( 2016 ـ يىلى 12 ـ ئاينىڭ 25 ـ كۈنى 12 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 25 ـ يىغىنىدا ماقۇللاندى، 2018 ـ يىلى 10 ـ ئاينىڭ 26 ـ كۈنى 13 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 6 ـ يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ياۋايى ھايۋانلارنى قوغداش قانۇنى > قاتارلىق 15 قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن تۈزىتىلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب باج ھېسابلاش ئاساسى ۋە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى

3-باب باجنى كېمەيتىش-كەچۈرۈم قىلىش

تۆتىنچى باب ئېلىشنى باشقۇرۇش

5-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن مۇھىتنى ئاسراش ۋە ياخشىلاش، بۇلغىما چىقىرىشنى ئازايتىش، ئېكولوگىيە مەدەنىيلىكى قۇرۇلۇشىنى ئالغا سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ساھەسى ۋە جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تەۋەلىكىدىكى باشقا دېڭىز تەۋەسىدە، مۇھىتقا باج تاپشۇرىدىغان بۇلغىما چىقىرىدىغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرىدىغان باج تاپشۇرغۇچىلار مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرۇشى كېرەك.

3-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما مۇشۇ قانۇندا قوشۇمچە قىلىنغان «مۇھىت قوغداش باج تۈرىدىكى باج سوممىسى جەدۋىلى»، «باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما ۋە ئېكۋىۋالېنت قىممىتى جەدۋىلى»دە بەلگىلەنگەن ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى، سۇ بۇلغىمىسى، قاتتىق تاشلاندۇق ۋە شاۋقۇننى كۆرسىتىدۇ.

4-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، مۇھىتقا بىۋاسىتە بۇلغىما چىقارمايدىغان، مۇناسىپ بۇلغىما چىقىرىدىغان مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرمايدىغان بولىدۇ :

( 1 ) كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار قانۇن بويىچە قۇرۇلغان يۇندىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ قىلىش، تۇرمۇش ئەخلىتىنى مەركەزلىك بىر تەرەپ بېرىش ئورنىغا باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىمىلارنى چىقارغان بولسا؛

( 2 ) كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار دۆلەتنىڭ ۋە يەرلىكنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان ئەسلىھە، سورۇندا قاتتىق تاشلاندۇقنى ساقلىغان ياكى بىر تەرەپ قىلغانلار.

5-ماددا شەھەر-يېزا پاسكىنا سۈيىنى مەركەزلىك بىرتەرەپ قىلىش، تۇرمۇش ئەخلىتىنى مەركەزلىك بىرتەرەپ قىلىش سورۇنلىرىدىن دۆلەت ۋە يەرلىك بەلگىلىگەن چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئاشۇرۇپ مۇھىتقا باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما چىقارغانلىرى مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرۇشى كېرەك.

كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار قاتتىق تاشلاندۇقنى دۆلەت ۋە يەرلىكنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇنلاشتۇرمىغان ياكى بىر تەرەپ قىلغان بولسا، مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرۇشى كېرەك.

6-ماددا مۇھىت قوغداش بېجىنىڭ باج تۈرى، باج سوممىسى مۇشۇ قانۇندا قوشۇمچە قىلىنغان «مۇھىت قوغداش باج تۈرى باج سوممىسى جەدۋىلى»بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى ۋە سۇ بۇلغىمىسىغا كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسىنى بېكىتىش ۋە تەڭشەشتە، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى شۇ رايوننىڭ مۇھىت كۆتۈرۈش ئىقتىدارى، بۇلغىما چىقىرىش ھازىرقى ئەھۋالى ۋە ئىقتىساد، جەمئىيەت ئېكولوگىيە تەرەققىيات نىشان-تەلىپىنى بىر تۇتاش ئويلىشىپ، مۇشۇ قانۇندا قوشۇمچە قىلىنغان «مۇھىت ئاسراش بېجى تۈر باج سوممىسى جەدۋىلى»دە بەلگىلەنگەن باج سوممىسى دائىرىسى ئىچىدە ئوتتۇرىغا قويىدۇ،
ئۆزى بىلەن تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ قارار قىلىشىغا يوللاش ھەمدە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ۋە گوۋۇيۈەنگە ئەنگە ئالدۇرۇش.

2-باب باج ھېسابلاش ئاساسى ۋە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى

7-ماددا باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىمىنىڭ باج ھېسابلاش ئاساسى تۆۋەندىكى ئۇسۇل بويىچە بېكىتىلىدۇ :

( 1 ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى بۇلغىما چىقىرىش مىقدارىغا سۇندۇرۇپ ھېسابلىغاندا بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى بويىچە بېكىتىلىدۇ؛

( 2 ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك سۇ بۇلغىمىسى بۇلغىما چىقىرىش مىقدارىغا سۇندۇرۇلغان بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى بويىچە بېكىتىلىدۇ؛

( 3 ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك قاتتىق تاشلاندۇق قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ چىقىرىلىش مىقدارىغا ئاساسەن بېكىتىلىدۇ؛

( 4 ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك شاۋقۇن دۆلەت بەلگىلىگەن ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەن نىسبەت سانى بويىچە بېكىتىلىدۇ.

8-ماددا باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى، سۇ بۇلغىمىسىنىڭ بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى شۇ بۇلغىمىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش مىقدارى بويىچە ھېسابلىنىدۇ.
باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ھەربىر خىل ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى، سۇ بۇلغىمىسىنىڭ كونكرېت بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى قىممىتى مۇشۇ قانۇندا قوشۇمچە قىلىنغان «باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما ۋە ئېكۋىۋالېنت قىممىتى جەدۋىلى»بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

9-ماددا ھەربىر بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزى ياكى بۇلغىما چىقىرىش ئېغىزى بولمىغان، باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتىنىڭ چوڭىدىن كىچىكىگە قاراپ رەتكە تىزىلىدۇ، ئالدىنقى ئۈچ تۈرلۈك بۇلغىمىدىن مۇھىت ئاسراش بېجى ئېلىنىدۇ.

بۇلغىما قويۇپ بېرىش ئېغىزىدىكى باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ھەربىر سۇ بۇلغىمىسى مۇشۇ قانۇندا قوشۇمچە قىلىنغان «باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما ۋە ئېكۋىۋالېنت قىممەت جەدۋىلى»بويىچە، 1-تۈردىكى سۇ بۇلغىمىسى بىلەن باشقا تۈردىكى سۇ بۇلغىمىسىنى پەرقلەندۈرۈپ، بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتىنىڭ چوڭىدىن كىچىكىگە قاراپ رەتكە تۇرغۇزۇپ، 1-تۈركۈمدىكى سۇ بۇلغىمىسىدىن ئالدىنقى بەش تۈر بويىچە مۇھىت قوغداش بېجى ئېلىنىدۇ،
باشقا تۈردىكى سۇ بۇلغىمىلىرىدىن ئالدىنقى ئۈچ تۈر بويىچە مۇھىت ئاسراش بېجى ئېلىنىدۇ.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئۆز رايونىنىڭ بۇلغىما چىقىرىش ئالاھىدە ئېھتىياجىغا ئاساسەن، بىر چىقىرىش ئېغىزىدىن ئېلىنىدىغان مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما تۈر سانىنى كۆپەيتىپ، تەڭ دەرىجىلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ قارار قىلىشىغا يوللىسا ھەمدە مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى ۋە گوۋۇيۈەنگە ئەنگە ئالدۇرسا بولىدۇ.

10-ماددا باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى، سۇ بۇلغىمىسى، قاتتىق تاشلاندۇق چىقىرىش مىقدارى ۋە شاۋقۇن تەركىبىي سانى تۆۋەندىكى ئۇسۇل ۋە تەرتىپ بويىچە ھېسابلىنىدۇ :

( 1 ) باج تاپشۇرغۇچىلار دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى ۋە كۆزىتىپ ئۆلچەش قائىدىسىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان بۇلغىمىنى ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنى ئورنىتىپ ئىشلەتسە، بۇلغىمىنى ئاپتوماتىك كۆزىتىش-ئۆلچەش سانلىق مەلۇماتى بويىچە ھېسابلىنىدۇ؛

( 2 ) باج تاپشۇرغۇچىلار بۇلغىمىنى ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىنى ئورناتمىغان، ئىشلەتمىگەن بولسا، كۆزىتىپ ئۆلچەش ئاپپاراتى بەرگەن دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى ۋە كۆزىتىپ ئۆلچەش قائىدىسىگە ئۇيغۇن كۆزىتىپ ئۆلچەش سانلىق مەلۇماتى بويىچە ھېسابلىنىدۇ؛

( 3 ) بۇلغىما چىقىرىش تۈرى كۆپ بولۇش قاتارلىق سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن كۆزىتىش-ئۆلچەش شارائىتىنى ھازىرلىمىغانلار گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى بەلگىلىگەن بۇلغىما چىقىرىش كوئېففىتسېنتى، ماتېرىيالنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇپ ھېسابلاش ئۇسۇلى بويىچە ھېسابلىنىدۇ؛

( 4 ) مۇشۇ ماددىنىڭ ( 1 ) تارماقچىسىدىن ( 3 ) تارماقچىسىغىچە بولغان تارماقچىلىرىدا بەلگىلەنگەن ئۇسۇل بويىچە ھېسابلىغىلى بولمىسا، ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى بەلگىلىگەن نۇسخا ئېلىپ ھېسابلاش ئۇسۇلى بويىچە تەكشۈرۈپ بېكىتىلىدۇ.

11-ماددا مۇھىت ئاسراش بېجىدا تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى تۆۋەندىكى ئۇسۇل بويىچە ھېسابلىنىدۇ :

( 1 ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنىڭ تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتىغا كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسىغا كۆپەيتىلىدۇ؛

( 2 ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك سۇ بۇلغىمىسىنىڭ تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتىغا كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسىغا كۆپەيتىلىدۇ؛

( 3 ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك قاتتىق تاشلاندۇقنىڭ تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى قاتتىق تاشلاندۇق چىقىرىش مىقدارىغا كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسى قىلىنىدۇ؛

( 4 ) باج شاۋقۇنىغا تېگىشلىك باج سوممىسى دۆلەت بەلگىلىگەن ئۆلچەمدىن ئېشىپ كەتكەن ئۈلۈش سانىغا ماس كېلىدىغان كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسى بولىدۇ.

3-باب باجنى كېمەيتىش-كەچۈرۈم قىلىش

12-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللاردا مۇھىت ئاسراش بېجى ۋاقتىنچە كەچۈرۈم قىلىنىدۇ :

( 1 ) يېزا ئىگىلىك ئىشلەپچىقىرىشى ( كۆلەملەشكەن باقمىچىلىقنى ئۆز ئىچىگە ئالمايدۇ ) باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما چىقىرىش؛

( 2 ) موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىسى، تۆمۈريول پاراۋۇزى، يولدا ماڭمايدىغان كۆچمە ماشىنا-پاراخوت ۋە ئاۋىئاتسىيە ۋاسىتىسى قاتارلىق كۆچمە بۇلغىما مەنبەلىرىدىن باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما چىقىرىلغانلار؛

( 3 ) شەھەر-يېزا پاسكىنا سۈيىنى مەركەزلىك بىرتەرەپ قىلىش، تۇرمۇش ئەخلىتىنى مەركەزلىك بىرتەرەپ قىلىش سورۇنىغا قانۇن بويىچە تەسىس قىلىنغان مۇناسىپ باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما قويۇپ، دۆلەت ۋە يەرلىك بەلگىلىگەن چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ئېشىپ كەتمىگەنلەر؛

( 4 ) باج تاپشۇرغۇچىلار ئۇنىۋېرسال پايدىلىنىدىغان قاتتىق تاشلاندۇق دۆلەتنىڭ ۋە يەرلىكنىڭ مۇھىت ئاسراش ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلسە؛

( 5 ) گوۋۇيۈەن باجنى كەچۈرۈم قىلىشنى تەستىقلىغان باشقا ئەھۋاللار.

ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 5 ) باج كەچۈرۈم قىلىش بەلگىلىمىسىنى گوۋۇيۈەن مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىغا ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

13-ماددا باج تاپشۇرغۇچىلار تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى ياكى سۇ بۇلغىمىسى چىقىرىش قويۇقلۇقى قىممىتى دۆلەت ۋە يەرلىك بەلگىلىگەن بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىدىن ％ 30 تۆۋەن بولسا، ％ 75 بويىچە مۇھىت ئاسراش بېجى ئالىدۇ.
باج تاپشۇرغۇچىلار تاپشۇرىدىغان باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى ياكى سۇ بۇلغىمىسىنىڭ قويۇقلۇق قىممىتى دۆلەت ۋە يەرلىك بەلگىلىگەن بۇلغىما چىقىرىش ئۆلچىمىنىڭ% 50 ىدىن تۆۋەن بولسا،% 50 بويىچە مۇھىت ئاسراش بېجى ئالىدۇ.

تۆتىنچى باب ئېلىشنى باشقۇرۇش

14-ماددا مۇھىت ئاسراش بېجىنى باج ئورگىنى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ باج ئېلىشنى باشقۇرۇش قانۇنى»ۋە مۇشۇ قانۇندىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە ئالىدۇ ۋە باشقۇرىدۇ.

ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى مۇشۇ قانۇن ۋە مۇھىت ئاسراشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بۇلغىمىنى كۆزىتىش-ئۆلچەشنى باشقۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى باج ئورگىنى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار ئىش تەقسىماتى بويىچە ھەمكارلىشىش خىزمەت مېخانىزمى ئورنىتىپ، مۇھىت ئاسراش بېجى ئېلىش-باشقۇرۇشنى كۈچەيتىپ، باج پۇلىنىڭ ۋاقتىدا، تولۇق ئامبارغا كىرگۈزۈلۈشىگە كاپالەتلىك قىلىشى كېرەك.

15-ماددا ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ۋە باج ئورگىنى باجغا چېتىلىدىغان ئۇچۇردىن تەڭ پايدىلىنىش سۇپىسى ۋە خىزمەتكە ماسلىشىش مېخانىزمى بەرپا قىلىشى كېرەك.

ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى بۇلغىما چىقارغۇچى ئورۇننىڭ بۇلغىما چىقىرىش ئىجازىتى، بۇلغىما چىقىرىش سانلىق مەلۇماتى، مۇھىتقا دائىر قانۇنغا خىلاپلىق قىلىش ۋە مەمۇرىي جازا بېرىلىش ئەھۋالى قاتارلىق مۇھىت ئاسراشقا مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلارنى باج ئورگىنىغا قەرەللىك يەتكۈزۈشى كېرەك.

باج ئورگىنى باج تاپشۇرغۇچىلارنىڭ باج تاپشۇرۇشنى مەلۇم قىلىشى، باج پۇلىنى ئىسكىلاتقا كىرگۈزۈشى، باج سوممىسىنى كېمەيتىشى، كەچۈرۈم قىلىشى، نېسى قالغان باج پۇلى، شۇنىڭدەك خەۋپ-خەتەردىن ئىبارەت گۇمانلىق نۇقتىلار قاتارلىق مۇھىت قوغداش بېجىنىڭ باجغا چېتىشلىق ئۇچۇرلىرىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىغا قەرەللىك يەتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.

16-ماددا باج تاپشۇرۇش مەجبۇرىيىتى ئادا قىلىنغان ۋاقىت باج تاپشۇرغۇچىلار ئۈچۈن باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما قويۇپ بېرىدىغان كۈن بولىدۇ.

17-ماددا باج تاپشۇرغۇچىلار باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما قويۇپ بېرىدىغان جايدىكى باج ئورگىنىغا مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك.

18-ماددا مۇھىت ئاسراش بېجى ئاي بويىچە ھېسابلىنىدۇ، پەسىل بويىچە تاپشۇرۇلىدۇ.
مۇقىم مۇددەت بويىچە ھېسابلاپ تاپشۇرغىلى بولمىسا، قېتىم سانى بويىچە مەلۇم قىلىپ تاپشۇرسا بولىدۇ.

باج تاپشۇرغۇچىلار تاپشۇرۇشنى ئىلتىماس قىلغاندا، باج ئورگىنىغا قويۇپ بېرىشكە تېگىشلىك بۇلغىمىنىڭ تۈرى، مىقدارى، ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى، سۇ بۇلغىمىسىنىڭ قويۇقلۇق قىممىتى، شۇنىڭدەك باج ئورگىنى ئەمەلىي ئېھتىياجغا قاراپ باج تاپشۇرغۇچىغا يوللاشنى تەلەپ قىلىدىغان باشقا باج تاپشۇرۇش ماتېرىياللىرىنى يوللىشى كېرەك.

19-ماددا باج تاپشۇرغۇچىلار تاپشۇرۇشنى پەسىل بويىچە ئىلتىماس قىلسا، پەسىل ئاخىرلاشقان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە، باج ئورگىنىغا باج مەلۇم قىلىشى ھەمدە باج پۇلى تاپشۇرۇشى كېرەك.
باج تاپشۇرغۇچىلار باج تاپشۇرۇشنى قېتىم سانى بويىچە مەلۇم قىلسا، باج تاپشۇرۇش مەجبۇرىيىتى يۈكلەنگەن كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە، باج ئورگىنىغا باج مەلۇم قىلىشى ھەمدە باج تاپشۇرۇشى كېرەك.

باج تاپشۇرغۇچىلار باج تاپشۇرۇش ئىلتىماسىنى قانۇن بويىچە ئەينەن بېجىرىشى، مەلۇم قىلىشنىڭ چىنلىقى ۋە مۇكەممەللىكى ئۈچۈن جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

20-ماددا باج ئورگىنى باج تاپشۇرغۇچىلارنىڭ باج تاپشۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىش سانلىق مەلۇمات ماتېرىياللىرىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ئەۋەتكەن ئالاقىدار سانلىق مەلۇمات ماتېرىياللىرى بىلەن سېلىشتۇرۇشى كېرەك.

باج ئورگىنى باج تاپشۇرغۇچىنىڭ باج تاپشۇرۇش ئىلتىماس سانلىق مەلۇمات ماتېرىيالىدا نورمالسىزلىق بايقالسا ياكى باج تاپشۇرغۇچى باج تاپشۇرۇش ئىلتىماسىنى بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە بېجىرمىسە، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ قايتا تەكشۈرۈشىگە سۇنسا بولىدۇ، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇلى تارمىقى باج ئورگىنىنىڭ سانلىق مەلۇمات ماتېرىيالىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە باج ئورگىنىغا قايتا ئېنىقلاش پىكرى بېرىشى كېرەك.
باج ئورگىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قايتا تەكشۈرىدىغان سانلىق مەلۇمات ماتېرىياللىرىغا ئاساسەن، باج تاپشۇرغۇچىلارنىڭ تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسىنى تەڭشىشى كېرەك.

21-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 10-ماددا 4-تارماقچىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە بۇلغىما چىقىرىش مىقدارىنى تەكشۈرۈپ ھېسابلاشتا، باج ئورگىنى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە بۇلغىما چىقىرىش تۈرى، مىقدارى ۋە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسىنى تەكشۈرۈپ بېكىتىدۇ.

22-ماددا باج تاپشۇرغۇچىلار دېڭىز-ئوكيان قۇرۇلۇشى بىلەن شۇغۇللىنىپ، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدىكى دېڭىز تەۋەلىكىگە باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاتموسفېرا بۇلغىمىسى، سۇ بۇلغىمىسى ياكى قاتتىق تاشلاندۇق قويۇپ بەرگەندە، مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشنىڭ كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ باج مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلەيدۇ.

23-ماددا باج تاپشۇرغۇچىلار ۋە باج ئورگانلىرى، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارماقلىرى ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىدىن مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىرى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ باج ئېلىشنى باشقۇرۇش قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ مۇھىت ئاسراش قانۇنى»ۋە مۇناسىۋەتلىك قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.

24-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى باج تاپشۇرغۇچىلارنى مۇھىت ئاسراش قۇرۇلۇشى سېلىنمىسىنى ئاشۇرۇشقا ئىلھاملاندۇرۇشى، باج تاپشۇرغۇچىلارنىڭ بۇلغىمىنى ئاپتوماتىك كۆزىتىپ ئۆلچەش ئۈسكۈنىسىگە مەبلەغ سېلىشى ۋە سىياسەت جەھەتتىن قوللىشى كېرەك.

5-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

25-ماددا بۇ قانۇندىكى تۆۋەندىكى سۆزلەرنىڭ مەنىسى :

( 1 ) بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى بۇلغىما ياكى بۇلغىما چىقىرىش پائالىيىتىنىڭ مۇھىتقا بولغان زىيانلىق دەرىجىسى، شۇنىڭدەك بىر تەرەپ قىلىش تېخنىكىسىنىڭ تېجەشلىكلىكىگە ئاساسەن، ئوخشاش بولمىغان بۇلغىمىنىڭ مۇھىت بۇلغىنىشىنى ئۆلچەيدىغان ئۇنىۋېرسال كۆرسەتكۈچ ياكى ئۆلچەم بىرلىكىنى كۆرسىتىدۇ.
ئوخشاش مۇھىت، ئوخشاش بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى بولغان ئوخشاش بولمىغان بۇلغىمىلارنىڭ بۇلغىنىش دەرىجىسى ئاساسىي جەھەتتىن ئوخشاش بولىدۇ.

( 2 ) بۇلغىما چىقىرىش كوئېففىتسېنتى نورمال تېخنىكىلىق ئىگىلىك ۋە باشقۇرۇش شارائىتىدا، ئىشلەپچىقارغان ئورۇن مەھسۇلاتىدا چىقىرىشقا تېگىشلىك بۇلغىما مىقدارىنىڭ ئىستاتىستىكىلىق ئوتتۇرىچە قىممىتىنى كۆرسىتىدۇ.

( 3 ) ماتېرىياللارنى تەڭپۇڭلاشتۇرۇپ ھېسابلاش ماددا سۈپىتىنىڭ ساقلىنىش پىرىنسىپىغا ئاساسەن، ئىشلەپچىقىرىش جەريانىدا ئىشلىتىلگەن خام ئەشيا، ئىشلەپچىقىرىلغان مەھسۇلات ۋە پەيدا بولغان تاشلاندۇق قاتارلىقلارنى ھېسابلاشنىڭ بىر خىل ئۇسۇلىنى كۆرسىتىدۇ.

26-ماددا مۇھىتقا باج تاپشۇرىدىغان بۇلغىمىنى بىۋاسىتە چىقارغان كارخانا، كەسپىي ئورۇنلار ۋە باشقا ئىشلەپچىقىرىش، تىجارەت قىلغۇچىلار مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇھىت ئاسراش بېجى تاپشۇرغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا، كەلتۈرۈپ چىقارغان زىياننىڭ جاۋابكارلىقىنى قانۇن بويىچە ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

27-ماددا مۇشۇ قانۇن يولغا قويۇلغان كۈندىن باشلاپ، مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇھىت ئاسراش بېجى ئېلىنىدۇ، بۇلغىما چىقىرىش ھەققىمۇ ئېلىنمايدۇ.

28-ماددا بۇ قانۇن 2018-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.

بىرىنچى جەدۋەل قوشۇمچە

مۇھىت قوغداش باج تۈرى باج سوممىسى جەدۋىلى

2-قوشۇمچە جەدۋەل

باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك بۇلغىما ۋە ئېكۋىۋالېنت قىممەت جەدۋىلى

1.1-تۈردىكى سۇ بۇلغىمىسىنىڭ بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى

2.2-تۈردىكى سۇ بۇلغىمىسىنىڭ بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى

3.pH قىممىتى، رەڭ دەرىجىسى، چوڭ ئۈچەي باكتېرىيەسى توپى سانى، قالدۇق خىلور مىقدارىدىكى سۇ بۇلغىمىلىرىنىڭ بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى

4.ئۆي قۇشلىرى ۋە چارۋا باقمىچىلىقى، كىچىك تىپتىكى كارخانىلار ۋە 3-كەسىپ سۇ بۇلغىمىلىرىنىڭ بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى

( بۇ جەدۋەل پەقەت ئەمەلىي كۆزىتىپ ئۆلچىگىلى بولمايدىغان ياكى ماتېرىيال تەڭپۇڭلاشتۇرۇپ ھېسابلىغىلى بولمايدىغان ئۆي قۇشلىرى-چارۋىچىلىق باقمىچىلىقى، كىچىك كارخانىلار ۋە 3-كەسىپ قاتارلىق كىچىك بۇلغىما چىقارغۇچىلارنىڭ سۇ بۇلغىمىسىدىن بۇلغىنىش ئارىلىقىنى ھېسابلاشقىلا تەتبىقلىنىدۇ )

5.ئاتموسفېرا بۇلغىمىسىنىڭ بۇلغىنىش ئېكۋىۋالېنتى