( 2003 ـ يىلى 11 ـ ئاينىڭ 23 ـ كۈنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى گوۋۇيۈەننىڭ 392 ـ نومۇرلۇق پەرمانى بىلەن ئېلان قىلىندى
قارار»غا 3 ـ قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈشتە، 2017 ـ يىلى 3 ـ ئاينىڭ 1 ـ كۈنى «گوۋۇيۈەننىڭ قىسمەن مەمۇرىي نىزاملارغا تۈزىتىش كىرگۈزۈش ۋە ئۇنى بىكار قىلىش توغرىسىدىكى قارارى»غا ئاساسەن 4 ـ قېتىم تۈزىتىش كىرگۈزۈلدى )

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

بۇ نىزام سىرتقا ئېچىۋېتىش سىياسىتىنى ئىزچىللاشتۇرۇش، تاشقى ئىقتىساد-سودا ۋە خەلق ئىگىلىكى تەرەققىياتىنى ئىلگىرى سۈرۈش مەقسىتىدە، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ تاموژنا قانۇنى»( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ «تاموژنا قانۇنى»دېيىلىدۇ ) دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەرگە ئاساسەن چىقىرىلدى.

2-ماددا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىمپورت-ئېكسپورت قىلىشقا ئىجازەت بېرىلگەن ماللار، چېگرادىن كىرگۈزۈلىدىغان بۇيۇملاردىن قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا ئايرىم بەلگىلەنگەنلىرىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، تاموژنا مۇشۇ نىزامدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىمپورت-ئېكسپورت تاموژنا بېجى ئالىدۇ.

3-ماددا گوۋۇيۈەن «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىمپورت-ئېكسپورت بېجى قائىدىسى»( تۆۋەندە قىسقارتىلىپ «باج قائىدىسى»دېيىلىدۇ )، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ چېگرا كىرگۈزۈلىدىغان بۇيۇملاردىن ئىمپورت قىلىنىدىغان باج نىسبىتى جەدۋىلى»( تۆۋەندە قىسقارتىپ «چېگرا كىرگۈزۈلىدىغان بۇيۇملارنى ئىمپورت بېجى نىسبىتى جەدۋىلى»دېيىلىدۇ ) نى تۈزۈپ، تاموژنا بېجىنىڭ باج تۈرى، باج پىرىنسىپ نومۇرى ۋە باج نىسبىتىنى مۇشۇ نىزامنىڭ تەركىبىي قىسمى قىلىدۇ، دەپ بەلگىلىدى.

4-ماددا گوۋۇيۈەن تاموژنا بېجى پىرىنسىپ كومىتېتى تەسىس قىلىپ، «باج قائىدىسى»ۋە «چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇملارنىڭ ئىمپورت بېجى نىسبىتى جەدۋىلى»نىڭ باج تۈرى، باج پىرىنسىپ نومۇرى تىزىملىكى ۋە باج نىسبىتىنى تەڭشەش ۋە چۈشەندۈرۈشكە مەسئۇل بولۇپ، گوۋۇيۈەنگە تەستىقلاتقاندىن كېيىن ئىجرا قىلىدۇ؛
ۋاقىتلىق باج نىسبىتىنى يولغا قويۇشنى قارار قىلغان مال، باج نىسبىتى ۋە مۇددىتى؛
تاموژنا بېجى نورمىلىق باج نىسبىتىنى قارار قىلىش؛
مالغا قارشى تۇرۇش بېجى، تولۇقلىما بېجى، كاپالەت تەدبىرىدىن تاموژنا بېجى، ئۆچ ئېلىش خاراكتېرلىك تاموژنا بېجى ئېلىش قارار قىلىندى ھەمدە باشقا تاموژنا بېجى تەدبىرلىرىنى يولغا قويۇشنى قارار قىلىندى؛
ئالاھىدە ئەھۋالدا باج نىسبىتىنى بېكىتىش، شۇنىڭدەك گوۋۇيۈەن بەلگىلىگەن باشقا مەسئۇلىيەتلەرنى ئادا قىلىش.

5-ماددا ئىمپورت ماللىرىنى تاپشۇرۇۋالغۇچى، ئېكسپورت ماللىرىنى ئەۋەتكۈچى، چېگرادىن كىرگۈزۈلىدىغان بۇيۇملارنىڭ ئىگىدارى تاموژنا بېجى تاپشۇرغۇچى بولىدۇ.

6-ماددا تاموژنا ۋە ئۇنىڭ خادىملىرى قانۇندا بەلگىلەنگەن خىزمەت ھوقۇقى ۋە قانۇندا بەلگىلەنگەن تەرتىپ بويىچە تاموژنا بېجى ئېلىش-باشقۇرۇش مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشى، دۆلەت مەنپەئىتىنى قوغدىشى، باج تاپشۇرغۇچىلارنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغدىشى، قانۇن بويىچە نازارەتنى قوبۇل قىلىشى كېرەك.

7-ماددا باج تاپشۇرغۇچى تاموژنىدىن ئۆزىنىڭ سودا مەخپىيىتىنى ساقلاشنى تەلەپ قىلىشقا ھوقۇقلۇق، تاموژنا باج تاپشۇرغۇچىنىڭ مەخپىيىتىنى قانۇن بويىچە ساقلىشى كېرەك.

8-ماددا تاموژنا مۇشۇ نىزامغا خىلاپ قىلمىشلارنى پاش قىلغان ياكى تەكشۈرۈپ قولغا چۈشۈرۈشكە ياردەملەشكەن ئورۇن ۋە شەخسلەرنى بەلگىلىمە بويىچە مۇكاپاتلىشى ھەمدە مەخپىيەتلىكنى ساقلاشقا مەسئۇل بولۇشى كېرەك.

2-باب ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىدىن ئېلىنىدىغان تاموژنا بېجى نىسبىتىنىڭ ئورنىتىلىشى ۋە تەتبىقلىنىشى

9-ماددا ئىمپورت تاموژنا بېجىدا ئەڭ مەنپەئەتدار دۆلەتكە قارىتىلغان باج نىسبىتى، كېلىشىمدىكى باج نىسبىتى، ئالاھىدە ئېتىبارلىق باج نىسبىتى، ئادەتتىكى باج نىسبىتى، تاموژنا بېجى نورمىلىق باج نىسبىتى قاتارلىق باج نىسبىتلىرى تەسىس قىلىنىدۇ.
ئىمپورت ماللىرىغا قارىتا مۇئەييەن مۇددەت ئىچىدە ۋاقىتلىق باج نىسبىتى يولغا قويۇشقا بولىدۇ.

ئېكسپورت تاموژنا بېجىدا ئېكسپورت باج نىسبىتى بېكىتىلىدۇ.
ئېكسپورت ماللىرىغا قارىتا مۇئەييەن مۇددەت ئىچىدە ۋاقىتلىق باج نىسبىتى يولغا قويۇشقا بولىدۇ.

10-ماددا ئەڭ مەنپەئەتدار دۆلەتنىڭ تەمىنات ماددىلىرىنى ئورتاق تەتبىقلايدىغان دۇنيا سودا تەشكىلاتى ئەزالىرى ئىمپورت قىلغان ماللار، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى بىلەن ئۆزئارا ئەڭ مەنپەئەتدار دۆلەتكە تەمىنات بېرىش ماددىلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئىككى تەرەپلىك سودا كېلىشىمى ئىمزالىغان دۆلەت ياكى رايوندىن ئىمپورت قىلىنغان ماللار، شۇنىڭدەك جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىن ئىمپورت قىلىنغان ماللارغا ئەڭ مەنپەئەتدار دۆلەت باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ.

ئەسلىي مەھسۇلاتى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى بىلەن تاموژنا بېجىدا ئېتىبار بېرىش ماددىلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان رايون خاراكتېرلىك سودا كېلىشىمى ئىمزالىغان دۆلەت ياكى رايوندىن ئىمپورت قىلىنغان ماللارغا كېلىشىمدىكى باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ.

ئەسلىي مەھسۇلاتى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى بىلەن ئالاھىدە تاموژنا بېجى ئېتىبار ماددىلىرىنى ئۆز ئىچىگە ئالغان سودا كېلىشىمى ئىمزالىغان دۆلەت ياكى رايوندىن ئىمپورت قىلىنغان ماللارغا ئالاھىدە ئېتىبار باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ.

مۇشۇ ماددىنىڭ 1-، 2-ۋە 3-تارمىقىدا كۆرسىتىلگەن باشقا دۆلەت ياكى رايونلاردىن ئىمپورت قىلىنغان ماللار، شۇنىڭدەك ئەسلىي ئىشلەپچىقىرىلغان جاي ئېنىق بولمىغان ئىمپورت ماللىرىغا ئادەتتىكى باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ.

11-ماددا ئەڭ مەنپەئەتدار دۆلەتنىڭ باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدىغان ئىمپورت ماللىرىغا ۋاقىتلىق باج نىسبىتى تەتبىقلانغان بولسا، ۋاقىتلىق باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ؛
كېلىشىم باج نىسبىتى، ئالاھىدە ئېتىبارلىق باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدىغان ئىمپورت ماللىرىنىڭ ۋاقىتلىق باج نىسبىتى بولسا، تۆۋەن تەتبىقلىنىدىغان باج نىسبىتى قىلىش كېرەك؛
ئادەتتىكى باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدىغان ئىمپورت ماللىرىغا ۋاقىتلىق بېكىتىلگەن باج نىسبىتى تەتبىقلانمايدۇ.

ئېكسپورت باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدىغان ئېكسپورت مېلىنىڭ ۋاقىتلىق باج نىسبىتى بولسا، ۋاقىتلىق باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ.

12-ماددا دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تاموژنا بېجى نورمىسى بويىچە باشقۇرۇلىدىغان ئىمپورت ماللىرىدىن تاموژنا بېجى سوممىسى ئىچىدىكى بولغانلىرىغا تاموژنا بېجى نورمىلىق باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ؛
تاموژنا بېجى نورمىسىدىن باشقا بولغانلىرىنىڭ باج نىسبىتى مۇشۇ نىزامنىڭ 10-، 11-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

13-ماددا ئىمپورت مالغا ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تۆكمە قىلىپ سېتىشقا قارشى تۇرۇش، ياردەم پۇلى بېرىشكە قارشى تۇرۇش، كاپالەت تەدبىرى قوللىنىلسا، ئۇنىڭ باج نىسبىتى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ تۆكمە قىلىپ سېتىشقا قارشى تۇرۇش نىزامى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ ياردەم پۇلىغا قارشى تۇرۇش نىزامى «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى كاپالەت تەدبىرى نىزامى»دىكى ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

14-ماددا ھەرقانداق دۆلەت ياكى رايوندىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى بىلەن تۈزۈلگەن ياكى ئورتاق قاتناشقان سودا كېلىشىمى ۋە مۇناسىۋەتلىك كېلىشىملەرگە خىلاپلىق قىلىپ، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ سودا جەھەتتە تاموژنا بېجى ئېلىشنى مەنئى قىلىش، چەكلەش، قوشۇپ ئېلىش ياكى نورمال سودىغا تەسىر يەتكۈزىدىغان باشقا تەدبىرلەرنى قوللانغانلىرىدىن شۇ دۆلەت ياكى رايوندىن ئىمپورت قىلىنغان ماللاردىن ئۆچ ئېلىش خاراكتېرلىك تاموژنا بېجى ئېلىشقا بولىدۇ،
ئۆچ ئېلىش خاراكتېرلىك تاموژنا بېجى نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ.

ئۆچ ئېلىش خاراكتېرلىك تاموژنا بېجى ئالىدىغان مال، تەتبىقلىنىدىغان دۆلەت ئايرىمىسى، باج نىسبىتى، مۇددىتى ۋە ئېلىش چارىسىنى گوۋۇيۈەننىڭ تاموژنا بېجى كومىتېتى بەلگىلەيدۇ ۋە ئېلان قىلىدۇ.

15-ماددا ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىغا تاموژنىنىڭ شۇ مال ئىمپورت قىلىش ياكى ئېكسپورت قىلىشنى ئىلتىماس قىلغان كۈنى يولغا قويۇلغان باج نىسبىتىنى تەتبىقلاش كېرەك.

ئىمپورت مال يەتكۈزۈلۈشتىن بۇرۇن، تاموژنىنىڭ تەستىقى بىلەن ئاۋۋال ئىلتىماس قىلىشتا، شۇ مالنى قاچىلايدىغان تىرانسپورت قورالى چېگرادىن كىرىشنى ئىلتىماس قىلغان كۈنى يولغا قويۇلغان باج نىسبىتى تەتبىقلىنىشى كېرەك.

تاموژنىدا يۆتكەپ توشۇلىدىغان مال باج نىسبىتىنى تەتبىقلاش ۋاقتىنى تاموژنا باش مەھكىمىسى ئايرىم بەلگىلەيدۇ.

16-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلۈپ باج تاپشۇرۇشقا توغرا كەلسە، تاموژنا باج تاپشۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرىشنى ئىلتىماس قىلغان كۈنى يولغا قويغان باج نىسبىتىنى تەتبىقلاش كېرەك :

( 1 ) باجدىن خالىي مال تەستىقلىتىش ئارقىلىق قايتا توشۇلۇپ چېگرادىن چىقىرىلمىغانلار؛

( 2 ) باج كېمەيتىلگەن، كەچۈرۈم قىلىنغان ماللارنى تەستىقلىتىپ ئۆتۈنۈپ بەرگەنلەر ياكى باشقا ئىشقا ئىشلەتكەنلەر؛

( 3 ) چېگرادىن ۋاقىتلىق كىرگەن مال تەستىقلانغاندىن كېيىن قايتا توشۇلۇپ چېگرادىن چىقىرىلمىغان، شۇنىڭدەك چېگرادىن ۋاقىتلىق چىققان مال تەستىقلانغاندىن كېيىنمۇ قايتا توشۇلۇپ چېگراغا كىرگۈزۈلمىگەنلەر؛

( 4 ) ئىمپورت ماللارنى ئىجارىگە بېرىپ، باج پۇلىنى مۇددەتكە بۆلۈپ تاپشۇرغانلار.

17-ماددا ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىدىن ئېلىنىدىغان تاموژنا بېجىنى تولۇقلاپ ئېلىش ۋە قايتۇرۇشتا، مۇشۇ نىزامنىڭ 15-ياكى 16-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە تەتبىقلىنىدىغان باج نىسبىتىنى بېكىتىش كېرەك.

باج تاپشۇرغۇچى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىقى ئۈچۈن باج پۇلىنى تولۇقلاپ ئېلىشقا توغرا كەلسە، شۇ قىلمىش يۈز بەرگەن كۈنى يولغا قويۇلغان باج نىسبىتىنى تەتبىقلىشى كېرەك؛
ھەرىكەت يۈز بەرگەن كۈننى بېكىتكىلى بولمىسا، تاموژنا شۇ ھەرىكەتنى بايقىغان كۈنى يولغا قويغان باج نىسبىتى تەتبىقلىنىدۇ.

3-باب ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىنىڭ باج تاپشۇرۇش باھاسىنى بېكىتىش

18-ماددا ئىمپورت ماللارنىڭ باج تاپشۇرۇش باھاسىنى تاموژنا مۇشۇ ماددىنىڭ 3-تارمىقىدا كۆرسىتىلگەن شەرتكە ئۇيغۇن كېلىدىغان پۈتۈشۈش باھاسى ھەمدە شۇ مالنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىكى كىرگۈزۈلىدىغان جايغا توشۇپ ئاپىرىپ، چۈشۈرۈشتىن بۇرۇنقى توشۇش ۋە ئۇنىڭغا ئالاقىدار خىراجەت، سۇغۇرتا ھەققىنى ئاساسىي تەكشۈرۈش قىلىپ بېكىتىدۇ.

ئىمپورت مالنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدە شۇ مالنى ساتقاندا، سېتىۋالغۇچى تەرەپ ئىمپورت قىلىنغان شۇ مالنى ساتقۇچى تەرەپكە ئەمەلىي تۆلىگەن، تۆلەشكە تېگىشلىك بولغان ھەمدە مۇشۇ نىزامنىڭ 19-، 20-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە تەڭشەلگەندىن كېيىنكى مال پۇلى ئومۇمىي سوممىسىنى كۆرسىتىدۇ، بۇ بىۋاسىتە تۆلىگەن پۇل ۋە ۋاسىتىلىك تۆلىگەن پۇلنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ.

ئىمپورت ماللىرىنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى تۆۋەندىكى شەرتلەرگە ئۇيغۇن كېلىشى كېرەك :

( 1 ) سېتىۋالغۇچىنىڭ شۇ مالنى بىر تەرەپ قىلىشى ياكى ئىشلىتىشىگە چەك قويۇلمايدۇ، لېكىن قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردا بەلگىلەنگەن چەكلىمە، مال سېتىپ بېرىش رايونىغا قويۇلغان چەكلىمە ۋە مال باھاسىغا ماھىيەتلىك تەسىرى بولمىغان چەكلىمە بۇنىڭ سىرتىدا؛

( 2 ) شۇ مالنىڭ پۈتۈشۈش باھاسىنى مەجبۇرىي قوشۇپ سېتىش ياكى باشقا ئامىللارنىڭ تەسىرى بولمىغانلىقتىن بېكىتكىلى بولمىسا؛

( 3 ) ساتقۇچى سېتىۋالغۇچىدىن شۇ مالنى ئىمپورت قىلغاندىن كېيىن قايتا سېتىش، بىر تەرەپ قىلىش ياكى ئىشلىتىش سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان ھەرقانداق پايدىغا بىۋاسىتە ياكى ۋاسىتىلىك ئېرىشسە بولمايدۇ، ياكى پايدىسى بولسىمۇ، مۇشۇ نىزامنىڭ 19-، 20-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە تەڭشىسە بولىدۇ؛

( 4 ) سېتىۋالغۇچى-ساتقۇچى ئىككى تەرەپنىڭ ئالاھىدە مۇناسىۋىتى يوق ياكى ئالاھىدە مۇناسىۋىتى بولسىمۇ، لېكىن پۈتۈشۈش باھاسىغا تەسىر يەتكۈزمىگەن بولسا.

19-ماددا ئىمپورت ماللىرىغا كېتىدىغان تۆۋەندىكى خىراجەتلەرنى باج تاپشۇرۇش باھاسىغا كىرگۈزۈش كېرەك :

( 1 ) سېتىۋالغۇچى تەرەپ ئۈستىگە ئالىدىغان مال سېتىۋېلىش شېرىنكانىسىدىن باشقا شېرىنكانە ۋە ۋاسىتىچىلىك ھەققى؛

( 2 ) سېتىۋالغۇچى تەرەپ ئۈستىگە ئالىدىغان باج تاپشۇرۇش باھاسىنى تەكشۈرۈپ بېكىتكەندە، شۇ مال بىلەن بىر گەۋدە دەپ قارالغان قاچا خىراجىتى؛

( 3 ) سېتىۋالغۇچى تەرەپ ئۈستىگە ئالىدىغان ئورۇ ماتېرىيالى ھەققى ۋە ئورۇ ئەمگەك ھەققى؛

( 4 ) شۇ مالنى ئىشلەپچىقىرىش ۋە جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدە سېتىشقا مۇناسىۋەتلىك بولسا، سېتىۋالغۇچى ھەقسىز ياكى تەننەرختىن تۆۋەن ئۇسۇلدا تەمىنلىگەن ھەمدە مۇۋاپىق نىسبەت بويىچە چېچىشقا بولىدىغان ماتېرىيال، سايمان، قېلىپ، خورىما ماتېرىياللار ۋە مۇشۇنىڭغا ئوخشاش ماللارنىڭ پۇلى، شۇنىڭدەك چېگرا سىرتىدا ئېچىش، لايىھەلەش قاتارلىق مۇناسىۋەتلىك مۇلازىمەت خىراجىتى؛

( 5 ) شۇ مالنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىگە سېتىشنىڭ شەرتى سۈپىتىدە، سېتىۋالغۇچى تەرەپ شۇ مالغا ئالاقىدار ئالاھىدە ئىجازەتلىك ئىشلىتىش ھەققى تۆلىشى شەرت؛

( 6 ) ساتقۇچى تەرەپ سېتىۋالغۇچى تەرەپتىن بىۋاسىتە ياكى ۋاسىتىلىك ئېرىشكەن شۇ مالنى ئىمپورت قىلغاندىن كېيىنكى ئېلىپ سېتىش، بىر تەرەپ قىلىش ياكى ئىشلىتىش پايدىسى.

20-ماددا ئىمپورت قىلغاندا مال باھاسىدا كۆرسىتىلگەن تۆۋەندىكى باج، خىراجەتلەر شۇ مالنىڭ باج تاماملىنىش باھاسىغا كىرگۈزۈلمەيدۇ :

( 1 ) زاۋۇت ئۆيى، ماشىنا-ئۈسكۈنە قاتارلىق ماللارنى ئىمپورت قىلغاندىن كېيىن قۇرۇلۇش قىلىش، قۇراشتۇرۇش، رېمونت قىلىش ۋە تېخنىكا مۇلازىمىتى قىلىش خىراجىتى؛

( 2 ) ئىمپورت مال چېگرا ئىچىدىكى كىرگۈزۈلىدىغان جايدىن باشلاپ چۈشۈرۈلگەندىن كېيىنكى توشۇش ۋە ئۇنىڭغا ئالاقىدار خىراجەت، سۇغۇرتا ھەققى؛

( 3 ) ئىمپورت تاموژنا بېجى ۋە دۆلەت ئىچى بېجى.

21-ماددا ئىمپورت ماللىرىنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى مۇشۇ نىزامنىڭ 18-ماددىسىنىڭ 3-تارمىقىدا بەلگىلەنگەن شەرتكە ئۇيغۇن كەلمىسە ياكى پۈتۈشۈش باھاسىنى بېكىتكىلى بولمىسا، تاموژنا ئالاقىدار ئەھۋاللارنى ئىگىلەيدۇ ھەمدە باج تاپشۇرغۇچى بىلەن باھانى كېڭەشكەندىن كېيىن، شۇ مالنىڭ باج تاماملىنىش باھاسىنى تۆۋەندىكى تىزىپ باھالايدۇ :

( 1 ) شۇ مال بىلەن بىر ۋاقىتتا ياكى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىگە تەخمىنەن بىرلا ۋاقىتتا سېتىلىدىغان ئوخشاش مالنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى.

( 2 ) شۇ مال بىلەن بىر ۋاقىتتا ياكى تەخمىنەن بىرلا ۋاقىتتا جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىگە سېتىلىدىغان ئوخشاپ كېتىدىغان مالنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى.

( 3 ) شۇ مال بىلەن ئىمپورت قىلىش بىلەن بىر ۋاقىتتا ياكى پۈتۈشۈش بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئىمپورت شۇ مال ئوخشاش ياكى شۇنىڭغا ئوخشاش ماللارنى 1-دەرىجىلىك سېتىش ھالقىسىدا ئالاھىدە مۇناسىۋىتى يوق سېتىۋالغۇچى تەرەپنىڭ ئەڭ چوڭ سېتىش ئومۇمىي مىقدارىنىڭ بىرلىك باھاسىغا سېتىلىدۇ، لېكىن مۇشۇ نىزامنىڭ 22-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن تۈرلەرنى تۇتۇپ قېلىش كېرەك.

( 4 ) تۆۋەندىكى تۈرلەرنىڭ يىغىندىسىغا ئاساسەن ھېسابلانغان باھا:شۇ مالنى ئىشلەپچىقىرىشقا ئىشلىتىلگەن ماتېرىيال ماتېرىياللىرىنىڭ تەننەرخى ۋە پىششىقلاش خىراجىتى، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدە ئوخشاش دەرىجىلىك ياكى ئوخشاش تۈردىكى ماللارنى سېتىشقا كېتىدىغان ئادەتتىكى پايدا ۋە ئادەتتىكى خىراجەت، شۇ مالنى چېگرا ئىچىدىكى كىرگۈزگەن جايغا توشۇپ ئاپىرىپ، چۈشۈرۈشتىن بۇرۇنقى توشۇش خىراجىتى ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك خىراجەت، سۇغۇرتا ھەققى.

( 5 ) مۇۋاپىق ئۇسۇل بىلەن مۆلچەرلەنگەن باھا.

باج تاپشۇرغۇچى تاموژنىغا مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى بەرگەندىن كېيىن ئىلتىماس سۇنسا بولىدۇ، ئالدىنقى تارماقنىڭ ( 3 ) تارماقچىسى ۋە ( 4 ) تارماقچىسىدىكى تەتبىقلاش تەرتىپىنى ئاستىن-ئۈستۈن قىلىۋەتسە بولىدۇ.

22-ماددا مۇشۇ نىزامنىڭ 21-ماددا 1-تارمىقىنىڭ ( 3 ) تارماقچىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە باج تاپشۇرۇش باھاسىنى مۆلچەرلەشتە، تۇتۇپ قېلىشقا تېگىشلىك تۈرلەر تۆۋەندىكىلەرنى كۆرسىتىدۇ :

( 1 ) ئوخشاش دەرىجە ياكى ئوخشاش تۈردىكى ماللارنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىكى 1-دەرىجىلىك سېتىش ھالقىسىدا ساتقاندىكى ئادەتتىكى پايدا ۋە ئادەتتىكى خىراجەت، شۇنىڭدەك ئادەتتە تۆلەيدىغان شېرىنكانە؛

( 2 ) ئىمپورت مال چېگرا ئىچىدىكى كىرگۈزۈلىدىغان جايدىن باشلاپ چۈشۈرۈلگەندىن كېيىنكى توشۇش ۋە ئۇنىڭغا ئالاقىدار خىراجەت، سۇغۇرتا ھەققى؛

( 3 ) ئىمپورت تاموژنا بېجى ۋە دۆلەت ئىچى بېجى.

23-ماددا ئىجارە شەكلىدە ئىمپورت قىلىنغان ماللارنىڭ تاموژنا تەكشۈرۈپ بېكىتكەن شۇ مالنىڭ ئىجارە ھەققى باج تاپشۇرۇش باھاسى قىلىنىدۇ.

باج تاپشۇرغۇچى باج پۇلىنى بىر قېتىمدىلا تاپشۇرۇشنى تەلەپ قىلسا، باج تاپشۇرغۇچى باج تاپشۇرۇش باھاسىنى مۇشۇ نىزامنىڭ 21-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مۆلچەرلەپ بېكىتسە ياكى تاموژنىنىڭ تەكشۈرۈپ بېكىتكەن ئىجارە ھەققى ئومۇمىي سوممىسىنى باج تاپشۇرۇش باھاسى قىلىپ بېكىتسە بولىدۇ.

24-ماددا چېگرا سىرتىغا توشۇلۇپ پىششىقلانغان ماللار چېگرادىن چىقىرىلىدىغان چاغدا تاموژنىغا ئېنىق مەلۇم قىلىنغان ھەمدە تاموژنىدا بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە قايتا توشۇلۇپ چېگرادىن كىرگۈزۈلگەندە، چېگرا سىرتىدىكى پىششىقلاش ھەققى ۋە ماتېرىيال ھەققى، شۇنىڭدەك قايتا توشۇپ چېگرادىن كىرگۈزۈشتىكى توشۇش ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك خىراجەت ۋە سۇغۇرتا ھەققىگە قاراپ باج تاپشۇرۇش باھاسىنى بېكىتىش كېرەك.

25-ماددا چېگرا سىرتىغا رېمونت قىلىشقا توشۇلىدىغان ماشىنا-سايمانلار، توشۇش قوراللىرى ياكى باشقا ماللار چېگرادىن چىقىرىلىدىغان چاغدا تاموژنىغا ئېنىق مەلۇم قىلىنغان ھەمدە تاموژنىدا بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە قايتا چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بولسا، چېگرا سىرتىدىكى رېمونت ھەققى ۋە ماتېرىيال ھەققىگە قاراپ باج تاپشۇرۇش باھاسىنى بېكىتىش كېرەك.

26-ماددا ئېكسپورت ماللىرىنىڭ باج تاماملىنىش باھاسىنى تاموژنا شۇ مالنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى، شۇنىڭدەك شۇ مالنى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى چېگراسى ئىچىدىكى چىقىرىش ئورنىغا توشۇپ بېرىپ قاچىلاشتىن بۇرۇنقى توشۇش ۋە ئۇنىڭغا ئالاقىدار خىراجەت، سۇغۇرتا ھەققىنى ئاساسىي تەكشۈرۈش قىلىپ بېكىتىدۇ.

ئېكسپورت مېلىنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى شۇ مالنى ئېكسپورت قىلغاندا ساتقۇچى شۇ مالنى ئېكسپورت قىلىش ئۈچۈن سېتىۋالغۇچىدىن بىۋاسىتە ئالىدىغان ۋە ۋاسىتىلىك ئالىدىغان پۇل ئومۇمىي سوممىسىنى كۆرسىتىدۇ.

ئېكسپورت تاموژنا بېجى باج تاماملىنىش باھاسىغا كىرگۈزۈلمەيدۇ.

27-ماددا ئېكسپورت ماللىرىنىڭ پۈتۈشۈش باھاسىنى بېكىتكىلى بولمىسا، تاموژنا ئالاقىدار ئەھۋاللارنى ئىگىلىگەن ھەمدە باج تاپشۇرغۇچى بىلەن باھانى كېڭەشكەندىن كېيىن، شۇ مالنىڭ باج تاماملىنىش باھاسىنى تەرتىپ بويىچە تۆۋەندىكى باھادا مۆلچەرلەيدۇ :

( 1 ) شۇ مال بىلەن بىر ۋاقىتتا ياكى تەخمىنەن بىر ۋاقىتتا بىر دۆلەت ياكى رايونغا ئېكسپورت قىلىنىدىغان ئوخشاش مالنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى.

( 2 ) شۇ مال بىلەن بىر ۋاقىتتا ياكى تەخمىنەن بىر ۋاقىتتا بىر دۆلەت ياكى رايونغا ئېكسپورت قىلىنىدىغان ئوخشاپ كېتىدىغان مالنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى.

( 3 ) تۆۋەندىكى تۈرلەرنىڭ يىغىندىسى بويىچە ھېسابلانغان باھا:چېگرا ئىچىدە ئوخشاش ياكى ئوخشاپ كېتىدىغان ماللارنى ئىشلەپچىقارغان ماتېرىيال تەننەرخى، پىششىقلاش ھەققى، ئادەتتىكى پايدا ۋە ئادەتتىكى خىراجەت، چېگرا ئىچىدە چىقىم بولغان توشۇش ۋە ئۇنىڭغا مۇناسىۋەتلىك خىراجەت، سۇغۇرتا ھەققى.

( 4 ) مۇۋاپىق ئۇسۇل بىلەن مۆلچەرلەنگەن باھا.

28-ماددا مۇشۇ نىزامدىكى بەلگىلىمە بويىچە باج تاپشۇرۇش باھاسىغا كىرگۈزۈلگەن ياكى كىرگۈزۈلمىگەن تەننەرخ، خىراجەت، باجدا ئوبيېكتىپ، مىقدارلاشتۇرغىلى بولىدىغان سانلىق مەلۇماتلارنى ئاساس قىلىش كېرەك.

4-باب ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىدىن ئېلىنىدىغان تاموژنا بېجى

29-ماددا ئىمپورت ماللىرىنىڭ باج تاپشۇرغۇچىسى تىرانسپورت قورالى چېگرادىن كىرىشنى ئىلتىماس قىلغان كۈندىن باشلاپ 14 كۈن ئىچىدە، ئېكسپورت ماللىرىنىڭ باج تاپشۇرغۇچى تاموژنا ئالاھىدە رۇخسىتىنى ھېسابقا ئالمىغاندا، مالنى تاموژنا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش رايونىغا يەتكۈزگەندىن كېيىن، مال قاچىلاشتىن 24 سائەت بۇرۇن، مال چېگرادىن كىرىدىغان-چىقىدىغان جايدىكى تاموژنىغا مەلۇم قىلىشى كېرەك.
ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىنى تاموژنىدا يۆتكەپ توشۇشتا، تاموژنا باش مەھكىمىسىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

ئىمپورت ماللار يېتىپ كېلىشتىن بۇرۇن، باج تاپشۇرغۇچى تاموژنىنىڭ تەستىقى بىلەن ئالدىن ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.
كونكرېت چارىسىنى تاموژنا باش مەھكىمىسى ئايرىم بەلگىلەيدۇ.

30-ماددا باج تاپشۇرغۇچى قانۇن بويىچە تاموژنىغا ئەينەن مەلۇم قىلىشى ھەمدە تاموژنىنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە، باج تاپشۇرۇش باھاسىنى بېكىتىش، تاۋارلارنى تۈرگە ئايرىش، ئەسلىي ئىشلەپچىقىرىلغان جاينى بېكىتىش ھەمدە تۆكمە قىلىپ سېتىشقا قارشى تۇرۇش، ياردەم پۇلى بېرىش ياكى كاپالەت تەدبىرى قوللىنىش قاتارلىقلارغا كېرەكلىك ماتېرىياللارنى تەمىنلىشى كېرەك؛
زۆرۈر تېپىلغاندا، تاموژنا باج تاپشۇرغۇچىدىن تولۇقلاپ مەلۇم قىلىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ.

31-ماددا باج تاپشۇرغۇچى «باج قائىدىسى»دە بەلگىلەنگەن مۇندەرىجە، ماددىلار ۋە تۈرگە ئايرىش ئومۇمىي قائىدىسى، تۈر ئىزاھاتى، باب ئىزاھاتى، تارماق ئىزاھات ۋە باشقا تۈرگە ئايرىش ئىزاھاتىغا ئاساسەن، ئىلتىماس قىلغان ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىنى تۈرگە ئايرىشى ھەمدە مۇناسىپ باج پىرىنسىپ نومۇرى تەرتىپىگە كىرگۈزۈشى كېرەك؛
تاموژنا شۇ مالنىڭ تۈرىنى قانۇن بويىچە تەكشۈرۈپ بېكىتىشى كېرەك.

32-ماددا تاموژنا باج تاپشۇرغۇچىدىن تاۋارلارنى تۈرگە ئايرىشنى بېكىتىشكە كېرەكلىك ئالاقىدار ماتېرىياللارنى تەمىنلەپ بېرىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ؛
زۆرۈر تېپىلغاندا، تاموژنا خىمىيەلىك تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈشكە تەشكىللىسە ھەمدە تاموژنا بېكىتكەن خىمىيەلىك تەكشۈرۈش، تەكشۈرۈش نەتىجىسىنى تاۋارنى تۈرگە ئايرىشنىڭ ئاساسى قىلسا بولىدۇ.

33-ماددا تاموژنا ئىلتىماس باھاسىنىڭ چىنلىقى ۋە توغرىلىقىنى تەكشۈرۈش ئۈچۈن، ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىغا مۇناسىۋەتلىك توختام، تالون، ھېساب دەپتىرى، پېرېۋوت راسچوت ئىسپاتى، تالون، كەسىپ خەت-چەك، ئۈن-سىن بۇيۇملىرى ۋە سېتىۋالغۇچى-ساتقۇچى ئىككى تەرەپنىڭ مۇناسىۋىتى ۋە سودا پائالىيىتىنى ئەكس ئەتتۈرىدىغان باشقا ماتېرىياللارنى كۆرۈپ چىقسا، كۆپەيتىۋالسا بولىدۇ.

تاموژنا باج تاپشۇرغۇچى مەلۇم قىلغان باھادىن گۇمانلىنىدۇ ھەمدە چېتىلىدىغان تاموژنا بېجى سوممىسى بىرقەدەر كۆپ بولسا، بىۋاسىتە قاراشلىق تاموژنا باشلىقى ياكى ئۇ ھوقۇق بەرگەن قاراشلىق تاموژنا باشلىقىنىڭ تەستىقى بىلەن، تاموژنا باش مەھكىمىسىنىڭ بىرتۇتاش شەكىلدىكى ياردىمىگە ئاساسەن ھېسابات ئۇقتۇرۇشى ۋە ئالاقىدار خادىملارنىڭ خىزمەت كىنىشكىسىنى تەكشۈرىدۇ
باج تاپشۇرغۇچى بانكا ياكى باشقا پۇل مۇئامىلە ئاپپاراتى ئاچقان ئورۇن ھېساباتىدىكى مەبلەغ ئالاقىسى ئەھۋالىنى سۈرۈشتۈرسە ھەمدە بانكا كەسپىنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش ئاپپاراتىغا مۇناسىۋەتلىك ئەھۋاللارنى ئۇقتۇرسا بولىدۇ.

34-ماددا تاموژنا باج تاپشۇرغۇچى مەلۇم قىلغان باھادىن گۇمانلانسا، گۇمانلانغان سەۋەبنى باج تاپشۇرغۇچىغا يازما ئۇقتۇرۇشى، ئۇنىڭدىن بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە يازما ئىزاھات بېرىش، ئالاقىدار ماتېرىياللار بىلەن تەمىنلەشنى تەلەپ قىلىشى كېرەك.

باج تاپشۇرغۇچى بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە ئىزاھات بەرمىسە، مۇناسىۋەتلىك ماتېرىياللارنى بەرمىسە ياكى تاموژنىنىڭ مەلۇم قىلىنغان باھانىڭ چىنلىقى ۋە توغرىلىقىدىن گۇمانلىنىشقا يەنىلا ئاساسى بولسا، تاموژنا باج تاپشۇرغۇچى مەلۇم قىلغان باھانى قوبۇل قىلمىسا ھەمدە مۇشۇ نىزامنىڭ 3-بابىدىكى بەلگىلىمە بويىچە باج تاپشۇرۇلغان باھانى مۆلچەرلىسە بولىدۇ.

35-ماددا تاموژنا ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىنىڭ باج تاپشۇرۇش باھاسىنى تەكشۈرۈپ بېكىتكەندىن كېيىن، باج تاپشۇرغۇچى تاموژنىدىن ئىمپورت-ئېكسپورت قىلىنىدىغان ماللارنىڭ باج تاماملىنىش باھاسىنى قانداق بېكىتىش توغرىسىدا يازما ئىزاھات بېرىشنى تەلەپ قىلسا بولىدۇ، تاموژنا باج تاپشۇرغۇچىغا يازما ئىزاھات بېرىشى كېرەك.

36-ماددا ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىدىن ئېلىنىدىغان تاموژنا بېجى باھا بويىچە، مىقدار بويىچە ئېلىنىدۇ ياكى دۆلەت بەلگىلىگەن باشقا ئۇسۇللار بويىچە ئېلىنىدۇ.

باھانى ھېسابلاپ ئېلىشنىڭ ھېسابلاش فورمۇلىسى:تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى = باج تاپشۇرۇش باھاسى × تاموژنا بېجى نىسبىتى

مىقدار بويىچە ھېسابلاپ ئېلىشنىڭ ھېسابلاش فورمۇلىسى:تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج سوممىسى = مال سانى × بىرلىك باج سوممىسى

37-ماددا باج تاپشۇرغۇچى تاموژنا باج پۇلىنى تاپشۇرۇش خېتىنى تولدۇرغان كۈندىن باشلاپ 15 كۈن ئىچىدە بەلگىلەنگەن بانكىغا باج تاپشۇرۇشى كېرەك.
باج تاپشۇرغۇچى باج پۇلىنى ۋاقتىدا تاپشۇرمىغان بولسا، باج پۇلى كېچىكتۈرۈپ تاپشۇرۇلغان كۈندىن باشلاپ، كېچىكتۈرۈپ تاپشۇرۇلغان باج پۇلىنىڭ 10 مىڭدىن بەش ئۈلۈش جەرىمانە كۈن بويىچە قوشۇپ ئېلىنىدۇ.

تاموژنا باج تاپشۇرغۇچى تاپشۇرغان باج پۇلىنىڭ نېسى قېلىش ئەھۋالىنى ئېلان قىلسا بولىدۇ.

تاموژنا تاموژنا تاموژنا بېجى، كېچىكتۈرگەنلىك پۇلى قاتارلىقلارنى ئېلىشتا، پۇل تاپشۇرۇش ئىسپاتى ياساپ تارقىتىشى كېرەك، پۇل تاپشۇرۇش ئىسپاتىنىڭ شەكلىنى تاموژنا باش مەھكىمىسى بەلگىلەيدۇ.

38-ماددا تاموژنا تاموژنا تاموژنا بېجى، جەرىمانە قاتارلىقلارنى ئالغاندا، خەلق پۇلى بويىچە ھېسابلاپ ئېلىشى كېرەك.

ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىنىڭ پۈتۈشۈش باھاسى ۋە ئالاقىدار خىراجەتلەر چەت ئەل پۇلى بويىچە ھېسابلانسا، جۇڭگو خەلق بانكىسى ئېلان قىلغان تۈپ پېرېۋوت نىسبىتى خەلق پۇلىغا سۇندۇرغاندا باج تاپشۇرۇلغان باھا ھېسابلىنىدۇ؛
تۈپ پېرېۋوت نىسبىتىدە پۇل تۈرىدىن باشقا چەت ئەل پۇلىغا ھېسابلانغاندا، باج تاپشۇرۇش باھاسى دۆلەتنىڭ ئالاقىدار بەلگىلىمىسى بويىچە خەلق پۇلىغا كىرىشتۈرۈپ ھېسابلىنىدۇ.
پېرېۋوت نىسبىتىگە تەتبىقلىنىدىغان ۋاقىتنى تاموژنا باش مەھكىمىسى بەلگىلەيدۇ.

39-ماددا باج تاپشۇرغۇچى تاقابىل تۇرغىلى بولمايدىغان ئەھۋال سەۋەبىدىن ياكى دۆلەتنىڭ باج سىياسىتىنى تەڭشىگەن ئەھۋالدا، باج پۇلىنى ۋاقتىدا تاپشۇرالمىسا، قانۇن بويىچە باج كېپىللىكى بەرگەندىن كېيىن، باج پۇلىنى كېچىكتۈرۈپ تاپشۇرسا بولىدۇ، لېكىن ئەڭ ئۇزاق بولغاندا ئالتە ئايدىن ئېشىپ كەتسە بولمايدۇ.

40-ماددا ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىنى ئىشلەپچىقىرىدىغان باج تاپشۇرغۇچى بەلگىلەنگەن باج تاپشۇرۇش مۇددىتى ئىچىدە باج تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك ماللىرىنى، شۇنىڭدەك باشقا مال-مۈلۈك ئالامەتلىرىنى ئېنىق يۆتكىۋەتكەن، تىقىۋالغان بولسا، تاموژنا باج تاپشۇرغۇچىنى كېپىللىك بېرىشكە بۇيرۇسا بولىدۇ؛
باج تاپشۇرغۇچى كېپىللىك بېرەلمىسە، تاموژنا «تاموژنا قانۇنى»نىڭ 61-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە باجدا ئامان ساقلاش تەدبىرى قوللانسا بولىدۇ.

باج تاپشۇرغۇچى، كېپىل باج تاپشۇرۇش مۇددىتى توشقان كۈندىن باشلاپ ئۈچ ئايدىن ئارتۇق ۋاقىتتىمۇ باج پۇلىنى تاپشۇرمىغان بولسا، تاموژنا «تاموژنا قانۇنى»نىڭ 60-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە مەجبۇرلاش تەدبىرى قوللانسا بولىدۇ.

41-ماددا پىششىقلاش سودىسىدىكى ئىمپورت ماتېرىياللاردىن دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە باجدىن خالىي ئىمپورت قىلىنىدىغانلىرىنىڭ تەييار مەھسۇلاتى ياكى ئىمپورت ماتېرىياللىرى بەلگىلەنگەن مۆھلەتتە ئېكسپورت قىلىنمىسا، تاموژنا بەلگىلىمە بويىچە ئىمپورت تاموژنا بېجى ئالىدۇ.

پىششىقلاش سودىسىدا ئىمپورت قىلىنغان ماتېرىيال دېتاللىرى چېگرادىن كىرگۈزۈلگەندە، دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە ئىمپورت تاموژنا بېجى ئېلىنىدۇ، ئۇنىڭ تەييار مەھسۇلاتى ياكى ئىمپورت ماتېرىياللىرى بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە ئېكسپورت قىلىنسا، تاموژنا ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر بويىچە چېگرادىن كىرگۈزۈلگەندىن كېيىن ئالغان تاموژنا بېجى پۇلىنى قايتۇرۇپ بېرىدۇ.

42-ماددا چېگرادىن ۋاقىتلىق كىرىدىغان ياكى چېگرادىن ۋاقىتلىق چىقىدىغان تۆۋەندىكى ماللارنى چېگرادىن كىرگەندە ياكى چېگرادىن چىققاندا باج تاپشۇرغۇچى تاموژنىغا تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج پۇلىغا باراۋەر كاپالەت پۇلى تاپشۇرسا ياكى باشقا كېپىللىك بەرسە، تاموژنا بېجىنى ۋاقتىنچە تاپشۇرمىسا بولىدۇ ھەمدە چېگرادىن كىرگەن ياكى چىققان كۈندىن باشلاپ 6 ئاي ئىچىدە چېگرادىن قايتا چىقىرىشى ياكى قايتا توشۇپ چېگرادىن كىرگۈزۈشى كېرەك؛
چېگرادىن قايتا توشۇش ياكى چېگرادىن قايتا توشۇش مۇددىتىنى ئۇزارتىشقا توغرا كەلسە، باج تاپشۇرغۇچى تاموژنا باش مەھكىمىسىنىڭ بەلگىلىمىسىگە ئاساسەن تاموژنىغا مۇددەتنى ئۇزارتىش رەسمىيىتى بېجىرىشى كېرەك :

( 1 ) كۆرگەزمە، سودا يەرمەنكىسى، يىغىن ۋە مۇشۇنىڭغا ئوخشاش پائالىيەتلەردە كۆرگەزمە قىلىدىغان ياكى ئىشلىتىدىغان ماللار؛

( 2 ) مەدەنىيەت، تەنتەربىيە ئالماشتۇرۇش پائالىيىتىدە ئىشلىتىلىدىغان ئويۇن كۆرسىتىش، مۇسابىقە بۇيۇملىرى؛

( 3 ) ئاخبارات خەۋىرى بېرىش ياكى كىنو، تېلېۋىزىيە پىروگراممىلىرىنى سۈرەتكە ئېلىش، ئىشلەشتە ئىشلىتىلىدىغان ئەسۋاب، ئۈسكۈنە ۋە بۇيۇملار؛

( 4 ) پەن تەتقىقات، ئوقۇتۇش، داۋالاش پائالىيىتىنى قانات يايدۇرۇشتا ئىشلىتىلىدىغان ئەسۋاب، ئۈسكۈنە ۋە بۇيۇملار؛

( 5 ) مۇشۇ تارماقنىڭ ( 1 ) تارماقچىسىدىن ( 4 ) تارماقچىسىغىچە بولغان پائالىيەتلەردە ئىشلىتىلگەن قاتناش قوراللىرى ۋە ئالاھىدە ئاپتوموبىللار؛

( 6 ) مال ئەۋرىشكىسى؛

( 7 ) ئۈسكۈنىلەرنى قۇراشتۇرۇش، تەڭشەش، تەكشۈرۈپ ئۆلچەشتە ئىشلىتىلىدىغان ئەسۋاب-سايمانلار؛

( 8 ) مال قاچىلايدىغان قاچا؛

( 9 ) سودىغا ئىشلىتىلمەيدىغان باشقا ماللار.

1-تارماقتا كۆرسىتىلگەن چېگرادىن ۋاقىتلىق كىرگۈزۈلىدىغان ماللار بەلگىلەنگەن مۇددەت ئىچىدە قايتا توشۇلۇپ چېگرادىن چىقىرىلمىغان ياكى چېگرادىن ۋاقىتلىق چىقىرىلىدىغان ماللار بەلگىلەنگەن مۆھلەت ئىچىدە قايتا توشۇلماي چېگرادىن كىرگۈزۈلسە، تاموژنا قانۇن بويىچە تاموژنا بېجى ئېلىشى كېرەك.

1-تارماقتا كۆرسىتىلگەن تاموژنا بېجىنى ۋاقىتلىق كەچۈرۈم قىلىشقا بولىدىغان دائىرىدىن باشقا، ۋاقىتلىق چېگرادىن كىرگۈزۈلىدىغان باشقا ماللاردىن ئىمپورت تاموژنا بېجى شۇ مالنىڭ باج تاماملىنىش باھاسى ۋە ئۇنىڭ چېگرا ئىچىدە تۇرۇپ قالغان ۋاقتى بىلەن ئۇپرىتىش ۋاقتىنىڭ نىسبىتى بويىچە ھېسابلىنىدۇ.
كونكرېت چارىسىنى تاموژنا باش مەھكىمىسى بەلگىلەيدۇ.

43-ماددا سۈپەت ياكى ئۆلچەم سەۋەبىدىن ئېكسپورت ماللىرى ئېكسپورت قىلىنغان كۈندىن باشلاپ بىر يىل ئىچىدە ئەسلىي ھالىتىدە چېگرادىن قايتا توشۇلسا، ئىمپورت تاموژنا بېجى ئېلىنمايدۇ.

سۈپەت ياكى ئۆلچەم سەۋەبىدىن ئىمپورت قىلىنغان ماللار ئىمپورت قىلىنغان كۈندىن باشلاپ بىر يىل ئىچىدە ئەسلىي ھالىتىدە ئەسلىگە كەلتۈرۈلۈپ چېگرادىن چىقىرىلسا، ئېكسپورت تاموژنا بېجى ئېلىنمايدۇ.

44-ماددا بۇزۇلغان، قىسقا چىققان، سۈپىتى ناچار ياكى ئۆلچىمىگە ئۇيغۇن كەلمەسلىك سەۋەبىدىن، ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىنى مال ئەۋەتكۈچى، توشۇغۇچى ياكى سۇغۇرتا شىركىتى ئوخشاش مالنى ھەقسىز تولۇقلىغان ياكى ئالماشتۇرغان بولسا، ئىمپورت-ئېكسپورتقا تاموژنا بېجى ئېلىنمايدۇ.
ھەقسىز ئالماشتۇرۇلىدىغان ئەسلىدىكى ئىمپورت قىلىنغان ماللار چېگرادىن چىقىرىلمايدۇ ياكى ئەسلىدىكى ئېكسپورت قىلىنغان ماللار چېگرادىن كىرگۈزۈلمىسە، تاموژنا ئەسلىدىكى ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىدىن قايتىدىن بەلگىلىمە بويىچە تاموژنا بېجى ئېلىشى كېرەك.

45-ماددا تۆۋەندىكى ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىدىن تاموژنا بېجى كەچۈرۈم قىلىنىدۇ :

( 1 ) تاموژنا بېجى سوممىسى خەلق پۇلى 50 يۈەندىن تۆۋەن بولغان بىر بېلەت مال؛

( 2 ) سودا قىممىتى يوق ئېلان بۇيۇملىرى ۋە مال نۇسخىلىرى؛

( 3 ) چەت ئەل ھۆكۈمەتلىرى، خەلقئارا تەشكىلاتلار ھەقسىز سوۋغا قىلغان ماددىي ئەشيالار؛

( 4 ) تاموژنىدىن ئۆتكۈزۈشتىن ئىلگىرى زىيانغا ئۇچرىغان ماللار؛

( 5 ) چېگرادىن كىرىش-چىقىش تىرانسپورت قوراللىرىغا قاچىلاش يولىدا زۆرۈر بولغان يېقىلغۇ، ماتېرىيال ۋە يېمەك-ئىچمەك بۇيۇملىرى.

تاموژنا تاموژنىدىن ئۆتكۈزۈشتىن ئىلگىرى بۇزۇلغان ماللاردىن تاموژنا بېكىتكەن زىيانغا ئۇچراش دەرىجىسىگە قاراپ تاموژنا بېجىنى كېمەيتىپ ئېلىشقا بولىدۇ.

قانۇندا تاموژنا بېجى كەچۈرۈم قىلىنىدىغان ياكى كېمەيتىپ ئېلىنىدىغان باشقا ماللاردىن تاموژنا بەلگىلىمە بويىچە كەچۈرۈم قىلىدۇ ياكى كېمەيتىپ ئالىدۇ.

46-ماددا مۇئەييەن رايون، مۇئەييەن كارخانا ياكى مۇئەييەن ئىشلىتىلىش ئورنى بولغان ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرىدىن تاموژنا بېجىنى كېمەيتىپ ئالىدۇ ياكى كەچۈرۈم قىلىدۇ، شۇنىڭدەك تاموژنا بېجىنى ۋاقىتلىق كېمەيتىپ ئالىدۇ ۋە كەچۈرۈم قىلىدۇ، گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلىرى بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

47-ماددا ئىمپورت ماللىرىدىن ئېلىشنى كېمەيتىش ياكى ئىمپورت ھالقىسىدىكى تاموژنىدا ۋاكالىتەن ئېلىنىدىغان باجنى كەچۈرۈم قىلىش ئالاقىدار قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمىلەر بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

48-ماددا باج تاپشۇرغۇچى باج كېمەيتىش، كەچۈرۈم قىلىش ماللىرىنى ئىمپورت-ئېكسپورت قىلماقچى بولسا، شۇ مالنى ئىمپورت-ئېكسپورت قىلىشتىن بۇرۇن، بەلگىلىمە بويىچە ئالاقىدار ھۆججەتلەرنى ئېلىپ تاموژنىغا باج كېمەيتىش، بىكار قىلىشنى تەستىقلاش رەسمىيىتىنى بېجىرىشى كېرەك.
تاموژنىنىڭ تەكشۈرۈشى ئارقىلىق بەلگىلىمىگە ئۇيغۇن كەلگەنلىرىدىن تاموژنا بېجى كېمەيتىپ ئېلىنىدۇ ياكى كەچۈرۈم قىلىنىدۇ.

49-ماددا تاموژنا نازارەت قىلىپ باشقۇرىدىغان، ئىشلىتىش زۆرۈر بولغان باج كېمەيتىش، كەچۈرۈم قىلىش ئىمپورت ماللىرىدىن نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش مۇددىتى ئىچىدە ئۆتۈنۈپ بېرىلگەن ياكى يۆتكەپ ئىشلىتىلىشكە توغرا كەلسە، باج تولۇقلاپ ئېلىشقا توغرا كەلسە، تاموژنا شۇ مالنىڭ ئىمپورت ۋاقتىغا ئاساسەن ئامورتىزاتسىيە باھاسىنى مۆلچەرلەپ، ئىمپورت تاموژنا بېجىنى تولۇقلاپ ئېلىشى كېرەك.

ئالاھىدە كېمەيتىلگەن، كەچۈرۈم قىلىنغان ئىمپورت ماللىرىنىڭ نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش مۇددىتىنى تاموژنا باش مەھكىمىسى بەلگىلەيدۇ.

50-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، باج تاپشۇرغۇچى باج پۇلىنى تاپشۇرغان كۈندىن باشلاپ بىر يىل ئىچىدە، تاموژنا بېجىنى قايتۇرۇشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ ھەمدە تاموژنىغا سەۋەبىنى يازما شەكىلدە چۈشەندۈرۈپ، ئەسلىي پۇل تاپشۇرۇش ئىسپاتى ۋە ئالاقىدار ماتېرىياللارنى تەمىنلىشى كېرەك :

( 1 ) ئىمپورت تاموژنا بېجى ئېلىنغان ماللارنىڭ سۈپىتى ياكى ئۆلچىمى سەۋەبىدىن ئەسلىي ھالىتىدە قايتۇرۇلۇپ، چېگرادىن قايتا توشۇلغان بولسا؛

( 2 ) ئېكسپورت تاموژنا بېجى ئېلىنغان ماللاردىن سۈپەت ياكى ئۆلچەم سەۋەبىدىن ئەسلىي ھالىتىدە قايتۇرۇلۇپ چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن ھەمدە ئېكسپورت سەۋەبلىك قايتۇرۇلغان دۆلەت ئىچىدىكى ھالقىغا ئالاقىدار باجنى قايتا تاپشۇرغان بولسا؛

( 3 ) ئېكسپورت تاموژنا بېجى ئېلىنغان ماللار مەلۇم سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن چېگرادىن قاچىلاپ توشۇلماي، تاموژنىدىن قايتۇرۇشقا ئىلتىماس قىلىنغان بولسا.

تاموژنا باج قايتۇرۇش ئىلتىماسىنى قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە تەكشۈرۈپ ئېنىقلىشى ھەمدە باج تاپشۇرغۇچىغا قايتۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرىشنى ئۇقتۇرۇشى كېرەك.
باج تاپشۇرغۇچى ئۇقتۇرۇشنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 3 ئاي ئىچىدە ئالاقىدار باج قايتۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرىشى كېرەك.

باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە تاموژنا بېجىنى قايتۇرۇشقا تېگىشلىك بولسا، تاموژنا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىيەت نىزاملىرىدىكى بەلگىلىمە بويىچە باج قايتۇرۇشى كېرەك.

51-ماددا ئىمپورت-ئېكسپورت ماللىرى قويۇپ بېرىلگەندىن كېيىن، تاموژنا باج پۇلىنى ئاز ئالغانلىقى ياكى باج پۇلىنى ئالماي قالغانلىقىنى بايقىسا، باج پۇلى تاپشۇرغان ياكى مال قويۇپ بېرىلگەن كۈندىن باشلاپ بىر يىل ئىچىدە، باج تاپشۇرغۇچىدىن باج پۇلىنى تولۇقلاپ ئېلىشى كېرەك.
لېكىن باج تاپشۇرغۇچى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلىپ، باج پۇلىنى ئاز ئالغان ياكى باج پۇلىنى ئالماي قالغان بولسا، تاموژنا باج پۇلى تاپشۇرغان ياكى مال قويۇپ بېرىلگەن كۈندىن باشلاپ ئۈچ يىل ئىچىدە باج پۇلىنى كېمەيتىپ ئالسا ھەمدە باج پۇلىنى تاپشۇرغان ياكى مال ئۆتكۈزۈپ بېرىلگەن كۈندىن باشلاپ كۈن بويىچە ئاز ئالسا ياكى باج پۇلىنىڭ ئونمىڭدىن بەش قىسمىنى كېمەيتىپ ئالسا بولىدۇ.

تاموژنا تاموژنا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇش ماللىرىنىڭ باج تاپشۇرغۇچى بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىقى سەۋەبىدىن باج پۇلىنى ئاز ئېلىش ياكى ئالماسلىقنى كەلتۈرۈپ چىقارغانلىقىنى بايقىسا، باج تاپشۇرغۇچى باج پۇلىنى تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك كۈندىن باشلاپ ئۈچ يىل ئىچىدە باج پۇلىنى تولۇقلاپ ئېلىشى ھەمدە باج پۇلىنى تۆلەشكە تېگىشلىك كۈندىن باشلاپ كۈن بويىچە قوشۇپ ئېلىپ ئاز ئېلىشى ياكى باج پۇلىنىڭ 10 مىڭدىن بەش قىسمىنى ئالماي قالغان جەرىمانە پۇلىنى كېمەيتىپ ئېلىشى كېرەك.

52-ماددا تاموژنا باجنى كۆپ ئالغانلىقىنى بايقىسا، باج تاپشۇرغۇچىغا قايتۇرۇش رەسمىيىتى بېجىرىشنى دەرھال ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

باج تاپشۇرغۇچى باج پۇلىنى كۆپ تاپشۇرغانلىقىنى بايقىسا، باج پۇلىنى تاپشۇرغان كۈندىن باشلاپ بىر يىل ئىچىدە، تاموژنىدىن كۆپ تاپشۇرغان باج پۇلىنى قايتۇرۇپ بېرىشنى يازما تەلەپ قىلسا ھەمدە بانكىنىڭ شۇ مەزگىلدىكى قەرەلسىز ئامانەت پۇلىنىڭ ئۆسۈمىنى قوشۇپ ھېسابلىسا بولىدۇ؛
تاموژنا باج قايتۇرۇش ئىلتىماسىنى قوبۇل قىلغان كۈندىن باشلاپ 30 كۈن ئىچىدە تەكشۈرۈپ ئېنىقلىشى ھەمدە باج تاپشۇرغۇچىغا قايتۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرىشنى ئۇقتۇرۇشى كېرەك.

باج تاپشۇرغۇچى ئۇقتۇرۇشنى تاپشۇرۇۋالغان كۈندىن باشلاپ 3 ئاي ئىچىدە ئالاقىدار باج قايتۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرىشى كېرەك.

53-ماددا مۇشۇ نىزامنىڭ 50-، 52-ماددىسىدىكى بەلگىلىمە بويىچە قايتۇرۇلغان باج پۇلى، ئۆسۈم دۆلەت خەزىنىسىدىن قايتۇرۇشقا چېتىلسا، قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى دۆلەت خەزىنىسىنى باشقۇرۇشقا دائىر بەلگىلىمە بويىچە ئىجرا قىلىنىدۇ.

54-ماددا تاموژنىغا مەلۇم قىلغۇچى كارخانىلار باج تاپشۇرغۇچىنىڭ ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلىپ، باج تاپشۇرغۇچى نامىدا تاموژنىغا مەلۇم قىلىپ باج تاپشۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرگەندە، تاموژنىغا مەلۇم قىلغان كارخانىلارنىڭ بەلگىلىمىگە خىلاپلىق قىلغانلىقى سەۋەبىدىن تاموژنىدا باج پۇلى ئاز ئېلىنغان، باج ئېلىنماي قالغان بولسا، تاموژنىغا ئەرز قىلغۇچى كارخانا ئاز ئالغان ياكى ئېلىنماي قالغان باج پۇلى، كېچىكتۈرگەنلىك پۇلى بىلەن باج تاپشۇرغۇچى باج تاپشۇرۇشتا چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

تاموژنىغا مەلۇم قىلغۇچى كارخانىلار باج تاپشۇرغۇچىنىڭ ھاۋالىسىنى قوبۇل قىلىپ، تاموژنىغا مەلۇم قىلىنغان كارخانىنىڭ نامىدا تاموژنىغا مەلۇم قىلىپ باج تاپشۇرۇش رەسمىيىتىنى بېجىرسە، تاموژنىغا ئەرز قىلغۇچى كارخانىلار بىلەن باج تاپشۇرغۇچى باج تاپشۇرۇشتا چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

تاقابىل تۇرغىلى بولمايدىغان كۈچتىن باشقا، تاموژنىنىڭ مالنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشى مەزگىلىدە، تاموژنا نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشتىكى ماللار بۇزۇلغان ياكى يوقالغان بولسا، تاموژنىنىڭ يۈكنى نازارەت قىلىش-باشقۇرۇشىدا ساقلاش مەجبۇرىيىتى بار كىشى مۇناسىپ باج تاپشۇرۇش جاۋابكارلىقىنى ئۈستىگە ئېلىشى كېرەك.

55-ماددا باج تاپشۇرمايدىغان باج تاپشۇرغۇچىلاردىن بىرلىشىش، بۆلۈنۈش ئەھۋالى بولغانلىرى قوشۇلۇش، بۆلۈنۈشتىن ئىلگىرى تاموژنىغا مەلۇم قىلىشى، باج پۇلىنى قانۇن بويىچە تولۇق تاپشۇرۇشى كېرەك.
باج تاپشۇرغۇچى بىرلەشكەندە باج پۇلىنى تولۇق تاپشۇرمىغان بولسا، بىرلەشكەندىن كېيىنكى قانۇنىي ئىگە ياكى باشقا تەشكىلات ئادا قىلمىغان باج تاپشۇرۇش مەجبۇرىيىتىنى داۋاملىق ئادا قىلىدۇ؛
باج تاپشۇرغۇچى بۆلۈنگەندە باج پۇلىنى تولۇق تاپشۇرمىغان بولسا، بۆلۈنگەندىن كېيىنكى قانۇنىي ئىگە ياكى باشقا تەشكىلات ئادا قىلىنمىغان باج تاپشۇرۇش مەجبۇرىيىتى ئۈچۈن چاتما جاۋابكارلىقنى ئۈستىگە ئالىدۇ.

باج تاپشۇرغۇچى باج كېمەيتىش، كەچۈرۈم قىلىنغان مال، باجدىن خالىي مالنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش مەزگىلىدە قوشۇلۇش، بۆلۈنۈش ياكى باشقا مۈلۈكنى قايتا تەشكىللەشتەك ئەھۋاللارنى تاموژنىغا مەلۇم قىلىشى كېرەك.
بەلگىلىمە بويىچە باج تاپشۇرۇشقا توغرا كەلسە، باج پۇلىنى قانۇن بويىچە تولۇق تاپشۇرۇش كېرەك؛
بەلگىلىمە بويىچە باجنى كېمەيتىش، كەچۈرۈم قىلىش، باجدىن خالىي تەمىناتتىن داۋاملىق بەھرىمەن بولغىلى بولسا، تاموژنىغا بېرىپ باج تاپشۇرغۇچىنى ئۆزگەرتىش رەسمىيىتىنى بېجىرىش كېرەك.

باج تاپشۇرغۇچى باج تاپشۇرمىغاندا ياكى باج كېمەيتىلگەن، كەچۈرۈم قىلىنغان مال، باجدىن خالىي مالنى نازارەت قىلىپ باشقۇرۇش مەزگىلىدە بىكار قىلىش، تارقىتىۋېتىش، ۋەيران بولۇش ياكى قانۇن بويىچە تىجارەتنى ئاخىرلاشتۇرۇشتەك باشقا ئەھۋاللار كۆرۈلگەندە، ھېساباتىنى ئېنىقلاشتىن بۇرۇن تاموژنىغا مەلۇم قىلىشى كېرەك.
تاموژنا باج تاپشۇرغۇچى تاپشۇرۇشقا تېگىشلىك باج پۇلىنى قانۇن بويىچە ئېنىقلاپ تاپشۇرۇشى كېرەك.

5-باب چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇم ئىمپورت بېجى ئېلىش

56-ماددا چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇملاردىن ئېلىنىدىغان تاموژنا بېجى، شۇنىڭدەك ئىمپورت ھالقىسىدىكى تاموژنىدا ۋاكالىتەن ئېلىش بىرلەشتۈرۈلۈپ ئىمپورت بېجى قىلىنىدۇ، تاموژنا قانۇن بويىچە ئالىدۇ.

57-ماددا تاموژنا باش مەھكىمىسى بەلگىلىگەن سومما ئىچىدىكى شەخسلەر ئۆزى ئىشلىتىدىغان چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇملارنىڭ ئىمپورت بېجى كەچۈرۈم قىلىنىدۇ.

تاموژنا باش مەھكىمىسى بەلگىلىگەن مىقداردىن ئېشىپ كەتكەن بولسىمۇ، لېكىن يەنىلا مۇۋاپىق ساندىكى شەخسلەر ئۆزى ئىشلىتىدىغان چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇملارنى چېگرادىن كىرگۈزگۈچى چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇملارنى ئۆتكۈزۈشتىن بۇرۇن بەلگىلىمە بويىچە ئىمپورت بېجى تاپشۇرىدۇ.

مۇۋاپىق، ئۆزى ئىشلىتىش مىقدارىدىن ئېشىپ كەتكەن چېگرادىن كىرگۈزۈلىدىغان بۇيۇملار ئىمپورت مالغا ئاساسەن قانۇن بويىچە مۇناسىۋەتلىك رەسمىيەتلەرنى بېجىرىشى كېرەك.

گوۋۇيۈەن تاموژنا بېجى كومىتېتى ماللاردىن باج ئېلىشنى بەلگىلىگەن چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇملاردىن مۇشۇ نىزامنىڭ 2-بابىدىن 4-بابىغىچە بولغان بەلگىلىمە بويىچە تاموژنا بېجى ئېلىنىدۇ.

58-ماددا چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇم ئۈچۈن باج تاپشۇرغۇچى بۇيۇملارنى ئېلىپ چېگرادىن كىرگەن چېگرادىن كىرگۈچىنى، چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن پوچتا يوللانمىسىنى تاپشۇرۇۋالغۇچى، شۇنىڭدەك باشقا ئۇسۇللار بىلەن ئىمپورت قىلغان تاپشۇرۇۋالغۇچىنى كۆرسىتىدۇ.

59-ماددا چېگرادىن كىرگەن بۇيۇملارنىڭ باج تاپشۇرغۇچىسى باج تاپشۇرۇش رەسمىيىتىنى ئۆزى بېجىرسىمۇ، باج تاپشۇرۇش رەسمىيىتىنى باشقىلارغا ھاۋالە قىلسىمۇ بولىدۇ.
ھاۋالىنى قوبۇل قىلغۇچى مۇشۇ بابتىكى باج تاپشۇرغۇچى توغرىسىدىكى تۈرلۈك بەلگىلىمىلەرگە ئەمەل قىلىشى كېرەك.

60-ماددا ئىمپورت بېجى باھاغا قاراپ ئېلىنىدۇ.

ئىمپورت بېجىنى ھېسابلاش فورمۇلىسى مۇنداق:ئىمپورت بېجى سوممىسى = باج تاماملىنىش باھاسى × ئىمپورت بېجى باج نىسبىتى

61-ماددا تاموژنا «چېگرادىن كىرىدىغان بۇيۇملاردىن ئىمپورت بېجى نىسبىتى جەدۋىلى»ۋە تاموژنا باش مەھكىمىسى تۈزگەن «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چېگرادىن كىرىدىغان بۇيۇملارنى تۈرگە ئايرىش جەدۋىلى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيتىنىڭ چېگرادىن كىرىدىغان بۇيۇملارنىڭ باج تاپشۇرۇش باھا جەدۋىلى»بويىچە چېگرادىن كىرىدىغان بۇيۇملارنى تۈرىگە ئايرىشى، باج تاپشۇرۇش باھاسىنى بېكىتىشى ۋە تەتبىقلىنىدىغان باج نىسبىتىنى بېكىتىشى كېرەك.

62-ماددا چېگرادىن كىرگۈزۈلگەن بۇيۇملارغا تاموژنا باج تاپشۇرۇش خېتىنى تولدۇرغان كۈنى يولغا قويغان باج نىسبىتى ۋە باج تاپشۇرۇش باھاسى تەتبىقلىنىدۇ.

63-ماددا ئىمپورت بېجىنى كېمەيتىپ ئېلىش، كەچۈرۈم قىلىش، تولۇقلاپ ئېلىش، سۈرۈشتۈرۈپ ئېلىش، قايتۇرۇش ھەمدە چېگرادىن كىرگۈزۈشكە ۋاقىتلىق رۇخسەت قىلىنغان بۇيۇملاردىن ئىمپورت بېجى ئېلىش مۇشۇ نىزامدىن پايدىلىنىپ، ماللاردىن ئىمپورت تاموژنا بېجى ئېلىشقا ئالاقىدار بەلگىلىمىلەر ئىجرا قىلىنىدۇ.

6-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

64-ماددا باج تاپشۇرغۇچى، كېپىل تاموژنىنىڭ باج تاپشۇرغۇچىنى بېكىتىشى، باج تاپشۇرۇش باھاسىنى بېكىتىشى، تاۋارلارنى تۈرگە ئايرىشى، ئەسلىي ئىشلەپچىقىرىلغان جاينى بېكىتىشى، تەتبىقلىنىدىغان باج نىسبىتى ياكى پېرېۋوت نىسبىتىنى بېكىتىشى، باجنى كېمەيتىپ ئېلىشى ياكى كەچۈرۈم قىلىشى، باجنى تولۇقلىشى، باج قايتۇرۇشى، جەرىمانە ئېلىشى، ھېسابلاپ ئېلىش ئۇسۇلىنى بېكىتىشى شۇنىڭدەك باج تاپشۇرىدىغان جاينى بېكىتىشىگە باشقىچە پىكرى بولسا، باج پۇلىنى تاپشۇرۇشى كېرەك،
ھەمدە قانۇن بويىچە بىر دەرىجە يۇقىرى تاموژنىغا قايتا قاراپ چىقىشنى ئىلتىماس قىلسا بولىدۇ.
قايتا قاراپ چىقىش قارارىغا قايىل بولمىغانلار خەلق سوت مەھكىمىسىگە قانۇن بويىچە دەۋا قىلسا بولىدۇ.

65-ماددا ئىمپورت ھالقىسىدا تاموژنىدا ۋاكالىتەن باج ئېلىشنى باشقۇرۇش تاموژنا بېجى ئېلىشنى باشقۇرۇش توغرىسىدىكى بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.

66-ماددا مۇشۇ نىزامدىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپ قىلمىش سادىر قىلغانلارغا «تاموژنا قانۇنى»، «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ تاموژنا مەمۇرىي جازاسىنى يولغا قويۇش نىزامى»ۋە باشقا مۇناسىۋەتلىك قانۇن، مەمۇرىي نىزاملاردىكى بەلگىلىمە بويىچە جازا بېرىلىدۇ.

67-ماددا بۇ نىزام 2004-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.
1992-يىل 3-ئاينىڭ 18-كۈنى گوۋۇيۈەن تۈزىتىش كىرگۈزۈپ ئېلان قىلغان «جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئىمپورت-ئېكسپورت تاموژنا بېجى نىزامى»بىرلا ۋاقىتتا بىكار قىلىنىدۇ.