( 2011-يىلى 12-ئاينىڭ 5-كۈنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى گوۋۇيۈەننىڭ پەرمانى 611-نومۇرلۇق ئېلان قىلىندى 2019-يىلى 3-ئاينىڭ 2-كۈنىدىكى «گوۋۇيۈەننىڭ بىر قىسىم مەمۇرىي نىزاملارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

بۇ نىزام «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاپتوموبىل، كېمە بېجى قانۇنى»( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ ئاپتوموبىل، كېمە باج قانۇنى دېيىلىدۇ ) دىكى بەلگىلىمىگە ئاساسەن چىقىرىلدى.

2-ماددا ئاپتوموبىل-كېمە بېجى قانۇنىنىڭ 1-ماددىسىدا ئېيتىلغان ئاپتوموبىل، كېمە-پاراخوتلار مۇنۇلارنى كۆرسىتىدۇ :

( 1 ) ئاپتوموبىل، پاراخوتنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارمىقىغا قانۇن بويىچە تىزىملىتىشقا تېگىشلىك موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى ۋە كېمە-پاراخوتلار؛

( 2 ) ئاپتوموبىل، پاراخوتنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارمىقىدا تىزىملىتىش ھاجەتسىز بولغان، ئىدارىنىڭ ئىچكى سورۇنىدا يۈرۈۋاتقان ياكى مەشغۇلات قىلىۋاتقان موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى ۋە پاراخوتلار.

3-ماددا ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمەتلىرى ئاپتوموبىل، كېمە بېجى قانۇنىغا قوشۇمچە «ئاپتوموبىل، كېمە باج تۈرى باج سوممىسى جەدۋىلى»گە ئاساسەن، ئاپتوموبىللارغا كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسىنى بېكىتىشتە، تۆۋەندىكى پىرىنسىپقا ئەمەل قىلىشى كېرەك :

( 1 ) يولۇچىلار ئاپتوموبىللىرىنىڭ گاز چىقىرىش مىقدارىغا ئاساسەن باج سوممىسى كىچىكلىكتىن ئاشقان بولۇش؛

2 ) يولۇچىلار ئاپتوموبىللىرى تەكشۈرۈپ بېكىتىلگەن يولۇچى سانى 20 كىشىدىن تۆۋەن ۋە 20 كىشى ( 20 كىشىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ) دىن يۇقىرى ئىككى دەرىجىگە ئاساسەن ئايرىلىپ، باج سوممىسى ئېشىپ بارىدۇ.

ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن ئاپتوموبىللارغا كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسىنى گوۋۇيۈەنگە ئەنگە ئالدۇرۇش كېرەك.

4-ماددا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرىنىڭ كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسى :

( 1 ) ساپ تونناژى 200 توننىدىن ئېشىپ كەتمىگەنلەرنىڭ ھەر توننىسىغا ئۈچ يۈەن بېرىلىدۇ؛

( 2 ) ساپ تونناژى 200 توننىدىن ئاشىدىغان، ئەمما 2000 توننىدىن ئېشىپ كەتمەيدىغان بولسا، ھەر توننىسىغا 4 يۈەن بېرىلىدۇ؛

( 3 ) ساپ تونناژى 2000 توننىدىن ئاشقان، ئەمما 10 مىڭ توننىدىن ئېشىپ كەتمىگەن بولسا، ھەر توننىسىغا بەش يۈەن بېرىلىدۇ؛

( 4 ) ساپ تونناژى 10 مىڭ توننىدىن ئاشسا، ھەر توننىسىغا ئالتە يۈەن بېرىلىدۇ.

سۆرىگۈچى كېمە موتور قۇۋۋىتىنىڭ ھەر 1000 كىلوۋاتىنى ساپ تونناژلىق ئورنىغا سۇندۇرغاندا 0.67 توننا بويىچە ئاپتوموبىل، كېمە بېجى دەپ ھېسابلىنىدۇ.

5-ماددا سەيلە كېمىسىگە كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسى :

( 1 ) پاراخوت گەۋدىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 10 مېتىردىن ئېشىپ كەتمىسە، ھەر بىر مېتىرىغا 600 يۈەن بېرىلىدۇ؛

( 2 ) پاراخوت گەۋدىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 10 مېتىردىن ئاشقان، لېكىن 18 مېتىردىن ئېشىپ كەتمىگەن بولسا، ھەر مېتىرى 900 يۈەن بولىدۇ؛

( 3 ) پاراخوت گەۋدىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 18 مېتىردىن ئاشقان، لېكىن 30 مېتىردىن ئېشىپ كەتمىگەن بولسا، ھەر مېتىرى 1300 يۈەن بولىدۇ؛

( 4 ) پاراخوت گەۋدىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 30 مېتىردىن ئاشسا، ھەر مېتىرىغا 2000 يۈەن بېرىلىدۇ؛

( 5 ) قوشۇمچە دىنامىكىلىق يەلكەنلىك كېمىنىڭ ھەر مېتىرى 600 يۈەن.

6-ماددا ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجى قانۇنى ۋە مۇشۇ نىزامغا چېتىلىدىغان گاز چىقىرىش مىقدارى، رەتلەپ تەييارلاش سۈپىتى، تەكشۈرۈپ بېكىتىلگەن يولۇچى توشۇش سانى، ساپ تونناژى، كىلوۋات، پاراخوت گەۋدىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى ئاپتوموبىل-پاراخوتنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارمىقى تارقاتقان ئاپتوموبىل-پاراخوتلارنى تىزىملاش گۇۋاھنامىسى ياكى يول يۈرۈش كىنىشكىسىگە قاچىلانغان سانلىق مەلۇماتنى ئاساس قىلىدۇ.

قانۇن بويىچە تىزىملىتىش رەسمىيىتى ئۆتىمىسىمۇ بولىدىغان ئاپتوموبىل، پاراخوتلار ۋە قانۇن بويىچە تىزىملاشقا تېگىشلىك بولسىمۇ تىزىملاتمىغان ياكى ئاپتوموبىل، پاراخوتنى تىزىملاش گۇۋاھنامىسى، يول يۈرۈش كىنىشكىسى بىلەن تەمىنلەپ بېرەلمەيدىغان ئاپتوموبىل، كېمىلەر ئاپتوموبىل، پاراخوتنىڭ زاۋۇتتىن چىقىش لاياقەتلىك ئىسپاتى ياكى ئىمپورت ئىسپاتىغا يېزىلغان تېخنىكا پارامېتىرى، سانلىق مەلۇماتلارنى ئاساس قىلىدۇ؛
ئاپتوموبىل، پاراخوتنىڭ زاۋۇتتىن چىقىش لاياقەتلىك ئىسپاتى ياكى ئىمپورت ئىسپاتى بىلەن تەمىنلەپ بېرەلمىسە، مەسئۇل باج ئورگىنى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار ئۆلچىمىدىن پايدىلىنىپ تەكشۈرۈپ بېكىتىدۇ، دۆلەتنىڭ ئالاقىدار ئۆلچىمىدە ئوخشاش تۈردىكى ئاپتوموبىل، پاراخوتلاردىن پايدىلىنىپ تەكشۈرۈپ بېكىتىدۇ.

7-ماددا قاتناش ۋاسىتىلىرى-كېمە بېجى قانۇنىنىڭ 3-ماددا 1-تارماقچىسىدا ئېيتىلغان بېلىقچىلىق كېمىسىنى تۇتۇش، بېقىش بېلىقچىلىق كېمىلىرىنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارمىقىدا سۈزۈش كېمىسى ياكى باقمىچىلىق كېمىسى دەپ تىزىملانغان كېمىنى كۆرسىتىدۇ.

8-ماددا ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجى قانۇنىنىڭ 3-ماددا 2-تارماقچىسىدا ئېيتىلغان ئارمىيە، قوراللىق ساقچى قىسىم مەخسۇس ئىشلىتىدىغان ئاپتوموبىل-پاراخوتلار بەلگىلىمە بويىچە ئارمىيە، قوراللىق ساقچىلار قىسمىنىڭ ئاپتوموبىل-پاراخوتلىرىنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارمىقىدا تىزىملىتىدىغان ھەمدە ئارمىيە، قوراللىق ساقچىلارنىڭ نومۇر تاختىسى ئالغان ئاپتوموبىل-پاراخوتلارنى كۆرسىتىدۇ.

9-ماددا ئاپتوموبىل، كېمە بېجى قانۇنىنىڭ 3-ماددا 3-تارماقچىسىدا ئېيتىلغان ساقچى ئاپتوموبىلى، كېمىلىرى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، دۆلەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى، تۈرمە، ئەمگەك تەربىيەسىنى باشقۇرۇش ئورگىنى ۋە خەلق سوت مەھكىمىسى، خەلق تەپتىش مەھكىمىسىنىڭ ساقچى نومۇر تاختىسى ئالىدىغان ئاپتوموبىلى ۋە ساقچى ئىشلىرىنى ئىجرا قىلىدىغان مەخسۇس كېمىنى كۆرسىتىدۇ.

10-ماددا ئېنېرگىيە تېجەيدىغان، يېڭى ئېنېرگىيە ئىشلىتىدىغان ئاپتوموبىل-پاراخوتلار ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجىنى كەچۈرۈم قىلسا ياكى يېرىمىنى كېمەيتىپ ئالسا بولىدۇ.
ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجى كەچۈرۈم قىلىنىپ ياكى يېرىم كېمەيتىلىپ ئېلىنىدىغان ئاپتوموبىل-پاراخوتلارنىڭ دائىرىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ مالىيە، باج مەسئۇل تارمىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن كېڭىشىپ تۈزۈپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلىتىدۇ.

يەر تەۋرەش، كەلكۈن-ھۆلچىلىك قاتارلىق ئېغىر تەبىئىي ئاپەتلەرنىڭ تەسىرىگە ئۇچراپ باج تاپشۇرۇش قىيىن بولغان، شۇنىڭدەك باشقا ئالاھىدە سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن ھەقىقەتەن باجنى كېمەيتىش، كەچۈرۈم قىلىش زۆرۈر بولغان ئاپتوموبىل، پاراخوتلار مەلۇم مۇددەت ئىچىدە ئاپتوموبىل، پاراخوت بېجىنى كېمەيتىپ ئالسا ياكى كەچۈرۈم قىلسا بولىدۇ.
كونكرېت كېمەيتىش-كەچۈرۈم قىلىش مۇددىتى ۋە سوممىسىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتىپ، گوۋۇيۈەنگە ئەنگە ئالدۇرىدۇ.

11-ماددا ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجىنى باج ئورگىنى ئېلىشقا مەسئۇل بولىدۇ.

12-ماددا موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى، كېمە بېجىنى تۇتۇپ قېلىش مەجبۇرىيەتچىلىرى ئاپتوموبىل، كېمە بېجىنى ۋاكالىتەن تاپشۇرۇۋالغاندا، موتورلۇق قاتناش ۋاسىتىلىرى قاتناش ھادىسىسى جاۋابكارلىقى مەجبۇرىي سۇغۇرتىسىنىڭ سۇغۇرتا تالونى ۋە سۇغۇرتا ھەققى تالونىغا ئېلىنغان باج پۇلىنىڭ ئۇچۇرىنى ئەسكەرتىپ، ئۇنى ۋاكالىتەن تاپشۇرۇۋېلىش ئىسپاتى قىلىشى كېرەك.

13-ماددا باج تاپشۇرغان ياكى قانۇن بويىچە بېجى كېمەيتىلگەن، كەچۈرۈم قىلىنغان ئاپتوموبىللاردا، باج تاپشۇرغۇچى ھەق تۇتۇپ قالغۇچىغا تىزىملىغان جايدىكى مەسئۇل باج ئورگىنى بەرگەن باج تاماملاش ئىسپاتى ياكى باج كېمەيتىش، كەچۈرۈم قىلىش ئىسپاتىنى بېرىشى كېرەك.

14-ماددا باج تاپشۇرغۇچى ئاپتوموبىل، كېمە بېجىنى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە تاپشۇرمىسا، تۇتۇپ قالغۇچى باج پۇلىنى ۋاكالىتەن تاپشۇرۇۋالغاندا، ۋاكالىتەن تاپشۇرمىغان باج پۇلىنىڭ جەرىمانىسىنىمۇ ۋاكالىتەن ئالسا بولىدۇ.

15-ماددا تۇتۇپ قالغۇچى ئاپتوموبىل، پاراخوت بېجىنى ۋاكالىتەن تاپشۇرۇۋالغان، ۋاكالىتەن تاپشۇرغان بولسا، باج تاپشۇرغۇچى ئاپتوموبىلنى تىزىملىغان جايدىكى مەسئۇل باج ئورگىنىغا ئاپتوموبىل، پاراخوت بېجى تاپشۇرۇشنى ئىلتىماس قىلمايدۇ.

ھەق تۇتۇپ قېلىش مەجبۇرىيىتى يوق بولسا، باج تاپشۇرغۇچى مەسئۇل باج ئورگىنىغا ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجى تاپشۇرۇشنى ئۆزى مەلۇم قىلىشى كېرەك.

16-ماددا باج تاپشۇرغۇچىلار ئاپتوموبىل، پاراخوت بېجىنى تاپشۇرغاندا، گاز چىقىرىش مىقدارى، تولۇق سۈپىتى، تەكشۈرۈپ بېكىتىلگەن يولۇچى توشۇش سانى، ساپ تونناژى، كىلوۋات، پاراخوت گەۋدىسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى قاتارلىق باج تاپشۇرۇشقا مۇناسىۋەتلىك ئۇچۇرلار توغرىسىدىكى مۇناسىپ ئىسپاتلارنى ھەمدە باج ئورگىنى ئەمەلىي ئېھتىياجغا قاراپ تەمىنلەيدىغان باشقا ماتېرىياللارنى تەمىنلىشى كېرەك.

باج تاپشۇرغۇچى ئالدىنقى يىلدا ئالدىنقى تارماقتا كۆرسىتىلگەن ماتېرىيال ئۇچۇرلىرىنى تەمىنلەپ بولغان بولسا، قايتا تەمىنلەپ بەرمىسە بولىدۇ.

17-ماددا ئاپتوموبىل، كېمە بېجى تاپشۇرىدىغان باج تاپشۇرغۇچىلار باج تاپشۇرىدىغان جاي تۇرۇشلۇق ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك خەلق ھۆكۈمىتى بېكىتكەن كونكرېت تەتبىقلىنىدىغان باج سوممىسى بويىچە ئاپتوموبىل، كېمە بېجىنى تاپشۇرىدۇ.

18-ماددا تۇتۇپ قالغۇچى ۋاكالىتەن تاپشۇرۇۋېلىپ ۋاكالىتەن تاپشۇرغان باج پۇلى ۋە كېچىكتۈرگەنلىك پۇلىنى ۋاقتىدا بىكار قىلىشى ھەمدە مەسئۇل باج ئورگىنىغا مەلۇم قىلىشى كېرەك.
تۇتۇپ قالغۇچى باج ئورگىنىغا باج پۇلى ۋە جەرىمانە پۇلىنى تاپشۇرۇشنى بىكار قىلغاندا، تەپسىلىي باج پۇلى ۋە كېچىكتۈرگەنلىك پۇلىنى تۇتۇپ قېلىش دوكلاتىنى بىرلا ۋاقىتتا يوللىشى كېرەك.
ھەق تۇتۇپ قالغۇچىنىڭ باج پۇلى ۋە كېچىكتۈرگەنلىك پۇلىنى تاپشۇرۇشنى بىكار قىلىش كونكرېت مۇددىتىنى ئۆلكىلىك، ئاپتونوم رايونلۇق، بىۋاسىتە قاراشلىق شەھەرلىك باج ئورگىنى قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە بېكىتىدۇ.

19-ماددا سېتىۋالغان يېڭى ئاپتوموبىل، پاراخوتلارنىڭ سېتىۋالغان شۇ يىلى تاپشۇرىدىغان باج سوممىسى باج تاپشۇرۇش مەجبۇرىيىتى يۈكلەنگەن ئايدىن باشلاپ ئاي بويىچە ھېسابلىنىدۇ.
تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى يىللىق تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسىنى 12 گە كۆپەيتىپ، يەنە تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ئاي سانىغا كۆپەيتىش كېرەك.

باج تاپشۇرغان بىر يىل ئىچىدە، باج تاپشۇرۇلغان ئاپتوموبىل-كېمىلەر ئوغرىلانسا، بىراك قىلىنسا، يوقالسا، باج تاپشۇرغۇچى ئالاقىدار باشقۇرۇش ئورگىنى چىقىرىپ بەرگەن ئىسپات ۋە باج تاپشۇرۇش ئىسپاتىغا ئاساسەن، باج تاپشۇرغان جايدىكى مەسئۇل باج ئورگىنىغا ئوغرىلانغان، بىراك قىلىنغان، يوقالغان ئايدىن باشلاپ شۇ باج تاپشۇرۇش يىلى ئاخىرلاشقىچە بولغان مەزگىلدىكى باج پۇلىنى قايتۇرۇپ بېرىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.

باج قايتۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرگەن ئوغرىلانغان، بۇلانغان ئاپتوموبىل، كېمە يىتكەن بولسىمۇ قايتا تېپىۋالسا، باج تاپشۇرغۇچى ئاپتوموبىل، كېمە بېجىنى جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنى ئالاقىدار ئىسپات بەرگەن ئايدىن باشلاپ ھېسابلىنىدۇ.

20-ماددا ئاپتوموبىل، پاراخوت بېجى تاپشۇرغان ئاپتوموبىل، پاراخوتلاردىن ئوخشاش بىر باج تاپشۇرۇش يىلى ئىچىدە ئۆتۈنۈپ بېرىش نامىنى يۆتكەش رەسمىيىتى بېجىرىلىدىغانلىرى ئايرىم باج تاپشۇرمايدۇ، باج قايتۇرمايدۇ.

21-ماددا ئاپتوموبىل-كېمە بېجى قانۇنىنىڭ 8-ماددىسىدا ئېيتىلغان ئاپتوموبىل-كېمىنىڭ ئىگىدارلىق ھوقۇقى ياكى باشقۇرۇش ھوقۇقىغا ئېرىشكەن شۇ ئايدا، ئاپتوموبىل-كېمىنى سېتىۋالغان تالون ياكى باشقا ئىسپات ھۆججەتلىرىگە قاچىلانغان ۋاقىت ئۆلچەم قىلىنىشى كېرەك.

22-ماددا باج ئورگىنى ئاپتوموبىل-كېمىلەرنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارمىقى، ئاپتوموبىل-پاراخوتلارنى تەكشۈرۈش ئاپپاراتىنىڭ ئىش بېجىرىش ئورنىدا ئاپتوموبىل-پاراخوتلار بېجى ئېلىش ئىشلىرىنى مەركەزلىك بېجىرسە بولىدۇ.

جامائەت خەۋپسىزلىكى ئورگىنىنىڭ قاتناش باشقۇرۇش تارمىقى ئاپتوموبىلغا مۇناسىۋەتلىك تىزىملاش ۋە قەرەللىك تەكشۈرۈش رەسمىيىتىنى بېجىرگەندە، تەكشۈرۈش ئارقىلىق، قانۇن بويىچە باج تاپشۇرۇش ياكى باج كەچۈرۈم قىلىش ئىسپاتى بىلەن تەمىنلىمىگەنلىرىگە مۇناسىۋەتلىك رەسمىيەتلەرنى بېجىرمەيدۇ.

23-ماددا ئاپتوموبىل، كېمە بېجى يىل بويىچە مەلۇم قىلىنىپ، ئايغا بۆلۈپ ھېسابلىنىپ، بىر قېتىمدىلا تاپشۇرۇلىدۇ.
باج تاپشۇرۇش يىلى مىلادىيە 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن 12-ئاينىڭ 31-كۈنىگىچە بولىدۇ.

24-ماددا چېگرادىن ۋاقىتلىق كىرگەن چەت ئەل ئاپتوموبىل-پاراخوتلىرى ۋە شياڭگاڭ ئالاھىدە مەمۇرىي رايونى، ئاۋمېن ئالاھىدە مەمۇرىي رايونى ۋە تەيۋەن رايونىدىكى ئاپتوموبىل-پاراخوتلاردىن ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجى ئېلىنمايدۇ.

25-ماددا بەلگىلىمە بويىچە كېمە-پاراخوتلارنىڭ توننا بېجى تاپشۇرۇلىدىغان موتورلۇق كېمە-پاراخوتلاردىن ئاپتوموبىل-پاراخوت بېجى قانۇنى يولغا قويۇلغان كۈندىن باشلاپ بەش يىل ئىچىدە ئاپتوموبىل-كېمە بېجى كەچۈرۈم قىلىنىدۇ.

ئاپتوموبىل، پاراخوتلارنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارماقلىرى تىزىملىتىش ھاجەتسىز بولغان ئايرودۇرۇم، پورت، تۆمۈريول ۋوگزال-مەيدانلىرىنىڭ ئىچكى قىسمىدا يۈرۈۋاتقان ياكى مەشغۇلات قىلىۋاتقان ئاپتوموبىل، پاراخوتلاردىن ئاپتوموبىل، پاراخوت بېجى قانۇنى يولغا قويۇلغان كۈندىن باشلاپ بەش يىل ئىچىدە ئاپتوموبىل، پاراخوت ھەققى ئېلىنمايدۇ.

26-ماددا ئاپتوموبىل-كېمە بېجى قانۇنىغا قوشۇمچە قىلىنغان «ئاپتوموبىل-كېمە باج تۈرى باج سوممىسى جەدۋىلى»دىكى ئاپتوموبىل، كېمە-پاراخوتلارنىڭ مەنىسى تۆۋەندىكىچە :

يولۇچى ئاپتوموبىلى لايىھەلەش ۋە تېخنىكا ئالاھىدىلىكى جەھەتتە ئاساسلىقى يولۇچىلار ۋە يېنىدا ئېلىپ يۈرىدىغان يۈك-تاقلارنى توشۇشقا ئىشلىتىلىدۇ، تەكشۈرۈپ بېكىتىلگەن يولۇچى سانى شوپۇرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان، توققۇز ئادەمدىن ئېشىپ كەتمەيدىغان ئاپتوموبىلنى كۆرسىتىدۇ.

سودا ئاپتوموبىلى دېگىنىمىز، ئاپتوموبىلغا ئولتۇرغاندىن باشقا، لايىھە ۋە تېخنىكا ئالاھىدىلىكىدە يولۇچىلار، يۈك توشۇشقا ئىشلىتىلىدىغان ئاپتوموبىلنى كۆرسىتىدۇ، ئۇ يولۇچىلار ئاپتوموبىلى ۋە يۈك ئاپتوموبىلىغا ئايرىلىدۇ.

يېرىم پرىتسېپلىق ئاپتوموبىل ئالاھىدە قۇرۇلمىسى بولغان، يېرىم پىرىتسېپلىق ئاپتوموبىلنى سۆرەشكە ئىشلىتىلىدىغان سودا ئاپتوموبىلىنى كۆرسىتىدۇ.

ئۈچ چاقلىق ئاپتوموبىل دېگىنىمىز، لايىھەدىكى ئەڭ يۇقىرى سۈرئىتى سائىتىگە 50 كىلومېتىردىن ئېشىپ كەتمەيدىغان، ئۈچ چاقى بار يۈك ئاپتوموبىلىنى كۆرسىتىدۇ.

تۆۋەن سۈرئەتلىك يۈك ئاپتوموبىلى دېگىنىمىز دىزېل موتورنى ھەرىكەتلەندۈرگۈچى كۈچ قىلغان، لايىھەدىكى ئەڭ يۇقىرى سۈرئىتى سائىتىگە 70 كىلومېتىردىن ئاشمايدىغان، تۆت چاقى بار يۈك ئاپتوموبىلىنى كۆرسىتىدۇ.

پىرىتسېپ لايىھە ۋە تېخنىكا ئالاھىدىلىكىنى ئاپتوموبىل ياكى تىراكتور سۆرىگەندىلا، ئاندىن نورمال ئىشلەتكىلى بولىدىغان بىر خىل ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچسىز يول ئاپتوموبىلىنى كۆرسىتىدۇ.

مەخسۇس مەشغۇلات ئاپتوموبىلى ئۇنىڭ لايىھەسى ۋە تېخنىكا ئالاھىدىلىكىدە ئالاھىدە خىزمەتكە ئىشلىتىلىدىغان ئاپتوموبىلنى كۆرسىتىدۇ.

چاقلىق مەخسۇس ئىشلىتىلىدىغان مېخانىكا ھارۋىسى ئالاھىدە قۇرۇلمىلىق ۋە مەخسۇس ئىقتىدارغا ئىگە، كاۋچۇك قاچىلانغان چاق ئۆزى ماڭالايدۇ، ئەڭ يۇقىرى لايىھەدىكى سۈرئىتى سائىتىگە 20 كىلومېتىردىن چوڭ بولغان چاقلىق قۇرۇلۇش ماشىنىلىرىنى كۆرسىتىدۇ.

موتوسىكلىت مەيلى قانداق قوزغىتىش ئۇسۇلىنى قوللىنىشتىن قەتئىينەزەر، ئەڭ يۇقىرى لايىھەدىكى سۈرئىتى سائىتىگە 50 كىلومېتىردىن يۇقىرى بولغان ياكى ئىچىدىن يانىدىغان موتور ئىشلىتىلگەن، ئۇنىڭ قويۇپ بېرىلىش مىقدارى 50 مىللىلىتىردىن يۇقىرى بولغان ئىككى چاقلىق ياكى ئۈچ چاقلىق ئاپتوموبىلنى كۆرسىتىدۇ.

كېمە-پاراخوت ھەر خىل ماتورلۇق، موتورسىز قاتناش ۋاسىتىلىرى ھەمدە باشقا سۇ ئۈستى كۆچمە قۇرۇلمىلىرىنى كۆرسىتىدۇ، لېكىن پاراخوتقا سەپلەنگەن قۇتقۇزۇش كېمىسى ۋە ئۇزۇنلۇقى بەش مېتىردىن كىچىك بولغان سال بۇنىڭ سىرتىدا.
بۇنىڭ ئىچىدە موتورلۇق كېمە ماشىنا ئارقىلىق ئالغا سىلجىتىلىدىغان كېمىنى كۆرسىتىدۇ؛
سۆرىگۈچ كېمە تىرانسپورت پاراخوتلىرىنى سۆرەش ( ئىتتىرىش ) كە مەخسۇس ئىشلىتىلىدىغان كەسپىي مەشغۇلات پاراخوتىنى كۆرسىتىدۇ؛
موتورسىز رەددىيە كېمە پاراخوتنى تىزىملاپ باشقۇرۇش تارمىقىدا رەددىيە كېمە دەپ تىزىملانغان موتورسىز قاتناش ۋاسىتىلىرىنى كۆرسىتىدۇ؛
ساياھەت كېمىسى ئىچىگە ئورنىتىلغان مېخانىكىلىق ئالغا سىلجىتىش ئېنېرگىيە قۇرۇلمىسىنى كۆرسىتىدىغان بولۇپ، ئۇزۇنلۇقى 90 مېتىردىن ئاشىدۇ، ئاساسلىقى سەيلە-ساياھەت، ئىستىراھەت-كۆڭۈل ئېچىش، سۇ ئۈستى تەنتەربىيە ھەرىكىتى قاتارلىق پائالىيەتلەرگە ئىشلىتىلىدۇ ھەم پاراخوتلارنى تەكشۈرۈش گۇۋاھنامىسى ۋە يۈرۈشكە ماس كېلىش گۇۋاھنامىسى بار پاراخوتلارنى كۆرسىتىدۇ.

27-ماددا بۇ نىزام 2012-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.