( 2009-يىل 10-ئاينىڭ 31-كۈنى 11-نۆۋەتلىك مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ 11-يىغىنىدا ماقۇللاندى )

مۇندەرىجە

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

2-باب مەسئۇلىيەت، شەرت، مەجبۇرىيەت ۋە ھوقۇق

3-باب ۋەزىپە ۋە ئۇنۋان

تۆتىنچى باب كۇتۇپخانا باشلىقى

5-باب ئەۋەتىش، قايتۇرۇۋېلىش ۋە قايتۇرۇپ كېلىش

6-باب سىناش، تەربىيەلەش ۋە پىكىر ئالماشتۇرۇش

7-باب مۇكاپاتلاش ۋە جازالاش

سەككىزىنچى باب مائاش ۋە پاراۋانلىق

9-باب جورا ۋە پەرزەنت

10-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

1-باب ئومۇمىي پىرىنسىپ

1-ماددا بۇ قانۇن چەت ئەلدە تۇرىدىغان يۇقىرى ساپالىق دىپلوماتىيە خادىملىرى قوشۇنى قۇرۇش، چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشىغا كاپالەتلىك قىلىش، چەت ئەلدا تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنى باشقۇرۇشنى قېلىپلاشتۇرۇش، چەت ئەلتە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ قانۇنلۇق ھوقۇق-مەنپەئىتىنى كاپالەتلەندۈرۈش مەقسىتىدە، ئاساسىي قانۇن ۋە مەمۇرلار قانۇنىغا بىنائەن چىقىرىلدى.

2-ماددا بۇ قانۇندا ئېيتىلغان چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چەت ئەلدە قاراشلىق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىدا دىپلوماتىيە، كونسۇل قاتارلىق خىزمەتلەر بىلەن شۇغۇللىنىدىغان، چەت ئەلدە تۇرىدىغان مەمۇرىي ئىشتاتنى ئىشلىتىدىغان، دىپلوماتىيە ئۇنۋان دەرىجىسىگە ئىگە خادىملارنى كۆرسىتىدۇ.

بۇ قانۇندا ئېيتىلغان چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ چەت ئەلدە قاراشلىق ئەلچىخانا-كونسۇلخانىلىرى، شۇنىڭدەك بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى قاتارلىق ھۆكۈمەتلەر ئارا خەلقئارا تەشكىلاتلاردا دائىمىي تۇرۇشلۇق ۋەكىللەر ئۆمىكى قاتارلىق ۋەكىل ئاپپاراتلارنى كۆرسىتىدۇ.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ مەجبۇرىيىتى، ھوقۇقى ۋە ئۇلارنى باشقۇرۇشى مۇشۇ قانۇن بويىچە بولىدۇ.
بۇ قانۇندا بەلگىلەنمىگەنلىرىگە مەمۇرلار قانۇنىدىكى بەلگىلىمە تەتبىقلىنىدۇ.

3-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ مەسئۇلىيىتىنى قانۇن بويىچە ئادا قىلىشى قانۇن تەرىپىدىن قوغدىلىدۇ.

4-ماددا دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىنىڭ خىزمىتىگە بىرتۇتاش رەھبەرلىك قىلىدۇ، باشقا ۋاكالەت تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە خادىملىرىنى باشقۇرىدۇ.

2-باب مەسئۇلىيەت، شەرت، مەجبۇرىيەت ۋە ھوقۇق

5-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى ۋەزىپىسى ۋە خىزمەت تەقسىماتى بويىچە تۆۋەندىكى مەسئۇلىيەتلەرنى ئادا قىلىشى كېرەك :

( 1 ) دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، خەۋپسىزلىكى، شان-شەرىپى ۋە مەنپەئىتىنى قوغداش؛

( 2 ) دۆلەتنىڭ دىپلوماتىيە فاڭجېن-سىياسەتلىرىنى ئىزچىللاشتۇرۇش، ئىجرا قىلىش؛

( 3 ) دۆلەتكە ۋاكالىتەن دىپلوماتىيە ئالاقىسى قىلىش؛

( 4 ) جۇڭگو بىلەن تۇرۇشلۇق دۆلەتلەر ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنى راۋاجلاندۇرۇش، خەلقئارالىق تەشكىلاتلارنىڭ پائالىيەتلىرىگە قاتنىشىش، ئىككى تەرەپلىك ۋە كۆپ تەرەپلىك دوستانە ئالاقە ۋە ھەمكارلىقنى ئىلگىرى سۈرۈش؛

( 5 ) جۇڭگو پۇقرالىرى ۋە قانۇنىي ئىگىلەرنىڭ چەت ئەلدىكى ھەققانىي ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش؛

( 6 ) تۇرۇشلۇق دۆلەتلەرنىڭ ئەھۋالى ۋە ئالاقىدار رايون، خەلقئارا ۋەزىيەتنى دوكلات قىلىش؛

( 7 ) جۇڭگونىڭ ئەھۋالى ۋە ئىچكى-تاشقى سىياسىتىنى تونۇشتۇرۇپ، تۇرۇشلۇق دۆلەت ۋە دۇنيانىڭ جۇڭگوغا بولغان چۈشىنىشىنى ئىلگىرى سۈرۈش؛

( 8 ) باشقا دىپلوماتىيە ياكى كونسۇل مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىش.

ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق باش ئەلچى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ تۇرۇشلۇق دۆلەتلىرىنىڭ ۋەكىلى.

6-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى تۆۋەندىكى شەرتلەرنى ھازىرلىشى كېرەك :

( 1 ) جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ دۆلەت تەۋەلىكىگە ئىگە بولۇش؛

( 2 ) 23 ياشقا توشقان بولۇش؛

( 3 ) جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنىنى ھىمايە قىلىش؛

( 4 ) ياخشى سىياسىي ساپا ۋە ئەخلاققا ئىگە بولۇش؛

( 5 ) خىزمەتنىڭ ھۆددىسىدىن چىقىشتا كەسپىي بىلىم، خىزمەت ئىقتىدارى ۋە تىل ئىقتىدارىغا ئىگە بولۇش؛

( 6 ) چەت ئەلدە دائىم تۇرۇش تەلەپ قىلغان بەدەن شارائىتى، پىسخىكا ساپاسى ۋە ماسلىشىش ئىقتىدارىغا ئىگە بولۇش؛

( 7 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن باشقا شەرتلەر.

7-ماددا تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلسە، چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىمى قىلىپ تەيىنلەشكە بولمايدۇ :

( 1 ) جىنايەت ئۆتكۈزۈپ جىنايى جازاغا ئۇچرىغانلار؛

( 2 ) خىزمەتتىن ھەيدەلگەنلەر؛

( 3 ) دۆلەت ئورگىنى تەرىپىدىن ئىشتىن بوشىتىلغانلار؛

( 4 ) چەت ئەلنىڭ ئۇزاق مۇددەت تۇرۇش ئىجازىتى ياكى مەڭگۈ تۇرۇش ئىجازىتى بارلار؛

( 5 ) جورىسى چەت ئەل تەۋەلىكىگە ئىگە بولغان، چەت ئەلدە ئۇزاق مۇددەت تۇرۇش ياكى مەڭگۈ تۇرۇش ئىجازىتىگە ئېرىشكەن بولسا؛

( 6 ) چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىمىغا تەيىنلەشكە بولمايدىغان باشقا ئەھۋاللار.

8-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى تۆۋەندىكى مەجبۇرىيەتلەرنى ئادا قىلىشى كېرەك :

( 1 ) ۋەتەن ۋە خەلققە سادىق بولۇش، دۆلەتنىڭ ئىززەت-ھۆرمىتىنى قوغداش؛

( 2 ) جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ ئاساسىي قانۇنى ۋە قانۇنلىرىغا سادىق بولۇش، دۆلەتنىڭ قانۇنلىرى ۋە ئۆرپ-ئادىتىگە ھۆرمەت قىلىش؛

( 3 ) خىزمىتىگە سادىق بولۇپ، مەسئۇلىيىتىنى تىرىشىپ تولۇق ئادا قىلىپ، تۈرلۈك خىزمەت ۋەزىپىلىرىنى ئورۇنداش؛

( 4 ) ۋاكالەت تارمىقىنىڭ ئەۋەتىشىگە بويسۇنۇش، چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتىنىڭ قائىدە-تۈزۈمى ۋە خىزمەت ئىنتىزامىغا رىئايە قىلىش؛

( 5 ) دۆلەت مەخپىيىتى ۋە خىزمەت مەخپىيىتىنى چىڭ ساقلاش؛

( 6 ) چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلىۋاتقان مەزگىلدە ئىستېپا بېرىشكە بولمايدۇ؛

( 7 ) چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرى ۋە ۋاكالەت تارماقلىرىغا مۇھىم، زور شەخسىي ئىشلىرىنى بەلگىلىمە بويىچە دوكلات قىلىش؛

( 8 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن باشقا مەجبۇرىيەتلەر.

9-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى تۆۋەندىكى ھوقۇقلاردىن بەھرىمەن بولىدۇ :

( 1 ) مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلىشتا ھازىرلاشقا تېگىشلىك خىزمەت شارائىتىغا ئېرىشكەنلەر؛

( 2 ) چەت ئەلدە دائىم تۇرۇپ خىزمەت قىلىش، تۇرمۇشقا ماس كېلىدىغان مائاش، پاراۋانلىق، سۇغۇرتا تەمىناتىغا ئېرىشىش؛

( 3 ) چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلىۋاتقان مەزگىلدە ئىشتىن بوشىتىلمىغانلار؛

( 4 ) ئەۋەتىشتىن ئىلگىرى ۋە چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلغان مەزگىلدە تەربىيەلەشكە قاتنىشىش؛

( 5 ) قانۇندا بەلگىلەنگەن باشقا ھوقۇقلار.

10-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى تۈزگەن ياكى قاتناشقان خەلقئارا شەرتنامە بويىچە، چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلغان مەزگىلدە مۇناسىپ ئىمتىياز ۋە كەچۈرۈم قىلىشتىن بەھرىمەن بولىدۇ.

چەت ئەللەردە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى ئىمتىياز ۋە كەچۈرۈم قىلىشتىن كەلسە-كەلمەس پايدىلانسا، تەستىقلاتماي تۇرۇپ ئىمتىياز ۋە خالاس قىلىشتىن ۋاز كەچسە بولمايدۇ.

3-باب ۋەزىپە ۋە ئۇنۋان

11-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپىسى دىپلوماتىيە ۋەزىپىسى ۋە كونسۇل ۋەزىپىسىگە ئايرىلىدۇ.

دىپلوماتىيە ۋەزىپىسى:ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق باش ئەلچى، ۋەكىل، مۇئاۋىن ۋەكىل، ئىككىنچى دەرىجىلىك ئەلچى، ئىككىنچى دەرىجىلىك ئەلچىچى دەرىجىلىك مەسلىھەتچى، مەسلىھەتچى، بىرىنچى دەرىجىلىك كاتىپ، ئىككىنچى دەرىجىلىك كاتىپ، ئۈچىنچى دەرىجىلىك كاتىپ، ھەمراھ بولۇپ بارغان ئەزالارغا بۆلۈنىدۇ.

كونسۇلنىڭ ۋەزىپىسى:باش كونسۇل، مۇئاۋىن باش كونسۇللار، كونسۇللار، مۇئاۋىن كونسۇللار، ئەگەشكۈچى كونسۇللارغا ئايرىلىدۇ.

12-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىغا قارىتا دىپلوماتىيە ئۇنۋان-دەرىجە تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.

دىپلوماتىيە ئۇنۋان دەرىجىسى يەتتە دەرىجە تەسىس قىلىنىدۇ:باش ئەلچىلىك ئۇنۋانى، 2-دەرىجىلىك ئەلچى ئۇنۋانى، 3-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانى، ھەمراھ خادىملار ئۇنۋانى.

چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ دىپلوماتىيە ئۇنۋان دەرىجىسى ئۇلارنىڭ چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىدا ئۈستىگە ئالغان ۋەزىپىسى، مەمۇرلۇق ۋەزىپە دەرىجىسى ۋە دىپلوماتىيە خىزمىتىنىڭ ئېھتىياجىغا ئاساسەن بېكىتىلىدۇ.

13-ماددا دىپلوماتىيە ۋەزىپىسى بىلەن دىپلوماتىيە ئۇنۋان دەرىجىسىنىڭ ئاساسىي ماس مۇناسىۋىتى :

( 1 ) ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق باش ئەلچى:باش ئەلچىلىك ئۇنۋانى؛

( 2 ) ۋەكىل، مۇئاۋىن ۋەكىللەر:باش ئەلچىلىك ئۇنۋانى، 2-دەرىجىلىك ئەلچى ئۇنۋانى، مەسلىھەتچى ئۇنۋانى؛

( 3 ) 2-دەرىجىلىك ئەلچى، 2-دەرىجىلىك ئەلچىچى دەرىجىلىك مەسلىھەتچى:2-دەرىجىلىك ئەمەلدارلىق ئۇنۋانى؛

( 4 ) قاتناشقۇچى مەدھىيە:قاتناشقۇچى ئۇنۋانى؛

( 5 ) 1-دەرىجىلىك كاتىپ:1-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانى؛

( 6 ) 2-دەرىجىلىك كاتىپ:2-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانى؛

( 7 ) 3-دەرىجىلىك كاتىپ:3-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانى؛

( 8 ) ھەمراھ خادىملار:ھەمراھ خادىملار ئۇنۋانى.

14-ماددا كونسۇل ۋەزىپىسى بىلەن دىپلوماتىيە ئۇنۋان دەرىجىسىنىڭ ئاساسىي ماس مۇناسىۋىتى :

( 1 ) باش كونسۇل:باش ئەلچىلىك دەرىجىسى، 2-دەرىجىلىك ئەلچى دەرىجىسى، مەسلىھەتچى دەرىجىسى؛

( 2 ) مۇئاۋىن باش كونسۇل:مەسلىھەتچى ئۇنۋانى؛

( 3 ) كونسۇل:مەسلىھەتچى ئۇنۋانى، 1-دەرىجىلىك كاتىپلىق ئۇنۋانى، 2-دەرىجىلىك كاتىپلىق ئۇنۋانى؛

( 4 ) مۇئاۋىن كونسۇللار:3-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانى، ھەمراھ خادىملار ئۇنۋانى؛

( 5 ) ھەمراھ كونسۇل:ھەمراھ خادىملار ئۇنۋانى.

15-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپىسى ۋە دىپلوماتىيە ئۇنۋان دەرىجىسى بىلەن مەمۇرلارنىڭ ۋەزىپە دەرىجىسىنىڭ ماس مۇناسىۋىتى ئايرىم بەلگىلىنىدۇ.

16-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپىسى تۆۋەندىكى ھوقۇق دائىرىسى بويىچە بېكىتىلىدۇ :

( 1 ) ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق باش ئەلچىلەر ۋە ۋەكىللەر، مۇئاۋىن ۋەكىللەردىن ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق چوڭ ئەلچىلىك قىلغانلىرىنى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتى قارار قىلىدۇ؛

( 2 ) ئالدىنقى تارماقچىدىن باشقا ۋەكىللەر ۋە مۇئاۋىن ۋەكىللەرنى گوۋۇيۈەن قارار قىلىدۇ؛

( 3 ) باش كونسۇلنى دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى بەلگىلەيدۇ؛

( 4 ) 2-دەرىجىلىك ئەلچى، 2-دەرىجىلىك ئەلچىخانا دەرىجىلىك مەسلىھەتچى، مەسلىھەتچى، مۇئاۋىن باش كونسۇل، شۇنىڭدەك چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق باشقا دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپىسىنى دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى ياكى باشقا ۋاكالەت تارمىقى بەلگىلەيدۇ؛
بۇنىڭ ئىچىدە 3-دەرىجىلىك كاتىپ، مۇئاۋىن كونسۇلدىن تۆۋەن ۋەزىپىلەرنى چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلغان مەزگىلدە چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتى بەلگىلەيدۇ.

17-ماددا دىپلوماتىيە ئۇنۋان دەرىجىسى تۆۋەندىكى ھوقۇق دائىرىسى بويىچە تەستىقلىنىدۇ ۋە بېرىلىدۇ :

( 1 ) باش ئەلچىلىك ئۇنۋانىنى گوۋۇيۈەن زۇڭلىسى تەستىقلاپ بېرىدۇ؛

( 2 ) 2-دەرىجىلىك ئەلچى ئۇنۋانى، مەسلىھەتچى ئۇنۋانىنى دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى ياكى باشقا ۋاكالەت تارمىقى تەستىقلايدۇ، دىپلوماتىيە مىنىستىرى بېرىدۇ؛

( 3 ) 1-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانى، 2-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانىنى ئەۋەتكەندە ۋاكالەت تارمىقى تەستىقلايدۇ ۋە بېرىدۇ، چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلىش مەزگىلىنى ۋاكالەت تارمىقى چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتىنىڭ پىكرىگە ئاساسەن تەستىقلايدۇ ۋە بېرىلىدۇ؛

( 4 ) 3-دەرىجىلىك كاتىبات ئۇنۋانى، خادىملار ئۇنۋانى، ئەۋەتكەندە ۋاكالەت تارمىقى تەستىقلايدۇ ۋە بېرىدۇ، چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلىش مەزگىلىنى چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتى تەستىقلايدۇ ۋە بارىدۇ.

18-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ 3-دەرىجىلىك كاتىپ، مۇئاۋىن كونسۇل ۋە مۇناسىپ ئۇنۋان دەرىجىسى ئۆستۈرۈلىدۇ، بەلگىلەنگەن ئۆستۈرۈش شەرتى، مۇددىتى بويىچە، مۇشۇ قانۇننىڭ 16-، 17-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسى بويىچە دەرىجىمۇدەرىجە ئۆستۈرۈلىدۇ؛
باھالاش ئارقىلىق ئۆستۈرۈش شەرتىنى ھازىرلىمىغانلار چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتىنىڭ پىكرىگە ئاساسەن، ۋاكالەت تارمىقىنىڭ تەستىقى بىلەن ئۆستۈرۈش مۇددىتىنى ئۇزارتىدۇ.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىدىن 2-دەرىجىلىك كاتىپ، 1-دەرىجىلىك كاتىبات، مەسلىھەتچىلەر، 2-دەرىجىلىك ئەلچى دەرىجىلىك مەسلىھەتچىلەر، 3-دەرىجىلىك ئەلچىلەر ياكى كونسۇللار، مۇئاۋىن باش كونسۇللار شۇنىڭدەك مۇناسىپ ئۇنۋان دەرىجىسى ئۆستۈرۈلىدۇ، ئۆستۈرۈش شەرتى، مۇددىتى ۋە چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرى ئوتتۇرىغا قويغان ئۆستۈرۈش پىكرىگە ئاساسەن، ئايرىم-ئايرىم ھالدا مۇشۇ قانۇننىڭ 16-، 17-ماددىسىدا بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسى بويىچە دەرىجىمۇدەرىجە ئەلالىرى تاللىنىپ ئۆستۈرۈلىدۇ.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپىسى ۋە ئۇنۋان دەرىجىسىنى ئۆستۈرۈش شەرتى، مۇددىتى ئايرىم بەلگىلىنىدۇ.

19-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ جازاسى بېرىلگەن مەزگىلدە ۋەزىپىسى ۋە ئۇنۋان دەرىجىسى ئۆستۈرۈلمەيدۇ.

20-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىدىن دەرىجىسىنى چۈشۈرۈش، ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلاش جازاسى بېرىلگەنلىرىنىڭ دەرىجىسى بەلگىلىمە بويىچە تۆۋەنلىتىلىشى كېرەك.
ئۇنۋان دەرىجىسىنى تۆۋەنلىتىش ھەمراھ خادىملار ئۇنۋانىغا تەتبىقلانمايدۇ.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى ۋەزىپىسىدىن ئايرىلىپ ۋەتەنگە قايتسا، ئۇلارنىڭ ئۇنۋان دەرىجىسى مۇناسىپ ئاخىرلىشىدۇ.
دىپلوماتىيە خىزمىتىگە ھەقىقەتەن ئېھتىياجلىق بولسا، ساقلاپ قالسا بولىدۇ.
كونكرېت چارىسىنى دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى گوۋۇيۈەننىڭ مۇناسىۋەتلىك تارماقلىرى بىلەن بىرلىكتە ئايرىم بەلگىلەيدۇ.

تۆتىنچى باب كۇتۇپخانا باشلىقى

21-ماددا مۇزېي باشلىقى چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىنىڭ مەمۇرىي باشلىقى.
ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق باش ئەلچىنى باش ئەلچىخانىنىڭ كۇتۇپخانا باشلىقلىقىغا تەيىنلىدى.
ۋەكىلى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى قاتارلىق ھۆكۈمەتلەر ئارا خەلقئارا تەشكىلاتلاردا دائىمىي تۇرۇشلۇق ۋەكىللىك ئاپپاراتلارنىڭ ساراي باشلىقى.
باش كونسۇل باش كونسۇلخانىنىڭ باشلىقى.
كونسۇل كونسۇلخانىنىڭ باشلىقى.

چەت ئەللەردە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىدا كۇتۇپخانا باشلىقى مەسئۇل بولۇش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.
مۇزېي باشلىقى چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىنىڭ تۈرلۈك خىزمەتلىرىگە بىرتۇتاش رەھبەرلىك قىلىدۇ.

22-ماددا كۇتۇپخانا باشلىقىنىڭ ئورنى بوش قالغاندا ياكى مەلۇم سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن ۋەزىپە ئىجرا قىلالمىغاندا، بېكىتىلگەن خادىم كۇتۇپخانا باشلىقىغا ۋاكالىتەن ۋەزىپە ئۆتەيدۇ.

23-ماددا كۇتۇپخانا باشلىقى ۋاكالەت تارمىقىغا ۋەزىپىگە ئولتۇرۇش ۋە ۋەزىپىسىدىن ئايرىلىش ھەققىدىكى يازما دوكلاتنى تاپشۇرۇشى كېرەك.

كۇتۇپخانا باشلىقى ئۆز ۋاقتىدا ۋەتەنگە قايتىپ خىزمىتىدىن دوكلات بېرىشى كېرەك.

5-باب ئەۋەتىش، قايتۇرۇۋېلىش ۋە قايتۇرۇپ كېلىش

24-ماددا ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق باش ئەلچىلەر ۋە ۋەكىللەر، مۇئاۋىن ۋەكىللەر ئالاھىدە تولۇق ھوقۇقلۇق چوڭ ئەلچى بولسا، جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتىنىڭ رەئىسى مەملىكەتلىك خەلق قۇرۇلتىيى دائىمىي كومىتېتىنىڭ قارارىغا ئاساسەن ئەۋەتىدۇ ۋە قايتۇرۇپ كېلىدۇ.

ئالدىنقى تارماق سىرتىدىكى ۋەكىللەر ۋە مۇئاۋىن ۋەكىللەرنى گوۋۇيۈەن ياكى ۋاكالەت تارمىقى ئەۋەتىدۇ ۋە يۆتكەپ كېلىدۇ.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق باشقا دىپلوماتىيە خادىملىرىنى دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى ياكى باشقا ۋاكالەت تارمىقى ئەۋەتىدۇ ۋە يۆتكەپ كېتىدۇ.

25-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىغا قارىتا ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتى تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.
خىزمەت ئېھتىياجىغا ئاساسەن، ۋاكالەت تارمىقىنىڭ تەستىقى بىلەن، چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتىنى مۇۋاپىق قىسقارتىشقا ياكى ئۇزارتىشقا بولىدۇ.

26-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىدىن تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى كۆرۈلگەنلىرىنى ئالدىن يۆتكەش كېرەك :

( 1 ) باشقا خىزمەت ئورۇنلاشتۇرۇشى بارلار؛

( 2 ) مەسئۇلىيىتىنى ئادا قىلالمىغانلار؛

( 3 ) قانۇنغا خىلاپلىق قىلغانلار ياكى ئىنتىزامغا ئېغىر خىلاپلىق قىلغانلار؛

( 4 ) جورىسى چەت ئەل تەۋەلىكىگە، چەت ئەلدە ئۇزاق مۇددەت تۇرۇش ياكى مەڭگۈ تۇرۇش ئىجازىتىگە ئېرىشكەن بولسا؛

( 5 ) چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىدا داۋاملىق خىزمەت قىلىشقا بولمايدىغان باشقا ئەھۋاللار.

27-ماددا دۆلەت ئېھتىياجغا قاراپ، چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق ئالاقىدار دىپلوماتىيە ئاپپاراتىنىڭ قىسمەن خادىملىرى ياكى بارلىق خادىملىرىنى جىددىي قايتۇرۇپ كەلسە، يۆتكەپ كەلسە ياكى چېكىندۈرسە بولىدۇ.

6-باب سىناش، تەربىيەلەش ۋە پىكىر ئالماشتۇرۇش

28-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنى باھالاش ئادەتتىكى باھالاش ۋە قەرەللىك باھالاشقا بۆلۈنىدۇ، ئۇنى چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرى ياكى ۋاكالەت تارماقلىرى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە تەشكىللەپ يولغا قويىدۇ.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنى باھالاشتا، ئۇلار ئۈستىگە ئالغان مەسئۇلىيەت ۋە خىزمەت ۋەزىپىسى تۈپ ئاساس قىلىنىپ، ئەخلاق، ئىقتىدار، تىرىشچانلىق، نەتىجە، پاكلىق ئومۇميۈزلۈك باھالىنىدۇ، خىزمەتتىكى ئەمەلىي نەتىجىسى نۇقتىلىق باھالىنىدۇ.

باھالاش نەتىجىسى چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپىسى، ئۇنۋان دەرىجىسى، دەرىجىسى، مائاشىنى تەڭشەش ھەمدە چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە خادىملىرىنى مۇكاپاتلاش، تەربىيەلەش قاتارلىقلارنىڭ ئاساسى قىلىنىدۇ.

29-ماددا ئەۋەتىشتىن ئىلگىرى ۋە چەت ئەلدە تۇرۇپ خىزمەت قىلغان مەزگىلدە، خىزمەت مەسئۇلىيىتىنىڭ تەلىپىگە ئاساسەن، چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنى ۋەزىپىگە تەيىنلەش ۋە كەسپىي جەھەتتىن تەربىيەلەش كېرەك.

30-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرى ئارىسىدا ۋەزىپە ئۆتەش-ئالماشتۇرۇش ئېلىپ بېرىشى كېرەك؛
خىزمەت ئېھتىياجىغا ئاساسەن، ۋاكالەت تارماقلىرى ياكى باشقا ئورگانلار ئارا ۋەزىپە ئۆتەش-ئالماشتۇرۇش ئېلىپ بارسىمۇ بولىدۇ.

31-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ تەربىيەلىنىش ئەھۋالى ۋە ۋەزىپە ئۆتەش، ئالماشتۇرۇش كەچۈرمىشى باھالاش مەزمۇنىغا كىرگۈزۈلىدۇ.

7-باب مۇكاپاتلاش ۋە جازالاش

32-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرى ياكى چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە خادىملىرىدىن تۆۋەندىكى ئەھۋاللارنىڭ بىرى بولغانلىرى قانۇن بويىچە مۇكاپاتلىنىدۇ :

( 1 ) دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، خەۋپسىزلىكى، شان-شەرىپى ۋە مەنپەئىتىنى قوغداش ئۈچۈن زور تۆھپە قوشقانلار؛

( 2 ) جۇڭگو پۇقرالىرى ۋە قانۇنىي ئىگىلەرنىڭ چەت ئەلدىكى جىسمانىي بىخەتەرلىكى، مال-مۈلۈك بىخەتەرلىكى ياكى باشقا ھەققانىي ھوقۇق-مەنپەئىتىنى قوغداش ئۈچۈن گەۋدىلىك تۆھپە قوشقانلار؛

( 3 ) ئېغىر، زور تاسادىپىي ۋەقەگە تاقابىل تۇرۇش داۋامىدا مۇھىم، زور تۆھپە قوشقانلار؛

( 4 ) ئۇرۇش مالىمانچىلىقى قاتارلىق مۇئەييەن جاپالىق مۇھىتتا گەۋدىلىك ئىش ئىزلىرى بارلار؛

( 5 ) دۆلەت مەخپىيىتىنى قوغداشقا گەۋدىلىك تۆھپە قوشقانلار؛

( 6 ) ئىنتىزامغا رىئايە قىلغان، پاك-دۇرۇس بولغان، ئىستىلى دۇرۇس، ئىشنى ئادىل بېجىرىدىغان، نەمۇنىلىك رولى گەۋدىلىك بولغانلار؛

( 7 ) مەسئۇلىيىتىنى تولۇق ئادا قىلغان، خىزمەت ئەمەلىي نەتىجىسى گەۋدىلىك بولغانلار؛

( 8 ) مۇكاپاتلاشقا تېگىشلىك باشقا گەۋدىلىك ئىپادىسى بولسا.

33-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىدىن تۆۋەندىكى قىلمىشلارنىڭ بىرىنى سادىر قىلغانلىرىغا قانۇن بويىچە مۇناسىپ چارە كۆرۈلىدۇ؛
جىنايەت شەكىللەندۈرگەنلىرى قانۇن بويىچە جىنايى جاۋابكارلىققا تارتىلىدۇ :

( 1 ) دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، خەۋپسىزلىكى، شان-شۆھرىتى ۋە مەنپەئىتىگە زىيان يەتكۈزگەنلەر؛

( 2 ) چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىدىن ئۆز بېشىمچىلىق بىلەن ئايرىلغانلار؛

( 3 ) دۆلەت مەخپىيىتى ياكى خىزمەت مەخپىيىتىنى ئاشكارىلاپ قويغانلار؛

( 4 ) خىزمەت قولايلىقىدىن پايدىلىنىپ ئۆزىگە ياكى باشقىلارغا كۆمىچىگە چوغ تارتقانلار؛

( 5 ) پايدا ئېلىش خاراكتېرلىك پائالىيەت بىلەن شۇغۇللانغان ياكى ئۇنىڭغا قاتناشقان، كارخانا ياكى باشقا پايدا ئېلىش خاراكتېرلىك تەشكىلاتلاردا قوشۇمچە ۋەزىپە ئۆتىگەنلەر؛

( 6 ) خىزمەتتە بىپەرۋالىق قىلىپ، خىزمەتكە دەخلى يەتكۈزگەنلەر؛

( 7 ) يۆتكەشكە بويسۇنماي، ئەۋەتىلگەن ئىش ئورنىدا ئىشلەشنى رەت قىلغانلار؛

( 8 ) قانۇنغا ياكى ئىنتىزامغا خىلاپ باشقا قىلمىشلارنى سادىر قىلغانلار.

34-ماددا دىپلوماتىيە مىنىستىرلىقى ياكى باشقا ۋاكالەت تارماقلىرى چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىنى قانۇندا بەلگىلەنگەن ھوقۇق دائىرىسى ۋە تەرتىپ بويىچە مۇكاپاتلايدۇ، چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە خادىملىرىنى مۇكاپاتلايدۇ ياكى جازالايدۇ.

سەككىزىنچى باب مائاش ۋە پاراۋانلىق

35-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىغا قارىتا ۋەزىپە، ئۇنۋان ۋە دەرىجە بىرلەشتۈرۈلگەن چەت ئەلدە تۇرىدىغان مائاش تۈزۈمى يولغا قويۇلىدۇ.

36-ماددا دۆلەت چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ مائاشىنى تەڭشەش مېخانىزمى ئورنىتىپ، چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ مائاشى ۋە تۇرمۇش تەمىناتىنى مۇۋاپىق پەيتتە تەڭشەيدۇ.

37-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە قوشۇمچە پۇل، ياردەم پۇلىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.

38-ماددا دۆلەت چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنى زۆرۈر داۋالىنىش كاپالىتى ۋە بىخەتەرلىك تەدبىرى بىلەن تەمىنلەيدۇ ھەمدە مۇناسىۋەتلىك بەلگىلىمىلەر بويىچە زۆرۈر كۈتۈلمىگەن جىسمانىي زەخىم سۇغۇرتىسى بىلەن تەمىنلەيدۇ.

39-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى دۆلەت بەلگىلىگەن مائاشلىق يىللىق دەم ئېلىش ۋە ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتى دەم ئېلىشىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.

9-باب جورا ۋە پەرزەنت

40-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى ئۆيلىنىش رەسمىيىتىنى بېجىرىشتىن بۇرۇن، بەلگىلىمە بويىچە ۋاكالەت تارمىقىغا ئۆيلىنىش ئوبيېكتىنىڭ سالاھىيىتى قاتارلىق ئەھۋاللارنى ئەينەن دوكلات قىلىشى كېرەك.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرى ئاجرىشىپ كەتسە، ۋاكالەت تارمىقىغا ۋاقتىدا مەلۇم قىلىشى كېرەك.

41-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ جورىسى بىللە ۋەزىپە ئۆتىگەندە، ۋاكالەت تارمىقىنىڭ تەستىقىنى ئېلىشى كېرەك.

چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتى ئاخىرلاشسا ياكى مۇددەتتىن بۇرۇن يۆتكەپ كېلىنسە، خالىغان جورىسى بىلەن بىللە ۋەزىپىگە ئولتۇرۇشنى ئاخىرلاشتۇرۇشى كېرەك.

42-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ جورىسى ۋەزىپە ئۆتەۋاتقان مەزگىلدە، چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپىسى ۋە ئۇنۋان دەرىجىسى، ۋەزىپە ئۆتەش مۇددىتى ۋە دۆلەتتە تۇرۇش تۇرمۇش شارائىتىغا ئاساسەن، بەلگىلەنگەن دەم ئېلىش تەمىناتىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.

43-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ جورىسى دۆلەت ئورگىنى، كەسپىي ئورۇندىكى ئىشتاتلىق خادىملار، دۆلەت شېرىكسىز كارخانىسى، دۆلەت شېرىكسەن شىركىتى، دۆلەت كاپىتالى پاي كونترول شىركىتىنىڭ خادىملىرى ياكى رەسمىي ھەربىيلەر بولسا، ۋەزىپە ئۆتىگەن مەزگىل ۋە ۋەزىپە ئۆتىگەن مەزگىلدە ۋەتەنگە قايتىپ كەلگەندىن كېيىنكى ئەسلىدىكى ئورنىدىكى خىزمەت ئورۇنلاشتۇرۇشى بويىچە بولىدۇ، دۆلەتنىڭ بەلگىلىمىسى بويىچە بولىدۇ؛
ئەسلىدىكى ئورۇن ئۆزى خالىغان ۋاقىتتا خىزمەتتىن بوشاتسا، ئىشتىن بوشاتسا ياكى تولۇقلىما پۇل، باشقۇرۇش ھەققى قاتارلىق ھەقلەرنى ئالسا بولمايدۇ.

44-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ جورىسى بىللە ۋەزىپە ئۆتىمىسە، ۋاكالەت تارمىقىنىڭ تەستىقى بىلەن، چەت ئەلدە تۇرۇۋاتقان دىپلوماتىيە ئاپپاراتىغا تۇغقان يوقلىغىلى بارسا بولىدۇ، بەلگىلىمە بويىچە مۇناسىپ تۇغقان يوقلاش دەم ئېلىشى، يول خىراجىتى ۋە ياردەم پۇلىدىن بەھرىمەن بولىدۇ.

45-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ قۇرامىغا يەتمىگەن پەرزەنتلىرى ۋاكالەت تارمىقىنىڭ تەستىقى بىلەن، چەت ئەلدە تۇرىدىغان دىپلوماتىيە ئاپپاراتىغا بېرىپ بىللە تۇرسا ياكى تۇغقان يوقلىسا بولىدۇ.

دۆلەت كۆپ خىل تەدبىر قوللىنىپ، چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ قۇرامىغا يەتمىگەن پەرزەنتلىرىنىڭ قانۇن بويىچە تەربىيەلىنىش ھوقۇقىدىن بەھرىمەن بولۇشىنى كاپالەتلەندۈرىدۇ.

46-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە خادىملىرىنىڭ ۋەزىپە ئۆتەۋاتقان، بىللە تۇرۇۋاتقان ۋە تۇغقان يوقلاۋاتقان جورىسى، پەرزەنتلىرى چەت ئەلدە تۇرۇۋاتقان دىپلوماتىيە ئاپپاراتىنىڭ قائىدە-تۈزۈملىرىگە ئەمەل قىلىشى، تۇرۇشلۇق دۆلەتنىڭ قانۇن ۋە ئۆرپ-ئادىتىگە ھۆرمەت قىلىشى كېرەك.

10-باب قوشۇمچە پىرىنسىپ

47-ماددا چەت ئەلدە تۇرۇشلۇق دىپلوماتىيە ئاپپاراتلىرىنىڭ ھەربىي ئەمەلدارلىرى مۇشۇ قانۇندىن پايدىلىنىپ باشقۇرىدۇ، كونكرېت چارىسىنى مەركىزىي ھەربىي كومىتېت تۈزىدۇ.

48-ماددا بۇ قانۇن 2010-يىل 1-ئاينىڭ 1-كۈنىدىن باشلاپ يولغا قويۇلىدۇ.