( 2023-يىلى 12-ئاينىڭ 29-كۈنى 14-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 7-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

1.جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 165-ماددىسىدا بىر تارماق كۆپەيتىلىپ 2-تارمىقى قىلىنىپ، بۇ ماددىغا مۇنداق تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن:«دۆلەت شىركىتى، كارخانىنىڭ مۇدىرى، نازارەتچىسى، يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچى خادىملىرى ۋەزىپىسىدىكى قولايلىقتىن پايدىلىنىپ، ئۆزى تىجارەت قىلىپ ياكى باشقىلار ئۈچۈن ۋەزىپە ئۆتىگەن شىركەت، كارخانا بىلەن ئوخشاش تۈردىكى تىجارەتنى قىلىپ، قانۇنسىز مەنپەئەتكە ئېرىشىدۇ،
سوممىسى ناھايىتى كۆپ بولغانلارغا ئۈچ يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە ياكى ئايرىم جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
سوممىسى پەۋقۇلئاددە زور بولغانلارغا ئۈچ يىلدىن يۇقىرى، يەتتە يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ.

«باشقا شىركەت، كارخانىنىڭ مۇدىرى، نازارەتچىسى، يۇقىرى دەرىجىلىك باشقۇرغۇچى خادىملىرىدىن قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئالدىنقى تارماقتىكى ھەرىكەتنى قىلىپ، شىركەت، كارخانىنىڭ مەنپەئىتىنى ئېغىر، زور زىيانغا ئۇچراتقانلىرىغا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.
»

2.جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 166-ماددىسىدا بىر نۇسخا كۆپەيتىلىپ 2-تارمىقى قىلىنىپ، بۇ ماددىغا مۇنداق تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى:«دۆلەت شىركىتى، كارخانا، كەسپىي ئورۇنلارنىڭ خادىملىرىدىن ۋەزىپىسىدىكى قولايلىقتىن پايدىلىنىپ، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرىنى سادىر قىلىپ، دۆلەت مەنپەئىتىنى زور زىيانغا ئۇچراتقانلىرىغا ئۈچ يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ،
قوشۇمچە ياكى ئايرىم جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
دۆلەت مەنپەئىتىنى پەۋقۇلئاددە زور زىيانغا ئۇچراتقانلارغا ئۈچ يىلدىن يۇقىرى، يەتتە يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ :

«( 1 ) شۇ ئورۇننىڭ پايدا ئېلىش كەسپىنى ئۆزىنىڭ ئۇرۇق-تۇغقان، دوست-بۇرادەرلىرىنىڭ تىجارەت قىلىشىغا تاپشۇرغانلار؛

«( 2 ) ئۆزىنىڭ ئۇرۇق-تۇغقان، دوست-بۇرادەرلىرى باشقۇرىدىغان ئورۇندىن بازار باھاسىدىن كۆرۈنەرلىك يۇقىرى باھادا تاۋار سېتىۋالغان، مۇلازىمەتنى قوبۇل قىلغان ياكى بازار باھاسىدىن كۆرۈنەرلىك تۆۋەن باھادا ئۆزىنىڭ ئۇرۇق-تۇغقانلىرى، دوستلىرى باشقۇرىدىغان ئورۇنغا تاۋار ساتقان، مۇلازىمەت قىلغانلار؛

«( 3 ) ئۆزىنىڭ ئۇرۇق-تۇغقان، دوست-بۇرادەرلىرىدىن سېتىۋالغان، لاياقەتسىز تاۋار، مۇلازىمەتنى قوبۇل قىلغانلار.

«باشقا شىركەت، كارخانا خادىملىرىدىن قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپ ھالدا ئالدىنقى تارماقتىكى قىلمىشنى سادىر قىلىپ، شىركەت، كارخانىنىڭ مەنپەئىتىنى ئېغىر زىيانغا ئۇچراتقانلىرىغا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.
»

3.جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 169-ماددىسىدا بىر نۇسخا كۆپەيتىلىپ 2-تارمىقى قىلىنىپ، بۇ ماددا مۇنداق تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى:«دۆلەت شىركىتى، كارخانىسى ياكى ئۇنىڭ يۇقىرى دەرىجىلىك مەسئۇل تارمىقىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىملىرى نەپسانىيەتچىلىك قىلىپ، دۆلەت مۈلكىنى تۆۋەن باھادا پايغا سۇندۇرۇپ ياكى تۆۋەن باھادا سېتىپ، دۆلەت مەنپەئىتىنى زور زىيانغا ئۇچراتقانلار
ئۈچ يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ؛
دۆلەت مەنپەئىتىنى پەۋقۇلئاددە زور زىيانغا ئۇچراتقانلارغا ئۈچ يىلدىن يۇقىرى، يەتتە يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى بېرىلىدۇ.

«باشقا شىركەت، كارخانىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىملىرىدىن نەپسانىيەتچىلىك قىلىپ، شىركەت، كارخانا مۈلكىنى تۆۋەن باھادا پاي چېكىگە سۇندۇرۇپ ياكى تۆۋەن باھادا سېتىپ، شىركەت، كارخانىنىڭ مەنپەئىتىنى ئېغىر زىيانغا ئۇچراتقانلىرىغا ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.
»

4.جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 387-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىغا مۇنداق تۈزىتىش كىرگۈزىمىز:«دۆلەت ئورگانلىرى، دۆلەت شىركەتلىرى، كارخانىلار، كەسپىي ئورۇنلار، خەلق تەشكىلاتلىرى، باشقىلارنىڭ پۇل-مېلىنى ئۈندۈرۈۋېلىپ، قانۇنسىز قوبۇل قىلىپ، باشقىلارغا نەپ يەتكۈزگەنلەردىن قىلمىشى ئېغىرلىرى ئورۇنغا جەرىمانە قويۇلىدۇ ھەمدە ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرى،
ئۈچ يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ؛
قىلمىشى پەۋقۇلئاددە ئېغىر بولغانلارغا ئۈچ يىلدىن يۇقىرى، ئون يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى بېرىلىدۇ.
»

5.جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 390-ماددىسىغا مۇنداق تۈزىتىش كىرگۈزۈلىدۇ:«پارا بېرىش جىنايىتى ئۆتكۈزگەنلەرگە ئۈچ يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
پارا بېرىپ نامۇۋاپىق مەنپەئەتكە ئېرىشكەنلەردىن قىلمىشى ئېغىرلىرىغا ياكى دۆلەت مەنپەئىتىنى زور زىيانغا ئۇچراتقانلىرىغا ئۈچ يىلدىن يۇقىرى، ئون يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
قىلمىشى پەۋقۇلئاددە ئېغىر بولغانلارغا ياكى دۆلەت مەنپەئىتىنى پەۋقۇلئاددە زور زىيانغا ئۇچراتقانلارغا ئون يىلدىن يۇقىرى مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى مۇددەتسىز قاماق جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ ياكى مال-مۈلكى مۇسادىرە قىلىنىدۇ.

«تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئېغىر جازا بېرىلىدۇ :

«( 1 ) كۆپ قېتىم پارا بەرگەن ياكى كۆپ كىشىگە پارا بەرگەنلەر؛

«( 2 ) دۆلەت خادىملىرىدىن پارا بەرگەنلىرى؛

«( 3 ) دۆلەتنىڭ نۇقتىلىق قۇرۇلۇشلىرى، مۇھىم، زور تۈرلىرىدە پارا بەرگەنلەر؛

«( 4 ) ۋەزىپىسى، ۋەزىپە دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش، تەڭشەش ئۈچۈن پارا بەرگەنلەر؛

«( 5 ) رېۋىزىيە، مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش، ئەدلىيە خادىملىرىغا پارا بەرگەنلەر؛

«( 6 ) ئېكولوگىيەلىك مۇھىت، مالىيە-پۇل مۇئامىلە، بىخەتەر ئىشلەپچىقىرىش، يېمەكلىك-دورا، ئاپەتتىن مۇداپىئەلىنىش-ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش، ئىجتىمائىي كاپالەت، مائارىپ، داۋالاش قاتارلىق ساھەلەردە پارا بەرگەن، قانۇنغا خىلاپ جىنايى ھەرىكەتلەرنى قىلغانلار؛

«( 7 ) قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەتنى پارا بېرىشكە ئىشلەتكەنلەر.

«پارا بەرگۈچىلەردىن پارا بېرىش قىلمىشى سۈرۈشتۈرۈلۈشتىن ئىلگىرى تەشەببۇسكارلىق بىلەن تاپشۇرغانلىرىغا يېنىك ياكى يېنىكلىتىپ جازا بېرىلسە بولىدۇ».
بۇنىڭ ئىچىدە، جىنايىتى يېنىكرەك بولۇپ، تەكشۈرۈپ بۆسۈش ھاسىل قىلىش، مۇھىم، زور دېلولارنى رازۋېدكا قىلىپ پاش قىلىشتا ئاچقۇچلۇق رول ئوينىغانلارغا ياكى مۇھىم، زور خىزمەت كۆرسىتىش ئىپادىسى بولغانلىرىغا قارىتا جازانى يېنىكلىتىشكە ياكى كەچۈرۈم قىلىشقا بولىدۇ.
»

6.جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 391-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىغا مۇنداق تۈزىتىش كىرگۈزىمىز:«ناتوغرا مەنپەئەتنى كۆزلەپ، دۆلەت ئورگانلىرى، دۆلەت شىركەتلىرى، كارخانىلار، كەسپىي ئورۇنلار، خەلق تەشكىلاتلىرىغا پۇل-مال بەرگەنلەرگە ياكى ئىقتىسادىي ئالاقىدە دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلىپ، ھەر خىل ناملاردا شېرىنكانە، رەسمىيەت ھەققى بەرگەنلەرگە ئۈچ يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ،
قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلارغا ئۈچ يىلدىن يۇقىرى، يەتتە يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ.
»

7.جىنايى ئىشلار قانۇنىنىڭ 393-ماددىسىغا مۇنداق تۈزىتىش كىرگۈزۈلىدۇ:«ئورۇنلار ناتوغرا مەنپەئەتنى كۆزلەپ پارا بەرگەن ياكى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلىپ، دۆلەت خادىملىرىغا شېرىنكانە، رەسمىيەت ھەققى بەرگەن، قىلمىشى ئېغىر بولسا، ئورۇنغا جەرىمانە قويۇلىدۇ ھەمدە ئۇنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرى،
ئۈچ يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى ياكى تۇتۇپ تۇرۇپ ئەمگەككە سېلىش جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ؛
قىلمىشى پەۋقۇلئاددە ئېغىر بولغانلارغا ئۈچ يىلدىن يۇقىرى، ئون يىلدىن تۆۋەن مۇددەتلىك قاماق جازاسى بېرىلىدۇ، قوشۇمچە جەرىمانە قويۇلىدۇ.
پارا بېرىپ ئېرىشكەن قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت شەخسلەرنىڭ ئىگىدارلىقىدا بولسا، مۇشۇ قانۇننىڭ 389-، 390-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جىنايەت بېكىتىلىپ جازا بېرىلىدۇ.
»

8.بۇ تۈزىتىش كىرگۈزۈش لايىھەسى 2024-يىلى 3-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.