( 1993 ـ يىلى 10 ـ ئاينىڭ 31 ـ كۈنى 8 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 4 ـ يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2014 ـ يىلى 8 ـ ئاينىڭ 31-كۈنى 12 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 10 ـ يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ سۇغۇرتا قانۇنى > قاتارلىق بەش قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن تۈزىتىلگەن )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب ئىمتىھان ئېلىش ۋە تىزىملىتىش

ئۈچىنچى باب كەسىپ دائىرىسى ۋە قائىدىسى

4-باب بوغالتىرلىق ئورنى

5-باب رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى

6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ ئىجتىمائىي، ئىقتىسادىي پائالىيەتتىكى دەلىللەش ۋە مۇلازىمەت قىلىش رولىنى جارى قىلدۇرۇش، رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنى باشقۇرۇشنى كۈچەيتىش، ئاممىۋى مەنپەئەت ۋە مەبلەغ سالغۇچىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش، سوتسىيالىستىك بازار ئىگىلىكىنىڭ ساغلام تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر قانۇن بويىچە رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق گۇۋاھنامىسى ئالغان ھەمدە ئىقتىسادىي تەپتىش ۋە بوغالتىرلىق مەسلىھەتچىلىكى، بوغالتىرلىق مۇلازىمىتى كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىش ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلغان كەسىپكارلاردۇر.

3-ماددا بوغالتىرلىق ئورنى قانۇن بويىچە بوغالتىرلىق كەسپىنى تەسىس قىلىدىغان ھەمدە رويخەتكە ئالدۇرغان ئاپپاراتنى كۆرسىتىدۇ.

رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار كەسىپنى ئىجرا قىلغاندا، بوغالتىرلىق ئورنىغا كىرىشى كېرەك.

4-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىردىن تەركىب تاپقان ئىجتىمائىي تەشكىلاتنى كۆرسىتىدۇ.
جۇڭگو رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى پۈتۈن مەملىكەتتىكى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ تەشكىلاتى، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق جەمئىيىتى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق قىلىدىغان يەرلىك تەشكىلاتتۇر.

5-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ۋە ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر، بوغالتىرلىق ئورنى ۋە رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق جەمئىيىتىنى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىدۇ، ئۇنىڭغا يېتەكچىلىك قىلىدۇ.

6-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق ۋە بوغالتىرلىق ئورنى كەسىپ ئىجرا قىلىشتا، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا رىئايە قىلىشى شەرت.

رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق ۋە بوغالتىرلىق ئورنى كەسىپلەرنى قانۇن بويىچە مۇستەقىل، ئادىل ئىجرا قىلىدۇ، ئۇنى قانۇن قوغدايدۇ.

2-باب ئىمتىھان ئېلىش ۋە تىزىملىتىش

7-ماددا دۆلەت رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىقتىن مەملىكەت بويىچە بىرتۇتاش ئىمتىھان ئېلىش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.
رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىقتىن مەملىكەت بويىچە بىرتۇتاش ئىمتىھان ئېلىش چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى تۈزىدۇ، جۇڭگو رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

8-ماددا ئالىي مەخسۇس كۇرستىن يۇقىرى مەكتەپنى پۈتكۈزگەن ئوقۇش تارىخىغا ئىگە ياكى بوغالتىرلىق ياكى مۇناسىۋەتلىك كەسىپلەردە ئوتتۇرا دەرىجىلىكتىن يۇقىرى تېخنىكا ئۇنۋانىغا ئىگە جۇڭگو پۇقرالىرى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىقنىڭ مەملىكەت بويىچە بىرتۇتاش ئىمتىھانىغا قاتنىشىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ؛
بوغالتىرلىق ياكى مۇناسىۋەتلىك كەسپىي ئالىي تېخنىكا ئۇنۋانىغا ئىگە خادىملار قىسمەن پەنلەر ئىمتىھانىدىن كەچۈرۈم قىلىنسا بولىدۇ.

9-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىقنىڭ مەملىكەتلىك بىرتۇتاش ئىمتىھانىغا قاتنىشىپ نەتىجىسى لاياقەتلىك بولغان ھەمدە ئىقتىسادىي تەپتىش كەسپى خىزمىتى بىلەن شۇغۇللانغىنىغا ئىككى يىلدىن ئاشقان بولسا، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق جەمئىيىتىگە تىزىمغا ئالدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.

مۇشۇ قانۇننىڭ 10-ماددىسىدا كۆرسىتىلگەن ئەھۋاللارنى ھېسابقا ئالمىغاندا، ئىلتىماسنى قوبۇل قىلغان رويخەتكە ئالدۇرغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئالدۇرۇشقا رۇخسەت قىلىشى كېرەك.

10-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئىلتىماسنى قوبۇل قىلغان رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئېلىنمايدۇ :

( 1 ) تولۇق ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارىغا ئىگە بولمىغانلار؛

( 2 ) جىنايى ئىشلار جازاسىغا ئۇچراپ، جىنايى جازا ئىجرا قىلىنىپ بولغان كۈندىن باشلاپ رويخەتكە ئېلىشنى ئىلتىماس قىلغان كۈنگىچە 5 يىلغا توشمىغان بولسا؛

( 3 ) مالىيە، بوغالتىرلىق، ئىقتىسادىي تەپتىش، كارخانا باشقۇرۇش ياكى باشقا ئىگىلىك باشقۇرۇش خىزمىتىدە ئېغىر خاتالىق ئۆتكۈزگەنلىكى ئۈچۈن مەمۇرىي جازا، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاشتىن يۇقىرى جازا بېرىلگەن، جازا، جازا قارارى چىقىرىلغان كۈندىن باشلاپ تىزىمغا ئالدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلغان كۈنگىچە 2 يىلغا توشمىغانلار؛

( 4 ) رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق گۇۋاھنامىسىنى بىكار قىلىش جازاسىغا ئۇچراپ، جازا قارارى چىقىرىلغان كۈندىن باشلاپ رويخەتكە ئېلىشنى ئىلتىماس قىلغان كۈنگىچە 5 يىلغا توشمىغانلار؛

( 5 ) گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى بەلگىلىگەن رويخەتكە ئالدۇرمايدىغان باشقا ئەھۋاللار.

11-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئالدۇرۇشقا رۇخسەت قىلىنغان خادىملارنىڭ ئىسىملىكىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقىنىڭ ئەنگە ئالدۇرۇشىغا يوللىشى كېرەك.
گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئالدۇرۇشنىڭ مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىقىنى بايقىسا، رويخەتكە ئېلىنغان مۇناسىۋەتلىك بوغالتىرلار جەمئىيىتىگە رويخەتكە ئېلىشنى بىكار قىلىشنى ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى مۇشۇ قانۇننىڭ 10-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە رويخەتكە ئېلىنمىسا، قارار قىلىنغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە ئىلتىماس قىلغۇچىغا يازما ئۇقتۇرۇشى كېرەك.
ئىلتىماس قىلغۇچىنىڭ باشقىچە پىكرى بولسا، ئۇقتۇرۇشنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ياكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقىغا قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.

12-ماددا رويخەتكە ئالدۇرۇشقا رۇخسەت قىلىنغان ئىلتىماس قىلغۇچىلارغا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى بىرتۇتاش چىقارغان رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق گۇۋاھنامىسىنى بېرىدۇ.

13-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق گۇۋاھنامىسى ئالغان خادىملاردىن مۇشۇ قانۇننىڭ 11-ماددىسىنىڭ 1-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن ئەھۋالنى ھېسابقا ئالمىغاندا، رويخەتكە ئالدۇرغاندىن كېيىن تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلگەنلىرىنى رويخەتكە ئېلىشقا رۇخسەت قىلىنغان رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئېلىشنى بىكار قىلىدۇ، رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق گۇۋاھنامىسىنى قايتۇرۇۋالىدۇ :

( 1 ) ھەق تەلەپ ھەرىكەت ئىقتىدارىنى پۈتۈنلەي يوقاتقانلار؛

( 2 ) جىنايى ئىشلار جازاسىغا ئۇچرىغانلار؛

( 3 ) مالىيە، بوغالتىرلىق، ئىقتىسادىي تەپتىش، كارخانا باشقۇرۇش ياكى باشقا ئىگىلىك باشقۇرۇش خىزمىتىدە ئېغىر خاتالىق ئۆتكۈزگەنلىكى ئۈچۈن مەمۇرىي جازا، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاشتىن يۇقىرى جازا بېرىلگەنلەر؛

( 4 ) رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق كەسپىنى ئىجرا قىلىشنى ئۆزلۈكىدىن توختاتقىنىغا بىر يىل توشقان بولسا.

رويخەتكە ئالدۇرۇش بىكار قىلىنغان توختاملاشقۇچىلارنىڭ باشقىچە پىكرى بولسا، رويخەتكە ئېلىشنى بىكار قىلىش، رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق گۇۋاھنامىسىنى يىغىۋېلىش ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى ياكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقىغا قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.

1-تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە رويخەتكە ئالدۇرۇش بىكار قىلىنغان خادىملار رويخەتكە ئېلىشنى قايتا ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ، لېكىن مۇشۇ قانۇننىڭ 9-، 10-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلىشى شەرت.

ئۈچىنچى باب كەسىپ دائىرىسى ۋە قائىدىسى

14-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر تۆۋەندىكى ئىقتىسادىي تەپتىش كەسىپلىرىنى ئۈستىگە ئالىدۇ :

( 1 ) كارخانىنىڭ بوغالتىرلىق مەلۇمات جەدۋىلىنى تەكشۈرۈپ، ئىقتىسادىي تەپتىش دوكلاتى يېزىش؛

( 2 ) كارخانا كاپىتالىنى دەلىللەپ، مەبلەغ تەكشۈرۈش دوكلاتى چىقىرىش؛

( 3 ) كارخانىلارنى بىرلەشتۈرۈش، ئايرىش، ھېسابات ئېنىقلاش ئىشلىرىدىكى ئىقتىسادىي تەپتىش كەسپىنى بېجىرىپ، مۇناسىۋەتلىك دوكلات بېرىش؛

( 4 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا ئىقتىسادىي تەپتىشلىك كەسىپلىرى.

رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق ئىقتىسادىي تەپتىشلىك كەسپىنى قانۇن بويىچە ئىجرا قىلىش داۋامىدا بەرگەن دوكلات ئىسپات كۈچىگە ئىگە.

15-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر بوغالتىرلىق مەسلىھەتچىلىكى، بوغالتىرلىق مۇلازىمىتى كەسپىنى ئۈستىگە ئالسا بولىدۇ.

16-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر كەسىپلەرنى بېجىرىشنى ئۆزىنىڭ بوغالتىرلىق ئورنى بىرتۇتاش قوبۇل قىلىدۇ ھەمدە ھاۋالە قىلغۇچى بىلەن ھاۋالە توختامى ئىمزالايدۇ.

بوغالتىرخانا شۇ رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە قىلغان كەسىپتە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

17-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق كەسىپ ئىجرا قىلىشتا، ئېھتىياجغا قاراپ ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ ئالاقىدار بوغالتىرلىق ماتېرىيالى ۋە ھۆججەتلىرىنى كۆرۈپ، ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ كەسىپ نەق مەيدانى ۋە ئەسلىھەلىرىنى كۆرۈپ، ھاۋالە قىلغۇچىدىن باشقا زۆرۈر ياردەم بېرىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.

18-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق بىلەن ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ پايدا-زىيان مۇناسىۋىتى بولسا، ئۆزىنى چەتكە ئېلىش كېرەك؛
ھاۋالە قىلغۇچى ئۇنىڭدىن ئۆزىنى چەتكە ئېلىشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.

19-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ كەسىپ ئىجرا قىلىش جەريانىدا بىلىپ قالغان سودا مەخپىيىتىنى ساقلاش مەجبۇرىيىتى بار.

20-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار ئىقتىسادىي تەپتىش كەسپىنى ئىجرا قىلىشتا، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرىگە يولۇقسا، مۇناسىۋەتلىك دوكلات بېرىشنى رەت قىلىشى كېرەك :

( 1 ) ھاۋالە قىلغۇچى ئۇنى ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن بولمىغان ياكى نامۇۋاپىق ئىسپات بېرىشكە ئىشارەت قىلغان بولسا؛

( 2 ) ھاۋالە قىلغۇچى مۇناسىۋەتلىك بوغالتىرلىق ماتېرىيالى ۋە ھۆججەتلىرىنى قەستەن تەمىنلەپ بەرمىسە؛

( 3 ) ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ باشقا نامۇۋاپىق تەلەپلىرى تۈپەيلىدىن، رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر چىقارغان دوكلاتتا مالىيە-بوغالتىرلىق ئىشلىرىدىكى مۇھىم ئىشلارنى توغرا بايان قىلغىلى بولمىسا.

21-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار ئىقتىسادىي تەپتىشلىك كەسپىنى ئىجرا قىلىشتا، كەسىپكارلىق مىزانى، قائىدىسىدە بېكىتىلگەن خىزمەت تەرتىپى بويىچە دوكلات بېرىشى شەرت.

رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر ئىقتىسادىي تەپتىش كەسپىنى ئىجرا قىلىپ دوكلات بەرگەندە، تۆۋەندىكى ئىشلارنى قىلسا بولمايدۇ :

( 1 ) ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ مۇھىم ئىشلارنى مالىيە-بوغالتىرلىق بويىچە بىر تەرەپ قىلىشىنىڭ دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسىگە زىت ئىكەنلىكىنى بىلىپ تۇرۇپ، ئېنىق كۆرسىتىپ بەرمىسە؛

( 2 ) ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ مالىيە-بوغالتىرلىق باشقارمىسىنىڭ دوكلات قىلغۇچى ياكى باشقا مەنپەئەتدارلارنىڭ مەنپەئىتىگە بىۋاسىتە زىيان يەتكۈزىدىغانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ يوشۇرغان ياكى يالغان دوكلات قىلغان بولسا؛

( 3 ) ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ مالىيە-بوغالتىرلىق ئىشلىرىنى بىر تەرەپ قىلىپ، دوكلاتنى ئىشلەتكۈچى ياكى باشقا مەنپەئەتدارلاردا زور ئۇقۇشماسلىق پەيدا قىلىدىغانلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ، ئېنىق كۆرسىتىپ بەرمەسلىك؛

( 4 ) ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ بوغالتىرلىق مەلۇمات جەدۋىلىدىكى مۇھىم ئىشلاردا ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن بولمىغان باشقا مەزمۇنلار بارلىقىنى بىلىپ تۇرۇپ، ئېنىق كۆرسىتىپ بەرمەسلىك.

ھاۋالە قىلغۇچىنىڭ ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن ھەرىكىتىنى كەسىپكارلىق مىزانى، قائىدىسى بويىچە بىلىشكە تېگىشلىك بولسا، ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

22-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار تۆۋەندىكى ئىشلارنى قىلسا بولمايدۇ :

( 1 ) ئىقتىسادىي تەپتىش كەسپىنى ئىجرا قىلىش مەزگىلىدە، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىنغۇچى ئورۇننىڭ پاي چېكى، زايومىنى ئېلىپ-سېتىشقا بولمايدىغانلىقى ياكى ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىنغۇچى ئورۇن ياكى شەخسنىڭ باشقا مال-مۈلكىنى سېتىۋېلىشقا بولمايدىغانلىقى بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە، ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىنغۇچى ئورۇندىكى پاي چېكى، زايومنى ئېلىپ-سېتىش ياكى ئىقتىسادىي تەپتىش قىلىنغۇچىنىڭ ياكى شەخسنىڭ ئىگە بولغان باشقا مال-مۈلۈكلىرىنى سېتىۋېلىش؛

( 2 ) ھاۋالە توختامىدا پۈتۈشكەندىن باشقا ئىش ھەققى ياكى باشقا پۇل-مال ئېلىش، ئېلىش ياكى كەسىپ ئىجرا قىلىش قولايلىقىدىن پايدىلىنىپ، باشقا نامۇۋاپىق مەنپەئەتكە ئېرىشىش؛

( 3 ) قەرز پۇلىنى سۈيلەپ يىغىش ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلىش؛

( 4 ) باشقىلارنىڭ ئۆز نامىدا كەسىپ ئىجرا قىلىشىغا رۇخسەت قىلىش؛

( 5 ) ئىككى ياكى ئىككىدىن ئارتۇق بوغالتىرلىق ئورنىدا بىرلا ۋاقىتتا كەسىپ ئىجرا قىلىش؛

( 6 ) ئۇنىڭ ئىقتىدارىغا قارىتا ئېلان تەشۋىقاتى ئېلىپ بېرىپ خېرىدار چاقىرىش كەسپى؛

( 7 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملارغا خىلاپ باشقا قىلمىشلار.

4-باب بوغالتىرلىق ئورنى

23-ماددا بوغالتىرلىق ئورنىنى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر شېرىكلىشىپ قۇرسا بولىدۇ.

شېرىكلىشىپ قۇرۇلغان بوغالتىرلىق ئورنىنىڭ قەرزىگە شېرىكلەر مەبلەغ چىقىرىش نىسبىتى ياكى كېلىشىمدىكى پۈتۈم بويىچە ئۆز مال-مۈلكى ئارقىلىق جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.
شېرىكلەر بوغالتىرلىق ئورنىنىڭ قەرزىدە چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

24-ماددا بوغالتىرلىق ئورۇنلىرىدىن تۆۋەندىكى شەرتلەرگە توشىدىغانلىرى چەكلىك مەسئۇلىيەتچان قانۇنىي ئىگە بولسا بولىدۇ :

( 1 ) رويخەتكە ئېلىنغان كاپىتال 300 مىڭ يۈەندىن كەم بولماسلىق؛

( 2 ) بەلگىلىك ساندا مەخسۇس كەسىپ بىلەن شۇغۇللانغۇچى بولۇش، بۇنىڭ ئىچىدە كەم دېگەندە بەش نەپەر رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر بولۇش؛

( 3 ) گوۋۇيۈەن مالىيە تارمىقى بەلگىلىگەن كەسىپ دائىرىسى ۋە باشقا شەرتلەر.

چەكلىك مەسئۇلىيەتچان بوغالتىرلىق ئىشلىرى ئۈچۈن ئۇنىڭ بارلىق مۈلكى ئۇنىڭ قەرزىگە جاۋابكار بولىدۇ.

25-ماددا بوغالتىرلىق ئورنى قۇرۇشنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى تەستىقلايدۇ.

بوغالتىرلىق ئورنى قۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، ئىلتىماس قىلغۇچى تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تۆۋەندىكى ھۆججەتلەرنى يوللىشى كېرەك :

( 1 ) ئىلتىماسنامە؛

( 2 ) بوغالتىرلىق ئورنىنىڭ نامى، تەشكىلىي ئاپپاراتى ۋە كەسپىي سورۇنى؛

( 3 ) بوغالتىرلىق ئورنىنىڭ نىزامنامىسىدە شېرىكلىك كېلىشىمى بولسا ھەمدە شېرىكلىك كېلىشىمىنى يوللىشى كېرەك؛

( 4 ) رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ ئىسىملىكى، قىسقىچە تەرجىمىھالى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئىسپات ھۆججەتلىرى؛

( 5 ) بوغالتىرلىق ئورنىنىڭ ئاساسلىق مەسئۇلى، شېرىكلىرىنىڭ ئىسىم-فامىلىسى، قىسقىچە تەرجىمىھالى ۋە مۇناسىۋەتلىك ئىسپات ھۆججەتلىرى؛

( 6 ) چەكلىك مەسئۇلىيەتچان بوغالتىرلىق ئورنىنىڭ مەبلەغ چىقارغانلىق ئىسپاتى؛

( 7 ) تەستىقلىغۇچى ئورگان تەلەپ قىلغان باشقا ھۆججەتلەر.

26-ماددا تەستىقلىغۇچى ئورگان ئىلتىماس ھۆججىتىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە تەستىقلاشنى قارار قىلىشى ياكى تەستىقلىماسلىقى كېرەك.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى تەستىقلىغان بوغالتىرلىق ئورۇنلىرى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك.
گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقى تەستىقلاشنىڭ مۇۋاپىق ئەمەسلىكىنى بايقىسا، ئەنگە ئېلىش دوكلاتىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە، ئەسلىي تەستىقلىغۇچى ئورگانغا قايتا تەكشۈرۈشنى ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

27-ماددا بوغالتىرلىق ئورنى تارماق ئاپپارات قۇرۇشتا، تارماق ئاپپارات تۇرۇشلۇق جايدىكى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقىنىڭ تەستىقىنى ئېلىشى شەرت.

28-ماددا بوغالتىرلىق ئورنى قانۇن بويىچە باج تاپشۇرىدۇ.

بوغالتىرلىق ئورنى گوۋۇيۈەن مالىيە تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە كەسپىي خەۋپ-خەتەر فوندى تەسىس قىلىدۇ، كەسپىي سۇغۇرتا بېجىرىدۇ.

29-ماددا بوغالتىرلىق ئورنى كەسىپ قوبۇل قىلىدۇ، مەمۇرىي رايون، ساھەنىڭ چەكلىمىسىگە ئۇچرىمايدۇ؛
لېكىن، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.

30-ماددا ھاۋالە قىلغۇچى بوغالتىرلىق ئورنىغا كەسىپ بېجىرىشنى ھاۋالە قىلىدۇ، ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ ئارىلىشىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

31-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىدىن 21-ماددىسىغىچە بولغان بەلگىلىمىلەر بوغالتىرلىق ئورۇنلىرىغا تەتبىقلىنىدۇ.

32-ماددا بوغالتىرلىق ئورۇنلىرى مۇشۇ قانۇننىڭ 22-ماددىسىنىڭ ( 1 ) تارماقچىسىدىن ( 4 ) تارماقچىسىگىچە، ( 6 ) تارماقچىسى ۋە ( 7 ) تارماقچىلىرىدا كۆرسىتىلگەن ھەرىكەتلەرنى قىلسا بولمايدۇ.

5-باب رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى

33-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىر رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتىگە قاتنىشىشى كېرەك.

34-ماددا جۇڭگو رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتىنىڭ نىزامنامىسىنى مەملىكەتلىك ئەزالار قۇرۇلتىيى تۈزىدۇ ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ؛
ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتىنىڭ نىزامنامىسىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايوننىڭ، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرنىڭ ئەزالار قۇرۇلتىيى تۈزىدۇ ھەمدە ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەر خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

35-ماددا جۇڭگو رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش مىزانى، قائىدىسىنى قانۇن بويىچە تۈزۈپ، گوۋۇيۈەن مالىيە تارمىقىغا تەستىقلاتقاندىن كېيىن يولغا قويىدۇ.

36-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ قانۇن بويىچە كەسىپ ئىجرا قىلىشىنى قوللىشى، قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغدىشى، ئالاقىدار تەرەپلەرگە پىكىر ۋە تەكلىپلىرىنى ئىنكاس قىلىشى كېرەك.

37-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلارنىڭ ۋەزىپە ئۆتەش سالاھىيىتى ۋە كەسىپ بىلەن شۇغۇللىنىش ئەھۋالىنى يىللىق تەكشۈرۈشى كېرەك.

38-ماددا رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلار جەمئىيىتى قانۇن بويىچە ئىجتىمائىي تەشكىلات تىپىدىكى قانۇنىي ئىگە سالاھىيىتىگە ئېرىشىدۇ.

6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

39-ماددا بوغالتىرلىق ئورۇنلىرىدىن مۇشۇ قانۇننىڭ 20-، 21-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىرىغا ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىنىڭ تىجارەت كەسپىنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى ۋاقتىنچە توختاتسا ياكى بىكار قىلسا بولىدۇ.

رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلاردىن مۇشۇ قانۇننىڭ 20-، 21-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىرىغا ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ ئىجرا كەسپىنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى ۋاقتىنچە توختاتسا ياكى رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق گۇۋاھنامىسىنى بىكار قىلسا بولىدۇ.

بوغالتىرلار ئورنى، رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلاردىن مۇشۇ قانۇننىڭ 20-، 21-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، قەستەن ساختا ئىقتىسادىي تەپتىش دوكلاتى، مەبلەغ تەكشۈرۈش دوكلاتى چىقىرىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

40-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 14-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق كەسپىنى تەستىقلاتماي تۇرۇپ ئۈستىگە ئالغان ئورۇنلارنى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مالىيە تارمىقى قانۇنغا خىلاپ ھەرىكىتىنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى مۇسادىرە قىلىدۇ، قوشۇمچە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنىڭ بىر ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويسا بولىدۇ.

41-ماددا ئالاقىدارلار مەمۇرىي جازا قارارىغا قايىل بولمىسا، جازا ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە جازا قارارى چىقارغان ئورگاندىكى بىر دەرىجە يۇقىرى ئورگانغا قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ؛
دەۋالاشقۇچىلار جازا قارارى ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە خەلق سوت مەھكىمىسىگە بىۋاسىتە دەۋا قىلسىمۇ بولىدۇ.

قايتا قاراپ چىققۇچى ئورگان قايتا قاراپ چىقىش ئىلتىماسىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 60 كۈن ئىچىدە قايتا قاراپ چىقىش قارارى چىقىرىشى كېرەك.
ئالاقىدارلار قايتا قاراپ چىقىش قارارىغا قايىل بولمىسا، قايتا قاراپ چىقىش قارارىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ.
قايتا قاراپ چىققۇچى ئورگان قايتا قاراپ چىقىش قارارى چىقارمىسا، توختاملاشقۇچىلار قايتا قاراپ چىقىش مۇددىتى توشقان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەۋا قىلسا بولىدۇ.

دەۋالاشقۇچىلار قايتا قاراپ چىقىشنى سۈرۈك ئۆتسىمۇ ئىلتىماس قىلمىغان، خەلق سوت مەھكىمىسىگىمۇ دەۋا قىلمىغان ھەمدە جازا قارارىنى ئادا قىلمىغان بولسا، جازا قارارى چىقارغان ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.

42-ماددا بوغالتىرلىق ئورنى مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، ھاۋالە قىلغۇچى ۋە باشقا مەنپەئەتدارلارغا زىيان سالسا، قانۇن بويىچە تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

43-ماددا ئىقتىسادىي تەپتىشخانىدا خىزمەت قىلىۋاتقان رويخەتكە ئېلىنغان ئىقتىسادىي مۇپەتتىش رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق سالاھىيىتىگە ئىگە دەپ بېكىتىلسە، مۇشۇ قانۇندا بەلگىلەنگەن كەسىپلەرنى ئىجرا قىلسا بولىدۇ، ئۇنىڭ سالاھىيىتىنى بېكىتىش ۋە ئۇنى نازارەت قىلىش، يېتەكلەش، باشقۇرۇش چارىسىنى گوۋۇيۈەن ئايرىم بەلگىلەيدۇ.

44-ماددا چەت ئەللىكلەر جۇڭگو رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىقىنىڭ مەملىكەت بويىچە بىرتۇتاش ئىمتىھانى ۋە تىزىمغا ئالدۇرۇشىغا قاتنىشىشنى ئىلتىماس قىلسا، ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزۈش پىرىنسىپى بويىچە بولىدۇ.

چەت ئەل بوغالتىرلىق ئورۇنلىرى جۇڭگو چېگراسى ئىچىدە مۇناسىۋەتلىك كەسىپلەرنى ۋاقىتلىق بېجىرمەكچى بولسا، مۇناسىۋەتلىك ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى مالىيە تارمىقىنىڭ تەستىقىنى ئېلىشى شەرت.

45-ماددا يولغا قويۇش نىزامىنى گوۋۇيۈەن مۇشۇ قانۇنغا ئاساسەن چىقارسا بولىدۇ.

46-ماددا بۇ قانۇن 1994-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.
1986-يىل 7-ئاينىڭ 3-كۈنى گوۋۇيۈەن ئېلان قىلغان «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رويخەتكە ئېلىنغان بوغالتىرلىق نىزامى»بىرلا ۋاقىتتا بىكار قىلىنىدۇ.