( 2011-يىلى 6-ئاينىڭ 30-كۈنى 11-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 21-يىغىنىدا ماقۇللاندى )
جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي مەجبۇرلاش قانۇنى
مۇندەرىجە
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
2-باب مەمۇرىي مەجبۇرلاشنىڭ تۈرى ۋە بەلگىلىنىشى
3-باب مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويۇش تەرتىپى
1-پاراگراف ئادەتتىكى بەلگىلىمە
2-پاراگراف پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش
3-پاراگراف توڭلىتىش
4-باب مەمۇرىي ئورگانلارنىڭ مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش تەرتىپى
1-پاراگراف ئادەتتىكى بەلگىلىمە
2-پاراگراف پۇل بېرىش مەجبۇرىيىتىنى ئىجرا قىلىش
3-پاراگراف ۋاكالىتەن ئادا قىلىش
5-باب خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىش
6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ
1-ماددا بۇ قانۇن مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتىش ۋە يولغا قويۇشنى قېلىپلاشتۇرۇش، مەمۇرىي ئورگاننىڭ مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشىنى كاپالەتلەندۈرۈش ۋە نازارەت قىلىش، جامائەت مەنپەئىتى ۋە جەمئىيەت تەرتىپىنى قوغداش، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ۋە باشقا تەشكىلاتلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇنغا بىنائەن چىقىرىلدى.
2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان مەمۇرىي مەجبۇرلاش مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى ۋە مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.
مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى مەمۇرىي ئورگانلارنىڭ مەمۇرىي باشقۇرۇش جەريانىدا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنى توسۇش، دەلىل-ئىسپاتلارنى بۇزۇۋېتىشنىڭ ئالدىنى ئېلىش، خەۋپ پەيدا بولۇشتىن ساقلىنىش، خەۋپ-خەتەرنىڭ كېڭىيىپ كېتىشىنى تىزگىنلەش قاتارلىق ئەھۋاللىرىنى كۆرسىتىش ئۈچۈن، پۇقرالارنىڭ جىسمانىي ئەركىنلىكىگە قانۇن بويىچە ۋاقىتلىق چەك قويۇش ياكى پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارنىڭ پۇل-مېلىنى ۋاقىتلىق تىزگىنلەش ھەرىكىتىنى كۆرسىتىدۇ.
مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش مەمۇرىي ئورگان ياكى مەمۇرىي ئورگاننىڭ خەلق سوت مەھكىمىسىگە ئىلتىماس قىلىپ، مەمۇرىي قارارنى ئادا قىلمايدىغان پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار ئۈچۈن مەجبۇرىيىتىنى قانۇن بويىچە مەجبۇرىي ئادا قىلدۇرۇش ھەرىكىتىنى كۆرسىتىدۇ.
3-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتىش ۋە يولغا قويۇشقا مۇشۇ قانۇن تەتبىقلىنىدۇ.
تەبىئىي ئاپەت، ھادىسە ئاپىتى، ئاممىۋى سەھىيە ۋەقەسى ياكى ئىجتىمائىي بىخەتەرلىك ۋەقەسى قاتارلىق تاسادىپىي ۋەقەلەر يۈزبەرگەن ياكى يۈزبېرىش ئالدىدا تۇرغاندا، مەمۇرىي ئورگان جىددىي تاقابىل تۇرۇش تەدبىرى ياكى ۋاقىتلىق تەدبىر قوللىنىدۇ، مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىدۇ.
مەمۇرىي ئورگان پۇل مۇئامىلە كەسپىنى ئېھتىياتچانلىق بىلەن نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش تەدبىرى، چېگرادىن كىرگۈزۈلىدىغان-چىقىرىلىدىغان ماللارنى مەجبۇرلاش خاراكتېرلىك تېخنىكىلىق نازارەت قىلىش-تىزگىنلەش تەدبىرى قوللىنىدۇ، مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە ئىجرا قىلىنىدۇ.
4-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتىش ۋە يولغا قويۇشتا، قانۇندا بەلگىلەنگەن ھوقۇق چېكى، دائىرە، شەرت ۋە تەرتىپ بويىچە بولۇش كېرەك.
5-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتىش ۋە يولغا قويۇش مۇۋاپىق بولۇشى كېرەك.
مەجبۇرلاش ۋاسىتىسىدىن باشقا ۋاسىتىلەرنى قوللىنىش ئارقىلىق مەمۇرىي باشقۇرۇش مەقسىتىگە يەتكىلى بولسا، مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتىشكە ۋە يولغا قويۇشقا بولمايدۇ.
6-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى يولغا قويۇشتا، تەربىيەلەش بىلەن مەجبۇرلاشنى بىرلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇش كېرەك.
7-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى مەمۇرىي مەجبۇرلاش ھوقۇقىدىن پايدىلىنىپ ئورۇن ياكى شەخسكە نەپ يەتكۈزسە بولمايدۇ.
8-ماددا پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار مەمۇرىي ئورگانغا مەمۇرىي مەجبۇرلاش يۈرگۈزگەندە، بايان قىلىش ھوقۇقى، ئاقلاش ھوقۇقىدىن بەھرىمەن بولىدۇ؛
قانۇن بويىچە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىشقا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلىشقا ھوقۇقلۇق؛
مەمۇرىي ئورگانلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ ھالدا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى يولغا قويغانلىقى سەۋەبىدىن زىيانغا ئۇچرىغانلار قانۇن بويىچە تۆلەم تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش داۋامىدا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى سادىر قىلغانلىقى ياكى مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش دائىرىسىنى كېڭەيتكەنلىكى سەۋەبىدىن زىيانغا ئۇچرىغان بولسا، قانۇن بويىچە تۆلەم تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق.
2-باب مەمۇرىي مەجبۇرلاشنىڭ تۈرى ۋە بەلگىلىنىشى
9-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنىڭ تۈرى :
( 1 ) پۇقرالارنىڭ جىسمانىي ئەركىنلىكىنى چەكلەش؛
( 2 ) سورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مالنى پېچەتلەش؛
( 3 ) پۇل-مالنى تۇتۇپ قېلىش؛
( 4 ) ئامانەت پۇلنى توڭلىتىش، پۇل پېرېۋوت قىلىش؛
( 5 ) باشقا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرلىرى.
10-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قانۇندا بېكىتىلىدۇ.
قانۇن چىقىرىلمىغان ھەمدە گوۋۇيۈەننىڭ مەمۇرىي باشقۇرۇش خىزمەت ھوقۇقىغا تەۋە ئىشلار بولسا، مەمۇرىي نىزاملاردا مۇشۇ قانۇننىڭ 9-ماددىسىنىڭ ( 1 ) تارماقچىسى، ( 4 ) تارماقچىسى ۋە قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىدىن باشقا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى بەلگىلەنسە بولىدۇ.
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملار تېخى چىقىرىلمىغان ھەمدە يەرلىك ئىشقا تەۋە بولغاندا، يەرلىك نىزاملاردا مۇشۇ قانۇننىڭ 9-ماددىسىنىڭ ( 2 ) تارماقچىسى، ( 3 ) تارماقچىسىدىكى مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى بېكىتىشكە بولىدۇ.
قانۇن-نىزاملاردىن باشقا قائىدە خاراكتېرلىك ھۆججەتلەردە مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى بېكىتىشكە بولمايدۇ.
11-ماددا قانۇندا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنىڭ ئوبيېكتى، شەرتى، تۈرى توغرىسىدا بەلگىلىمە چىقىرىلغان بولسا، مەمۇرىي نىزام، يەرلىك نىزاملاردا كېڭەيتىلگەن بەلگىلىمە چىقىرىشقا بولمايدۇ.
قانۇنلاردا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى بەلگىلەنمىگەن بولسا، مەمۇرىي نىزام، يەرلىك نىزاملاردا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى بېكىتىشكە بولمايدۇ.
لېكىن، قانۇندا كونكرېت باشقۇرۇش تەدبىرى بەلگىلەنگەن مۇئەييەن ئىشلاردا مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن بولسا، مەمۇرىي نىزاملاردا مۇشۇ قانۇننىڭ 9-ماددىسىنىڭ ( 1 ) تارماقچىسى، ( 4 ) تارماقچىسى ۋە قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىدىن باشقا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرلىرى بەلگىلەنسە بولىدۇ.
12-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ئۇسۇلى :
( 1 ) جەرىمانە ياكى جەرىمانە قوشۇپ بېرىش؛
( 2 ) ئامانەت پۇل، پۇل پېرېۋوت قىلىش؛
( 3 ) پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان سورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مالنى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ياكى قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىش؛
( 4 ) توسالغۇنى تۈگىتىش، ئەسلىگە كەلتۈرۈش؛
( 5 ) ۋاكالىتەن ئادا قىلىش؛
( 6 ) باشقا مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش ئۇسۇللىرى.
13-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىشنى قانۇن بېكىتىدۇ.
قانۇندا مەمۇرىي ئورگانلارنىڭ مەجبۇرىي ئىجرا قىلىشى بەلگىلەنمىگەن بولسا، مەمۇرىي قارار چىقارغان مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك.
14-ماددا قانۇن لايىھەسى، نىزام لايىھەسىنى تەييارلاشتا مەمۇرىي مەجبۇرلاش بېكىتىلگەن بولسا، تەييارلىغۇچى ئورۇن ئىسپات ئاڭلاش يىغىنى، دەلىللەش يىغىنى قاتارلىق شەكىللەرنى قوللىنىپ پىكىر ئاڭلىشى ھەمدە تۈزگۈچى ئورگانغا شۇ مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتىشنىڭ زۆرۈرلۈكى، پەيدا بولۇش ئېھتىمالى بولغان تەسىر شۇنىڭدەك پىكىرنى ئاڭلاش ۋە قوبۇل قىلىش ئەھۋالىنى چۈشەندۈرۈشى كېرەك.
15-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتكۈچى ئورگان ئۆزى بېكىتكەن مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى قەرەللىك باھالىشى ھەمدە نامۇۋاپىق مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى ۋاقتىدا ئۆزگەرتىشى ياكى بىكار قىلىشى كېرەك.
مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى يولغا قويغۇچى ئورگان بېكىتىلگەن مەمۇرىي مەجبۇرلاشنىڭ يولغا قويۇلۇش ئەھۋالى ۋە مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇشنىڭ زۆرۈرلۈكىنى مۇۋاپىق پەيتتە باھالىسا ھەمدە پىكىرنى شۇ مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتكۈچى ئورگانغا دوكلات قىلسا بولىدۇ.
پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلار مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتكۈچى ئورگان ۋە يولغا قويغۇچى ئورگانغا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى بېكىتىش ۋە يولغا قويۇش توغرىسىدا پىكىر ۋە تەكلىپ بەرسە بولىدۇ.
مۇناسىۋەتلىك ئورگانلار ئەستايىدىل تەتقىق قىلىپ دەلىللىشى ھەمدە مۇۋاپىق ئۇسۇلدا قايتما ئىنكاس قىلىشى كېرەك.
3-باب مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويۇش تەرتىپى
1-پاراگراف ئادەتتىكى بەلگىلىمە
16-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشتا، قانۇن-نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويىدۇ.
قانۇنغا خىلاپ قىلمىشىدىن قىلمىشى روشەن يېنىك بولسا ياكى روشەن ئىجتىمائىي خەۋپى بولمىسا، مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللانمىسىمۇ بولىدۇ.
17-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي ئورگان قانۇندا بەلگىلەنگەن خىزمەت ھوقۇقى دائىرىسىدە يولغا قويىدۇ.
مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى ھاۋالە قىلىشقا بولمايدۇ.
«جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ مەمۇرىي جازا قانۇنى»دىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن، نىسبەتەن مەركەزلىك مەمۇرىي جازا ھوقۇقىنى يۈرگۈزىدىغان مەمۇرىي ئورگانلار قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي جازا ھوقۇقىغا مۇناسىۋەتلىك مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويسا بولىدۇ.
مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى مەمۇرىي ئورگان سالاھىيىتى ھازىرلىغان مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار يولغا قويۇشى كېرەك، باشقا خادىملار يولغا قويسا بولمايدۇ.
18-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويۇشتا تۆۋەندىكى بەلگىلىمىلەرگە رىئايە قىلىشى كېرەك :
( 1 ) يولغا قويۇشتىن بۇرۇن مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلىغا دوكلات قىلىش ھەمدە تەستىقلىتىش شەرت؛
( 2 ) ئىككىدىن ئارتۇق مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىم يولغا قويىدۇ؛
( 3 ) قانۇن ئىجرا قىلىش سالاھىيەت كىنىشكىسىنى كۆرسىتىش؛
( 4 ) ئالاقىدارلارغا نەق مەيداندا بولۇشنى ئۇقتۇرۇش؛
( 5 ) ئالاقىدارلارغا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللىنىشنىڭ سەۋەبى، ئاساسى، شۇنىڭدەك ئالاقىدارلارنىڭ قانۇن بويىچە بەھرىمەن بولىدىغان ھوقۇقى، قۇتقۇزۇش يوللىرىنى نەق مەيداندا ئۇقتۇرۇش؛
( 6 ) ئالاقىدارلارنىڭ بايانى ۋە ئۆزىنى ئاقلىشىنى ئاڭلاش؛
( 7 ) نەق مەيدان خاتىرىسى ئىشلەش؛
( 8 ) نەق مەيدان خاتىرىسىگە ئالاقىدارلار ۋە مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار ئىمزا قويىدۇ ياكى تامغا باسىدۇ، دەۋالاشقۇچىلار رەت قىلسا، خاتىرىگە ئەسكەرتىپ قويىدۇ؛
( 9 ) ئالاقىدارلار نەق مەيدانغا بارمىسا، گۇۋاھچىنى نەق مەيداندا بولۇشقا تەكلىپ قىلسا، گۇۋاھچىلار ۋە مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىم نەق مەيدان خاتىرىسىگە ئىمزا قويىدۇ ياكى تامغا باسىدۇ؛
( 10 ) قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا تەرتىپلەر.
19-ماددا ئەھۋال جىددىي بولۇپ، نەق مەيداندا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللىنىشقا توغرا كەلسە، مەمۇرىي قانۇن ئىجرا قىلغۇچى خادىملار 24 سائەت ئىچىدە مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلىغا مەلۇم قىلىشى ھەمدە تەستىقلىتىش رەسمىيىتىنى تولۇقلاپ بېجىرىشى كېرەك.
مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلى مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللىنىشقا بولمايدۇ دەپ قارىسا، دەرھال بىكار قىلىشى كېرەك.
20-ماددا پۇقرالارنىڭ جىسمانىي ئەركىنلىكىنى چەكلەيدىغان مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە يولغا قويۇشتا، مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن تەرتىپنى ئادا قىلغاندىن سىرت، يەنە تۆۋەندىكى بەلگىلىمىلەرگىمۇ رىئايە قىلىش كېرەك :
( 1 ) مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى نەق مەيداندا ئۇقتۇرغاندىن كېيىن ياكى يولغا قويغاندىن كېيىن، ئالاقىدارلارنىڭ ئائىلە تەۋەلىرىگە مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويىدىغان مەمۇرىي ئورگان، ئورۇن ۋە مۆھلەتنى دەرھال ئۇقتۇرۇش قىلىش؛
( 2 ) جىددىي ئەھۋالدا نەق مەيداندا مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللانغانلار مەمۇرىي ئورگانغا قايتقاندىن كېيىن، مەمۇرىي ئورگاننىڭ مەسئۇلىغا دەرھال مەلۇم قىلىشى ھەمدە تەستىق رەسمىيىتىنى تولۇقلاپ بېجىرىشى كېرەك؛
( 3 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن باشقا تەرتىپلەر.
جىسمانىي ئەركىنلىكنى چەكلەيدىغان مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويۇشتا قانۇندا بەلگىلەنگەن مۆھلەت ئۆتۈپ كەتسە بولمايدۇ.
مەمۇرىي مەجبۇرلاش تەدبىرىنى يولغا قويۇش مەقسىتىگە يەتكەن ياكى شەرتى يوقالغان بولسا، دەرھال بىكار قىلىش كېرەك.
21-ماددا قانۇنغا خىلاپ قىلمىشقا چېتىلغانلىقتىن جىنايەتكە چېتىلغانلىرىنى ئەدلىيە ئورگانلىرىغا ئۆتكۈزۈپ بېرىشكە توغرا كەلسە، مەمۇرىي ئورگان پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان، توڭلىتىلغان پۇل-مالنى بىراقلا ئۆتكۈزۈپ بېرىشى ھەمدە ئالاقىدارلارغا يازما ئۇقتۇرۇشى كېرەك.
2-پاراگراف پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش
22-ماددا پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشنى قانۇن-نىزاملاردا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي ئورگان يولغا قويۇشى كېرەك، باشقا ھەرقانداق مەمۇرىي ئورگان ياكى تەشكىلات يولغا قويسا بولمايدۇ.
23-ماددا دېلوغا چېتىشلىق سورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مالنى پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشتا، قانۇنغا خىلاپ قىلمىش بىلەن مۇناسىۋەتسىز ئورۇن، ئەسلىھە ياكى مال-مۈلۈكنى پېچەتلەشكە، تۇتۇپ قېلىشقا بولمايدۇ؛
پۇقرالار ۋە ئۇنىڭ باققان ئائىلە تەۋەلىرىنىڭ تۇرمۇش لازىمەتلىكلىرىنى پېچەتلەشكە، تۇتۇپ قېلىشقا يول قويۇلمايدۇ.
ئالاقىدارلارنىڭ سورۇنى، ئەسلىھەسى ياكى پۇل-مېلىنى باشقا دۆلەت ئورگانلىرى قانۇن بويىچە پېچەتلىگەن بولسا، قايتا پېچەتلەشكە بولمايدۇ.
24-ماددا مەمۇرىي ئورگان پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشنى قارار قىلىشتا، مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن تەرتىپنى ئادا قىلىپ، پېچەتلەش، تارتىپ قېلىش قارارنامىسى ۋە تىزىملىكىنى تۈزۈشى ھەمدە نەق مەيداندا تاپشۇرۇشى كېرەك.
پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش قارارنامىسىگە تۆۋەندىكى ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك :
( 1 ) ئالاقىدارلارنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، ئادرېسى؛
( 2 ) پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشنىڭ سەۋەبى، ئاساسى ۋە مۇددىتى؛
( 3 ) پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان ئورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مالنىڭ نامى، مىقدارى قاتارلىقلار؛
( 4 ) مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىش ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلىشنىڭ يولى ۋە مۇددىتى؛
( 5 ) مەمۇرىي ئورگاننىڭ نامى، تامغىسى ۋە ۋاقتى.
پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش تىزىملىك تالونى بىر نۇسخىدا ئىككى پارچە بولىدۇ، ئالاقىدارلار ۋە مەمۇرىي ئورگان ئايرىم-ئايرىم ساقلايدۇ.
25-ماددا پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش مۇددىتى 30 كۈندىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك؛
ئەھۋال مۇرەككەپ بولسا، مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن ئۇزارتىشقا بولىدۇ، لېكىن ئۇزارتىش مۇددىتى 30 كۈندىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك.
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشنى ئۇزارتىش قارارىنى ئالاقىدارلارغا ۋاقتىدا يازما ئۇقتۇرۇش ھەمدە سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.
بۇيۇملارنى تەكشۈرۈش، سىناش، كارانتىن قىلىش ياكى تېخنىكىلىق باھالاشقا توغرا كەلسە، پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش مۇددىتى تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش، كارانتىن قىلىش يا تېخنىكىلىق باھالاش مەزگىلىنى ئۆز ئىچىگە ئالمايدۇ.
تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش، كارانتىن قىلىش ياكى تېخنىكىلىق باھالاشنىڭ مۇددىتىنى ئېنىق بېكىتىش ھەمدە ئالاقىدارلارغا يازما ئۇقتۇرۇش قىلىش كېرەك.
ئۆلچەش، تەكشۈرۈش، كارانتىن قىلىش ياكى تېخنىكىلىق باھالاش خىراجىتىنى مەمۇرىي ئورگان ئۈستىگە ئالىدۇ.
26-ماددا پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان سورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مالنى مەمۇرىي ئورگان ئوبدان ساقلىشى كېرەك، ئىشلەتسە ياكى بۇزۇۋەتسە بولمايدۇ؛
زىيان سالغانلار تۆلەم جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.
پېچەتلەنگەن سورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مالنى مەمۇرىي ئورگان 3-كىشىگە ساقلاشنى ھاۋالە قىلسا بولىدۇ، 3-كىشى بۇزۇۋەتسە ياكى ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن يۆتكىۋەتسە، بىر تەرەپ قىلىۋەتسە بولمايدۇ.
3-كىشىنىڭ سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان زىياننى مەمۇرىي ئورگان ئاۋۋال تۆلەم بەرگەندىن كېيىن، 3-كىشىدىن تۆلىتىۋېلىشقا ھوقۇقلۇق.
پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش سەۋەبىدىن كەتكەن ساقلاش خىراجىتىنى مەمۇرىي ئورگان ئۈستىگە ئالىدۇ.
27-ماددا مەمۇرىي ئورگان پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش تەدبىرى قوللانغاندىن كېيىن، پاكىتنى ۋاقتىدا ئېنىقلاپ، مۇشۇ قانۇننىڭ 25-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقىرىشى كېرەك.
قانۇنغا خىلاپ پاكىتى ئېنىق بولسا، قانۇن بويىچە مۇسادىرە قىلىشقا تېگىشلىك قانۇنسىز پۇل-ماللار مۇسادىرە قىلىنىدۇ؛
قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا كۆيدۈرۈۋېتىشكە تېگىشلىكلىرى قانۇن بويىچە كۆيدۈرۈۋېتىلىدۇ؛
پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشنى بىكار قىلىشقا توغرا كەلسە، پېچەتلەش، تارتىپ قېلىشنى بىكار قىلىش قارارى چىقىرىش كېرەك.
28-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، مەمۇرىي ئورگان پېچەتلەشنى بىكار قىلىش، تۇتۇپ قېلىشنى ۋاقتىدا قارار قىلىشى كېرەك :
( 1 ) ئالاقىدارلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى بولمىسا؛
( 2 ) پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان سورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مال قانۇنغا خىلاپ قىلمىش بىلەن مۇناسىۋەتسىز بولسا؛
( 3 ) مەمۇرىي ئورگان قانۇنغا خىلاپ قىلمىشنى بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقارغان بولسا، پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشنىڭ ھاجىتى يوق؛
( 4 ) پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش مۇددىتى توشقان بولسا؛
( 5 ) پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش تەدبىرى قوللانمايدىغان باشقا ئەھۋاللار.
پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشنى بىكار قىلىشتا، پۇل-مالنى دەرھال قايتۇرۇش كېرەك؛
يېڭى، تىرىك بۇيۇملار ياكى ساقلاش تەس بولغان باشقا پۇل-مالنى كىمئارتۇق قىلىپ ساتقان ياكى سېتىۋەتكەنلەرنىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىپ ياكى سېتىۋېتىپ تاپقان پۇلى قايتۇرۇلىدۇ.
سېتىۋېتىش باھاسى بازار باھاسىدىن كۆرۈنەرلىك تۆۋەن بولۇپ، توختاملاشقۇچىلارغا زىيان سالغان بولسا، تۆلەم بېرىش كېرەك.
3-پاراگراف توڭلىتىش
29-ماددا ئامانەت پۇلنى توڭلىتىش، پۇل پېرېۋوت قىلىشنى قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي ئورگان يولغا قويۇشى كېرەك، باشقا مەمۇرىي ئورگان ياكى تەشكىلاتقا ھاۋالە قىلىشقا بولمايدۇ؛
باشقا ھەرقانداق مەمۇرىي ئورگان ياكى تەشكىلاتنىڭ ئامانەت پۇلنى، پۇلنى توڭلىتىشىغا، پۇل پېرېۋوت قىلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.
توڭلىتىلغان ئامانەت پۇل، پېرېۋوت پۇلىنىڭ سوممىسى قانۇنغا خىلاپ قىلمىشقا چېتىلىدىغان سومما بىلەن تەڭ بولۇشى كېرەك؛
باشقا دۆلەت ئورگانلىرى تەرىپىدىن قانۇن بويىچە توڭلىتىلغانلىرىنى تەكرار توڭلىتىشقا بولمايدۇ.
30-ماددا مەمۇرىي ئورگان قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئامانەت پۇلنى توڭلىتىش، پۇل پېرېۋوت قىلىشنى قارار قىلغاندا، مۇشۇ قانۇننىڭ 18-ماددىسىنىڭ ( 1 ) تارماقچىسى، ( 2 ) تارمىقى، ( 3 ) تارماقچىسى ۋە ( 7 ) تارماقچىسىدا بەلگىلەنگەن تەرتىپنى ئادا قىلىشى ھەمدە پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتىغا توڭلىتىش ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇشى كېرەك.
پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرى مەمۇرىي ئورگاننىڭ قانۇن بويىچە چىقارغان توڭلىتىش ئۇقتۇرۇشىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، دەرھال توڭلىتىشى كېرەك، كەينىگە سۆرەشكە بولمايدۇ، توڭلىتىشتىن بۇرۇن توختاملاشقۇچىلارغا ئۇچۇرىنى ئاشكارىلاپ قويۇشقا بولمايدۇ.
قانۇندا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا مەمۇرىي ئورگانلار ياكى تەشكىلاتلار توختاملاشقۇچىلارنىڭ ئامانەت پۇلى، پېرېۋوت پۇلىنى توڭلىتىشنى تەلەپ قىلسا، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى رەت قىلىشى كېرەك.
31-ماددا قانۇندىكى بەلگىلىمە بويىچە ئامانەت پۇلنى، پۇل پېرېۋوت قىلىشنى توڭلىتىشتا، قارار چىقارغان مەمۇرىي ئورگان ئالاقىدارلارغا ئۈچ كۈن ئىچىدە توڭلىتىش قارارنامىسىنى تاپشۇرۇشى كېرەك.
توڭلىتىش قارارنامىسىگە تۆۋەندىكى ئىشلار ئېنىق يېزىلىشى كېرەك :
( 1 ) ئالاقىدارلارنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، ئادرېسى؛
( 2 ) توڭلىتىشنىڭ سەۋەبى، ئاساسى ۋە مۇددىتى؛
( 3 ) توڭلىتىلغان ھېسابات نومۇرى ۋە سوممىسى؛
( 4 ) مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىش ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلىشنىڭ يولى ۋە مۇددىتى؛
( 5 ) مەمۇرىي ئورگاننىڭ نامى، تامغىسى ۋە ۋاقتى.
32-ماددا ئامانەت پۇلنى، پۇل پېرېۋوت قىلىنغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە، مەمۇرىي ئورگان بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقىرىشى ياكى توڭلىتىشنى بىكار قىلىش قارارى چىقىرىشى كېرەك؛
ئەھۋال مۇرەككەپ بولسا، مەمۇرىي ئورگان مەسئۇلىنىڭ تەستىقى بىلەن ئۇزارتىشقا بولىدۇ، لېكىن ئۇزارتىش مۇددىتى 30 كۈندىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك.
قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
توڭلىتىشنى ئۇزارتىش قارارىنى ئالاقىدارلارغا ۋاقتىدا يازما ئۇقتۇرۇش ھەمدە سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈش كېرەك.
33-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، مەمۇرىي ئورگان توڭلىتىشنى بىكار قىلىش قارارىنى ۋاقتىدا چىقىرىشى كېرەك :
( 1 ) ئالاقىدارلارنىڭ قانۇنغا خىلاپ قىلمىشى بولمىسا؛
( 2 ) توڭلىتىپ قويۇلغان ئامانەت پۇل، پۇل پېرېۋوت قىلىش قانۇنغا خىلاپ قىلمىش بىلەن مۇناسىۋەتسىز؛
( 3 ) مەمۇرىي ئورگان قانۇنغا خىلاپ قىلمىشلارنى بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقاردى، توڭلىتىشنىڭ ھاجىتى يوق؛
( 4 ) توڭلىتىش مۇددىتى توشقان بولۇش؛
( 5 ) توڭلىتىش تەدبىرى قوللىنىش ھاجەتسىز بولغان باشقا ئەھۋاللار.
مەمۇرىي ئورگان توڭلىتىشنى بىكار قىلىش قارارى چىقارغان بولسا، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرى ۋە توختاملاشقۇچىلارغا ۋاقتىدا ئۇقتۇرۇش قىلىشى كېرەك.
پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرى ئۇقتۇرۇشنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، توڭلىتىشنى دەرھال بىكار قىلىشى كېرەك.
مەمۇرىي ئورگان سۈرۈك ئۆتسىمۇ بىر تەرەپ قىلىش قارارى ياكى توڭلىتىش قارارىنى بىكار قىلمىسا، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى توڭلىتىش مۇددىتى توشقان كۈندىن باشلاپ توڭلىتىشنى بىكار قىلىشى كېرەك.
4-باب مەمۇرىي ئورگانلارنىڭ مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش تەرتىپى
1-پاراگراف ئادەتتىكى بەلگىلىمە
34-ماددا مەمۇرىي ئورگان قانۇن بويىچە مەمۇرىي قارار چىقارغاندىن كېيىن، دەۋالاشقۇچىلار مەمۇرىي ئورگان قارار چىقارغان مۇددەت ئىچىدە مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلمىسا، مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە مەمۇرىي ئورگان مۇشۇ بابتىكى بەلگىلىمە بويىچە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرىدۇ.
35-ماددا مەمۇرىي ئورگان مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش قارارى چىقىرىشتىن بۇرۇن، ئالاقىدارلارنى مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشقا ئالدىن سۈيلىشى كېرەك.
سۈيلەشنى يازما شەكىلدە قىلىش ھەمدە تۆۋەندىكى ئىشلارنى ئېنىق يېزىش كېرەك :
( 1 ) مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىش مۇددىتى؛
( 2 ) مەجبۇرىيەتنى ئادا قىلىش ئۇسۇلى؛
( 3 ) پۇل بېرىشكە چېتىلغانلىرىدا ئېنىق سومما ۋە بېرىم ئۇسۇلى بولۇشى كېرەك؛
( 4 ) ئالاقىدارلار قانۇن بويىچە بەھرىمەن بولىدىغان بايان قىلىش ھوقۇقى ۋە ئاقلاش ھوقۇقى.
36-ماددا دەۋالاشقۇچىلار سۈيلەش خېتىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن بايان قىلىش ۋە ئۆزىنى ئاقلاشقا ھوقۇقلۇق.
مەمۇرىي ئورگان توختاملاشقۇچىلارنىڭ پىكرىنى تولۇق ئاڭلىشى، توختاملاشقۇچىلار ئوتتۇرىغا قويغان پاكىت، سەۋەب ۋە دەلىل-ئىسپاتلارنى خاتىرىلىشى، قايتا ئېنىقلىشى كېرەك.
ئالاقىدارلار ئوتتۇرىغا قويغان پاكىت، سەۋەب ياكى دەلىل-ئىسپات پۇت تىرەپ تۇرالىغان بولسا، مەمۇرىي ئورگان قوبۇل قىلىشى كېرەك.
37-ماددا سۈيلەش ئارقىلىق ئالاقىدارلار مەمۇرىي قارارنى سۈرۈك ئۆتسىمۇ ئادا قىلمىسا ھەمدە يولسىز سەۋەبلەر بولسا، مەمۇرىي ئورگان مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش قارارى چىقارسا بولىدۇ.
مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش قارارىنى يازما شەكىلدە چىقىرىش ھەمدە تۆۋەندىكى ئىشلارنى ئېنىق يېزىش كېرەك :
( 1 ) ئالاقىدارلارنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، ئادرېسى؛
( 2 ) مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنىڭ سەۋەبى ۋە ئاساسى؛
( 3 ) مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش ئۇسۇلى ۋە ۋاقتى؛
( 4 ) مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلىش ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلىشنىڭ يولى ۋە مۇددىتى؛
( 5 ) مەمۇرىي ئورگاننىڭ نامى، تامغىسى ۋە ۋاقتى.
سۈيلەش مەزگىلىدە، پۇل-مالنى يۆتكەش ياكى يوشۇرۇش ئالامەتلىرى بارلىقىنى ئىسپاتلايدىغان دەلىل-ئىسپات بولسا، مەمۇرىي ئورگان دەرھال مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش قارارى چىقارسا بولىدۇ.
38-ماددا سۈيلەش خېتى، مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش قارارنامىسى ئالاقىدارلارغا بىۋاسىتە يەتكۈزۈلۈشى كېرەك.
دەۋالاشقۇچىلار قوبۇل قىلىشنى رەت قىلسا ياكى ئالاقىدارلارغا بىۋاسىتە يەتكۈزۈپ بېرەلمىسە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ھەق تەلەپ دەۋا قانۇنى»دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمە بويىچە يەتكۈزۈپ بېرىشى كېرەك.
39-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئىجرا قىلىش توختىتىپ تۇرۇلىدۇ :
( 1 ) ئالاقىدارلارنىڭ مەمۇرىي قارارنى ئادا قىلىشىدا ھەقىقەتەن قىيىنچىلىق بولسا ياكى ۋاقتىنچە ئادا قىلىش ئىقتىدارى بولمىسا؛
( 2 ) 3-كىشىنىڭ ئىجرا نىشانى توغرىسىدىكى تەشەببۇسىدا ھوقۇقى بولسا، ھەقىقەتەن ئاساسى بولسا؛
( 3 ) ئىجرا قىلىشتا تولدۇرغۇسىز زىيان كېلىپ چىقىش ئېھتىمالى بولغان ھەمدە ئىجرا قىلىشنى توختىتىپ تۇرغاندا ئومۇمنىڭ مەنپەئىتىگە زىيان يەتمىسە؛
( 4 ) مەمۇرىي ئورگان ئىجرا قىلىشنى توختىتىپ تۇرۇش كېرەك دەپ قارىغان باشقا ئەھۋاللار.
ئىجرانى توختىتىپ تۇرىدىغان ئەھۋال تۈگىگەندىن كېيىن، مەمۇرىي ئورگان ئىجرانى ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك.
روشەن ئىجتىمائىي خەۋپى بولماي، ئالاقىدارلارنىڭ ئادا قىلىشقا ھەقىقەتەن قۇربى يەتمىگەن، ئىجرا قىلىشنى توختىتىپ تۇرغىنىغا ئۈچ يىل توشسىمۇ ئىجرا قىلمىغان بولسا، مەمۇرىي ئورگان قايتا ئىجرا قىلمايدۇ.
40-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، ئىجراسى ئاخىرلىشىدۇ :
( 1 ) پۇقرالار ئۆلۈپ كەتكەندە، ئىجرا قىلغۇدەك مىراسى قالمىغان ھەمدە قوبۇل قىلىش مەجبۇرىيىتى يوق بولسا؛
( 2 ) قانۇنىي ئىگە ياكى باشقا تەشكىلات ئاخىرلاشقان، ئىجرا قىلغۇدەك مال-مۈلكى يوق، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئېلىش مەجبۇرىيىتى يوق بولسا؛
( 3 ) ئىجرا نىشانى يوقالغان بولسا؛
( 4 ) ئىجرا قىلىنىدىغان مەمۇرىي قارار بىكار قىلىنغان بولسا؛
( 5 ) مەمۇرىي ئورگان ئىجرانى ئاخىرلاشتۇرۇش كېرەك دەپ قارىغان باشقا ئەھۋاللار.
41-ماددا ئىجرا قىلىنىۋاتقاندا ياكى ئىجرا قىلىنىپ بولغاندىن كېيىن، ئىجرا قىلىنىدىغان مەمۇرىي قارار بىكار قىلىنغان، ئۆزگەرتىلگەن ياكى خاتا ئىجرا قىلىنغان بولسا، ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈش ياكى پۇل-مالنى قايتۇرۇپ بېرىش كېرەك؛
ئەسلىگە كەلتۈرگىلى بولمىسا ياكى پۇل-مالنى قايتۇرغىلى بولمىسا، قانۇن بويىچە تۆلەم بېرىلىدۇ.
42-ماددا مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشتا، مەمۇرىي ئورگان ئومۇمنىڭ مەنپەئىتى ۋە باشقىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزمىگەن ئەھۋالدا ئالاقىدارلار بىلەن ئىجرا كېلىشىمى ھاسىل قىلسا بولىدۇ.
كېلىشىمنى ئىجرا قىلىشتا باسقۇچقا بۆلۈپ ئىجرا قىلىشنى پۈتۈشسە بولىدۇ؛
توختاملاشقۇچىلار قۇتقۇزۇش تەدبىرى قوللانسا، قوشۇپ بېرىلىدىغان جەرىمانە ياكى جەرىمانە پۇلىنى كېمەيتسە، كەچۈرۈم قىلسا بولىدۇ.
كېلىشىمنى ئىجرا قىلىشتا ئادا قىلىش كېرەك.
توختاملاشقۇچىلار ئىجرا قىلىش كېلىشىمىنى ئادا قىلمىسا، مەمۇرىي ئورگان مەجبۇرىي ئىجرا قىلىشنى ئەسلىگە كەلتۈرۈشى كېرەك.
43-ماددا مەمۇرىي ئورگان كېچىدە ياكى قانۇندا بەلگىلەنگەن بايرام، دەم ئېلىش كۈنلىرىدە مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرسا بولمايدۇ.
لېكىن، ئەھۋال جىددىي بولغانلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
مەمۇرىي ئورگان ئاھالە تۇرمۇشىغا سۇ بېرىش، توك بېرىش، ئىسسقلىق بېرىش، گاز بېرىشنى توختىتىش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ، توختاملاشقۇچىلارنى ئالاقىدار مەمۇرىي قارارنى ئادا قىلىشقا مەجبۇرلىسا بولمايدۇ.
44-ماددا قانۇنغا خىلاپ ئىمارەت، قۇرۇلما، ئەسلىھە قاتارلىقلارنى مەجبۇرىي چېقىۋېتىشكە توغرا كەلسە، مەمۇرىي ئورگان ئېلان چىقىرىپ، ئالاقىدارلار ئۆزى چۇۋۇۋېتىش مۆھلىتى بەلگىلىشى كېرەك.
ئالاقىدارلار قانۇندا بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلمىسا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلمىسا ھەم چېقىۋەتمىسە، مەمۇرىي ئورگان قانۇن بويىچە مەجبۇرىي چاقسا بولىدۇ.
2-پاراگراف پۇل بېرىش مەجبۇرىيىتىنى ئىجرا قىلىش
45-ماددا مەمۇرىي ئورگان قانۇن بويىچە پۇل بېرىش مەجبۇرىيىتى توغرىسىدا مەمۇرىي قارار چىقىرىپ، ئالاقىدارلار مۇددەت ئۆتسىمۇ ئادا قىلمىسا، مەمۇرىي ئورگان قانۇن مۇنداق جەرىمانە ياكى جەرىمانە قويسا بولىدۇ.
جەرىمانە ياكى جەرىمانە قوشۇپ بېرىش ئۆلچىمىنى ئالاقىدارلارغا ئۇقتۇرۇپ قويۇش كېرەك.
قوشۇپ بېرىلىدىغان جەرىمانە ياكى جەرىمانە سوممىسى پۇلنىڭ مەجبۇرىيەت سوممىسىدىن ئېشىپ كەتمەسلىكى كېرەك.
46-ماددا مەمۇرىي ئورگان مۇشۇ قانۇننىڭ 45-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە يەنە 30 كۈندىن ئارتۇق جەرىمانە قويغان ياكى كېچىكتۈرگەنلىك پۇلىنى سۈيلىسىمۇ يەنىلا ئادا قىلمىسا، مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ھوقۇقىغا ئىگە مەمۇرىي ئورگان مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرسا بولىدۇ.
مەمۇرىي ئورگان مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى يولغا قويۇشتىن بۇرۇن، پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش، توڭلىتىش تەدبىرى قوللىنىشقا توغرا كەلسە، مۇشۇ قانۇننىڭ 3-بابىدىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.
مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش ھوقۇقى بولمىغان مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشى كېرەك.
لېكىن ئالاقىدارلار قانۇندا بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلمىغان ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلمىغان، سۈيلىسىمۇ ئادا قىلمىغان بولسا، مەمۇرىي باشقۇرۇش داۋامىدا پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش تەدبىرى قوللانغان مەمۇرىي ئورگان پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان پۇل-مالنى قانۇن بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىپ جەرىمانە تاپشۇرسا بولىدۇ.
47-ماددا ئامانەت پۇل بېرىش، پۇل پېرېۋوت قىلىشنى قانۇندا بەلگىلەنگەن مەمۇرىي ئورگان قارار قىلىشى ھەمدە پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتىغا يازما ئۇقتۇرۇشى كېرەك.
پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى مەمۇرىي ئورگاننىڭ قانۇن بويىچە ئامانەت پۇل، پۇل پېرېۋوت قىلىش قارارىنى تاپشۇرۇۋالغاندىن كېيىن، دەرھال ئاجرىتىپ بېرىشى كېرەك.
قانۇندا بەلگىلەنگىنىدىن باشقا مەمۇرىي ئورگانلار ياكى تەشكىلاتلار توختاملاشقۇچىلارنىڭ ئامانەت پۇلى، پۇل پېرېۋوت پۇلىنى ئاجرىتىپ بېرىشنى تەلەپ قىلسا، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى رەت قىلىشى كېرەك.
48-ماددا مال-مۈلۈكنى قانۇن بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى مەمۇرىي ئورگان كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئاپپاراتىغا «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە بېجىرىشنى ھاۋالە قىلىدۇ.
49-ماددا ئاجرىتىپ بېرىلگەن ئامانەت پۇل، پۇل پېرېۋوت قىلىش شۇنىڭدەك كىمئارتۇق قىلىپ سېتىپ ۋە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىپ ئېرىشكەن پۇل دۆلەت خەزىنىسىگە تاپشۇرۇلۇشى ياكى مالىيە مەخسۇس ھېساباتىغا كىرگۈزۈلۈشى كېرەك.
ھەرقانداق مەمۇرىي ئورگان ياكى شەخسنىڭ ھەرقانداق شەكىلدە تۇتۇپ قېلىشىغا، ئاستىرتىن بۆلۈشۈۋېلىشىغا ياكى شەكلى ئۆزگەرگەن ھالدا بۆلۈشۈۋېلىشىغا يول قويۇلمايدۇ.
3-پاراگراف ۋاكالىتەن ئادا قىلىش
50-ماددا مەمۇرىي ئورگان توختاملاشقۇچىلاردىن توسالغۇنى تۈگىتىش، ئەسلىي ھالىتىگە كەلتۈرۈپ بېرىش قاتارلىق مەجبۇرىيەتلەرنى ئادا قىلىشنى قانۇن بويىچە تەلەپ قىلغان مەمۇرىي قارار چىقارغاندا، توختاملاشقۇچىلار مۇددەت ئۆتسىمۇ ئادا قىلمىغان، سۈيلىسىمۇ ئادا قىلمىغان بولسا، ئۇنىڭ ئاقىۋىتى قاتناش بىخەتەرلىكىگە خەۋپ يەتكۈزگەن ياكى مۇھىتنى بۇلغىغان ياكى تەبىئىي بايلىقنى بۇزۇۋەتكەن بولسا، مەمۇرىي ئورگان ۋاكالىتەن ئادا قىلسا بولىدۇ،
ياكى پايدا-زىيان مۇناسىۋىتى يوق 3-كىشىگە ۋاكالىتەن ئادا قىلىشنى ھاۋالە قىلىدۇ.
51-ماددا ۋاكالىتەن ئادا قىلىشتا تۆۋەندىكى بەلگىلىمىگە رىئايە قىلىش كېرەك :
( 1 ) ۋاكالىتەن ئادا قىلىشتىن بۇرۇن قارارنامە يەتكۈزۈلگەن، ۋاكالىتەن ئادا قىلىش قارارنامىسىگە ئالاقىدارلارنىڭ ئىسىم-فامىلىسى ياكى نامى، ئادرېسى، ۋاكالىتەن ئادا قىلىشنىڭ سەۋەبى ۋە ئاساسى، ئۇسۇلى ۋە ۋاقتى، نىشانى، خىراجەت خامچوتى ۋە ۋاكالىتەن ئادا قىلغۇچى ئېنىق يېزىلىشى كېرەك؛
( 2 ) ۋاكالىتەن ئادا قىلىشتىن ئۈچ كۈن بۇرۇن، ئالاقىدارلارنى ئادا قىلىشقا سۈيلىگەن، ئالاقىدارلار ئادا قىلغان بولسا، ۋاكالىتەن ئادا قىلىشنى توختىتىش؛
( 3 ) ۋاكالىتەن ئادا قىلغاندا قارار چىقارغان مەمۇرىي ئورگان خادىم ئەۋەتىپ نەق مەيداندا نازارەت قىلىشى كېرەك؛
( 4 ) ۋاكالىتەن ئادا قىلىپ بولغاندىن كېيىن، مەمۇرىي ئورگان نەق مەيداندا نازارەت قىلىۋاتقان خىزمەتچى خادىملار، ۋاكالىتەن ئادا قىلغۇچى ۋە ئالاقىدارلار ياكى گۇۋاھچىلار ئىجرا ھۆججىتىگە ئىمزا قويۇشى ياكى تامغا بېسىشى كېرەك.
ۋاكالىتەن ئىجرا قىلىش خىراجىتى تەننەرخكە ئاساسەن مۇۋاپىق بېكىتىلىدۇ، توختاملاشقۇچىلار ئۈستىگە ئالىدۇ.
لېكىن، قانۇندا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرى بۇنىڭ سىرتىدا.
ۋاكالىتەن ئادا قىلىشتا زوراۋانلىق قىلىشقا، تەھدىت سېلىشقا شۇنىڭدەك باشقا قانۇنسىز ئۇسۇللارنى قوللىنىشقا بولمايدۇ.
52-ماددا يول، دەريا يولى، سۇ يولى ياكى ئاممىۋى سورۇندىكى چېچىلما، توسالغۇ ياكى بۇلغىمىلارنى دەرھال تازىلاشقا توغرا كەلسە، ئالاقىدارلار تازىلىيالمىسا، مەمۇرىي ئورگان ۋاكالىتەن ئىجرا قىلىشنى دەرھال قارار قىلسا بولىدۇ؛
ئالاقىدارلار نەق مەيداندا بولمىسا، مەمۇرىي ئورگان ئىشتىن كېيىن ئالاقىدارلارغا دەرھال ئۇقتۇرۇشى ھەمدە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىشى كېرەك.
5-باب خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىش
53-ماددا ئالاقىدارلار قانۇندا بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە مەمۇرىي قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلمىسا ياكى مەمۇرىي دەۋا قىلمىسا، مەمۇرىي قارارنىمۇ ئادا قىلمىسا، مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ھوقۇقى بولمىغان مەمۇرىي ئورگان مۆھلەت توشقان كۈندىن باشلاپ ئۈچ ئاي ئىچىدە، مۇشۇ بابتىكى بەلگىلىمە بويىچە خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.
54-ماددا مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتىن بۇرۇن، ئالاقىدارلارنى مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلىشقا سۈيلىشى كېرەك.
سۈيلەش خېتى يەتكۈزۈلۈپ 10 كۈنگىچە ئالاقىدارلار مەجبۇرىيىتىنى ئادا قىلمىسا، مەمۇرىي ئورگان تۇرۇشلۇق جايدىكى باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ؛
ئىجرا ئوبيېكتى كۆچمەس مۈلۈك بولسا، كۆچمەس مۈلۈك بار جايدىكى باشقۇرۇش تەۋەلىكى ھوقۇقىغا ئىگە خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىش كېرەك.
55-ماددا مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلىشتا، تۆۋەندىكى ماتېرىياللارنى بېرىشى كېرەك :
( 1 ) مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش ئىلتىماسى؛
( 2 ) مەمۇرىي قارارنامە ۋە قارار چىقىرىش پاكىتى، سەۋەبى ۋە ئاساسى؛
( 3 ) ئالاقىدارلارنىڭ پىكرى ۋە مەمۇرىي ئورگاننىڭ سۈيلەش ئەھۋالى؛
( 4 ) مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش نىشانىنى ئىلتىماس قىلىش ئەھۋالى؛
( 5 ) قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن باشقا ماتېرىياللار.
مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش ئىلتىماسىغا مەمۇرىي ئورگاننىڭ مەسئۇلى ئىمزا قويۇشى، مەمۇرىي ئورگاننىڭ تامغىسىنى بېسىشى ھەمدە چېسلانى ئەسكەرتىپ قويۇشى كېرەك.
56-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى مەمۇرىي ئورگاننىڭ مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش ئىلتىماسىنى تاپشۇرۇۋالغان بولسا، بەش كۈن ئىچىدە قوبۇل قىلىشى كېرەك.
مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ قوبۇل قىلماسلىق كېسىمىگە باشقىچە پىكرى بولسا، 15 كۈن ئىچىدە بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق سوت مەھكىمىسىگە قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ، بىر دەرىجە يۇقىرى يۇقىرى خەلق سوت مەھكىمىسى قايتا قاراپ چىقىش ئىلتىماسىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە قوبۇل قىلىش-قىلماسلىق ھەققىدە كېسىم چىقىرىشى كېرەك.
57-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى مەمۇرىي ئورگاننىڭ مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش ئىلتىماسىنى يازما تەكشۈرۈپ، مۇشۇ قانۇننىڭ 55-ماددىسىدىكى بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كېلىدىغان ھەمدە مەمۇرىي قارار قانۇندا بەلگىلەنگەن ئىجرا قىلىش كۈچىگە ئىگە بولسا، مۇشۇ قانۇننىڭ 58-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن ئەھۋاللارنى ھېسابقا ئالمىغاندا، خەلق سوت مەھكىمىسى قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 7 كۈن ئىچىدە ئىجرا كېسىمى چىقىرىشى كېرەك.
58-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرىنى بايقىسا، كېسىم چىقىرىشتىن بۇرۇن ئىجرا قىلدۇرۇلغۇچى ۋە مەمۇرىي ئورگاننىڭ پىكرىنى ئاڭلىسا بولىدۇ :
( 1 ) پاكىت ئاساسى روشەن كەمچىل بولغانلار؛
( 2 ) قانۇن-نىزام ئاساسى روشەن كەمچىل بولغانلار؛
( 3 ) قانۇنغا روشەن خىلاپلىق قىلغان ھەمدە ئىجرا قىلدۇرۇلغۇچىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزگەن باشقا ئىشلار.
خەلق سوت مەھكىمىسى ئىجرا قىلىش-قىلماسلىق توغرىسىدا قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە كېسىم چىقىرىشى كېرەك.
كېسىم ئىجرا قىلىنمىسا، سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈش ھەمدە ئىجرا قىلىنماسلىق كېسىمىنى بەش كۈن ئىچىدە مەمۇرىي ئورگانغا يەتكۈزۈپ بېرىش كېرەك.
مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىنىڭ ئىجرا قىلماسلىق كېسىمىگە باشقىچە پىكىردە بولسا، كېسىمنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە بىر دەرىجە يۇقىرى خەلق سوت مەھكىمىسىگە قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ، بىر دەرىجە يۇقىرى يۇقىرى خەلق سوت مەھكىمىسى قايتا قاراپ چىقىش ئىلتىماسىنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە ئىجرا قىلىش-قىلماسلىق توغرىسىدا كېسىم چىقىرىشى كېرەك.
59-ماددا ئەھۋال جىددىي بولۇپ، ئاممىۋى بىخەتەرلىكنى كاپالەتلەندۈرۈش ئۈچۈن، مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە دەرھال ئىجرا قىلىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.
خەلق سوت مەھكىمىسى باشلىقىنىڭ تەستىقى بىلەن، خەلق سوت مەھكىمىسى ئىجرا كېسىمى چىقىرىلغان كۈندىن باشلاپ بەش كۈن ئىچىدە ئىجرا قىلىشى كېرەك.
60-ماددا مەمۇرىي ئورگان خەلق سوت مەھكىمىسىگە مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇشنى ئىلتىماس قىلسا، ئىلتىماس ھەققى تاپشۇرمايدۇ.
مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش خىراجىتىنى ئىجرا قىلدۇرۇلغۇچى ئۈستىگە ئالىدۇ.
خەلق سوت مەھكىمىسى ئايرىپ بېرىش، كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئۇسۇلى بىلەن مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرماقچى بولسا، ئايرىپ بەرگەن، كىمئارتۇق قىلىپ ساتقاندىن كېيىن مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش خىراجىتىنى تۇتۇپ قالسا بولىدۇ.
مال-مۈلۈكنى قانۇن بويىچە كىمئارتۇق قىلىپ سېتىشنى خەلق سوت مەھكىمىسى كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش ئاپپاراتىغا ھاۋالە قىلغان بولسا، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ كىمئارتۇق قىلىپ سېتىش قانۇنى»دىكى بەلگىلىمە بويىچە بولىدۇ.
ئاجرىتىپ بېرىلگەن ئامانەت پۇل، پۇل پېرېۋوت قىلىنغان شۇنىڭدەك كىمئارتۇق قىلىپ سېتىپ ۋە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىنىپ ئېرىشكەن پۇلنى دۆلەت خەزىنىسىگە تاپشۇرۇش ياكى مالىيە مەخسۇس ھېساباتىغا كىرگۈزۈش كېرەك، ھەرقانداق شەكىلدە تۇتۇپ قېلىشقا، ئاستىرتىن بۆلۈشۈۋېلىشقا ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ ئاستىرتىن تەقسىم قىلىۋېلىشقا بولمايدۇ.
6-باب قانۇن جاۋابكارلىقى
61-ماددا مەمۇرىي ئورگانلاردىن مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى يولغا قويۇشتا، تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلگەنلىرىنى يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ :
( 1 ) قانۇن-نىزام ئاساسى يوقلار؛
( 2 ) مەمۇرىي مەجبۇرلاش ئوبيېكتى، شەرتى، ئۇسۇلىنى ئۆزگەرتكەنلەر؛
( 3 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپكە خىلاپ ھالدا مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى يولغا قويغانلار؛
( 4 ) مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، كېچىدە ياكى قانۇندا بەلگىلەنگەن ھېيت-بايرام كۈنلىرىدە مەمۇرىي مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرغانلار؛
( 5 ) ئاھالە تۇرمۇشىغا سۇ بېرىش، توك بېرىش، پار بېرىش، يېقىلغۇ گاز بېرىشنى توختىتىش ئۇسۇلىنى قوللىنىپ توختاملاشقۇچىلارنى ئالاقىدار مەمۇرىي قارارنى ئادا قىلىشقا مەجبۇرلىغانلار؛
( 6 ) قانۇنغا خىلاپ ھالدا مەمۇرىي مەجبۇرلاش قىلمىشىنى سادىر قىلىدىغان باشقا ئەھۋاللار كۆرۈلسە.
62-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلىپ، مەمۇرىي ئورگانلاردا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلارنى يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ :
( 1 ) پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش، توڭلىتىش دائىرىسىنى كېڭەيتكەنلەر؛
( 2 ) پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىش ئورنى، ئەسلىھەسى ياكى پۇل-مېلىنى ئىشلەتكەن ياكى بۇزۇۋەتكەنلەر؛
( 3 ) پېچەتلەش، تۇتۇپ قېلىشتا قانۇندا بەلگىلەنگەن مەزگىلدە بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقارمىغانلار ياكى پېچەتلەش، تارتىپ قېلىشنى قانۇن بويىچە ۋاقتىدا بىكار قىلمىغانلار؛
( 4 ) ئامانەت پۇلنى توڭلىتىش، پۇل پېرېۋوت قىلىش قانۇندا بەلگىلەنگەن مەزگىلدە بىر تەرەپ قىلىش قارارى چىقارمىغان ياكى توڭلىتىشنى قانۇن بويىچە ۋاقتىدا بىكار قىلمىغانلار.
63-ماددا مەمۇرىي ئورگان پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان پۇل-مالنى ياكى ئاجرىتىپ بېرىلگەن ئامانەت پۇلنى، پۇل پېرېۋوت قىلىشنى، شۇنىڭدەك كىمئارتۇق قىلىپ سېتىپ ۋە قانۇن بويىچە بىر تەرەپ قىلىپ تاپقان پۇلنى تۇتۇپ قالغان، ئاستىرتىن بۆلۈشۈۋالغان ياكى شەكلىنى ئۆزگەرتىپ ئاستىرتىن تەقسىم قىلىۋالغان بولسا، مالىيە تارمىقى ياكى ئالاقىدار تارماق قايتۇرۇۋالىدۇ؛
بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمغا ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چوڭ گۇناھ يېزىش، دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش ياكى خىزمەتتىن ھەيدەش جازاسى بېرىلىدۇ.
مەمۇرىي ئورگان خادىملىرىدىن ۋەزىپىسىدىكى قولايلىقتىن پايدىلىنىپ، پېچەتلەنگەن، تۇتۇپ قېلىنغان سورۇن، ئەسلىھە ياكى پۇل-مالنى ئۆزىنىڭ قىلىۋالغانلىرىنى يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، قانۇن بويىچە چوڭ گۇناھ يېزىش، دەرىجىسىنى تۆۋەنلىتىش، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش ياكى خىزمەتتىن ھەيدەش جازاسى بېرىدۇ.
64-ماددا مەمۇرىي ئورگان ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىدىن مەمۇرىي مەجبۇرلاش ھوقۇقىدىن پايدىلىنىپ ئورۇن ياكى شەخسكە نەپ يەتكۈزگەنلىرىنى يۇقىرى دەرىجىلىك مەمۇرىي ئورگان ياكى مۇناسىۋەتلىك تارماق تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.
65-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىنى پۇل مۇئامىلە كەسپىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ :
( 1 ) توڭلىتىشتىن بۇرۇن ئالاقىدارلارغا ئۇچۇرىنى ئاشكارىلاپ قويغانلار؛
( 2 ) دەرھال توڭلىتىش، ئاجرىتىپ بېرىشكە تېگىشلىك ئامانەت پۇلنى، پېرېۋوت پۇلىنى توڭلىتماي ياكى ئاجرىتىپ بەرمەي، ئامانەت پۇل، پېرېۋوت پۇلنىڭ يۆتكىلىشىنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلار؛
( 3 ) توڭلىتىشقا، ئاجرىتىپ بېرىشكە بولمايدىغان ئامانەت پۇل، پېرېۋوت پۇلىنى توڭلىتىش ياكى ئاجرىتىپ بەرگەنلەر؛
( 4 ) ئامانەت پۇلنى توڭلىتىش، پۇل پېرېۋوت قىلىشنى ۋاقتىدا بىكار قىلمىغانلار.
66-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرى پۇلنى دۆلەت خەزىنىسى ياكى مالىيە مەخسۇس ھېساباتىدىن باشقا ھېسابات نومۇرىغا كىرگۈزۈۋەتكەن بولسا، پۇل مۇئامىلە كەسپىنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ئاپپاراتى تۈزىتىشكە بۇيرۇيدۇ ھەمدە قانۇنغا خىلاپ ھالدا ئىككى ھەسسە جەرىمانە قويىدۇ؛
بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.
مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، مەمۇرىي ئورگان، خەلق سوت مەھكىمىسى پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتلىرىغا پۇلنى دۆلەت خەزىنىسىگە ياكى مالىيە مەخسۇس ھېساباتىدىن باشقا ھېساباتلارغا كىرگۈزۈش توغرىسىدا بۇيرۇق چۈشۈرگەن بولسا، بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىم ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلارغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.
67-ماددا خەلق سوت مەھكىمىسى ۋە ئۇنىڭ خادىملىرىدىن مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش داۋامىدا قانۇنغا خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلىرىنىڭ ياكى مەجبۇرىي ئىجرا قىلدۇرۇش دائىرىسىنى كېڭەيتىۋەتكەنلىرىنىڭ بىۋاسىتە جاۋابكار مەسئۇل خادىمى ۋە باشقا بىۋاسىتە جاۋابكارلىرىغا قانۇن بويىچە چارە كۆرۈلىدۇ.
68-ماددا مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، پۇقرالار، قانۇنىي ئىگىلەر ياكى باشقا تەشكىلاتلارغا زىيان سالغانلار قانۇن بويىچە تۆلەم بېرىدۇ.
مۇشۇ قانۇندىكى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلەر قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ.
7-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ
69-ماددا بۇ قانۇندىكى 10 كۈن ئىچىدىكى مۆھلەت ئىش كۈنىنى كۆرسىتىدۇ، قانۇندا بەلگىلەنگەن ھېيت-بايرام كۈنلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالمايدۇ دەپ بەلگىلەنگەن.
70-ماددا قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ھوقۇق بېرىلگەن ئاممىۋى ئىشلارنى باشقۇرۇش فۇنكسىيەسى بار تەشكىلاتلار قانۇندا ھوقۇق بېرىلگەن دائىرىدە ئۆز نامى بىلەن مەمۇرىي مەجبۇرلاشنى يولغا قويۇشتا، مۇشۇ قانۇندىكى ئالاقىدار مەمۇرىي ئورگاننىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە بولىدۇ.
71-ماددا بۇ قانۇن 2012-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.