( 2007-يىل 8-ئاينىڭ 30-كۈنى 10-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 29-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب مونوپول كېلىشىمى

3-باب بازارنىڭ يېتەكچى ئورنىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىش

4-باب تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشى

5-باب مەمۇرىي ھوقۇقتىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ رىقابەتنى چەتكە قېقىش، چەكلەش

6-باب مونوپوللۇققا چېتىشلىق قىلمىشلارنى تەكشۈرۈش

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن مونوپول قىلمىشلىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى توسۇش، بازاردىكى ئادىل رىقابەتنى قوغداش، ئىقتىسادنىڭ ئايلىنىش ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈش، ئىستېمالچىلارنىڭ مەنپەئىتى ۋە ئىجتىمائىي ئاممىۋى مەنپەئەتنى قوغداش، سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكىنىڭ ساغلام تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىكى ئىقتىسادىي پائالىيەتتىكى مونوپوللۇق قىلمىشلىرىغا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ؛
جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چېگرا سىرتىدىكى مونوپول قىلمىشى چېگرا ئىچىدىكى بازار رىقابىتىنى نەزەردىن ساقىت قىلغان، چەكلىگەن بولسا، مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

3-ماددا بۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن مونوپول قىلمىشى مۇنۇلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ :

( 1 ) تىجارەتچى مونوپول كېلىشىمى ھاسىل قىلغان بولسا؛

( 2 ) تىجارەتچىلەر بازارنىڭ يېتەكچى ئورنىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانسا؛

( 3 ) رىقابەتنى چەتكە قېقىش، چەكلەش ئۈنۈمى بولغان تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشى.

4-ماددا دۆلەت سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكىگە باب رىقابەت قائىدىسىنى تۈزۈپ ۋە يولغا قويۇپ، ماكرولۇق تەڭشەش-تىزگىنلەشنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، بىرلىككە كەلگەن، ئوچۇق، رىقابەتلىشىدىغان، تەرتىپلىك بازار سىستېمىسىنى تاكامۇللاشتۇرىدۇ.

5-ماددا تىجارەتچىلەر ئادىل رىقابەتلىشىش، ئىختىيارىي بىرلىشىش ئارقىلىق، قانۇن بويىچە مەركەزلەشتۈرۈشنى يولغا قويۇپ، تىجارەت كۆلىمىنى كېڭەيتىپ، بازار رىقابەت ئىقتىدارىنى ئۆستۈرسە بولىدۇ.

6-ماددا بازارنى ئىدارە قىلىش ئورنىغا ئىگە تىجارەتچىلەر بازارنى ئىدارە قىلىش ئورنىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، رىقابەتنى چەتكە قاقسا، چەكلىسە بولمايدۇ.

7-ماددا دۆلەت ئىگىلىكىنىڭ كونترول ئورنىدا ئىگىلىگەن، خەلق ئىگىلىكىنىڭ جان تومۇرى ۋە دۆلەت خەۋپسىزلىكىگە مۇناسىۋەتلىك ساھەلەر، شۇنىڭدەك قانۇن بويىچە مەخسۇس تىجارەت قىلىپ مەخسۇس تىجارەت قىلىدىغان ساھەلەردە، دۆلەت ئۆز تىجارەتچىلىرىنىڭ قانۇنلۇق تىجارەت پائالىيىتىنى قوغدايدۇ ھەمدە تىجارەتچىلەرنىڭ تىجارەت ھەرىكىتى ۋە تاۋارلىرى ۋە مۇلازىمىتىنىڭ باھاسىنى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىپ باشقۇرۇپ، تىزگىنلەپ، ئىستېمالچىلارنىڭ مەنپەئىتىنى قوغدايدۇ،
تېخنىكا تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن ساھەدىكى تىجارەتچىلەر قانۇن بويىچە تىجارەت قىلىشى، سەمىمىي بولۇشى، لەۋزىدە تۇرۇشى، قاتتىق تەلەپچان بولۇشى، جەمئىيەتتىكى ئاممىنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىشى كېرەك، ئۇلارنىڭ كونتروللۇق ئورنى ياكى مەخسۇس تىجارەت-مونوپول تىجارەت ئورنىدىن پايدىلىنىپ ئىستېمالچىلارنىڭ مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزۈشكە يول قويۇلمايدۇ.

8-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلاتلار مەمۇرىي ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، رىقابەتنى چەتكە قاقسا، چەكلىسە بولمايدۇ.

9-ماددا گوۋۇيۈەن مونوپولغا قارشى تۇرۇش كومىتېتى تەسىس قىلىدۇ، ئۇ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش خىزمىتىنى تەشكىللەش، ماسلاشتۇرۇش ۋە ئۇنىڭغا يېتەكچىلىك قىلىشقا مەسئۇل بولىدۇ، تۆۋەندىكى مەسئۇلىيەتلەرنى ئادا قىلىدۇ :

( 1 ) رىقابەتكە ئالاقىدار سىياسەتلەرنى تەتقىق قىلىپ تۈزۈش؛

( 2 ) بازارنىڭ ئومۇمىي رىقابەت ئەھۋالىنى تەكشۈرۈش، باھالاشقا تەشكىللەش، باھالاش دوكلاتى ئېلان قىلىش؛

( 3 ) مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش كۆرسەتمىسىنى تۈزۈش، ئېلان قىلىش؛

( 4 ) مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىنى ماسلاشتۇرۇش؛

( 5 ) گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن باشقا مەسئۇلىيەتلەر.

گوۋۇيۈەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش كومىتېتىنىڭ تەركىبى ۋە خىزمەت قائىدىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

10-ماددا گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش مەسئۇلىيىتىنى ئۈستىگە ئالىدىغان ئاپپاراتلار ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشنى ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى دېيىلىدۇ ) مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە، مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇپ قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى خىزمەت ئېھتىياجىغا قاراپ، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىگە مۇناسىپ ئاپپاراتلارغا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشقا دائىر قانۇن ئىجرا قىلىش خىزمىتىگە مەسئۇل بولۇش ھوقۇقى بەرسە بولىدۇ.

11-ماددا ساھە جەمئىيىتى ساھە تەلەپچانلىقىنى كۈچەيتىپ، شۇ ساھەدىكى تىجارەتچىلەرنى قانۇن بويىچە رىقابەتلىشىشكە يېتەكلەپ، بازار رىقابەت تەرتىپىنى قوغدىشى كېرەك.

12-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان تىجارەتچى تاۋار ئىشلەپچىقىرىدىغان، تىجارەت قىلىدىغان ياكى مۇلازىمەت قىلىدىغان تەبىئىي ئىگە، قانۇنىي ئىگە ۋە باشقا تەشكىلاتنى كۆرسىتىدۇ.

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان ئالاقىدار بازار تىجارەتچىلەرنىڭ مەلۇم مەزگىل ئىچىدە مۇئەييەن تاۋار ياكى مۇلازىمەت ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ تاۋار دېيىلىدۇ ) بىلەن رىقابەتلىشىدىغان تاۋار دائىرىسى ۋە رايون دائىرىسىنى كۆرسىتىدۇ.

2-باب مونوپول كېلىشىمى

13-ماددا رىقابەت مۇناسىۋىتى بار تىجارەتچىلەرنىڭ تۆۋەندىكى مونوپول كېلىشىمى ھاسىل قىلىشى مەنئى قىلىنىدۇ :

( 1 ) تاۋار باھاسىنى مۇقىملاشتۇرۇش ياكى ئۆزگەرتىش؛

( 2 ) تاۋارنىڭ ئىشلەپچىقىرىلىش مىقدارى ياكى سېتىلىش مىقدارىغا چەك قويۇش؛

( 3 ) ئايرىش، سېتىش بازىرى ياكى خام ئەشيا سېتىۋېلىش بازىرى؛

( 4 ) يېڭى تېخنىكا، يېڭى ئۈسكۈنە سېتىۋېلىشقا چەك قويۇش ياكى يېڭى تېخنىكا، كونا مەھسۇلات يارىتىشقا چەك قويۇش؛

( 5 ) سودىنى بىرلىشىپ توسۇش؛

( 6 ) گوۋۇيۈەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى بېكىتكەن باشقا مونوپوللۇق كېلىشىملىرى.

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان مونوپول كېلىشىمى رىقابەتنى چەتكە قاقىدىغان، چەكلەيدىغان كېلىشىم، قارار ياكى باشقا ماسلىشىش ھەرىكىتىنى كۆرسىتىدۇ.

14-ماددا تىجارەتچىنىڭ سودا ئاداچىسى بىلەن تۆۋەندىكى مونوپول كېلىشىمى ھاسىل قىلىشى مەنئى قىلىنىدۇ :

( 1 ) تاۋارنى 3-كىشىگە مۇقىم سېتىپ بېرىش باھاسى؛

( 2 ) تاۋارنىڭ ئەڭ تۆۋەن باھاسىنى 3-كىشىگە سېتىپ بېرىشكە چەك قويۇش؛

( 3 ) گوۋۇيۈەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى بېكىتكەن باشقا مونوپوللۇق كېلىشىملىرى.

15-ماددا تىجارەتچى ھاسىل قىلغان كېلىشىمنىڭ تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بېرەلىسە، مۇشۇ قانۇننىڭ 13-، 14-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە بولمايدۇ :

( 1 ) تېخنىكىنى ياخشىلاش، يېڭى مەھسۇلات تەتقىق قىلىپ يارىتىش ئۈچۈن يېڭى مەھسۇلات ياراتقانلار؛

( 2 ) مەھسۇلات سۈپىتىنى ئۆستۈرۈش، تەننەرخىنى تۆۋەنلىتىش، ئۈنۈمىنى ئاشۇرۇش ئۈچۈن، مەھسۇلاتنىڭ ئۆلچىمى، ئۆلچىمىنى بىرلىككە كەلتۈرگەن ياكى كەسىپلەشكەن ئىش تەقسىماتىنى يولغا قويغانلار؛

( 3 ) ئوتتۇرا، كىچىك تىجارەتچىلەرنىڭ تىجارەت ئۈنۈمىنى ئۆستۈرۈپ، ئوتتۇرا، كىچىك تىجارەتچىلەر رىقابەت كۈچىنى ئاشۇرۇش ئۈچۈن؛

( 4 ) ئېنېرگىيە تېجەش، مۇھىت ئاسراش، ئاپەتتىن قۇتقۇزۇش-ياردەم بېرىش قاتارلىق ئاممىۋى مەنپەئەتنى ئىشقا ئاشۇرۇش ئۈچۈن؛

( 5 ) ئىقتىسادىي كاساتچىلىق سەۋەبىدىن، سېتىش مىقدارى ئېغىر دەرىجىدە تۆۋەنلەپ كەتكەن ياكى ئىشلەپچىقىرىش مىقدارى كۆرۈنەرلىك ئېشىپ كەتكەنلەر؛

( 6 ) تاشقى سودا ۋە تاشقى ئىقتىسادىي ھەمكارلىقتىكى ھەققانىي مەنپەئەتكە كاپالەتلىك قىلىش ئۈچۈن؛

( 7 ) قانۇنلاردا ۋە گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن باشقا ئەھۋاللار.

ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 1 ) تارماقچىسىدىن ( 5 ) تارماقچىسىگىچە بولغان تارماقچىلىرىدىكى ئەھۋالغا تەۋە بولۇپ، مۇشۇ قانۇننىڭ 13-، 14-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە تەتبىقلانمىسا، تىجارەتچى يەنە ھاسىل قىلغان كېلىشىمنىڭ ئالاقىدار بازار رىقابىتىگە ئېغىر چەك قويمايدىغانلىقىنى ھەمدە ئىستېمالچىلارنى بۇنىڭدىن پەيدا بولغان پايدىدىن بەھرىمەن قىلالايدىغانلىقىنى ئىسپاتلاپ بېرىشى كېرەك.

16-ماددا ساھە جەمئىيىتى شۇ ساھەدىكى تىجارەتچىلەرنى مۇشۇ بابتا مەنئى قىلىنغان مونوپول قىلمىشى بىلەن شۇغۇللىنىشقا تەشكىللىسە بولمايدۇ.

3-باب بازارنىڭ يېتەكچى ئورنىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىش

17-ماددا بازاردىكى يېتەكچى ئورۇنغا ئىگە تىجارەتچىلەرنىڭ بازاردىكى يېتەكچى ئورۇندىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىدىغان تۆۋەندىكى قىلمىشلار بىلەن شۇغۇللىنىشى مەنئى قىلىنىدۇ :

( 1 ) تاۋار ئادىل بولمىغان يۇقىرى باھادا سېتىش ياكى تاۋارنى ئادىل بولمىغان تۆۋەن باھادا سېتىۋېلىش؛

( 2 ) تاۋارلارنى يولسىز سەۋەبلەر بىلەن تۆۋەن باھادا سېتىش؛

( 3 ) يولسىز سەۋەبلەر بىلەن سودا ئاداچىسى بىلەن سودا قىلىشنى رەت قىلىش؛

( 4 ) يولسىز سەۋەب بىلەن سودا ئاداچىسىنىڭ پەقەت ئۆزى بىلەنلا سودىلىشىشى ياكى بەلگىلەنگەن تىجارەتچى بىلەنلا سودىلىشىشى چەكلەنگەن بولسا؛

( 5 ) تاۋارلارنى يولسىز سەۋەبلەر بىلەن قوشۇپ سېتىش ياكى سودىلاشقاندا باشقا نامۇۋاپىق سودا شەرتلىرىنى قوشۇمچە قىلىش؛

( 6 ) يولسىز سەۋەبلەر بىلەن، شارائىتى ئوخشاش سودا ئاداچىلىرىغا سودا باھاسى قاتارلىق سودا شەرتلىرىدە پەرقلىق مۇئامىلە قىلغان بولسا؛

( 7 ) گوۋۇيۈەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى بېكىتكەن بازارنىڭ يېتەكچى ئورنىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىدىغان باشقا قىلمىشلار.

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان بازارنىڭ يېتەكچى ئورنى تىجارەتچىلەرنىڭ ئالاقىدار بازارلاردا تاۋار باھاسى، مىقدارى ياكى باشقا سودا شارائىتىنى كونترول قىلالايدىغان ياكى باشقا تىجارەتچىلەرنىڭ ئالاقىدار بازارغا كىرىش ئىقتىدارىغا توسقۇنلۇق قىلالايدىغان، تەسىر كۆرسىتەلەيدىغان بازار ئورنىنى كۆرسىتىدۇ.

18-ماددا تىجارەتچىلەرنى بازارنى ئىدارە قىلىش ئورنىغا ئىگە دەپ بېكىتىشتە، تۆۋەندىكى ئامىللارغا ئاساس سېلىش كېرەك :

( 1 ) شۇ تىجارەتچىنىڭ ئالاقىدار بازارلاردىكى بازار ئۈلۈشى، شۇنىڭدەك ئالاقىدار بازارلاردىكى رىقابەت ئەھۋالى؛

( 2 ) بۇ تىجارەتچىنىڭ سېتىش بازىرى ياكى خام ئەشيا سېتىۋېلىش بازىرىنى كونترول قىلىش ئىقتىدارى؛

( 3 ) شۇ تىجارەتچىنىڭ مالىيە كۈچى ۋە تېخنىكا شارائىتى؛

( 4 ) باشقا تىجارەتچىلەرنىڭ شۇ تىجارەتچىگە سودىدا تايىنىش دەرىجىسى؛

( 5 ) باشقا تىجارەتچىلەرنىڭ ئالاقىدار بازارلارغا كىرىشىنىڭ قىيىنلىق دەرىجىسى؛

( 6 ) شۇ تىجارەتچىنىڭ بازاردىكى يېتەكچى ئورنىنى بېكىتىشكە مۇناسىۋەتلىك باشقا ئامىللار.

19-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، تىجارەتچىنىڭ بازارنى ئىدارە قىلىش ئورنىغا ئىگە دەپ بېكىتىشكە بولىدۇ :

( 1 ) بىر تىجارەتچىنىڭ ئالاقىدار بازاردىكى بازار ئۈلۈشى ئىككىدىن بىرىگە يەتسە؛

( 2 ) ئىككى تىجارەتچىنىڭ ئالاقىدار بازارلاردىكى بازار ئۈلۈشى جەمئىي ئۈچتىن ئىككى قىسىمغا يەتسە؛

( 3 ) ئۈچ تىجارەتچىنىڭ ئالاقىدار بازاردىكى بازار ئۈلۈشى جەمئىي تۆتتىن ئۈچ قىسىمغا يەتسە.

ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 2 ) تارماقچىسى، ( 3 ) تارماقچىسىدا بەلگىلەنگەن ئەھۋاللار كۆرۈلۈپ، ئۇنىڭ ئىچىدىكى بەزى تىجارەتچىلەرنىڭ بازار ئۈلۈشى ئوندىن بىرىگە يەتمىسە، بۇ تىجارەتچى بازارنى ئىدارە قىلىش ئورنىغا ئىگە دەپ بېكىتىشكە بولمايدۇ.

بازاردا ئىدارە قىلىش ئورنىغا ئىگە دەپ قارالغان تىجارەتچىلەرنىڭ بازاردا ئىدارە قىلىش ئورنىنىڭ يوقلۇقىنى ئىسپاتلايدىغان دەلىل-ئىسپاتى بولسا، ئۇلارنىڭ بازاردا ئىدارە قىلىش ئورۇنغا ئىگە ئىكەنلىكىنى بېكىتىشكە بولمايدۇ.

4-باب تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشى

20-ماددا تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشى تۆۋەندىكى ئەھۋالنى كۆرسىتىدۇ :

( 1 ) تىجارەتچىلەر بىرلەشسە؛

( 2 ) تىجارەتچى پاي ھوقۇقى ياكى مۈلۈككە ئېرىشىش ئۇسۇلى ئارقىلىق باشقا تىجارەتچىلەرنى كونترول قىلىش ھوقۇقىغا ئېرىشكەن بولسا؛

( 3 ) تىجارەتچى توختام قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق باشقا تىجارەتچىلەرنى كونترول قىلىش ھوقۇقىغا ئېرىشسە ياكى باشقا تىجارەتچىلەرگە ھەل قىلغۇچ تەسىر كۆرسىتەلىسە.

21-ماددا تىجارەتچىلەر گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن مەلۇم قىلىش ئۆلچىمىگە مەركەزلەشكەن بولسا، تىجارەتچىلەر گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتىغا ئالدىن مەلۇم قىلىشى كېرەك، مەلۇم قىلمىغان بولسا مەركەزلەشتۈرۈشكە بولمايدۇ.

22-ماددا تىجارەتچىلەردە تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتىغا مەلۇم قىلمىسا بولىدۇ :

( 1 ) مەركەزلەشتۈرۈشكە قاتناشقان بىر تىجارەتچى باشقا ھەربىر تىجارەتچىنىڭ% 50 تىن ئارتۇق ئاۋاز بېرىش ھوقۇقىغا ئىگە پېيى ياكى مۈلكىگە ئىگە بولسا؛

( 2 ) مەركەزلەشتۈرۈشكە قاتناشقان ھەربىر تىجارەتچىنىڭ% 50 تىن ئارتۇق ئاۋاز بېرىش ھوقۇقىغا ئىگە پېيى ياكى مۈلكىنى مەركەزلەشتۈرۈشكە قاتناشمىغان بىر تىجارەتچى ئىگە بولسا.

23-ماددا تىجارەتچىلەر گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتىغا مەركەزلىشىشنى ئىلتىماس قىلىشتا، تۆۋەندىكى ھۆججەت، ماتېرىياللارنى تاپشۇرۇشى كېرەك :

( 1 ) ئىلتىماسنامە؛

( 2 ) ئالاقىدار بازار رىقابەت ئەھۋالىغا بولغان تەسىرىنى مەركەزلىك چۈشەندۈرۈش؛

( 3 ) مەركەزلەشتۈرۈش كېلىشىمى؛

( 4 ) مەركەزلەشتۈرۈشكە قاتناشقان تىجارەتچىنىڭ بوغالتىرلىق ئورنى ئىقتىسادىي تەپتىش قىلغان ئالدىنقى بوغالتىرلىق يىللىق مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى؛

( 5 ) گوۋۇيۈەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى بەلگىلىگەن باشقا ھۆججەت-ماتېرىياللار.

ئىلتىماسنامىگە مەركەزگە قاتناشقان تىجارەتچىنىڭ نامى، ئورنى، تىجارەت دائىرىسى، مەركەزنى يولغا قويۇشنى ئالدىن بەلگىلىگەن ۋاقىت ۋە گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى بەلگىلىگەن باشقا ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك.

24-ماددا تىجارەتچى تاپشۇرغان ھۆججەت، ماتېرىياللار تولۇق بولمىسا، گوۋۇيۈەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى بەلگىلىگەن مۇددەت ئىچىدە ھۆججەت، ماتېرىياللارنى تولۇقلاپ تاپشۇرۇشى كېرەك.
تىجارەتچى ھۆججەت، ماتېرىياللارنى مۇددەت ئۆتسىمۇ تولۇقلاپ تاپشۇرمىسا، مەلۇم قىلمىدى دەپ قارىلىدۇ.

25-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى تىجارەتچى تاپشۇرغان مۇشۇ قانۇننىڭ 23-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن ھۆججەت-ماتېرىيالنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە، ئىلتىماس قىلغان تىجارەتچىنى مەركەزلەشتۈرۈپ دەسلەپكى قەدەمدە تەكشۈرۈپ، يەنىمۇ ئىلگىرىلىگەن ھالدا تەكشۈرۈش-يولغا قويماسلىق توغرىسىدا قارار چىقىرىشى ھەمدە تىجارەتچىگە يازما ئۇقتۇرۇش قىلىشى كېرەك.
گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى قارار چىقىرىشتىن بۇرۇن، تىجارەتچىلەر مەركەزلەشسە بولمايدۇ.

گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ تەكشۈرۈشنى يولغا قويماسلىق قارارى چىقارغان ياكى مۆھلەت ئۆتسىمۇ قارار چىقارمىغان بولسا، تىجارەتچىلەر مەركەزلەشسە بولىدۇ.

26-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى يەنىمۇ ئىلگىرىلىگەن ھالدا تەكشۈرۈشنى قارار قىلغاندا، قارار قىلغان كۈندىن باشلاپ 90 كۈن ئىچىدە تەكشۈرۈپ بولۇشى، تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنى مەنئى قىلىش-قىلماسلىق توغرىسىدا قارار چىقىرىشى ھەمدە تىجارەتچىگە يازما ئۇقتۇرۇشى كېرەك.
تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنى مەنئى قىلىش قارارى چىقىرىشتا، سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.
تەكشۈرۈش مەزگىلىدە، تىجارەتچىلەر مەركەزلەشتۈرۈشنى يولغا قويسا بولمايدۇ.

تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى تىجارەتچىگە يازما ئۇقتۇرۇش قىلىپ، ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تەكشۈرۈش مۆھلىتىنى ئۇزارتسا بولىدۇ، لېكىن ئەڭ ئۇزاق بولغاندا 60 كۈندىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك :

( 1 ) تىجارەتچى تەكشۈرۈش مۇددىتىنى ئۇزارتىشقا قوشۇلسا؛

( 2 ) تىجارەتچى تاپشۇرغان ھۆججەت، ماتېرىياللار توغرا بولمىسا، يەنىمۇ ئىلگىرىلەپ ئېنىقلاشقا توغرا كەلسە؛

( 3 ) تىجارەتچى ئىلتىماس قىلغاندىن كېيىن مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللاردا زور ئۆزگىرىش بولسا.

گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى مۇددەت ئۆتسىمۇ قارار چىقارمىسا، تىجارەتچىلەر مەركەزلەشسە بولىدۇ.

27-ماددا تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنى تەكشۈرۈشتە تۆۋەندىكى ئامىللارنى ئويلىشىش كېرەك :

( 1 ) مەركەزلەشتۈرۈشكە قاتناشقان تىجارەتچىلەرنىڭ ئالاقىدار بازاردىكى بازار ئۈلۈشى ۋە ئۇنىڭ بازارنى كونترول قىلىش ئىقتىدارى؛

( 2 ) ئالاقىدار بازارلارنىڭ بازارنىڭ مەركەزلىشىش دەرىجىسى؛

( 3 ) تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنىڭ بازارغا كىرىش، تېخنىكا تەرەققىياتىغا بولغان تەسىرى؛

( 4 ) تىجارەتچىلەرنىڭ ئىستېمالچىلار ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تىجارەتچىلەرگە بولغان تەسىرىنى مەركەزلەشتۈرۈش؛

( 5 ) تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنىڭ خەلق ئىگىلىكى تەرەققىياتىغا بولغان تەسىرى؛

( 6 ) گوۋۇيۈەن مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى ئويلىنىشقا تېگىشلىك بولغان بازار رىقابىتىگە تەسىر يەتكۈزىدىغان باشقا ئامىللار.

28-ماددا تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلەشكەنلىرىدە رىقابەتنى چەتكە قېقىش، چەكلەش ئۈنۈمى بولسا ياكى شۇنداق ئېھتىماللىق بولسا، گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش قانۇن ئىجرا ئاپپاراتى تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنى مەنئى قىلىش توغرىسىدا قارار چىقىرىشى كېرەك.
لېكىن، تىجارەتچى شۇ مەركەزلەشتۈرۈشنىڭ رىقابەتكە كۆرسىتىدىغان پايدىلىق تەسىرىنىڭ پايدىسىز تەسىرىدىن روشەن زور ئىكەنلىكىنى ياكى ئاممىۋى مەنپەئەتكە ئۇيغۇن ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بېرەلىسە، گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنى چەكلىمەسلىك توغرىسىدا قارار چىقارسا بولىدۇ.

29-ماددا مەنئى قىلىنمىغان تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىگە قارىتا، گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى مەركەزلىشىشنىڭ رىقابەتكە پايدىسىز تەسىر كۆرسىتىشىنى قوشۇمچە ئازايتىشقا دائىر چەكلەش خاراكتېرلىك شەرتلەرنى بېكىتسە بولىدۇ.

30-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىنى مەنئى قىلىش توغرىسىدىكى قارارنى ياكى تىجارەتچىلەرنىڭ مەركەزلىشىشىگە قوشۇمچە چەك قويۇش شەرتلىرى توغرىسىدىكى قارارنى جەمئىيەتكە ۋاقتىدا ئېلان قىلىشى كېرەك.

31-ماددا چەت ئەل مەبلىغى ئارقىلىق چېگرا ئىچىدىكى كارخانىلارنى سېتىۋېلىش-سېتىۋېلىشتا ياكى تىجارەتچىلەرنى مەركەزلەشتۈرۈشكە باشقا ئۇسۇلدا قاتنىشىشتا، دۆلەت خەۋپسىزلىكىگە چېتىلسا، مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە تىجارەتچىلەرنى مەركەزلەشتۈرۈپ تەكشۈرگەندىن سىرت، يەنە دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە دۆلەت خەۋپسىزلىكى تەكشۈرۈشىمۇ كېرەك.

5-باب مەمۇرىي ھوقۇقتىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ رىقابەتنى چەتكە قېقىش، چەكلەش

32-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلات مەمۇرىي ھوقۇقتىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانسا، بەلگىلىگەن ئورۇن ياكى شەخسنىڭ تاۋارنى باشقۇرۇشىغا، سېتىۋېلىشىغا، ئىشلىتىشىگە چەك قويسا ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ چەك قويسا بولمايدۇ.

33-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلات مەمۇرىي ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، تۆۋەندىكى قىلمىشلارنى سادىر قىلىپ، تاۋارلارنىڭ رايونلار ئارا ئەركىن ئوبوروتىغا توسقۇنلۇق قىلسا بولمايدۇ :

( 1 ) باشقا جايلارنىڭ تاۋارلىرىغا كەمسىتىش خاراكتېرلىك ھەق ئېلىش تۈرلىرىنى بېكىتىش، كەمسىتىش خاراكتېرلىك باج ئېلىش ئۆلچىمىنى يولغا قويۇش ياكى كەمسىتىش خاراكتېرلىك باھانى بەلگىلەش؛

( 2 ) باشقا جاينىڭ تاۋارلىرىغا شۇ جايدىكى ئوخشاش تۈردىكى تاۋارغا ئوخشىمايدىغان تېخنىكا تەلىپى، تەكشۈرۈش ئۆلچىمىنى بەلگىلەش ياكى باشقا جاينىڭ تاۋارلىرىنى تەكرار تەكشۈرۈش، تەكرار ئىسپات بېرىش قاتارلىق كەمسىتىش خاراكتېرلىك تېخنىكىلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، باشقا جاينىڭ تاۋارلىرىنىڭ شۇ جايدىكى بازارغا كىرىشىنى چەكلەش؛

( 3 ) باشقا يەرنىڭ تاۋارلىرىغا مەخسۇس قارىتىلغان مەمۇرىي ئىجازەت قوللىنىپ، باشقا يەرنىڭ تاۋارلىرىنىڭ ئۆز جايىنىڭ بازىرىغا كىرىشىنى چەكلەش؛

( 4 ) چازا قۇرۇش ياكى باشقا ۋاسىتىلەرنى قوللىنىپ، باشقا جاينىڭ تاۋارلىرىنىڭ كىرىشى ياكى شۇ جاينىڭ تاۋارلىرىنىڭ سىرتقا توشۇلۇشىغا توسقۇنلۇق قىلىش؛

( 5 ) تاۋارلارنىڭ رايونلار ئارا ئەركىن ئوبوروت قىلىنىشىغا توسقۇنلۇق قىلىدىغان باشقا قىلمىشلار.

34-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلاتلار مەمۇرىي ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، كەمسىتىش خاراكتېرلىك سالاھىيەت تەلىپى قويۇش، باھالاش ئۆلچىمى بېكىتىش ياكى قانۇن بويىچە ئۇچۇر ئېلان قىلماسلىق قاتارلىق ئۇسۇللار بىلەن، باشقا جايدىكى تىجارەتچىلەرنى شۇ جاينىڭ خېرىدار چاقىرىش-خېرىدار چىقىش پائالىيىتىگە قاتنىشىشقا چەتكە قاقسا ياكى چەكلىسە بولمايدۇ.

35-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلات مەمۇرىي ھوقۇقتىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، شۇ جايدىكى تىجارەتچىلەر بىلەن باراۋەر مۇئامىلە قىلماسلىق قاتارلىق ئۇسۇللارنى قوللىنىپ، باشقا جايدىكى تىجارەتچىلەرنىڭ شۇ جايدا مەبلەغ سېلىشىنى ياكى تارماق ئاپپارات قۇرۇشىنى چەتكە قاقسا ياكى چەكلىسە بولمايدۇ.

36-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلاتلار مەمۇرىي ھوقۇقتىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، تىجارەتچىلەرنى مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن مونوپول قىلمىشى بىلەن شۇغۇللىنىشقا مەجبۇرلىسا بولمايدۇ.

37-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي ھوقۇقتىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، رىقابەتنى تۈگىتىدىغان، چەكلەيدىغان مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بەلگىلىمىلەرنى چىقارسا بولمايدۇ.

6-باب مونوپوللۇققا چېتىشلىق قىلمىشلارنى تەكشۈرۈش

38-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلار مونوپوللۇققا چېتىشلىق قىلمىشلارنى قانۇن بويىچە تەكشۈرىدۇ.

مونوپوللۇققا چېتىشلىق قىلمىشلارنى ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخس مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلارغا پاش قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
مونوپوللۇققا قارشى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات پاش قىلغۇچىنىڭ مەخپىيىتىنى ساقلىشى كېرەك.

پاش قىلىشتا يازما شەكىل قوللىنىلغان ھەمدە مۇناسىۋەتلىك پاكىت ۋە دەلىل-ئىسپات بېرىلگەن بولسا، مونوپوللۇققا قارشى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات زۆرۈر تەكشۈرۈشى كېرەك.

39-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلار مونوپوللۇققا چېتىشلىق قىلمىشلارنى تەكشۈرۈشتە تۆۋەندىكى تەدبىرلەرنى قوللانسا بولىدۇ :

( 1 ) تەكشۈرۈلىدىغان تىجارەتچىنىڭ تىجارەت سورۇنى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك سورۇنىغا كىرىپ تەكشۈرۈش؛

( 2 ) تەكشۈرۈلۈۋاتقان تىجارەتچى، مەنپەئەتدارلار ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ياكى شەخسلەردىن سوراپ، ئۇلاردىن مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى چۈشەندۈرۈپ قويۇشنى تەلەپ قىلىش؛

( 3 ) تەكشۈرۈلىدىغان تىجارەتچى، مەنپەئەتدارلار ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ياكى شەخسلەرنىڭ مۇناسىۋەتلىك تالونى، كېلىشىمى، بوغالتىرلىق-راسچوت دەپتىرى، كەسىپكە دائىر خەت-چەك، تېلېگرامما، ئېلېكتىرونلۇق سانلىق مەلۇمات قاتارلىق ھۆججەت-ماتېرىياللارنى كۆرۈش، كۆپەيتىش؛

( 4 ) مۇناسىۋەتلىك دەلىل-ئىسپاتلارنى پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش؛

( 5 ) تىجارەتچىنىڭ بانكا ھېساباتىنى سۈرۈشتۈرۈش.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تەدبىرنى قوللىنىشنى مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلىغا يازما مەلۇم قىلىش ھەمدە تەستىقلىتىش كېرەك.

40-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات مونوپوللۇققا چېتىشلىق قىلمىشلارنى تەكشۈرۈشتە، قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىم ئىككىدىن كەم بولسا بولمايدۇ ھەمدە قانۇن ئىجرا قىلىش گۇۋاھنامىسىنى كۆرسىتىشى كېرەك.

قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار سوراش ۋە تەكشۈرۈشتە خاتىرە قالدۇرۇشى ھەمدە سورالغۇچى ياكى تەكشۈرۈلگۈچى ئىمزا قويۇشى كېرەك.

41-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىنىڭ قانۇن ئىجرا قىلىش جەريانىدا بىلىپ قالغان سودا مەخپىيىتىنى ساقلاش مەجبۇرىيىتى بار.

42-ماددا تەكشۈرۈلۈۋاتقان تىجارەتچى، مەنپەئەتدارلار ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇن ياكى شەخسلەر مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتقا ماسلىشىپ، مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى كېرەك، مونوپوللۇققا قارشى قىلىش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتىنىڭ تەكشۈرۈشىنى رەت قىلىشقا، ئۇنىڭغا توسقۇنلۇق قىلىشقا بولمايدۇ.

43-ماددا تەكشۈرۈلۈۋاتقان تىجارەتچىلەر، مەنپەئەتدارلار پىكىر بايان قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات تەكشۈرۈلىدىغان تىجارەتچى، مەنپەئەتدار ئوتتۇرىغا قويغان پاكىت، سەۋەب ۋە دەلىل-ئىسپاتلارنى ئېنىقلىشى كېرەك.

44-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشنى ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات مونوپوللۇققا چېتىشلىق قىلمىشلارنى تەكشۈرۈپ ئېنىقلىغاندىن كېيىن، مونوپوللۇق قىلمىشى شەكىللەندى دەپ قارىسا، قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقىرىشى ھەمدە جەمئىيەتكە ئېلان قىلسا بولىدۇ.

45-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات تەكشۈرگەن مونوپوللۇق قىلمىشىغا قارىتا، تەكشۈرۈلگەن تىجارەتچى مونوپوللۇققا قارشى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتنى ئېتىراپ قىلغان مۇددەت ئىچىدە كونكرېت تەدبىر قوللىنىپ شۇ قىلمىشنىڭ ئاقىۋىتىنى تۈگىتىشكە ۋەدە بەرسە، مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشنى ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات تەكشۈرۈشنى توختىتىپ تۇرۇشنى قارار قىلسا بولىدۇ.
تەكشۈرۈشنى توختىتىپ تۇرۇش قارارىغا تەكشۈرۈلگۈچى بەرگەن كونكرېت مەزمۇن ئېنىق يېزىلىشى كېرەك.

مونوپوللۇققا قارشى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات تەكشۈرۈشنى توختىتىشنى قارار قىلغاندا، تىجارەتچىنىڭ ۋەدىسىنى ئادا قىلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىشى كېرەك.
تىجارەتچى ۋەدىسىنى ئادا قىلغان بولسا، مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلىش ئاپپاراتى تەكشۈرۈشنى توختىتىشنى قارار قىلسا بولىدۇ.

تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات تەكشۈرۈشنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك :

( 1 ) تىجارەتچى ۋەدىسىنى ئادا قىلمىسا؛

( 2 ) تەكشۈرۈشنى توختىتىش قارارى چىقىرىشتا ئاساسلانغان پاكىتتا زور ئۆزگىرىش بولسا؛

( 3 ) تەكشۈرۈشنى توختىتىش قارارى تىجارەتچى تەمىنلىگەن مۇكەممەل بولمىغان ياكى ھەقىقىي بولمىغان ئۇچۇرلارغا ئاساسەن چىقىرىلغان.

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

46-ماددا تىجارەتچىلەردىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، مونوپوللۇق كېلىشىمى ھاسىل قىلغان ھەمدە يولغا قويغانلىرىنى مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشنى ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە ئالدىنقى يىللىق سېتىش سوممىسى ％ 1 تىن يۇقىرى، ％ 10 تىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
ھاسىل قىلىنغان مونوپول كېلىشىمى تېخى يولغا قويۇلمىغانلارغا بەش يۈز مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلسا بولىدۇ.

تىجارەتچى مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتقا مونوپوللۇق كېلىشىمى ھاسىل قىلىشقا ئالاقىدار ئەھۋاللارنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن مەلۇم قىلغان ھەمدە مۇھىم دەلىل-ئىسپات بىلەن تەمىنلىگەن بولسا، مونوپوللۇققا قارشى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات شۇ تىجارەتچىگە بېرىلىدىغان جازانى ئەھۋالغا قاراپ يېنىكلەتسە ياكى كەچۈرۈم قىلسا بولىدۇ.

ساھە جەمئىيەتلىرىدىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، شۇ ساھەدىكى تىجارەتچىلەرنى تەشكىللەپ مونوپول كېلىشىمى ھاسىل قىلغانلىرىغا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشنى ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنى ئىجتىمائىي تەشكىلاتنى تىزىملاپ باشقۇرغۇچى ئورگان قانۇن بويىچە تىزىملاشنى بىكار قىلسا بولىدۇ.

47-ماددا تىجارەتچىلەردىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، بازارنىڭ يېتەكچى ئورنىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغانلىرىنى مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ ھەمدە ئالدىنقى يىللىق سېتىش سوممىسى ％ 1 تىن يۇقىرى، ％ 10 تىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

48-ماددا تىجارەتچىلەر مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ مەركەزلەشتۈرسە، گوۋۇيۈەننىڭ مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتى مەركەزلەشتۈرۈشنى توختىتىشقا، پاي ياكى مۈلۈكنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە بىر تەرەپ قىلىشقا، تىجارەتنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئۆتۈنۈپ بېرىشكە ھەمدە باشقا زۆرۈر تەدبىرلەرنى قوللىنىپ مەركەزلىشىشتىن بۇرۇنقى ھالەتكە كەلتۈرۈشكە بۇيرۇسا، 500 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

49-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 46-، 47-، 48-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن جەرىمانىگە، مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشنى ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات كونكرېت جەرىمانە سوممىسىنى بېكىتكەندە، قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنىڭ خاراكتېرى، دەرىجىسى ۋە داۋاملىشىش ۋاقتى قاتارلىق ئامىللارنى ئويلىشىشى كېرەك.

50-ماددا تىجارەتچىلەردىن مونوپول قىلمىشى سادىر قىلىپ، باشقىلارغا زىيان سالغانلىرى قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

51-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلات مەمۇرىي ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، رىقابەتلىشىش ھەرىكىتىنى چەتكە قاققان، چەكلىگەنلەرنى يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگان تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.
مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلار مۇناسىۋەتلىك يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگانغا قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش تەكلىپى بەرسە بولىدۇ.

قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا مەمۇرىي ئورگان ۋە قانۇن-نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلاتلارنىڭ مەمۇرىي ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ رىقابەتنى چەتكە قېقىش، چەكلەش ھەرىكىتىنى بىر تەرەپ قىلىشى توغرىسىدا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

52-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلارنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈش ۋە تەكشۈرۈشتە، مۇناسىۋەتلىك ماتېرىيال، ئۇچۇر بىلەن تەمىنلەشنى رەت قىلغان ياكى ساختا ماتېرىيال، ئۇچۇر بەرگەن ياكى دەلىل-ئىسپاتلارنى تىقىۋالغان، كۆيدۈرۈۋەتكەن، يۆتكىۋەتكەن ياكى تەكشۈرۈشنى رەت قىلىدىغان، توسقۇنلۇق قىلىدىغان باشقا قىلمىشلارنى سادىر قىلغانلارنى مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇشنى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ،
شەخسلەرگە 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا، ئورۇنلارغا 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن بەدەل قويسا بولىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىغا شەخسكە 20 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 100 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ، ئورۇنغا 200 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى ۋە 1 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

53-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتلاردىن مۇشۇ قانۇننىڭ 28-، 29-ماددىسىغا ئاساسەن چىقارغان قارارىغا قايىل بولمىغانلىرى ئاۋۋال قانۇن بويىچە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ؛
مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىش قارارىغا قايىل بولمىغانلار قانۇن بويىچە مەمۇرىي دەۋا قىلسا بولىدۇ.

مونوپولغا قارشى قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپارات چىقارغان ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمىدىن باشقا قارارلارغا قايىل بولمىسا، قانۇن بويىچە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلسا بولىدۇ.

54-ماددا مونوپوللۇققا قارشى تۇرۇش بويىچە قانۇن ئىجرا قىلغۇچى ئاپپاراتنىڭ خادىملىرىدىن خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغانلىرى ياكى قانۇن ئىجرا قىلىش جەريانىدا بىلىپ قالغان سودا مەخپىيىتىنى ئاشكارىلاپ قويغانلىرى جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرمىگەنلىرىگە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

55-ماددا تىجارەتچىلەرنىڭ بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىغا ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈش ھەرىكىتىگە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلانمايدۇ؛
لېكىن، تىجارەتچىلەر بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، رىقابەتنى چەتكە قېقىش، چەكلەش قىلمىشلىرىغا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.

56-ماددا يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقارغۇچىلىرى ۋە يېزا ئىقتىسادىي تەشكىلاتلىرىنىڭ يېزا ئىگىلىك مەھسۇلاتلىرىنى ئىشلەپچىقىرىش، پىششىقلاش، سېتىش، توشۇش، ساقلاش قاتارلىق تىجارەت پائالىيەتلىرىدە قىلغان بىرلەشمە ياكى ھەمكارلىشىش ھەرىكىتىگە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلانمايدۇ.

57-ماددا بۇ قانۇن 2008-يىل 8-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.