( 2002-يىل 12-ئاينىڭ 28-كۈنى 9-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 31-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2013-يىل 6-ئاينىڭ 29-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 3-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىنى قوغداش قانۇنى > قاتارلىق 12 قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1-قېتىم تۈزىتىلگەن، 2016-يىل 11-ئاينىڭ 7-كۈنى 12 – نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيىدا ماقۇللانغان
24-قېتىملىق يىغىننىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ پۇقراۋى مائارىپنى ئىلگىرى سۈرۈش قانۇنى > غا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى، 2018-يىل 12-ئاينىڭ 29-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 7-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلقنىڭ ئەمگەك قانۇنى > قاتارلىق يەتتە قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارار»ىغا ئاساسەن 3-قېتىم تۈزىتىلدى )
جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ پۇقراۋى مائارىپنى ئىلگىرى سۈرۈش قانۇنى
مۇندەرىجە
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
2-باب بەرپا قىلىش
3-باب مەكتەپنىڭ تەشكىلى ۋە پائالىيىتى
4-باب ئوقۇتقۇچى ۋە تەربىيەلەنگۈچى
5-باب مەكتەپ مۈلكى ۋە مالىيە باشقۇرۇش
6-باب باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىش
7-باب يۆلەش ۋە مۇكاپاتلاش
8-باب ئۆزگەرتىش ۋە ئاخىرلاشتۇرۇش
9-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
10-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
1-ماددا بۇ قانۇن دۆلەتنى پەن-مائارىپ ئارقىلىق گۈللەندۈرۈش ئىستراتېگىيەسىنى يولغا قويۇش، پۇقراۋى مائارىپ ئىشلىرىنىڭ ساغلام تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش، پۇقراۋى مەكتەپلەر ۋە تەربىيەلەنگۈچىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇن ۋە مائارىپ قانۇنىغا بىنائەن چىقىرىلدى.
2-ماددا دۆلەت ئاپپاراتىدىن باشقا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ياكى شەخسلەرنىڭ دۆلەتنىڭ مالىيە خاراكتېرلىك خىراجىتىدىن پايدىلىنىپ، جەمئىيەتكە يۈزلىنىپ مەكتەپ ۋە باشقا مائارىپ ئاپپاراتى پائالىيىتى ئۆتكۈزۈشىگە مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.
بۇ قانۇندا بەلگىلىمە چىقىرىلمىغان بولسا، مائارىپ قانۇنى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك مائارىپ قانۇنلىرى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.
3-ماددا پۇقراۋى مائارىپ ئىشلىرى ئاممىۋى پاراۋانلىق ئىشلىرىغا تەۋە بولۇپ، سوتسىيالىستىك مائارىپ ئىشلىرىنىڭ تەركىبىي قىسمى.
دۆلەت پۇقراۋى مائارىپقا پائال ئىلھام بېرىش، زور كۈچ بىلەن قوللاش، توغرا يېتەكلەش، قانۇن بويىچە باشقۇرۇش فاڭجېنىنى يولغا قويىدۇ.
ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى پۇقراۋى مائارىپ ئىشلىرىنى خەلق ئىگىلىكى ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىيات يىرىك پىلانىغا كىرگۈزۈشى كېرەك.
4-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر قانۇن-نىزاملارغا رىئايە قىلىشى، دۆلەتنىڭ مائارىپ فاڭجېنىنى ئىزچىللاشتۇرۇشى، مائارىپ سۈپىتىگە كاپالەتلىك قىلىشى، سوتسىيالىستىك قۇرۇلۇش ئىشلىرىغا دائىر تۈرلۈك ئىختىساسلىقلارنى يېتىشتۈرۈشكە كۈچ چىقىرىشى كېرەك.
پۇقراۋى مەكتەپلەر مائارىپ بىلەن دىننى ئايرىۋېتىش پىرىنسىپىنى ئىزچىللاشتۇرۇشى كېرەك.
ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ دىندىن پايدىلىنىپ دۆلەتنىڭ مائارىپ تۈزۈمىگە دەخلى قىلىدىغان ھەرىكەتلەردە بولۇشىغا يول قويۇلمايدۇ.
5-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر ھۆكۈمەت مەكتەپلىرى بىلەن ئوخشاش قانۇنىي ئورۇنغا ئىگە، دۆلەت پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ مەكتەپ باشقۇرۇشتا ئۆز ئالدىغا ئىش كۆرۈش ھوقۇقىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.
دۆلەت پۇقراۋى مەكتەپ قۇرغۇچىلار، مەكتەپ مۇدىرلىرى، ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋە تەربىيەلەنگۈچىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.
6-ماددا دۆلەت پۇل ئىئانە قىلىپ مەكتەپ باشقۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ.
دۆلەت پۇقراۋى مائارىپ ئىشلىرىنى تەرەققىي قىلدۇرۇش ئۈچۈن گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان تەشكىلات ۋە شەخسلەرنى مۇكاپاتلايدۇ ۋە تەقدىرلەيدۇ.
7-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ پۇقراۋى مائارىپ خىزمىتىنى بىرتۇتاش پىلانلاش، ھەر تەرەپلىمە ماسلاشتۇرۇش ۋە ماكرولۇق باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.
گوۋۇيۈەننىڭ ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت مەمۇرىي تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن مەسئۇلىيەت دائىرىسىدە ئالاقىدار پۇقراۋى مائارىپ خىزمىتىگە ئايرىم-ئايرىم مەسئۇل بولىدۇ.
8-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ پۇقراۋى مائارىپ خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.
ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرىنىڭ ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت مەمۇرىي تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئۆز مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە مۇناسىۋەتلىك پۇقراۋى مائارىپ خىزمىتىگە ئايرىم-ئايرىم مەسئۇل بولىدۇ.
9-ماددا پارتىيە قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىش ئۈچۈن، پۇقراۋى مەكتەپلەردىكى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ ئاساسىي قاتلام تەشكىلاتلىرى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسىنىڭ نىزامنامىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قانات يايدۇرىدۇ، پارتىيە قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىدۇ.
2-باب بەرپا قىلىش
10-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ قۇرغان ئىجتىمائىي تەشكىلات قانۇنىي ئىگە سالاھىيىتىگە ئىگە بولۇشى كېرەك.
پۇقراۋى مەكتەپ قۇرغان شەخسلەر سىياسىي ھوقۇققا ۋە تولۇق ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارىغا ئىگە بولۇشى كېرەك.
پۇقراۋى مەكتەپلەر قانۇنىي ئىگە شەرتىنى ھازىرلىشى كېرەك.
11-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ قۇرۇشتا، شۇ جاينىڭ مائارىپ تەرەققىيات ئېھتىياجىغا ئۇيغۇن كېلىش، مائارىپ قانۇنى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن شەرتلەرنى ھازىرلاش كېرەك.
پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ تەسىس قىلىنىش ئۆلچىمى تەڭ دەرىجىلىك ئوخشاش تۈردىكى ھۆكۈمەت مەكتەپلىرىنىڭ تەسىس قىلىنىش ئۆلچىمىدىن پايدىلىنىپ ئىجرا قىلىنىدۇ.
12-ماددا ئوقۇش تارىخى مائارىپى، ئوقۇش يېشىغا يەتمىگەن بالىلار مائارىپى، ئۆزلۈكىدىن ئۆگىنىش ئىمتىھانى ئارقىلىق ئوقۇشقا ياردەم بېرىش ۋە باشقا مەدەنىيەت مائارىپىنى يولغا قويغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى دۆلەت بەلگىلىگەن ھوقۇق دائىرىسىدە تەستىقلايدۇ؛
كەسپىي ماھارەتنى ئاساس قىلغان كەسپىي سالاھىيەت بويىچە تەربىيەلەش، كەسپىي ماھارەت بويىچە تەربىيەلەشنى يولغا قويغان پۇقراۋى مەكتەپنى قۇرۇشنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت مەمۇرىي تارمىقى دۆلەت بەلگىلىگەن ھوقۇق دائىرىسىدە تەستىقلايدۇ ھەمدە تەڭ دەرىجىلىك مائارىپ مەمۇرىي تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.
13-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ قۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، ئۇيۇشتۇرغۇچى تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تۆۋەندىكى ماتېرىياللارنى تاپشۇرۇشى كېرەك :
( 1 ) دوكلات بېجىرىشنى ئىلتىماس قىلىشنىڭ مەزمۇنى ئاساسلىقى ئۇيۇشتۇرغۇچى، تەربىيەلەش نىشانى، مەكتەپ باشقۇرۇش كۆلىمى، مەكتەپ باشقۇرۇش قاتلىمى، مەكتەپ باشقۇرۇش شەكلى، مەكتەپ باشقۇرۇش شارائىتى، ئىچكى باشقۇرۇش تۈزۈلمىسى، خىراجەت غەملەش ۋە باشقۇرۇش، ئىشلىتىش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى كېرەك؛
( 2 ) ئۇيۇشتۇرغۇچىنىڭ ئىسىم-فامىلىسى، ئولتۇرۇشلۇق ئادرېسى ياكى نامى، ئادرېسى؛
( 3 ) مۈلۈك مەنبەسى، مەبلەغ سوممىسى ۋە ئۈنۈملۈك ئىسپات ھۆججىتى ھەمدە مۈلۈك ھوقۇقى ئېنىق يېزىلغان بولۇش؛
( 4 ) ئىئانە قىلىش خاراكتېرىگە ئىگە مەكتەپ مۈلكى ئىئانە قىلىش كېلىشىمى تاپشۇرۇشى، ئىئانە قىلغۇچىنىڭ ئىسىم-فامىلىسى، ئىئانە قىلغان مۈلۈكنىڭ سوممىسى، ئىشلىتىش ئورنى ۋە باشقۇرۇش ئۇسۇلى ۋە ئالاقىدار ئۈنۈملۈك ئىسپات ھۆججەتلىرى ئېنىق يېزىلىشى كېرەك.
14-ماددا تەستىقلىغۇچى ئورگان پۇقراۋى مەكتەپ قۇرۇشقا تەييارلىق كۆرۈش ئىلتىماسىنى قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە يازما شەكىلدە قوشۇلۇش-قوشۇلماسلىق توغرىسىدا قارار چىقىرىشى كېرەك.
تەييارلىق كۆرۈشكە قوشۇلغانلارغا تەييارلىق كۆرۈش تەستىقنامىسى بېرىلىدۇ.
تەسىس قىلىشقا قوشۇلمىسا، سەۋەبىنى ئېيتىپ قويۇش كېرەك.
تەسىس قىلىشقا تەييارلىق كۆرۈش ۋاقتى ئۈچ يىلدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك.
ئۈچ يىلدىن ئېشىپ كەتكەن بولسا، ئۇيۇشتۇرغۇچى قايتا مەلۇم قىلىشى كېرەك.
15-ماددا پۇقراۋى مەكتەپنى رەسمىي قۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، ئۇيۇشتۇرغۇچى تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تۆۋەندىكى ماتېرىياللارنى تاپشۇرۇشى كېرەك :
( 1 ) تەستىقنامە تەييارلاش؛
( 2 ) تەسىس قىلىشقا تەييارلىق كۆرۈش ئەھۋالىدىن دوكلات؛
( 3 ) مەكتەپ نىزامنامىسى، تۇنجى نۆۋەتلىك مەكتەپ كېڭىشى، مۇدىرىيەت ياكى باشقا تەدبىر ئاپپاراتى تەركىبىدىكى خادىملارنىڭ ئىسىملىكى؛
( 4 ) مەكتەپ مۈلكىنىڭ ئۈنۈملۈك ئىسپات ھۆججىتى؛
( 5 ) مەكتەپ مۇدىرى، ئوقۇتقۇچى، مالىيە-بوغالتىرلىق خادىملىرىنىڭ سالاھىيەت ئىسپات ھۆججىتى.
16-ماددا مەكتەپ باشقۇرۇش شارائىتىنى ھازىرلاپ، تەسىس قىلىش ئۆلچىمىگە يەتكەنلەر رەسمىي تەسىس قىلىشنى بىۋاسىتە ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ ھەمدە مۇشۇ قانۇننىڭ 13-ۋە 15-ماددا ( 3 )، ( 4 )، ( 5 ) تارماقچىسىدا بەلگىلەنگەن ماتېرىياللارنى تاپشۇرۇشى كېرەك.
17-ماددا پۇقراۋى مەكتەپنى رەسمىي قۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، تەستىقلىغۇچى ئورگان قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 3 ئاي ئىچىدە تەستىقلاش-تەستىقلىماسلىق توغرىسىدا يازما قارار چىقىرىشى ھەمدە ئىلتىماس قىلغۇچىغا يەتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك؛
بۇنىڭ ئىچىدە پۇقراۋى ئالىي مەكتەپنى رەسمىي قۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، تەستىقلىغۇچى ئورگان قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 6 ئاي ئىچىدە تەستىقلىتىش-تەستىقلىماسلىق توغرىسىدا يازما قارار چىقارسىمۇ ھەمدە ئىلتىماس قىلغۇچىغا يەتكۈزۈپ بەرسىمۇ بولىدۇ.
18-ماددا تەستىقلىغۇچى ئورگان رەسمىي قۇرۇش تەستىقلانغان پۇقراۋى مەكتەپلەرگە مەكتەپ باشقۇرۇش ئىجازەتنامىسى بېرىدۇ.
تەستىقلىغۇچى ئورگان رەسمىي قۇرۇشنى تەستىقلىمىسا، سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈشى كېرەك.
19-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنى قۇرغۇچىلار پايدا ئالمايدىغان ياكى پايدا ئالىدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى قۇرۇشنى ئۆز ئالدىغا تاللىسا بولىدۇ.
لېكىن، مەجبۇرىيەت مائارىپىنى يولغا قويىدىغان پايدا ئالىدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى تەسىس قىلىشقا بولمايدۇ.
پايدا ئالمايدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى قۇرغۇچىلار مەكتەپ باشقۇرۇش پايدىسىغا ئېرىشىشى، مەكتەپ باشقۇرۇش قالدۇقىنىڭ ھەممىسىنى مەكتەپ باشقۇرۇشقا ئىشلىتىشى كېرەك.
پايدا ئالىدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى قۇرغۇچىلار مەكتەپ باشقۇرۇشتىن پايدىغا ئېرىشەلەيدۇ، مەكتەپنىڭ مەكتەپ باشقۇرۇش قالدۇقى شىركەت قانۇنى قاتارلىق ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بىر تەرەپ قىلىنىدۇ.
پۇقراۋى مەكتەپ مەكتەپ باشقۇرۇش ئىجازەتنامىسى ئالغاندىن كېيىن، قانۇنىي ئىگىنى تىزىملىتىدۇ، تىزىملاش ئورگىنى قانۇن بويىچە بېجىرىشى كېرەك.
3-باب مەكتەپنىڭ تەشكىلى ۋە پائالىيىتى
20-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر مەكتەپ كېڭىشى، مۇدىرىيەت يىغىنى ياكى باشقا شەكىلدىكى تەدبىر بەلگىلەش ئاپپاراتى تەسىس قىلىشى ھەمدە مۇناسىپ نازارەتچىلىك مېخانىزمى ئورنىتىشى كېرەك.
پۇقراۋى مەكتەپنى قۇرغۇچىلار مەكتەپ نىزامنامىسىدە بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسى ۋە تەرتىپ بويىچە مەكتەپنى باشقۇرۇش ۋە باشقۇرۇشقا قاتنىشىدۇ.
21-ماددا مەكتەپ كېڭىشى ياكى مۇدىرىيىتى ئۇيۇشتۇرغۇچى ياكى ئۇنىڭ ۋەكىلى، مەكتەپ مۇدىرى، ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەر ۋەكىلى قاتارلىق خادىملاردىن تەركىب تاپىدۇ.
بۇنىڭ ئىچىدە ئۈچتىن بىر قىسىمدىن ئارتۇق كېڭەش ئەزاسى ياكى مۇدىر بەش يىلدىن ئارتۇق مائارىپ، ئوقۇتۇش تەجرىبىسىگە ئىگە بولۇشى كېرەك.
مەكتەپ كېڭىشى ياكى مۇدىرىيەت بەش كىشىدىن تەركىب تاپىدۇ، كېڭەش باشلىقى ياكى باش مۇدىر تەسىس قىلىنىدۇ.
كېڭەش باشلىقى، كېڭەش ئەزاسى ياكى باش مۇدىر، مۇدىرلارنىڭ ئىسىملىكىنى تەستىقلىغۇچى ئورگانغا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.
22-ماددا مەكتەپ كېڭىشى ياكى مۇدىرىيەت تۆۋەندىكى خىزمەت ھوقۇقلىرىنى يۈرگۈزىدۇ :
( 1 ) مەكتەپ مۇدىرىنى تەكلىپ قىلىش ۋە بوشىتىش؛
( 2 ) مەكتەپ نىزامنامىسىگە تۈزىتىش كىرگۈزۈش ۋە مەكتەپنىڭ قائىدە-تۈزۈملىرىنى تۈزۈش؛
( 3 ) تەرەققىيات يىرىك پىلانى تۈزۈش، يىللىق خىزمەت پىلانىنى تەستىقلاش؛
( 4 ) مەكتەپ باشقۇرۇش خىراجىتى توپلاش، خامچوت، نەق چوتنى تەكشۈرۈش؛
( 5 ) ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ ئىشتات نورمىسى ۋە مائاش ئۆلچىمىنى بەلگىلەش؛
( 6 ) مەكتەپنى ئايرىش، بىرلەشتۈرۈش، ئاخىرلاشتۇرۇشنى قارار قىلىش؛
( 7 ) باشقا چوڭ-چوڭ ئىشلارنى قارار قىلىش.
باشقا شەكىلدىكى تەدبىر بەلگىلەش ئاپپاراتلىرىنىڭ خىزمەت ھوقۇقى مۇشۇ ماددىدىكى بەلگىلىمىدىن پايدىلىنىپ ئىجرا قىلىنىدۇ.
23-ماددا پۇقراۋى مەكتەپنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىلىنى كېڭەش باشلىقى، باش مۇدىر ياكى مەكتەپ مۇدىرى ئۈستىگە ئالىدۇ.
24-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر تەڭ دەرىجىلىك ئوخشاش تۈردىكى ھۆكۈمەت مەكتىپىنىڭ مۇدىرى ۋەزىپە ئۆتەش شەرتىدىن پايدىلىنىپ مەكتەپ مۇدىرىنى تەكلىپ قىلىدۇ، يېشى مۇۋاپىق كېڭەيتىلسە بولىدۇ.
25-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ مۇدىرى مەكتەپنىڭ مائارىپ ئوقۇتۇشى ۋە مەمۇرىي باشقۇرۇش خىزمىتىگە مەسئۇل بولۇپ، تۆۋەندىكى خىزمەت ھوقۇقلىرىنى يۈرگۈزىدۇ :
( 1 ) مەكتەپ كېڭىشى، مۇدىرىيەت يىغىنى ياكى باشقا شەكىلدىكى تەدبىر ئاپپاراتىنىڭ قارارىنى ئىجرا قىلىش؛
( 2 ) تەرەققىيات يىرىك پىلانىنى يولغا قويۇش، يىللىق خىزمەت پىلانى، مالىيە خامچوتى ۋە مەكتەپ قائىدە-تۈزۈملىرىنى تۈزۈش؛
( 3 ) مەكتەپ خادىملىرىنى تەكلىپ قىلىش ۋە بوشىتىش، مۇكاپاتلاش-جازالاشنى يولغا قويۇش؛
( 4 ) مائارىپ ئوقۇتۇشى، پەن تەتقىقات پائالىيەتلىرىنى تەشكىللەپ، مائارىپ ئوقۇتۇش سۈپىتىگە كاپالەتلىك قىلىش؛
( 5 ) مەكتەپنىڭ كۈندىلىك باشقۇرۇش خىزمىتىگە مەسئۇل بولۇش؛
( 6 ) مەكتەپ كېڭىشى، كېڭىشى ياكى باشقا شەكىلدىكى تەدبىر ئاپپاراتىنىڭ باشقا ھوقۇقى.
26-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر قوبۇل قىلغان ئوقۇغۇچىلارغا تۈرى، ئوقۇش مۇددىتى، ئوقۇش نەتىجىسىگە ئاساسەن، دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن ئوقۇش تارىخى گۇۋاھنامىسى، تەربىيەلىنىشنى تاماملاش گۇۋاھنامىسى ياكى تەربىيەلەش لاياقەتلىك گۇۋاھنامىسى بەرسە بولىدۇ.
كەسپىي ماھارەت بويىچە تەربىيەلەنگەن ئوقۇغۇچىلاردىن ئەنگە ئېلىنغان كەسپىي ماھارەت باھالاش ئاپپاراتى باھالاشتا لاياقەتلىك بولغانلىرىغا دۆلەت كەسپىي سالاھىيەت گۇۋاھنامىسى بەرسە بولىدۇ.
27-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر قانۇن بويىچە ئوقۇتقۇچى ئاساسىي گەۋدە قىلىنغان ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيى قاتارلىق شەكىللەر ئارقىلىق، ئوقۇتقۇچى، ئىشچى – خىزمەتچىلەرنىڭ دېموكراتىك باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىشقا قاتنىشىشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.
پۇقراۋى مەكتەپنىڭ ئوقۇتقۇچىلىرى ۋە باشقا خادىملىرى ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى قانۇنى بويىچە ئىشچىلار ئۇيۇشمىسى تەشكىلاتى قۇرۇشقا، ئۇلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداشقا ھوقۇقلۇق.
4-باب ئوقۇتقۇچى ۋە تەربىيەلەنگۈچى
28-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ ئوقۇتقۇچىلىرى، تەربىيەلەنگۈچىلىرى ھۆكۈمەت مەكتىپىنىڭ ئوقۇتقۇچىلىرى، تەربىيەلىگۈچىلىرى بىلەن ئوخشاش قانۇنىي ئورۇنغا ئىگە.
29-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر تەكلىپ قىلغان ئوقۇتقۇچىلار دۆلەت بەلگىلىگەن ئوقۇتقۇچىلىق سالاھىيىتىگە ئىگە بولۇشى كېرەك.
30-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر ئوقۇتقۇچىلارغا ئىدىيەۋى ئەخلاق تەربىيەسى ۋە كەسپىي جەھەتتىن تەربىيە بېرىشى كېرەك.
31-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ مائاش، پاراۋانلىق تەمىناتى ۋە باشقا قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن بويىچە كاپالەتلەندۈرۈشى ھەمدە ئوقۇتقۇچى، ئىشچى – خىزمەتچىلەرگە ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققى تاپشۇرۇشى كېرەك.
دۆلەت پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرگە تولۇقلىما كۈتۈنۈش سۇغۇرتىسى بېجىرىپ بېرىشىگە ئىلھام بېرىدۇ.
32-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەردىكى ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەر كەسپىي جەھەتتىن تەربىيەلەش، ۋەزىپىگە تەكلىپ قىلىش، ئوقۇتۇش يېشى ۋە خىزمەت ئىستاژىنى ھېسابلاش، تەقدىرلەش، مۇكاپاتلاش، ئىجتىمائىي پائالىيەت قاتارلىق جەھەتلەردە ھۆكۈمەت مەكتىپىدىكى ئوقۇتقۇچى، ئىشچى – خىزمەتچىلەر بىلەن ئوخشاش ھوقۇقتىن قانۇن بويىچە بەھرىمەن بولىدۇ.
33-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر تەربىيەلەنگۈچىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن بويىچە كاپالەتلەندۈرىدۇ.
پۇقراۋى مەكتەپلەر دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئوقۇش تەۋەلىكىنى باشقۇرۇش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، تەربىيەلەنگۈچىلەرنى مۇكاپاتلايدۇ ياكى جازالايدۇ.
34-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ تەربىيەلەنگۈچىلىرى ئۆرلەپ ئوقۇش، ئىشقا ئورۇنلىشىش، جەمئىيەت ئېتىبار بېرىش، شۇنىڭدەك ئىلغارلارنى باھالاشقا قاتنىشىش قاتارلىق جەھەتلەردە تەڭ دەرىجىلىك ئوخشاش تۈردىكى ھۆكۈمەت مەكتەپلىرىدىكى تەربىيەلەنگۈچىلەر بىلەن ئوخشاش ھوقۇققا ئىگە.
5-باب مەكتەپ مۈلكى ۋە مالىيە باشقۇرۇش
35-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر قانۇن بويىچە مالىيە، بوغالتىرلىق تۈزۈمى ۋە مۈلۈك باشقۇرۇش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى ھەمدە دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە بوغالتىرلىق ھېساباتى دەپتىرى تۇرغۇزۇشى كېرەك.
36-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر قۇرغۇچىنىڭ پۇقراۋى مەكتەپنىڭ مۈلكى، دۆلەت مۈلكى، ھەدىيە قوبۇل قىلغان مال-مۈلكى، شۇنىڭدەك مەكتەپ باشقۇرۇش جۇغلانمىسىنى پۇقراۋى مەكتەپنىڭ مال-مۈلۈك ھوقۇقىغا، دۆلەت مۈلكى ۋە ھەدىيەنى سالغان بولسا، قانۇنىي ئىگىنىڭ مال-مۈلۈك ھوقۇقىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.
37-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ داۋاملىشىۋاتقان مەزگىلدە، بارلىق مۈلۈكنى پۇقراۋى مەكتەپ قانۇن بويىچە باشقۇرىدۇ ۋە ئىشلىتىدۇ، ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ ئىگىلىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.
ھەرقانداق تەشكىلات ۋە شەخسنىڭ قانۇن-نىزاملارغا خىلاپلىق قىلىپ، پۇقراۋى مائارىپ ئاپپاراتىدىن ھەرقانداق ھەق ئېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.
38-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ ھەق ئېلىش تۈرى ۋە ئۆلچىمى مەكتەپ باشقۇرۇش تەننەرخى، بازار ئېھتىياجى قاتارلىق ئامىللارغا ئاساسەن بېكىتىلىپ، جەمئىيەتكە ئېلان قىلىنىدۇ ھەمدە ئالاقىدار مەسئۇل تارماقنىڭ نازارىتى قوبۇل قىلىنىدۇ.
پايدا ئالمايدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ ھەق ئېلىش كونكرېت چارىسىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتىدۇ؛
پايدا ئالىدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ ھەق ئېلىش ئۆلچىمىنى بازار ئارقىلىق تەڭشەش يولغا قويۇلىدۇ، مەكتەپ ئۆز ئالدىغا قارار قىلىدۇ.
پۇقراۋى مەكتەپلەر ئالغان ھەق ئاساسلىقى مائارىپ-ئوقۇتۇش پائالىيىتىگە، مەكتەپ باشقۇرۇش شارائىتىنى ياخشىلاشقا ۋە ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ تەمىناتىنى كاپالەتلەندۈرۈشكە ئىشلىتىلىشى كېرەك.
39-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ مۈلكىنى ئىشلىتىش ۋە مالىيە باشقۇرۇشنى تەستىقلىغۇچى ئورگان ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ نازارىتىدە بولىدۇ.
پۇقراۋى مەكتەپلەر ھەربىر بوغالتىرلىق يىلى ئاخىرلاشقاندا مالىيە-بوغالتىرلىق دوكلاتى تەييارلاپ، بوغالتىرخانىغا قانۇن بويىچە ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىشنى ھاۋالە قىلىشى ھەمدە ئىقتىسادىي تەپتىش نەتىجىسىنى ئېلان قىلىشى كېرەك.
6-باب باشقۇرۇش ۋە نازارەت قىلىش
40-ماددا مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى ۋە مۇناسىۋەتلىك تارماقلار پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ مائارىپ، ئوقۇتۇش خىزمىتى، ئوقۇتقۇچىلارنى تەربىيەلەش خىزمىتىگە يېتەكچىلىك قىلىشى كېرەك.
41-ماددا مائارىپ مەمۇرىي تارماقلىرى ھەم ئالاقىدار تارماقلار پۇقراۋى مەكتەپلەرگە قانۇن بويىچە ھەيدەكچىلىك قىلىپ، پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ ئۇچۇرلىرىنى ئېلان قىلىش ۋە ئىناۋەت ئارخىپى تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، مەكتەپ باشقۇرۇش سۈپىتىنى ئۆستۈرۈشنى ئىلگىرى سۈرىدۇ؛
مەكتەپ باشقۇرۇش سەۋىيەسى ۋە مائارىپ سۈپىتىنى باھالاشقا تەشكىللەش ياكى ئۇنىڭغا ھاۋالە قىلىش ھەمدە باھالاش نەتىجىسىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىش.
42-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش نىزامنامىسى ۋە ئېلانىنى تەستىقلىغۇچى ئورگانغا ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.
43-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر تەربىيەلەنگۈچىلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە دەخلى-تەرۇز قىلسا، تەربىيەلەنگۈچى ۋە ئۇنىڭ ئۇرۇق-تۇغقانلىرى مائارىپ مەمۇرىي تارماقلىرى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلارغا ئەرز قىلىشقا ھوقۇقلۇق، مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ۋاقتىدا بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.
44-ماددا دۆلەت ئىجتىمائىي ۋاسىتىچى تەشكىلاتلارنىڭ پۇقراۋى مەكتەپلەرگە مۇلازىمەت قىلىشىنى قوللايدۇ ۋە ئۇنىڭغا ئىلھام بېرىدۇ.
7-باب يۆلەش ۋە مۇكاپاتلاش
45-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى مەخسۇس مەبلەغ تەسىس قىلىپ، پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ تەرەققىياتىغا ياردەم بېرىشكە ئىشلەتسە، گەۋدىلىك تۆھپە قوشقان كوللېكتىپ ۋە شەخسلەرنى مۇكاپاتلىسا ۋە تەقدىرلىسە بولىدۇ.
46-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى مۇلازىمەت سېتىۋېلىش، ئوقۇشقا ياردەم بېرىش قەرز پۇلى، ئوقۇش ياردەم پۇلى ۋە بىكار تۇرغان دۆلەت مۈلكىنى ئىجارە بېرىش، ئۆتۈنۈپ بېرىش قاتارلىق تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، پۇقراۋى مەكتەپلەرنى يۆلىسە بولىدۇ؛
پايدا ئالمايدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرگە قارىتا يەنە ھۆكۈمەت ياردەم تولۇقلىمىسى بېرىش، فوند بىلەن مۇكاپاتلاش، پۇل ئىئانە قىلىپ رىغبەتلەندۈرۈش قاتارلىق يۆلەش تەدبىرلىرىنى قوللىنىشقا بولىدۇ.
47-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر دۆلەت بەلگىلىگەن باجدا ئېتىبار بېرىش سىياسىتىدىن بەھرىمەن بولىدۇ؛
بۇنىڭ ئىچىدە، پايدا ئالمايدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەر ھۆكۈمەت باشقۇرۇشىدىكى مەكتەپلەر بىلەن ئوخشاش باجدا ئېتىبار بېرىش سىياسىتىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.
48-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملىرىغا ئاساسەن، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنىڭ ئىئانىسىنى قوبۇل قىلسا بولىدۇ.
دۆلەت پۇقراۋى مەكتەپكە مال-مۈلۈك ئىئانە قىلغان پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارغا ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە باجدا ئېتىبار بېرىدۇ ھەمدە تەقدىرلەيدۇ.
49-ماددا دۆلەت پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىنىڭ كىرېدىت ۋاسىتىسىدىن پايدىلىنىپ، پۇقراۋى مائارىپ ئىشلىرىنىڭ تەرەققىياتىنى قوللىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.
50-ماددا خەلق ھۆكۈمىتى مەجبۇرىيەت مائارىپى ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئېلىشنى پۇقراۋى مەكتەپلەرگە ھاۋالە قىلىشتا، ھاۋالە كېلىشىمى بويىچە مۇناسىپ مائارىپ خىراجىتى ئاجرىتىپ بېرىشى كېرەك.
51-ماددا پايدا ئالمايدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى يېڭىدىن سېلىش، كېڭەيتىپ قۇرۇشتا، خەلق ھۆكۈمىتى ھۆكۈمەت مەكتەپلىرى بىلەن ئوخشاش پىرىنسىپ بويىچە، ئايرىپ بېرىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق يەر ئىشلىتىشتە ئېتىبار بېرىشى كېرەك.
پايدا ئالىدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى يېڭىدىن سېلىش، كېڭەيتىپ قۇرۇشتا، خەلق ھۆكۈمىتى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە يەر بېرىشى كېرەك.
مائارىپ يېرىنى باشقا ئىشلارغا ئىشلىتىشكە بولمايدۇ.
52-ماددا دۆلەت تەدبىر قوللىنىپ، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ۋە شەخسلەرنىڭ ئاز سانلىق مىللەت رايونلىرىغا، چەت-ياقا نامرات رايونلارغا بېرىپ پۇقراۋى مەكتەپ قۇرۇشىغا، مائارىپ ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇشىغا مەدەت ۋە ئىلھام بېرىدۇ.
8-باب ئۆزگەرتىش ۋە ئاخىرلاشتۇرۇش
53-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەر ئايرىۋېتىلىدۇ، قوشۇۋېتىلىدۇ، مالىيە ھېساباتى ئېنىقلانغاندىن كېيىن، مەكتەپ كېڭىشى ياكى مۇدىرىيەت تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تەستىقلىتىدۇ.
ئايرىش، قوشۇۋېتىشنى ئىلتىماس قىلىشتا، تەستىقلىغۇچى ئورگان قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 3 ئاي ئىچىدە يازما جاۋاب بېرىشى كېرەك؛
بۇنىڭ ئىچىدە پۇقراۋى ئالىي مەكتەپنى ئايرىش، قوشۇۋېتىش ئىلتىماسى سۇنغانلارغا تەستىقلىغۇچى ئورگان قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 6 ئاي ئىچىدە يازما جاۋاب بەرسىمۇ بولىدۇ.
54-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ قۇرغۇچىلىرىنى ئۆزگەرتىشنى ئۇيۇشتۇرغۇچى ئوتتۇرىغا قويۇشى، مالىيە ھېساباتى قىلىپ بولغاندىن كېيىن، مەكتەپ كېڭىشى ياكى مۇدىرىيەتنىڭ ماقۇللۇقىنى ئېلىپ، تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تەستىقلىتىشى شەرت.
55-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ نامى، قاتلىمى، تۈرىنى ئۆزگەرتىشنى مەكتەپ كېڭىشى ياكى مۇدىرىيەت تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تەستىقلىتىدۇ.
باشقا پۇقراۋى مەكتەپكە ئۆزگەرتىشنى ئىلتىماس قىلىشتا، تەستىقلىغۇچى ئورگان قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 3 ئاي ئىچىدە يازما جاۋاب بېرىشى كېرەك؛
بۇنىڭ ئىچىدە پۇقراۋى ئالىي مەكتەپكە ئۆزگەرتىشنى ئىلتىماس قىلسا، تەستىقلىغۇچى ئورگان قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 6 ئاي ئىچىدە يازما شەكىلدە جاۋاب بەرسىمۇ بولىدۇ.
56-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەردە تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئاخىرلاشتۇرۇش كېرەك :
( 1 ) مەكتەپ نىزامنامىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە تاقىۋېتىش ھەمدە تەستىقلىغۇچى ئورگاننىڭ تەستىقىنى ئالغانلار؛
( 2 ) مەكتەپ باشقۇرۇش ئىجازەتنامىسى بىكار قىلىنغانلار؛
( 3 ) مۈلكى قەرزگە چىقىش قىلىنماسلىق سەۋەبىدىن مەكتەپنى داۋاملىق باشقۇرغىلى بولمىسا.
57-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ ئاخىرلاشقاندا، مەكتەپتىكى ئوقۇغۇچىلارنى مۇۋاپىق ئورۇنلاشتۇرۇش كېرەك.
مەجبۇرىيەت مائارىپىنى يولغا قويغان پۇقراۋى مەكتەپ ئاخىرلاشقاندا، تەستىقلىغۇچى ئورگان مەكتەپنىڭ ئوقۇغۇچىلارنى داۋاملىق ئوقۇشقا ئورۇنلاشتۇرۇشىغا ياردەملىشىشى كېرەك.
58-ماددا پۇقراۋى مەكتەپ ئاخىرلاشقاندا، قانۇن بويىچە مالىيە ھېساباتى ئېنىقلاش كېرەك.
پۇقراۋى مەكتەپلەرنى تاقىۋېتىشنى ئۆزى تەلەپ قىلسا، پۇقراۋى مەكتەپ تەشكىل ھېسابات قىلىپ بېرىدۇ؛
تەستىقلىغۇچى ئورگان قانۇن بويىچە بىكار قىلسا، تەستىقلىغۇچى ئورگان ھېسابات ئېنىقلاشقا تەشكىللەيدۇ؛
بارلىق مۈلۈك قەرزگە چىقىش قىلىنماي، داۋاملىق مەكتەپ باشقۇرۇش مۇمكىن بولماي ئاخىرلاشتۇرۇلسا، خەلق سوت مەھكىمىسى ھېسابات ئېنىقلاشقا تەشكىللەيدۇ.
59-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ مال-مۈلكى تۆۋەندىكى تەرتىپ بويىچە تۆلىنىدۇ :
( 1 ) تەربىيەلەنگۈچىنىڭ ئوقۇش پۇلى، پارچە خىراجىتى ۋە باشقا خىراجىتىنى قايتۇرۇشقا تېگىشلىك بولۇش؛
( 2 ) ئوقۇتقۇچى، ئىشچى-خىزمەتچىلەرنىڭ مائاشى ۋە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئىجتىمائىي سۇغۇرتا ھەققىنى تارقىتىش؛
( 3 ) باشقا قەرزلەرنى قايتۇرۇش.
پايدا ئالمايدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەر يۇقىرىقى قەرزلەرنى ئۈزۈپ بولغاندىن كېيىن ئېشىپ قالغان مال-مۈلكىنى باشقا پايدا ئالمايدىغان مەكتەپلەرنىڭ مەكتەپ باشقۇرۇشىغا داۋاملىق ئىشلىتىدۇ؛
پايدا ئالىدىغان پۇقراۋى مەكتەپلەر يۇقىرىقى قەرزلەرنى ئۈزۈپ بولغاندىن كېيىن ئېشىپ قالغان مال-مۈلۈكلەرنى شىركەت قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە بىر تەرەپ قىلىدۇ.
60-ماددا ئاخىرلاشقان پۇقراۋى مەكتەپلەرنى تەستىقلىغۇچى ئورگان مەكتەپ باشقۇرۇش ئىجازەتنامىسىنى قايتۇرۇۋالىدۇ ۋە تامغىسىنى كۆيدۈرۈۋېتىدۇ ھەمدە تىزىمدىن ئۆچۈرۈۋېتىدۇ.
9-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
61-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەردىن مائارىپ پائالىيىتىدە مائارىپ قانۇنى، ئوقۇتقۇچىلار قانۇنىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىرىغا مائارىپ قانۇنى، ئوقۇتقۇچىلىق قانۇنىدىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە جازا بېرىلىدۇ.
62-ماددا پۇقراۋى مەكتەپلەردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى، ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت مەمۇرىي تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ ھەمدە ئاگاھلاندۇرۇش بېرىدۇ؛
قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قىلغانلار ئالغان ھەقنى قايتۇرغاندىن كېيىن قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرى ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىشنى توختىتىشقا، مەكتەپ باشقۇرۇش ئىجازەتنامىسىنى بىكار قىلىشقا بۇيرۇلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :
( 1 ) ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن مەكتەپ ئايرىغان، قوشۇۋەتكەنلەر؛
( 2 ) پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ نامى، قاتلىمى، تۈرى ۋە قۇرغۇچىلىرىنى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئۆزگەرتكەنلەر؛
( 3 ) ساختا ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش نىزامنامىسى ياكى ئېلانى چىقىرىپ، پۇل-مېلىنى ئالداپ ئېلىۋالغانلار؛
( 4 ) ئوقۇش تارىخى گۇۋاھنامىسى، تەربىيەلىنىشنى تاماملاش گۇۋاھنامىسى، تەربىيەلەش گۇۋاھنامىسى، كەسپىي سالاھىيەت گۇۋاھنامىسىنى قانۇنسىز تارقاتقان ياكى ئويدۇرۇپ چىقارغانلار؛
( 5 ) باشقۇرۇش قالايمىقانچىلىقى مائارىپ ئوقۇتۇشىغا ئېغىر تەسىر يەتكۈزۈپ، ئىجتىمائىي يامان تەسىر پەيدا قىلغانلار؛
( 6 ) ساختا ئىسپات ھۆججىتى تاپشۇرغان ياكى باشقا ئالدامچىلىق ۋاسىتىلىرىنى قوللىنىپ مۇھىم پاكىتنى يوشۇرۇپ مەكتەپ باشقۇرۇش ئىجازەتنامىسىنى ئالداپ ئېلىۋالغانلار؛
( 7 ) مەكتەپ باشقۇرۇش ئىجازەتنامىسىنى ياسىۋالغان، ئۆزگەرتىۋالغان، ئېلىپ-ساتقان، ئىجارىگە بەرگەن، ئارىيەتكە بەرگەنلەر؛
( 8 ) مەكتەپ باشقۇرۇشنى يامان غەرەزدە ئاخىرلاشتۇرغانلار، مەبلىغىنى قايتۇرۇۋالغانلار ياكى مەكتەپ باشقۇرۇش خىراجىتىنى ئىشلىتىۋالغانلار.
63-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى، ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت مەمۇرىي تارمىقى ياكى باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلاردىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنى يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگان تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛
ئىقتىسادىي زىيان سالغانلار تۆلەم جاۋابكارلىقىنى قانۇن بويىچە ئۈستىگە ئالىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :
( 1 ) تەسىس قىلىش ئىلتىماسىنى قوبۇل قىلىپ، سۈرۈك ئۆتسىمۇ جاۋاب بەرمىگەنلەر؛
( 2 ) مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن شەرتلەرگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان ئىلتىماسنى تەستىقلىغانلار؛
( 3 ) باشقۇرۇشقا سەل قاراپ، ئېغىر ئاقىۋەت پەيدا قىلغانلار؛
( 4 ) دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە خىلاپ ھالدا ھەق ئالغانلار؛
( 5 ) پۇقراۋى مەكتەپلەرنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە دەخلى-تەرۇز قىلغانلار؛
( 6 ) خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغان باشقا كىشىلەر.
64-ماددا دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلىپ، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن پۇقراۋى مەكتەپ ئاچقانلارنى شۇ جايدىكى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مائارىپ مەمۇرىي تارمىقى ياكى ئادەم كۈچى بايلىقى ۋە ئىجتىمائىي كاپالەت مەمۇرىي تارمىقى تەڭ دەرىجىلىك جامائەت خەۋپسىزلىكى، خەلق ئىشلىرى ياكى بازارنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تارمىقى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار بىلەن بىرلىكتە مەكتەپ باشقۇرۇشنى توختىتىشقا، ئالغان ھەقنى قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ،
ھەمدە بېجىرگۈچى قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
ئامانلىق باشقۇرۇشقا خىلاپ قىلمىش شەكىللەندۈرگەنلىرىگە جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى قانۇن بويىچە ئامانلىق باشقۇرۇش جازاسى بېرىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.
10-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
65-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان پۇقراۋى مەكتەپلەر قانۇن بويىچە قۇرۇلغان باشقا پۇقراۋى مائارىپ ئاپپاراتلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
بۇ قانۇندا ئېيتىلغان مەكتەپ مۇدىرى باشقا پۇقراۋى مائارىپ ئاپپاراتلىرىنىڭ ئاساسلىق مەمۇرىي مەسئۇللىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
66-ماددا چېگرا سىرتىدىكى تەشكىلات ۋە شەخسلەرنىڭ جۇڭگو چېگراسى ئىچىدە ھەمكارلىشىپ مەكتەپ باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.
67-ماددا بۇ قانۇن 2003-يىل 9-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.
1997 ـ يىلى 7 ـ ئاينىڭ 31 ـ كۈنى گوۋۇيۈەن ئېلان قىلغان «ئىجتىمائىي كۈچلەرنىڭ مەكتەپ باشقۇرۇش نىزامى»بىرلا ۋاقىتتا بىكار قىلىنىدۇ.