( 1997-يىل 2-ئاينىڭ 23-كۈنى 8-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 24-يىغىنىدا ماقۇللاندى 2006-يىل 8-ئاينىڭ 27-كۈنى 10-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 23-يىغىنىدا ئۆزگەرتىلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب ئادەتتىكى شېرىك كارخانىلار

1-پاراگراف شېرىكچىلىك كارخانىلىرىنىڭ تەسىس قىلىنىشى

2-پاراگراف شېرىك كارخانىلارنىڭ مال-مۈلكى

3-پاراگراف شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىش

4-پاراگراف شېرىك كارخانىلار بىلەن 3-كىشىنىڭ مۇناسىۋىتى

5-پاراگراف توپقا قوشۇلۇش ۋە شېرىكلىكتىن چېكىنىش

6-پاراگراف ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك كارخانىلار

3-باب چەكلىك شېرىك كارخانىلار

تۆتىنچى باب شېرىك كارخانىلارنى تارقىتىۋېتىش، راسچوت قىلىش

5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن شېرىك كارخانىلارنىڭ ھەرىكىتىنى قېلىپلاشتۇرۇش، شېرىك كارخانىلار ۋە ئۇلارنىڭ شېرىكلىرى، ھەقدارلىرىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش، ئىجتىمائىي-ئىقتىسادىي تەرتىپنى قوغداش، سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان ھەمشېرىك كارخانا تەبىئىي ئىگە، قانۇنىي ئىگە ۋە باشقا تەشكىلاتلار مۇشۇ قانۇن بويىچە جۇڭگو چېگراسى ئىچىدە قۇرغان ئادەتتىكى ھەمشېرىك كارخانا ۋە چەكلىك ھەمشېرىك كارخانىنى كۆرسىتىدۇ.

ئادەتتىكى شېرىك كارخانا ئادەتتىكى شېرىكلەردىن تەركىب تاپىدۇ، شېرىكلەر شېرىك كارخانىنىڭ قەرزىدە چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.
بۇ قانۇندا ئادەتتىكى شېرىكلەرنىڭ جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىش شەكلى توغرىسىدا ئالاھىدە بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

چەكلىك شېرىك كارخانا ئادەتتىكى شېرىكلەر ۋە چەكلىك شېرىكلەردىن تەركىب تاپىدۇ، ئادەتتىكى شېرىكلەر شېرىك كارخانىنىڭ قەرزىگە قارىتا چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ، چەكلىك شېرىكلەر ئۆزى چىقارغان مەبلەغ سوممىسىنى چەك قىلىپ، شېرىك كارخانىنىڭ قەرزى ئۈچۈن چەكسىز چاتما مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

3-ماددا دۆلەت شېرىكسىز شىركىتى، دۆلەت كارخانىسى، پېيى بازارغا سېلىنغان شىركەت شۇنىڭدەك پاراۋانلىق خاراكتېرىدىكى كەسپىي ئورۇن، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ئادەتتىكى شېرىك بولسا بولمايدۇ.

4-ماددا بارلىق شېرىكلەر قانۇن بويىچە كېڭىشىپ بىرلىككە كېلىپ، يازما شەكىلدە شېرىكلىك كېلىشىمى تۈزىدۇ.

5-ماددا شېرىكلىك كېلىشىمى تۈزۈش، شېرىك كارخانا قۇرۇشتا ئىختىيارىي، باراۋەر، ئادىل، سەمىمىي بولۇش، لەۋزىدە تۇرۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىش كېرەك.

6-ماددا شېرىك كارخانىلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىش-تىجارەت تاپاۋىتى ۋە باشقا تاپاۋەتلىرىگە دۆلەتنىڭ باج ھەققىدىكى بەلگىلىمىسى بويىچە، شېرىكلەر ئايرىم-ئايرىم تاپاۋەت بېجى تاپشۇرىدۇ.

7-ماددا ھەمشېرىك كارخانىلار ۋە ئۇلارنىڭ شېرىكلىرى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا رىئايە قىلىشى، ئىجتىمائىي ئەخلاق، سودا ئەخلاقىغا رىئايە قىلىشى، جەمئىيەت جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى شەرت.

8-ماددا ھەمشېرىك كارخانىلار ۋە ئۇنىڭ شېرىكلىرىنىڭ قانۇنلۇق مال-مۈلكى ۋە ئۇلارنىڭ ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن قوغدايدۇ.

9-ماددا شېرىك كارخانا قۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، كارخانا تىزىملاش ئورگىنىغا تىزىملاش ئىلتىماسى، شېرىكلىك كېلىشىمنامىسى، شېرىكلەر سالاھىيەت ئىسپاتى قاتارلىق ھۆججەتلەرنى تاپشۇرۇش كېرەك.

شېرىك كارخانىنىڭ تىجارەت دائىرىسىدە قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا تىزىملاشتىن ئىلگىرى تەستىقلىتىش شەرت دەپ بەلگىلەنگەن تۈرلەر بولسا، شۇ تىجارەت كەسپى قانۇن بويىچە تەستىقلىنىشى ھەمدە تىزىمغا ئالدۇرغاندا تەستىق ھۆججىتى تاپشۇرۇشى كېرەك.

10-ماددا ئىلتىماس قىلغۇچى تاپشۇرغان تىزىملاش ئىلتىماس ماتېرىيالى تولۇق، قانۇندا بەلگىلەنگەن شەكىلگە ئۇيغۇن بولۇپ، كارخانىنى تىزىملىغۇچى ئورگان نەق مەيداندا تىزىملىتالىسا، نەق مەيداندا تىزىملاپ، تىجارەت كىنىشكىسى بېرىشى كېرەك.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن ئەھۋاللارنى ھېسابقا ئالمىغاندا، كارخانىنى تىزىملاش ئورگىنى ئىلتىماسنى قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 20 كۈن ئىچىدە، تىزىملاش-تىزىملاتماسلىق توغرىسىدا قارار چىقىرىشى كېرەك.
تىزىملىتىدىغانلىرىغا تىجارەت كىنىشكىسى بېرىدۇ؛
تىزىملاتمايدىغانلارغا يازما جاۋاب بېرىش ھەمدە سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.

11-ماددا شېرىك كارخانىلارنىڭ تىجارەت كىنىشكىسى ئىمزالاپ تارقىتىلغان كۈن شېرىك كارخانا قۇرۇلغان كۈن بولىدۇ.

شېرىك كارخانىلار تىجارەت كىنىشكىسى ئېلىشتىن بۇرۇن، شېرىكلەر شېرىك كارخانا نامىدا شېرىكلىك كەسپى بىلەن شۇغۇللانسا بولمايدۇ.

12-ماددا ھەمشېرىك كارخانىلار تارماق ئاپپارات قۇرۇشتا، تارماق ئاپپارات تۇرۇشلۇق جايدىكى كارخانىنى تىزىملاش ئورگىنىغا تىزىملىتىشنى ئىلتىماس قىلىپ، تىجارەت كىنىشكىسى ئېلىشى كېرەك.

13-ماددا شېرىك كارخانىنى تىزىملىغان ئىشلاردا ئۆزگىرىش بولسا، شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلغۇچى شېرىكلەر ئۆزگەرتىش قارارى چىقارغان ياكى ئۆزگەرتىش سەۋەبى كۆرۈلگەن كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە، كارخانىنى تىزىملاش ئورگىنىغا تىزىم ئۆزگەرتىشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك.

2-باب ئادەتتىكى شېرىك كارخانىلار

1-پاراگراف شېرىكچىلىك كارخانىلىرىنىڭ تەسىس قىلىنىشى

14-ماددا شېرىك كارخانا قۇرۇشتا، تۆۋەندىكى شەرتلەرنى ھازىرلاش كېرەك :

( 1 ) ئىككىدىن ئارتۇق شېرىكى بولۇش.
شېرىكلەر تەبىئىي ئىگە بولسا، تولۇق ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارىغا ئىگە بولۇشى كېرەك؛

( 2 ) يازما شېرىكلىك كېلىشىمى بولۇش؛

( 3 ) شېرىكلەر تاپشۇرغان ياكى ئەمەلىي تاپشۇرغان مەبلەغ بولسا؛

( 4 ) ھەمشېرىك كارخانىنىڭ نامى ۋە ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت سورۇنى بولۇش؛

( 5 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا شەرتلەر.

15-ماددا شېرىك كارخانىنىڭ نامىغا «ئادەتتىكى شېرىك»دېگەن خەت يېزىلىشى كېرەك.

16-ماددا شېرىكلەر پۇل، ماددىي بۇيۇم، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى، يەر ئىشلىتىش ھوقۇقى ياكى باشقا مال-مۈلۈك ھوقۇقى ئارقىلىق مەبلەغ چىقارسىمۇ، ئەمگەك-مۇلازىمەت مەبلىغى چىقارسىمۇ بولىدۇ.

شېرىكلەر ماددىي بۇيۇم، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى، يەر ئىشلىتىش ھوقۇقى ياكى باشقا مال-مۈلۈك ھوقۇقى بىلەن مەبلەغ چىقارغاندا، باھالاپ باھا قويۇشقا توغرا كەلسە، ئۇنى بارلىق شېرىكلەر كېڭىشىپ بېكىتسىمۇ، بارلىق شېرىكلەر قانۇندا بەلگىلەنگەن باھالاش ئاپپاراتىغا باھالاپ بېرىشنى ھاۋالە قىلسىمۇ بولىدۇ.

شېرىكلەر ئەمگەك-مۇلازىمەتنى مەبلەغ قىلىپ چىقارغان بولسا، ئۇنىڭ باھالاش چارىسىنى بارلىق شېرىكلەر كېڭىشىپ بېكىتىدۇ ھەمدە شېرىكلىك كېلىشىمىگە ئېنىق يېزىلىدۇ.

17-ماددا شېرىكلەر مەبلەغ چىقىرىش مەجبۇرىيىتىنى شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن ئۇسۇل، مىقدار ۋە تاپشۇرۇش مۇددىتى بويىچە ئادا قىلىشى كېرەك.

پۇلدىن باشقا مال-مۈلۈكنى مەبلەغ قىلىپ سالغان بولسا، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە، مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى يۆتكەش رەسمىيىتى بېجىرىشكە توغرا كەلسە، قانۇن بويىچە بېجىرىش كېرەك.

18-ماددا شېرىكلىك كېلىشىمىگە تۆۋەندىكى ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك :

( 1 ) ھەمشېرىك كارخانىنىڭ نامى ۋە ئاساسلىق تىجارەت سورۇنىنىڭ ئورنى؛

( 2 ) شېرىكلىك مەقسىتى ۋە شېرىكچىلىك تىجارەت دائىرىسى؛

( 3 ) شېرىكلەرنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، تۇرۇشلۇق جايى؛

( 4 ) شېرىكلەرنىڭ مەبلەغ چىقىرىش ئۇسۇلى، سوممىسى ۋە تاپشۇرۇش مۇددىتى؛

( 5 ) پايدا تەقسىملەش، زىياننى ئۈستىگە ئېلىش ئۇسۇلى؛

( 6 ) شېرىكچىلىك ئىشلىرىنىڭ ئىجرا قىلىنىشى؛

( 7 ) شېرىكلىككە قوشۇلۇش ۋە شېرىكلىكتىن چېكىنىش؛

( 8 ) تالاش-تارتىشنى ھەل قىلىش چارىسى؛

( 9 ) شېرىك كارخانىلارنى تارقىتىۋېتىش ۋە راسچوت قىلىش؛

( 10 ) خىلاپلىق جاۋابكارلىقى.

19-ماددا شېرىكلىك كېلىشىمى بارلىق شېرىكلەر ئىمزا قويغان، تامغا باسقاندىن كېيىن كۈچكە ئىگە بولىدۇ.
شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمى بويىچە ھوقۇقتىن بەھرىمەن بولىدۇ، مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىدۇ.

شېرىكلىك كېلىشىمىگە تۈزىتىش كىرگۈزۈش ياكى تولۇقلاشتا، بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىش كېرەك؛
لېكىن، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشۈلمىگەن ياكى ئېنىق پۈتۈشۈلمىگەن ئىشلارنى شېرىكلەر كېڭىشىپ قارار قىلىدۇ؛
كېلىشەلمىسە، مۇشۇ قانۇن ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بىر تەرەپ قىلىنىدۇ.

2-پاراگراف شېرىك كارخانىلارنىڭ مال-مۈلكى

20-ماددا شېرىكلەر چىقارغان مەبلەغ، شېرىك كارخانا نامىدا ئېرىشكەن پايدا ۋە قانۇن بويىچە ئېرىشكەن باشقا مال-مۈلۈكلەرنىڭ ھەممىسى شېرىك كارخانىلارنىڭ مال-مۈلكى بولىدۇ.

21-ماددا شېرىكلەر شېرىك كارخانىلارنىڭ ھېساباتىنى ئېنىقلاشتىن بۇرۇن، شېرىك كارخانىلارنىڭ مال-مۈلكىنى بۆلۈشۈشنى تەلەپ قىلسا بولمايدۇ؛
لېكىن، بۇ قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

شېرىكلەر شېرىك كارخانا ھېساباتىنى ئېنىقلاشتىن بۇرۇن، شېرىك كارخانىنىڭ مال-مۈلكىنى ئۆز ئالدىغا يۆتكىگەن ياكى بىر تەرەپ قىلغان بولسا، شېرىك كارخانا بۇ ئارقىلىق ياخشى نىيەتلىك 3-كىشى بىلەن قارشىلاشسا بولمايدۇ.

22-ماددا شېرىكلەر شېرىكلەردىن باشقا كىشىگە ئۆزىنىڭ شېرىك كارخانىدىكى بارلىق ياكى بىر قىسىم مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى ئۆتۈنۈپ بېرىشتە، باشقا شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىشى كېرەك، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

شېرىكلەر شېرىكچىلىك كارخانىسىدىكى بارلىق ياكى بىر قىسىم مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى ئۆزئارا ئۆتۈنۈپ بەرگەندە، باشقا شېرىكلەرگە ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

23-ماددا شېرىكلەر شېرىكلەردىن باشقا كىشىگە ئۆزىنىڭ شېرىك كارخانىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى ئۆتۈنۈپ بەرمەكچى بولسا، ئوخشاش شەرت ئاستىدا، باشقا شېرىكلەر ئاۋۋال سېتىۋېلىشقا ھوقۇقلۇق؛
لېكىن، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

24-ماددا شېرىكلەردىن باشقا كىشىلەر شېرىكلەرنىڭ شېرىك كارخانىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى قانۇن بويىچە قوبۇل قىلغان بولسا، شېرىكلىك كېلىشىمىگە تۈزىتىش كىرگۈزگەندىن كېيىن شېرىك كارخانىغا ئايلىنىدۇ، مۇشۇ قانۇن ۋە تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەندىن كېيىنكى شېرىكلىك كېلىشىمى بويىچە ھوقۇققا ئىگە، مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىدۇ.

25-ماددا شېرىكلەر ئۆزىنىڭ شېرىك كارخانىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى گۆرۈگە قويۇشتا، باشقا شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىشى كېرەك؛
باشقا شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئالماي تۇرۇپ، ئۇنىڭ ھەرىكىتى ئىناۋەتسىز بولۇپ، شۇ سەۋەبتىن ياخشى نىيەتلىك 3-كىشىگە زىيان سالغان بولسا، قىلمىشچى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

3-پاراگراف شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىش

26-ماددا شېرىكلەر شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىشتا ئوخشاش ھوقۇققا ئىگە.

شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈم بويىچە ياكى بارلىق شېرىكلەر قارار قىلغاندا، شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىشنى بىر ياكى بىر قانچە شېرىكنىڭ تاشقى شېرىكچىلىك كارخانىسىغا ۋاكالىتەن ھاۋالە قىلىشىغا بولىدۇ.

شېرىك بولغان قانۇنىي ئىگە، باشقا تەشكىلاتلار شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلسا، ئۇلار ئەۋەتكەن ۋەكىل ئىجرا قىلىدۇ.

27-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 26-ماددىسىنىڭ 2-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىشنى بىر ياكى بىر قانچە شېرىككە ھاۋالە قىلغان بولسا، باشقا شېرىكلەر شېرىكلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلمايدۇ.

شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلمايدىغان شېرىكلەر شېرىكلەرنىڭ ئىجرا ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىش ئەھۋالىنى نازارەت قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

28-ماددا شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىدىغان بىر ياكى بىر قانچە شېرىك باشقا شېرىكلەرگە ئىشلارنىڭ ئىجرا قىلىنىش ئەھۋالىنى، شۇنىڭدەك شېرىك كارخانىنىڭ تىجارەت ۋە مالىيە ئەھۋالىنى قەرەللىك مەلۇم قىلىشى كېرەك، ئۇنىڭ شېرىكچىلىك ئورنىنى ئىجرا قىلىشتىن كەلگەن پايدىسى شېرىك كارخانىغا تەۋە بولىدۇ، كېلىپ چىققان خىراجەت ۋە زىياننى شېرىك كارخانا ئۈستىگە ئالىدۇ.

شېرىكلەر شېرىك كارخانىلارنىڭ تىجارەت ئەھۋالى ۋە مالىيە ئەھۋالىنى ئىگىلەش ئۈچۈن، شېرىك كارخانىلارنىڭ بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى قاتارلىق مالىيە ماتېرىياللىرىنى كۆرۈشكە ھوقۇقلۇق.

29-ماددا شېرىكلەر شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئايرىم-ئايرىم ئىجرا قىلغان بولسا، ئىشلارنى ئىجرا قىلغۇچى شېرىكلەر باشقا شېرىكلەر ئىجرا قىلغان ئىشلار توغرىسىدا باشقىچە پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويسا بولىدۇ.
باشقىچە پىكىرنى ئوتتۇرىغا قويغاندا، شۇ ئىشنىڭ ئىجراسىنى ۋاقتىنچە توختىتىش كېرەك.
تالاش-تارتىش كۆرۈلسە، مۇشۇ قانۇننىڭ 30-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قارار چىقىرىلىدۇ.

شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىش ھاۋالىسىگە ئېرىشكەن شېرىكلەر ئىشلار ئىجرا قىلىشنى شېرىكلىك كېلىشىمى ياكى بارلىق شېرىكلەرنىڭ قارارى بويىچە قارار قىلمىسا، باشقا شېرىكلەر شۇ ھاۋالىنى بىكار قىلىشنى قارار قىلسا بولىدۇ.

30-ماددا شېرىكلەر شېرىك كارخانىلارغا ئالاقىدار ئىشلار توغرىسىدا قارار چىقارسا، شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن ئاۋاز بېرىش چارىسى بويىچە بولىدۇ.
شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشمىگەن ياكى ئېنىق پۈتۈشمىگەن بولسا، شېرىكلەردىن بىرى بىر بېلەت تاشلاش ھەمدە بارلىق شېرىكلەرنىڭ تەڭدىن تولىسى ماقۇللىغان ئاۋاز بېرىش چارىسى يولغا قويۇلىدۇ.

بۇ قانۇندا شېرىك كارخانىلارنى ئاۋازغا قويۇش چارىسى توغرىسىدا ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

31-ماددا شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، شېرىك كارخانىلاردىكى تۆۋەندىكى ئىشلاردا بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىش كېرەك :

( 1 ) شېرىك كارخانىلارنىڭ نامىنى ئۆزگەرتىش؛

( 2 ) ھەمشېرىك كارخانىنىڭ تىجارەت دائىرىسى، ئاساسلىق تىجارەت سورۇنىنىڭ ئورنىنى ئۆزگەرتىش؛

( 3 ) شېرىك كارخانىلارنىڭ كۆچمەس مۈلكىنى بىر تەرەپ قىلىش؛

( 4 ) شېرىك كارخانىلارنىڭ بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ۋە باشقا مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى ئۆتۈنۈپ بېرىش ياكى بىر تەرەپ قىلىش؛

( 5 ) ھەمشېرىك كارخانا نامىدا باشقىلارغا كېپىللىك بېرىش؛

( 6 ) شېرىكلەردىن باشقا كىشىلەرنى شېرىك كارخانىنىڭ ئىگىلىك باشقۇرۇش خادىملىقىغا تەكلىپ قىلىش.

32-ماددا شېرىكلەر ئۆز ئالدىغا تىجارەت قىلسا ياكى باشقىلار بىلەن ھەمكارلىشىپ شۇ شېرىك كارخانا بىلەن رىقابەتلىشىدىغان كەسىپلەرنى باشقۇرسا بولمايدۇ.

شېرىكلەر شۇ شېرىك كارخانىسى بىلەن سودا قىلسا بولمايدۇ، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى ياكى بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئالغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

شېرىكلەر شۇ شېرىك كارخانىنىڭ مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزىدىغان ھەرىكەتلەر بىلەن شۇغۇللانسا بولمايدۇ.

33-ماددا شېرىك كارخانىلارنىڭ پايدا تەقسىم قىلىشى، زىياننى ئۈستىگە ئېلىشى شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈم بويىچە بولىدۇ؛
شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشمىگەن ياكى ئېنىق پۈتۈشمىگەن بولسا، شېرىكلەر كېڭىشىپ قارار قىلىدۇ؛
كېلىشەلمىسە، شېرىكلەر ئەمەلىي چىقارغان مەبلەغ نىسبىتى بويىچە تەقسىم قىلىدۇ ۋە ئۈستىگە ئالىدۇ؛
مەبلەغ چىقىرىش نىسبىتىنى بېكىتكىلى بولمىسا، شېرىكلەر تەڭ تەقسىم قىلىدۇ ۋە ئۈستىگە ئالىدۇ.

شېرىكلىك كېلىشىمىدە بارلىق پايدىنى قىسمەن شېرىكلەرگە تەقسىم قىلىپ بېرىشنى پۈتۈشۈشكە ياكى قىسمەن شېرىكلەر بارلىق زىياننى ئۈستىگە ئېلىشقا بولمايدۇ.

34-ماددا شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈم ياكى بارلىق شېرىكلەرنىڭ قارارى بويىچە، شېرىك كارخانىلارغا چىقىرىدىغان مەبلىغىنى كۆپەيتسە ياكى ئازايتسا بولىدۇ.

35-ماددا تەكلىپ قىلىنغان شېرىك كارخانىنىڭ تىجارەت باشقۇرۇش خادىملىرى شېرىك كارخانا ھوقۇق بەرگەن دائىرىدە ۋەزىپىسىنى ئادا قىلىشى كېرەك.

تەكلىپ قىلىنغان شېرىك كارخانىنىڭ تىجارەت باشقۇرغۇچى خادىملىرىدىن ۋەزىپىسىنى شېرىك كارخانا بەرگەن ھوقۇق دائىرىسىدىن ھالقىپ ئادا قىلغانلىرى ياكى ۋەزىپە ئادا قىلىش جەريانىدا قەستەنلىك ياكى زور سەۋەنلىك بىلەن شېرىك كارخانىغا زىيان سالغانلىرى قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

36-ماددا ھەمشېرىك كارخانىلار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە كارخانا مالىيە-بوغالتىرلىق تۈزۈمىنى ئورنىتىشى كېرەك.

4-پاراگراف شېرىك كارخانىلار بىلەن 3-كىشىنىڭ مۇناسىۋىتى

37-ماددا ھەمشېرىك كارخانىلار شېرىكلەرنىڭ شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىش ھوقۇقى، شۇنىڭدەك چەت ئەلگە ۋەكىللىك قىلىدىغان ھەمشېرىك كارخانىلارنىڭ ھوقۇقىغا چەك قويۇشتا، ياخشى نىيەتلىك 3-كىشى بىلەن قارشىلاشسا بولمايدۇ.

38-ماددا شېرىك كارخانىلار ئۇنىڭغا تۆلەيدىغان قەرزىنى ئاۋۋال بارلىق مال-مۈلكى بىلەن ئۈزۈشى كېرەك.

39-ماددا شېرىكلەر كارخانىسى قەرەلى توشقان قەرزىنى تۆلىيەلمىسە، شېرىكلەر چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

40-ماددا شېرىكلەر چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالغانلىقتىن، قەرز سوممىسى مۇشۇ قانۇننىڭ 33-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن زىياننى ئۈستىگە ئېلىش نىسبىتىدىن ئېشىپ كەتكەن بولسا، باشقا شېرىكلەردىن تۆلىتىۋېلىشقا ھوقۇقلۇق.

41-ماددا شېرىكلەردە شېرىك كارخانا بىلەن مۇناسىۋەتسىز قەرز بولۇپ قالسا، ئالاقىدار ھەقدار ئۆزىنىڭ ھەقدارلىقى بىلەن شېرىك كارخانىغا تۆلەيدىغان قەرزىنى خالاس قىلىۋەتسە بولمايدۇ؛
شېرىكلەرنىڭ شېرىك كارخانىلاردىكى ھوقۇقىنى ئورۇن بېسىپ يۈرگۈزۈشىگىمۇ بولمايدۇ.

42-ماددا شېرىكلەرنىڭ ئۆز مال-مۈلكى شېرىك كارخانا بىلەن مۇناسىۋەتسىز قەرزىنى ئۈزۈشكە يەتمىسە، شۇ شېرىك ئۆزىنىڭ شېرىك كارخانىدىن بۆلۈشۈۋالغان پايدىسىنى ئۈزۈشكە ئىشلەتسە بولىدۇ؛
ھەقدار خەلق سوت مەھكىمىسىدىن شۇ شېرىكنىڭ شېرىك كارخانىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى تۆلەم ئۈچۈن مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى قانۇن بويىچە تەلەپ قىلسىمۇ بولىدۇ.

خەلق سوت مەھكىمىسى شېرىكلەرنىڭ مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرغاندا، بارلىق شېرىكلەرگە ئۇقتۇرۇشى كېرەك، باشقا شېرىكلەر ئاۋۋال سېتىۋېلىش ھوقۇقىغا ئىگە؛
باشقا شېرىكلەر سېتىۋالمىغان ھەم شۇ مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى باشقىلارغا ئۆتۈنۈپ بېرىشكە قوشۇلمىغان بولسا، مۇشۇ قانۇننىڭ 51-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە، شۇ شېرىكلەر ئۈچۈن شېرىكلىكتىن چېكىنىش راسچوتى قىلىپ بېرىلىدۇ ياكى شۇ شېرىكلەرنىڭ مۇناسىپ مال-مۈلۈك ئۈلۈشى كېمەيتىش راسچوتى قىلىنىپ بېرىلىدۇ.

5-پاراگراف توپقا قوشۇلۇش ۋە شېرىكلىكتىن چېكىنىش

43-ماددا يېڭى شېرىكلەر شېرىكچىلىككە قوشۇلۇشتا، بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىشى ھەمدە قانۇن بويىچە يازما شېرىكلىشىش كېلىشىمى تۈزۈشى كېرەك.

شېرىكلىككە كىرىش كېلىشىمى تۈزگەندە، ئەسلىدىكى شېرىكلەر يېڭى شېرىكلەرگە ئەسلىدىكى شېرىك كارخانىنىڭ تىجارەت ئەھۋالى ۋە مالىيە ئەھۋالىنى ئەينەن ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

44-ماددا شېرىكلىككە كىرگەن يېڭى شېرىكلەر ئەسلىدىكى شېرىكلەر بىلەن ئوخشاش ھوقۇققا ئىگە، ئوخشاش جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.
شېرىكلىككە كىرىش كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەن بولسا، شۇ پۈتۈم بويىچە بولىدۇ.

يېڭى شېرىكلەر شېرىكلىكتىن ئىلگىرىكى شېرىك كارخانىنىڭ قەرزىگە قارىتا چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

45-ماددا شېرىكلىك كېلىشىمىدە شېرىكلىك مۇددىتى پۈتۈشكەن بولسا، شېرىك كارخانا داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، شېرىكلەر شېرىكلىكتىن چېكىنسە بولىدۇ :

( 1 ) شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن شېرىكلىكتىن چېكىنىش سەۋەبى كۆرۈلگەن بولسا؛

( 2 ) بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىش؛

( 3 ) شېرىكلەرنىڭ شېرىكچىلىككە داۋاملىق قاتنىشالماسلىق سەۋەبى كۆرۈلسە؛

( 4 ) باشقا شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن مەجبۇرىيەتكە ئېغىر خىلاپلىق قىلغان بولسا.

46-ماددا شېرىكلىك كېلىشىمىدە شېرىكلىك مۇددىتى پۈتۈشۈلمىگەن بولسا، شېرىكلەر شېرىك كارخانا ئىشلىرىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىغا پايدىسىز تەسىر يەتكۈزمىگەن ئەھۋالدا، شېرىكلىكتىن چېكىنسە بولىدۇ، لېكىن 30 كۈن بۇرۇن باشقا شېرىكلەرگە ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

47-ماددا شېرىكلەر مۇشۇ قانۇننىڭ 45-، 46-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ شېرىكلىكتىن چېكىنسە، شۇ سەۋەبتىن شېرىكلەرگە كەلگەن زىياننى تۆلەپ بېرىشى كېرەك.

48-ماددا شېرىكلەردە تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئەلۋەتتە شېرىكلىكتىن چېكىنىدۇ :

( 1 ) شېرىك بولغان تەبىئىي ئىگە ئۆلۈپ كەتسە ياكى قانۇن بويىچە ئۆلگەنلىكى جاكارلانسا؛

( 2 ) قەرز قايتۇرۇش ئىقتىدارىنى شەخسىي يوقىتىش؛

( 3 ) شېرىك بولغان قانۇنىي ئىگە ياكى باشقا تەشكىلاتلارنىڭ تىجارەت كىنىشكىسى قانۇن بويىچە بىكار قىلىنغان، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلغان، ئەمەلدىن قالدۇرۇلغان ياكى ۋەيران بولغانلىقى جاكارلانغان بولسا؛

( 4 ) قانۇندا ياكى شېرىكلىك كېلىشىمىدە شېرىكلەر ئالاقىدار سالاھىيەتكە ئىگە بولۇشى شەرت دەپ پۈتۈشۈلۈپ، شۇ سالاھىيەتتىن مەھرۇم بولسا؛

( 5 ) شېرىكلەرنىڭ شېرىك كارخانىلاردىكى بارلىق مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى خەلق سوت مەھكىمىسى مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇردى.

شېرىكلەر قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارى يوق ياكى ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارىنى چەكلىگەن دەپ بېكىتىلگەن بولسا، باشقا شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، قانۇن بويىچە چەكلىك شېرىكلىككە ئۆزگەرتسە بولىدۇ، ئادەتتىكى شېرىك كارخانا قانۇن بويىچە چەكلىك شېرىك كارخانىغا ئۆزگەرتسە بولىدۇ.
باشقا شېرىكلەر بىردەك قوشۇلمىسا، ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارى يوق ياكى ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدار چەكلەنگەن شۇ شېرىكلەر شېرىكلىكتىن چېكىنىدۇ.

شېرىكلىكتىن چېكىنىش سەۋەبى ئەمەلىي يۈز بەرگەن كۈن شېرىكلىكتىن چېكىنىشنىڭ ئۈنۈم بېرىدىغان كۈنى بولىدۇ.

49-ماددا شېرىكلەردە تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، باشقا شېرىكلەرنىڭ بىردەك قوشۇلۇشى بىلەن ئۇنى رويخەتتىن ئۆچۈرۈشنى قارار قىلسا بولىدۇ :

( 1 ) مەبلەغ چىقىرىش مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلمىغانلار؛

( 2 ) قەستەنلىك ياكى زور سەۋەنلىك بىلەن شېرىكچى كارخانىغا زىيان سېلىش؛

( 3 ) شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلغان چاغدىكى ناتوغرا قىلمىشلار؛

( 4 ) شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن سەۋەبلەر.

شېرىكلەرنى رويخەتتىن ئۆچۈرۈش قارارىنى رويخەتتىن ئۆچۈرۈلگەنلىكىگە يازما ئۇقتۇرۇش قىلىش كېرەك.
داڭلىق شەخس رويخەتتىن ئۆچۈرۈش ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈنى رويخەتتىن ئۆچۈرۈلۈپ كۈچكە ئىگە بولىدۇ، داڭلىق شەخس شېرىكلىكتىن چېكىندۈرۈلىدۇ.

تىزىملىكتىن ئۆچۈرۈش قارارىغا باشقىچە پىكرى بارلار رويخەتتىن ئۆچۈرۈش ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ.

50-ماددا شېرىك ئۆلۈپ كەتكەن ياكى قانۇن بويىچە ئۆلگەنلىكى جاكارلانغان بولسا، شۇ شېرىكنىڭ شېرىك كارخانىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشى بويىچە قانۇنلۇق ۋارىسلىق ھوقۇقىغا ئىگە ۋارىسى شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈم ياكى بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىپ، ۋارىسلىق قىلىش باشلانغان كۈندىن باشلاپ، شۇ شېرىك كارخانىنىڭ ھەمراھلىق سالاھىيىتىگە ئېرىشىدۇ.

تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، شېرىك كارخانىلار ۋارىسلىق قىلىنغۇچى شېرىكنىڭ مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى شېرىكلەرنىڭ ۋارىسىغا قايتۇرۇپ بېرىشى كېرەك :

( 1 ) ۋارىسلار شېرىك بولۇشنى خالىمىسا؛

( 2 ) قانۇندا ياكى شېرىكلىك كېلىشىمىدە شېرىكلەرنىڭ ئالاقىدار سالاھىيىتىنى ھازىرلىشى شەرت دەپ بەلگىلەنگەن بولسىمۇ، شۇ ۋارىس شۇ سالاھىيەتكە ئېرىشەلمىگەن بولسا؛

( 3 ) شېرىكلىك كېلىشىمىدە شېرىك بولۇشقا بولمايدىغانلىقىنى پۈتۈشكەن باشقا ئەھۋاللار.

شېرىكلەرنىڭ ۋارىسى ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارى يوق ياكى ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارىنى چەكلىگەن كىشى بولسا، بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، قانۇن بويىچە چەكلىك شېرىك بولسا بولىدۇ، ئادەتتىكى شېرىك كارخانا قانۇن بويىچە چەكلىك شېرىكلىك كارخانىسىغا ئايلىنىدۇ.
بارلىق شېرىكلەر بىردەك قوشۇلمىسا، شېرىك كارخانىلار ۋارىسلىق قىلىنغۇچى شېرىكنىڭ مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى شۇ ۋارىسقا قايتۇرۇپ بېرىشى كېرەك.

51-ماددا شېرىكلەر شېرىكلىكتىن چېكىنگەندە، باشقا شېرىكلەر شۇ شېرىكچى بىلەن شېرىكلىكتىن چېكىنگەن چاغدىكى شېرىك كارخانىنىڭ مال-مۈلۈك ئەھۋالى بويىچە راسچوت قىلىپ، شېرىكلىكتىن چېكىنگۈچىنىڭ مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى قايتۇرۇشى كېرەك.
شېرىكتىن چېكىنگۈچى شېرىك كارخانىغا سالغان زىياننى تۆلەش جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالغان بولسا، ئۇنىڭ تۆلەشكە تېگىشلىك سوممىسىنى مۇناسىپ كېمەيتىدۇ.

شېرىكلىكتىن چېكىنگەن چاغدا تېخى ئاخىرلاشمىغان شېرىك كارخانا ئىشلىرى بولسا، بۇ ئىش ئاخىرلاشقاندىن كېيىن راسچوت قىلىنىدۇ.

52-ماددا شېرىكتىن چېكىنگۈچىنىڭ شېرىك كارخانىلاردىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى قايتۇرۇش چارىسىنى شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشىدۇ ياكى بارلىق شېرىكلەر قارار قىلىدۇ، پۇلنى قايتۇرسىمۇ، ئەمەلىي نەرسىنى قايتۇرسىمۇ بولىدۇ.

53-ماددا شېرىكتىن چېكىنگەنلەر شېرىكلىكتىن چېكىنىشتىن بۇرۇنقى سەۋەب تۈپەيلىدىن كېلىپ چىققان شېرىكلەر كارخانىسىغا تۆلەيدىغان قەرزى ئۈچۈن چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

54-ماددا شېرىكلەر شېرىكلىكتىن چېكىنگەندە، شېرىك كارخانىنىڭ مال-مۈلكى شېرىك كارخانىنىڭ قەرزىدىن ئاز بولسا، شېرىكتىن چېكىنگۈچى مۇشۇ قانۇننىڭ 33-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە زىياننى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

6-پاراگراف ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك كارخانىلار

55-ماددا خېرىدارلارغا كەسپىي بىلىم ۋە مەخسۇس ماھارەت بىلەن ھەقلىق مۇلازىمەت قىلىدىغان كەسپىي مۇلازىمەت ئاپپاراتى ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك كارخانا قىلىپ قۇرۇلسا بولىدۇ.

ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك كارخانا شېرىكلەر مۇشۇ قانۇننىڭ 57-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدىغان ئادەتتىكى شېرىك كارخانىنى كۆرسىتىدۇ.

ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك كارخانىلارغا مۇشۇ پاراگرافتىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ؛
بۇ پاراگرافتا بەلگىلەنمىگەنلىرىگە مۇشۇ بابنىڭ 1-پاراگرافىدىن 5-پاراگرافىغىچە بولغان بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.

56-ماددا ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك كارخانىنىڭ نامىغا «ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك»دېگەن خەت يېزىلىشى كېرەك.

57-ماددا بىر شېرىك ياكى بىرنەچچە شېرىك كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش پائالىيىتىدە قەستەنلىك ياكى زور سەۋەنلىك بىلەن شېرىك كارخانىغا قەرز بولۇپ قالغان بولسا، چەكسىز جاۋابكارلىق ياكى چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك، باشقا شېرىكلەر ئۆزىنىڭ شېرىك كارخانىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشى بىلەنلا جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

شېرىكلەرنىڭ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش پائالىيىتىدە قەستەنلىك ياكى زور سەۋەنلىك تۈپەيلىدىن كېلىپ چىققان شېرىك كارخانا قەرزى، شۇنىڭدەك شېرىك كارخانىنىڭ باشقا قەرزلىرىنى بارلىق شېرىكلەر چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

58-ماددا شېرىكلەرنىڭ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش پائالىيىتىدە قەستەنلىك ياكى زور سەۋەنلىك تۈپەيلىدىن كېلىپ چىققان شېرىك كارخانا قەرزىدە، شېرىك كارخانىنىڭ مال-مۈلكى سىرتقا قارىتا جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالغاندىن كېيىن، شۇ شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈم بويىچە شېرىك كارخانىغا سالغان زىياننىڭ تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

59-ماددا ئالاھىدە ئادەتتىكى ھەمشېرىك كارخانىلار كەسىپكارلىق خەۋپ-خەتىرى فوندى تەسىس قىلىشى، كەسپىي سۇغۇرتا بېجىرىشى كېرەك.

كەسىپكارلىق خەۋپ-خەتىرى فوندى شېرىكلەرنىڭ كەسىپكارلىق پائالىيىتىدىن كېلىپ چىققان قەرزىنى تۆلەشكە ئىشلىتىلىدۇ.
كەسىپكارلىق خەۋپ-خەتىرى فوندىنى مۇستەقىل ئائىلە باشقۇرۇشى كېرەك.
كونكرېت باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

3-باب چەكلىك شېرىك كارخانىلار

60-ماددا چەكلىك ھەمشېرىك كارخانا ۋە ئۇنىڭ شېرىكلىرىگە مۇشۇ بابتىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ؛
بۇ بابتا بەلگىلەنمىگەنلىرىگە مۇشۇ قانۇننىڭ 2-بابىنىڭ 1-پاراگرافىدىن 5-پاراگرافىغىچە بولغان ئادەتتىكى شېرىك كارخانىلار ۋە ئۇنىڭ شېرىكلىرىگە دائىر بەلگىلىمىلەر تەتبىقلىنىدۇ.

61-ماددا چەكلىك شېرىك كارخانىنى ئىككىدىن ئارتۇق، 50 تىن تۆۋەن شېرىكلەر قۇرىدۇ؛
لېكىن، قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

چەكلىك شېرىك كارخانىدا ئاز دېگەندە بىر ئادەتتىكى شېرىك بولۇشى كېرەك.

62-ماددا چەكلىك شېرىك كارخانىنىڭ نامىغا «چەكلىك شېرىك»دېگەن خەت يېزىلىشى كېرەك.

63-ماددا شېرىكلىك كېلىشىمىگە مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا، يەنە تۆۋەندىكى ئىشلارمۇ ئېنىق يېزىلىشى كېرەك :

( 1 ) ئادەتتىكى شېرىكلەر ۋە چەكلىك شېرىكلەرنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، تۇرۇشلۇق جايى؛

( 2 ) ئىشلارنى ئىجرا قىلغۇچى شېرىكلەر ھازىرلاشقا تېگىشلىك شەرت ۋە تاللاش تەرتىپى؛

( 3 ) ئىشلاردىكى شېرىكلەرنىڭ ھوقۇق دائىرىسىنى ئىجرا قىلىش ۋە توختامغا خىلاپلىق قىلىشنى بىر تەرەپ قىلىش چارىسى؛

( 4 ) ئىشلارنى ئىجرا قىلغۇچى شېرىكلەرنىڭ تىزىملىكتىن ئۆچۈرۈش شەرتى ۋە ئالماشتۇرۇش تەرتىپى؛

( 5 ) چەكلىك شېرىكلەرنىڭ شېرىكلىككە كىرىش، شېرىكلىكتىن چېكىنىش شەرتى، تەرتىپى ۋە ئالاقىدار مەسئۇلىيىتى؛

( 6 ) چەكلىك شېرىكلەر بىلەن ئادەتتىكى شېرىكلەرنىڭ ئۆزئارا ئۆزگەرتىش تەرتىپى.

64-ماددا چەكلىك شېرىكلەر پۇل، ماددىي بۇيۇم، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى، يەر ئىشلىتىش ھوقۇقى ياكى باشقا مال-مۈلۈك ھوقۇقىنى باھا قويۇپ مەبلەغ چىقارسا بولىدۇ.

چەكلىك شېرىكلەر ئەمگەك كۈچى ئارقىلىق مەبلەغ چىقارسا بولمايدۇ.

65-ماددا چەكلىك شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈم بويىچە مەبلەغنى ۋاقتىدا، تولۇق تاپشۇرۇشى كېرەك؛
ۋاقتىدا، تولۇق تاپشۇرمىسا، تولۇقلاپ تاپشۇرۇش مەجبۇرىيىتىنى ئۈستىگە ئېلىشى ھەمدە باشقا شېرىكلەر ئالدىدا خىلاپلىق جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

66-ماددا چەكلىك شېرىك كارخانىلارنى تىزىملىتىدىغان ئىشلاردا چەكلىك شېرىكلەرنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى ۋە چىقارغان مەبلىغىنىڭ سوممىسى ئېنىق يېزىلىشى كېرەك.

67-ماددا چەكلىك شېرىك كارخانىلاردا شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئادەتتىكى شېرىكلەر ئىجرا قىلىدۇ.
ئىشلارنى ئىجرا قىلغۇچى شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئىشلارنى ئىجرا قىلىش ھەققى ۋە ھەق ئېلىش ئۇسۇلىنى بېكىتىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.

68-ماددا چەكلىك شېرىكلەر شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلمىسا، سىرتقا چەكلىك شېرىك كارخانىغا ۋەكىللىك قىلسا بولمايدۇ.

چەكلىك شېرىكلەرنىڭ تۆۋەندىكى قىلمىشلىرى شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىش دەپ قارالمايدۇ :

( 1 ) ئادەتتىكى شېرىكلەرنىڭ شېرىكلىككە كىرىشى، شېرىكلىكتىن چېكىنىشىنى قارار قىلىشقا قاتنىشىش؛

( 2 ) كارخانىنىڭ ئىگىلىك باشقۇرۇشى توغرىسىدا تەكلىپ بېرىش؛

( 3 ) چەكلىك شېرىك كارخانىنىڭ ئىقتىسادىي تەپتىش كەسپىنى ئۈستىگە ئالغان بوغالتىرلىق ئورنىنى تاللاشقا قاتنىشىش؛

( 4 ) ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىنغان چەكلىك ھەمشېرىك كارخانىنىڭ مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتىغا ئېرىشىش؛

( 5 ) ئۆز مەنپەئىتىگە چېتىلىدىغان ئەھۋاللارغا قارىتا، چەكلىك شېرىك كارخانىلارنىڭ مالىيە-بوغالتىرلىق ھېسابات دەپتىرى قاتارلىق مالىيە ماتېرىياللىرىنى كۆرۈش؛

( 6 ) چەكلىك شېرىك كارخانىلاردىكى مەنپەئىتى زىيانغا ئۇچرىغاندا، جاۋابكار شېرىكلەرگە ھوقۇقىنى تەشەببۇس قىلىش ياكى دەۋا قىلىش؛

( 7 ) ئىش ئىجرا قىلغۇچى شېرىكلەر ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشتە سۇسلۇق قىلغاندا، ئۇلارنىڭ ھوقۇقىنى يۈرگۈزۈشىگە ھەيدەكچىلىك قىلسا ياكى ئۆز كارخانىسىنىڭ مەنپەئىتى ئۈچۈن ئۆز نامىدا دەۋا قىلسا؛

( 8 ) شۇ كارخانىغا قانۇن بويىچە كېپىللىك بېرىش.

69-ماددا چەكلىك شېرىك كارخانىلار بارلىق پايدىسىنى قىسمەن شېرىكلەرگە تەقسىم قىلىپ بەرسە بولمايدۇ؛
لېكىن، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

70-ماددا چەكلىك شېرىكلەر شۇ چەكلىك شېرىك كارخانا بىلەن سودا قىلسا بولىدۇ؛
لېكىن، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

71-ماددا چەكلىك شېرىكلەر ئۆز ئالدىغا ياكى باشقىلار بىلەن ھەمكارلىشىپ شۇ چەكلىك شېرىك كارخانا بىلەن رىقابەتلىشىدىغان كەسىپلەرنى باشقۇرسا بولىدۇ؛
لېكىن، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

72-ماددا چەكلىك شېرىكلەر چەكلىك شېرىك كارخانىسىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى گۆرۈ قويسا بولىدۇ؛
لېكىن، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

73-ماددا چەكلىك شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈم بويىچە چەكلىك شېرىك كارخانىسىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى شېرىكلەردىن باشقا كىشىگە ئۆتۈنۈپ بەرسە بولىدۇ، لېكىن 30 كۈن بۇرۇن باشقا شېرىكلەرگە ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

74-ماددا چەكلىك شېرىكلەرنىڭ ئۆز مال-مۈلكى ئۇنىڭ شېرىك كارخانا بىلەن مۇناسىۋەتسىز قەرزىنى ئۈزۈشكە يەتمىسە، شۇ شېرىك ئۆزىنىڭ چەكلىك شېرىك كارخانىسىدىن بۆلۈشۈۋالغان پايدىسىنى ئۈزۈشكە ئىشلەتسە بولىدۇ؛
ھەقدارمۇ خەلق سوت مەھكىمىسىدىن شۇ شېرىكنىڭ چەكلىك شېرىك كارخانىدىكى مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى تۆلەم ئۈچۈن مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى قانۇن بويىچە تەلەپ قىلسا بولىدۇ.

خەلق سوت مەھكىمىسى چەكلىك شېرىكلەرنىڭ مال-مۈلۈك ئۈلۈشىنى مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرغاندا، بارلىق شېرىكلەرگە ئۇقتۇرۇشى كېرەك.
ئوخشاش شەرت ئاستىدا، باشقا شېرىكلەر ئاۋۋال سېتىۋېلىشقا ھوقۇقلۇق.

75-ماددا چەكلىك شېرىك كارخانىلاردىن چەكلىك شېرىكلىرىلا قالغان بولسا، تارقىتىۋېتىش كېرەك؛
چەكلىك شېرىك كارخانىلاردىن پەقەت ئادەتتىكى شېرىكلىرىلا قالغان بولسا، ئادەتتىكى شېرىك كارخانىغا ئۆزگەرتىلىدۇ.

76-ماددا 3-كىشىنىڭ چەكلىك شېرىكلەرنىڭ ئادەتتىكى شېرىك ئىكەنلىكىگە ھەمدە ئۇلار بىلەن سودا قىلىدىغانلىقىغا ئىشىنىشكە ئاساسى بولسا، بۇ چەكلىك شېرىك بۇ سودىدا ئادەتتىكى شېرىكلەر بىلەن ئوخشاش مەسئۇلىيەتنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

چەكلىك شېرىكلەر ھوقۇق بېرىلمىگەن ئەھۋالدا چەكلىك شېرىك كارخانا نامىدا باشقىلار بىلەن سودا قىلىپ، چەكلىك شېرىك كارخانا ياكى باشقا شېرىكلەرگە زىيان سالغان بولسا، شۇ چەكلىك شېرىكلەر تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

77-ماددا يېڭىدىن شېرىكلىككە كىرگەن چەكلىك شېرىكلەر شېرىكلىككە قوشۇلۇشتىن بۇرۇنقى چەكلىك شېرىك كارخانىغا تۆلەيدىغان قەرزىگە ئۆزى ئېتىراپ قىلغان مەبلەغ سوممىسى دائىرىسىدە جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

78-ماددا چەكلىك شېرىكلەردە مۇشۇ قانۇننىڭ 48-ماددا 1-تارمىقىنىڭ ( 1 ) تارماقچىسى، ( 3 ) تارماقچىسىدىن ( 5 ) تارماقچىسىغىچە بولغان ئەھۋاللارنىڭ بىرى بولسا، ئەلۋەتتە شېرىكلىكتىن چېكىنىدۇ.

79-ماددا چەكلىك شېرىك بولغان تەبىئىي ئىگىلەر چەكلىك شېرىك كارخانىسى داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارىدىن قالغان بولسا، باشقا شېرىكلەر شۇ سەۋەبتىن شېرىكلىكتىن چېكىنىشنى تەلەپ قىلسا بولمايدۇ.

80-ماددا چەكلىك شېرىك بولغان تەبىئىي ئىگە ئۆلۈپ كەتكەن، قانۇن بويىچە ئۆلگەنلىكى جاكارلانغان ياكى چەكلىك شېرىك بولغان قانۇنىي ئىگە ۋە باشقا تەشكىلات ئاخىرلاشقاندا، ئۇنىڭ ۋارىسى ياكى ھوقۇقىنى قوبۇل قىلغۇچى شۇ چەكلىك شېرىكنىڭ چەكلىك شېرىك كارخانىسىدىكى سالاھىيىتىگە قانۇن بويىچە ئېرىشسە بولىدۇ.

81-ماددا چەكلىك شېرىكلەر شېرىكلىكتىن چېكىنگەندىن كېيىن، ئۇلارنىڭ شېرىكلىكتىن چېكىنىشتىن بۇرۇنقى سەۋەب ئاساسىدا يۈز بەرگەن چەكلىك شېرىك كارخانىغا تۆلەيدىغان قەرزى ئۈچۈن، ئۇ شېرىكلىكتىن چېكىنگەندە چەكلىك شېرىك كارخانىدىن قايتۇرۇۋالغان مال-مۈلكىگە مەسئۇل بولىدۇ.

82-ماددا ئادەتتىكى شېرىكلەرنى چەكلىك شېرىككە ياكى چەكلىك شېرىكنى ئادەتتىكى شېرىككە ئايلاندۇرۇشتا، شېرىكلىك كېلىشىمىدە ئايرىم پۈتۈشكەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا، بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىش كېرەك.

83-ماددا چەكلىك شېرىكلىكتىن ئادەتتىكى شېرىكلىككە ئۆزگەرگەندە، ئۇنىڭ چەكلىك شېرىك بولۇش سۈپىتى بىلەن چەكلىك شېرىك كارخانىسىدا يۈز بەرگەن قەرزىگە قارىتا چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

84-ماددا ئادەتتىكى شېرىكتىن چەكلىك شېرىككە ئۆزگەرگەندە، ئۇنىڭ ئادەتتىكى شېرىك مەزگىلىدە شېرىك كارخانىدا يۈز بەرگەن قەرزىگە قارىتا چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

تۆتىنچى باب شېرىك كارخانىلارنى تارقىتىۋېتىش، راسچوت قىلىش

85-ماددا ھەمشېرىك كارخانىلاردا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، تارقىتىۋېتىش كېرەك :

( 1 ) شېرىكلىك مۇددىتى توشقاندا، شېرىكلەر قايتا تىجارەت قىلماسلىقنى قارار قىلسا؛

( 2 ) شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن تارقىتىۋېتىش سەۋەبى كۆرۈلگەن بولسا؛

( 3 ) بارلىق شېرىكلەر تارقىتىۋېتىشنى قارار قىلسا؛

( 4 ) شېرىكلەر قانۇندا بەلگىلەنگەن ئادەم سانىنى ھازىرلىمىغان بولسا 30 كۈن بولغان بولسا؛

( 5 ) شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن شېرىكلىك مەقسىتى ئەمەلگە ئاشقان ياكى ئەمەلگە ئاشۇرغىلى بولمىسا؛

( 6 ) تىجارەت كىنىشكىسى قانۇن بويىچە بىكار قىلىنغان، تاقىۋېتىشكە بۇيرۇلغان ياكى ئەمەلدىن قالدۇرۇلغان بولسا؛

( 7 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا سەۋەبلەر.

86-ماددا شېرىكچى كارخانا تارقىتىۋېتىلگەندە، ھېسابات ئېنىقلىغۇچى ھېسابات ئېنىقلىشى كېرەك.

ھېسابات ئېنىقلىغۇچىنى بارلىق شېرىكلەر ئۈستىگە ئالىدۇ؛
بارلىق شېرىكلەرنىڭ تەڭدىن تولىسىنىڭ ماقۇللۇقىنى ئالغاندىن كېيىن، شېرىك كارخانىنىڭ تارقىتىۋېتىلىش سەۋەبى كۆرۈلگەن 15 كۈن ئىچىدە بىر ياكى بىر قانچە شېرىكنى بەلگىلەپ بەرسە ياكى 3-كىشىگە ھېسابات ئېنىقلىغۇچى بولۇشنى ھاۋالە قىلسا بولىدۇ.

شېرىك كارخانا تارقىتىۋېتىلىش سەۋەبى كۆرۈلگەن كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە ھېسابات ئېنىقلىغۇچى بېكىتىلمىگەن بولسا، شېرىكلەر ياكى باشقا مەنپەئەتدارلار خەلق سوت مەھكىمىسىگە ھېسابات ئېنىقلىغۇچىنى بېكىتىپ بېرىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.

87-ماددا ھېسابات ئېنىقلىغۇچى ھېسابات ئېنىقلاش مەزگىلىدە تۆۋەندىكى ئىشلارنى ئىجرا قىلىدۇ :

( 1 ) شېرىك كارخانىلارنىڭ مال-مۈلكىنى ئېنىقلاپ، ئايرىم-ئايرىم ھالدا مۈلۈك قەرز جەدۋىلى ۋە مال-مۈلۈك تىزىملىكى تۈزۈش؛

( 2 ) ھېسابات ئېنىقلاشقا مۇناسىۋەتلىك ھەمشېرىك كارخانىلارنىڭ ئاياغلاشمىغان ئىشلىرىنى بىر تەرەپ قىلىش؛

( 3 ) نېسى قالغان باج پۇلىنى ئېنىقلاپ تاپشۇرۇش؛

( 4 ) ھەقدارلىق، قەرزدارلىقنى ئېنىقلاش؛

( 5 ) شېرىك كارخانىلار قەرزىنى ئۈزۈپ بولغاندىن كېيىنكى قالدۇق مال-مۈلۈكنى بىر تەرەپ قىلىش؛

( 6 ) ھەمشېرىك كارخانىلارغا ۋاكالىتەن دەۋا ياكى كېسىم پائالىيىتىگە قاتنىشىش.

88-ماددا ھېسابات ئېنىقلىغۇچى بېكىتىلگەن كۈندىن باشلاپ 10 كۈن ئىچىدە شېرىك كارخانىنىڭ تارقىتىۋېتىلىش ئىشلىرىنى ھەقدارغا ئۇقتۇرىدۇ ھەمدە 60 كۈن ئىچىدە گېزىتتە ئېلان قىلىدۇ.
ھەقدار ئۇقتۇرۇشنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە، ئۇقتۇرۇشنى تاپشۇرۇۋالمىغان بولسا، ئېلان چىقىرىلغان كۈندىن باشلاپ 45 كۈن ئىچىدە، ھېسابات ئېنىقلىغۇچىغا ھەقدارلىقىنى مەلۇم قىلىشى كېرەك.

ھەقدار ھەقدارلىقىنى مەلۇم قىلىشتا، ھەقدارلىققا ئالاقىدار ئىشلارنى چۈشەندۈرۈشى ھەمدە ئىسپات ماتېرىيالى بېرىشى كېرەك.
ھېسابات ئېنىقلىغۇچى ھەقدارلىقنى تىزىملىتىشى كېرەك.

ھېسابات ئېنىقلىنىۋاتقان مەزگىلدە، شېرىك كارخانىلار مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدۇ، لېكىن ھېسابات ئېنىقلاشقا مۇناسىۋەتسىز تىجارەت پائالىيەتلىرىنى قانات يايدۇرسا بولمايدۇ.

89-ماددا شېرىكچى كارخانىلارنىڭ مال-مۈلكى ھېسابات ئېنىقلاش ھەققى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ مائاشى، ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى، قانۇندا بەلگىلەنگەن تولۇقلىما پۇلى ھەمدە قەرز قالغان باج پۇلىنى تاپشۇرغان، قەرزنى ئۈزۈپ بولغاندىن كېيىنكى قالدۇق مال-مۈلكىنى تۆلىگەندە، مۇشۇ قانۇننىڭ 33-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىدىكى بەلگىلىمە بويىچە تەقسىم قىلىنىدۇ.

90-ماددا ھېسابات ئېنىقلاش ئاخىرلاشقاندا، ھېسابات ئېنىقلىغۇچى ھېسابات ئېنىقلاش دوكلاتى تۈزۈشى، بارلىق شېرىكلەر ئىمزا قويغان، تامغا باسقاندىن كېيىن، 15 كۈن ئىچىدە كارخانا تىزىملاش ئورگىنىغا ھېسابات ئېنىقلاش دوكلاتىنى يوللىشى، شېرىك كارخانىنى تىزىمدىن ئۆچۈرۈش رەسمىيىتىنى بېجىرىشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك.

91-ماددا شېرىك كارخانا تىزىمدىن ئۆچۈرۈلگەندىن كېيىن، ئەسلىدىكى ئادەتتىكى شېرىكلەر شېرىك كارخانىنىڭ داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلىدىكى قەرزىگە قارىتا چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى داۋاملىق ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

92-ماددا شېرىكلەر كارخانىسى قەرەلى توشقان قەرزىنى قايتۇرالمىسا، ھەقدار خەلق سوت مەھكىمىسىگە قانۇن بويىچە ۋەيرانچىلىق ھېساباتىنى ئېنىقلاش ئىلتىماسى سۇنسىمۇ، ئادەتتىكى شېرىكلەردىن قەرزنى ئۈزۈشنى تەلەپ قىلسىمۇ بولىدۇ.

شېرىك كارخانا قانۇن بويىچە ۋەيران بولغانلىقى جاكارلانغان بولسا، ئادەتتىكى شېرىكلەر شېرىك كارخانىغا تۆلەيدىغان قەرزىدە چەكسىز چاتما جاۋابكارلىقنى داۋاملىق ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

5-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

93-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ساختا ھۆججەت تاپشۇرۇپ ياكى باشقا ئالدامچىلىق ۋاسىتىلىرىنى قوللىنىپ، شېرىك كارخانىنى تىزىملىتىۋالغانلارنى كارخانا تىزىملىغۇچى ئورگان تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 5000 يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىغا كارخانىنى تىزىملاش بىكار قىلىنىدۇ، قوشۇمچە 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 200 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

94-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، شېرىك كارخانىلار نامىغا «ئادەتتىكى شېرىك»، «ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك»ياكى «چەكلىك شېرىك»دېگەن خەتلەرنى كۆرسەتمىسە، كارخانا تىزىملاش ئورگىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، 2000 يۈەندىن يۇقىرى، 10 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

95-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تىجارەت كىنىشكىسى ئالماي، شېرىك كارخانا ياكى شېرىك كارخانىنىڭ تارماق ئاپپاراتى نامىدا شېرىكچىلىك كەسپى بىلەن شۇغۇللانغانلارنى كارخانا تىزىملىغۇچى ئورگان توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، 5000 يۈەندىن يۇقىرى، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

شېرىك كارخانىنى تىزىملىتىدىغان ئىشلاردا ئۆزگىرىش بولغاندا، تىزىم ئۆزگەرتىش رەسمىيىتىنى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە بېجىرمىسە، كارخانىنى تىزىملىغۇچى ئورگان بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تىزىملاشقا بۇيرۇيدۇ؛
مۇددەت ئۆتسىمۇ تىزىملاتمىغانلارغا 2000 يۈەندىن يۇقىرى، 20 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ.

شېرىك كارخانىنى تىزىملىغان ئىشلاردا ئۆزگىرىش بولغاندا، شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىدىغان شېرىكلەر تىزىم ئۆزگەرتىشنى ۋاقتىدا ئىلتىماس قىلمىسا، شۇ سەۋەبتىن شېرىك كارخانا، باشقا شېرىكلەر ياكى ياخشى نىيەتلىك 3-كىشىگە سالغان زىياننى تۆلەپ بېرىشى كېرەك.

96-ماددا شېرىكلەر شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئىجرا قىلغاندا ياكى شېرىك كارخانا كەسىپكارلىرى ۋەزىپىسىدىكى قولايلىقتىن پايدىلىنىپ، شېرىك كارخانىنىڭ مەنپەئىتىنى ئۆزىنىڭ قىلىۋالغان بولسا ياكى باشقا ۋاسىتىلەرنى قوللىنىپ شېرىك كارخانىنىڭ مال-مۈلكىنى ئىگىلىۋالغان بولسا، شۇ مەنپەئەت ۋە مال-مۈلۈكنى شېرىك كارخانىغا قايتۇرۇپ بېرىشى كېرەك؛
شېرىك كارخانا ياكى باشقا شېرىكلەرگە زىيان سالغانلار قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

97-ماددا شېرىكلەر مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن ياكى شېرىكلىك كېلىشىمىدە بارلىق شېرىكلەرنىڭ بىردەك ماقۇللۇقىنى ئېلىپ ئىجرا قىلىشقا تېگىشلىك ئىشنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن بىر تەرەپ قىلىپ، شېرىك كارخانا ياكى باشقا شېرىكلەرگە زىيان سالغان بولسا، قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

98-ماددا ئىش ئىجرا قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە بولمىغان شېرىكلەر شېرىكچىلىك ئىشلىرىنى ئۆز مەيلىچە ئىجرا قىلىپ، شېرىك كارخانا ياكى باشقا شېرىكلەرگە زىيان سالغان بولسا، قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

99-ماددا شېرىكلەر مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ياكى شېرىكلىك كېلىشىمىدىكى پۈتۈمگە خىلاپلىق قىلىپ، شۇ شېرىك كارخانا بىلەن رىقابەتلىشىدىغان كەسىپ بىلەن شۇغۇللانغان ياكى شۇ شېرىكچى كارخانا بىلەن سودا قىلغان بولسا، ئۇنىڭ پايدىسى شېرىك كارخانىغا تەۋە بولىدۇ؛
شېرىك كارخانا ياكى باشقا شېرىكلەرگە زىيان سالغانلار قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

100-ماددا ھېسابات ئېنىقلىغۇچى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە كارخانا تىزىملاش ئورگىنىغا ھېسابات ئېنىقلاش دوكلاتىنى يوللىمىغان ياكى ھېسابات ئېنىقلاش دوكلاتىنى يوللاپ مۇھىم پاكىتنى يوشۇرمىغان بولسا ياكى زور دەرىجىدە چۈشۈرۈپ قويغان بولسا، كارخانا تىزىملاش ئورگىنى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ.
بۇنىڭدىن كېلىپ چىققان خىراجەت ۋە زىياننى ھېسابات ئېنىقلىغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ ۋە تۆلەيدۇ.

101-ماددا ھېسابات ئېنىقلىغۇچى ھېسابات ئېنىقلاش ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىپ، قانۇنسىز كىرىم قىلغان ياكى شېرىك كارخانىنىڭ مال-مۈلكىنى ئىگىلىۋالغان بولسا، شۇ كىرىم ۋە ئىگىلىۋالغان مال-مۈلۈكنى شېرىك كارخانىغا قايتۇرۇپ بېرىشى كېرەك؛
شېرىك كارخانا ياكى باشقا شېرىكلەرگە زىيان سالغانلار قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

102-ماددا ھېسابات ئېنىقلىغۇچى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، شېرىك كارخانىنىڭ مال-مۈلكىنى تىقىۋېلىپ، يۆتكەپ، مۈلۈك قەرز جەدۋىلى ياكى مال-مۈلۈك تىزىملىكىنى ساختا خاتىرىلەپ ياكى قەرزنى ئۈزۈشتىن بۇرۇن مال-مۈلكىنى تەقسىم قىلىپ، ھەقدارنىڭ مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزسە، قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

103-ماددا شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىگە خىلاپلىق قىلسا، قانۇن بويىچە خىلاپلىق جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

شېرىكلەر شېرىكلىك كېلىشىمىنى ئادا قىلىشتا تالاش-تارتىش كۆرۈلسە، شېرىكلەر كېڭىشىش ياكى مۇرەسسە قىلىش ئارقىلىق ھەل قىلسا بولىدۇ.
كېڭىشىش، مۇرەسسە ئارقىلىق ھەل قىلىشنى خالىمىسا ياكى كېڭىشىش، مۇرەسسە قىلىش ئۈنۈم بەرمىسە، شېرىكلىك كېلىشىمىدە پۈتۈشكەن كېسىم ماددىلىرى ياكى ئىشتىن كېيىن ھاسىل قىلغان يازما كېسىم كېلىشىمى بويىچە، كېسىم ئاپپاراتىغا كېسىم قىلىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.
شېرىكلىك كېلىشىمىدە كېسىم ماددىلىرى تۈزۈلمىگەن، ئىشتىن كېيىن يازما كېسىم كېلىشىمى تۈزۈلمىگەن بولسا، خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ.

104-ماددا ئالاقىدار مەمۇرىي باشقۇرۇش ئورگانلىرىنىڭ خادىملىرىدىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغان، پارا ئالغان، شېرىكچى كارخانىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە دەخلى-تەرۇز قىلغانلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ.

105-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

106-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلارنى ھەق تەلەپ تۆلەم جاۋابكارلىقى ۋە جەرىمانە، جەرىمانە جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىش كېرەك، ئۇلارنىڭ مال-مۈلكى تەڭ تۆلەشكە يەتمىسە، ئالدى بىلەن ھەق تەلەپ تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

107-ماددا كارخانىسىز كەسپىي مۇلازىمەت ئاپپاراتى ئالاقىدار قانۇنلارغا ئاساسەن شېرىكلىك تۈزۈمىنى قوللانغان بولسا، ئۇنىڭ شېرىكلىرىنىڭ جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىش شەكلىگە مۇشۇ قانۇندىكى ئالاھىدە ئادەتتىكى شېرىك كارخانىلاردىكى شېرىكلەرنىڭ جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدىغانلىقى توغرىسىدىكى بەلگىلىمىلەر تەتبىقلانسا بولىدۇ.

108-ماددا چەت ئەل كارخانىلىرى ياكى شەخسلەرنىڭ جۇڭگو چېگراسى ئىچىدە شېرىك كارخانا قۇرۇشنى باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

109-ماددا بۇ قانۇن 2007-يىل 6-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.