جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ خەلق قوراللىق ساقچىلىرى قانۇنى

( 2009 ـ يىل 8 ـ ئاينىڭ 27 ـ كۈنى 11 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 10 ـ يىغىنىدا ماقۇللاندى، 2020 ـ يىل 6 ـ ئاينىڭ 20 ـ كۈنى 13 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 19 ـ يىغىنىدا ئۆزگەرتىلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب تەشكىللەش ۋە قوماندانلىق قىلىش

3-باب ۋەزىپە ۋە ھوقۇق دائىرىسى

4-باب مەجبۇرىيەت ۋە ئىنتىزام

5-باب كاپالەتلەندۈرۈش تەدبىرى

6-باب نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشىنى قېلىپلاشتۇرۇش ۋە كاپالەتلەندۈرۈش، قۇدرەتلىك زامانىۋى خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى قۇرۇش، دۆلەت خەۋپسىزلىكى ۋە ئىجتىمائىي مۇقىملىقنى قوغداش، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى قوراللىق كۈچلىرىنىڭ مۇھىم تەركىبىي قىسمى بولۇپ، پارتىيە مەركىزىي كومىتېتى، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت مەركەزلىك بىرتۇتاش رەھبەرلىك قىلىدۇ.

3-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ مۇتلەق رەھبەرلىكىدە چىڭ تۇرۇپ، شى جىنپىڭ ئارمىيەنى قۇدرەت تاپقۇزۇش ئىدىيەسىنى ئىزچىللاشتۇرۇپ، يېڭى دەۋردىكى ھەربىي ئىستراتېگىيە فاڭجېنىنى ئىزچىللاشتۇرۇپ، كۆپ ئىقتىدار بىر گەۋدە بولۇش، مۇقىملىقنى قوغداش، ھوقۇقنى قوغداش ئىستراتېگىيەلىك تەلىپى بويىچە، ھەربىي مەشىق ۋە ئۇرۇش تەييارلىقىنى كۈچەيتىپ، قانۇن بويىچە قاتتىق بولۇشتا چىڭ تۇرۇپ، قۇرۇلۇش ۋە تەرەققىياتنى تېزلىتىپ، مەسئۇلىيىتىنى ئۈنۈملۈك ئادا قىلىدۇ.

4-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش، تاسادىپىي ئىجتىمائىي خەۋپسىزلىك ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش، تېررورلۇق ھەرىكەتلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش-دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش، خەتەردىن جىددىي قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش ۋە مۇداپىئەلىنىش، ئۇرۇش قىلىش، شۇنىڭدەك مەركىزىي ھەربىي كومىتېت تاپشۇرغان باشقا ۋەزىپىلەرنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

5-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ئاساسىي قانۇن ۋە قانۇنلارغا رىئايە قىلىشى، خىزمىتىگە سادىق بولۇشى، مەسئۇلىيىتىنى مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا قانۇنلاردىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە ئادا قىلىشى كېرەك.

خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ قانۇن بويىچە مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىش ھەرىكىتىنى قانۇن قوغدايدۇ.

6-ماددا ۋەزىپە ئىجرا قىلىش جەريانىدا گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ئالاقىدار قانۇن ۋە مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تەقدىرلىنىدۇ ۋە مۇكاپاتلىنىدۇ.

خەلق قوراللىق ساقچىلىرىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا ياردەملىشىشتە گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان شەخسلەر ۋە تەشكىلاتلار ئالاقىدار قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تەقدىرلىنىدۇ ۋە مۇكاپاتلىنىدۇ.

7-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىدا ئۇنۋان تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ، ئۇنۋان تۈزۈمىنىڭ كونكرېت مەزمۇنى قانۇندا ئايرىم بەلگىلىنىدۇ.

8-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن ھەربىيلەرنىڭ ھوقۇق-مەنپەئىتىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.

2-باب تەشكىللەش ۋە قوماندانلىق قىلىش

9-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ئىچكى مۇھاپىزەتچى قىسىم، جىدۇڭ قىسىم، دېڭىز ساقچى قىسمى ۋە مەكتەپ، تەتقىقات ئاپپاراتى قاتارلىقلاردىن تەركىب تاپىدۇ.

ئىچكى مۇداپىئە قىسمى مەمۇرىي رايونغا قاراپ تۈزۈلىدۇ، جىدۇڭ قىسمى ۋەزىپە بويىچە تۈزۈلىدۇ، دېڭىز ساقچى قىسمى دېڭىز بويىدىكى رايونلاردا مەمۇرىي رايونغا ۋە ۋەزىپە رايونى بويىچە تۈزۈلىدۇ.
كونكرېت تۈزۈلۈشىنى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت بېكىتىدۇ.

10-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ئادەتتە ۋەزىپە ئىجرا قىلسا، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت ياكى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىغا تەشكىللەپ قوماندانلىق قىلىش ھوقۇقى بېرىدۇ.

خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ئادەتتە خەلق ئازادلىق ئارمىيەسى بىلەن خەتەردىن قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش، مۇقىملىقنى قوغداش، تاسادىپىي ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىش، بىرلەشمە مەشىق مانېۋىرى قاتارلىق ئۇرۇشتىن باشقا ھەربىي ھەرىكەتلەرگە ئورتاق قاتنىشىدۇ، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت ئۇرۇش رايونىغا قوماندانلىق قىلىش ھوقۇقى بېرىدۇ.

خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ ئۇرۇش مەزگىلىدە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىنى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت ياكى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت ئۇرۇش رايونىنىڭ تەشكىللەپ قوماندانلىق قىلىشىغا ھوقۇق بېرىدۇ.

تەشكىلىي قوماندانلىقنىڭ كونكرېت چارىسىنى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت بەلگىلەيدۇ.

11-ماددا مەركەزدىكى دۆلەت ئورگانلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى بىلەن ۋەزىپە ئېھتىياجى ۋە خىزمەتلەرنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى ئورنىتىشى كېرەك.

مەركەزدىكى دۆلەت ئورگىنى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىدىن ئېغىر، زور پائالىيەتلەرنىڭ بىخەتەرلىكىنى قوغداش، تاسادىپىي ئىجتىمائىي بىخەتەرلىك ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش، تېررورلۇق ھەرىكەتلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش-خەتەردىن جىددىي قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش قاتارلىقلار سەۋەبىدىن خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ ياردىمىگە موھتاج بولغانلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ئېھتىياجنى ئوتتۇرىغا قويۇشى كېرەك.

ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان نىشان ئورۇنلار ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىغا ئېھتىياجىنى ئوتتۇرىغا قويسا بولىدۇ.

12-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنى ۋەزىپە ئىجرا قىلىشقا سەپەرۋەر قىلىپ، قانۇن بويىچە ئەسكەر ئىشلىتىش، قاتتىق تەستىقلاش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇپ، قوماندانلىق مۇناسىۋىتى، مەسئۇلىيەت ھوقۇق چېكى ۋە ھەرىكەت مېخانىزمى بويىچە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.
تەستىقلاش ھوقۇق چېكى ۋە تەرتىپىنى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت بەلگىلەيدۇ.

ئېغىر، زور ئاپەت، خەتەرلىك ئەھۋال ياكى زوراۋانلىق، تېررورلۇق ۋەقەسى قاتارلىق ئاممىۋى بىخەتەرلىككە ياكى پۇقرالارنىڭ جىسمانىي، مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىگە ئېغىر تەھدىت سالىدىغان جىددىي ئەھۋاللارغا يولۇققاندا، خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ھەرىكەت قوللىنىشى ھەمدە بىرلا ۋاقىتتا دوكلات قىلىشى كېرەك.

13-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، مەركەزدىكى دۆلەت ئورگانلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى قۇرغان قوماندانلىق ئاپپاراتلىرىغا قاتنىشىدۇ، قوماندانلىق ئاپپاراتىنىڭ رەھبەرلىكىدە، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە تەشكىلىي قوماندانلىق قىلىدۇ.

14-ماددا مەركەزدىكى دۆلەت ئورگانلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى خەلق قوراللىق ساقچى قىسىملىرىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىش، تاسادىپىي ئىجتىمائىي بىخەتەرلىك ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش، تېررورلۇق ھەرىكىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش-خەتەردىن، قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش خىزمىتىگە كەسپىي جەھەتتىن يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى قوراللىق قوغداش، قوراللىق قوغداش، قورال قوغداش، قوراللىق مۇھاپىزەت قىلىش، قورال بىلەن مۇھاپىزەت قىلىش، يالاپ ئېلىپ مېڭىش، قاراۋۇللۇق بىلەن توشۇش قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئىجرا قىلىدۇ، ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان نىشان ئورۇنلار شۇ ئورۇندا ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالغان خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىغا ۋەزىپە ئىجرا قىلىشقا كەسپىي جەھەتتىن يېتەكچىلىك قىلسا بولىدۇ.

3-باب ۋەزىپە ۋە ھوقۇق دائىرىسى

15-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ئاساسلىقى تۆۋەندىكى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ۋەزىپىلىرىنى ئۈستىگە ئالىدۇ :

( 1 ) مۇھاپىزەت ئوبيېكتى، مۇھىم مۇھاپىزەت نىشانىنى قوراللىق مۇھاپىزەت قىلىش؛

( 2 ) مۇھىم، زور پائالىيەتلەرنىڭ بىخەتەرلىكىنى قوغداش؛

( 3 ) مۇھىم ئاممىۋى ئەسلىھە، يادرو ئەسلىھەسى، كارخانا، ئامبار، سۇ مەنبەسى، سۇچىلىق قۇرۇلۇشى، ئېلېكتىر ئېنېرگىيە ئەسلىھەسى، خەۋەرلىشىش تۈگۈنى قاتارلىق نىشاندىكى يادرولۇق مۇھىم ئورۇنلارنى قوراللىق قوغداش؛

( 4 ) مۇھىم كۆۋرۈك ۋە تونېللارنى قوراللىق قوغداش؛

( 5 ) تۈرمە، قاماقخانا قاتارلىق سورۇنلارنىڭ تاشقى كۆرۈنۈشىنى قوراللىق قوغداش؛

( 6 ) بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق خەلق ھۆكۈمىتى تۇرۇشلۇق جايدىكى شەھەر ۋە باشقا مۇھىم شەھەر ( بازار ) لەرنىڭ نۇقتىلىق رايونى، ئالاھىدە مەزگىلى، شۇنىڭدەك ئىچكى قۇرۇقلۇق چېگراسىنى ئالاھىدە قوراللىق چارلاش؛

( 7 ) جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، دۆلەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ قولغا ئېلىش، قوغلاپ تۇتۇش ۋەزىپىسىنى قانۇن بويىچە ئىجرا قىلىشىغا ھەمكارلىشىش، تۈرمە، قاماقخانا قاتارلىق ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان نىشان ئورۇنلارنىڭ يالاپ ئېلىپ مېڭىش، قوغلاپ تۇتۇش ۋەزىپىسنى ئىجرا قىلىشىغا ياردەملىشىش، جۇڭگو خەلق بانكىسى، دۆلەت مۇداپىئە ھەربىي سانائەت ئورنى قاتارلىق ۋەزىپە ئىجرا قىلغۇچى نىشان ئورۇنلارنىڭ قاراۋۇللۇق بىلەن توشۇش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىشىغا ھەمكارلىشىش.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ۋەزىپىسىنىڭ كونكرېت دائىرىسى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بولىدۇ.

16-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى قالايمىقانچىلىق، توپىلاڭ، پاراكەندىچىلىك، قانۇنسىز توپلىشىش ۋەقەسى، ئاممىۋى ۋەقە قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەرنى بىر تەرەپ قىلىشقا قاتناشتى، ئاساسلىقى تۆۋەندىكى ۋەزىپىلەرنى ئۈستىگە ئالىدۇ :

( 1 ) مۇھىم نىشان بىخەتەرلىكىنى قوغداش؛

( 2 ) مۇناسىۋەتلىك سورۇن ۋە يوللارنى قامال قىلىش، تىزگىنلىۋېلىش؛

( 3 ) ئايرىش، يېتەكلەش، ئېلىپ كېتىش، تارقىتىۋېتىش ھەرىكىتىنى يولغا قويۇپ، قانۇنغا خىلاپ جىنايى قىلمىشلارنى توسۇش؛

( 4 ) قاپسىلىپ قالغانلارنى قۇتقۇزۇش ۋە قۇتقۇزۇش؛

( 5 ) قوراللىق چارلاش، ئاممىۋى خىزمەتنى قانات يايدۇرۇشقا ھەمكارلىشىش، جەمئىيەت تەرتىپىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش.

17-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى تېررورلۇق ھەرىكەتلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىشقا قاتنىشىشتا، ئاساسلىقى تۆۋەندىكى ۋەزىپىلەرنى ئۈستىگە ئالىدۇ :

( 1 ) تېررورلۇق ۋەقەسى يۈزبەرگەن نەق مەيداننى تىزگىنلەش، قۇتقۇزۇش، قۇتقۇزۇش، شۇنىڭدەك قوراللىق چارلاش، نۇقتىلىق نىشاننى مۇھاپىزەت قىلىشنى يولغا قويۇش؛

( 2 ) گۇڭئەن ئورگانلىرىنىڭ تېررورلۇق ھەرىكىتى خادىملىرىنى قولغا ئېلىشى، قوغلاپ تۇتۇشىغا ھەمكارلىشىش؛

( 3 ) تۇتقۇننى قۇتقۇزۇش، پارتلاتقۇچ بۇيۇمنى يوقىتىش؛

( 4 ) ئايروپىلان بۇلاش قاتارلىق قاتناش قوراللىرى ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلىشقا قاتنىشىش.

18-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى تەبىئىي ئاپەت، ھادىسە ئاپىتى، ئاممىۋى سەھىيە ۋەقەسى قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەردە خەتەردىن قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىشكە قاتنىشىدۇ، ئاساسلىقى تۆۋەندىكى ۋەزىپىلەرنى ئۈستىگە ئالىدۇ :

( 1 ) قاپسىلىپ قالغانلارنى ئىزدەش، قۇتقۇزۇش، يۆتكەش ياكى تارقاقلاشتۇرۇشقا قاتنىشىش؛

( 2 ) خەتەرلىك رايون، خەتەرلىك سورۇن ۋە ئاگاھ رايوننىڭ ئەتراپىنى قوغداشقا قاتنىشىش؛

( 3 ) ئاپەت ئەھۋالى ۋە خەتەرنى تۈگىتىش، تىزگىنلەشكە قاتنىشىش، ئىككىلەمچى ۋە ھاسىلىي ئاپەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش؛

( 4 ) يادرو قورالى، بىيولوگىيەلىك قورال، خىمىيەلىك قورال قۇتقۇزۇش، داۋالاش-قۇتقۇزۇش، يۇقۇمنىڭ ئالدىنى ئېلىش-تىزگىنلەش، قاتناش ئەسلىھەلىرىنى جىددىي رېمونت قىلىش، جىددىي قۇرۇش قاتارلىق كەسپىي خەتەردىن قۇتقۇزۇشقا قاتنىشىش؛

( 5 ) مۇھىم ماددىي ئەشيالارنى قۇتقۇزۇش، توشۇش، يۆتكەشكە قاتنىشىش.

19-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلغاندا، قانۇن بويىچە تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ :

( 1 ) مۇھاپىزەت رايونىغا كىرىپ چىقىدىغان، مۇھاپىزەت قاراۋۇلخانىسىدىن ئۆتكەن خادىملار، بۇيۇملار، قاتناش قوراللىرى قاتارلىقلارنى بەلگىلىمە بويىچە تەكشۈرۈش؛
كىرىپ چىقىشقا، ئۆتۈشكە رۇخسەت قىلىنمايدىغانلىرىنى توسۇش؛
مەجبۇرىي كىرىپ چىققان، ماقۇللىغانلارنى زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ توسۇش؛

( 2 ) قوراللىق چارلاش جەريانىدا، نەق مەيدان قوماندانىنىڭ قوشۇلۇشى ھەمدە خەلق قوراللىق ساقچىسىنىڭ كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشى بىلەن، قانۇنغا خىلاپلىق قىلغان جىنايەت گۇماندارى بار كىشىلەرنى نەق مەيداندا سۈرۈشتۈرۈش ھەمدە ئۇلارنىڭ كىنىشكىسىنى تەكشۈرۈش، گۇمانلىق بۇيۇملار ۋە قاتناش قوراللىرىنى تەكشۈرۈش؛

( 3 ) قاتناشنى ئىدارە قىلىش ياكى نەق مەيداننى ئىدارە قىلىشنى ئىجرا قىلىشقا ھەمكارلىشىش؛

( 4 ) توپلىشىپ جەمئىيەت ئامانلىقى تەرتىپىنى قالايمىقانلاشتۇرغان، پۇقرالارنىڭ جىسمانىي، مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەن، ئاممىۋى بىخەتەرلىككە خەۋپ يەتكۈزگەن ياكى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش نىشان بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەنلەرنى زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ توسۇش، ئېلىپ كېتىش، تارقىتىۋېتىش؛

( 5 ) ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ۋە خادىملاردىن مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى ئىگىلەش ياكى نەق مەيداندا، شۇنىڭدەك ۋەزىپە ئىجرا قىلىشقا مۇناسىۋەتلىك سورۇنلاردا زۆرۈر رازۋېدكا قىلىش.

20-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلغاندا، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنى بايقىسا، نەق مەيدان قوماندانىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، ۋاقتىدا تىزگىنلىشى ھەمدە گوڭئەن ئورگىنى، دۆلەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ياكى باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە باشقا ئورگاننىڭ بىر تەرەپ قىلىشىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك :

( 1 ) جىنايەت ئۆتكۈزۈۋاتقانلار؛

( 2 ) دېلوغا تۇتۇش بۇيرۇقى چىقىرىلغانلار؛

( 3 ) ئاممىۋى بىخەتەرلىككە خەۋپ يەتكۈزىدىغان بۇيۇملارنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا ئېلىپ يۈرگەنلەر؛

( 4 ) ۋەزىپە ئىجرا قىلىش نىشانىنىڭ بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزۈش قىلمىشى سادىر قىلىۋاتقانلار؛

( 5 ) زوراۋانلىق قىلىش، تەھدىت سېلىش قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن خەلق قوراللىق ساقچىلىرىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلغانلار.

21-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، دۆلەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ۋە تۈرمە قاتارلىقلارنىڭ قولغا ئېلىش، قوغلاپ تۇتۇش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىشىغا ياردەملىشىدۇ، ھەمكارلاشقان ئورگاننىڭ قارارىغا ئاساسەن، جىنايەت گۇماندارلىرى، جاۋابكارلار ۋە جىنايەتچىلەرنىڭ جىسمانىي بىخەتەرلىكى ۋە تۇرۇشلۇق جايىنى، شۇنىڭدەك جىنايەت گۇماندارى، جاۋابكار، جىنايەتچى ياكى قانۇنغا خىلاپ بۇيۇملارنى يوشۇرۇشقا چېتىشلىق سورۇن، قاتناش قورالى قاتارلىقلارنى ئاختۇرۇشقا ياردەملىشىدۇ.

22-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش، تاسادىپىي ئىجتىمائىي بىخەتەرلىك ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش، تېررورلۇق ھەرىكىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىشتا ساقچى قورالى ۋە قورال ئىشلىتىدۇ، خەلق ساقچىلىرىنىڭ ساقچى قورالى ۋە قورالى ئىشلىتىش بەلگىلىمىسى، شۇنىڭدەك باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

23-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلغاندا توسالغۇ، كاشىلىغا يولۇقسا، زۆرۈر تەدبىر قوللىنىپ توسالغۇنى تۈگەتسە، مەجبۇرىي يولغا قويسا بولىدۇ.

خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلىشتا تەدبىر قوللىنىشقا توغرا كەلسە، زۆرۈر چەكتە قاتتىق تىزگىنلىشى، تاللاشقا بولىدىغان كۆپ خىل تەدبىر بولۇشى، شەخس ۋە تەشكىلنىڭ ھوقۇق-مەنپەئىتىنى ئەڭ زور دەرىجىدە قوغداشقا پايدىلىق تەدبىرنى تاللىشى كېرەك.

24-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلىشنىڭ جىددىي ئېھتىياجى بىلەن خەلق قوراللىق ساقچى كىنىشكىسىنى كۆرسەتسە، ئاممىۋى قاتناش قورالىغا ئاۋۋال ئولتۇرسا بولىدۇ؛
قاتناش توسقۇنلۇققا ئۇچرىغاندا، ئاۋۋال ئۆتۈش كېرەك.

25-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ئېھتىياجى بىلەن، جىددىي ئەھۋالدا، نەق مەيدان قوماندانى خەلق قوراللىق ساقچىسى كىنىشكىسىنى كۆرسەتسە، شەخسلەر ۋە تەشكىلاتلارنىڭ ئۈسكۈنە، ئەسلىھە، مەيدان، ئىمارەت، قاتناش قورالى ۋە باشقا ماددىي ئەشيا، سايمانلىرىنى ئاۋۋال ئىشلەتسە ياكى قانۇن بويىچە ئىشلەتسە بولىدۇ،
ۋەزىپە ئورۇندالغاندىن كېيىن ۋاقتىدا قايتۇرۇش ياكى ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈش ھەمدە دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە ھەق تۆلەش كېرەك؛
زىيان سالغانلار دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە تۆلەم بېرىدۇ.

26-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى چېگرادىن چىقىپ تېررورلۇق ھەرىكىتىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئىجرا قىلىدۇ، مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملار ۋە مەركىزىي ھەربىي كومىتېتتىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

4-باب مەجبۇرىيەت ۋە ئىنتىزام

27-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى بۇيرۇققا بويسۇنۇشى، قوماندانلىققا بويسۇنۇشى، مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە تولۇق ئادا قىلىشى، ۋەزىپىنى قەتئىي ئورۇندىشى كېرەك.

28-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى پۇقرالارنىڭ جىسمانىي، مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكىگە چېقىلسا ياكى باشقا خەتەرلىك ئەھۋالدا قالسا، ۋاقتىدا قۇتقۇزۇشى كېرەك.

29-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى تۆۋەندىكى قىلمىشلارنى سادىر قىلسا بولمايدۇ :

( 1 ) يۇقىرىنىڭ قارارى ۋە بۇيرۇقىغا خىلاپلىق قىلغان، ھەرىكىتى پاسسىپ بولغان ياكى جەڭ باشلانغاندا قېچىپ كەتكەن بولۇش؛

( 2 ) ساقچى قوراللىرى، قوراللارنى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا ئىشلىتىش؛

( 3 ) باشقىلارنى قانۇنسىز مەھرۇم قىلىش، چەكلەش، جىسمانىي، نەرسە، قاتناش قورالى، تۇرۇشلۇق جايى، ئورنىنى قانۇنسىز تەكشۈرۈش، ئاختۇرۇش؛

( 4 ) تەن جازاسى بېرىش، خورلاش، ئۇرۇش، نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش، قاماپ قويۇش، كونترول قىلىش ئوبيېكتى؛

( 5 ) خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغان، خىزمىتىدىن خالىغانچە ئايرىلغان ياكى خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلغانلار؛

( 6 ) قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتلەرنى قانات ئاستىغا ئېلىش، ئۇنىڭغا يول قويۇش؛

( 7 ) دۆلەت مەخپىيىتى، ھەربىي مەخپىيەتلىكنى ئاشكارىلاپ قويۇش؛

( 8 ) قانۇن-ئىنتىزامغا خىلاپ باشقا قىلمىشلار.

30-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلىشتا، بەلگىلىمە بويىچە كىيىنىشى، خەلق قوراللىق ساقچى كىنىشكىسىنى تۇتۇشى، بەلگىلىمە بويىچە سىنغا ئېلىش، سىنغا ئېلىش سايمانلىرىنى ئىشلىتىپ دەلىل-ئىسپات ئېلىشى، كىنىشكىسىنى كۆرسىتىشى كېرەك.

31-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى يۈرۈش-تۇرۇشى مەدەنىي بولۇشى، كىشىلەرگە ئەدەپلىك مۇئامىلە قىلىشى، ئىجتىمائىي ئەخلاققا رىئايە قىلىشى، پۇقرالارنىڭ دىنىي ئېتىقادى ۋە مىللىي ئۆرپ-ئادىتىگە ھۆرمەت قىلىشى كېرەك.

5-باب كاپالەتلەندۈرۈش تەدبىرى

32-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا كاپالەتلىك قىلىش ئۈچۈن، مەركەزدىكى دۆلەت ئورگانلىرى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى بويىچە خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىغا تۆۋەندىكى ئاخبارات ئۇچۇرلىرىنى ۋاقتىدا ئۇقتۇرۇشى كېرەك :

( 1 ) جەمئىيەت بىخەتەرلىكى ئۇچۇرى؛

( 2 ) تېررورلۇق ۋەقەسى، تاسادىپىي ۋەقە توغرىسىدىكى ئاخبارات ئۇچۇرى؛

( 3 ) مېتېئورولوگىيە، سۇ رايى، دېڭىز-ئوكيان مۇھىتى، جۇغراپىيەلىك بوشلۇق، ئاپەتتىن سىگنال بېرىش قاتارلىق ئۇچۇرلار؛

( 4 ) ۋەزىپە ئىجرا قىلىشقا مۇناسىۋەتلىك باشقا ئاخبارات ئۇچۇرلىرى.

مەركەزدىكى دۆلەت ئورگىنى، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى بىلەن ئاخبارات ئۇچۇرىدىن تەڭ پايدىلىنىش مېخانىزمى ئورنىتىشى، بىخەتەرلىك ئۇچۇر تورى ۋە ئاخبارات ئۇچۇر سىستېمىسى، شۇنىڭدەك سانلىق مەلۇمات ئامبىرىنى تۇتاشتۇرۇش قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللىنىپ، ۋەزىپە ئىجرا قىلىشقا مۇناسىۋەتلىك ئاخبارات ئۇچۇرى ۋە سانلىق مەلۇمات بايلىقىنى تەمىنلىسە بولىدۇ.

خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ئېرىشكەن ئالاقىدار ئۇچۇرلارنى قاتتىق مەخپىي تۇتۇشى، قانۇن بويىچە ئىشلىتىشى كېرەك.

33-ماددا دۆلەت ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتقا لايىقلاشقان، خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ ئۈستىگە ئالغان ۋەزىپە ۋە قۇرۇلۇش، تەرەققىياتىغا ماسلاشقان خىراجەت كاپالىتى مېخانىزمىنى بەرپا قىلىدۇ.
كېرەكلىك خىراجەت دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە خامچوتقا كىرگۈزۈلىدۇ.

34-ماددا ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان نىشان ئورۇنلار ۋە ئۇنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك مەسئۇل تارماقلىرى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە، ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ئەسلىھەسى، تۇرمۇش ئەسلىھەسى قاتارلىق زۆرۈر كاپالەتكە ئىگە قىلىشى كېرەك.

35-ماددا زەھەرلىك، چاڭ-توزان، رادىياتسىيە، شاۋقۇن قاتارلىق ئېغىر بۇلغانغان ياكى يۇقىرى تېمپېراتۇرا، تۆۋەن تېمپېراتۇرا، ئوكسىگېن يېتىشمەسلىك شۇنىڭدەك باشقا ناچار مۇھىتتا ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان نىشان ئورۇندىكى خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان نىشانلىق ئورۇندىكى خادىملار بىلەن ئوخشاش قوغداش شارائىتى ۋە پاراۋانلىق ياردەم پۇلىدىن بەھرىمەن بولىدۇ،
ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان نىشان ئورۇن ياكى ئۇنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك مەسئۇل تارمىقى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

36-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ مەخسۇس بەلگىسى، ئۆلچەملىك كىيىم-كېچىكى، ساقچى قورال-جابدۇقلىرى، كىنىشكىسى، تامغىسى مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە ياسىلىدۇ ۋە سەپلىنىدۇ.

37-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن، قارىمىقىدىكى خەلق قوراللىق ساقچىلىرىغا بولغان تەربىيە ۋە مەشىقنى كۈچەيتىپ، قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

38-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرىدىن ۋەزىپە ئىجرا قىلىش جەريانىدا قۇربان بولغانلىرى ياكى مېيىپ بولغانلىرىغا دۆلەتنىڭ ھەربىيلەرگە نەپىقە بېرىش-ئېتىبار بېرىش بەلگىلىمىسى بويىچە نەپىقە بېرىش ۋە ئېتىبار بېرىش كېرەك.

39-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشتا، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلار زۆرۈر مەدەت ۋە ياردەم بېرىشى كېرەك.

پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا ياردەم بېرىش ھەرىكىتىنى قانۇن قوغدايدۇ.

پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلاردىن خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا ھەمكارلىشىش يولىدا قۇربان بولغانلىرى، مېيىپ بولغانلىرى ياكى مال-مۈلكى زىيانغا ئۇچرىغانلىرى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە نەپىقە-ئېتىبار بېرىلىدۇ ياكى مۇناسىپ تولۇقلىما بېرىلىدۇ.

6-باب نازارەت قىلىش-تەكشۈرۈش

40-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ئۆزىگە قاراشلىق ئورۇن ۋە خادىملارنىڭ قانۇن-نىزاملارنى ئىجرا قىلىش ۋە ئىنتىزامغا رىئايە قىلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىشى، تەكشۈرۈشى كېرەك.

41-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت رېۋىزىيە كومىتېتى، خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىدىكى ھەر دەرىجىلىك رېۋىزىيە كومىتېتلىرىنىڭ نازارىتىدە بولىدۇ.

خەلق قوراللىق ساقچىلىرى ۋەزىپە ئىجرا قىلىش، تاسادىپىي ئىجتىمائىي خەۋپسىزلىك ۋەقەلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش، تېررورلۇق ھەرىكەتلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى بىر تەرەپ قىلىش-دېڭىز ئۈستىدە ھوقۇق قوغداش-قانۇن ئىجرا قىلىش، خەتەردىن قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىدۇ، خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىدۇ.

42-ماددا مەركىزىي ھەربىي كومىتېت رېۋىزىيە كومىتېتى، خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىدىكى ھەر دەرىجىلىك رېۋىزىيە كومىتېتلىرى پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ پاش قىلىش، ئەرز-شىكايىتىنى تاپشۇرۇۋالغان ياكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىنىڭ خەلق قوراللىق ساقچىلىرىنىڭ قانۇن-ئىنتىزامغا خىلاپ قىلمىشى ئەھۋالىنى ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلغاندىن كېيىن، قانۇن بويىچە ۋاقتىدا تەكشۈرۈپ بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك،
مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە بىر تەرەپ قىلىش نەتىجىسىنى پاش قىلغۇچى، شىكايەت قىلغۇچىغا قايتما ئىنكاس قىلىدۇ ياكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرىغا ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش قىلىدۇ.

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

43-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرىدىن ۋەزىپە ئىجرا قىلىش جەريانىدا مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلمىغانلىرىغا ياكى مۇشۇ قانۇننىڭ 29-ماددىسىدا كۆرسىتىلگەن قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىغا مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

44-ماددا خەلق قوراللىق ساقچىلىرىنىڭ قانۇن بويىچە ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا توسقۇنلۇق قىلىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارغا جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇن بويىچە ئامانلىق باشقۇرۇش جازاسى بېرىدۇ :

( 1 ) ۋەزىپە ئىجرا قىلىۋاتقان خەلق قوراللىق ساقچىلىرىغا ھاقارەت كەلتۈرگەن، تەھدىت سالغان، قورشىۋالغان، توسۇۋالغان، ھۇجۇم قىلغانلار؛

( 2 ) خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى تەسىس قىلغان مۇھاپىزەت بەلبېغى، مۇھاپىزەت رايونىغا مەجبۇرىي بۆسۈپ كىرگەنلەر؛

( 3 ) خەلق قوراللىق ساقچىلىرىنىڭ قوغلاپ تۇتۇش، تەكشۈرۈش، ئاختۇرۇش، خەتەردىن قۇتقۇزۇش، ئاگاھ بولۇش قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئىجرا قىلىشىنى رەت قىلغان ياكى ئۇنىڭغا توسقۇنلۇق قىلغانلار؛

( 4 ) ۋەزىپە ئىجرا قىلىدىغان خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ قاتناش قورالى ۋە خادىملىرىنىڭ يۈرۈشىگە توسقۇنلۇق قىلغانلار؛

( 5 ) خەلق قوراللىق ساقچىلىرىنىڭ ۋەزىپە ئىجرا قىلىشىغا ئېغىر توسقۇنلۇق قىلىدىغان باشقا قىلمىشلار.

45-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ مەخسۇس بەلگىسى، قورال-جابدۇقلىرى، كىنىشكىسى، تامغىسىنى قانۇنسىز ياسىغان، ئېلىپ-ساتقان، ئىلكىدە تۇتقان، ئىشلەتكەنلەرگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى 15 كۈندىن تۆۋەن توختىتىپ قويۇش جازاسى ياكى ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ، قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

46-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

47-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىنىڭ دېڭىزدا ھوقۇق قوغداش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىشى قانۇندا ئايرىم بەلگىلىنىدۇ.

48-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى قوغدىنىش ئۇرۇشى ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىدۇ، مەركىزىي ھەربىي كومىتېتنىڭ بۇيرۇقى بويىچە ئىجرا قىلىدۇ.

49-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمى ھەربىي ھالەت يۈرگۈزۈش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىدۇ، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ قاتتىق جازا قانۇنى»دىكى مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

50-ماددا خەلق قوراللىق ساقچى قىسمىدىكى مۈلكىي خادىملار مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەزىپىلەرنى ئىجرا قىلغاندا، خەلق قوراللىق ساقچىلىرىنىڭ ئالاقىدار مەسئۇلىيىتى ۋە مەجبۇرىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىدۇ، مۇناسىپ ھوقۇق-مەنپەئەتتىن بەھرىمەن بولىدۇ.

51-ماددا بۇ قانۇن 2020-يىل 6-ئاينىڭ 21-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.