( 2016-يىلى 12-ئاينىڭ 25-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 25-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى مۇلازىمىتى

3-باب جۇڭيى دورىلىرىنى قوغداش ۋە راۋاجلاندۇرۇش

4-باب جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىختىساسلىقلىرىنى يېتىشتۈرۈش

5-باب جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى پەن تەتقىقاتى

6-باب جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە ۋارىسلىق قىلىش ۋە مەدەنىيەتنى تارقىتىش

7-باب كاپالەت تەدبىرى

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنى ئەۋج ئالدۇرۇش، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى كاپالەتلەندۈرۈش ۋە ئىلگىرى سۈرۈش، خەلقنىڭ ساغلاملىقىنى قوغداش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى خەنزۇ مىللىتى ۋە ئاز سانلىق مىللەت تېببىي دورىگەرلىكىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان دۆلىتىمىزدىكى ھەرقايسى مىللەت تېببىي دورىگەرلىكىنىڭ ئومۇمىي ئاتىلىشى بولۇپ، جۇڭخۇا مىللىتىنىڭ ھاياتلىق، ساغلاملىق ۋە كېسەلگە بولغان تونۇشىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان، ئۇزاق تارىخىي ئەنئەنىگە ۋە ئۆزگىچە نەزەرىيەگە ۋە تېخنىكا ئۇسۇلىغا ئىگە تېببىي دورىگەرلىك سىستېمىسىنى كۆرسىتىدۇ.

3-ماددا جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىشلىرى دۆلىتىمىز تېببىي دورا-ساقلىقنى ساقلاش ئىشلىرىنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى.
دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىشلىرىنى زور كۈچ بىلەن راۋاجلاندۇرىدۇ، جۇڭيى تېبابىتى بىلەن غەرب تېبابىتىگە تەڭ ئەھمىيەت بېرىش فاڭجېنىنى يولغا قويىدۇ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان باشقۇرۇش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ، جۇڭيى تېبابىتى ۋە دورىگەرلىكىنىڭ دۆلىتىمىزنىڭ تېبابەتچىلىك-دورىگەرلىك، ساقلىق ساقلاش ئىشلىرىدىكى رولىنى تولۇق جارى قىلدۇرىدۇ.

جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىشلىرىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشتا جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ تەرەققىيات قانۇنىيىتىگە ئەمەل قىلىش، ۋارىسلىق قىلىش بىلەن يېڭىلىق يارىتىشنى بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇش، جۇڭيى تېبابىتى-تېبابىتىنىڭ ئالاھىدىلىكى ۋە ئەۋزەللىكىنى ساقلاش ۋە جارى قىلدۇرۇش، زامانىۋى پەن-تېخنىكىنى قوللىنىش، جۇڭيى دورىگەرلىكى نەزەرىيەسى ۋە ئەمەلىيىتىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش كېرەك.

دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى بىلەن غەرب تېبابىتىنىڭ ئۆزئارا ئۆگىنىشى، ئۆزئارا تولۇقلىشى، ماس تەرەققىي قىلىشىغا ئىلھام بېرىدۇ، ئۆز ئەۋزەللىكىنى جارى قىلدۇرۇپ، جۇڭيى تېبابىتى بىلەن غەربنىڭ بىرلىشىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

4-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى ئىشلىرىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈپ، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنى باشقۇرۇش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىپ، تاكامۇللاشتۇرۇپ، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى بىرتۇتاش ئالغا سۈرۈشى كېرەك.

5-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنى باشقۇرۇش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە جۇڭيى تېبابىتى دورىلىرىنى باشقۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنى باشقۇرۇش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.
ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە جۇڭيى تېبابىتى دورىلىرىنى باشقۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرگە مەسئۇل بولىدۇ.

6-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مۇلازىمەت سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى مۇلازىمەت بايلىقىنى مۇۋاپىق پىلانلاپ ۋە سەپلەپ، پۇقرالارنىڭ جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك مۇلازىمىتىگە ئېرىشىشىنى كاپالەتكە ئىگە قىلىدۇ.

دۆلەت ئىجتىمائىي كۈچلەرنىڭ جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىشلىرىغا مەبلەغ سېلىشىنى قوللايدۇ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك ئىشلىرىغا ئىئانە قىلىش ۋە شەخسىي ياردەم بېرىشنى قوللايدۇ.

7-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى مائارىپىنى راۋاجلاندۇرىدۇ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك ئىشلىرىنىڭ تەرەققىيات ئېھتىياجىغا لايىقلاشقان، كۆلىمى مۇۋاپىق، قۇرۇلمىسى مۇۋاپىق، شەكلى كۆپ خىل بولغان جۇڭيى تېبابىتى-تېبابىتى مائارىپى سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ، جۇڭيى تېبابىتى ۋە دورىگەرلىكى ئىختىساسلىقلىرىنى يېتىشتۈرىدۇ.

8-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى پەن تەتقىقاتى ۋە تېخنىكىسىنى يارىتىشقا مەدەت بېرىدۇ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك پەن-تېخنىكىسىدا يېڭىلىق يارىتىشقا ئىلھام بېرىدۇ، جۇڭيى خەۋپسىزلىكى-دورىگەرلىكى پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنى كېڭەيتىدۇ، قوللىنىدۇ، جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى قوغدايدۇ، جۇڭيى تېبابىتى ۋە دورىگەرلىكى پەن-تېخنىكىسى سەۋىيەسىنى ئۆستۈرىدۇ.

9-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى جەھەتتىكى تاشقى ئالاقە ۋە ھەمكارلىقنى قوللاپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ خەلقئارادا تارقىلىشى ۋە قوللىنىلىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

10-ماددا جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىشلىرىدا گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان تەشكىلات ۋە شەخسلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەقدىرلىنىدۇ، مۇكاپاتلىنىدۇ.

2-باب جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى مۇلازىمىتى

11-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتى قۇرۇلۇشىنى داۋالاش ئاپپاراتى قۇرۇش يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈپ، كۆلىمى مۇۋاپىق جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتلىرى قۇرۇپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئالاھىدىلىكىگە ۋە ئەۋزەللىكىگە ئىگە داۋالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ تەرەققىياتىغا مەدەت بېرىشى كېرەك.

ھۆكۈمەت قۇرغان جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتلىرىنى بىرلەشتۈرۈش، ئەمەلدىن قالدۇرۇش ياكى ئۇنىڭ تېببىي داۋالاش خاراكتېرىنى ئۆزگەرتىشتە، بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقىدىن پىكىر ئېلىش كېرەك.

12-ماددا ھۆكۈمەت قۇرغان ئۇنىۋېرسال دوختۇرخانا، ئانا-بالىلار ساقلىقىنى ساقلاش ئاپپاراتى ۋە شارائىتى بار مەخسۇس دوختۇرخانا، مەھەللە سەھىيە مۇلازىمەت مەركىزى، يېزا-بازارلىق دوختۇرخانا جۇڭيى تېبابىتى دورا بۆلۈمى تەسىس قىلىشى كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى تەدبىر قوللىنىپ، مەھەللە سەھىيە مۇلازىمەت پونكىتى ۋە كەنت داۋالاش ئۆيىنىڭ جۇڭگو تېبابىتى دورىلىرى مۇلازىمىتى قىلىش ئىقتىدارىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

13-ماددا دۆلەت ئىجتىمائىي كۈچلەرنىڭ جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتى قۇرۇشىنى قوللايدۇ.

ئىجتىمائىي كۈچلەر قۇرغان جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتلىرى ئىجازەت بېرىش، كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش، ئاساسىي داۋالىنىش سۇغۇرتىسى، پەن تەتقىقات ئوقۇتۇشى، تېببىي خادىملارنىڭ ئۇنۋانىنى باھالاش قاتارلىق جەھەتلەردە ھۆكۈمەت قۇرغان جۇڭيى تېبابىتى ئۆگىنىش ئاپپاراتى بىلەن ئوخشاش ھوقۇققا ئىگە.

14-ماددا جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك داۋالاش ئاپپاراتلىرىنى باشقۇرۇش بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن تەستىقلىتىش رەسمىيىتى بېجىرىشى ھەمدە داۋالاش ئاپپاراتلىرىنى باشقۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەرگە رىئايە قىلىشى كېرەك.

جۇڭيى تېبابىتى ئامبۇلاتورىيەسى قۇرغانلار ئامبۇلاتورىيەنىڭ نامى، ئادرېسى، داۋالاش دائىرىسى، خادىم قويۇش ئەھۋالى قاتارلىقلارنى تۇرۇشلۇق جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرغاندىن كېيىن، كەسىپكارلىق پائالىيىتىنى قانات يايدۇرسا بولىدۇ.
جۇڭيى تېبابىتى ئامبۇلاتورىيەلىرى شۇ ئامبۇلاتورىيەنىڭ داۋالاش دائىرىسى، جۇڭيى تېبابىتى دوختۇرىنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ۋە كەسىپ دائىرىسىنى ئامبۇلاتورىيەنىڭ ئېنىق ئورنىدا ئېلان قىلىشى كېرەك، ئەنگە ئېلىش دائىرىسىدىن ھالقىپ داۋالاش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرسا بولمايدۇ.
كونكرېت چارىنى گوۋۇيۈەننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەننىڭ سەھىيە مەمۇرىي تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈشى، ئېلان قىلىشىغا يوللايدۇ.

15-ماددا جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلار «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ كەسپىي دوختۇرلار قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە، جۇڭيى تېبابىتى ۋىراچلىرى سالاھىيەت ئىمتىھانىدىن ئۆتۈپ، جۇڭيى تېبابىتى ۋراچلىرى سالاھىيىتىگە ئېرىشىشى ھەمدە كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىشنى رويخەتكە ئالدۇرۇشى كېرەك.
جۇڭيى تېبابىتى ۋىراچلىقى سالاھىيەت ئىمتىھانىنىڭ مەزمۇنىدا جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنىڭ ئالاھىدىلىكى گەۋدىلەندۈرۈلۈشى كېرەك.

جۇڭيى تېبابىتىنى ئۇستاز تۇتۇپ ئۆگەنگەن ياكى كۆپ يىل ئەمەلىيەتتىن ئۆتكۈزگەن، داۋالاش تېخنىكىسىدا ھەقىقەتەن ئارتۇقچىلىقى بارلارنى ئاز دېگەندە ئىككى جۇڭيى دوختۇرى كۆرسىتىدۇ، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى تەشكىللەپ ئەمەلىي ماھارەت ۋە ئۈنۈمنى باھالاشتا لاياقەتلىك بولغاندىن كېيىن، جۇڭيى تېبابىتى ۋىراچلىق سالاھىيىتىگە ئېرىشەلەيدۇ؛
باھالاش مەزمۇنى بويىچە كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىپ رويخەتكە ئالدۇرغاندىن كېيىن، رويخەتكە ئېلىنغان كەسىپ دائىرىسىدە شەخسىي تىجارەت باشلاش ئۇسۇلىدا ياكى داۋالاش ئاپپاراتىدا جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللانسا بولىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى تېخنىكا ئۇسۇلىدىكى بىخەتەرلىك خەۋپ-خەتىرىگە ئاساسەن، مۇشۇ تارماقتا بەلگىلەنگەن خادىملارنى تۈرگە ئايرىپ باھالاش چارىسىنى تۈزۈپ، گوۋۇيۈەن سەھىيە مەمۇرىي تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈشى، ئېلان قىلىشىغا يوللىشى كېرەك.

16-ماددا جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتلىرى تېببىي خادىملارنى سەپلەشتە جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى كەسپىي تېخنىكا خادىملىرىنى ئاساس قىلىشى، ئاساسلىقى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مۇلازىمىتى قىلىشى كېرەك؛
ئىمتىھان ئارقىلىق ۋىراچلىق سالاھىيىتىگە ئېرىشكەن جۇڭيى تېبابىتى ۋىراچلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەربىيەلەش، باھالاشتا لاياقەتلىك بولغاندىن كېيىن، شۇ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش پائالىيىتىدە كەسپىگە مۇناسىۋەتلىك زامانىۋى پەن-تېخنىكا ئۇسۇلىنى قوللانسا بولىدۇ.
داۋالاش پائالىيىتىدە زامانىۋى پەن-تېخنىكا ئۇسۇلىنى قوللىنىش جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ ئالاھىدىلىكى ۋە ئەۋزەللىكىنى ساقلاش ۋە جارى قىلدۇرۇشقا پايدىلىق بولۇشى كېرەك.

مەھەللە سەھىيە مۇلازىمەت مەركىزى، يېزا-بازارلىق دوختۇرخانا، مەھەللە سەھىيە مۇلازىمەت پونكىتى، شۇنىڭدەك شارائىتى بار كەنت داۋالاش ئۆيلىرى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى كەسپىي تېخنىكا خادىملىرىنى مۇۋاپىق سەپلىشى ھەمدە مۇۋاپىق جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى تېخنىكا ئۇسۇلىنى قوللىنىشى ۋە كېڭەيتىشى كېرەك.

17-ماددا جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مۇلازىمىتىنى قانات يايدۇرۇشتا، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى نەزەرىيەسىنى يېتەكچى قىلىش، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنىڭ تېخنىكىلىق ئۇسۇلىنى قوللىنىش ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى تۈزگەن جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مۇلازىمىتىنىڭ ئاساسىي تەلىپىگە ئۇيغۇن بولۇش كېرەك.

18-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى بويىچە ئالدىنى ئېلىش-ساقلىق ساقلاش مۇلازىمىتىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشى ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئۇنى ئاساسىي ئاممىۋى سەھىيە مۇلازىمىتى تۈرىگە كىرگۈزۈپ بىرتۇتاش پىلانلاپ يولغا قويۇشى كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنىڭ تاسادىپىي ئاممىۋى سەھىيە ۋەقەلىرىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش خىزمىتىدىكى رولىنى جارى قىلدۇرۇپ، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىگە جىددىي تاقابىل تۇرۇش ماددىي ئەشيالىرى، ئۈسكۈنىلىرى، ئەسلىھەلىرى، تېخنىكىسى ۋە ئىختىساسلىقلار بايلىقى زاپىسىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

داۋالاش-سەھىيە ئاپپاراتلىرى كېسەللىكنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەشتە جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى نەزەرىيەسى ۋە تېخنىكىلىق ئۇسۇلىنى پائال قوللىنىشى كېرەك.

19-ماددا داۋالاش ئاپپاراتى جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئېلانى چىقىرىشتا، تۇرۇشلۇق جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەكشۈرۈپ تەستىقلىشىدىن ئۆتكۈزۈشى كېرەك؛
تەكشۈرۈپ تەستىقلاتماي تۇرۇپ ئېلان قىلىشقا بولمايدۇ.
ئېلان قىلىنغان جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئېلانىنىڭ مەزمۇنى تەكشۈرۈشتە تەستىقلانغان مەزمۇنغا ئۇيغۇن بولۇشى ھەمدە «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئېلان قانۇنى»دىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەرگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

20-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مۇلازىمىتىگە بولغان نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىشى ھەمدە تۆۋەندىكى ئىشلارنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنىڭ مۇھىم نۇقتىسى قىلىشى كېرەك :

( 1 ) جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتلىرى، جۇڭيى تېبابىتى دوختۇرلىرى بەلگىلەنگەن دائىرىدىن ھالقىپ داۋالاش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرغان-يايدۇرمىغانلىقى؛

( 2 ) جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مۇلازىمىتىنى قانات يايدۇرۇش گوۋۇيۈەننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى تۈزگەن جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مۇلازىمىتىنىڭ ئاساسىي تەلىپىگە ئۇيغۇن كېلەمدۇ-يوق؛

( 3 ) جۇڭيى تېبابىتى بويىچە داۋالاش ئېلانى چىقىرىش ھەرىكىتى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇنمۇ-يوق.

جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى قانات يايدۇرۇشتا، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە شەخسلەر ماسلىشىشى كېرەك، رەت قىلىشقا ياكى توسقۇنلۇق قىلىشقا يول قويۇلمايدۇ.

3-باب جۇڭيى دورىلىرىنى قوغداش ۋە راۋاجلاندۇرۇش

21-ماددا دۆلەت جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى ئۆستۈرۈش، بېقىش، يىغىش، ساقلاش ۋە دەسلەپكى پىششىقلاشنىڭ تېخنىكا ئۆلچىمى، ئۆلچىمىنى تۈزۈپ، جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى ئىشلەپچىقىرىش، ئوبوروت قىلىشنىڭ پۈتكۈل جەريانىدىكى سۈپەتنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنىڭ سۈپەت بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىدۇ.

22-ماددا دۆلەت جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى قېلىپلاشتۇرۇپ ئۆستۈرۈش، بېقىشنى راۋاجلاندۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ، دېھقانچىلىق دورىسى، ئوغۇت قاتارلىق يېزا ئىگىلىك سېلىنما بۇيۇملىرىنى ئىشلىتىشنى قاتتىق باشقۇرىدۇ، جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى ئۆستۈرۈش جەريانىدا زەھىرى كۈچلۈك دېھقانچىلىق دورىلىرىنى ئىشلىتىشنى مەنئى قىلىدۇ، جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنىڭ ئەلا سورتىنى يېتىشتۈرۈشكە مەدەت بېرىدۇ، جۇڭيى دورا دورىلىرىنىڭ سۈپىتىنى ئۆستۈرىدۇ.

23-ماددا دۆلەت داڭلىق جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى باھالاش سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، داڭلىق جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرى سورتىنى تاللاپ يېتىشتۈرۈشنى قوللاپ، داڭلىق دورا ماتېرىياللىرىنى ئىشلەپچىقىرىش بازىسى قۇرۇلۇشىغا مەدەت بېرىپ، داڭلىق دورا ماتېرىياللىرى ئىشلەپچىقىرىش بازىسىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىتىنى قوغداشنى كۈچەيتىدۇ، جۇغراپىيەلىك بەلگە مەھسۇلاتلىرىنى قوغداش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ داڭلىق دورا ماتېرىياللىرىنى قوغداشقا ئىلھام بېرىدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان داڭلىق جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرى جۇڭيى تېبابىتىنى كىلىنىكىدا ئۇزاق مۇددەت ئىشلىتىش ئارقىلىق ئالدىن تاللىنىپ چىققان، ئالاھىدە رايوندا ئىشلەپچىقىرىلغان، باشقا رايونلاردا ئىشلەپچىقىرىلغان ئوخشاش تۈردىكى جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىغا سېلىشتۇرغاندا، سۈپىتى ۋە داۋالاش ئۈنۈمى تېخىمۇ ياخشى، شۇنداقلا سۈپىتى مۇقىم، بىرقەدەر تونۇلغان جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى كۆرسىتىدۇ.

24-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ دورا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنىڭ سۈپىتىنى كۆزىتىش-ئۆلچەشنى تەشكىللىشى ھەمدە كۈچەيتىشى، جەمئىيەتكە كۆزىتىش-ئۆلچەش نەتىجىسىنى قەرەللىك ئېلان قىلىشى كېرەك.
گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنىڭ سۈپىتىنى كۆزىتىپ ئۆلچەشكە مۇناسىۋەتلىك خىزمەتلەرنى ياخشى ئىشلەشكە ھەمكارلىشىشى كېرەك.

جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى يىغىش، ساقلاش، شۇنىڭدەك جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى دەسلەپكى پىششىقلاش دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك تېخنىكا قائىدىسى، ئۆلچىمى ۋە باشقۇرۇش بەلگىلىمىسىگە ئۇيغۇن بولۇشى كېرەك.

دۆلەت جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرى زامانىۋى ئوبوروت سىستېمىسىنى راۋاجلاندۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ، جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى ئوراش-قاچىلاش، ساقلاش قاتارلىقلارنىڭ تېخنىكا سەۋىيەسىنى ئۆستۈرۈپ، جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرى ئوبوروتى سۈرۈشتۈرۈش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ.
دورا ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى جۇڭيى دورا ماتېرىيالى سېتىۋالغاندا، مال كىرگۈزۈشنى تەكشۈرۈش خاتىرىسى تۈزۈمىنى ئورنىتىشى كېرەك.
جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرى تىجارەتچىلىرى مال كىرگۈزگەندە تەكشۈرۈش ۋە سېتىۋېلىش-سېتىشنى خاتىرىلەش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى ھەمدە جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرى چىقىدىغان جاينى ئېنىق يېزىپ قويۇشى كېرەك.

25-ماددا دۆلەت دورىلىق ياۋايى ھايۋانات ۋە ئۆسۈملۈك بايلىقىنى قوغدايدۇ، دورىلىق ياۋايى ھايۋان ۋە ئۆسۈملۈك بايلىقىنى ھەرىكەتچان كۆزىتىپ ئۆلچەش ۋە قەرەللىك ئومۇميۈزلۈك تەكشۈرۈشنى يولغا قويىدۇ، دورىلىق ياۋايى ئۆسۈملۈك ۋە ئۆسۈملۈك بايلىقى گېرمپلازما گېن ئامبىرى قۇرۇپ، سۈنئىي تېرىقچىلىق، باقمىچىلىقنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ، قىممەتلىك، يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان دورىلارغا ئىشلىتىلىدىغان ياۋايى ھايۋان ۋە ئۆسۈملۈكلەرنى قوغداش، كۆپەيتىش ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك تەتقىقاتنى قانۇن بويىچە قانات يايدۇرۇشقا مەدەت بېرىدۇ.

26-ماددا كەنت داۋالاش ئاپپاراتىدا كەسپىي جۇڭيى تېبابىتى دوختۇرى، جۇڭيى دورا ماتېرىيالى بىلىمى ۋە پەرقلەندۈرۈش ئىقتىدارىنى ھازىرلىغان يېزا-كەنت دوختۇرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، يەرلىك جۇڭيى دورا ماتېرىيالىنى ئۆزى تېرىسا، ئۆزى ئالسا ھەمدە شۇ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش پائالىيىتىدە ئىشلەتسە بولىدۇ.

27-ماددا دۆلەت جۇڭيى دورا ئىچىملىكىنى ئەنئەنىۋى ياساش تېخنىكىسى ۋە ھۈنەر-سەنئىتىنى قوغدايدۇ، ئەنئەنىۋى ھۈنەر-سەنئەتنى قوللىنىپ، جۇڭيى دورا ئىچىملىكى ياساشنى قوللايدۇ، زامانىۋى پەن-تېخنىكىنى قوللىنىپ، جۇڭيى دورىسى ئىچىملىكىنى ياساش تېخنىكىسى تەتقىقاتىنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ.

28-ماددا داۋالاش ئاپپاراتى بازاردا تەمىنلەنمىگەن جۇڭيى تېبابىتى دورىلىرى تابلېتكىسىنى شۇ داۋالاش ئاپپاراتىدىكى دوختۇرنىڭ رېتسېپ ئېھتىياجىغا ئاساسەن، شۇ داۋالاش ئاپپاراتىدا ياسىسا، ئىشلەتسە بولىدۇ.
داۋالاش ئاپپاراتلىرى جۇڭيى دورىسى ئىچىملىكىنى ئىشلەپچىقىرىشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىلەرگە رىئايە قىلىشى، ياسىغان جۇڭيى دورىسى ئىچىملىكىنىڭ سۈپىتىگە مەسئۇل بولۇشى، دورىنىڭ بىخەتەرلىكىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.
داۋالاش ئاپپاراتلىرى جۇڭيى دورىسى ئىچىملىكى ياساشتا، شۇ جايدىكى رايون بار شەھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ دورا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.

كىلىنىكىلىق دورا ئىشلىتىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، داۋالاش ئاپپاراتلىرى شۇ داۋالاش ئاپپاراتىدىكى دوختۇرنىڭ رېتسېپىغا ئاساسەن جۇڭيى دورىسى ئىچىملىكىنى قايتا پىششىقلىسا بولىدۇ.

29-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى دورىلىرى يېڭى دورىلىرىنى تەتقىق قىلىپ ياساش ۋە ئىشلەپچىقىرىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ.

دۆلەت ئەنئەنىۋى جۇڭيى دورىلىرىنى پىششىقلاش تېخنىكىسى ۋە ھۈنەر-سەنئىتىنى قوغدايدۇ، ئەنئەنىۋى دورا تىپىدىكى تەييار جۇڭيى دورىلىرىنى ئىشلەپچىقىرىشنى قوللايدۇ، زامانىۋى پەن-تېخنىكا تەتقىقاتىنى قوللىنىپ، ئەنئەنىۋى تەييار جۇڭيى دورىلىرىنى تەتقىق قىلىش ۋە يارىتىشقا ئىلھام بېرىدۇ.

30-ماددا دۆلەت بەلگىلىگەن شەرتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان، قەدىمكى كىلاسسىك داڭلىق رېتسېپتىن كەلگەن جۇڭيى دورىسى مۇرەككەپ رېتسېپلىق ياسالمىلىرىنى ئىشلەپچىقىرىشتا، دورا تەستىق نومۇرىنى ئىلتىماس قىلغاندا، پەقەت كىلىنىكىدىن باشقا بىخەتەرلىك تەتقىقات ماتېرىيالى بىلەن تەمىنلىسىمۇ بولىدۇ.
كونكرېت باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ دورا نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا ئېيتىلغان قەدىمكى كىلاسسىك داڭلىق رېتسېپ ھازىرغىچە كەڭ قوللىنىلىۋاتقان، داۋالاش ئۈنۈمى ھەقىقىي، روشەن ئالاھىدىلىك ۋە ئەۋزەللىككە ئىگە قەدىمكى جۇڭگو تېبابىتى كىلاسسىك كىتابلىرىدا خاتىرىلەنگەن رېتسېپنى كۆرسىتىدۇ.
كونكرېت مۇندەرىجىنى گوۋۇيۈەننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى دورا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

31-ماددا دۆلەت داۋالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ شۇ داۋالاش ئاپپاراتىنىڭ كىلىنىكىلىق دورا ئىشلىتىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن جۇڭيى دورىسى ياسالمىسىنى ياسىشى ۋە ئىشلىتىشىگە ئىلھام بېرىدۇ، ئەنئەنىۋى ھۈنەر-سەنئەتنى قوللىنىپ جۇڭيى دورىسى ياسالمىسى ياساشنى قوللايدۇ، جۇڭيى دورىسى ياسالغۇسىنى ئاساس قىلىپ جۇڭيى دورىسى يېڭى دورىسىنى تەتقىق قىلىپ ياساشنى قوللايدۇ.

داۋالاش ئاپپاراتى جۇڭيى دورىسى ياسالمىسى تەييارلاشتا، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دورا باشقۇرۇش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە داۋالاش ئاپپاراتىنىڭ دورا ياساش ئىجازەتنامىسى ئالغان ياكى دورا ئىشلەپچىقىرىش ئىجازەتنامىسىگە ئېرىشكەن دورا ئىشلەپچىقىرىش كارخانىسىغا، داۋالاش ئاپپاراتىنىڭ دورا ياسالما ياساش ئىجازەتنامىسى ئالغان باشقا داۋالاش ئاپپاراتلىرىغا جۇڭيى دورىسى ياسالمىسىنى تەييارلاشنى ھاۋالە قىلىشى كېرەك.
جۇڭيى دورىسى ياسالمىسىنى ھاۋالىلىك ياساشتا، ھاۋالە قىلغۇچى تەرەپ تۇرۇشلۇق جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ دورا نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.

داۋالاش ئاپپاراتى ئۆزى تەييارلىغان جۇڭيى دورىسى ياسالمىلىرىنىڭ سۈپىتىگە مەسئۇل بولىدۇ؛
جۇڭيى دورا ياسالمىسى ياساشنى ھاۋالە قىلغان بولسا، ھاۋالە قىلغۇچى تەرەپ بىلەن ھاۋالە قىلىنغۇچى تەرەپ ئۆزى تەييارلىغان جۇڭيى دورا ياسالمىسىنىڭ سۈپىتىگە قارىتا ئايرىم-ئايرىم ھالدا مۇناسىپ جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

32-ماددا داۋالاش ئاپپاراتى تەييارلىغان جۇڭيى دورىسى ياسالمىسى تۈرىگە قانۇن بويىچە ياسالما دورا تەستىق ھۆججەت نومۇرى ئېلىش كېرەك.
لېكىن، پەقەت ئەنئەنىۋى ھۈنەر-سەنئەتنىلا قوللىنىپ تەييارلانغان جۇڭيى تېبابىتى دورا ياسالمىسى تۈرىنى داۋالاش ئاپپاراتى تۇرۇشلۇق جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ دورا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرغاندىن كېيىن تەييارلىغىلى بولىدۇ، ياسالما دورا تەستىق نومۇرى ئېلىش ھاجەتسىز.

داۋالاش ئاپپاراتلىرى ئەنگە ئېلىنغان جۇڭيى دورىسى ياسالمىسى تۈرىنىڭ ئەكس تەسىرىنى كۆزىتىپ ئۆلچەشنى كۈچەيتىشى ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە دوكلات قىلىشى كېرەك.
دورا نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش تارمىقى ئەنگە ئېلىنغان جۇڭيى دورىسى ياسالمىسىنىڭ تۈرىنى تەييارلاش، ئىشلىتىشنى نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

4-باب جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىختىساسلىقلىرىنى يېتىشتۈرۈش

33-ماددا جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى مائارىپىدا جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىك ئىختىساسلىقلىرىنىڭ ئۆسۈپ يېتىلىش قانۇنىيىتىگە ئەمەل قىلىش، جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ مەزمۇنىنى ئاساس قىلىش، جۇڭگو خەۋپسىزلىكى-دورىگەرلىكى مەدەنىيەت ئالاھىدىلىكىنى گەۋدىلەندۈرۈش، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى كىلاسسىك نەزەرىيەسى ۋە جۇڭگو تېبابىتى-تېبابىتىنىڭ كىلىنىكىلىق ئەمەلىيىتى، زامانىۋى تەربىيە ئۇسۇلى ۋە ئەنئەنىۋى تەربىيە ئۇسۇلىنى بىرلەشتۈرۈشكە ئەھمىيەت بېرىش كېرەك.

34-ماددا دۆلەت جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى مەكتىپىنىڭ مائارىپ سىستېمىسىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىك مائارىپىنى مەخسۇس يولغا قويىدىغان ئالىي مەكتەپلەر، ئوتتۇرا دەرىجىلىك كەسپىي مەكتەپلەر ۋە باشقا مائارىپ ئاپپاراتلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى قوللايدۇ.

جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى مەكتەپلىرىنىڭ تەربىيەلەش نىشانى، بىلىم ئېلىش مۇددىتى، ئوقۇتۇش شەكلى، ئوقۇتۇش مەزمۇنى، ئوقۇتۇشنى باھالاش ۋە ئىلمىي سەۋىيەنى باھالاش ئۆلچىمى قاتارلىقلار جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ پەن ئالاھىدىلىكىنى گەۋدىلەندۈرۈشى، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك پېنىنىڭ تەرەققىيات قانۇنىيىتىگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك.

35-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئۇستاز مائارىپىنى راۋاجلاندۇرۇپ، مول كىلىنىكىلىق تەجرىبىسى ۋە تېخنىكا ئارتۇقچىلىقى بار جۇڭيى تېبابىتى ۋىراچلىرى، جۇڭيى تېبابىتى كەسپىي تېخنىكا خادىملىرىنىڭ كەسپىي پائالىيەت، كەسپىي پائالىيەتلەردە شاگىرت تەربىيەلەپ يېتىشتۈرۈشىگە، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك نەزەرىيەسى ۋە تېخنىكا ئۇسۇلىنى ئۆگىتىشىگە، جۇڭيى دورىگەرلىكى كەسپىي تېخنىكا خادىملىرىنى يېتىشتۈرۈشىگە مەدەت بېرىدۇ.

36-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى ۋىراچلىرى ۋە شەھەر-يېزىلاردىكى ئاساسىي قاتلام جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى كەسپىي تېخنىكا خادىملىرىنى يېتىشتۈرۈش ۋە تەربىيەلەشنى كۈچەيتىدۇ.

دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى بىلەن غەرب تېبابىتى بىرلەشتۈرۈلگەن مائارىپنى راۋاجلاندۇرۇپ، جۇڭيى تېبابىتى بىلەن غەربىي تېبابىتى بىرلەشتۈرۈلگەن يۇقىرى قاتلاملىق ئىختىساسلىقلارنى يېتىشتۈرىدۇ.

37-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى داۋاملىق تەربىيەسىنى تەشكىللەپ قانات يايدۇرۇشى، تېببىي خادىملارنى، بولۇپمۇ شەھەر-يېزىلاردىكى ئاساسىي قاتلام تېببىي خادىملىرىنى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى ئاساسىي بىلىملىرى ۋە ماھارىتى بويىچە تەربىيەلەشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى كەسپىي تېخنىكا خادىملىرى بەلگىلىمە بويىچە داۋاملىق تەربىيەگە قاتنىشىشى، تۇرۇشلۇق ئاپپارات ئۇلارنىڭ داۋاملىق تەربىيەنى قوبۇل قىلىشىغا شارائىت يارىتىپ بېرىشى كېرەك.

5-باب جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى پەن تەتقىقاتى

38-ماددا دۆلەت پەن تەتقىقات ئاپپاراتلىرى، ئالىي مەكتەپلەر، داۋالاش ئاپپاراتلىرى ۋە دورا ئىشلەپچىقىرىش كارخانىلىرى قاتارلىقلارنىڭ زامانىۋى پەن-تېخنىكا ۋە ئەنئەنىۋى جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى تەتقىقات ئۇسۇلىنى قوللىنىپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە دائىر پەن تەتقىقاتىنى قانات يايدۇرۇشىغا، جۇڭيى تېبابىتى بىلەن غەرب تېبابىتىنى بىرلەشتۈرۈش تەتقىقاتىنى كۈچەيتىشىگە ئىلھام بېرىدۇ، جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى نەزەرىيەسى ۋە تېخنىكىلىق ئۇسۇلىغا ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنىڭدا يېڭىلىق يارىتىشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

39-ماددا دۆلەت تەدبىر قوللىنىپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە دائىر قەدىمكى كىتاب، ھۆججەت-ماتېرىياللار، داڭلىق جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى مۇتەخەسسىسلىرىنىڭ ئىلمىي ئىدىيەسى ۋە داۋالاش تەجرىبىسى، شۇنىڭدەك ئەلئارا جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك تېخنىكا ئۇسۇلىنى رەتلەش، تەتقىق قىلىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشنى قوللايدۇ.

دۆلەت پەن تەتقىقات ۋە كىلىنىكىدا قوللىنىش قىممىتىگە ئىگە جۇڭگو تېبابىتى دورىلىرىغا دائىر ھۆججەت-ماتېرىيال، مەخپىي رېتسېپ، تەكشۈرۈش رېتسېپى، داۋالاش ئۇسۇلى ۋە تېخنىكىنى ئىئانە قىلىشقا تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ ئىلھام بېرىدۇ.

40-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان پەن-تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش سىستېمىسى، باھالاش سىستېمىسى ۋە باشقۇرۇش تۈزۈلمىسىنى بەرپا قىلىپ ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى پەن-تېخنىكىسىنىڭ ئىلگىرىلىشى ۋە ئۇنىڭدا يېڭىلىق يارىتىشقا تۈرتكە بولىدۇ.

41-ماددا دۆلەت تەدبىر قوللىنىپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئاساس نەزەرىيەسى ۋە پەرقلەندۈرۈپ داۋالاش ئۇسۇلى، دائىم كۆرۈلىدىغان كېسەللىك، كۆپ كۆرۈلىدىغان كېسەللىك، سوزۇلما كېسەللىك ۋە ئېغىر، قىيىن كېسەللىك، ئېغىر يۇقۇملۇق كېسەلنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىلىرى ئارقىلىق ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى داۋالاش، شۇنىڭدەك جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك نەزەرىيەسى ۋە ئەمەلىيىتىنىڭ تەرەققىياتىنى مۇھىم، زور ئىلگىرى سۈرۈش رولىغا ئىگە باشقا تۈرلەر توغرىسىدىكى ئىلمىي تەتقىقاتنى كۈچەيتىدۇ.

6-باب جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە ۋارىسلىق قىلىش ۋە مەدەنىيەتنى تارقىتىش

42-ماددا مۇھىم ئىلمىي قىممەتكە ئىگە جۇڭيى دورىگەرلىكى نەزەرىيەسى ۋە تېخنىكا ئۇسۇلىغا قارىتا، ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى ئىلمىگە ۋارىسلىق قىلىش تۈرلىرى ۋە ۋارىسلىرىنى تاللاشقا تەشكىللىشى ھەمدە ۋارىسلىق قىلىش پائالىيىتىگە زۆرۈر شارائىت يارىتىپ بېرىشى كېرەك.
ۋارىسلار ۋارىسلىق قىلىش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇپ، ۋارىسلىق قىلغۇچى ئىختىساسلىقلارنى يېتىشتۈرۈشى، مۇناسىۋەتلىك ئىلمىي ماتېرىياللارنى توپلىشى، رەتلىشى ھەمدە ئوبدان ساقلىشى كېرەك.
غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرىنىڭ ۋەكىللىك تۈرىگە تەۋە بولسا، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرى قانۇنى»دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە ۋارىسلىق قىلىش پائالىيىتى قانات يايدۇرۇلىدۇ.

43-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى ئەنئەنىۋى بىلىملىرىنى قوغداش سانلىق مەلۇمات ئامبىرى، قوغداش تىزىملىكى ۋە قوغداش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ.

جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئەنئەنىۋى بىلىملىرىنى ئىلكىدە تۇتقۇچىلار ئۆزىنىڭ ئىلكىدىكى جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە دائىر ئەنئەنىۋى بىلىملەرگە ۋارىسلىق قىلىش، ئىشلىتىش ھوقۇقىغا ئىگە، باشقىلارنىڭ ئۆزىنىڭ ئىلكىدىكى جۇڭيى دورىگەرلىكى ئەنئەنىۋى بىلىملىرىگە ئېرىشىش، ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشىدا ئەھۋالدىن خەۋەردار بولۇش، قوشۇلۇش ۋە مەنپەئەتتىن تەڭ بەھرىمەن بولۇش قاتارلىق ھوقۇقلارغا ئىگە.

دۆلەت دۆلەت مەخپىيىتىگە تەۋە دەپ قانۇن بويىچە بېكىتىلگەن ئەنئەنىۋى جۇڭيى تېبابىتى دورىسى رېتسېپلىرىنىڭ تەركىبى ۋە ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتىنى ئالاھىدە قوغدايدۇ.

44-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى بويىچە كۈتۈنۈش-ساقلىق ساقلاش مۇلازىمىتىنى راۋاجلاندۇرىدۇ، ئىجتىمائىي كۈچلەرنىڭ قېلىپلاشقان جۇڭيى تېبابىتى بويىچە كۈتۈش-ساقلىق ساقلاش ئاپپاراتلىرىنى قۇرۇشىنى قوللايدۇ.
جۇڭيى تېبابىتى بويىچە كۈتۈنۈش-ساقلىقنى ساقلاش مۇلازىمىتىنىڭ ئۆلچىمى، ئۆلچىمىنى گوۋۇيۈەننىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى بېكىتىدۇ.

45-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەدەنىيىتى تەشۋىقاتىنى كۈچەيتىپ، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى بىلىملىرىنى ئومۇملاشتۇرۇپ، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى مەدەنىيىتى ۋە پەننى ئومۇملاشتۇرۇش ئەسەرلىرىنى ئىجاد قىلىشقا تەشكىللىشى ۋە شەخسنىڭ ئىجاد قىلىشىغا ئىلھام بېرىشى كېرەك.

46-ماددا جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەدەنىيىتىنى تەشۋىق قىلىش ۋە پەننى ئومۇملاشتۇرۇش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشتا، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلىرىگە رىئايە قىلىش كېرەك.
ھەرقانداق تەشكىلات ياكى شەخسنىڭ جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىنى ساختا، مۇبالىغىلەشتۈرۈپ تەشۋىق قىلىشىغا، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى نامىدىن پايدىلىنىپ نامۇۋاپىق مەنپەئەتكە ئېرىشىشىگە يول قويۇلمايدۇ.

رادىيو، تېلېۋىزىيە، گېزىت-ژۇرنال، ئالاقە تورى قاتارلىق تاراتقۇلار جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى بىلىملىرى تەشۋىقاتىنى قانات يايدۇرۇشتا، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى كەسپىي تېخنىكا خادىملىرىنى تەكلىپ قىلىشى كېرەك.

7-باب كاپالەت تەدبىرى

47-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى سىياسەت جەھەتتىن قوللىشى ۋە شارائىت كاپالىتىگە ئىگە قىلىشى، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك ئىشلىرىنىڭ تەرەققىيات خىراجىتىنى شۇ دەرىجىلىك مالىيە خامچوتىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئاساسىي داۋالىنىش سۇغۇرتىسىدىن چىقىم قىلىش سىياسىتى، دورا سىياسىتى قاتارلىق تېبابەتچىلىك-دورىگەرلىك، ساقلىق ساقلاش سىياسەتلىرىنى تۈزۈشتە، جۇڭگو تېبابىتى-دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى قاتنىشىشى، جۇڭگو تېبابەتچىلىكى-دورىگەرلىكىنىڭ ئەۋزەللىكىنى جارى قىلدۇرۇشقا ئەھمىيەت بېرىشى، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى مۇلازىمىتى قىلىش ۋە ئۇنىڭدىن پايدىلىنىشنى قوللىشى كېرەك.

48-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى قانۇندا بەلگىلەنگەن باھا باشقۇرۇش ھوقۇق دائىرىسى بويىچە، جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش مۇلازىمىتىنىڭ ھەق تۈرى ۋە ئۆلچىمىنى مۇۋاپىق بېكىتىپ، جۇڭيى تېبابىتى ئۆگىنىش مۇلازىمىتىنىڭ تەننەرخى ۋە كەسپىي تېخنىكا قىممىتىنى گەۋدىلەندۈرۈشى كېرەك.

49-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە، شەرتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئاپپاراتلىرىنى ئاساسىي داۋالىنىش سۇغۇرتىسىدىكى بەلگىلەنگەن داۋالاش ئاپپاراتى دائىرىسىگە كىرگۈزۈشى، شەرتكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان جۇڭيى تېبابىتى بويىچە داۋالاش تۈرى، جۇڭيى تېبابىتى دورىسى ئىچىملىكى، تەييار جۇڭيى دورىسى ۋە داۋالاش ئاپپاراتلىرىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىسى ياسالمىسىنى ئاساسىي داۋالىنىش سۇغۇرتىسى فوندىدىن چىقىم قىلىش دائىرىسىگە كىرگۈزۈشى كېرەك.

50-ماددا دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى ئۆلچەم سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ئاساسەن بىرلىككە كېلىشكە تېگىشلىك تېخنىكا تەلىپىگە قارىتا ئۆلچەم تۈزىدۇ ھەمدە ۋاقتىدا تۈزىتىش كىرگۈزىدۇ.

جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكىنىڭ دۆلەت ئۆلچىمى، ساھە ئۆلچىمىنى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى مەسئۇلىيىتىگە ئاساسەن تۈزىتىدۇ ياكى ئۇنىڭغا تۈزىتىش كىرگۈزىدۇ ھەمدە ئاممىنىڭ ھەقسىز كۆرۈشى ئۈچۈن ئۇنىڭ تور بېكىتىدە ئېلان قىلىدۇ.

دۆلەت جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى خەلقئارا ئۆلچەم سىستېمىسىنى بەرپا قىلىشقا تۈرتكە بولىدۇ.

51-ماددا قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە مۇناسىۋەتلىك باھالاش، باھالاش، باھالاش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشتا، جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى بويىچە باھالاش، باھالاش مەخسۇس تەشكىلاتى قۇرۇش ياكى جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىك مۇتەخەسسىسلىرى قاتنىشىش كېرەك.

52-ماددا دۆلەت تەدبىر قوللىنىپ، ئاز سانلىق مىللەت تېببىي دورىگەرلىكىگە ۋارىسلىق قىلىش ۋە ئۇنىڭدا يېڭىلىق يارىتىش، ئۇنى قوللىنىش ۋە ئۇنى راۋاجلاندۇرۇش جەھەتتە ۋە ئىختىساسلىقلارنى تەربىيەلەشكە يار-يۆلەك بولۇش سالمىقىنى ئاشۇرىدۇ، ئاز سانلىق مىللەتلەر داۋالاش ئاپپاراتلىرى ۋە دوختۇرلار قوشۇنى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىدۇ، ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ تېببىي دورىگەرلىك ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ ۋە قېلىپلاشتۇرىدۇ.

8-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

53-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىسا، شۇ دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى ياكى يۇقىرى دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ياكى باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

54-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جۇڭيى تېبابىتى ئامبۇلاتورىيەلىرىدىن ئەنگە ئالدۇرۇش دائىرىسىدىن ھالقىپ داۋالاش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرغانلىرىنى شۇ جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 30 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىدىن كەسپىي پائالىيىتىنى توختىتىشقا بۇيرۇلىدۇ.

جۇڭيى تېبابىتى شىپاخانىلىرىدىن كەسپىي پائالىيىتىنى توختىتىشقا بۇيرۇلغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى جازا قارارى چىقىرىلغان كۈندىن باشلاپ بەش يىل ئىچىدە داۋالاش ئاپپاراتىدا باشقۇرۇش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللانسا بولمايدۇ.
داۋالاش ئاپپاراتى باشقۇرۇش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشقا يول قويمايدىغان يۇقىرىقى خادىملارنى باشقۇرۇش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىش ئۈچۈن تەكلىپ قىلغان بولسا، ئەسلىي كىنىشكا تارقاتقان تارماق كەسىپ ئىجازەتنامىسىنى بىكار قىلىدۇ ياكى ئەسلىي ئەنگە ئالغان تارماق كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش پائالىيىتىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ.

55-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، باھالاش ئارقىلىق ۋىراچلىق سالاھىيىتىگە ئېرىشكەن جۇڭيى تېبابىتى ۋىراچلىرىدىن رويخەتكە ئېلىنغان كەسىپكارلىق دائىرىسىدىن ھالقىپ داۋالاش پائالىيىتى قىلغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى ئالتە ئايدىن يۇقىرى، بىر يىلدىن تۆۋەن كەسىپكارلىق پائالىيىتىنى ۋاقتىنچە توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قوشۇمچە 10 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 30 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش گۇۋاھنامىسى بىكار قىلىنىدۇ.

56-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جۇڭيى تېبابىتى شىپاخانىسى ئاچقان، ئۇششاق توغرالغان جۇڭيى تېبابىتى دورىسى ياسىغان، ھاۋالىلىك تەييارلانغان جۇڭيى تېبابىتى دورا ياسالمىسىنى ئەنگە ئالدۇرۇشقا تېگىشلىك بولسىمۇ ئەنگە ئالدۇرمىغانلار ياكى ئەنگە ئالدۇرغاندا ساختا ماتېرىيال بەرگەنلەرنى جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكى مەسئۇل تارمىقى ۋە دورا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى ئۆز مەسئۇلىيىتى ۋە ئىش تەقسىماتى بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، قوشۇمچە 30 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ،
جەمئىيەتكە ئالاقىدار ئۇچۇرلارنى ئېلان قىلىش؛
تۈزىتىشنى رەت قىلغانلار كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش پائالىيىتىنى توختىتىشقا ياكى جۇڭيى دورىسى ئىچىملىكى ياساش، جۇڭيى دورىسى ياسالمىسىنى ھاۋالىلىك ياساش پائالىيىتىنى توختىتىشقا بۇيرۇلىدۇ، ئۇلارنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكارلىرى بەش يىل ئىچىدە جۇڭيى تېبابىتى-دورىگەرلىكىگە مۇناسىۋەتلىك پائالىيەت بىلەن شۇغۇللانسا بولمايدۇ.

داۋالاش ئاپپاراتلىرى ئەنئەنىۋى ھۈنەر-سەنئەتنى قوللىنىپ جۇڭيى دورا ياسالمىسىنى تەييارلاشتا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئەنگە ئالدۇرمىغان ياكى ئەنگە ئالدۇرۇش ماتېرىيالىغا يېزىلغان تەلەپ بويىچە جۇڭيى دورا ياساتمىغان بولسا، ساختا دورا ئىشلەپچىقارغىنىغا قاراپ جازا بېرىلىدۇ.

57-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئېلان قىلىنغان جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئېلانىنىڭ مەزمۇنى تەكشۈرۈشتە تەستىقلانغان مەزمۇنغا ئۇيغۇن كەلمىسە، ئەسلىي تەكشۈرگۈچى تارماق شۇ ئېلاننى تەكشۈرۈش تەستىق ھۆججىتىنى بىكار قىلىدۇ، بىر يىل ئىچىدە شۇ داۋالاش ئاپپاراتىنىڭ ئېلان تەكشۈرۈش ئىلتىماسىنى قوبۇل قىلمايدۇ.

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جۇڭيى تېبابىتى داۋالاش ئېلانى چىقىرىشتا ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلارغا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئېلان قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.

58-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جۇڭيى دورا ماتېرىياللىرىنى ئۆستۈرۈش جەريانىدا ئۆتكۈر زەھەرلىك، زەھىرى كۈچلۈك دېھقانچىلىق دورىسى ئىشلەتكەنلەرگە مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا بەش كۈندىن يۇقىرى، 15 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى بەرسە بولىدۇ.

59-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، جىسمانىي ۋە مال-مۈلۈك زىيىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلار قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

9-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

60-ماددا جۇڭيى تېبابىتى دورىلىرىنى باشقۇرۇش توغرىسىدا بۇ قانۇندا بەلگىلىمە چىقىرىلمىغانلىرىغا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ كەسپىي دوختۇرلار قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ دورا باشقۇرۇش قانۇنى»قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.

ئارمىيەنىڭ جۇڭيى تېبابىتى دورىلىرىنى باشقۇرۇشنى ئارمىيەنىڭ سەھىيە مەسئۇل تارمىقى مۇشۇ قانۇن ۋە ئارمىيەنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

61-ماددا مىللىي ئاپتونوم جايلار «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مىللىي رايون ئاپتونومىيە قانۇنى»ۋە مۇشۇ قانۇندىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن، ئەمەلىيەتكە بىرلەشتۈرۈپ، ئۆز جايىدىكى ئاز سانلىق مىللەت تېببىي دورىگەرلىك ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش ۋە قېلىپلاشتۇرۇش چارىسىنى چىقارسا بولىدۇ.

62-ماددا ئەمالاردىن دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئەمالارنى داۋالاش، ئۇۋۇلاش خادىمى سالاھىيىتىگە ئېرىشكەنلىرى شەخسىي تىجارەت قىلىش ئۇسۇلىدا ياكى داۋالاش ئاپپاراتىدا داۋالاش، ئۇۋۇلاش مۇلازىمىتى قىلسا بولىدۇ.

63-ماددا بۇ قانۇن 2017-يىل 7-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.