدۇ، كېرەكلىك خىراجەتنى قانۇنغا خىلاپلىق قىلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ :

（一）在河道、湖泊管理范围内建设妨碍行洪的建筑物、构筑物或者从事影响河势稳定、危害河岸堤防安全和其他妨碍河道行洪的活动；

( 1 ) دەريا يولى، كۆل باشقۇرۇش دائىرىسىدە كەلكۈن ئاققۇزۇشقا توسالغۇ بولىدىغان ئىمارەت، قۇرۇلما سېلىش ياكى دەريا ئەھۋالىنىڭ مۇقىملىقىغا تەسىر يەتكۈزىدىغان، دەريا قىرغىقىدىكى توسما بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان ۋە دەريا يولىنىڭ كەلكۈن ئاققۇزۇشىغا توسقۇنلۇق قىلىدىغان باشقا ھەرىكەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىش؛

（二）违法利用、占用黄河流域河道、湖泊水域和岸线；

( 2 ) خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا يولى، كۆل سۇ رايونى ۋە قىرغاق لىنىيەسىدىن قانۇنغا خىلاپ پايدىلىنىش، ئۇنى ئىگىلىۋېلىش؛

（三）建设跨河、穿河、穿堤、临河的工程设施，降低行洪和调蓄能力或者缩小水域面积，未建设等效替代工程或者采取其他功能补救措施；

( 3 ) دەريادىن ھالقىغان، دەريانى كېسىپ ئۆتىدىغان، توسمىنى كېسىپ ئۆتىدىغان، دەرياغا يېقىن قۇرۇلۇش ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇش، كەلكۈن ئاققۇزۇش ۋە تەڭشەش-ساقلاش ئىقتىدارىنى تۆۋەنلىتىش ياكى سۇ رايونى كۆلىمىنى تارايتىش، قۇرۇلۇش قىلىش قاتارلىق ئۈنۈملۈك سەپلىمە قۇرۇلۇش قىلماسلىق ياكى باشقا فۇنكسىيەلىك قۇتقۇزۇش تەدبىرلىرىنى قوللىنىش؛

（四）侵占黄河备用入海流路。

( 4 ) خۇاڭخې دەرياسىنىڭ دېڭىزغا قۇيۇلىدىغان زاپاس يولىنى ئىگىلىۋېلىش.

第一百一十九条　违反本法规定，在黄河流域破坏自然资源和生态、污染环境、妨碍防洪安全、破坏文化遗产等造成他人损害的，侵权人应当依法承担侵权责任。

119-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدا تەبىئىي بايلىق ۋە ئېكولوگىيەگە، مۇھىتنى بۇلغاشقا، كەلكۈندىن مۇداپىئەلىنىش بىخەتەرلىكىگە دەخلى يەتكۈزۈش، مەدەنىيەت مىراسلىرىنى بۇزۇش قاتارلىق مەشغۇلاتلارنى قىلىپ باشقىلارغا زىيان سالغان بولسا، ھوقۇققا چېقىلغۇچى ھوقۇققا چېقىلىش جاۋابكارلىقىنى قانۇن بويىچە ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

违反本法规定，造成黄河流域生态环境损害的，国家规定的机关或者法律规定的组织有权请求侵权人承担修复责任、赔偿损失和相关费用。

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىغا زىيان سالغان بولسا، دۆلەت بەلگىلىگەن ئورگان ياكى قانۇندا بەلگىلەنگەن تەشكىلات ھوقۇققا چېقىلغۇچىدىن ئەسلىگە كەلتۈرۈش جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشنى، زىياننى ۋە مۇناسىۋەتلىك خىراجەتنى تۆلەپ بېرىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

第一百二十条　违反本法规定，构成犯罪的，依法追究刑事责任。

120-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

第十一章　附　　则

11-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

第一百二十一条　本法下列用语的含义：

121-ماددا بۇ قانۇندا ئىشلىتىلىدىغان تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

（一）黄河干流，是指黄河源头至黄河河口，流经青海省、四川省、甘肃省、宁夏回族自治区、内蒙古自治区、山西省、陕西省、河南省、山东省的黄河主河段（含入海流路）；

( 1 ) خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ مەنبەسىدىن خۇاڭخې دەرياسىنىڭ دېڭىزغا قۇيۇلۇش ئېغىزىغىچە بولغان، چىڭخەي ئۆلكىسى، سىچۇەن ئۆلكىسى، گەنسۇ ئۆلكىسى، نىڭشيا خۇيزۇ ئاپتونوم رايونى، ئىچكى موڭغۇل ئاپتونوم رايونى، سەنشى ئۆلكىسى، شەنشى ئۆلكىسى، خېنەن ئۆلكىسى، شەندۇڭ ئۆلكىسىدىن ئېقىپ ئۆتىدىغان خۇاڭخې دەرياسىنىڭ ئاساسىي دەريا بۆلىكى ( دېڭىزغا قۇيۇلىدىغان يولنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ) نى كۆرسىتىدۇ؛

（二）黄河支流，是指直接或者间接流入黄河干流的河流，支流可以分为一级支流、二级支流等；

( 2 ) خۇاڭخې دەرياسىنىڭ تارماق ئېقىنى خۇاڭخې دەرياسىنىڭ غول ئېقىنىغا بىۋاسىتە ياكى ۋاسىتىلىك قۇيۇلىدىغان دەريا ئېقىنىنى كۆرسىتىدۇ، تارماق ئېقىن 1-دەرىجىلىك تارماق ئېقىن، 2-دەرىجىلىك تارماق ئېقىم دەپ ئايرىلسا بولىدۇ؛

（三）黄河重要支流，是指湟水、洮河、祖厉河、清水河、大黑河、皇甫川、窟野河、无定河、汾河、渭河、伊洛河、沁河、大汶河等一级支流；

( 3 ) خۇاڭخې دەرياسىنىڭ مۇھىم تارماق ئېقىنى خۇاڭشۈي دەرياسى، تاۋخې دەرياسى، زۇلى دەرياسى، چىڭسىخوزا دەرياسى، داخېيخې دەرياسى، خۇاڭپۇچۇەن دەرياسى، دۇڭيېخې دەرياسى، ۋۇدىڭخې دەرياسى، فېنخې دەرياسى، ۋېيخې دەرياسى، يىلو دەرياسى، چىنخې دەرياسى، داۋېنخې دەرياسى قاتارلىق 1-دەرىجىلىك تارماق ئېقىننى كۆرسىتىدۇ؛

（四）黄河滩区，是指黄河流域河道管理范围内具有行洪、滞洪、沉沙功能，由于历史原因形成的有群众居住、耕种的滩地。

( 4 ) خۇاڭخې دەرياسى ساھىل رايونى خۇاڭخې دەرياسى ۋادىسىدىكى دەريا يولىنى باشقۇرۇش دائىرىسىدە كەلكۈننى ئاققۇزۇش، كەلكۈن قاچىلاش، قۇم تىندۇرۇش فۇنكسىيەسى بار بولغان، تارىخىي سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن ئامما ئولتۇراقلاشقان، تېرىقچىلىق قىلغان ساھىلنى كۆرسىتىدۇ.

第一百二十二条　本法自2023年4月1日起施行。

122-ماددا بۇ قانۇن 2023-يىل 4-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.