( 2002-يىل 10-ئاينىڭ 28-كۈنى 9-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 30-يىغىنىدا ماقۇللانغان، 2016-يىل 7-ئاينىڭ 2-كۈنى 12-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك دۆلەت قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى 21-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئېنېرگىيە تېجەش قانۇنى > قاتارلىق ئالتە قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 1-قېتىم تۈزىتىلگەن، 2018-يىل 12-ئاينىڭ 29-كۈنى 13-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك پارتىيە قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ قارارى بويىچە
كومىتېت 7-يىغىنىنىڭ «< جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئەمگەك قانۇنى > قاتارلىق يەتتە قانۇنغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا 2-قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب يىرىك پىلاننىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش

3-باب قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش

4-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

5-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن ئىمكانىيەتلىك سىجىل تەرەققىيات ئىستراتېگىيەسىنى يولغا قويۇش، يىرىك پىلان ۋە قۇرۇلۇش تۈرى يولغا قويۇلغاندىن كېيىن مۇھىتقا ناچار تەسىر كۆرسىتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش، ئىقتىساد، جەمئىيەت ۋە مۇھىتنىڭ ماس تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە چىقىرىلدى.

2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان مۇھىت تەسىرىنى باھالاش يىرىك پىلان ۋە قۇرۇلۇش تۈرى يولغا قويۇلغاندىن كېيىن كېلىپ چىقىش ئېھتىمالى بولغان مۇھىت تەسىرىنى تەھلىل قىلىش، مۆلچەرلەش ۋە باھالاش، ناچار مۇھىت تەسىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ياكى ئۇنى ئازايتىش تەدبىرى ئوتتۇرىغا قويۇش، ئىز قوغلاپ كۆزىتىش ئۇسۇلى ۋە تۈزۈمىنى كۆرسىتىدۇ.

3-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 9-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن دائىرىدىكى يىرىك پىلاننى تۈزۈشتە، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ساھەسى ۋە جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تەۋەلىكىدىكى باشقا دېڭىز تەۋەسىدە مۇھىتقا تەسىر كۆرسىتىدىغان تۈرلەرنى قۇرۇشتا، مۇشۇ قانۇنغا ئاساسەن مۇھىت تەسىرىنى باھالاش كېرەك.

4-ماددا مۇھىت تەسىرىنى باھالاشتا ئوبيېكتىپ، ئاشكارا، ئادىل بولۇش، يىرىك پىلان ياكى قۇرۇلۇش تۈرى يولغا قويۇلغاندىن كېيىن تۈرلۈك مۇھىت ئامىللىرى ۋە ئۇلاردىن تەركىب تاپقان ئېكولوگىيە سىستېمىسىغا كۆرسىتىش ئېھتىمالى بولغان تەسىرىنى ھەر تەرەپلىمە ئويلىشىپ، تەدبىر بەلگىلەشنى ئىلمىي ئاساسقا ئىگە قىلىش شەرت.

5-ماددا دۆلەت مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئاممىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاشقا مۇۋاپىق ئۇسۇلدا قاتنىشىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

6-ماددا دۆلەت مۇھىت تەسىرىنى باھالايدىغان ئۇل سانلىق مەلۇمات ئامبىرى ۋە باھالاش كۆرسەتكۈچى سىستېمىسى قۇرۇلۇشىنى كۈچەيتىپ، مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ئۇسۇلى، تېخنىكا قائىدىسى بويىچە ئىلمىي تەتقىقات ئېلىپ بېرىشقا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىپ، زۆرۈر بولغان مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ئۇچۇرىدىن ھەمبەھرىلىنىش تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، مۇھىت تەسىرىنى باھالاشنىڭ ئىلمىيلىكىنى ئاشۇرىدۇ.

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە، مۇھىت تەسىرىنى باھالايدىغان ئۇل سانلىق مەلۇمات ئامبىرى ۋە باھالاش كۆرسەتكۈچى سىستېمىسىنى قۇرۇش ۋە مۇكەممەللەشتۈرۈشكە تەشكىللىشى كېرەك.

2-باب يىرىك پىلاننىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش

7-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئۆزى تەشكىللەپ تۈزگەن يەردىن پايدىلىنىشقا مۇناسىۋەتلىك يىرىك پىلان، رايون، ۋادى، دېڭىز تەۋەسىنى قۇرۇش، ئېچىپ پايدىلىنىش يىرىك پىلانىنى تۈزۈش جەريانىدا مۇھىت تەسىرىنى باھالاشقا تەشكىللىشى كېرەك،
شۇ يىرىك پىلاننىڭ مۇھىت تەسىرىگە دائىر سەھىپىسى ياكى ئىزاھاتى يېزىلىشى كېرەك.

يىرىك پىلاننىڭ مۇھىت تەسىرىگە دائىر سەھىپىسى ياكى ئىزاھاتىدا، يىرىك پىلان يولغا قويۇلغاندىن كېيىن كېلىپ چىقىش ئېھتىمالى بولغان مۇھىت تەسىرىنى تەھلىل قىلىپ، مۆلچەرلەپ ۋە باھالاپ، ناچار مۇھىت تەسىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ياكى ئۇنى ئازايتىش تەدبىرى ۋە تەدبىرىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، يىرىك پىلان لايىھەسىنىڭ تەركىبىي قىسمى سۈپىتىدە يىرىك پىلاننى تەستىقلىغۇچى ئورگانغا تەڭ يوللاش كېرەك.

مۇھىت تەسىرىگە دائىر سەھىپە ياكى ئىزاھات بېرىلمىگەن يىرىك پىلان لايىھەسىنى تەستىقلىغۇچى ئورگان تەستىقلىمايدۇ.

8-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى، رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئۆزى تەشكىللەپ تۈزگەن سانائەت، يېزا ئىگىلىكى، چارۋىچىلىق، ئورمانچىلىق، ئېنېرگىيە، سۇچىلىق، قاتناش، شەھەر قۇرۇلۇشى، ساياھەت، تەبىئىي بايلىق ئېچىشقا مۇناسىۋەتلىك مەخسۇس يىرىك پىلان ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ مەخسۇس يىرىك پىلان دېيىلىدۇ ) نى تەشكىللەيدۇ،
شۇ مەخسۇس يىرىك پىلان لايىھەسىنى تەستىقلاشقا يوللاشتىن بۇرۇن، مۇھىت تەسىرىنى باھالاشقا تەشكىللەش ھەمدە شۇ مەخسۇس يىرىك پىلاننى تەستىقلىغان ئورگانغا مۇھىت تەسىرى دوكلاتى بېرىش كېرەك.

ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن مەخسۇس يىرىك پىلاندىكى يېتەكچى يىرىك پىلانلار مۇشۇ قانۇننىڭ 7-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇھىت تەسىرىنى باھالايدۇ.

9-ماددا مۇشۇ قانۇننىڭ 7-، 8-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇھىت تەسىرىنى باھالاش يىرىك پىلانىنىڭ كونكرېت دائىرىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى بىلەن بىرلىكتە بەلگىلىمە چىقىرىپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىدۇ.

10-ماددا مەخسۇس يىرىك پىلاننىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى تۆۋەندىكى مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى كېرەك :

( 1 ) شۇ يىرىك پىلاننى يولغا قويۇشنىڭ مۇھىتقا تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىماللىقىنى تەھلىل قىلىش، مۆلچەرلەش ۋە باھالاش؛

( 2 ) ناچار مۇھىت تەسىرىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ياكى ئۇنى ئازايتىش تەدبىرلىرى؛

( 3 ) مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھەققىدە يەكۈن.

11-ماددا مەخسۇس يىرىك پىلاننى تۈزگۈچى ئورگانلار ناچار مۇھىت تەسىرى پەيدا قىلىش ئېھتىمالى بولغان ھەمدە ئاممىۋى مۇھىت ھوقۇق-مەنپەئىتىگە بىۋاسىتە چېتىلىدىغان يىرىك پىلان لايىھەسىنى تەستىقلاشقا يوللاشتىن بۇرۇن، مۇھاكىمە يىغىنى، ئىسپات ئاڭلاش يىغىنى ئۆتكۈزۈشى ياكى باشقا شەكىللەرنى قوللىنىپ، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئاممىدىن مۇھىت تەسىرى دوكلات لايىھەسىگە پىكىر ئېلىشى كېرەك.
لېكىن، دۆلەت مەخپىيەتلىكنى ساقلاشنى بەلگىلىگەن ئەھۋاللار بۇنىڭ سىرتىدا.

تۈزگۈچى ئورگانلار ئالاقىدار ئورۇنلار، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئاممىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلات لايىھەسىگە بولغان پىكرىنى ئەستايىدىل ئويلىشىشى ھەمدە تەكشۈرۈشكە يوللانغان مۇھىت تەسىرى دوكلاتىغا پىكىرنى قوبۇل قىلىش ياكى قوبۇل قىلماسلىق توغرىسىدا ئىزاھات بېرىشى كېرەك.

12-ماددا مەخسۇس يىرىك پىلاننى تۈزگۈچى ئورگان يىرىك پىلان لايىھەسىنى تەستىقلاشقا يوللىغاندا، مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنىمۇ تەستىقلىغۇچى ئورگاننىڭ تەكشۈرۈشىگە قوشۇمچە يوللىشى كېرەك؛
مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنى قوشۇمچە يوللىمىغان بولسا، تەستىقلىغۇچى ئورگان تەستىقلىمايدۇ.

13-ماددا رايون تەسىس قىلىنغان شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمەتلىرى مەخسۇس يىرىك پىلان لايىھەسىنى تەستىقلاپ تەدبىر بەلگىلەشتىن بۇرۇن، ئالدى بىلەن خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا تارماق مۇناسىۋەتلىك تارماقلارنىڭ ۋەكىللىرى ۋە مۇتەخەسسىسلىرىنى يىغىپ تەكشۈرۈش گۇرۇپپىسى تەشكىللەپ، مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنى تەكشۈرۈشى كېرەك.
تەكشۈرۈش گۇرۇپپىسى يازما تەكشۈرۈش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇشى كېرەك.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن تەكشۈرۈش گۇرۇپپىسىغا قاتناشقان مۇتەخەسسىسلەر گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە قۇرۇلغان مۇتەخەسسىسلەر ئامبىرىدىكى مۇناسىۋەتلىك كەسپىي مۇتەخەسسىسلەر تىزىملىكىدىن ئىختىيارىي تاللاش ئۇسۇلىدا بېكىتىشى كېرەك.

ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى تەستىقلاشقا مەسئۇل بولغان مەخسۇس يىرىك پىلان، ئۇنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنى تەكشۈرۈش چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە تۈزىدۇ.

14-ماددا تەكشۈرۈش گۇرۇپپىسى تۈزىتىش پىكرىنى ئوتتۇرىغا قويۇشتا، مەخسۇس يىرىك پىلاننى تۈزگۈچى ئورگان مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنىڭ يەكۈنى ۋە تەكشۈرۈش پىكرىگە ئاساسەن يىرىك پىلان لايىھەسىگە تۈزىتىش كىرگۈزۈپ مۇكەممەللەشتۈرۈشى ھەمدە مۇھىت تەسىرى دوكلاتىدىكى يەكۈن ۋە تەكشۈرۈش پىكرىنى قوبۇل قىلىش ئەھۋالى توغرىسىدا ئىزاھات بېرىشى كېرەك؛
قوبۇل قىلىنمىسا، سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.

رايون تەسىس قىلىنغان شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ياكى ئۆلكە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەخسۇس يىرىك پىلان لايىھەسىنى تەستىقلىغاندا، مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنىڭ يەكۈنى، شۇنىڭدەك تەكشۈرۈش پىكرىنى تەدبىر بەلگىلەشنىڭ مۇھىم ئاساسى قىلىشى كېرەك.

تەستىقلاش جەريانىدا مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنىڭ يەكۈنى ۋە تەكشۈرۈش پىكرى قوبۇل قىلىنمىغان بولسا، ئىزاھات بېرىش، ئارخىپ تۇرغۇزۇپ تەكشۈرۈشكە تەييارلاپ قويۇش كېرەك.

15-ماددا مۇھىتقا زور تەسىر كۆرسىتىدىغان يىرىك پىلان يولغا قويۇلغاندىن كېيىن، تۈزگۈچى ئورگان مۇھىت تەسىرىنى ئىز قوغلاپ باھالاشقا ۋاقتىدا تەشكىللىشى ھەمدە باھالاش نەتىجىسىنى تەستىقلىغۇچى ئورگانغا دوكلات قىلىشى كېرەك؛
روشەن ناچار مۇھىت تەسىرى بايقالسا، ۋاقتىدا ياخشىلاش تەدبىرى قوللىنىش كېرەك.

3-باب قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش

16-ماددا دۆلەت قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىتقا بولغان تەسىر دەرىجىسىگە ئاساسەن، قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاشنى تۈر بويىچە باشقۇرىدۇ.

قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇنلار تۆۋەندىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلى تۈزۈش ياكى مۇھىت تەسىرىنى تىزىملاش جەدۋىلىنى تولدۇرۇشقا تەشكىللىشى كېرەك ( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتى دېيىلىدۇ ) :

( 1 ) مۇھىم، زور مۇھىت تەسىرى پەيدا قىلىش ئېھتىمالى بولسا، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى تۈزۈپ، پەيدا بولغان مۇھىت تەسىرىنى ئومۇميۈزلۈك باھالاش كېرەك؛

( 2 ) يېنىك دەرىجىدە مۇھىت تەسىرى پەيدا قىلىش ئېھتىمالى بولسا، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلى تۈزۈپ، پەيدا بولغان مۇھىت تەسىرىنى تەھلىل قىلىش ياكى مەخسۇس باھالاش كېرەك؛

( 3 ) مۇھىت تەسىرى ناھايىتى ئاز، مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھاجەتسىز بولسا، مۇھىت تەسىرىنى تىزىملاش جەدۋىلىنى تولدۇرۇش كېرەك.

قۇرۇلۇش تۈرلىرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاشنى تۈرگە ئايرىپ باشقۇرۇش تىزىملىكىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى بېكىتىدۇ ھەمدە ئېلان قىلىدۇ.

17-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى تۆۋەندىكى مەزمۇنلارنى ئۆز ئىچىگە ئېلىشى كېرەك :

( 1 ) قۇرۇلۇش تۈرلىرىنىڭ ئومۇمىي ئەھۋالى؛

( 2 ) قۇرۇلۇش تۈرى ئەتراپىدىكى مۇھىتنىڭ ھازىرقى ئەھۋالى؛

( 3 ) قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىتقا تەسىر يەتكۈزۈش ئېھتىماللىقىنى تەھلىل قىلىش، مۆلچەرلەش ۋە باھالاش؛

( 4 ) قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت ئاسراش تەدبىرلىرى ۋە ئۇنىڭ تېخنىكا، ئىقتىسادىي دەلىلى؛

( 5 ) قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىگە بولغان ئىقتىسادىي پايدا-زىيان تەھلىلى؛

( 6 ) قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىتىنى كۆزىتىپ ئۆلچەش توغرىسىدىكى تەكلىپ؛

( 7 ) مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھەققىدە يەكۈن.

مۇھىت تەسىرىنى دوكلات قىلىش جەدۋىلى ۋە مۇھىت تەسىرىنى تىزىملاش جەدۋىلىنىڭ مەزمۇنى ۋە شەكلىنى گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى بېكىتىدۇ.

18-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاشتا، يىرىك پىلاندىكى مۇھىت تەسىرىنى باھالاش بىلەن تەكرارلىنىپ قېلىشتىن ساقلىنىش كېرەك.

بىر تۈرلۈك ئومۇمىي قۇرۇلۇش تۈرى سۈپىتىدە يىرىك پىلان تۈزۈلۈپ، قۇرۇلۇش تۈرىگە ئاساسەن مۇھىت تەسىرى باھالىنىدۇ، پىلانلانمايدىغان مۇھىت تەسىرى باھالايدۇ.

مۇھىت تەسىرىنى باھالىغان يىرىك پىلان كونكرېت قۇرۇلۇش تۈرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولسا، يىرىك پىلاندىكى مۇھىت تەسىرىنى باھالاش يەكۈنىنى قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاشنىڭ مۇھىم ئاساسى قىلىش كېرەك، قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىگە بولغان تەسىرىنى باھالاشنىڭ مەزمۇنىنى يىرىك پىلاننىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش-تەكشۈرۈش پىكرىگە ئاساسەن ئاددىيلاشتۇرۇش كېرەك.

19-ماددا قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن تېخنىكىلىق ئورۇنغا ئۆز قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاشنى قانات يايدۇرۇشنى ھاۋالە قىلسا، قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلى تۈزسە بولىدۇ؛
قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنلار مۇھىت تەسىرىنى باھالاش تېخنىكا ئىقتىدارىنى ھازىرلىغان بولسا، قۇرۇلۇش تۈرىگە قارىتا ئۆز ئالدىغا مۇھىت تەسىرىنى باھالاشنى قانات يايدۇرۇپ، قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلى تۈزسە بولىدۇ.

قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنى تۈزۈشتە، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ئۆلچىمى، تېخنىكا قائىدىسى قاتارلىق بەلگىلىمىلەرگە رىئايە قىلىش كېرەك.

گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنى تۈزۈشتىكى ئىقتىدار قۇرۇلۇشى كۆرسەتمىسى ۋە نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش چارىسىنى تۈزۈشى كېرەك.

قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇن ئۈچۈن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنى تۈزۈش ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلغان تېخنىكىلىق ئورۇن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىر دوكلاتى، مۇھىت تەسىر دوكلاتى جەدۋىلىنى تەستىقلاشقا مەسئۇل بولغان ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا ئالاقىدار تەكشۈرۈپ تەستىقلىغۇچى تارماق بىلەن ھېچقانداق مەنپەئەت مۇناسىۋىتىدە بولسا بولمايدۇ.

20-ماددا قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنىڭ مەزمۇنى ۋە يەكۈنىگە مەسئۇل بولۇشى، قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىر دوكلاتى، مۇھىت تەسىر دوكلاتى جەدۋىلىنى تۈزۈش ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلغان تېخنىكىلىق ئورۇن ئۆزى تۈزگەن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى دوكلات قىلىش، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى جەدۋىلىگە مۇناسىپ جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

رايون تەسىس قىلىنغان شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى جەدۋىلىنى تۈزگۈچى ئورۇننى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ۋە سۈپەتنى باھالاشنى كۈچەيتىشى كېرەك.

قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنى تەستىقلاشقا مەسئۇل ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۈزگۈچى ئورۇن، تۈزگۈچى ۋە ئاساسلىق تۈزگۈچى خادىملارنىڭ قانۇنغا خىلاپ ئالاقىدار ئۇچۇرلىرىنى جەمئىيەت سەمىمىيەت ئارخىپىغا خاتىرىلىشى ھەمدە مەملىكەتلىك ئىناۋەت ئۇچۇرلىرىدىن ئورتاق بەھرىلىنىش سۇپىسى ۋە دۆلەت كارخانىلارنىڭ ئىناۋەت ئۇچۇرلىرىنى ئېلان قىلىش سىستېمىسىغا كىرگۈزۈپ جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى كېرەك.

ھەرقانداق ئورۇن ۋە شەخسنىڭ قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى جەدۋىلىنى تۈزىدىغان تېخنىكىلىق ئورۇننى بەلگىلەپ بېرىشىگە يول قويۇلمايدۇ.

21-ماددا دۆلەت مەخپىيەتلىكنى ساقلاش كېرەكلىكىنى بەلگىلىگەن ئەھۋاللاردىن باشقا، مۇھىتقا زور تەسىر كۆرسىتىش ئېھتىمالى بولغان، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى يېزىشقا تېگىشلىك قۇرۇلۇش تۈرلىرىدە، قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنى تەستىقلاشقا يوللاشتىن بۇرۇن، مۇھاكىمە يىغىنى، ئىسپات ئاڭلاش يىغىنى ئېچىشى ياكى باشقا شەكىللەرنى قوللىنىپ، مۇناسىۋەتلىك ئورۇنلار، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئاممىدىن پىكىر ئېلىشى كېرەك.

قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن تەستىقلاشقا يوللىغان مۇھىت تەسىرى دوكلاتىغا مۇناسىۋەتلىك ئورۇن، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئاممىنىڭ پىكرىنى قوبۇل قىلىش ياكى قوبۇل قىلماسلىق ھەققىدە ئىزاھات بېرىشى كېرەك.

22-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، دوكلات جەدۋىلىنى قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن گوۋۇيۈەننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تەستىقلاش ھوقۇقى بار ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقىنىڭ تەستىقلىشىغا يوللايدۇ.

دېڭىز-ئوكيان قۇرۇلۇشى تۈرىنىڭ دېڭىز-ئوكيان مۇھىتىغا تەسىر كۆرسىتىش دوكلاتىنى تەستىقلاش «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دېڭىز-ئوكيان مۇھىتىنى قوغداش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

تەستىقلىغۇچى تارماق مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 60 كۈن ئىچىدە، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى جەدۋىلىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە، ئايرىم-ئايرىم ھالدا تەستىقلاش قارارى چىقىرىشى ھەمدە قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنغا يازما ئۇقتۇرۇش قىلىشى كېرەك.

دۆلەت مۇھىت تەسىرىنى تىزىملاش جەدۋىلىگە قارىتا ئەنگە ئېلىپ باشقۇرۇشنى يولغا قويىدۇ.

قۇرۇلۇش تۈرلىرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، دوكلات جەدۋىلى، شۇنىڭدەك ئەنگە ئالدۇرۇش مۇھىتىنىڭ تەسىرىنى تىزىملاش جەدۋىلىنى تەكشۈرۈش، تەستىقلاشتا، ھېچقانداق ھەق ئېلىشقا بولمايدۇ.

23-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تۆۋەندىكى قۇرۇلۇش تۈرلىرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەستىقلاشقا مەسئۇل بولىدۇ :

( 1 ) يادرو ئەسلىھەلىرى، قەتئىي زىچ قۇرۇلۇش قاتارلىق ئالاھىدە خاراكتېردىكى قۇرۇلۇش تۈرلىرى؛

( 2 ) ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرنىڭ مەمۇرىي رايونى ھالقىغان قۇرۇلۇش تۈرلىرى؛

( 3 ) گوۋۇيۈەن تەستىقلىغان ياكى گوۋۇيۈەن مۇناسىۋەتلىك تارماقلارغا ھوقۇق بېرىپ تەستىقلىغان قۇرۇلۇش تۈرلىرى.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا قۇرۇلۇش تۈرلىرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەستىقلاش ھوقۇق چېكىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بەلگىلەيدۇ.

قۇرۇلۇش تۈرى مەمۇرىي رايون ھالقىغان ناچار مۇھىت تەسىرىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىش ئېھتىمالى بولسا، مۇناسىۋەتلىك ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى شۇ تۈرنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش يەكۈنىدە تالاش-تارتىش كۆرۈلسە، ئۇنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى ئورتاق بولغان بىر دەرىجە يۇقىرى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارماق تەستىقلايدۇ.

24-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتى تەستىقلانغاندىن كېيىن، قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ خاراكتېرى، كۆلىمى، ئورنى، قوللىنىلغان ئىشلەپچىقىرىش ھۈنەر-سەنئىتى ياكى بۇلغىنىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇنى تىزگىنلەش، ئېكولوگىيەلىك بۇزغۇنچىلىققا ئۇچراشنىڭ ئالدىنى ئېلىش تەدبىرلىرىدە زور ئۆزگىرىش بولسا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى قايتىدىن تەستىقلىتىشى كېرەك.

قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتى تەستىقلانغان كۈندىن باشلاپ 5 يىلدىن ئېشىپ كەتكەندە، تەرەپ شۇ تۈردە ئىش باشلاشنى قارار قىلغان بولسا، ئۇنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى ئەسلىي تەستىقلىغۇچى تارماقنىڭ قايتا تەكشۈرۈشىگە يوللاش كېرەك؛
ئەسلىي تەستىقلىغۇچى تارماق قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 10 كۈن ئىچىدە، تەكشۈرۈش پىكرىنى قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇنغا يازما ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

25-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتى قانۇن بويىچە تەستىقلىغۇچى تارماقنىڭ تەكشۈرۈشىدىن ئۆتكۈزمىگەن ياكى تەكشۈرگەندىن كېيىن تەستىقلانمىسا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش باشلىسا بولمايدۇ.

26-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنى قۇرۇش جەريانىدا، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلى، شۇنىڭدەك مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەستىقلىغۇچى تارماقنىڭ تەستىقلاش پىكرىدە ئوتتۇرىغا قويۇلغان مۇھىت ئاسراشقا دائىر تەدبىر-تەدبىرلەرنى بىرلا ۋاقىتتا يولغا قويۇشى كېرەك.

27-ماددا تۈر قۇرۇلۇشى، يۈرۈشۈش جەريانىدا تەستىقلىتىشقا ئۇيغۇن كەلمەيدىغان مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان ئەھۋاللار كۆرۈلسە، قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن مۇھىت تەسىرىدىن كېيىنكى باھالاشقا تەشكىللىشى، ياخشىلاش تەدبىرى قوللىنىشى ھەمدە ئەسلىي مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەستىقلىغۇچى تارماق ۋە قۇرۇلۇش تۈرىنى تەستىقلىغۇچى تارماققا ئەنگە ئالدۇرۇشى كېرەك؛
ئەسلىدىكى مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەستىقلىغۇچى تارماق قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇنغا مۇھىت تەسىرىنى كېيىنكى باھالاش، ياخشىلاش تەدبىرى قوللىنىشنى بۇيرۇسىمۇ بولىدۇ.

28-ماددا ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قۇرۇلۇش تۈرى ئىشلەپچىقىرىشقا كىرىشتۈرۈلگەندىن ياكى ئىشلىتىلگەندىن كېيىن پەيدا بولغان مۇھىت تەسىرىنى ئىز قوغلاپ تەكشۈرۈشى، ئېغىر مۇھىت بۇلغىنىشى ياكى ئېكولوگىيە بۇزغۇنچىلىقىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلارنىڭ سەۋەبىنى ئېنىقلىشى، جاۋابكارلىقىنى ئېنىقلىشى كېرەك.
قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىدە ئاساسىي ماتېرىياللار روشەن پۇختا بولماسلىق، مەزمۇنىدا ئېغىر، زور نۇقسان، چۈشۈپ قېلىش ياكى ساختا بولۇش، مۇھىت تەسىرىنى باھالاش يەكۈنى توغرا بولماسلىق ياكى مۇۋاپىق بولماسلىق قاتارلىق ئېغىر سۈپەت مەسىلىلىرى ساقلانغان بولسا،
مۇشۇ قانۇننىڭ 32-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە، قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇن ۋە ئۇنىڭ ئالاقىدار جاۋابكارلىرى ھەم قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى جەدۋىلىنى تۈزۈش ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلغان تېخنىكا ئورنى ھەم ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك خادىملىرىنىڭ قانۇن جاۋابكارلىقىنى سۈرۈشتۈرۈش؛
تەستىقلىغۇچى تارماق خادىملىرىدىن ۋەزىپىسىنى ئادا قىلماي، مەسئۇلىيەتسىزلىك قىلىپ، قانۇن بويىچە تەستىقلاشقا تېگىشلىك بولمىغان قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنى تەستىقلىغانلىرى مۇشۇ قانۇننىڭ 34-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قانۇن جاۋابكارلىقىغا تارتىلىدۇ.

4-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

29-ماددا يىرىك پىلان تۈزگۈچى ئورگان مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، مۇھىت تەسىرىنى باھالاشقا تەشكىللىمىسە ياكى مۇھىت تەسىرىنى باھالاشقا ئۇيۇشتۇرغاندا ساختىپەزلىك قىلىپ ياكى ۋەزىپىسىنى ئادا قىلماي، مۇھىت تەسىرىنى باھالاشتا ئېغىر دەرىجىدە پاكىتقا ئۇيغۇن بولمىسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگان ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىدۇ.

30-ماددا يىرىك پىلاننى تەستىقلىغۇچى ئورگان قانۇن بويىچە مۇھىت تەسىرىگە مۇناسىۋەتلىك سەھىپە ياكى ئىزاھات بېرىشكە تېگىشلىك بولسىمۇ تۈزمىگەن يىرىك پىلان لايىھەسىنى قانۇن بويىچە مۇھىت تەسىرى دوكلاتىنى قوشۇمچە قىلىشقا تېگىشلىك بولسىمۇ قوشۇمچە قىلمىغان مەخسۇس يىرىك پىلان لايىھەسىنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا تەستىقلىغان بولسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلار بولىدۇ.
يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگان ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرىدۇ.

31-ماددا قۇرۇلۇش قىلغۇچى ئورۇن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، دوكلات جەدۋىلىنى قانۇن بويىچە تەستىقلاتماي ياكى مۇشۇ قانۇننىڭ 24-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مۇھىت تەسىرى دوكلاتى ۋە دوكلات جەدۋىلىنى قايتا تەستىقلىتىشقا يوللىماي ياكى قايتا تەكشۈرۈشكە يوللىماي، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن قۇرۇلۇش باشلىغان بولسا، ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قۇرۇلۇشنى توختىتىشقا بۇيرۇيدۇ، قانۇنغا خىلاپ قىلمىش ۋە خەۋپ ئاقىۋىتىگە ئاساسەن،
قۇرۇلۇش تۈرىگە سېلىنغان ئومۇمىي مەبلەغ سوممىسىنىڭ% 1 ىدىن يۇقىرى،% 5 تىن تۆۋەن جەرىمانە قويۇلىدۇ ھەمدە ئەسلىگە كەلتۈرۈشكە بۇيرۇلسا بولىدۇ؛
قۇرۇلۇش ئورنىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ.

قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، دوكلات جەدۋىلى تەستىقلانماي تۇرۇپ ياكى ئەسلىي تەستىقلىغۇچى تارماقنىڭ قايتا تەكشۈرۈپ ماقۇللۇقىنى ئالماي تۇرۇپ، ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن قۇرۇلۇش باشلىغان بولسا، ئالدىنقى تارماقتىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ، چارە كۆرۈلىدۇ.

قۇرۇلۇش قىلدۇرغۇچى ئورۇنلاردىن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى تىزىملاش جەدۋىلىنى قانۇن بويىچە ئەنگە ئالدۇرمىغانلىرىنى ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ئەنگە ئالدۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ، 50 مىڭ يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ.

دېڭىز-ئوكيان قۇرۇلۇشى تۈرىنى قۇرغۇچى ئورۇنلاردا مۇشۇ ماددىدا كۆرسىتىلگەن قانۇنغا خىلاپ قىلمىش بولسا، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دېڭىز-ئوكيان مۇھىتىنى ئاسراش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.

32-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىدە ئۇل ماتېرىياللار روشەن، پۇختا بولمىغان، مەزمۇنىدا ئېغىر، زور نۇقسان، چۈشۈپ قالغان ياكى ساختا بولغان، مۇھىت تەسىرىنى باھالاش يەكۈنى توغرا بولماسلىق ياكى مۇۋاپىق بولماسلىق قاتارلىق ئېغىر سۈپەت مەسىلىلىرى ساقلانغان بولسا،
رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى قۇرۇلۇش ئورنىغا 500 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى، 2 مىليون يۈەندىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ ھەمدە قۇرۇلۇش ئورنىنىڭ قانۇندا بەلگىلەنگەن ۋەكىلى، ئاساسلىق مەسئۇلى، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا 50 مىڭ يۈەندىن يۇقىرى

قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنى تۈزۈش ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلغان تېخنىكا ئورنى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ئۆلچىمى ۋە تېخنىكا قائىدىسى قاتارلىق بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، تۈزگەن قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىر دوكلاتى، مۇھىت تەسىرىنى باھالاش دوكلات جەدۋىلىدە ئاساسىي ماتېرىياللارنىڭ روشەن پۇختا بولماسلىقى، مەزمۇنىدا ئېغىر، زور نۇقسان بولۇشى، چۈشۈپ قېلىشى ياكى ساختا بولۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغان بولسا،
مۇھىت تەسىرىنى باھالاش يەكۈنى توغرا بولماسلىق ياكى مۇۋاپىق بولماسلىق قاتارلىق ئېغىر سۈپەت مەسىلىلىرىگە رايون بار شەھەر دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى تېخنىكا ئورۇنلىرى بىر تەرەپ قىلىدىغان ھەقنىڭ ئۈچ ھەسسىسىدىن يۇقىرى، بەش ھەسسىسىدىن تۆۋەن جەرىمانە قويىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىنىڭ مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلى تۈزۈش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشى مەنئى قىلىنىدۇ؛
قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قىلغانلارغا قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت مۇسادىرە قىلىنىدۇ.

تۈزگۈچى ئورۇنلاردا مۇشۇ ماددىنىڭ 1-، 2-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن قانۇنغا خىلاپ قىلمىش بولسا، رىياسەتچى ۋە ئاساسلىق تۈزگۈچى خادىملارنىڭ بەش يىل ئىچىدە مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلات جەدۋىلىنى تۈزۈش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشى مەنئى قىلىنىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ ھەمدە مۇھىت تەسىرى دوكلاتى، مۇھىت تەسىرى دوكلاتى جەدۋىلىنى تۈزۈش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىش ئۆمۈرلۈك مەنئى قىلىنىدۇ.

33-ماددا قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى تەكشۈرۈش، تەستىقلاش، ئەنگە ئېلىشقا مەسئۇل تارماق تەستىقلاش، ئەنگە ئېلىش جەريانىدا ھەق ئالغان بولسا، يۇقىرى دەرىجىلىك ئورگىنى ياكى رېۋىزىيە ئورگىنى قايتۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ.

34-ماددا ئېكولوگىيەلىك مۇھىت مەسئۇل تارمىقى ياكى باشقا تارماقنىڭ خادىملىرىدىن نەپسانىيەتچىلىك قىلىپ، خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىپ، قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش ھۆججىتىنى قانۇنغا خىلاپ ھالدا تەستىقلىغانلىرىغا قانۇن بويىچە مەمۇرىي چارە كۆرۈلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

5-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

35-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ئۆز جايىنىڭ ئەمەلىي ئەھۋالىغا قاراپ، ئۆز تەۋەلىكىدىكى ناھىيە دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمىتى تۈزگەن يىرىك پىلاننىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.
كونكرېت چارىسىنى ئۆلكە، ئاپتونوم رايون، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلەر مۇشۇ قانۇننىڭ 2-بابىدىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن تۈزىدۇ.

36-ماددا ھەربىي ئەسلىھە قۇرۇلۇش تۈرىنىڭ مۇھىت تەسىرىنى باھالاش چارىسىنى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت مۇشۇ قانۇندىكى پىرىنسىپ بويىچە چىقىرىدۇ.

37-ماددا بۇ قانۇن 2003-يىل 9-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.