( 1993 ـ يىلى 7 ـ ئاينىڭ 2 ـ كۈنى 8 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 2 ـ يىغىنىدا ماقۇللاندى، 2007 ـ يىل 12 ـ ئاينىڭ 29 ـ كۈنى 10 ـ نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلقنىڭ قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 31 ـ يىغىنىدا ئۆزگەرتىلدى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب پەن تەتقىقات، تېخنىكا يارىتىش ۋە پەن-تېخنىكىنى قوللىنىش

3-باب كارخانا تېخنىكىسىنىڭ ئىلگىرىلىشى

4-باب پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرى

بەشىنچى باب پەن-تېخنىكا خادىملىرى

6-باب كاپالەتلەندۈرۈش تەدبىرى

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن پەن-تېخنىكا تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش، پەن-تېخنىكىنىڭ بىرىنچى ئىشلەپچىقىرىش كۈچىنىڭ رولىنى جارى قىلدۇرۇش، پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنىڭ رېئال ئىشلەپچىقىرىش كۈچىگە ئايلىنىشىنى ئىلگىرى سۈرۈش، ئىلىم-تېخنىكىنىڭ ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتقا مۇلازىمەت قىلىشىغا تۈرتكە بولۇش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.

2-ماددا دۆلەت ئىلمىي تەرەققىيات قارىشىدا چىڭ تۇرىدۇ، دۆلەتنى پەن-مائارىپ ئارقىلىق گۈللەندۈرۈش ئىستراتېگىيەسىنى يولغا قويىدۇ، ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىش، مۇھىم نۇقتىدا ھالقىش، تەرەققىياتقا تىرەك بولۇش، كەلگۈسىگە يېتەكچىلىك قىلىشتىن ئىبارەت پەن-تېخنىكا خىزمىتىگە يېتەكچىلىك قىلىش فاڭجېنىنى يولغا قويىدۇ، دۆلەت يېڭىلىق يارىتىش سىستېمىسى بەرپا قىلىدۇ، ئىجادچان دۆلەت قۇرىدۇ.

3-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى بويىچە يارىتىش ئەركىنلىكىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ، ئىلمىي ئىزدىنىش ۋە تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىشقا ئىلھام بېرىدۇ، پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغدايدۇ.

پۈتۈن جەمئىيەت ئەمگەككە ھۆرمەت قىلىشى، بىلىمگە ھۆرمەت قىلىشى، ئىختىساسلىقلارغا ھۆرمەت قىلىشى، ئىجادىيەتكە ھۆرمەت قىلىشى كېرەك.

مەكتەپلەر ۋە باشقا مائارىپ ئاپپاراتلىرى نەزەرىيەنى ئەمەلىيەتكە بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇپ، تەربىيەلەنگۈچىلەرنىڭ مۇستەقىل پىكىر يۈرگۈزۈش ئىقتىدارى، ئەمەلىيەت ئىقتىدارى، يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارىنى، شۇنىڭدەك ھەقىقەتكە ئىنتىلىدىغان، يېڭىلىق يارىتىشنى قەدىرلەيدىغان، ھەقىقەتنى ئەمەلىيەتتىن ئىزدەيدىغان ئىلمىي روھىنى يېتىلدۈرۈشكە ئەھمىيەت بېرىشى كېرەك.

4-ماددا ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتتا پەن-تېخنىكىغا تايىنىش، پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتى ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش ۋە جەمئىيەت تەرەققىياتى ئۈچۈن خىزمەت قىلىشى كېرەك.

دۆلەت پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە تەرەققىياتىغا ئىلھام بېرىدۇ، پەن-تېخنىكىنى قوللىنىپ ئەنئەنىۋى كەسىپلەرنى ئۆزگەرتىش، يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلىق كەسىپلەر ۋە ئىجتىمائىي ئىشلارنى تەرەققىي قىلدۇرۇشقا تۈرتكە بولىدۇ.

5-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇش ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرىدۇ، پەن-تېخنىكا بىلىملىرىنى ئومۇملاشتۇرىدۇ، بارلىق پۇقرالارنىڭ پەن-مەدەنىيەت ساپاسىنى ئۆستۈرىدۇ.

دۆلەت ئورگانلار، كارخانىلار، كەسپىي تەشكىلاتلار، ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ۋە پۇقرالارنىڭ پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى پائالىيىتىگە قاتنىشىشى ۋە مەدەت بېرىشىگە ئىلھام بېرىدۇ.

6-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى، يارىتىش بىلەن ئالىي مائارىپ، كەسىپ تەرەققىياتىنىڭ بىرلەشتۈرۈلۈشىگە ئىلھام بېرىدۇ، تەبىئىي پەن بىلەن ئادىمىيەت، ئىجتىمائىي پەنلەرنىڭ گىرەلىشىشى، يۇغۇرۇلۇشى ۋە بىر-بىرىنى ئىلگىرى سۈرۈشىگە ئىلھام بېرىدۇ.

دۆلەت رايون، كەسىپ ۋە ساھە ھالقىغان پەن-تېخنىكا ھەمكارلىقىنى كۈچەيتىپ، مىللىي رايونلار، چەت-ياقا رايونلار، نامرات رايونلارنىڭ پەن-تېخنىكا تەرەققىياتىغا يار-يۆلەك بولىدۇ.

دۆلەت ھەربىي ئىشلار بىلەن پۇقراۋى پەن-تېخنىكا پىلانىنى جىپسىلاشتۇرۇش ۋە ماسلاشتۇرۇشنى كۈچەيتىپ، ھەربىي ئىشلار بىلەن پۇقرالار پەن-تېخنىكا بايلىقى، تېخنىكا يارىتىش ئېھتىياجىنىڭ ئۆزئارا ئالماشتۇرۇلۇشى ۋە تېخنىكىنىڭ قوش يۆنىلىشلىك يۆتكىلىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ئارمىيە بىلەن خەلق تەڭ پايدىلىنىدىغان تېخنىكىنى راۋاجلاندۇرىدۇ.

7-ماددا دۆلەت بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ئىستراتېگىيەسىنى تۈزىدۇ ۋە يولغا قويىدۇ، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ ۋە مۇكەممەللەشتۈرىدۇ، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىغا ھۆرمەت قىلىدىغان ئىجتىمائىي مۇھىت يارىتىدۇ، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى قانۇن بويىچە قوغدايدۇ، ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىشقا ئىلھام بېرىدۇ.

كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار ۋە پەن-تېخنىكا خادىملىرى بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ئېڭىنى كۈچەيتىپ، ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇپ، بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى قوللىنىش، قوغداش ۋە باشقۇرۇش ئىقتىدارىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك.

8-ماددا دۆلەت ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىشقا پايدىلىق پەن-تېخنىكا باھالاش تۈزۈمىنى ئورنىتىدۇ ۋە مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

پەن-تېخنىكا باھالاش تۈزۈمى ئوخشاش بولمىغان پەن-تېخنىكا پائالىيىتىنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ئاساسەن، ئادىل، ھەققانىي، ئاشكارا بولۇش پىرىنسىپى بويىچە تۈرگە ئايرىپ باھالاشنى يولغا قويۇشى كېرەك.

9-ماددا دۆلەت مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغ سېلىنمىسىنى ئاشۇرىدۇ ھەمدە كەسىپ، باج، پۇل مۇئامىلە، ھۆكۈمەت بىرتۇتاش سېتىۋېلىش قاتارلىق سىياسەتلەرنى تۈزۈپ، جەمئىيەتنىڭ مەبلەغ سېلىشىغا ئىلھام بېرىپ، يېتەكچىلىك قىلىپ، پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش خىراجىتىنىڭ سىجىل مۇقىم ئېشىشىغا تۈرتكە بولىدۇ.

10-ماددا گوۋۇيۈەن پۈتۈن مەملىكەتنىڭ پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتىگە رەھبەرلىك قىلىپ، پەن-تېخنىكا تەرەققىيات يىرىك پىلانىنى تۈزۈپ، دۆلەتنىڭ پەن-تېخنىكا مۇھىم، زور تۈرلىرى، پەن-تېخنىكىغا زىچ مۇناسىۋەتلىك مۇھىم، زور تۈرلەرنى بېكىتىپ، پەن-تېخنىكىنىڭ ئىلگىرىلىشى بىلەن ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتنىڭ ماسلىشىشىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، پەن-تېخنىكىنىڭ تەرەققىياتىنى ئالغا سۈرۈشى كېرەك.

11-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ پەن-تېخنىكا مەمۇرىي تارمىقى پۈتۈن مەملىكەتنىڭ پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتىنى ماكرولۇق باشقۇرۇش ۋە بىرتۇتاش ماسلاشتۇرۇشقا مەسئۇل بولىدۇ؛
گوۋۇيۈەننىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە مۇناسىۋەتلىك پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ پەن-تېخنىكا مەمۇرىي تارمىقى شۇ مەمۇرىي رايوننىڭ پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ؛
ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتىنىڭ باشقا مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى مەسئۇلىيىتى دائىرىسىدە مۇناسىۋەتلىك پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتىگە مەسئۇل بولىدۇ.

12-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتىنى ماسلاشتۇرۇش مېخانىزمى بەرپا قىلىدۇ، پەن-تېخنىكا تەرەققىيات خىزمىتىدىكى مۇھىم، زور مەسىلىلەرنى تەتقىق قىلىدۇ، دۆلەت پەن-تېخنىكىسى فوندى ۋە دۆلەتنىڭ پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرلىرىنىڭ تەسىس قىلىنىشى ۋە ئۆزئارا جىپسىلىشىشىنى ماسلاشتۇرىدۇ،
ھەربىي ئىشلار بىلەن پۇقراۋى پەن-تېخنىكا بايلىقىنى تەقسىملەش، پەن-تېخنىكا تەتقىقات-ئېچىش ئاپپاراتلىرىنى بىرىكتۈرۈش، شۇنىڭدەك پەن-تېخنىكا تەتقىق قىلىش-ئېچىش بىلەن ئالىي مائارىپ، كەسىپ تەرەققىياتىنى بىرلەشتۈرۈش قاتارلىق مۇھىم، زور ئىشلارنى ماسلاشتۇرۇش.

13-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكىلىق تەدبىر بەلگىلەش قائىدىسى ۋە تەرتىپىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، قېلىپلاشقان مەسلىھەت بېرىش ۋە تەدبىر بەلگىلەش مېخانىزمى بەرپا قىلىپ، تەدبىر بەلگىلەشنىڭ ئىلمىيلىشىشى، دېموكراتىيەلىشىشىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى يىرىك پىلانى ۋە مۇھىم، زور سىياسەتلىرىنى تۈزۈش، پەن-تېخنىكىنىڭ مۇھىم، زور تۈرلىرى، پەن-تېخنىكا بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك مۇھىم، زور تۈرلىرىنى بېكىتىشتە، پەن-تېخنىكىدا پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ پىكرىنى تولۇق ئاڭلاش، ئىلمىي تەدبىر بەلگىلەشنى يولغا قويۇش كېرەك.

14-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ھۆكۈمىتى چەت ئەل ھۆكۈمەتلىرى، خەلقئارا تەشكىلاتلار بىلەن بولغان پەن-تېخنىكا ھەمكارلىقى ۋە ئالاقىسىنى راۋاجلاندۇرىدۇ، پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرى، ئالىي مەكتەپلەر، پەن-تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش خادىملىرى، پەن-تېخنىكىغا دائىر ئىجتىمائىي تەشكىلاتلار ۋە كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلارنىڭ خەلقئارا پەن-تېخنىكا ھەمكارلىقىنى ۋە ئالماشتۇرۇشىنى قانۇن بويىچە قانات يايدۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

15-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا مۇكاپاتى تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى پائالىيىتىدە مۇھىم تۆھپە قوشقان تەشكىلات ۋە شەخسلەرنى مۇكاپاتلايدۇ.
كونكرېت چارىسىنى گوۋۇيۈەن بەلگىلەيدۇ.

دۆلەت دۆلەت ئىچى ۋە سىرتىدىكى تەشكىلات ياكى شەخسلەرنىڭ پەن-تېخنىكا مۇكاپاتى تەسىس قىلىشىغا ئىلھام بېرىدۇ، پەن-تېخنىكا تەرەققىياتىنى مۇكاپاتلايدۇ.

2-باب پەن تەتقىقات، تېخنىكا يارىتىش ۋە پەن-تېخنىكىنى قوللىنىش

16-ماددا دۆلەت تەبىئىي پەن فوندى تەسىس قىلىپ، ئۇل تەتقىقات ۋە ئىلىم-پەننىڭ ئالدىنقى سېپىدە ئىزدىنىشكە ياردەم بېرىپ، پەن-تېخنىكا ئىختىساسلىقلىرىنى يېتىشتۈرىدۇ.

دۆلەت پەن-تېخنىكا تىپىدىكى ئوتتۇرا، كىچىك كارخانىلار يېڭىلىق يارىتىش فوندى تەسىس قىلىپ، ئوتتۇرا، كىچىك كارخانىلارنىڭ تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىشنى قانات يايدۇرۇشىغا ياردەم بېرىدۇ.

دۆلەت زۆرۈر تېپىلغاندا باشقا فوند تەسىس قىلىپ، پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى پائالىيەتلىرىگە ياردەم بەرسە بولىدۇ.

17-ماددا تۆۋەندىكى پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللانغانلار دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە باجدا ئېتىبار بېرىلىدۇ :

( 1 ) تېخنىكا يارىتىش، تېخنىكا ئۆتۈنۈپ بېرىش، تېخنىكا مەسلىھەتچىلىكى، تېخنىكا مۇلازىمىتى بىلەن شۇغۇللىنىش؛

( 2 ) دۆلەت ئىچىدە ئىشلەپچىقارغىلى بولمايدىغان ياكى ئىقتىدارى ئېھتىياجنى قاندۇرالمايدىغان پەن تەتقىقات ياكى تېخنىكا يارىتىش بۇيۇملىرىنى ئىمپورت قىلىش؛

( 3 ) دۆلەتنىڭ مۇھىم، زور پەن-تېخنىكا مەخسۇس تۈرلىرى، دۆلەتنىڭ پەن-تېخنىكا پىلانىدىكى مۇھىم، زور تۈرلەرنى يولغا قويۇش ئۈچۈن، دۆلەت ئىچىدە ئىشلەپچىقىرىشقا بولمايدىغان ئاچقۇچلۇق ئۈسكۈنە، خام ئەشيا ياكى زاپچاس ئىمپورت قىلىش؛

( 4 ) قانۇنلار، دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلىرىدە بەلگىلەنگەن باشقا پەن تەتقىقات، تېخنىكا يارىتىش ۋە پەن-تېخنىكىنى قوللىنىش پائالىيەتلىرى.

18-ماددا دۆلەت پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىنىڭ بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى گۆرۈ قىلىش كەسپىنى قانات يايدۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىنى كىرېدىت قاتارلىق جەھەتلەردە پەن-تېخنىكىنى قوللىنىش ۋە يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلىق كەسىپلەر تەرەققىياتىنى قوللاشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ ۋە يېتەكلەيدۇ، سۇغۇرتا ئاپپاراتلىرىنىڭ يۇقىرى، يېڭى تېخنىكا كەسىپلىرىنىڭ تەرەققىيات ئېھتىياجىغا قاراپ سۇغۇرتا تۈرىنى يارىتىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

سىياسەت خاراكتېرلىك پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى كەسىپ دائىرىسىدە پەن-تېخنىكىنى قوللىنىش ۋە يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلىق كەسىپلەرنىڭ تەرەققىياتىنى ئاۋۋال پۇل مۇئامىلە مۇلازىمىتى قىلىشى كېرەك.

19-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا پائالىيىتى ئۈچۈن مۇلازىمەت قىلىش دۆلەت نىشانىغا ئەمەل قىلىش بىلەن ئەركىن ئىزدىنىشكە ئىلھام بېرىشنى بىرلەشتۈرۈش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىپ، ئۇل تەتقىقات، ئالدىنقى قاتاردىكى تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە ئىجتىمائىي پاراۋانلىق خاراكتېرىدىكى تېخنىكا تەتقىقاتىنى ئالدىن ئورۇنلاشتۇرما قىلىپ ۋە راۋاجلاندۇرۇپ، ئاساس تەتقىقات، ئالدىنقى سەپ تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە ئاممىۋى پاراۋانلىق خاراكتېرىدىكى تېخنىكا تەتقىقاتىنىڭ سىجىل، مۇقىم راۋاجلىنىشىنى قوللايدۇ.

پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرى، ئالىي مەكتەپلەر، كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار ۋە پۇقرالار تەتقىقات تېمىسىنى قانۇن بويىچە ئۆز ئالدىغا تاللاپ، ئۇل تەتقىقات، ئالدىنقى قاتاردىكى تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە ئاممىۋى پاراۋانلىق تېخنىكا تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىشقا ھوقۇقلۇق.

20-ماددا مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ تەسىس قىلىنغان پەن-تېخنىكا فوندى تۈرى ياكى پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرىدىن شەكىللەنگەن كەشپىيات پاتېنت ھوقۇقى، كومپيۇتېر يۇمشاق ماتېرىيالى ئەسەر ھوقۇقى، توپلاشتۇرۇلغان ئېلېكتىر يولى ئىسخېما لايىھەسى مەخسۇس ھوقۇقى ۋە ئۆسۈملۈك يېڭى سورتى ھوقۇقى دۆلەت خەۋپسىزلىكى، دۆلەت مەنپەئىتى ۋە مۇھىم، زور ئىجتىمائىي ئاممىۋى مەنپەئەتكە چېتىلىدىغانلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، تۈرنى ئۈستىگە ئالغۇچىغا قانۇن بويىچە ئېرىشىش ھوقۇقى بېرىلىدۇ.

تۈرنى ئۈستىگە ئالغۇچى ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى قانۇن بويىچە يولغا قويۇشى، شۇنىڭ بىلەن بىللە قوغداش تەدبىرى قوللىنىشى ھەمدە يولغا قويۇش ۋە قوغداش ئەھۋالى توغرىسىدا تۈر باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا يىللىق دوكلات تاپشۇرۇشى كېرەك؛
مۇۋاپىق مۇددەت ئىچىدە يولغا قويمىسا، دۆلەت ھەقسىز يولغا قويسا بولىدۇ، باشقىلارنىڭ ھەقلىق يولغا قويۇشى ياكى ھەقسىز يولغا قويۇشىغا ئىجازەت بەرسىمۇ بولىدۇ.

تۈرنى ئۈستىگە ئالغۇچى مۇشۇ ماددىنىڭ 1-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىغا قانۇن بويىچە ئېرىشىدۇ، دۆلەت دۆلەت خەۋپسىزلىكى، دۆلەت مەنپەئىتى ۋە مۇھىم، زور ئىجتىمائىي ئاممىۋى مەنپەئەتنىڭ ئېھتىياجى ئۈچۈن ھەقسىز يولغا قويسا بولىدۇ، باشقىلارنىڭ ھەقلىق يولغا قويۇشىغا ياكى ھەقسىز يولغا قويۇشىغا ئىجازەت بەرسىمۇ بولىدۇ.

تۈرنى ئۈستىگە ئالغۇچى مۇشۇ ماددىنىڭ 1-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى يولغا قويۇش سەۋەبىدىن پەيدا بولغان مەنپەئەت تەقسىماتى ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ؛
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلىمە بولمىسا، پۈتۈم بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

21-ماددا دۆلەت مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ تەسىس قىلىشقا ئىلھام بېرىدىغان پەن-تېخنىكا فوندى تۈرلىرى ياكى پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرلىرىدىن شەكىللەنگەن بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى ئالدى بىلەن چېگرا ئىچىدە ئىشلىتىلىدۇ.

ئالدىنقى تارماقتا بەلگىلەنگەن بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى چېگرا سىرتىدىكى تەشكىلات ياكى شەخسلەرگە ئۆتۈنۈپ بېرىشتە ياكى چېگرا سىرتىدىكى تەشكىلات يا شەخسلەرنىڭ يالغۇز ئىگىلەپ يولغا قويۇشىغا ئىجازەت بېرىشتە، تۈر باشقۇرۇش ئاپپاراتىنىڭ تەستىقىنى ئېلىش كېرەك؛
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا تەستىقلىغۇچى ئاپپاراتقا دائىر ئايرىم بەلگىلىمە بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

22-ماددا دۆلەت دۆلەتنىڭ كەسىپ سىياسىتى ۋە تېخنىكا سىياسىتىگە ئاساسەن، چەت ئەللەرنىڭ ئىلغار تېخنىكىسى ۋە جابدۇقلىرىنى كىرگۈزۈشكە ئىلھام بېرىدۇ.

مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغ ۋە دۆلەت كاپىتالىدىن پايدىلىنىپ مۇھىم، زور تېخنىكا، جابدۇقلارنى كىرگۈزۈشتە، تېخنىكا ئۆزلەشتۈرۈش، قوبۇل قىلىش ۋە قايتا يېڭىلىق يارىتىش كېرەك.

23-ماددا دۆلەت يېزا ئىگىلىك پەن-تېخنىكىسىنىڭ ئۇل تەتقىقات ۋە ئەمەلىي تەتقىقاتىغا ئىلھام ۋە مەدەت بېرىدۇ، يېزا ئىگىلىك پەن – تېخنىكىسى بىلىملىرىنى تارقىتىدۇ ۋە ئومۇملاشتۇرىدۇ، يېزا ئىگىلىك تېخنىكا نەتىجىلىرىنى ئايلاندۇرۇش ۋە كەسىپلەشتۈرۈشنى تېزلىتىدۇ، يېزا ئىگىلىك ئىلىم-تېخنىكىسىنىڭ تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرىدۇ.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى تەدبىر قوللىنىپ، ئاممىۋى مەنپەئەت خاراكتېرىدىكى يېزا ئىگىلىك پەن-تېخنىكا تەتقىقات-ئېچىش ئاپپاراتلىرى ۋە يېزا ئىگىلىك تېخنىكىسىنى كېڭەيتىش ئاپپاراتلىرىنىڭ يېزا ئىگىلىكىدە يېڭى سورت، يېڭى تېخنىكىنى تەتقىق قىلىپ يارىتىشى ۋە قوللىنىشىغا مەدەت بېرىشى كېرەك.

يەرلىك ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى يېزىلاردىكى ئاممىۋى پەن-تېخنىكا تەشكىلاتلىرىنى تېرىقچىلىق، ئورمانچىلىق، چارۋىچىلىق، بېلىقچىلىق قاتارلىقلارنىڭ تەرەققىياتىنى پەن-تېخنىكا مۇلازىمىتى قىلىشقا ئىلھاملاندۇرۇشى ۋە يېتەكلىشى، دېھقانلارنى پەن-تېخنىكا بويىچە تەربىيەلىشى كېرەك.

24-ماددا گوۋۇيۈەن ئېھتىياجغا قاراپ دۆلەت يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلىق كەسىپلەر تەرەققىيات رايونى قۇرۇشنى تەستىقلىسا ھەمدە دۆلەت يۇقىرى، كىچىك تېخنىكىلىق كەسىپلەر تەرەققىيات رايونىنى قۇرۇش، تەرەققىي قىلدۇرۇشنى يېتەكلەپ ۋە يۆلەپ، ئۇنىڭ ئالاھىدىلىكى ۋە ئەۋزەللىكىنى شەكىللەندۈرۈپ، توپلىنىش ئېففېكتىنى جارى قىلدۇرسا بولىدۇ.

25-ماددا چېگرا ئىچىدىكى پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق ياراتقان مەھسۇلات، مۇلازىمەت ياكى دۆلەت نۇقتىلىق يۆلەشكە ئېھتىياجلىق مەھسۇلات، مۇلازىمەتنى ئىقتىدارى، تېخنىكىسى قاتارلىق كۆرسەتكۈچلەر ھۆكۈمەتنىڭ سېتىۋېلىش ئېھتىياجىنى قاندۇرالايدىغان شارائىتتا، ھۆكۈمەت سېتىۋېلىشى كېرەك؛
تۇنجى قېتىم بازارغا سېلىنغاندا، ھۆكۈمەت بىرتۇتاش سېتىۋېلىشتا ئالدى بىلەن سېتىۋېلىش كېرەك.

ھۆكۈمەت سېتىۋالغان مەھسۇلاتلارنى تەتقىق قىلىپ يارىتىشقا توغرا كەلسە، سېتىۋالغۇچى پەن-تېخنىكا تەتقىق قىلىپ يارىتىش ئاپپاراتى، ئالىي مەكتەپ ياكى كارخانىنى خېرىدار چاقىرىش ئۇسۇلى ئارقىلىق تەتقىق قىلىپ يارىتىشقا بېكىتىشى ھەمدە زاكاز قىلىشى كېرەك.

26-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا تەتقىق قىلىپ يارىتىش بىلەن مەھسۇلات، مۇلازىمەت ئۆلچىمىنى بېكىتىشنى بىرلەشتۈرۈش، پەن-تېخنىكا تەتقىقات ئارقىلىق يارىتىش بىلەن مەھسۇلات لايىھەلەش، ياساشنى بىرلەشتۈرۈشكە تۈرتكە بولىدۇ؛
پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرى، ئالىي مەكتەپلەر، كارخانىلارنى دۆلەتنىڭ مۇھىم، زور تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش مەھسۇلاتلىرى، مۇلازىمەت ئۆلچىمىنى تەتقىق قىلىش، بېكىتىش ۋە قانۇن بويىچە قوللىنىشقا ئورتاق ئالغا سىلجىتىشقا يېتەكلەش.

27-ماددا دۆلەت تېخنىكا بازىرىنى يېتىلدۈرىدۇ ۋە تەرەققىي قىلدۇرىدۇ، تېخنىكا باھالاش، تېخنىكا ۋاستىچىلىكى قاتارلىق پائالىيەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ۋاسىتىچىلىك مۇلازىمەت ئاپپاراتى قۇرۇشقا ئىلھام بېرىدۇ، ئىجتىمائىيلاشقان، كەسىپلەشكەن ۋە تورلاشقان تېخنىكا سودا مۇلازىمىتى سىستېمىسى بەرپا قىلىشقا يېتەكچىلىك قىلىپ، پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنى ئومۇملاشتۇرۇش ۋە قوللىنىشقا تۈرتكە بولىدۇ.

تېخنىكا سودىسىدا ئىختىيارىي، باراۋەر، ئۆزئارا مەنپەئەت يەتكۈزىدىغان، ھەقلىق بولۇش ۋە سەمىمىي بولۇش، لەۋزىدە تۇرۇش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىش كېرەك.

28-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا مەخپىيىتىنى ساقلاش تۈزۈمىنى يولغا قويۇپ، دۆلەت خەۋپسىزلىكى ۋە مەنپەئىتىگە چېتىلىدىغان پەن-تېخنىكا مەخپىيەتلىكىنى قوغدايدۇ.

دۆلەت قىممەتلىك، ئاز ئۇچرايدىغان، يوقىلىش گىردابىغا بېرىپ قالغان جانلىقلار ئۇرۇق پىلازمىسى بايلىقى، ئىرسىيەت بايلىقى قاتارلىق پەن-تېخنىكا بايلىقلىرىنى چېگرادىن چىقىرىشنى باشقۇرۇش تۈزۈمىنى يولغا قويىدۇ.

29-ماددا دۆلەت خەۋپسىزلىكىگە خەۋپ يەتكۈزىدىغان، ئاممىۋى مەنپەئەتكە زىيان يەتكۈزىدىغان، تەن ساغلاملىقىغا زىيان يەتكۈزىدىغان، ئېتىكا-ئەخلاققا خىلاپ پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش پائالىيىتىنى مەنئى قىلىدۇ.

3-باب كارخانا تېخنىكىسىنىڭ ئىلگىرىلىشى

30-ماددا دۆلەت كارخانىنى ئاساسىي گەۋدە، بازارنى يۆنىلىش قىلغان، كارخانىلارنى پەن-تېخنىكا تەتقىقات ئاپپاراتى ۋە ئالىي مەكتەپ بىلەن بىرلەشكەن تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش سىستېمىسى بەرپا قىلىپ، كارخانىلارنى تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش پائالىيەتلىرىگە يېتەكلەپ ۋە مەدەت بېرىپ، كارخانىلارنىڭ تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش جەريانىدىكى ئاساسىي گەۋدىلىك رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

31-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى تۈزگەن كەسىپ تەرەققىياتىغا مۇناسىۋەتلىك پەن-تېخنىكا پىلانىدا كەسىپ تەرەققىياتىنىڭ ئېھتىياجى گەۋدىلەندۈرۈلۈشى كېرەك.

ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرلىرىنى بېكىتكەندە، كارخانىلارنى تىنچ رىقابەتنى يولغا قويۇشقا قاتنىشىشقا ئىلھاملاندۇرۇشى كېرەك؛
بازاردا قوللىنىش ئىستىقبالى ئېنىق بولغان تۈرلەرنى كارخانىلارنىڭ پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى، ئالىي مەكتەپ بىلەن بىرلىشىپ ئورتاق يولغا قويۇشىغا ئىلھام بېرىش كېرەك.

32-ماددا دۆلەت كارخانىلارنى تۆۋەندىكى پائالىيەتلەرنى قانات يايدۇرۇشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ :

( 1 ) ئىچكى پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى تەسىس قىلىش؛

( 2 ) باشقا كارخانىلار ياكى پەن-تېخنىكا تەتقىقات ئىجادىيىتى ئاپپاراتى، ئالىي مەكتەپلەر بىلەن بىرلىشىپ پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى تەرەققىياتى ئاپپاراتى قۇرۇش ياكى ھاۋالە قىلىش قاتارلىق ئۇسۇللار ئارقىلىق پەن-تېخنىكا تەتقىقاتىنى قانات يايدۇرۇش؛

( 3 ) پەن-تېخنىكا خادىملىرىنى يېتىشتۈرۈش، جەلپ قىلىش ۋە ئىشلىتىش؛

( 4 ) پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى، ئالىي مەكتەپ، كەسپىي مەكتەپ ياكى تەربىيەلەش ئاپپاراتى بىلەن بىرلىشىپ كەسپىي تېخنىكا ئىختىساسلىقلىرى ۋە يۇقىرى ماھارەتلىك ئىختىساسلىقلارنى يېتىشتۈرۈپ، ئالىي مەكتەپنى پۈتكۈزگەنلەرنى كارخانىغا كېلىپ ئىشلەشكە جەلپ قىلىش؛

( 5 ) دوكتورئاشتى خىزمەت پونكىتىنى قانۇن بويىچە قۇرۇش؛

( 6 ) تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەرنى ماھارەت بويىچە تەربىيەلەشكە بىرلەشتۈرۈپ، پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇپ، ئاممىغا ئېچىۋېتىلگەن پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرىدىغان مەيدان-ساراي ياكى ئەسلىھەلەرنى تەسىس قىلىش.

33-ماددا دۆلەت كارخانىلارنىڭ تەتقىق قىلىپ يارىتىش ۋە تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش سېلىنمىسىنى كۆپەيتىشىگە، تەتقىق قىلىپ يارىتىش تېمىسىنى ئۆز ئالدىغا بېكىتىشىگە، تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

دۆلەت كارخانىلارنىڭ كىرگۈزۈلگەن تېخنىكىنى ئۆزلەشتۈرۈشى، قوبۇل قىلىشى ۋە ئۇنىڭدا قايتا يېڭىلىق يارىتىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.

كارخانىلارنىڭ يېڭى تېخنىكا، يېڭى مەھسۇلات، يېڭى ھۈنەر-سەنئەتنى يارىتىش خىراجىتىنى تەتقىق قىلىپ يارىتىش دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە، باجدىن بۇرۇن چىقىم قىلىشقا ھەمدە قوشۇپ ھېسابلاپ چىقىرىۋېتىشكە بولىدۇ، كارخانىلارنىڭ پەن-تېخنىكا تەتقىق قىلىپ يارىتىش ئەسۋاب-ئۈسكۈنىلىرىنىڭ ئامورتىزاتسىيەسىنى تېزلەتكىلى بولىدۇ.

34-ماددا دۆلەت مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ فوند تەسىس قىلىپ، كارخانىلارنىڭ ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىشى ۋە نەتىجىنى كەسىپلەشتۈرۈشىگە قەرز پۇل بېرىشىنى ئۆسۈم كېپىللىكى بېرىدۇ.

سىياسەت خاراكتېرلىك پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرى دۆلەت رىغبەتلەندۈرگەن كارخانىلارنىڭ ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىش تۈرىنى كەسىپ دائىرىسىدە نۇقتىلىق قوللىشى كېرەك.

35-ماددا دۆلەت كاپىتال بازىرىنى مۇكەممەللەشتۈرۈپ، ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىشنى ئىلگىرى سۈرۈش مېخانىزمىنى بەرپا قىلىپ، تاكامۇللاشتۇرۇپ، شەرتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلىق كارخانىلارنىڭ كاپىتال بازىرىدىن پايدىلىنىپ ئۆز تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈشىگە مەدەت بېرىدۇ.

دۆلەت ئىگىلىك تىكلەشكە مەبلەغ سېلىشقا يېتەكلەش فوندى تەسىس قىلىشقا ئىلھام بېرىدۇ، جەمئىيەت مەبلىغىنى ئىگىلىك تىكلەشكە ياردەم بېرىدىغان كارخانىلارغا يۈزلىنىشكە يېتەكلەپ، كارخانىلارنىڭ ئىگىلىك تىكلەپ تەرەققىي قىلىشىنى قوللايدۇ.

36-ماددا تۆۋەندىكى كارخانىلار دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە باجدا ئېتىبار بېرىشتىن بەھرىمەن بولىدۇ :

( 1 ) يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلىق مەھسۇلاتلارنى تەتقىق قىلىش، يارىتىش، ئىشلەپچىقىرىش بىلەن شۇغۇللىنىدىغان كارخانىلار؛

( 2 ) ئوتتۇرا، كىچىك، يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلىق كارخانىلارنىڭ ئىگىلىك تىكلىشىگە مەبلەغ سالغان كارخانىلار؛

( 3 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن پەن-تېخنىكا تەرەققىياتىغا مۇناسىۋەتلىك باشقا كارخانىلار.

37-ماددا دۆلەت ئاممىۋى تەتقىق قىلىش-يارىتىش سۇپىسى ۋە پەن-تېخنىكا ۋاسىتىچىلىك مۇلازىمەت ئاپپاراتى قۇرۇلۇشىغا مەدەت بېرىدۇ.

ئاممىۋى تەتقىقات-ئېچىش سۇپىسى ۋە پەن-تېخنىكا ۋاسىتىچىلىك مۇلازىمەت ئاپپاراتلىرى ئوتتۇرا، كىچىك كارخانىلارنىڭ تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىشىغا مۇلازىمەت قىلىشى كېرەك.

38-ماددا دۆلەت كارخانىلار تەتقىق قىلىپ يارىتىش ئارقىلىق ئېرىشكەن بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى قانۇن بويىچە قوغدايدۇ.

كارخانىلار بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىنى قوللىنىش، قوغداش ۋە باشقۇرۇش ئىقتىدارىنى ئۈزلۈكسىز ئۆستۈرۈشى، ئۆز ئالدىغا يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارى ۋە بازار رىقابىتى ئىقتىدارىنى كۈچەيتىشى كېرەك.

39-ماددا دۆلەت كارخانىلىرى تېخنىكىدا يېڭىلىق يارىتىشقا پايدىلىق تەقسىمات تۈزۈمىنى ئورنىتىپ، تاكامۇللاشتۇرۇپ، رىغبەتلەندۈرۈش-چەكلەش مېخانىزمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈشى كېرەك.

دۆلەت كارخانىلىرىنىڭ مەسئۇلى كارخانىنىڭ تېخنىكا تەرەققىياتىغا مەسئۇل بولىدۇ.
دۆلەت كارخانىسى مەسئۇللىرىنىڭ كەسىپ نەتىجىسىنى باھالاشتا، كارخانىنىڭ يېڭىلىق يارىتىش سېلىنمىسى، يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارى قۇرۇلۇشى، يېڭىلىق يارىتىش ئۈنۈمى قاتارلىق ئەھۋاللىرىنى باھالاش دائىرىسىگە كىرگۈزۈش كېرەك.

40-ماددا ناھىيە دەرىجىلىكتىن يۇقىرى يەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى ۋە ئۇنىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى ئادىل رىقابەتلىشىدىغان بازار مۇھىتى يارىتىپ، كارخانىلارنىڭ تېخنىكا تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولۇشى كېرەك.

گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارمىقى ۋە ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى كەسىپ، مالىيە، ئېنېرگىيە، مۇھىت ئاسراش سىياسەتلىرىنى تۈزۈش ئارقىلىق، كارخانىلارنى يېڭى تېخنىكا، يېڭى مەھسۇلات، يېڭى ھۈنەر-سەنئەتنى تەتقىق قىلىپ يارىتىشقا يېتەكلەپ ۋە ئۇنىڭغا تۈرتكە بولۇپ، تېخنىكا ئۆزگەرتىشى ۋە ئۈسكۈنىلەرنى يېڭىلىشى، تېخنىكىسى قالاق ئۈسكۈنە، ھۈنەر-سەنئەتلەرنى شاللىشى كېرەك،
تېخنىكىسى قالاق مەھسۇلاتلارنى ئىشلەپچىقىرىشنى توختىتىش كېرەك.

4-باب پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرى

41-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرىنىڭ جايلىشىشىنى بىرتۇتاش پىلانلاپ، پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى-يارىتىش سىستېمىسىنى بەرپا قىلىدۇ ۋە مۇكەممەللەشتۈرىدۇ.

42-ماددا پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار قانۇن بويىچە پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى قۇرۇشقا ھوقۇقلۇق.
چەت ئەلدىكى تەشكىلاتلار ياكى شەخسلەر جۇڭگو چېگراسى ئىچىدە قانۇن بويىچە مۇستەقىل پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى قۇرسىمۇ، جۇڭگو چېگراسى ئىچىدىكى تەشكىلات ياكى شەخسلەر بىلەن قانۇن بويىچە بىرلىشىپ پەن-تېخنىكا تەتقىق قىلىش-يارىتىش ئاپپاراتى تەسىس قىلسىمۇ بولىدۇ.

ئۇل تەتقىقات، ئالدىنقى قاتاردىكى تېخنىكا تەتقىقاتى، ئىجتىمائىي پاراۋانلىق خاراكتېرىدىكى تېخنىكا تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغان پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى-يارىتىش ئاپپاراتلىرى مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ قۇرۇلسا بولىدۇ.
مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ پەن-تېخنىكا تەتقىقات-تەرەققىيات ئاپپاراتى قۇرۇشتا، ياخشى تەقسىملەش، تەكرار قۇرۇشنىڭ ئالدىنى ئېلىش كېرەك؛
تەكرار قۇرۇلغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرىنى بىرلەشتۈرۈش كېرەك.

پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى، ئالىي مەكتەپلەر قانۇن بويىچە دوكتورئاشتى خىزمەت پونكىتى تەسىس قىلسا بولىدۇ.
پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى قانۇن بويىچە چەت ئەلدە تارماق ئاپپارات تەسىس قىلسا بولىدۇ.

43-ماددا پەن-تېخنىكا تەتقىقات-ئېچىش ئاپپاراتلىرى تۆۋەندىكى ھوقۇقلارغا ئىگە :

( 1 ) ئىلمىي پائالىيەتلەرگە قانۇن بويىچە تەشكىللەش ياكى ئۇنىڭغا قاتنىشىش؛

( 2 ) دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش يۆنىلىشى ۋە تۈرىنى ئۆز ئالدىغا بېكىتىش، خىراجەت ئىشلىتىش، ئاپپارات تەسىس قىلىش ۋە خادىملارنى تەكلىپ قىلىپ ئىشلىتىش، شۇنداقلا مۇۋاپىق يۆتكىلىش قاتارلىق ئىچكى باشقۇرۇش ئىشلىرىنى ئۆز ئالدىغا بېكىتىش؛

( 3 ) باشقا پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرى، ئالىي مەكتەپلەر ۋە كارخانىلار بىلەن بىرلىشىپ پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى-تەرەققىياتىنى قانات يايدۇرۇش؛

( 4 ) جەمئىيەتنىڭ ئىئانىسى ۋە ياردىمىگە ئېرىشىش؛

( 5 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا ھوقۇقلار.

44-ماددا پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى نىزامنامىدىكى بەلگىلىمە بويىچە پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى-يارىتىش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك؛
پەن-تېخنىكا پائالىيەتلىرىدە ساختىپەزلىك قىلىشقا، خۇراپاتلىق ھەرىكەتلىرىگە قاتنىشىشقا ۋە ئۇنى قوللاشقا يول قويۇلمايدۇ.

مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ قۇرۇلغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتلىرى پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى-يارىتىش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشتا، دۆلەتنىڭ نىشانى ۋە ئاممىۋى مەنپەئەت ئۈچۈن خىزمەت قىلىشى كېرەك؛
شارائىتى بارلىرى پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇش مەيدان-سارايلىرى ياكى ئەسلىھەلىرىنى ئاممىغا ئېچىۋېتىپ، پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشى كېرەك.

45-ماددا مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ قۇرۇلغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-تەرەققىيات ئاپپاراتى مەسئۇلىيىتى ئېنىق، باھاسى ئىلمىي، ئوچۇق، تەرتىپلىك، باشقۇرۇشى قېلىپلاشقان زامانىۋى تەتقىقات-ئورۇن تۈزۈمىنى ئورنىتىشى، دوختۇرخانا باشلىقى ياكى باشلىقى مەسئۇل بولۇش تۈزۈمىنى يولغا قويۇشى، پەن-تېخنىكا كومىتېتىنىڭ مەسلىھەت بېرىش تۈزۈمى ۋە ئىشچى-خىزمەتچىلەر قۇرۇلتىيىنىڭ نازارەتچىلىكى تۈزۈمى قاتارلىق تۈزۈملەرنى ئورنىتىشى ھەمدە تاشقى مۇتەخەسسىسلەرنى باشقۇرۇشقا قاتنىشىشقا، جەمئىيەتنىڭ نازارىتىنى قوبۇل قىلىشقا قوبۇل قىلىشى كېرەك؛
دوختۇرخانا باشلىقى ياكى ئارتۇقچىلىقنىڭ تەكلىپ قىلىپ ئىشلىتىشى رىقابەت مېخانىزمىنى كىرگۈزىدۇ.

46-ماددا مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ قۇرۇلغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-تەرەققىيات ئاپپاراتى پەن-تېخنىكا بايلىقىدىن ئورتاق بەھرىمەن بولۇشقا پايدىلىق مېخانىزم بەرپا قىلىپ، پەن-تېخنىكا بايلىقىدىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىشنى ئىلگىرى سۈرۈشى كېرەك.

47-ماددا دۆلەت ئىجتىمائىي كۈچلەرنىڭ ئۆز ئالدىغا پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى قۇرۇشىغا ئىلھام بېرىدۇ، ئۇلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنىڭ دەخلى-تەرۇزغا ئۇچرىماسلىقىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ.

ئىجتىمائىي كۈچلەر قۇرغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىلىرى بويىچە، مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن تىنچ رىقابەتلىك پايدىلىنىپ تەسىس قىلىنغان پەن-تېخنىكا فوندى تۈرى، پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرىنى يولغا قويۇشقا قاتنىشىشقا ھوقۇقلۇق.

ئىجتىمائىي كۈچلەر تەسىس قىلغان پايدا ئالمايدىغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-ئېچىش ئاپپاراتلىرى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە باجدا ئېتىبار بېرىشتىن بەھرىمەن بولىدۇ.

بەشىنچى باب پەن-تېخنىكا خادىملىرى

48-ماددا پەن-تېخنىكا خادىملىرى سوتسىيالىستىك زامانىۋىلاشتۇرۇش قۇرۇلۇشى ئىشلىرىدىكى مۇھىم كۈچلەردۇر.
دۆلەت تۈرلۈك تەدبىرلەرنى قوللىنىپ، پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ ئىجتىمائىي ئورنىنى ئۆستۈرىدۇ، تۈرلۈك يوللار ئارقىلىق مەخسۇس پەن-تېخنىكا خادىملىرىنى يېتىشتۈرىدۇ ۋە بارلىققا كەلتۈرىدۇ، پايدىلىق مۇھىت ۋە شارائىت يارىتىپ بېرىدۇ، پەن-تېخنىكىلىق خادىملارنىڭ رولىنى تولۇق جارى قىلدۇرىدۇ.

49-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار تەدبىر قوللىنىپ، پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ مائاش ۋە پاراۋانلىق تەمىناتىنى ئۆستۈرۈشى كېرەك؛
گەۋدىلىك تۆھپە ياراتقان پەن-تېخنىكا خادىملىرىغا ياخشى مۇئامىلە قىلىش كېرەك.

50-ماددا ھەر دەرىجىلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ۋە كارخانا، كەسپىي تەشكىلاتلار پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ داۋاملىق تەربىيەنى قوبۇل قىلىش ھوقۇقىغا كاپالەتلىك قىلىشى ھەمدە پەن-تېخنىكا خادىملارنىڭ مۇۋاپىق يۆتكىلىشىگە مۇھىت ۋە شارائىت يارىتىپ بېرىشى، ئۇلارنىڭ ئارتۇقچىلىقىنى جارى قىلدۇرۇشى كېرەك.

51-ماددا پەن-تېخنىكا خادىملىرى ئۆزىنىڭ ئىلمىي سەۋىيەسى ۋە كەسپىي ئىقتىدارىغا قاراپ قانۇن بويىچە مۇناسىپ ئىش ئورنىنى تاللاپ، مۇناسىپ ۋەزىپە ياكى ئۇنۋانغا ئېرىشسە بولىدۇ.

52-ماددا پەن-تېخنىكا خادىملىرى جاپالىق، چەت، يىراق رايونلاردا ياكى ناچار، خەتەرلىك مۇھىتتا ئىشلىگەندە، ئىشلەۋاتقان ئورنى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تولۇقلىما بېرىشى، ئۆز ئىش ئورنى ياكى خىزمەت ئورنىدا بولۇشقا تېگىشلىك كەسپىي ساغلاملىق-ساقلىق ساقلاشنى ئاسرىشى كېرەك.

53-ماددا ياش پەن-تېخنىكا خادىملىرى، ئاز سانلىق مىللەت پەن-تېخنىكا خادىملار، ئايال پەن-تېخنىكا خادىمى قاتارلىقلار كەسپىي تېخنىكا ۋەزىپىسىنى رىقابەتلىشىش ئارقىلىق تەكلىپ قىلىش، پەن-تېخنىكىنى باھالاشقا قاتنىشىش، پەن-تېخنىكا تەتقىقات-ئېچىش تۈرلىرىنى ئۈستىگە ئېلىش، داۋاملىق مائارىپنى قوبۇل قىلىش قاتارلىق جەھەتلەردە باراۋەر ھوقۇققا ئىگە.

ياش پەن-تېخنىكا خادىملىرىنى بايقاش، يېتىشتۈرۈش ۋە ئىشلىتىش ئەھۋالىنى پەن-تېخنىكا تەرەققىياتى خىزمىتىنى باھالاشنىڭ مۇھىم مەزمۇنى قىلىش كېرەك.

54-ماددا دۆلەت چەت ئەلدە ئىشلەۋاتقان پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ ۋەتەنگە قايتىپ پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە تەرەققىياتى خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.
مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ قۇرۇلغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى، ئالىي مەكتەپلەر چەت ئەلدە ئىشلەۋاتقان كۆزگە كۆرۈنگەن پەن-تېخنىكا خادىملىرىنى ۋەتەنگە قايتىپ پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى-يارىتىش خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىشقا تەكلىپ قىلغان بولسا، ئۇلارنىڭ خىزمىتى ۋە تۇرمۇشىغا قولايلىق يارىتىپ بېرىشى كېرەك.

چەت ئەلنىڭ كۆزگە كۆرۈنگەن پەن-تېخنىكا خادىملىرىدىن جۇڭگوغا كېلىپ پەن-تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە تەرەققىياتى خىزمىتى بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلىرى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە، جۇڭگودا مەڭگۈلۈك تۇرۇش ھوقۇقىغا قانۇن بويىچە ئاۋۋال ئېرىشەلەيدۇ.

55-ماددا پەن-تېخنىكا خادىملىرى ئىلىم-پەن روھىنى ئەۋج ئالدۇرۇشى، ئىلىم-پەن قائىدىسىگە رىئايە قىلىشى، كەسىپ ئەخلاقىغا رىئايە قىلىشى، سەمىمىي بولۇشى، لەۋزىدە تۇرۇشى كېرەك؛
پەن-تېخنىكا پائالىيەتلىرىدە ساختىپەزلىك قىلىشقا، خۇراپاتلىق ھەرىكەتلىرىگە قاتنىشىشقا ۋە ئۇنى قوللاشقا يول قويۇلمايدۇ.

56-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ ئەركىن ئىزدىنىشىگە، خەۋپ-خەتەرنى دادىل ئۈستىگە ئېلىشىغا ئىلھام بېرىدۇ.
دەسلەپكى خاتىرە ئىزدىنىشچانلىقى كۈچلۈك، خەۋپ-خەتىرى يۇقىرى پەن-تېخنىكا تەتقىقات-ئېچىش تۈرىنى ئۈستىگە ئالغان پەن-تېخنىكا خادىملىرى مەسئۇلىيىتىنى تىرىشىپ ئادا قىلغان بولسىمۇ، يەنىلا بۇ تۈرنى تاماملىيالمىغانلىقىنى ئىسپاتلاپ بېرەلىسە، كەڭ قورساقلىق قىلىنىدۇ.

57-ماددا مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ قۇرۇلغان پەن-تېخنىكا فوندى تۈرى، پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتى تۈرگە قاتناشقان پەن-تېخنىكا خادىملىرى ئۈچۈن ئىلمىي سەمىمىيەت ئارخىپى تۇرغۇزۇپ، ئۇلارنى پەن-تېخنىكا خادىملىرىنى كەسپىي تېخنىكا ۋەزىپىسىگە تەكلىپ قىلىش ياكى ئۇنۋانى ئېلىش، پەن-تەتقىقات خادىملىرىنى پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش تۈرىگە ئىلتىماس قىلىشقا تەستىقلاش قاتارلىقلارنىڭ ئاساسى قىلىشى كېرەك.

58-ماددا پەن-تېخنىكا خادىملىرى قانۇن بويىچە پەن-تېخنىكا ئىجتىمائىي تەشكىلاتىنى قۇرۇش ياكى ئۇنىڭغا قاتنىشىش ھوقۇقىغا ئىگە.

پەن-تېخنىكا جەمئىيىتى ۋە باشقا پەن-تېخنىكا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلىرى نىزامنامە بويىچە ئىلىم ئالماشتۇرۇشنى ئىلگىرى سۈرۈش، پەن قۇرۇلۇشىنى ئالغا سىلجىتىش، پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇش ئىشلىرىنى راۋاجلاندۇرۇش، مەخسۇس ئىختىساسلىقلارنى يېتىشتۈرۈش، مەسلىھەت بېرىش مۇلازىمىتىنى قانات يايدۇرۇش، پەن-تېخنىكا خادىملىرىغا بولغان تەلەپچانلىقنى كۈچەيتىش ۋە پەن-تېخنىكا خادىملىرىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش قاتارلىق جەھەتلەردە رولىنى جارى قىلدۇرىدۇ.

پەن-تېخنىكا جەمئىيىتى ۋە باشقا پەن-تېخنىكا ئىجتىمائىي تەشكىلاتلىرىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قانۇن قوغدايدۇ.

6-باب كاپالەتلەندۈرۈش تەدبىرى

59-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا خىراجىتى سېلىنمىسىنىڭ ئومۇمىي سەۋىيەسىنى تەدرىجىي ئۆستۈرىدۇ؛
دۆلەت مالىيەسىنىڭ پەن-تېخنىكا خىراجىتىگە ئىشلىتىش ھەجمى دۆلەت مالىيەسىنىڭ دائىملىق كىرىمىنىڭ ئېشىش دائىرىسىدىن يۇقىرى بولۇشى كېرەك.
پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش خىراجىتى ئىچكى ئىشلەپچىقىرىش ئومۇمىي قىممىتىدە مۇۋاپىق نىسبەتنى ئىگىلىشى ھەمدە تەدرىجىي ئۆستۈرۈشى كېرەك.

60-ماددا مالىيە خاراكتېرلىك پەن-تېخنىكا مەبلىغى ئاساسلىقى تۆۋەندىكى ئىشلار سېلىنمىسىغا ئىشلىتىلىشى كېرەك :

( 1 ) پەن-تېخنىكا ئۇل شارائىتى ۋە ئەسلىھە قۇرۇلۇشى؛

( 2 ) ئۇل تەتقىقات؛

( 3 ) ئىقتىسادىي قۇرۇلۇش ۋە ئىجتىمائىي تەرەققىياتتا ئىستراتېگىيەلىك، ئۇللۇق، ئالدىن كۆرەرلىك رولىغا ئىگە ئالدىنقى قاتاردىكى تېخنىكا تەتقىقاتى، ئىجتىمائىي پاراۋانلىق خاراكتېرىدىكى تېخنىكا تەتقىقاتى ۋە مۇھىم، زور ئورتاق خاراكتېرلىك ئاچقۇچلۇق تېخنىكا تەتقىقاتى؛

( 4 ) مۇھىم، زور ئورتاق ئاچقۇچلۇق تېخنىكىلارنى قوللىنىش ۋە يۇقىرى، يېڭى تېخنىكىلارنى كەسىپلەشتۈرۈش بويىچە ئۈلگە كۆرسىتىش؛

( 5 ) يېزا ئىگىلىكىدە يېڭى سورت، يېڭى تېخنىكىنى تەتقىق قىلىش، يارىتىش ۋە يېزا ئىگىلىك پەن-تېخنىكا نەتىجىلىرىنى قوللىنىش، كېڭەيتىش؛

( 6 ) پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇش.

مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ تەسىس قىلىنغان پەن-تېخنىكا تەتقىقات-تەرەققىيات ئاپپاراتلىرىنى دۆلەت خىراجەت، تەجرىبە ۋاسىتىسى قاتارلىق جەھەتلەردە قوللايدۇ.

61-ماددا ئىقتىسادىي تەپتىش ئورگىنى، مالىيە تارمىقى مالىيە خاراكتېرلىك پەن-تېخنىكا مەبلىغىنى باشقۇرۇش ۋە ئىشلىتىش ئەھۋالىنى قانۇن بويىچە نازارەت قىلىشى، تەكشۈرۈشى كېرەك.

ھەرقانداق تەشكىلات ياكى شەخسنىڭ مالىيە خاراكتېرلىك پەن-تېخنىكا مەبلىغىنى يالغان مەلۇم قىلىشىغا، كۆز بويامچىلىق قىلىشىغا، خىيانەتچىلىك قىلىشىغا، ئىشلىتىۋېلىشىغا، قىسىۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.

62-ماددا مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ تەسىس قىلىنغان پەن-تېخنىكا فوندى تۈرىنى بېكىتىشتە، ماكرو جەھەتتىن يېتەكلەش، ئۆز ئالدىغا ئىلتىماس قىلىش، باراۋەر رىقابەتلىشىش، كەسىپداشلار باھالاش، ئەلالىرىنى تاللاپ قوللاش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇش كېرەك؛
مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ تەسىس قىلىنغان پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرلىرىنى ئۈستىگە ئالغۇچىلارنى بېكىتىشتە، دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە ئەلالىرىنى تاللاپ بېكىتىش كېرەك.

مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغدىن پايدىلىنىپ تەسىس قىلىنغان پەن-تېخنىكا فوندى تۈرى، پەن-تېخنىكا پىلانى تۈرلىرىنى باشقۇرۇش ئاپپاراتلىرى باھالاش مۇتەخەسسىسلەر ئامبىرى قۇرۇپ، پەن-تېخنىكىسى فوندى تۈرى، ئىلىم-پەن تېخنىكا پىلانى تۈرى بويىچە مۇتەخەسسىسلەر باھالاش تۈزۈمى ۋە باھالاش مۇتەخەسسىسلىرىنى تاللاش، ئۆزىنى چەتكە ئېلىش، جاۋابكارلىققا تارتىش تۈزۈمىنى ئورنىتىشى ۋە تاكامۇللاشتۇرۇشى كېرەك.

63-ماددا دۆلەت بىرتۇتاش پىلانلاش، ياخشى تەقسىملەش پىرىنسىپىغا ئەمەل قىلىپ، دۆلەت پەن-تېخنىكا تەتقىقات تەجرىبە بازىلىرىنى بىرىكتۈرىدۇ ۋە تەسىس قىلىدۇ.

دۆلەت ئۇنىۋېرسال پەن-تېخنىكا تەجرىبە مۇلازىمىتى ئورۇنلىرىنى بەرپا قىلىشقا ئىلھام بېرىپ، پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش ئاپپاراتى، ئالىي مەكتەپ، كارخانا ۋە پەن-تېخنىكا خادىملىرىنى پەن-تېخنىكا سىناق مۇلازىمىتى بىلەن تەمىنلەيدۇ ياكى باشقىلارغا ھاۋالە قىلىدۇ.

64-ماددا دۆلەت پەن-تېخنىكا تەرەققىياتىنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن، بىرتۇتاش پىلانلاش، ئورتاق بەھرىمەن بولۇشنى گەۋدىلەندۈرۈش، ياخشىلاپ تەقسىملەش، ئۇنىۋېرسال توپلاش، ھۆكۈمەت يېتەكچىلىك قىلىش، كۆپ تەرەپ ئورتاق بەرپا قىلىش پىرىنسىپى بويىچە، چوڭ تىپتىكى ئىلىم-پەن ئەسۋابلىرى، ئۈسكۈنىلىرىنى سېتىۋېلىش يىرىك پىلانى تۈزىدۇ ھەمدە مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغنى ئاساس قىلىپ سېتىۋالغان چوڭ تىپتىكى پەن-تېخنىكا ئەسۋابلىرى، ئەسلىھەلىرىنى بىرلەشمە باھالاش خىزمىتىنى قانات يايدۇرىدۇ.

65-ماددا گوۋۇيۈەننىڭ پەن-تېخنىكا مەمۇرىي تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل تارمىقى بىلەن بىرلىكتە پەن-تېخنىكا تەتقىقات بازىسى، ئىلىم-پەن ئەسۋاب-ئۈسكۈنىلىرى ۋە پەن-تېخنىكا ھۆججەت-ماتېرىياللىرى، پەن-تېخنىكا سانلىق مەلۇماتلىرى، پەن-تېخنىكىسى تەبىئىي بايلىقى، پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇش بايلىقى قاتارلىق پەن-تېخنىكا بايلىقى ئۇچۇر سىستېمىسى قۇرۇپ، جەمئىيەتكە پەن-تېخنىكا بايلىقىنىڭ تارقىلىش، ئىشلىتىلىش ئەھۋالىنى ۋاقتىدا ئېلان قىلىشى كېرەك.

پەن-تېخنىكا بايلىقىنى باشقۇرغۇچى ئورۇن باشقۇرىدىغان پەن-تېخنىكا بايلىقىدىن ئورتاق پايدىلىنىش تۈزۈمى ۋە ئۇنى ئىشلىتىش ئەھۋالىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىشى ھەمدە ئىشلىتىش تۈزۈمىگە ئاساسەن ئىشلىتىشنى ئورۇنلاشتۇرۇشى كېرەك؛
لېكىن، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا مەخپىيەتلىكنى ساقلاش شەرت دەپ بەلگىلەنگەن بولسا، شۇ بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.

پەن-تېخنىكا بايلىقىنى باشقۇرغۇچى ئورۇنلار پەن-تېخنىكا بايلىقى ئىشلەتكۈچىلەرنىڭ بىلىم مۈلۈك ھوقۇقىغا چېقىلسا بولمايدۇ ھەمدە ھەق ئېلىش ئۆلچىمىنى دۆلەتنىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىسى بويىچە بېكىتىشى كېرەك.
باشقۇرغۇچى ئورۇن بىلەن ئىشلەتكۈچى ئوتتۇرىسىدىكى باشقا ھوقۇق-مەجبۇرىيەت مۇناسىۋىتىنى ئىككى تەرەپ پۈتۈشىدۇ.

66-ماددا دۆلەت دۆلەت ئىچى-سىرتىدىكى تەشكىلات ياكى شەخسنىڭ مال-مۈلۈك ئىئانە قىلىشى، پەن-تېخنىكا فوندى تەسىس قىلىشىغا، پەن-تېخنىكىنى تەتقىق قىلىش، يارىتىش ۋە پەن-تېخنىكىنى ئومۇملاشتۇرۇشقا ياردەم بېرىشىگە ئىلھام بېرىدۇ.

7-باب قانۇن جاۋابكارلىقى

67-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پەن-تېخنىكا تەرەققىياتىغا ئىشلىتىلگەن مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغنى يالغان مەلۇم قىلغان، كۆز بويامچىلىق قىلىپ ئېلىۋالغان، خىيانەتچىلىك قىلغان، ئىشلىتىۋالغان، تۇتۇپ قالغان بولسا، مالىيەدىكى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى جازالاش-جازالاشقا ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە تۈزىتىشكە بۇيرۇلىدۇ، مالىيە خاراكتېرلىك ئالاقىدار مەبلەغ ۋە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قايتۇرۇۋېلىنىدۇ، قانۇن بويىچە مەمۇرىي جازا بېرىلىدۇ؛
بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

68-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغ ۋە دۆلەت كاپىتالىدىن پايدىلىنىپ، چوڭ تىپتىكى ئىلىم-پەن ئەسۋاب-ئۈسكۈنىلىرىنى سېتىۋالغاندىن كېيىن، چوڭ تىپتىكى پەن-تېخنىكا ئەسۋابى، ئۈسكۈنىسى قاتارلىق پەن-تېخنىكا بايلىقىدىن ئورتاق پايدىلىنىش مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلمىغانلارنى مۇناسىۋەتلىك مەسئۇل تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

69-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلىنىپ، پەن-تېخنىكا تەتقىقات-يارىتىش پائالىيىتىنى چەكلىگەن، باسقانلارنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

70-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، باشقىلارنىڭ پەن-تېخنىكا نەتىجىسىنى كۆچۈرۈۋالغان، كۆچۈرۈۋالغان ياكى پەن-تېخنىكا پائالىيىتىدە ساختىپەزلىك قىلغانلارنى پەن-تېخنىكا خادىمى ئىشلەۋاتقان ئورۇن ياكى ئورۇننىڭ مەسئۇل ئورگىنى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ؛
پەن-تېخنىكا تەرەققىياتىغا ئىشلىتىلگەن مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغكە ئېرىشكەن ياكى قانۇنغا خىلاپ تاپاۋەت قىلغانلارغا ئالاقىدار مەسئۇل تارماق مالىيە خاراكتېرلىك مەبلەغ ۋە قانۇنغا خىلاپ تاپاۋىتىنى قايتۇرۇۋالىدۇ؛
قىلمىشى ئېغىر بولغانلىرىنىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىنى تۇرۇشلۇق ئورۇن ياكى ئورۇننىڭ مەسئۇل ئورگىنى جەمئىيەتكە ئېلان قىلىدۇ، ئۇنىڭ بەلگىلىك مۇددەت ئىچىدە دۆلەت پەن-تېخنىكا فوندى تۈرى ۋە دۆلەت پەن-تېخنىكىسى پىلانى تۈرىنى ئىلتىماس قىلىشى مەنئى قىلىنىدۇ.

71-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، دۆلەتنىڭ پەن-تېخنىكا مۇكاپاتىنى ئالداپ ئېلىۋالغانلارنىڭ مۇكاپاتىنى مەسئۇل تارماق قانۇن بويىچە بىكار قىلىپ، مۇكاپاتىنى قايتۇرۇۋالىدۇ ھەمدە قانۇن بويىچە چارە كۆرىدۇ.

مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، تەۋسىيە قىلغان ئورۇن ياكى شەخسلەر ساختا سانلىق مەلۇمات، ماتېرىيال بىلەن تەمىنلەپ، باشقىلارنىڭ دۆلەت پەن-تېخنىكا مۇكاپاتىنى ئالداپ ئېلىۋېلىشىغا ياردەم بەرگەنلەرنى مەسئۇل تارماق ئومۇمىي ئۇقتۇرۇش چىقىرىپ تەنقىدلەيدۇ؛
قىلمىشى ئېغىرلىرىنىڭ كۆرسىتىش سالاھىيىتى ۋاقتىنچە توختىتىلىدۇ ياكى ئېلىپ تاشلىنىدۇ ھەمدە قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

72-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پەن-تېخنىكا مەمۇرىيىتى قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك تارماقلار ۋە ئۇلارنىڭ خادىملىرىدىن خىزمەت ھوقۇقىدىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانغان، خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلغان، نەپسانىيەتچىلىك قىلغانلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.

73-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، باشقا قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلارغا شۇ بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ؛
مال-مۈلۈك زىيىنى ياكى باشقا زىيان سالغانلار قانۇن بويىچە ھەق تەلەپ جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئالىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.

8-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

74-ماددا دۆلەت مۇداپىئە پەن-تېخنىكىسىغا چېتىلىدىغان باشقا ئىشلارنى گوۋۇيۈەن، مەركىزىي ھەربىي كومىتېت بەلگىلەيدۇ.

75-ماددا بۇ قانۇن 2008-يىل 7-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.